De ontwikkeling van een innovatief probioticum voor ruwi: van patiëntbehoefte tot realisatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De ontwikkeling van een innovatief probioticum voor ruwi: van patiëntbehoefte tot realisatie"

Transcriptie

1 De ontwikkeling van een innovatief probioticum voor ruwi: van patiëntbehoefte tot realisatie Dr. Karen Koning Post EAUN meeting 20 juni 2016

2 Catherina (Karen) Koning Post EAUN meeting, PAGE 2

3 Catherina (Karen) Koning Post EAUN meeting, PAGE 3

4 Wat zijn probiotica? Geen molecuul Geen eiwit Geen medicijn Probiotica Levende micro-organismen die wanneer toegediend in voldoende hoeveelheid een gezondheidsbevorderend effect hebben voor de gastheer. Post EAUN meeting, PAGE 4

5 Werkingmechanismen Invloed op de gezondheid van de mens op 3 niveaus 1 Microbe Microbe Compete for colonization space and receptors Resistance and inhibition of pathogens (e.g. H 2 O 2 ) Modify metabolic environment (e.g. SCFA production) Communicate with commensals (e.g. quorum sensing) 2 Microbe Mucosal Layer Improve barrier function (e.g. claudins) Induce cyto-protective compounds (e.g. defensins) Stimulate mucus production 3 Microbe Immune System Enhance signaling response (e.g. Ig and cytokines) Induce immune cell migration (e.g. T and B cells) Moderate responsiveness (e.g. to food antigens) Post EAUN meeting, PAGE 5

6 Soorten Probiotica Monostrain probiotics: bevatten 1 stam van een soort Voorbeeld: Lactobacillus acidophilus Multistrain probiotics: bevatten >1 stam van een soort Voorbeeld: Lactobacillus acidophilus Lactobacillus casei Multispecies probiotics: Bevatten stammen van meerdere soorten Voorbeeld: Lactobacillus acidophilus Bifidobacterium bifidum Enterococcus faecium Post EAUN meeting, PAGE 6

7 Multispecies probiotica Eigenschappen bacterie X eigenschappen bacterie Y Multispecies combinatie stammen/eigenschappen geeft hogere effectiviteit Post EAUN meeting, PAGE 7

8 Multispecies probiotica Dreamteam? Dreamteam! Post EAUN meeting, PAGE 8

9 Multispecies probiotica Eigenschappen bacterie X eigenschappen bacterie Y Multispecies combinatie stammen/eigenschappen geeft hogere effectiviteit Indicatie specifiek de juiste stammen (eigenschappen) voor elke aandoening Post EAUN meeting, PAGE 9

10 Epidemiologie - UWIs in volwassenen Jaarlijks, per 1000 huisartspatiënten, UWI: 80 vrouwen < 5 manne Meest voorkomende infectieziekte in verpleeghuizen (500 per 1000 patiënten) > 50% vrouwen minstens 1x UWI (20-25% recidief) 3% heeft recidief binnen 6 maanden Post EAUN meeting, PAGE 10

11 Pathofysiologie; UWI in volwassenen Veroorzaker UWI is meestal uropathogene E.coli (UPEC) % community acquired %nosocomially acquired Reservoir voor uropathogenen - maag-darmkanaal - perineum - vagina - blaas (blaas is niet steriel) uropathogenen verstoppen zich intracellulair in blaasepitheel Post EAUN meeting, PAGE 11

12 Rol microbiota bij UWI Risicofactoren: geslacht, orale anticonceptie, seks, zwangerschap, menopauze verstoring vaginale flora (minder lactobacillen) E.coli en lactobacillen (Gupta, World J Urol, 1999) Associatie constipatie en ruwi Post EAUN meeting, PAGE 12

13 Huidige behandeling: antibiotica Toename antibioticaresistentie (Flores-Mireles, Nat Rev Micro, 2015) GI problemen en candida infecties Hoog percentage ruwi en dagelijkse lokale behandeling met antibiotica voorkomt recidive niet (Russo, J Infect Dis, 1995) Niet in staat latente, verborgen organismen te vernietigen (Russo, Microbes Infect, 2003) Kunnen de gevoeligheid van de urotheelcellen (blaasslijmvlies) voor pathogeenadhesie niet beïnvloeden (Reid, Clin Microbiol, Rev, 1990) Post EAUN meeting, PAGE 13

