Position Paper Elektrische Mobiliteit

Transcriptie

1 Position paper van bedrijven en organisaties in de sector elektromobiliteit Basis voor gesprek op Vlaams beleidsniveau over de implementatie van elektromobiliteit in de Vlaamse regio Position Paper Elektrische Mobiliteit Elektrische mobiliteit heeft een belangrijk milieu- en economisch potentieel, doch heeft extra impuls van de overheid nodig om als sector economische betekenis te krijgen Werkten mee aan het opstellen van de position paper Luc Lebon Philippe Decrock Olivier De Cock Prof. Joeri Van Mierlo Marcel Meeus Koen Van De Putte 4iS / EVA Proeftuin Federauto / EVA Proeftuin NMBS-Holding / Blue-mobility / Olympus Proeftuin VUB / EVTecLab, imove en EVA Proeftuin Umicore/ imove Proeftuin NMBS-Holding / Olympus Proeftuin Deze nota kwam tot stand in het kader van de Vlaamse Proeftuin elektrische voertuigen

2 Volgende bedrijven en organisaties onderschrijven deze nota en vragen de Vlaamse Regering rekening te houden met de aanbevelingen bij de formulering van het beleid. - Umicore - Egbert S.J. Lox, Senior Vice President Government Affairs - Punch Powertrain - Cor van Otterloo, CEO - NMBS-Holding - Jannie Haek, CEO - Siemens - André Bouffioux, CEO Siemens België-Luxemburg / Vice President SWE Infrastructure & Cities - 4iS - Luc Lebon, CEO - VUB - Joeri Van Mierlo, Professor - Blue-mobility - Sven Huysmans, Directeur - Federauto - Philippe Pirson, Afgevaardigd Bestuurder - Infrax - Paul De fauw, CEO - Belgacom - Etienne Verhelst, Business Services & Fleet Director - Fleet&DriverCare - Bart Vanham, Aandeelhouder Fleet&DriverCare - P&V Elektrotechniek - Ghislain Vanherle, Voorzitter RvB - REstore - Pieter-Jan Mermans, Co-Founder - Blue Corner - Peter Buyckx, CEO - Cofely Services - Xavier Sinéchal, Managing Director - Ecological Innovation - Peter Buyckx, CEO - EDUCAM Service - Frederik Van Mulders, New Technologies Engineer - Telenet - Jan De Grave, Vice President Corporate Office & Sustainability - VAB - Wim Vos, CEO - Elexys - Eric Olivier, Gedelegeerd Bestuurder - E. Van Winge - Jean-Pierre Van Wingen, General Manager - Powerdale - Hugues Dhaeyer, CEO - Volvo Cars - René Aerts, Marketing & PR Manager - Westlease - Jean-Charles Carrette, Gedelegeerd Bestuurder - Triphase - Frederik Loeckx, CEO - CityDepot - Marc Schepers, Bestuurder - Lidl - Boudewijn Tiktak, Directeur Inkoop - Dumco - Olivier Reimann, CEO - Federmoto - Guido Brenders, voorzitter - LeasePlan Belgium - Michel Van den Broeck, Managing Director - Renta - Frank Van Gool, Algemeen Directeur - Agoria Vlaanderen Wilson De Pril, Directeur-Generaal 2 7 juni 2013 (versie 3.5)

3 BESTUURLIJKE SAMENVATTING Op vraag van de kabinetten van de betrokken ministers in de Vlaamse regering wordt aan de actoren uit de nieuwe sector van elektromobiliteit gevraagd om een visie te formuleren over gepaste beleidsmaatregelen om de introductie van elektrisch rijden in onze regio te stimuleren. De vragen die hiertoe in dit document beantwoord worden zijn: Zijn we wel zeker dat elektrische wagens überhaupt een doorbraak zullen kennen? Als we kijken naar de budgetten die internationaal, door verschillende regeringen, worden gereserveerd voor onderzoek, ontwikkeling en marktstimulans en naar de investeringen die door de automotive sector gebeuren kunnen we volmondig ja antwoorden op deze vraag. In 2013 komen meer dan 10 nieuwe elektrische gezinswagens op de Europese markt. Begin 2013 formuleerde de Europese Commissie ook een ontwerprichtlijn die per lidstaat doelstellingen vooropstelt om te komen tot een uitgebreid netwerk van private en publieke laadpunten. Voor België impliceert dit de uitrol van zo n publieke laadpunten tegen Bovendien blijven de inspanningen internationaal niet beperkt tot onderzoek op het vlak van voertuigtechnologie. Er wordt ook volop ingezet op de ontwikkeling van mobiliteitsdiensten en een slimme combinatie van elektrische wagens en openbaar vervoer. De kadering van elektrische voertuigen in een bredere context van multimodale, genetwerkte mobiliteit is belangrijk om een groeiende wereldbevolking de mogelijkheid te bieden zich op een comfortabele manier te blijven verplaatsen. Internationaal werden er op grote schaal projecten en programma s met betrekking tot multimodaliteit, car- en bikesharing en mobiliteitsbudgetten opgestart. Ook binnen de Vlaamse Proeftuin Elektrische Voertuigen wordt deze tendens onderschreven en staat de introductie van nieuwe mobiliteitsdiensten met elektrisch vervoer centraal. 3 Elektrische voertuigen zullen ook bij goederentransport nuttig kunnen ingezet worden. Meer en meer steden zijn geïnteresseerd in elektrische voertuigen, stil en zonder lokale uitstoot van schadelijke emissies, om goederen binnen de stad aan te leveren. Welke toegevoegde waarde heeft elektrische mobiliteit voor de maatschappij en meer bepaald voor de Vlaamse samenleving en economie? Klimaat-en milieuspecialisten zijn het erover eens dat elektrische mobiliteit tal van voordelen biedt en kan helpen om de doelstellingen op het vlak van broeikasgassen- en fijnstofreductie te realiseren. Ook in het kader van de uitbouw van smart grids en de omschakeling naar meer hernieuwbare energie wordt elektrische voertuigen vaak een rol toebedeeld. De grootschalige inschakeling van deze voertuigen kan immers helpen lokaal energie op te slaan en ze kunnen op deze manier bijdragen tot een betere balancering van de vraag en het aanbod op de energiemarkt. Bovendien heeft elektrische mobiliteit een belangrijk economisch potentieel voor een regio als Vlaanderen op voorwaarde dat we als kleine regio mee tot de koplopers binnen Europa kunnen gerekend worden. We denken dan niet enkel aan de automotive sector maar ook aan de andere schakels in de volledige waardeketen van elektrische mobiliteit. Zo zijn Vlaamse bedrijven uitstekend gepositioneerd in industriële deeldomeinen als fietsproductie, utilitaire voertuigen en busbouw, productie van batterijmaterialen en batterijrecyclage, enz Daarnaast betekent innovatie in elektrische mobiliteit ook investeren in een innovatieve diensteneconomie. Genetwerkte elektrische mobiliteit kan enkel functioneren dank zij innovatie in ICT-toepassingen en de ontwikkeling van nieuwe energie- en mobiliteitsdiensten Verschillende start up bedrijven binnen en buiten de proeftuin hebben

