Immunologische transitie van de neonaat.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Immunologische transitie van de neonaat."

Transcriptie

1 Immunologische transitie van de neonaat D.H. Visser, 28 januari 2015

2 Wereldwijd sterven 3000 neonaten per dag als gevolg van een infectie Lawn JE et al. Lancet 2005

3 30-50% van de prematuren < 1500 gram krijgt een infectie met 10% geassocieerde sterfte 1,2 1. Stoll BJ et al. NEJM Isaacs D et al. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2003

4 Kosten per infectie: $25.000,- 1 Verlengde opname duur van 4-7 dagen 2 1. Gray JE et al. Pediatrics Payne NR et al. Pediatrics 2004

5 Stelling Neonaten die een CONS sepsis hebben doorgemaakt, hebben een significant betere neurologische uitkomst dan neonaten die een Gram negatieve sepsis hebben doorgemaakt Ja Nee

6 percentage Neurologische ontwikkeling op leeftijd maanden (n=6093) MDI < 70 PDI < 70 CP visus gehoor NDI 0 geen infectie CONS Gram pos overig Gram neg Fungi Combi Stoll B et al. JAMA 2004

7 Definities neonatale infecties Congenitale infecties Perinataal Early onset sepsis (EOS) Nosocomiaal Late onset sepsis (LOS) T=0 T=72 EOS LOS

8 Definitie LOS NICU VUmc (Stoll et al, 2002): Positieve bloedkweek >72 uur post partum en CRP stijging (>10 mg/l) en/of Antibiotische behandeling als sepsis

9 Verwekkers Vumc: TOP-10 verwekkers Vumc 1. CNS 67% 2. Staf aureus 12% 3. Klebsiella 4% 4. Ecoli 3% 5. Enterococcus faecalis 2% 6. GBS 2% 7. Serratia 2% 8. Enterobacter 1% 9. Candida1% 10.Bacillus 1%

10 LOS per 1000 ligdagen per maand Grafiektitel O ude NIC U Nieuwe NIC U Infecties/1000 ligdagen Lineair (Infecties/1000 ligdagen) /Jan 2012/Apr 2012/Jul 2012/Oct 2013/Jan 2013/Apr 2013/Jul 2013/Oct 2014/Jan 2014/Apr 2014/Jul VUmc LOS / 1000 pt days 17,3 15,3 11,1 Ref: Erasmus MC <1500 gram: > 8.9 Hand hygiene promotion 1 1. Helder O, 2014

11 Waarom krijgen (prematuur geboren) neonaten een infectie? Voedingsbodem Warmte Vocht Tijd

12 Darnoff, G et al. Nature reviews Cancer 2004 Innate vs Adaptive

13 Wat is de functie van het immuun systeem? Foetaal Neonataal Bescherming tegen infecties Voorkomen allo-immuun reactie moeder-foetus Mediëren van transitie

14 Bescherming tegen infecties Wynn JL & Levy O. Clin Perinatol. 2010

15 Voorkomen alloimmuun reactie Beperkte Th1-cel response Productie van pro-inflammatoire cytokines als gevolg van infectie is geassocieerd met premature bevalling. TNF -> apoptosis in foetale en placentaire cellen met risico op spontane abortus. Vitoratos, N. et al. Mediators Inflamm. 2006

16 Mediëren transitie en vorming microbioom

17 Levy O, Nat Rev immunol. 2007

18 Balans T h 1- en T h 2-cel response

19 Early life response to infection Ghazal, P et al. Curr Opin Infect Dis

20 immatuur immuun systeem Met name het adaptieve immuun systeem is naïef. Onvoldoende pre-existente immunologische memory. Kwantitatieve verschillen in afweercellen Kwalitatieve verschillen. Neonaten zijn voor het grootste deel afhankelijk van hun innate immuun systeem.