14 Klinische toepassing probiotica ruwi Oraal en intra-vaginaal gebruik van probiotische lactobacillen kan effectief zijn bij ruwi s (Beerepoot, Arch Intern Med, 2012, Reid, Clin Microbiol Rev, 1990; Reid et al, Clin Ther, 1992) Afname ruwi s bij patiënten die Lactobacillus krijgen, blijkens de gepoolde risico ratio van 0.51 (95% CI: ; p = 0.05) (Grin, Can J Urol, 2013) Vaginale probiotica verminderen UWI recidive en vergroten recidivevrije periode (Bao, Fut Med, 2014) Probiotische producten zijn milder, worden beter verdragen, hebben geen invloed op medicijnresistentie en een lager risico op bijwerkingen (Beerepoot, Arch Intern Med, 2012) Post EAUN meeting, PAGE 14

15 Probiotische mechanismen Post EAUN meeting, PAGE 15 Reid et al. Nat Rev Micro. 2011

16 Werkingsmechanismen Remming pathogenen Celadhesie Barrièrefunctie Immunomodulatie Melkzuur Coaggregatie Melkzuur Immunomodulatie lactobacillen Melkzuur Immunomodulatie lactobacillen Remming pathogenen Post EAUN meeting, PAGE 16

17 Functionele ingrediënten: D-Mannose 2g/dag aanbevolen Bindt aan type-1 pili en blokeert adhesie aan uroepitheliale cellen Vermindert risico op bijwerkingen antibiotica (p < ) (Kranjcec, World J Urol, 2014) Kortere intervals tussen ruwi s met antibiotica (52,7 dagen) dan met D-mannose (200 dagen) (Porru, J Clin Urol, 2014) Post EAUN meeting, PAGE 17

18 Functionele ingrediënten: Cranberry Proanthocyanidines veranderen de structuur van p-fimbriae en remmen zo hun aanhechtingsvermogen 72mg/dag aanbevolen voor bescherming 24uur/dag (Hisano, Clinics, 2012) Post EAUN meeting, PAGE 18

19 Samenvatting formule Sachet met orale multispecies probiotica >1 x 10 9 KVE s, 6 verschillende stammen 500 mg cranberry 2g d-mannose Bestrijdt recidiverende infectie op 3 verschillende niveaus Synergistische combinatie van probiotica + functionele ingrediënten (Cranberry en D-mannose) Preventie van ruwi Bijwerkingen eerder antibioticagebruik Post EAUN meeting, PAGE 19

20 Bedankt voor uw aandacht Post EAUN meeting, PAGE 20

Catherina (Karen) Koning. Catherina (Karen) Koning BACTERIËN DARMFLORA MICROBIOTA. Darmmicrobiota. Dr. Karen Koning

Catherina (Karen) Koning. Catherina (Karen) Koning BACTERIËN DARMFLORA MICROBIOTA. Darmmicrobiota. Dr. Karen Koning Catherina (Karen) Koning Darmmicrobiota De rol van de microbiota Winclove ontwikkelt, onderzoekt en produceert probioti voor verschillende applicaties Dr. Karen Koning Nederlandse Stomavereniging 5 november,

Nadere informatie

Introductie Probiotica. Even voorstellen Welkom bij dit webinar! 12 december Stichting Educatie Atrium Innovations

Introductie Probiotica. Even voorstellen Welkom bij dit webinar! 12 december Stichting Educatie Atrium Innovations Introductie Probiotica Welkom bij dit webinar! 12 december 2016 Even voorstellen Medewerkers afdeling educatie & marketing Stichting Educatie Atrium Innovations 3 1 Dit webinar is Onder auspiciën van Stichting

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights

Nadere informatie

URINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN

URINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN 2 e Post EAUN Meeting URINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN Hanny Cobussen-Boekhorst, RN, M-ANP UMC St Radboud, Nijmegen INHOUD Inleiding Microbiologie Urineweg infecties Ongecompliceerde UWI + behandeling

Nadere informatie

Blaas & Urinewegen. Overzicht van nutricijnen ter ondersteuning van het urinewegstelsel

Blaas & Urinewegen. Overzicht van nutricijnen ter ondersteuning van het urinewegstelsel Enkel voor professioneel gebruik Blaas & Urinewegen Overzicht van nutricijnen ter ondersteuning van het urinewegstelsel Deze informatieve folder is bedoeld voor de gezondheidsprofessional en mag niet worden

Nadere informatie

6 augustus 2008 CGM/ Advies classificatie van Lactobacillus rhamnosus

6 augustus 2008 CGM/ Advies classificatie van Lactobacillus rhamnosus Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus 30945 2500 GX Den Haag 6 augustus 2008 CGM/080806-01 Advies classificatie van Lactobacillus rhamnosus