4 hieromtrent Vlaamse know-how ontwikkeld en zijn ook internationaal actief in deze prille markt. Een actieve ondersteuning van deze kenniseconomie door de Vlaamse Overheid is hierbij onontbeerlijk. De markt voor elektrische voertuigen komt maar traag op gang, welke opportuniteiten gaan er verloren voor Vlaanderen door nu niet volop erop in te zetten? De sterke uitgangspositie van onze bedrijven en kennisinstellingen, die mede versterkt werd door de implementatie van een Vlaamse Proeftuin elektrische voertuigen met internationale uitstraling, gaat verloren indien niet verder geïnvesteerd wordt in de uitrol van elektrische voertuigen en indien Vlaanderen als regio, internationaal niet gepositioneerd wordt als koploper op dit vlak. Dit betekent dat er heldere en ambitieuze doelstellingen door de Vlaamse Regering naar voren worden geschoven en dat ook in andere beleidsdomeinen dan innovatie, zoals bijvoorbeeld energiebeleid, stedenbeleid, klimaatbeleid en mobiliteitsbeleid beleidsmaatregelen worden ontwikkeld en uitgevoerd die de uitrol van elektrische mobiliteit in al haar facetten ondersteunen. Op welke manier kan, ook in tijden van budgettaire schaarste, de adoptie van elektrische voertuigen expliciet worden gestimuleerd? En welke rol zou de Vlaamse Overheid hierin kunnen spelen? De overheid heeft tal van aangrijpingspunten om de adoptie van elektrische mobiliteit te versnellen. Via sensibilisering en communicatie kan een positief signaal worden gegeven aan bedrijven en investeerders maar ook aan burgers en werknemers die voertuigen dagdagelijks gebruiken. De overheid kan daarnaast de markt van elektrische voertuigen op een actieve manier stimuleren door een aantal hindernissen weg te werken met betrekking tot de financiering van elektrische mobiliteit. We denken dan in de eerste plaats aan fiscale maatregelen (en dan vooral het herverdelend effect van de fiscaliteit naar meer milieuvriendelijke voertuigen). Daarnaast zijn er ook andere behoeften zoals bijvoorbeeld de uitvoering van een haalbaarheidsstudie om het dure batterijrisico te solidariseren en alternatief te financieren. Daarnaast kan de overheid ook normerend optreden bijvoorbeeld in het kader van nieuwbouw en openbare werken (aanleg park and ride parkeersplaatsen en andere parkings). De overheid kan ook een belangrijke rol spelen als launching customer. Het gaat hierbij niet enkel om de aanschaf van elektrische personen-en bestelwagens door de Vlaamse overheidsdiensten en de lokale besturen maar bijvoorbeeld ook om de toepassing van nieuwe mobiliteitsconcepten zoals autodelen en fietsdelen en de introductie van mobiliteitsbudgetten bij overheidsdiensten. Via een intelligente aanpak kan elektrische mobiliteit worden aangegrepen om de verplaatsingskosten en de vloot van een overheidsdienst te optimaliseren zonder dat dit noodzakelijk een aanzienlijke meerkost teweegbrengt. 4 Tot slot zijn ook flankerende maatregelen noodzakelijk om de opkomende markt te ondersteunen zoals parkeermaatregelen, prioritaire rijstroken en voordelen voor carsharers. In dit document wordt uitvoeriger ingegaan op deze vier kernvragen en worden de antwoorden onderbouwd met beschikbare cijfers. Doelstelling van dit document is een debat op gang te brengen en te komen tot een snellere valorisatie van de reeds gemaakte inspanningen rond elektrische mobiliteit, zodat Vlaanderen als regio maximaal de vruchten kan plukken op economisch vlak maar ook op het vlak van leefmilieu en klimaat. Duurzame mobiliteit zal in de toekomst gebaseerd zijn op tal van verschillende type voertuigen zoals elektrische en (plug-in) hybride, waterstof/brandstofcel, CNG, Het is dus duidelijk een EN EN verhaal om voor elke toepassing een geschikte oplossing te vinden. Deze position paper focust op elektrische mobiliteit omdat hij tot stand kwam vanuit partners uit de Vlaamse Proeftuin Elektrische Voertuigen.

5 ANTWOORD 1: DE ONOMKEERBARE DOORBRAAK VAN ELEKTRISCHE VOERTUIGEN: THERE IS NO WAY BACK Alle landen met een sterke industrie investeren volop in de verdere ontwikkeling van elektrische mobiliteit. De budgetten die worden vrijgemaakt op overheidsniveau om de innovaties te ondersteunen spreken voor zich. 5 FIGUUR 1: OVERZICHT VAN DE BELEIDSMAATREGELEN OP HET VLAK VAN ELEKTRISCHE MOBILITEIT WERELDWIJD (AANGEPAST OP BASIS VAN STRUKTURSTUDIE BW E MOBIL 2011, BADEN WÜRTTEMBERG AUF DEM WEG IN DIE ELEKTROMOBILITÄT, 2011) Naast de overheden hebben ook de constructeurs zich ambitieuze doelstellingen gesteld om de elektrische voertuigen door te ontwikkelen en om elektrische voertuigen op de markt te brengen. Zowel Volkswagen, BMW, Nissan, Renault, Ford, TESLA en een aantal andere constructeurs plannen de lancering van meer dan 10 nieuwe elektrische modellen op de markt in There is no way back: de Europese Commissie heeft in januari 2013 een voorstel aan het Parlement en de Raad voorgelegd om publieke en private laadinfrastructuur op grote schaal uit te rollen in de lidstaten. De ontwerprichtlijn stelt een minimum aantal laadpunten voorop die door elk land moeten nagestreefd worden tegen Voor België gaat het voor 2020 over : laadpunten op publieke ruimte laadpunten in totaal De ontwerprichtlijn wordt gekaderd binnen de doelstellingen van olie-onafhankelijkheid en de beperking van broeikasgasemissies in functie van klimaatdoelstellingen.

6 Wat betekent dit voor België en Vlaanderen? Ook voor België werden er reeds prognoses opgesteld van wat elektrische mobiliteit zoal kan betekenen. In 2011 werd in een studie in het kader van de ontwikkeling van een nationaal masterplan voor elektrische voertuigen in België door VUB en FUNDP onderstaande ontwikkeling ingeschat: In het BAU-scenario wordt uitgegaan van een business as usual scenario zonder bijkomende beleidsmaatregelen. Op basis van deze studie kon men ervan uitgaan dat zonder bijkomende beleidsmaatregelen er zo n elektrische en plug in hybride voertuigen zullen zijn in België. Als men rekening houdt met de huidige spreiding van de vloot over de gewesten betekent dit voor Vlaanderen ruwweg voertuigen. In het medium en high scenario wordt een mix van bijkomende stimulerende maatregelen verondersteld. In alle scenario s werd echter het fiscaal voordeel bij de aanschaf van een elektrische wagen door particulieren nog verondersteld. Dit voordeel werd ondertussen op federaal niveau afgeschaft waardoor er in Vlaanderen geen stimuli meer zijn voor burgers die een elektrisch voertuig willen aankopen. Voor elektrische bedrijfswagens werd de fiscale druk ondertussen ook aanzienlijk verhoogd. De werknemers die zo n voertuig gebruiken worden immers belast op basis van de aankoopprijs (voordelen alle aard). De uitgangssituatie is dus veel ongunstiger dan bij de uitvoering van de studie. De BAU -aantallen zullen dus ongetwijfeld lager uitvallen. 6 In het Vlaamse klimaatplan dat in februari 2013 door de Vlaamse Regering werd goedgekeurd, stelt de Vlaamse regering voor Vlaanderen een streefwaarde voorop: in 2020 moet 3% van het Vlaamse voertuigpark bestaan uit puur elektrische en plug In hybride voertuigen. Zelfs als men ervan uitgaat dat het wagenpark tussen 2010 en 2020 niet verder aangroeit betekent dit een toename van zo n elektrische voertuigen. Een benchmark van deze doelstelling met de kengetallen in de VUB studie toont aan dat zonder de snelle invoering van een mix van bijkomende beleidsmaatregelen deze doelstelling zeker niet gehaald zal worden. Belangrijk te vermelden dat het hierbij om een én/én verhaal gaat: het stimuleren van elektrische voertuigen, sluit niet uit dat er daarnaast ook volop wordt ingezet op andere technologische innovaties zoals fuel cell elektrische voertuigen (FCEV) waar Vlaanderen ten andere ook sterk in investeert (via Interreg en WaterstofNet). ANTWOORD 2: TOEGEVOEGDE WAARDE VAN ELEKTRISCHE MOBILITEIT OP MAATSCHAPPELIJK EN ECONOMISCH VLAK