21 Factoren die de functie van het neonatale immuun systeem beïnvloeden Remming van de TLR gemedieerde Th1 response Adenosine (endogeen purine metaboliet) is verhoogd bij neonaten Verminderde neutrofiele granulocyten productie, migratie en werking. oa door hogere productie van IL-6 verminderde productie NETs (neutrophil extracellular traps) Deficiënte expressie van antimicrobiële peptiden en proteinen (LL-37, lactoferrin, lysozyme)

22 Factoren die de functie van het neonatale immuun systeem beïnvloeden Beperkte opsonisatie Verminderde hoeveelheid complement Neonataal immuun response is met name Th2 gemedieerd met anti-inflammatoire cytokine productie (hoog IL-10)

23 Factoren die de functie van het neonatale immuun systeem beïnvloeden TLRs zijn over het algemeen aanwezig in gelijke hoeveelheid als bij volwassenen MyD88 (adapter molecuul) is verminderd aanwezig Inhibitory immune receptors zijn bij neonaten anders dan bij volwassenen antagoneren cel-activerende signalen

24 Power Coombs MR et al. Clin Dev Immunol. 2013

25 Preventie

26 Preventie

27 Toekomst Voorkomen is beter dan genezen

28 Response Setpoint Stimulus T h 1 T h 2

29 Potentiele toekomstige therapeutische opties IFN-γ -> leukocyten van extreme prematuren toename phagocytose. 1 PRR agonist -> priming innate immunity. 2 PRR antagonist -> adjuvans naast antibiotica. 3 APPs als anti-infectie middel Tissieres P. et al. PLoS ONE Wynn JL et al. Blood Power Coombs MR et al. Clin Dev Immunol. 2013

Een wolf in schaapskleren. Staphylococcus aureus

Een wolf in schaapskleren. Staphylococcus aureus Een wolf in schaapskleren Staphylococcus aureus Staphylococcen aureus: een wolf in schaapskleren Gram negatieve bacteriën ten opzichte van gram positieve bacteriën geassocieerd met: Ernstiger klinisch

Nadere informatie

Basisprincipes tumorimmunologie

Basisprincipes tumorimmunologie Basisprincipes tumorimmunologie Joost Lesterhuis Afd. Medische Oncologie en Tumor Immunologie Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences Het afweersysteem beschermt tegen kanker Risico op kanker neemt

Nadere informatie

VSV Samen Protocol: Langdurig gebroken vliezen a terme

VSV Samen Protocol: Langdurig gebroken vliezen a terme VSV Samen Protocol: Langdurig gebroken vliezen a terme Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Documentbeheerder(s) Auteur Verloskunde, kraamzorg, kindergeneeskunde Alle leden aangesloten bij

Nadere informatie

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset

Nadere informatie

READER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting

READER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting READER Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting ACHTERGRONDINFORMATIE: PATHOFYSIOLOGIE Pro- inflammatoire en anti-inflammatoire respons Sepsis is de systemische respons van de

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Respiratoir syncytieel virus Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veroorzaker van luchtweginfectiesvan de mens. Het komt bij de mens met name in het winterseizoen voor.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07

Nadere informatie

Van sepsis tot orgaanfalen

Van sepsis tot orgaanfalen Van sepsis tot orgaanfalen Hoe een infectie uit de hand kan lopen in neutropene patiënten 21 januari 2015 J.C. Regelink, internist hematoloog 4 th Nursing Symposoim Inhoud Historie Begrippen Sepis en orgaanfalen

Nadere informatie

On Toll-like receptors and the innate immune response in sepsis caused by Burkholderia pseudomallei (melioidosis) Wiersinga, W.J.

On Toll-like receptors and the innate immune response in sepsis caused by Burkholderia pseudomallei (melioidosis) Wiersinga, W.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) On Toll-like receptors and the innate immune response in sepsis caused by Burkholderia pseudomallei (melioidosis) Wiersinga, W.J. Link to publication Citation for

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47911 holds various files of this Leiden University dissertation uthor: Jolink, H. Title: Human T-cell responses to spergillus fumigatus: In healthy individuals

Nadere informatie

MRSA in de verloskunde Dépistage MRSA en gynécologie Sara Pinxten

MRSA in de verloskunde Dépistage MRSA en gynécologie Sara Pinxten MRSA in de verloskunde Dépistage MRSA en gynécologie Sara Pinxten Verpleegkundig ziekenhuishygiëniste AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV Probleemstelling uit de praktijk Sedert januari 2010 gebeurt in AZ Sint-Jan

Nadere informatie

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom 15-06-2017 Willemijn Theelen w.theelen@nki.nl Risicofactoren Longcarcinoom Roken in 90% de oorzaak Passief roken : 1,2-1,3 x verhoogd

Nadere informatie

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases). Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:

Nadere informatie

Is er evidentie voor point of care testen voor de diagnose van occulte ernstige bacteriële infecties bij ambulante kinderen met koorts zonder focus?