Nadere informatie

Recidiverende urineweginfecties bij postmenopauzale vrouwen

Recidiverende urineweginfecties bij postmenopauzale vrouwen O v e r z i c h t s a r t i k e l e n Recidiverende urineweginfecties bij postmenopauzale vrouwen Recurrent urinary tract infections in postmenopausal women Auteurs Trefwoorden Key words M.A.J. Beerepoot,

Nadere informatie

PROBIOTICS Opgemaakt op 19/12/2017

PROBIOTICS Opgemaakt op 19/12/2017 PROBIOTICS Opgemaakt op 19/12/2017 Alfabetisch: Probactiol Bifidus 60C Probactiol Concentrate 50g Probactiol Duo 15C Probactiol Duo 30C Probactiol IB 30C Probactiol Immune 50g Probactiol Infantis 30C

Nadere informatie

Urineweginfecties: definitie en diagnostiek

Urineweginfecties: definitie en diagnostiek Urineweginfecties: definitie en diagnostiek Isabel Leroux-Roels Klinisch bioloog, coördinator Team Infectiepreventie Informatieavond Urineweginfecties in het ziekenhuis Dinsdag 7 maart 2017 Overzicht Ziektelast

Nadere informatie

Dossier. Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Alles over probiotica

Dossier. Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Alles over probiotica Dossier Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Alles over probiotica E-book Probiotica Wat zijn probiotica? Hoe de darmen werken Dikke darm Weerstand Wat doen probiotica? Flinndal

Nadere informatie

hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands

hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 204 204 SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Inleiding Het humaan immuundeficiëntie virus (HIV) is de

Nadere informatie

het antibiotica-spel Wat zijn de gevolgen van verkeerd of overmatig antibioticagebruik?

het antibiotica-spel Wat zijn de gevolgen van verkeerd of overmatig antibioticagebruik? het antibiotica-spel Wat zijn de gevolgen van verkeerd of overmatig antibioticagebruik? Blaasontsteking? Even langs de dokter voor een antibioticakuurtje. Ook bij longontsteking, bloedvergiftiging of een

Nadere informatie

Immuunreactie tegen virussen

Immuunreactie tegen virussen Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en

Nadere informatie

Immuuncompetentie. VDI-1 Huub Savelkoul. Immuuncompetentie

Immuuncompetentie. VDI-1 Huub Savelkoul. Immuuncompetentie Immuuncompetentie VDI-1 Huub Savelkoul Immuuncompetentie Definitie Ontwikkeling sterk gereguleerd en actief immuunsysteem op jonge leeftijd Effectieve reactie op infectieuze antigene stimuli en tolerantie

Nadere informatie

Probiotica en vitamine D. Invloed op de gezondheid van moeder en kind

Probiotica en vitamine D. Invloed op de gezondheid van moeder en kind Probiotica en vitamine D Invloed op de gezondheid van moeder en kind Inleiding Veel nieuw onderzoek Tijdens de zwangerschap al invloed op moeder én kind Toepassing bij pasgeborenen Zwangeren Vroeggeboorte

Nadere informatie

1/23/2013. Index. Index. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept. Vriend of vijand?

1/23/2013. Index. Index. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept. Vriend of vijand? //0 Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept Tolerantie wordt gedefinieerd als de actieve non-respons van het immuunsysteem op een antigeen dat via

Nadere informatie

PB ASSIST+ ProBiotic verdedigingsformule Ondersteund een gezonde spijsvertering en immuniteit

PB ASSIST+ ProBiotic verdedigingsformule Ondersteund een gezonde spijsvertering en immuniteit PB ASSIST+ ProBiotic verdedigingsformule Ondersteund een gezonde spijsvertering en immuniteit Product omschrijving De nieuwste toevoeging aan dōterra's DigestZen Digestive Support categorie is PB Assist

Nadere informatie

PROBIOTICS Opgemaakt op 07/07/2016

PROBIOTICS Opgemaakt op 07/07/2016 PROBIOTICS Opgemaakt op 07/07/2016 Alfabetisch: Probactiol Bifidus 60C Probactiol Concentrate 50g Probactiol Duo 15C Probactiol Duo 30C Probactiol IB 30C Probactiol Immune 50g Probactiol Infantis 30C

Nadere informatie

Immunologische transitie van de neonaat.