7 De toegevoegde waarde van elektromobiliteit situeert zich op twee vlakken : Realiseren van milieu-en klimaatdoelstellingen : Het referentiekader voor de milieu-en klimaatdoelstellingen is de Europese doelstelling. Economische meerwaarde : De economische meerwaarde van elektromobiliteit moet afgemeten worden aan de mate waarin bedrijven een rol kunnen opnemen in de waardeketen van deze nieuwe sector, de mate waarin nieuwe innovatieve activiteit kan ontwikkeld worden en de werkgelegenheid die hieraan gekoppeld is. ELEKTRISCHE VOERTUIGEN KUNNEN EEN AANZIENLIJKE BIJDRAGE LEVEREN BIJ HET BEREIKEN VAN DE MILIEU- EN KLIMAATDOELSTELLINGEN De transportsector was in 2010 verantwoordelijk voor een uitstoot van 16,1Mton CO2-equivalenten of 32% van de totale Vlaamse niet-ets broeikasgasemissies in Het grootste aandeel van deze 16,1 Mton komt van personenverkeer over de weg (45,5%), gevolgd door goederenverkeer over de weg (34,5%) 1. De uitdagingen voor Vlaanderen zijn groot en de inspanningen die tot nu toe werden gedaan zijn verregaand onvoldoende om de vooropgestelde Europese doelstellingen te bereiken. 7 Elektrische voertuigen kunnen in belangrijke mate bijdragen tot het behalen van de Europese reductiedoelstelling inzake broeikasgassen maar ook tot de reductie van fijn stof in stedelijke omgevingen en tot het terugschroeven van lawaaihinder door verkeer. We denken hierbij niet enkel aan de inzet van elektrische voertuigen als vervangmiddel voor personenwagens met een brandstofmotor maar ook aan alternatieven zoals de inzet van elektrische voertuigen in deelsystemen, in goederenvervoer en aan multimodaliteit. Inzetten van elektrische aandrijving voor mobiliteit, draagt bij tot de inzet van elektriciteit als energiedrager in onze regio. In de mate dat we hernieuwbare energie rechtstreeks of onrechtstreeks inzetten voor het opladen van de 1 Bron: TERCONCEPTNOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING betreffende het Vlaams Klimaatbeleidsplan , februari 2013

8 Uitgaven in EUR Position Paper Elektrische Mobiliteit - INDUSTRIËLE & ACADEMISCHE PARTNERS in INNOVATIEVE SECTOR ELEKTROMOBILITEIT elektrische voertuigen, dragen we bij tot de verhoging van gebruik van hernieuwbare energie. Een goed gespreid netwerk van laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen kan een belangrijke bijdrage leveren tot de stabiliteit van het elektriciteitsnet en hiermee bijdragen aan de realisatie van een smart grid in Vlaanderen. Op macro-niveau draagt dit bij tot olie-onafhankelijkheid. Ondanks de economische recessie en bedrijfseconomische perikelen voor de batterijsector voorspellen marktanalysten nog steeds een grote toename van lokale opslag in Li-Ion batterijen. Navigant Research voorspelt in april 2013 dat de wereldwijde Li-ion stationaire batterijopslagcapaciteit zal groeien van 27 MW in 2013 tot MW in En dit is nog een voorzichtige inschatting; andere bronnen zijn nog optimistischer en voorzien zelfs in 10 GWh energie-opslag met Li Ion in In de Vlaamse proeftuin worden verschillende projecten uitgevoerd die verband houden met deze thematiek. Zo bouwt Vlaanderen ook op dit vlak know-how op die ook op internationaal niveau kan worden ingezet. INZETTEN OP ELEKTRISCHE MOBILITEIT HEEFT EEN GROTE IMPACT OP DE HUISHOUDBUDGETTEN EN BIEDT ECONOMISCH POTENTIEEL Elektrische voertuigen, laadsystemen en de creatie van nieuwe diensten kunnen het economisch weefsel van een regio in de nabije toekomst ingrijpend doen verschuiven. De Vlaamse huishoudens geven volgens een huishoudbudgetonderzoek in 2010 gemiddeld zo n EUR uit voor vervoer- en transport. De aankoop van wagens, brandstof maar ook van openbare en private vervoerdiensten neemt over de jaren een steeds groter wordende hap uit het huishoudbudget. Eind jaren 70 vertegenwoordigde transport zo n 5% van de huishoudelijke uitgaven. In 2010 was dit meer dan 13% Uitgaven per huishouden in Vlaanderen ANDERE GOEDEREN EN DIENSTEN CULTUUR, ONTSPANNING EN ONDERWIJS POST EN TELECOMMUNICATIE Voertuigen, vervoerdiensten, voertuiggerelateerde kosten GEZONDHEID MEUBELEN, HUISHOUDTOESTELLEN WOONADRES OF TWEEDE WONING KLEDING EN SCHOEISEL VOEDING, DRANKEN EN TABAK Figuur: overzicht van de evolutie van de huishoudelijke uitgaven over de jaren heen op basis van cijfers van het Vlaamse Gewest

9 Een analyse van het aandeel van de verschillende kostencomponenten in de bestedingen voor transport toont aan dat er sinds de jaren tachtig reeds een verschuiving merkbaar is van de vaste uitgaven voor de aanschaf van voertuigen en van de meer operationele kosten voor brandstof en onderhoud van het voertuig naar mobiliteitsdiensten zoals huur van voertuigen, openbaar vervoer en andere vervoerdiensten. Deze bedragen in 2010 meer dan een kwart van het (sterk gestegen) budget voor transport. 9 Figuur: eigen verwerking op basis van de cijfers die het Vlaams Gewest ter beschikking stelt: uitgaven per huishouden volgens de Huishoudbudgetonderzoeken (in euro) Ondersteunende maatregelen voor multimodaal, elektrisch vervoer kunnen deze tendens verder ondersteunen en tegelijkertijd gezinnen ondersteunen in deze sterk stijgende uitgavenpost. Een stimulerend beleid ten opzichte van een modern, genetwerkt vervoersysteem betekent ook voor Vlaamse bedrijven die reeds volop actief zijn in deze snel ontwikkelende markt van mobiliteitsdiensten een steuntje in de rug. Nieuwe technologie wordt via vele toeleveranciers ontwikkeld en geproduceerd. Nieuwe diensten creëren nieuwe mogelijkheden voor bedrijven die actief zijn in de telecom en ICT-sector.