Is er evidentie voor point of care testen voor de diagnose van occulte ernstige bacteriële infecties bij ambulante kinderen met koorts zonder focus? Is er evidentie voor point of care testen voor de diagnose van occulte ernstige bacteriële infecties bij ambulante kinderen met koorts zonder focus? Critically appraised topic Leuven 10 mei 2011 Dr. Apr.

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Neonatale invasieve candida infectie.

Kinderneurologie.eu. Neonatale invasieve candida infectie. Neonatale invasieve candida infectie Wat is een neonatale invasieve candida infectie? Een neonatale invasieve candida infectie is een infectie bij pasgeboren baby (vaak een baby die te vroeg geboren is)

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting EJA van Wanrooij Hart en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de westerse wereld. De onderliggende oorzaak van infarcten en beroertes

Nadere informatie

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling

Nadere informatie

Ontregeling van het immuunsysteem bij psychose

Ontregeling van het immuunsysteem bij psychose Ontregeling van het immuunsysteem bij psychose Hans van Mierlo Jacqueline Counotte Psychiaterdag PsyQ 26-6-218 Beloop Begin in vroege volwassenheid Patroon van exacerbaties en herstel Invloed van stress?

Nadere informatie

Astma: Gedereguleerde immuunrespons. Leo Koenderman Dept. Pulmonary Diseases UMCU Utrecht, The Netherlands. Neutrophil. Basophil. Monocyte Eosinophil

Astma: Gedereguleerde immuunrespons. Leo Koenderman Dept. Pulmonary Diseases UMCU Utrecht, The Netherlands. Neutrophil. Basophil. Monocyte Eosinophil Astma: Gedereguleerde immuunrespons Leo Koenderman Dept. Pulmonary Diseases UMCU Utrecht, The Netherlands Neutrophil Basophil Monocyte Eosinophil ACTIVATION OF INNATE IMMUNE RESPONSES IN THE TISSUE The

Nadere informatie

Regionaal Protocol Preventie van perinatale GBS ziekte bij à terme zwangerschap

Regionaal Protocol Preventie van perinatale GBS ziekte bij à terme zwangerschap Regionaal Protocol Preventie van perinatale GBS ziekte bij à terme zwangerschap Achtergrond Streptococcus agalactiae, ook wel groep-b-streptococcus (GBS) genoemd, is een groep bacteriën die vaak in het

Nadere informatie

Richtlijn Early-onset Infectie, Neonatale, Preventie van

Richtlijn Early-onset Infectie, Neonatale, Preventie van : Pagina 1 van 8 Inhoud Doel... 1 Doelgroep... 1 Algemene aandachtspunten... 1 Epidemiologische gegevens... 1 Werkwijze... 2 ANAMNESE & LICHAMELIJK ONDERZOEK... 2 KIND... 2 Aanvullende diagnostiek... 4

Nadere informatie

De preventie van hersenschade bij hartekinderen

De preventie van hersenschade bij hartekinderen De preventie van hersenschade bij hartekinderen drs. Raymond Stegeman, arts-onderzoeker Kindercardiologie, Kinder Intensive Care, Neonatologie Bijeenkomst Wilhelmina Kinderziekenhuis, UMC Utrecht 6 oktober

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl

Nadere informatie

Immunologische aspecten van hiv-infectie

Immunologische aspecten van hiv-infectie Immunologische aspecten van hiv-infectie Hiv en aids, de multidisciplinaire aanpak ITG Antwerpen woensdag 19 april 2017 Patrick Lacor Interne geneeskunde-infectiologie Aids-referentiecentrum UZ Brussel

Nadere informatie

Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten. Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG

Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten. Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG Introductie Disbalans Pro-inflammatoire staat Destabilisatie Gevoeligheid voor stress Monocyt

Nadere informatie

Antibiotic stewardship. Carien Miedema Catharina Ziekenhuis Eindhoven

Antibiotic stewardship. Carien Miedema Catharina Ziekenhuis Eindhoven Antibiotic stewardship Carien Miedema Catharina Ziekenhuis Eindhoven Antibiotic stewardship Gecoordineerde interventies om antimicrobiele therapie te optimaliseren wat betreft het selecteren van antibioticum,

Nadere informatie

BIJLAGE 2: DEFINITIES ZIEKENHUISINFECTIES Lijnsepsis PREZIES versie: 2014. Documentversie: 1.0

BIJLAGE 2: DEFINITIES ZIEKENHUISINFECTIES Lijnsepsis PREZIES versie: 2014. Documentversie: 1.0 BIJLAGE 2: DEFINITIES ZIEKENHUISINFECTIES Lijnsepsis PREZIES versie: 2014 Documentversie: 1.0 Samenvatting van wijzigingen De volgende wijzigingen zijn doorgevoerd ten opzichte van de definitieset 2012/2013