Immunologische transitie van de neonaat. Immunologische transitie van de neonaat www.huidziekten.nl D.H. Visser, 28 januari 2015 Wereldwijd sterven 3000 neonaten per dag als gevolg van een infectie Lawn JE et al. Lancet 2005 30-50% van de prematuren

Nadere informatie

Over kleine dierkens en grote gevolgen

Over kleine dierkens en grote gevolgen Over kleine dierkens en grote gevolgen Paul Savelkoul Dept. medical microbiology VU university medical center Antoni van Leeuwenhoeck 1632-1723 3 Infectie en gezondheid Enorme gezondheidswinst door: I:

Nadere informatie

Chapter 1 Chapter 2 Chapter 3

Chapter 1 Chapter 2 Chapter 3 Summary Summary The human intestinal microbiota is composed of more than 1000 different species and contains approximately hundred times as many genes as the human genome. Adaptive co evolution has led

Nadere informatie

Chapter 8. Hoofdstuk 8. Nederlandstalige samenvatting

Chapter 8. Hoofdstuk 8. Nederlandstalige samenvatting Chapter 8 Hoofdstuk 8 Nederlandstalige samenvatting Chapter 8 Porphyromonas gingivalis is een Gram- negatieve anaerobe bacterie die geassocieerd is met periimplantitis. In geval van infectie reageren gastheercellen

Nadere informatie

3 e Post EAUN Meeting

3 e Post EAUN Meeting 3 e Post EAUN Meeting Carmen Sommers Verpleegkundig Specialist Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Urineweginfecties Urineweginfecties Definitie urineweginfectie Bacteriurie Een bacteriurie is slechts de aanwezigheid

Nadere informatie

ontdek hoe antibiotica werkt en wat de gevolgen kunnen zijn van verkeerd of overmatig gebruik

ontdek hoe antibiotica werkt en wat de gevolgen kunnen zijn van verkeerd of overmatig gebruik Het antibiotica spel ontdek hoe antibiotica werkt en wat de gevolgen kunnen zijn van verkeerd of overmatig gebruik Blaasontsteking? Even langs de dokter voor een antibioticakuurtje. Ook bij longontsteking,

Nadere informatie

1/31/2013. Orale tolerantie: Concept. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Index. Index

1/31/2013. Orale tolerantie: Concept. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Index. Index //0 Orale tolerantie: Concept Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Tolerantie wordt gedefinieerd als de actieve non-respons van het immuunsysteem op een antigeen dat via

Nadere informatie

Women with recurrent urinary tract infections: antibiotic resistance and non-antibiotic prophylaxis Beerepoot, M.A.J.

Women with recurrent urinary tract infections: antibiotic resistance and non-antibiotic prophylaxis Beerepoot, M.A.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Women with recurrent urinary tract infections: antibiotic resistance and non-antibiotic prophylaxis Beerepoot, M.A.J. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld

Nadere informatie

ANTI- BIOTICA SPECIAL. Probiotica tegen antibiotica geassocieerde diarree bij ouderen - hoe zit het met de evidence?

ANTI- BIOTICA SPECIAL. Probiotica tegen antibiotica geassocieerde diarree bij ouderen - hoe zit het met de evidence? Probiotica tegen antibiotica geassocieerde diarree bij ouderen - hoe zit het met de evidence? Ervaring zorgprofessional: 80% van de ' mensen die diarree kregen van antibiotica had dat nu niet ' Probiotica

Nadere informatie

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868

Nadere informatie

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch

Nadere informatie

Vaginitis. Steven Vervaeke

Vaginitis. Steven Vervaeke Vaginitis Steven Vervaeke Genitale stalen Vrouwen: Cervicitis Vulvovaginitis Urethritis Bacteriële vaginose Salpingitis (PID) Endometritis Ulcera Normale vaginale flora Lactobacillen Corynebacterium spp.

Nadere informatie

chapter TWELVE Nederlandse samenvatting

chapter TWELVE Nederlandse samenvatting chapter TWELVE Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING TWELVE Bacteriurie, de aanwezigheid van bacteriën in de urine, is een veel voorkomende bevinding bij vrouwen. Bacteriurie wordt onderverdeeld

Nadere informatie

Encounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger

Encounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger Encounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger Samenvatting (voor breed publiek) Melkzuurbacteriën zijn belangrijke organismen in het leven van

Nadere informatie

1

1 www.degezondheidswinkel.be 1 Index Wat is probiotica en hoe werkt het precies?... 3 Wat maakt een probiotica?... 3 Een minimum aan probiotica is nodig... 4 Hoe probiotica werken... 5 Probiotica bacteriën

Nadere informatie

Astrid Beckers Specialist ouderengeneeskunde Vivium Naarderheem

Astrid Beckers Specialist ouderengeneeskunde Vivium Naarderheem Astrid Beckers Specialist ouderengeneeskunde Vivium Naarderheem (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie

Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie 10de PICU Thanksgiving symposium 26 November 2015 Dr. Jef Willems Intensieve Zorgen Pediatrie Kinderziekenhuis Prinses Elisabeth Antibiotic

Nadere informatie

7 Streptococcen surveillance Rubriekhouder: Mw. dr. E. E. Stobberingh, SWAB ( )

7 Streptococcen surveillance Rubriekhouder: Mw. dr. E. E. Stobberingh, SWAB ( ) 7 Streptococcen surveillance Rubriekhouder: Mw. dr. E. E. Stobberingh, SWAB (2011-2012) Inleiding Streptococcus haemolyticus, ook S, pyogenes genoemd, behoort tot de commensale keelflora, maar is ook de

Nadere informatie

ANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER

ANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER ANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER Deze aanpassingen aan de SPC en bijsluiter zijn valide op het moment van de beschikking van de commissie. Na de beschikking

Nadere informatie

Foto: Nautilus Shell Studios

Foto: Nautilus Shell Studios Dertig procent van de Nederlandse kinderen heeft last van allergische aandoeningen. Uit onderzoeken van de laatste jaren is duidelijk een verband gebleken tussen een verstoorde darmflora en het ontstaan

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Chapter 9 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Geschat wordt dat ongeveer 20-30% van de bevolking drager is van Staphylococcus aureus (S. aureus), een Gram-positief

Nadere informatie

Een praktische gids voor probiotica ter preventie van antibiotica-gerelateerde diarree in Nederland

Een praktische gids voor probiotica ter preventie van antibiotica-gerelateerde diarree in Nederland Nederlands Platform voor Farmaceutisch Onderzoek Een praktische gids voor probiotica ter preventie van antibiotica-gerelateerde diarree in Nederland Valeria Agamennone a, Cyrille A.M. Krul a, Ger Rijkers

Nadere informatie

Besmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS

Besmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS Besmetting met HIV Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met HIV of AIDS, loopt u kans om met HIV besmet te raken. Juist bij een ongeluk gaat alles

Nadere informatie

9/05/2017. Hoe gefermenteerde voedingsmiddelen een positief effect hebben op onze microbiota en immuunsysteem. Overzicht lezing

9/05/2017. Hoe gefermenteerde voedingsmiddelen een positief effect hebben op onze microbiota en immuunsysteem. Overzicht lezing Hoe gefermenteerde voedingsmiddelen een positief effect hebben op onze microbiota en immuunsysteem Prof. Dr. Ir. Sarah Lebeer Overzicht lezing Introductie tot hygiëne hypothese link gefermenteerde voeding

Nadere informatie

2015

2015 Index 1. Wat is Probiotica en hoe werkt het precies? Wat maakt een Probiotica? Een minimum aan probiotica is nodig Rol van probiotica in onze gezondheid Hoe probiotica werken 2. Probiotica Bacteriën &

Nadere informatie

Behandeling urineweginfecties Kan het ook zonder antibiotica

Behandeling urineweginfecties Kan het ook zonder antibiotica Behandeling urineweginfecties Kan het ook zonder antibiotica Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

De klinische relevantie van genetische variatie van de gastheer bij bacteriële meningitis

De klinische relevantie van genetische variatie van de gastheer bij bacteriële meningitis De klinische relevantie van genetische variatie van de gastheer bij bacteriële meningitis Marieke Sanders, PhD student Lab. Immunogenetica & Kinderinfectieziekten VUmc Servaas Morré & Marceline van Furth

Nadere informatie

Methotrexaat bij de ziekte van Crohn

Methotrexaat bij de ziekte van Crohn Methotrexaat bij de ziekte van Crohn Interne geneeskunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Methotrexaat bij de ziekte van Crohn De MDL-arts heeft samen met u besloten u te behandelen met methotrexaat. In deze folder

Nadere informatie

Samenvatting. Reumatoïde artritis: biologicals en bot

Samenvatting. Reumatoïde artritis: biologicals en bot * Samenvatting Reumatoïde artritis: biologicals en bot Samenvatting In deel I van dit proefschrift worden resultaten gepresenteerd van onderzoek naar gegeneraliseerd botverlies (osteoporose) in patiënten

Nadere informatie

Definitie Bacteriële Vaginose

Definitie Bacteriële Vaginose Definitie Bacteriële Vaginose De verschuiving in de vaginale flora waarbij de normaal dominant aanwezige Lactobacillen zijn vervangen door anaerobe bacteriën. Belang onderzoek Incidentie Fluor: 40-50/1000