10 ANTWOORD 3: TIJDIG INZETTEN OP ELEKTRISCHE MOBILITEIT BETEKENT EEN HEEL NIEUWE WAARDEKETEN AAN MOGELIJKHEDEN VOOR VLAAMSE BEDRIJVEN Bij de introductie van elektrische mobiliteit staat er veel meer op het spel dan enkel elektrische voertuigen. Vele regio s binnen en buiten Europa zetten daarom snel, en hoog in op verschillende segmenten. Zij kunnen zo een positie verwerven die een belangrijk economisch potentieel creëert voor lokale bedrijven. Hieronder vindt u een overzicht van de volledige waardeketen van elektrische mobiliteit met een beknopte beschrijving van de producten en diensten die in dit kader ontstaan of verder evolueren. 10 Figuur: de waardeketen van elektrische mobiliteit opgesteld door een werkgroep binnen de Vlaamse proeftuin 1_Elektrische Voertuigen Verkoopscircuit bij dealers kan evolueren naar aanbod van mobiliteitsdiensten Diversificatie van aanbod bij dealers Ontwikkeling van elektrische aandrijflijnen en componenten Productie van elektrische fietsen Productie van elektrische bussen en trucks 2_Mobiliteitsdiensten Diensten gericht op traject-ondersteuning via mobiele toestellen (apps, ) Autodelen & korte-termijn verhuur van auto s, scooters & fietsen Multi-modaal verkeer : integratie elektrisch rijden in openbaar vervoersaanbod

11 3_Batterijen: Batterijen van elektrische voertuigen moeten gerecycleerd worden en worden voorzien van hoogwaardige materialen (Umicore) Batterijen kunnen in een 2 de -levenscyclus energieopslag realiseren voor elektriciteitsnet 4_Laadinfrastructuur Fabricatie van hardware ICT: ontwikkeling software voor monitoring en communicatie Diensten: installeren, onderhouden en monitoren van laadsystemen Dienstverlening voor toegang, reservatie en beheer laadsystemen Financiële verrekening van energiegebruik en parkeerinfrastructuur Belangrijker worden van P+R-zones : uitbouw van multimodale hubs met dienstverlening 5/6_Stabilisering van het elektriciteitsnet Aanwezigheid van elektrische voertuigen met opslagcapaciteit in batterij en intelligente laadsystemen maakt stabilisering van net mogelijk Distributienetbeheerders (DNB) geven aan dat elektromobiliteit kansen biedt voor peakshaving wat besparingen oplevert voor capaciteit van elektrisch distributienet Elektriciteitsproducenten en ELIA geven aan dat het piekverbruik op termijn op een efficiënte manier mee zou kunnen opgevangen worden door V2G (= Vehicle-To-Grid) technologie : batterij van elektrische auto s als opslagmedium voor elektrische energie Vlaanderen heeft een sterke uitgangspositie in een aantal van deze deelsectoren. Bovendien werden in het kader van de Vlaamse proeftuin elektrische voertuigen innovatieprojecten opgestart en kennis opgebouwd in de verschillende onderdelen van deze waardeketen. Indien deze markt via markstimuli niet de kans krijgt in Vlaanderen door te starten zal een deel van deze kennis en expertise niet verder gevaloriseerd worden. De buitenlandse concurrentie is in dit opzicht - omwille van de talrijke grootschalige stimuli- zeker voelbaar. 11 Een verdere uitrol van elektrische voertuigen op de markt zal, zelfs mits een stimulerend programma, slechts geleidelijk verlopen. Een uitgestelde start betekent sowieso dat de vooropgestelde doelstellingen niet kunnen gehaald worden. Ook de MINA raad stelt in maart 2013 in haar conceptnota Ontwerp van Vlaams Klimaatbeleidsplan dat een vergroening van de voertuigvloot slechts heel geleidelijk gunstige klimaateffecten ressorteert omdat de rotatiesnelheid van het wagenpark beperkt is. Het is dus van belang om vandaag actie te nemen.

12 ANTWOORD 4: DE UITROL VAN ELEKTRISCHE MOBILITEIT VEREIST EEN MIX VAN BELEIDSMAATREGELEN VLAAMSE OVERHEID COMMUNICEERT EEN STERKE COMMITMENT MET BETREKKING TOT DE INTRODUCTIE VAN ELEKTRISCH RIJDEN ALS ONDERDEEL VAN DE VERGROENING VAN DE VLOOT Vlaamse overheid trekt de kaart van milieuvriendelijke voertuigen. Bovenstaande titel zou een krantenkop kunnen zijn. Inderdaad, alleen al via een duidelijke communicatie, waarin de Vlaamse overheid expliciet stelt dat elektromobiliteit één van de belangrijke technologieën van de toekomst is en dat er zal in geïnvesteerd worden, zal bijdragen tot een duidelijkere houding bij private personen en verantwoordelijken in bedrijven ten gunste van elektrische voertuigen. Waarom is sterke communicatie nodig? Elektrische mobiliteit wekt bij heel veel mensen een vraagteken op. Velen vragen zich nog af of elektromobiliteit een écht alternatief kan zijn voor de traditionele verbrandingsmotor. Indien de Vlaamse overheid klaar en duidelijk communiceert dat zij naast andere innovatieve technologieën ook in elektrisch rijden gelooft, dan zal dit bij velen de drempel voor deze nieuwe technologie aanzienlijk verminderen. MAATREGELEN : (1) Deze boodschap voor elektrische mobiliteit kan via een campagne, (2) maar is nog veel sterker indien er duidelijke doelstellingen voorop gesteld worden, met daarbij een roadmap van stappen die zullen gezet worden om de vooropgestelde doelen te bereiken. Een mogelijke doelstelling zou kunnen zijn : tegen 2020, worden in Vlaanderen 10% van alle nieuw verkochte voertuigen zuiver elektrisch of plug-in-hybride. Die 10% zou kunnen opgebouwd worden door de markt elk jaar met +/- 1% te laten groeien. (3) Ook duidelijke communicatie over het voorzien van de nodige laadinfrastructuur kan vertrouwen bij potentiële kopers/gebruikers wekken. 12 OPMAAK VAN EEN ROADMAP MET DUIDELIJKE DOELSTELLINGEN Het vooropstellen van een road-map is een instrument waarmee alle betrokken partijen, inclusief kopers en gebruikers van elektrische voertuigen, een duidelijker beeld krijgen van de introductie van de nieuwe technologie. Hierdoor ontstaat meer zekerheid over de eigen investering. Cijfermatige input voor de roadmap, kan o.a. gevonden worden bij een Vlaamse vertaling van de Europese (ontwerp)richtlijn voor de introductie van laadinfrastructuur. Die voorziet voor België publieke laadpunten en laadpunten in totaal. MAATREGELEN : (1) Opstellen van een roadmap voor verdere introductie van elektrische voertuigen tegen 2020 De roadmap kan betrekking hebben op : Vooropstellen van duidelijke aantallen voor laadinfrastructuur op publieke ruimte en op semipublieke parkings Invoering van reglementering met betrekking tot de aanleg van nieuwe parkings Kwaliteitsvolle uitbouw van P+R zones tot multimodale knooppunten incl. elektrisch vervoer Koppeling van locaties met laadpunten met het openbaar vervoer Financiële stimuli voor de aankoop van elektrische voertuigen Andere, nog uit te werken maatregelen (2) Langetermijn perspectief met mijlpalen in 2030 en Dit kan gekaderd worden in het klimaat- en luchtkwaliteitsbeleid van de Vlaamse regering.