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Behorende bij het proefschrift: Regulation of T cell responses in atherosclerosis Hart- en vaatziekten zijn ondanks het vele onderzoek en de verschillende cholesterol en bloeddruk

Nadere informatie

De immunologische achtergrond van orale tolerantie. Femke Broere Assistant professor

De immunologische achtergrond van orale tolerantie. Femke Broere Assistant professor De immunologische achtergrond van orale tolerantie Femke Broere Assistant professor Artritis (Osteo)artritis Slijtage? Immunologisch? Christopher B. Little & David J. Hunter Nature Reviews Rheumatology

Nadere informatie

24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst

24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst 24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst Dr. J.J. Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Moeder en Kind Centrum subafdeling verloskunde en prenatale geneeskunde Erasmus MC, Rotterdam

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40898 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Elis, A.S. Title: Identification of therapeutic targets and antisense oligonucleotide

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren

Nadere informatie

De ontwikkeling van een innovatief probioticum voor ruwi: van patiëntbehoefte tot realisatie

De ontwikkeling van een innovatief probioticum voor ruwi: van patiëntbehoefte tot realisatie De ontwikkeling van een innovatief probioticum voor ruwi: van patiëntbehoefte tot realisatie Dr. Karen Koning Post EAUN meeting 20 juni 2016 Catherina (Karen) Koning Post EAUN meeting, PAGE 2 Catherina

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29019 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ariotti, Silvia Title: Function and behavior of CD8+ T cells in the skin Issue

Nadere informatie

Antibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes?

Antibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes? Antibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes? E de Jong Infectioloog- intensivist 8 december 2016 Disclosure interest Overzicht 1. Wat is procalcitonine (PCT)? 2. Is er bewijs voor PCT buiten

Nadere informatie

TRALI. Transfusion Related Acute Lung Injury. L. Porcelijn 12 11 2009

TRALI. Transfusion Related Acute Lung Injury. L. Porcelijn 12 11 2009 TRALI Transfusion Related Acute Lung Injury Definitie TRALI Incidentie Kliniek Fysiologie/Pathologie Diagnose Preventie Definitie Acute Lung Injury (ALI) Acuut begin Hypoxemie: PaO2/FIO2 < 300 mm Hg of

Nadere informatie

De rol van dubbeltherapie bij de behandeling van ernstige Pseudomonas infecties

De rol van dubbeltherapie bij de behandeling van ernstige Pseudomonas infecties De rol van dubbeltherapie bij de behandeling van ernstige Pseudomonas infecties H.I. Bax, coördinator concept SWAB sepsis richtlijn Erasmus Medisch Centrum 11 juni 2009 1. Achtergrond 2. Literatuuronderzoek

Nadere informatie

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 Congenitale Toxoplasmose: Hoe gebruik je de diagnostische informatie op een zinvolle manier? Filip Cools, MD, PhD Neonatologie, UZ Brussel Scenario

Nadere informatie

Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie

Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie 10de PICU Thanksgiving symposium 26 November 2015 Dr. Jef Willems Intensieve Zorgen Pediatrie Kinderziekenhuis Prinses Elisabeth Antibiotic

Nadere informatie

11/01/2013. Een minuutje geduld. Geboorte.. De mens. Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? . andere zoogdieren

11/01/2013. Een minuutje geduld. Geboorte.. De mens. Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? . andere zoogdieren Geboorte.. De mens Een minuutje geduld Vroeg- of Laattijdig afnavelen Dr. David Van Laere Neonatoloog UZ Antwerpen. andere zoogdieren Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? Zoek de verschillen?

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat is astma? Astma is een aandoening die wordt gekenmerkt door vernauwing van de luchtwegen (oftewel bronchoconstrictie) na inademing van verschillende

Nadere informatie

Non-invasieve ondersteuning bij neonatal respiratoir falen

Non-invasieve ondersteuning bij neonatal respiratoir falen Non-invasieve ondersteuning bij neonatal respiratoir falen Hoe ver moeten we gaan? Anton van Kaam Emma Children s Hospital Amsterdam University Medical Centers Amsterdam, The Netherlands Casus 1998 Moeder

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Samenvatting Het immuunsysteem is een complex netwerk van verdedigingsmechanismen, die ons in staat stellen om ziekteverwekkers, zoals bacteriën, virussen en parasieten, op een effectieve manier te bestrijden.