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23080 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Commandeur, Susanna Title: Facing the phases of Mycobacterium tuberculosis : hunting

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8

Nadere informatie

Bacteriën houden darm gezond

Bacteriën houden darm gezond Bacteriën houden darm gezond Probiotica kunnen weerstand verhogen en zijn heilzaam bij diverse kwalen Een evenwichtig samengestelde bacteriecultuur in onze ingewanden kan de weerstand verhogen, de gezondheid

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36530 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pratiwi, Sylvia U.T. Title: Anti-microbial and anti-biofilm compounds from Indonesian

Nadere informatie

PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten

PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten Eradiceren Abnormale bacteriën Mutaties Effluxpompen Concentratie die mutaties voorkomt kritische T > MIC waarden En in de praktijk 4B-1 Selectie van

Nadere informatie

PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten

PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten Eradiceren Abnormale bacteriën Mutaties Effluxpompen Concentratie die mutaties voorkomt kritische T > MIC waarden En in de praktijk 4-1 Selectie van

Nadere informatie

Versie 2003 Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling Psychiatrie Rikus Knegtering & Stynke Castelein

Versie 2003 Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling Psychiatrie Rikus Knegtering & Stynke Castelein Antipsychotics and Sexual Functioning Questionnaire A.S.F.Q. Versie 2003 Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling Psychiatrie Rikus Knegtering & Stynke Castelein Inleiding In het kader van wetenschappelijk

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Inleiding

Nederlandse samenvatting. Inleiding Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13

Nadere informatie

Chemoprofylaxe voor HIV. Charles Boucher

Chemoprofylaxe voor HIV. Charles Boucher Chemoprofylaxe voor HIV Charles Boucher Elk jaar 2.5 millioen nieuwe infecties De epidemie is niet onder controle!!! Voor elke twee patienten die met therapie starten raken vijf nieuwe patienten besmet

Nadere informatie

PROBIOTIC phlora. Voor jouw gezondheid!

PROBIOTIC phlora. Voor jouw gezondheid! PROBIOTIC phlora Voor jouw gezondheid! Wat zijn probiotica? Probiotica zijn micro-organismen zoals bacteriën of gisten. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat deze je gezondheid kunnen ondersteunen. Door

Nadere informatie

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel mycofenolaat mofetil te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie

Nadere informatie

Canesten gyno 1 tablet, tablet voor vaginaal gebruik 500 mg. Werkzaam bestanddeel: clotrimazol.

Canesten gyno 1 tablet, tablet voor vaginaal gebruik 500 mg. Werkzaam bestanddeel: clotrimazol. BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKSTER Canesten gyno 1 tablet, tablet voor vaginaal gebruik 500 mg. Werkzaam bestanddeel: clotrimazol. Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door, want deze bevat belangrijke

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Het PAPA Syndroom Versie 2016 1. WAT IS PAPA 1.1 Wat is het? Het acroniem PAPA staat voor Purulente Artritis, Pyoderma gangrenosum en Acne. Het is een erfelijk

Nadere informatie

Overzicht. Help! Statistiek! Probioticum. Bronnen. Probioticastudie (1) Probioticastudie (2)

Overzicht. Help! Statistiek! Probioticum. Bronnen. Probioticastudie (1) Probioticastudie (2) Help! Statistiek! Overzicht Doel: Informeren over statistiek in klinisch onderzoek. Tijd: Doorlopende serie laagdrempelige lezingen, voor iedereen vrij toegankelijk. Derde woensdag in de maand, 12-13 uur

Nadere informatie

Director of the Office for Risk Assessment of the Food and Consumer Product Safety Authority

Director of the Office for Risk Assessment of the Food and Consumer Product Safety Authority Document type: Title: Author: Country: Please refer to this document as follows: Opinion Opinion on the safety of orally ingested probiotics Director of the Office for Risk Assessment of the Food and Consumer

Nadere informatie

Urineweginfecties bij kinderen

Urineweginfecties bij kinderen Urineweginfecties bij kinderen Up-to-date met NHG-standaard en NVK-richtlijn OverEINDse dagen, Scarperia, april 2011 Pieter Bertholet, huisarts Angelique Roeleveld-Versteegh, kinderarts Bas Zegers, kinderarts

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Melkzuurbacteriën worden van oudsher gebruikt om de houdbaarheid van levensmiddelen te verlengen. Zo worden voor de bereiding van wijn, bier, brood, worst, kaas, yoghurt, augurken