13 BETERE COÖRDINATIE EN STURING In Nederland en andere landen en regio s zien we dat een goede coördinatie, gestuurd door een roadmap, gedragen door de overheid, en gedreven door een coördinatieteam - in Nederland is dat het zgn. Formule-E Team - waarin overheid en partijen uit de nieuwe economische sector vertegenwoordigd zijn, een garantie biedt voor de effectieve realisatie van de doelstellingen. MAATREGELEN : (1) Oprichten van een representatief coördinatieteam met vertegenwoordiging vanuit overheid en sector 13

14 INZET VAN ELEKTROMOBILITEIT IS EEN HEFBOOM NAAR EEN DUURZAAM TRANSPORTSYSTEEM SYNERGIE tussen elektromobiliteit & duurzaam transport In het Vlaamse mobiliteitsplan wordt een sterk pleidooi gehouden voor de versterking van gedeelde mobiliteit (= multimodaal transport). Ook de Vlaamse Mobiliteitsraad pleit in haar mobiliteitsverslag 2012 voor gedeelde mobiliteit als een uitgelezen kans voor het beleid om de individuele mobiliteitswensen te verzoenen met de maatschappelijke uitdagingen zoals vergrijzing, congestie, energieschaarste, klimaat en stedelijke leefbaarheid. (p. 5). Duurzame mobiliteit brengt oplossingen voor de verplaatsingsbehoefte in de verschillende situaties van onze leefwereld : (1) Werk- of privé-gerelateerd verkeer Woon-Werkverkeer Zakelijk verkeer : dienstverplaatsingen / levering van goederen Vrije tijd & recreatie (2) Personen/Goederen Personen- vs. goederentransport Leveringen aan winkelcentra in het stadscentrum (3) Geografische benadering : Binnenstedelijke verplaatsingen Verplaatsingen tussen stad en rand Interstedelijke verplaatsingen Bereikbaarheid van afgelegen gebieden : platteland, havengebied, (4) Inzet van elektrische voertuigen kan geïntegreerd worden in een nieuw mobiliteitssystemen : integratie van elektrische voertuigen in multi-modaal vervoer integratie van elektrische voertuigen in systeem van autodelen 14 Elk van deze specifieke niches heeft een andere logica. Introductie van elektrische voertuigen zal er ook in de tijd anders verlopen. MAATREGELEN : (1) Investeringen in infrastructuur die verbinding maakt tussen stedelijke kernen, of tussen stad en randgebied, kan elektrische mobiliteit bevorderen : P+R-parkings uitrusten met laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen Carpool-parkings uitrusten met laadinfrastructuur P+R parkings met overstapplaats op openbaar vervoer uitrusten met laadinfrastructuur stimuleert multimodaal transport (2) Stimuleren van uitbouw van dienstverlening die nieuwe mobiliteit ondersteunt MOBIB kaart bruikbaar maken voor toegang, identificatie en betaling voor elektrisch laden Abonnementsdiensten van openbaar vervoer, autodelen en elektrisch laden op elkaar afstemmen (3) In de bouwcode kan opgenomen worden dat bij de aanleg van een parking er een percentage van het aantal plaatsen met elektrische oplaadpunten voorzien wordt De Vlaamse overheid kan kwaliteitsnormen opstellen voor de inrichting van P+R parkings. Kwaliteitsnormen kunnen betrekking hebben op : - overdekte ruimte als beschutting tegen weer en wind; - aanwezigheid van een minimum aantal diensten; - andere

15 EFFECTEN van deze SYNERGIE op de INTRODUCTIE VAN EV s Het actief inzetten van elektrische voertuigen in een multi-modaal mobiliteitsnetwerk zal een belangrijke impuls geven om de innovatieve technologie in onze lokale markt te introduceren. Uitgangspunten die hier gecombineerd worden zijn : - dat de meeste Vlamingen voornamelijk korte trajecten afleggen - elektrische voertuigen vandaag reeds uitermate geschikt zijn om korte trajecten af te leggen - dat deze korte trajecten vlot kunnen verlopen indien een combinatie van een elektrisch voertuig en een bus of tram gebruikt wordt VOORBEELDEN : Vertrekpunt Bestemming Route & multimodaal gebruik van transportmiddelen In de stad Buiten de stad Uit de stad geraken doe je gemakkelijk door via openbaar vervoer de juiste richting naar de rand te rijden. Daar neem je een elektrisch voertuig om een bestemming in de rand vlot te bereiken. In de rand Naar Stadscentrum Elektrisch voertuig brengt me probleemloos naar de P+R waar ik een tram neem om zorgeloos in het stadscentrum te rijden : geen files, geen parkeerprobleem 15

16 ELEKTRISCH RIJDEN & OPENBAAR VERVOER : TREIN, TRAM, BUS De Lijn en NMBS hebben reeds plannen in de maak om elektrisch vervoer in al zijn aspecten uit te bouwen. We verwijzen naar enkele belangrijke beleidsacties. DE LIJN Verlenging tramverbindingen tot ver buiten de grote steden om verbinding te maken met het randgebied P+R parkings uitrusten met oplaadinfrastructuur om gedeelde mobiliteit tussen elektrische wagen, scooter of fiets te koppelen aan tram of buslijn Inzetten van hybride bussen Inzet van elektrische bussen in proeftuinproject (Nu in Brugge : 3 bussen) Introductie van contactloos badgesysteem MOBIB-kaart : Integratie van betaalsysteem van DE LIJN met andere aanbieders openbaar vervoer (MIVB, NMBS, TEC) NMBS Grote stations worden uitgerust met laadinfrastructuur Opladen van elektrische voertuigen kan optimaal gebeuren tijdens de daluren, waar de elektriciteitsinfrastructuur van NMBS een overcapaciteit heeft Promotie multimodaal transport Integratie met CAMBIO en andere carsharing-diensten Blue-Bike elektrisch 16