Nadere informatie

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam EFS bij volwassenen 100% 80% 1989-1994 1995-2000 2001-2006 2007-2012 RSR 60% 40% 2007-2012 20% 0% 1989-1994 0 1 2 3

Nadere informatie

Resistentie. Toegespitst naar onze regio. Een internationaal probleem

Resistentie. Toegespitst naar onze regio. Een internationaal probleem Resistentie Toegespitst naar onze regio Een internationaal probleem 19 e Grande Conférence Verona 2013 Indeling bacteriën Indeling bacteriën Coccen Staven Gram positief Staphylococcen Streptococcen Pneumococ

Nadere informatie

The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E.

The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E. UvA-DARE (Digital Academic Repository) The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulent responses Stegenga, M.E. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Think sepsis! Namens de expertgroep sepsis Ingmar Waardenburg, huisarts Enter Jolein Huttenhuis, SEH-arts ZGT

Think sepsis! Namens de expertgroep sepsis Ingmar Waardenburg, huisarts Enter Jolein Huttenhuis, SEH-arts ZGT Think sepsis! Namens de expertgroep sepsis Ingmar Waardenburg, huisarts Enter Jolein Huttenhuis, SEH-arts ZGT Wat is - volgens u - sepsis? Wat is volgens u sepsis? Mijn definitie... Een septische patiënt

Nadere informatie

Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene?

Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene? Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene? 6e Nationale Reanimatie Congres Frank van den Dungen Kinderarts-neonatoloog Afd. IC Neonatologie VU medisch centrum NVK werkgroep Reanimatie Pasgeborenen INHOUD

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

Virale respiratoire infecties en de ontwikkeling van de immuunrespons in de neus van jonge kinderen: de VIGALL-studie

Virale respiratoire infecties en de ontwikkeling van de immuunrespons in de neus van jonge kinderen: de VIGALL-studie Virale respiratoire infecties en de ontwikkeling van de immuunrespons in de neus van jonge kinderen: de VIGALL-studie Trefwoorden - IL- - immuunsysteem - kinderen - luchtweginfectie - ontwikkeling Samenvatting

Nadere informatie

Immune activation and lineage fate decisions: Inducing a shift of program Libregts, Sten

Immune activation and lineage fate decisions: Inducing a shift of program Libregts, Sten UvA-DARE (Digital Academic Repository) Immune activation and lineage fate decisions: Inducing a shift of program Libregts, Sten Link to publication Citation for published version (APA): Libregts, S. F.

Nadere informatie

Frapper fort et frapper vite

Frapper fort et frapper vite Antibacteriële therapie van volwassenen met sepsis Frapper fort et frapper vite Jeroen van der Hilst Internist-infectioloog Frapper fort et frapper vite Paul Ehrlich, address to the 17th International

Nadere informatie

Pegfilgrastim. Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid12

Pegfilgrastim. Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid12 Pegfilgrastim Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 21 augustus 2017 Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid2 is niet aangetroffen in het bestand. Casus Man met lymfoom en darmperforatie Na CHOP-kuur

Nadere informatie

pijnbestrijding bij de zuigeling: wat zijn de opties?

pijnbestrijding bij de zuigeling: wat zijn de opties? pijnbestrijding bij de zuigeling: wat zijn de opties? Erasmus MC Rotterdam, the Netherlands KU Leuven, Belgium karel allegaert euroanaesthesia london 28052016 treatment maturational aspects unexplained

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights

Nadere informatie

Kinkhoest niet onder controle.

Kinkhoest niet onder controle. Kinkhoest niet onder controle. Een overzicht van de epidemiologische situatie. 2 18 absoluut aantal meldingen 16 14 12 1 8 6 4 2 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 jaar 22 23 24 25 26

Nadere informatie

Infectie bij de pasgeborene

Infectie bij de pasgeborene Infectie bij de pasgeborene www.jijwij.nl Introductie Pasgeboren baby's kunnen ziek worden door infecties. Als dat binnen drie dagen na de geboorte gebeurt, spreken we van een vroege vorm van een infectie.