Nadere informatie

Lesthema 4: Probiotica

Lesthema 4: Probiotica Lesthema 4: Probiotica Wil je wel eens weten: 1 Of je al die reclame over gezonde yoghurtdrankjes mag geloven? 1 Hoe die drankjes dan wel onze darmflora gunstig kunnen beïnvloeden? 1 Wat het verschil is

Nadere informatie

Endoxan (cyclofosfamide)

Endoxan (cyclofosfamide) Endoxan (cyclofosfamide) U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u in verband met reumatische klachten Endoxan (cyclofosfamide, Cicloblastine) gaat gebruiken. Deze folder geeft informatie

Nadere informatie

SAMENVATTING. Tuberculose

SAMENVATTING. Tuberculose SAMENVATTING Tuberculose Tuberculose (TBC) is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door bacteriën van het Mycobacterium tuberculosis complex, waaronder M.tuberculosisde belangrijkste veroorzaker is

Nadere informatie

Methotrexaat. Poli Reumatologie

Methotrexaat. Poli Reumatologie 00 Methotrexaat Poli Reumatologie 1 U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen dan kunt

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42996 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Gram., A.M. Title: Mechanisms of immune evasion in Epstein-Barr virus infection

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 171 172 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Met vaccinaties kunnen veel ziektes voorkomen worden, zoals de mazelen, de rode hond en de griep. Echter een vaccin voor het voorkomen van kanker

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) Medicatie. Poli Reumatologie

Methotrexaat (MTX) Medicatie. Poli Reumatologie 00 Methotrexaat (MTX) Medicatie Poli Reumatologie 1 U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog

Nadere informatie

De strijd tegen nosocomiale infecties, een multidisciplinaire aanpak

De strijd tegen nosocomiale infecties, een multidisciplinaire aanpak De strijd tegen nosocomiale infecties, een multidisciplinaire aanpak Els Van Mechelen 19 december 2013 Micro organismen Overzicht Inleiding Biomoleculen Virussen : Bouw en vermenigvuldiging Bacteriën :

Nadere informatie

Homo sapiens, een superorganisme

Homo sapiens, een superorganisme HET SEROTONERGE SYSTEEM IS ESSENTIEEL VOOR DE EMOTIONELE ACTIVITEIT EN STOORNISSEN VAN DIT SYSTEEM ZIJN STERK GEASSOCIEERD MET DEPRESSIE EN NEURODEGENERATIE 12 ORTHOFYTO april 2018 Door: Dr. Leo Pruimboom

Nadere informatie

PJP profylaxe bij prednison. Amelieke Cremers, AIOS MMB

PJP profylaxe bij prednison. Amelieke Cremers, AIOS MMB PJP profylaxe bij prednison Amelieke Cremers, AIOS MMB 30-10-2018 Q 1. Indicatie 2. Wanneer starten PJP Prednison Profylaxe PJP Wat is het Waar komt het vandaan Welke problemen Hoe toon je het aan Lymfocyten

Nadere informatie

Persconferentie MRSA in de rusthuizen, WIV, vrijdag 27/5/2005

Persconferentie MRSA in de rusthuizen, WIV, vrijdag 27/5/2005 Persconferentie MRSA in de rusthuizen, WIV, vrijdag 27/5/2005 Wat is MRSA? Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) is een belangrijke ziekteverwekkende kiem in de geneeskunde en tevens een

Nadere informatie

Bacteriële Vaginose. NHG standaard Fluor vaginalis Ron Bosboom

Bacteriële Vaginose. NHG standaard Fluor vaginalis Ron Bosboom Bacteriële Vaginose NHG standaard Fluor vaginalis 2016 Ron Bosboom 11-10-2016 Wat doet u in de huisartsenpraktijk aan diagnostiek bij verdenking bacteriële vaginose? Een amine Sniff-test enmeting ph van

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn Uw behandelend arts en/of verpleegkundige specialist heeft met u gesproken over het gebruik van Methotrexaat (MTX). In deze folder krijgt u informatie over de

Nadere informatie

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

READER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting

READER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting READER Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting ACHTERGRONDINFORMATIE: PATHOFYSIOLOGIE Pro- inflammatoire en anti-inflammatoire respons Sepsis is de systemische respons van de

Nadere informatie

Antibiotica Resistentie van Uropathogene E. coli. bij huisartsen patiënten in de leeftijd van 1-100 jaar. E.Stobberingh, MINC 29 maart 2011

Antibiotica Resistentie van Uropathogene E. coli. bij huisartsen patiënten in de leeftijd van 1-100 jaar. E.Stobberingh, MINC 29 maart 2011 Antibiotica Resistentie van Uropathogene E. coli bij huisartsen patiënten in de leeftijd van 1-100 jaar E.Stobberingh, MINC 29 maart 2011 Antibiotica resistentie van uropathogene E.coli Is het een probleem?