17 INVESTEREN IN SYNERGIE TUSSEN ELEKTROMOBILITEIT EN SLIMME ENERGIENETTEN SYNERGIE TUSSEN ELEKTRISCH RIJDEN & INNOVATIE IN ENERGIESECTOR De synergie tussen elektrisch rijden en de inzet van hernieuwbare energie, in de context van de uitbouw van een slim energienet, zal onderzocht worden door de partners van de verschillende consortia in de Vlaamse proeftuin elektrische voertuigen. Samen geïntegreerd in de smart grids van bedrijven, steden en gemeenten, zullen energie-efficiënte decentrale productie, elektrische mobiliteit en hernieuwbare bronnen zorgen voor een aanzienlijke energiebesparing. Verwacht wordt dat laden van de batterij van elektrische wagens, binnen enkele jaren een actieve component kan zijn voor het functioneren van het slimme elektriciteitsnet, zgn. smart grid. De eerste nuttige toepassing zal erin bestaan dat het laden van elektrische wagens in de tijd kan gevarieerd worden, zodat bij algemene piekbelasting op het net, de totale vraag kan verminderd worden. Concreet voorbeeld is het tijdelijk uitschakelen van het laden tijdens de avondspits van het elektriciteitsverbruik. Tegen 2020 wordt verwacht dat batterijen van elektrische wagens ook energie zullen kunnen terugleveren aan het elektriciteitsnet. Dit zal eerst toegepast worden op kleine schaal van de woning of de bedrijfssite. MAATREGELEN : (1) De installatie van infrastructuur om EV s van stroom te voorzien voor het opladen van de batterij, kan bij nieuwbouw, nieuwe woonwijken, kantoren en bedrijventerreinen vanaf de ontwerpfase meegenomen worden. Dit kan bevorderd worden door de reglementering hiervoor vandaag te voorzien. Dit zorgt ervoor dat we in de toekomst over de juiste infrastructuur beschikken om de nieuwe mobiliteit in de praktijk te brengen. (2) Inbouw van een slimme meter bij iedereen die een EV-laadpunt installeert in huis. Bij gezinnen die zo n slimme meter gebruiken wordt de forfaitaire netvergoeding van gemiddeld 53 EUR per kw geinstalleerd PV-vermogen (invertor) vervangen door de kost veroorzaakt door de energie die effectief op het net gezet wordt. Op die manier worden particulieren met zonnepanelen aangemoedigd hun wagens te laden op momenten dat er veel zonne-energie voorradig is. (3) Bedrijven en steden/gemeenten beschikken over veel mogelijkheden en toepassingen om zelf op energieefficiënte wijze stroom te produceren door technieken als WKK en PV panelen te integreren in/op hun gebouwen. Inspelen op het door EV s wijzigende verbruiksprofiel betekent voor deze actoren een opportuniteit die niet onbenut mag blijven en een sleutel tot de realisatie van hun klimaatsdoelstellingen. 17

18 STIMULEREN VAN PARTICULIEREN EN BEDRIJVEN VOOR DE AANKOOP EN HET GEBRUIK VAN MILIEUVRIENDELIJKE WAGENS PRIVÉPERSONEN : STIMULANS VAN DE AANKOOP VAN WAGENS MET EEN LAGE OF 0-UITSTOOT VIA FISCALE STIMULI In het kader van het vlinderakkoord van 11 oktober dat de contouren schetst van de zesde staatshervorminghebben de federale regeringspartijen het mes gezet in een hele reeks fiscale stimuli die betrekking hebben op energiebesparende uitgaven voor de particulier. Daarbij ook de factuurkortingen en belastingverminderingen voor schone wagens, met name: Federale ecopremie via factuurkorting : afgeschaft per 1 januari 2012 Belastingsvermindering op aankoop : afgeschaft op federaal niveau per 31 december 2012 Enkel nog het Waalse bonus-malussysteem voor de aankoop van nieuwe wagens bestaat Nochtans is een combinatie van push- en pull maatregelen nodig om de milieuvriendelijke elektrische voertuigen fiscaal te sturen. Pull-maatregelen kunnen het bezit en het gebruik van een milieuonvriendelijke wagen onaantrekkelijk maken. Push-maatregelen kunnen een wagen met goede ECO-score aantrekkelijker maken. Op Gewestniveau dient gekeken te worden : op welke mogelijke manieren de autofiscaliteit hervormd kan worden naar een ecologisch model (de zogenaamde vergroening van de fiscaliteit), dit betekent dat de belastingen niet langer geheven worden op het autobezit maar op het gebruik. Het variabiliseren van de autofiscaliteit ten voordele van milieuvriendelijke voertuigen (door rekeningrijden, wegenvignet) lijkt een van de mogelijkheden om de externe kosten van het wegverkeer te internaliseren. De fiscale situatie van EV s als bedrijfswagens moet herbekeken worden. 18 WAALS GEWEST Het Waals Gewest heeft deze bevoegdheid al sinds 2008 ingevuld door de invoering van de ecobonus die schone voertuigen een duwtje in de rug geeft. Sinds 2011 is deze bonus substantieel geworden voor elektrische en hybride wagens. Zo was er in EUR bonus voor een elektrisch voertuig. In 2012 werd dit EUR. Voor volgend jaar daalt deze incentive al naar EUR. BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST In Brussel kondigde Staatssecretaris voor Mobiliteit, Bruno De Lille, in 2011 aan dat hij een plan voor schone voertuigen wilde uitwerken. Dit plan is tot op vandaag niet bekendgemaakt. VLAAMS GEWEST Het Vlaams Gewest heeft vandaag geen specifieke stimuli voor particulieren die een schoon voertuig wensen aan te kopen, met uitzondering van vrijstelling van de BIV (40 euro minimumtarief) die echter geen materieel effect heeft en eerder psychologisch werkt.

19 MAATREGELEN : (1) Fiscale stimuli zijn nodig in het kader van het klimaatbeleid en om de consument, bedrijven en organisaties daadwerkelijk te sturen richting schone voertuigen (2) Een Gewestelijke ECO-premie voor particulieren ( eerste stap) Deze premie zou kunnen gelden voor zowel personenwagens, lichte bedrijfsvoertuigen, gemotoriseerde twee-, drie- en vierwielers. Die laatste categorieën kunnen immers een prominente rol spelen in de stedelijke mobiliteit van morgen. Ook Febiac formuleerde reeds volgend voorstel waarbij de premie gerelateerd wordt aan de CO ²- uitstoot: de voertuigen kunnen als schoon worden aanzien indien zij bijvoorbeeld minder dan 80 g/km CO 2 uitstoten voor wat betreft personenwagens en lichte bedrijfsvoertuigen. Dit zijn momenteel vooral elektrische wagens, range extended elektrische wagens, plug-in hybriden en sommige hybrides. Voor de gemotoriseerde twee-, drie- en vierwielers betekent schoon: een CO ² -uitstoot van 0 g/km. De hoogte van de premie zou voor de personenwagens en lichte bedrijfsvoertuigen: 100 EUR per gram CO 2 onder de grens van 80 g/km CO 2 kunnen bedragen, met maximum EUR voor voertuigen met 0 g/km CO 2. Dergelijke bedragen zijn nodig om de huidige meerkost van (plug-in) elektrische wagens ten opzichte van de klassieke benzine- of dieselwagen deels te compenseren. Voor de gemotoriseerde twee-, drie-en vierwielers: EUR indien de CO ² -uitstoot 0 g/km bedraagt. 19 De uitbetaling van de Eco-premie mag geen rompslomp met zich brengen. Ze mag tevens de kaspositie van de dealers niet belasten. Daarom stellen wij een Eco-premie bij inschrijving voor. De rechthebbende krijgt samen met zijn aanslagbiljet voor het betalen van de BIV de bevestiging van de toekenning van de premie, die zal worden gestort op zijn of haar rekeningnummer. (3) Voor bedrijven en organisaties zoals vzw s moet gekeken worden hoe via bepaalde ondersteuning een stimulans kan worden gegeven (ecologiepremie herzien, of via energie-premies, groene leningen, enz.). (4) Verder zou moeten gekeken worden hoe early adopters efficiënt gestimuleerd kunnen worden voor adoptie van EV s, hybrides en plug-in-hybride voertuigen ( zie hierna).