Nadere informatie

Biestmanagement, zo kan het ook. Inge Nijhoving MSD Animal Health - NL

Biestmanagement, zo kan het ook. Inge Nijhoving MSD Animal Health - NL Biestmanagement, zo kan het ook Inge Nijhoving MSD Animal Health - NL Biest Zorgt voor specifieke (IgG) en aspecifieke afweer (witte bloedcellen) Eigen veestapel bedrijfsspecifieke ziektekiemen Bevat op

Nadere informatie

Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva

Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva An Joosten 30/03/2010 30/03/2010 1 Surveillance hemoculturen Inleiding Bloedstroom infecties (BSI) Predisponerende

Nadere informatie

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar Tuberculose Hyperinflammatie Elgin Gülpinar 05-05-2017 Casus, 20 jarige vrouw Voorgeschiedenis Afkomstig uit Somalië 2016 (okt) obstipatie en verminderde eetlust 2016 (nov) opname elders 2017 (jan) gestart

Nadere informatie

Routinematige controle leucocytenaantal bij thyreostatica. Madelon de Rooij 5 augustus 2014

Routinematige controle leucocytenaantal bij thyreostatica. Madelon de Rooij 5 augustus 2014 Routinematige controle leucocytenaantal bij thyreostatica Madelon de Rooij 5 augustus 2014 PICO P: patient behandeld met thioureumderivaat (thiamazol, carbimazol of PTU) vanwege hyperthyreoidie I: routinematige

Nadere informatie

Contributions of CD27 and relatives to the specific immune response Hendriks, J.A.

Contributions of CD27 and relatives to the specific immune response Hendriks, J.A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Contributions of CD27 and relatives to the specific immune response Hendriks, J.A. Link to publication Citation for published version (APA): Hendriks, J. A. (2004).

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33005 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Vos van Steenwijk, P.J. de Title: Immunology and immunotherapy of high grade cervical

Nadere informatie

Cytokinen. door dr. A.J.M. van Oosterhout Farmacologie, Faculteit Farmacie Universiteit Utrecht

Cytokinen. door dr. A.J.M. van Oosterhout Farmacologie, Faculteit Farmacie Universiteit Utrecht 108 1 Cytokinen door dr. A.J.M. van Oosterhout Farmacologie, Faculteit Farmacie Universiteit Utrecht 1. Inleiding 108 3 2. Historie 108 3 3. Produktie 108 3 4. Eigenschappen 108 5 5. Meetmethoden 108 6

Nadere informatie

Obstetrische nefrologie

Obstetrische nefrologie ASN Review 2014 Obstetrische nefrologie Dr. A. van Tellingen Zaans Medisch Centrum Dr. A. van Tellingen Internist-nefroloog Disclosure potential conflicts of interest Research contracts: Geen Consulting:

Nadere informatie

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven Geen (potentiële) belangenverstrengeling Azacitidine, een gekke oorzaak van crazy paving M. Roeven; M. Cruijsen; W. van der Velden, Casus

Nadere informatie

Medicalisering van de partus:

Medicalisering van de partus: Medicalisering van de partus: Gevolgen voor de borstvoeding Rob Hardeman Klinisch verloskundige Ziekenhuis Rivierenland Tiel "Borstvoeding loont" 7-10-2008 Medicaliseren van de partus Actief ingrijpen

Nadere informatie

Een zuigeling met een infectie

Een zuigeling met een infectie Een zuigeling met een infectie Katja Heitink-Pollé, kinderarts, hematoloog-oncoloog WKZ en Flevoziekenhuis Masja de Haas Sanquin Casus Meisje van 6 maanden oud 3e kind van Surinaamse ouders Reden van komst:

Nadere informatie

Aangeboren afweerreacties bij (myco) bacteriële meningitis

Aangeboren afweerreacties bij (myco) bacteriële meningitis Aangeboren afweerreacties bij (myco) bacteriële meningitis Innate immune responses in (myco) bacterial meningitis G.Th.J. van Well Samenvatting Op 18 juni 2012 promoveerde dr. G.Th.J. van Well, kinderarts-infectioloog/immunoloog

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting, Dankwoord, Curriculum Vitae, List of publications

Nederlandse samenvatting, Dankwoord, Curriculum Vitae, List of publications , Dankwoord, Curriculum Vitae, List of publications Nederlandse samenvatting Respiratoir syncytieel virus (RSV, beter bekend als het RS-virus) is bij zuigelingen de meest voorkomende oorzaak van ernstige

Nadere informatie

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Patient SEH, 10 uur s avonds Joanna, 20 maanden oud Verpleegkundige belt: bedreigd kind Bij binnenkomst: Lethargisch

Nadere informatie

Tolerantie-inductie bij voedselallergie: T-cellen als mogelijke target

Tolerantie-inductie bij voedselallergie: T-cellen als mogelijke target Tolerantie-inductie bij voedselallergie: T-cellen als mogelijke target Trefwoorden - allergeenspecifieke T-cellen - voedselallergie - regulatoire T-cellen - tolerantie-inductie Samenvatting Op 6 april

Nadere informatie

VSV-Samen protocol GBS, Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties.