Nadere informatie

Urineweginfecties. Suzanne Geerlings internist-infectioloog AMC

Urineweginfecties. Suzanne Geerlings internist-infectioloog AMC Urineweginfecties Suzanne Geerlings internist-infectioloog AMC Inhoud met patiëntvoorbeelden Diagnostiek Resistentie Behandeling Pathogenese Preventie Diagnostiek In ziekenhuis: urinesediment en kweek

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Lyme Artritis Versie 2016 1. WAT IS LYME ARTRITIS 1.1 Wat is het? Lyme artritis is een van de ziekten die veroorzaakt wordt door de bacterie Borrelia burgdorferi

Nadere informatie

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases). Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:

Nadere informatie

Rituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Rituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei Rituximab Mab Thera Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: rituximab. Hoe werkt rituximab? Bij patiënten

Nadere informatie

Nieuwe therapieën bij MS. Freek Verheul 5 november 2014

Nieuwe therapieën bij MS. Freek Verheul 5 november 2014 Nieuwe therapieën bij MS Freek Verheul 5 november 2014 (klassieke) eerste lijn medicatie Interferonen (avonex, betaferon, rebif ) Glitiramer acetaat (copaxone ) (klassieke) eerste lijn medicatie effectiviteit

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus

Nederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Baarmoederhalskanker is de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar krijgen wereldwijd ongeveer 500.000

Nadere informatie

MYCOBACTERIËLE FACTOREN BETROKKEN BIJ GRANULOOMVORMING

MYCOBACTERIËLE FACTOREN BETROKKEN BIJ GRANULOOMVORMING Nederlandse samenvatting MYCOBACTERIËLE FACTOREN BETROKKEN BIJ GRANULOOMVORMING Tuberculose Tuberculose (TBC) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Infectie

Nadere informatie

Chapter 8. Samenvatting

Chapter 8. Samenvatting Chapter 8 Samenvatting SAMENVATTING Actinobacillus pleuropneumoniae is een Gram-negatieve bacterie die longontsteking veroorzaakt bij varkens. Deze besmettelijke ziekte komt over de gehele wereld voor

Nadere informatie

Verkoudheid; virale infectie; respiratoir syncytieel virus; vaccins; antivirale middelen

Verkoudheid; virale infectie; respiratoir syncytieel virus; vaccins; antivirale middelen Niet-technische samenvatting 2015107 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Dierstudies in het kader van ontwikkeling van medicijnen voor het behandelen en voorkomen van virale infecties aan de

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen

Nadere informatie

FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER

FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER 2016 Yvette van Beurden arts onderzoeker VUmc y.vanbeurden@vumc.nl Procedure www.ndfb.nl Geschiedenis van Nood et al 2013 Clostridium difficile

Nadere informatie

Hoe om te gaan met dure geneesmiddelen?

Hoe om te gaan met dure geneesmiddelen? Hoe om te gaan met dure geneesmiddelen? Onderzoek naar optimaal gebruikschema houdt zorg betaalbaar Kioa Wijnsma & Caroline Duineveld Arts-onderzoeker afdeling kindernefrologie & internist-nefroloog in

Nadere informatie

Schimmelinfectie Weg Stappenplan. In 3 Stappen Schimmelinfectie Stoppen

Schimmelinfectie Weg Stappenplan. In 3 Stappen Schimmelinfectie Stoppen 2011 Schimmelinfectie Weg Stappenplan In 3 Stappen Schimmelinfectie Stoppen O p t i m a l e G e z o n d h e i d. c o m Schimmelinfectie Weg Stappenplan Door: Jack Boekhorst - Initiatiefnemer / Coach Susanne

Nadere informatie

Analyse, post-analyse. Reinoud Cartuyvels Hans De Beenhouwer

Analyse, post-analyse. Reinoud Cartuyvels Hans De Beenhouwer Analyse, post-analyse Reinoud Cartuyvels Hans De Beenhouwer Uitwerken van stalen Met wat houden we rekening bij het aflezen en verder uitwerken van stalen? A. Staaltype: 1. Midstream (expert 8/8 ) Midstream

Nadere informatie

Instructies voor het gebruik van Enbrel (etanercept)

Instructies voor het gebruik van Enbrel (etanercept) Instructies voor het gebruik van Enbrel (etanercept) Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Voor wie is deze therapie geschikt?... 1 3 Voor het starten met de behandeling... 1 4 Starten met Enbrel... 2 5 Toediening...

Nadere informatie