20 FINANCIËLE STIMULANS VOOR OPNAME ELEKTRISCHE VOERTUIGEN IN BEDRIJFSVLOTEN DE EARLY ADOPTER VOOR EV S ZIJN DE BEDRIJVEN EN ORGANISATIES De huidige hoge initiële aankoopprijs van EV s weerhoudt de particulieren ervan om bij de aankoop voor een elektrisch voertuig te kiezen. Bedrijven, en vlootbeheerders in het algemeen, baseren zich voor de aankoopbeslissing meer op de Total Cost of Ownership (TCO). Hier speelt de lage energiekost en de lage onderhoudskost van een EV in het voordeel van de elektrische voertuigen. Om die reden verwachten we dat EV s de eerstkomende jaren eerder door bedrijven, leasingmaatschappijen en grote vlootbeheerders zullen aangekocht worden. Daarbij dient eveneens vermeld te worden dat bedrijven meer geneigd zullen zijn om te investeren in performante en aanstuurbare laadinfrastructuur die noodzakelijk is om de batterijen van EV s te laten functioneren in het smart grid. Belangrijk element is dat via het circuit van de bedrijven en organisaties de elektrische voertuigen toch in de privésfeer zullen terecht komen. Wie een elektrische bedrijfswagen ook in zijn of haar vrije tijd gebruikt, zal ermee kennis maken en zal bij familie en vrienden vanuit de praktijk bewijzen dat de technologie werkt. De theorie over innovatieprocessen leert ons dat deze disseminatie in brede kringen van de bevolking de introductie van de nieuwe technologie zal versnellen. Goed gerichte, in de tijd beperkte maar stabiele en coherente stimuli voor de aankoop van EV s, kan bedrijven (en VZW s!) stimuleren om elektrische voertuigen aan te kopen. Daarbij is het belangrijk te noteren dat stabiliteit en fiscale zekerheid belangrijk is voor bedrijven alvorens zij uitdrukkelijk investeren in elektrische mobiliteit. MAATREGELEN : (1) Federale maatregel in de personenbelasting die betrekking heeft op VAA (Voordelen Alle Aard) opnieuw aanpassen, waarbij schone voertuigen een specifieke regeling krijgen zoals bijvoorbeeld ook in Nederland het geval is (bijtelling 0% voor elektrische voertuigen). Ideaal zou zijn dat een gebruiker van een leasewagen zijn bedrijfsmobiliteitsuitgaven voor openbaar vervoer zou kunnen recupereren tot het bedrag van de voordelen alle aard. (2) Aanpassing ECOLOGIE-PREMIE-STELSEL, zodat strategisch belangrijke investeringen in de vloot ondersteund worden, bijvoorbeeld, voor de eerste 10% van de vloot, met een maximum per bedrijf of organisatie om het systeem betaalbaar te houden. (3) Het huidig federaal voordelige aftrek-mechanisme van 100% of 120% voor elektrische voertuigen moet op lange termijn gegarandeerd worden. 20

21 BOUWCODE AANPASSEN: VERPLICHTING OM INFRASTRUCTUUR VOOR ELEKTRISCH LADEN TE VOORZIEN IN NIEUWE PARKINGS In Frankrijk bestaat er een reglementering die verplicht dat bij nieuwbouw kantoren, parkeerterreinen en andere bouwwerken een bepaald percentage parkeerplaatsen én elektrische voorzieningen én laadinfrastructuur wordt voorzien voor elektrische voertuigen. MAATREGELEN : (1) Verplichten van X % voorzieningen voor laadinfrastructuur in nieuwbouw kantoorgebouwen. (2) Verplichten van X % van parkeerplaatsen voor elektrische voertuigen in parkings. (3) Het percentage X kan evolueren in de tijd. STRATEGISCH BENUTTEN VAN NICHES VOOR MARKTONTWIKKELING Innovaties kunnen in een samenleving sneller worden geïntroduceerd indien de opportuniteiten van specifieke niches worden benut. Een strategisch interessante niche voor de introductie van EV s zijn de voertuigen die dagelijks voor zakelijke doeleinden ingezet worden in de steden. Het dagelijks gebruik van elektrische wagens in alle steden, heeft niet alleen positieve effecten qua emissie, maar zorgt ook voor de disseminatie van de nieuwe technologie en stimuleert op die manier de nieuwe economische sector. Alle bedrijven die lichte personenwagens of bestelwagens in een stedelijke omgeving inzetten komen in aanmerking voor een ondersteunende reglementering : 21 Wagens van stedelijke diensten Bestelwagens van bedrijven die binnenstedelijke leveringen uitvoeren : apothekerscircuits, thuisverzorging, enz De mogelijkheden van elektronische monitoring van de locatie waar voertuigen zich bevinden, laat perfect toe dat een registratie van dagelijkse trajecten binnen een stad geregistreerd wordt en dat op basis daarvan een financiële stimulans wordt toegekend. MAATREGELEN : (1) Een beperkte financiële stimulans via subsidie of fiscaliteit kan deze organisaties en bedrijven motiveren om de richting van elektromobiliteit in te slaan. (2) De financiële stimulans kan beperkt worden tot voertuigen die binnenstedelijk worden ingezet en tot een beperkt aantal (of percentage) per voertuigvloot. Zo kan de budgettaire impact beperkt gehouden worden. (3) Taxi s zijn bij uitstek auto s die voornamelijk binnen de stad rijden. Diensten van taxibedrijven zijn een perfecte aanvulling op openbaar-vervoer-trajecten. Elektrische taxi s zouden in aanmerking moeten komen voor financiële stimulans door lokale of hogere overheid.

22 EVOLUERENDE MARKT HEEFT EVOLUERENDE MAATREGELEN NODIG Een evoluerende markt heeft ook evoluerende maatregelen nodig. Het introductiepad van elektrische voertuigen is niet langer dan 10 jaar. De eerste twee à drie jaar zijn het de bedrijven die een impuls nodig hebben. Op een bepaald moment, wellicht rond 2015 zal gedurende een korte periode van bijvoorbeeld 2 tot 3 jaar een incentive nodig zijn voor de private burgers om nét die stimulans te krijgen om de overstap te maken. Daarna zullen er weer andere maatregelen zijn, waarbij de introductie meer vanuit logistiek oogpunt zal moeten ondersteund worden. Een flexibel stimuleringsbeleid dat inspeelt op de reële marktsituatie kan de adoptie van elektrisch rijden bevorderen zonder het overheidsbudget nodeloos te belasten. Een goed gekozen selectief beleid dat de juiste partijen stimuleert op het juiste moment kan veel effect hebben tegen een beheersbare kost. 22