VSV-Samen protocol GBS, Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties. VSV-Samen protocol GBS, Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties. Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Documentbeheerder(s) Auteurs Datum publicatie 15-04-2019 Openbaar

Nadere informatie

Cover Page. Author: El Bannoudi, Hanane Title: Immune regulation by CD49b+ CD4+ T cells & modulation of B cell responses Issue Date:

Cover Page. Author: El Bannoudi, Hanane Title: Immune regulation by CD49b+ CD4+ T cells & modulation of B cell responses Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44487 holds various files of this Leiden University dissertation Author: El Bannoudi, Hanane Title: Immune regulation by CD49b+ CD4+ T cells & modulation

Nadere informatie

Diabetes Mellitus Type 1 en Coeliakie

Diabetes Mellitus Type 1 en Coeliakie Diabetes Mellitus Type 1 en Coeliakie Suat Simsek Internist-endocrinoloog Medisch Centrum Alkmaar 24 mei 2013 Agenda Diabetes mellitus type 1 Coeliakie Diabetes mellitus type 1 en Coeliakie Classificatie

Nadere informatie

IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte

IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte DEFINITIE: Vroeggeboorte: bevalling bij amenorroeduur < 37 weken Bij een zwangerschapsduur van meer dan 35 weken wordt het risico van belangrijke

Nadere informatie

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER DISCLOSURE BELANGEN SPREKER Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Aandeelhouder Adviseur Venture partner BMS, MSD Neon Therapeutics Adaptive, Amgen, Neon Therapeutics,

Nadere informatie

SCHISTOSOMA JAPONICUM INFECTIE ONDER KINDEREN EN JONGVOLWASSENEN OP DE FILIPPIJNEN; STUDIES OVER MORBIDITEIT EN PATHOGENESE

SCHISTOSOMA JAPONICUM INFECTIE ONDER KINDEREN EN JONGVOLWASSENEN OP DE FILIPPIJNEN; STUDIES OVER MORBIDITEIT EN PATHOGENESE Samenvatting Samenvatting 149 SCHISTOSOMA JAPONICUM INFECTIE ONDER KINDEREN EN JONGVOLWASSENEN OP DE FILIPPIJNEN; STUDIES OVER MORBIDITEIT EN PATHOGENESE Dit proefschrift bevat resultaten van een longitudinaal

Nadere informatie

Chapter 7. Nederlandse samenvatting

Chapter 7. Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 118 Lipopolysaccharide (LPS), ook wel endotoxine genaamd, is een antigeen die een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling en/of verergering van verschillende

Nadere informatie

Yellow so what? De gele zuigeling Diagnostiek en Behandeling. Christian Hulzebos, kinderarts-neonatoloog

Yellow so what? De gele zuigeling Diagnostiek en Behandeling. Christian Hulzebos, kinderarts-neonatoloog Yellow so what? De gele zuigeling Diagnostiek en Behandeling Christian Hulzebos, kinderarts-neonatoloog Inhoud: vragen vanuit de praktijk Welk kind loopt eigenlijk het meeste risico op ernstige hyperbilirubinemie?

Nadere informatie

Praktijkgericht onderwerp 3

Praktijkgericht onderwerp 3 Praktijkgericht onderwerp 3 Antistof therapie: gevolgen voor flow cytometrische diagnostiek. Andries Bloem Hoofd Diagnostiek Laboratorium voor Translationele Immunologie November 2017 The Netherlands Antistof

Nadere informatie

Wat te doen als een Italiaanse zwangere bezorgd is en een kind vreemd kijkt?

Wat te doen als een Italiaanse zwangere bezorgd is en een kind vreemd kijkt? Wat te doen als een Italiaanse zwangere bezorgd is en een kind vreemd kijkt? Rebecca van Grootveld AIOS Medische Microbiologie Werkgroep Klinische Parasitologie, NVP & WAMM Toxoplasmose 2 Werkgroep klinische

Nadere informatie

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Gegevens tot en met 2016 AUTEURS Els Duysburgh,

Nadere informatie

10-6-2009. Inhoud. Het belang van Team training het gezichtspunt vanuit de Neonatologie. Inleiding. Inleiding. Factoren die bijdragen aan.

10-6-2009. Inhoud. Het belang van Team training het gezichtspunt vanuit de Neonatologie. Inleiding. Inleiding. Factoren die bijdragen aan. Het belang van Team training het gezichtspunt vanuit de Neonatologie Sidarto Bambang Oetomo 6e Nationale Reanimatie Congres Inhoud Inleiding Elementen van Teamtraining Teamgedragskenmerken Communicatie

Nadere informatie

MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie

MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie Department of Pediatrics / Child Neurology Center for Childhood White Matter Disorders VU University Medical Center Amsterdam, NL Hersenen en

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)

Chapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) Chapter 9 Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 10 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 Chapter 9 122 Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Reumatoïde artritis

Nadere informatie

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN Nederlandse richtlijn? (2008 en 2012) AASLD richtlijn? (2009) EASL richtlijn? (2012) Met dank aan Erik Buster en de overige

Nadere informatie

Regulation of expression of complement components, complement regulatory proteins, and chemokines in keratinocytes Pasch, M.C.

Regulation of expression of complement components, complement regulatory proteins, and chemokines in keratinocytes Pasch, M.C. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Regulation of expression of complement components, complement regulatory proteins, and chemokines in keratinocytes Pasch, M.C. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

K-immunisatie en zwangerschap

K-immunisatie en zwangerschap K-immunisatie en zwangerschap 1. immunisatie voorkomen door K-gematchte transfusie 2. nieuws over laboratoriummonitoring bij anti-k Jessie Luken, Sanquin Diagnostiek Yolentha Slootweg, Sanquin en LUMC

Nadere informatie

Richtlijn Varicella Zoster Verloskunde 1 e en 2 e lijn

Richtlijn Varicella Zoster Verloskunde 1 e en 2 e lijn : Pagina 1 van 6 Inhoud Doel... 1 Doelgroep... 1 Definitie... 1 Varicella zoster en zwangerschap... 2 Varicella zoster en neonaten... 3 Bronnen... 4 Bijlagen... 5 Stroomdiagram 1 : Beleid bij zwangere

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40905 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ateba Ngoa, U. Title: The effect of parasitic co-infections on immune responses

Nadere informatie

Tentamen B: correctievoorschrift 5 november 2004

Tentamen B: correctievoorschrift 5 november 2004 Thema 2.1: Infectie- en Immuunziekten Tentamen B: correctievoorschrift 5 november 2004 Tentamencoördinator mw. Dr. I. Bakker Tentameninformatie Het tentamen bestaat uit 68 vragen, waarvan 53 gesloten en

Nadere informatie

(n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar)

(n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar) Koorts bij kinderen van 0 tot 1 maand (0-28 dagen) (n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar) Betreft: kinderen (jonger dan 1 maand) met koorts, verdacht van een

Nadere informatie

Nieuwe. behandelingen. bij inhl/cll. Ann Janssens, MD, PhD Hematology, Leuven 14 oct 2016

Nieuwe. behandelingen. bij inhl/cll. Ann Janssens, MD, PhD Hematology, Leuven 14 oct 2016 Nieuwe behandelingen bij inhl/cll Ann Janssens, MD, PhD Hematology, Leuven 14 oct 2016 Indicaties voor behandeling CLL/iNHL Diagnose Behandeling Uitgebreide ziekte aantal en grootte klieren Grootte milt,

Nadere informatie

Inzoomen op hemolyse: zijn bijwerkingen te voorkomen?

Inzoomen op hemolyse: zijn bijwerkingen te voorkomen? Inzoomen op hemolyse: zijn bijwerkingen te voorkomen? Kristof Van Avondt, PhD Departement Immunopathologie, Inflammatie Groep PPOP-14-31 15 December 2016 1 Sikkelcelziekte Monogenetisch Systemische gevolgen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In het menselijk lichaam heeft het maagdarmstelsel de belangrijke taak om het voedsel te verteren en voedingsstoffen tot zich te nemen. Om deze functie uit te voeren bestaat het

Nadere informatie

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2016 Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2016 Gegevens tot en met 2015 AUTEURS Els Duysburgh,

Nadere informatie

zwangerschapsdiabetes

zwangerschapsdiabetes op de grens van de 2e lijn? belangenverstrengelingen aangaande deze bijeenkomst heb ik niet mj muis Langerhans-symposium 12 & 14 juni 2018 Marian Muis internist-endocrinoloog programma Definities Fysiologie

Nadere informatie