23 FACILITEREN VAN ELEKTRISCH RIJDEN Faciliteren betekent : gemakkelijker maken, of, met andere woorden : praktische drempels wegnemen. Er zijn tal van mogelijkheden die snel en budgetvriendelijk kunnen ingevoerd worden en die een bijkomende stimulans betekenen. In het buitenland wordt een mix van zulke maatregelen ingezet en worden de stimuli ook beperkt in de tijd of tot een bepaald vooropgesteld maximum deelnemers bereikt is. PRAKTISCHE REGELGEVING MAAKT DE PRAKTIJK GEMAKKELIJKER Het gebruik van EV s kan gefaciliteerd worden door duidelijke reglementering inzake parkeren, het gebruik van laadinfrastructuur en normering van stedelijk verkeer. MAATREGELEN : PARKEREN & RIJDEN (1) Verkeersborden en signalisatie duidelijk reglementeren en communiceren (2) Parkeren voor voertuigen met lage uitstoot gratis maken (3) Klein-formaat parkeerplaatsen voorzien voor lichte voertuigen (4) Tijdelijke toegang tot vrije busbanen mits gebruik sticker EV-certificaat GEBRUIK VAN LAADINFRASTRUCTUUR (5) Standaardisering van stopcontacten naar TYPE2 MODE3 (reeds gestart, maar moet geconsolideerd worden in de reglementering) (6) Interoperabiliteit tussen aanbieders van laadinfrastructuur en laaddiensten uitbouwen gedurende 2013, verplichten vanaf STADSDISTRIBUTIE (7) Reglementeren van stadsdistributie met elektrische bestel- en vrachtwagens HAALBAARHEIDSSTUDIE BATTERIJGARANTIEFONDS HOGE AANKOOPKOST BATTERIJ, ONZEKERHEID OVER EVOLUTIE WAARDE De marktintroductie van elektrische voertuigen heeft nood aan een boost in de aankoop van elektrische voertuigen. De maatschappelijke waarde van elektrische mobiliteit is zeer hoog, doch de mechanismen die op het micro-niveau spelen, leiden tot lage incentives voor de bedrijven en organisaties om deze voertuigen effectief aan te kopen. Hierdoor komt de markt naar ieders ervaring te traag op gang. De hoge investeringen in R&D door de automotive sector en andere onderzoeksinstellingen zullen de batterijperformantie in de komende jaren met grote zekerheid doen toenemen. Tot 2020 wordt een relatief lineaire verbetering verwacht, rond 2020 verwachten de meeste experts enkele sprongsgewijze performantieverbeteringen. Dit alles zorgt - naast de huidige hoge batterijkostprijs - voor een grote onzekerheid over de restwaarde na een gebruiksduur van 3 of 4 jaar. Deze laatste termijn is van groot belang voor de leasebedrijven, belangrijke stakeholders bij de introductie van deze nieuwe technologie.

24 Onzekerheid over de restwaarde is een aankoop-drempel Eénmaal onder de 70% van de oorspronkelijke prestatie, is de batterij niet meer inzetbaar voor elektrisch rijden. De herverkoopwaarde van het voertuig daalt hiermee aanzienlijk. De onzekerheid die hierover vandaag bestaat, verhindert veel fleetmanagers om elektrische wagens aan te kopen. Studies geven aan dat batterijen van elektrische auto s na een eerste gebruikscyclus nog inzetbaar zijn voor een zgn. second life. Opslag van elektrische energie in deze batterijen is perfect mogelijk. Vraag is of deze 2 de - levenscyclus in onze regio ook economisch waardevol is. Dit zou onderzocht moeten worden. Verschillende bedrijven in de Vlaamse regio geloven dat het zinvol is om dit te onderzoeken. MAATREGELEN : (1) Opzetten van een batterij-garantie-fonds zou moeten worden voorafgaan door een haalbaarheidsstudie, gezien de vele technologische, financiële en organisatorische aspecten die hieraan gekoppeld zijn. Haalbaarheidsstudie kan onderzoeken welke de belangrijkste kanalen zijn om een BGF te financieren. Mogelijkheden : - Premie, betaald door gebruikers van het fonds - Inkomsten uit de inzet van batterijen in een second-life toepassing (2) Opzetten batterijgarantiefonds voor onze regio, indien uit de haalbaarheidsstudie blijkt dat hier goede argumenten voor bestaan. 24

25 WAT DE OVERHEID ZELF KAN DOEN AANKOOP VAN ELEKTRISCHE VOERTUIGEN DOOR OVERHEDEN Er zijn reeds initiatieven waarbij de overheid als launching customer optreedt. De aankoop van elektrische voertuigen en laadinfrastructuur en -diensten door overheden kan opnieuw een positieve impuls geven aan de opstartende marktpartijen, en zal elektrische voertuigen meer in het straatbeeld brengen, wat de geloofwaardigheid van de nieuwe technologie zal versterken. We verwijzen hiervoor naar de theorie over adoptie van innovaties. 25 De overheid vervult hier haar voorbeeldfunctie. Dit sluit aan bij sterke communicatie. MAATREGELEN : (1) Aankoop of lease van elektrische voertuigen en laadinfrastructuur door overheidsdiensten. Dit kan stapsgewijs en in een groeischema gebeuren, zodat opnieuw de budgettaire impact onder controle kan gehouden worden. (2) Stimuleren van groepsaankopen door de overheid. (3) Opnemen van de inzet van groene voertuigen bij overheidsopdrachten. Dit kan gebeuren mits het opleggen van een zeker percentage. Dit percentage kan toenemen in de loop van de jaren. (4) Verplichten van het gebruik van elektrische voertuigen in bepaalde geografische gebieden : natuurgebieden, toeristische zones, stadskernen met historische gebouwen,

26 INZET VAN ELEKTRISCHE VOERTUIGEN VOOR UTILITAIRE DIENSTEN Naast het stimuleren van EV s bij bedrijven en particulieren, kan de overheid experimenteren met de inzet van de elektrische technologie voor bijvoorbeeld afvalophaalwagens en andere voertuigen die voor overheidsdiensten ingezet worden. MAATREGELEN : (1) Zeker voor afvaltransport zitten we bij de lokale overheden, doch een stimulans kan gegeven worden vanuit het Vlaamse niveau. (2) Verplichting om nul-emissie -en stille voertuigen toe te passen voor onderhoud van groenvoorziening, parken, begraafplaatsen en andere groene en stille omgevingen. (3) Inzet van elektrische voertuigen voor toeristische zones en trajecten STIMULERING VAN DE INZET VAN LICHTE ELEKTRISCHE VOERTUIGEN Lichte voertuigen zijn een rekbaar begrip. Vandaar denken we hierbij aan FIETSEN, SCOOTERS, QUADRICYCLES. Het is bekend dat de introductie van elektrische mobiliteit tegelijk zal bijdragen tot de introductie van lichte voertuigen. Omwille van energetische overwegingen (batterij) lenen elektrische voertuigen zich meer tot inzet van lichte carrosserie en compacte voertuigen. 26 Nul-emissie, gecombineerd met een licht voertuig zorgt ervoor dat de voetafdruk van het voertuig aanzienlijk minder is dan de zwaardere modellen die we nu in het straatbeeld zien. Ook het gebruik van elektrische scooters zou bevorderd kunnen worden ten opzichte van de scooters met verbrandingsmotor. Is het ondenkbaar dat brommers met verbrandingsmotor verboden worden tegen een bepaald jaar. Zijn campagnes waarbij de overheid elektrische scooters in een goed daglicht stelt naar jongeren toe, denkbaar?

27 BIJLAGE 1 : Barrières voor introductie van elektrische voertuigen, vandaag, maart BRON : VUB, MOBI, Prof. Van Mierlo, Prof. Macharis