CONCEPT. Afvalmonitor / effectmeting Wormerland. Doss. no Tilburg, 8 juni Afvalmonitor / effectmeting Wormerland 2006

Transcriptie

1 2006 CONCEPT Doss. no Tilburg, 8 juni Bureau Milieu & Werk BV Goirkestraat 82 a Postbus JH Tilburg Tel: Fax: Info@bureaumw.com

2 2

3 Bestuurlijke samenvatting Het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Waterland (ISW), waarin de gemeenten Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zeevang zijn vertegenwoordigd plus de gemeente Oostzaan, streven naar optimalisatie van de scheiding van afval en ombuiging van de afvalstroom richting hergebruik. Daartoe wil het ISW beschikken over betrouwbare informatie aangaande de mate waarin nog herbruikbare componenten in het restafval aanwezig zijn en in hoeverre met de huidige inzamelsystemen de doelstelling voor bronscheiding wordt gerealiseerd. Door de resultaten van de sorteeranalyse te koppelen aan de inzamelcijfers, kunnen uitspraken worden gedaan over de effectiviteit van de gescheiden inzameling in de verschillende gemeenten. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de sorteerresultaten van 2006 gekoppeld zijn aan de inzamelresultaten van Deze rapportage behandelt de resultaten van de gemeente Wormerland. In een bijlage is een vergelijking opgenomen met de andere ISW-gemeenten. In de beoordeling van de resultaten dient te worden meegewogen dat Wormerland volgens het CBS behoort tot de klasse van matig stedelijke gemeenten, gemeenten met tot adressen per km². 3

4 Samenstelling huishoudelijk restafval In figuur 1 is het resultaat van de sorteeranalyse van het restafval (2006) gerelateerd aan de hoeveelheid huishoudelijk restafval die in 2006 werd ingezameld per inwoner in Wormerland. Als vergelijking is ook het resultaat uit 2004 weergegeven. kilogram per inwoner per jaar overig huishoudelijk afval kunststof textiel glas bruikbaar papier gft-afval Figuur 1 Samenstelling huishoudelijk restafval 2004 en 2006 in kilogram per inwoner. Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten, matten, leer, rubber en ondefinieerbaar afval. 4

5 Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval In 2006 is in Wormerland 44 % van het totaal aan huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval apart ingezameld en beschikbaar voor hergebruik. In vergelijkbare matig stedelijke gemeenten ligt het scheidingspercentage op 54 % (CBS 2005). apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval apart ingezameld % apart ingezameld % CBS 2005 vergelijkbare gemeenten 54% Tabel 1 Apart ingezameld huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval (2004 en 2006) in relatie tot het CBS gemiddelde 2005 In het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) is voor matig stedelijke gemeenten zoals Wormerland een doelstelling geformuleerd van 56 % bronscheiding van alle (grof) huishoudelijk afval in De doelstelling is per stedelijkheidsklasse geformuleerd. De gemeente Wormerland heeft de doelstelling uit het LAP voor bronscheiding met 44 % nog niet gerealiseerd. Naast de LAP-doelstelling is voor Wormerland een haalbaar resultaat geformuleerd voor scheiding aan de bron van het totaal aan (grof) huishoudelijk afval in 2010 (58 %). Uitgangspunt bij het vaststellen van dit haalbaar resultaat is de mate waarin gft-afval, papier en karton, glas, textiel en kca nog in het restafval voorkomen (op basis van de sorteeranalyse) en welk deel hiervan redelijkerwijs nog apart is in te zamelen. bronscheiding haalbaar resultaat Wormerland % doelstelling LAP % Tabel 2 Het haalbaar resultaat voor Wormerland (2010) in relatie tot de doelstelling geformuleerd in het LAP De CBS-cijfers over 2006 zijn nog niet beschikbaar 5

6 Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval In figuur 2 is het totale aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval per inwoner in 2006 weergegeven. Onder aanbod wordt verstaan het totaal van het ingezamelde restafval plus de gescheiden ingezamelde afvalstromen. Ter vergelijking is het aanbod van 2004 weergegeven, alsmede het CBS-gemiddelde voor matig stedelijke gemeenten. 575 kilogram per inwoner per jaar grof huishoudelijk afval huishoudelijk afval totaal overig huishoudelijk afval kunststof textiel glas bruikbaar papier gft-afval CBS matig stedelijke gemeenten 2005 Figuur 2 Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval in 2004 en 2006 in relatie tot CBS gemiddelde Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten, matten, leer, rubber en ondefinieerbaar afval. Optimalisatiemogelijkheden In tabel 3 wordt de hoeveelheid gft, papier, glas, textiel en kca weergegeven welke op jaarbasis extra moet worden ingezameld teneinde het voor Wormerland geformuleerde haalbaar resultaat voor scheiding aan de bron van het totaal aan alle (grof) huishoudelijke afvalstoffen te realiseren (58 % in 2010). 6

7 ton per jaar extra inzameling om haalbaar resultaat voor Wormerland in 2010 te realiseren gft-afval 316 papier 315 glas 47 textiel 29 kca 3 totaal 711 Tabel 3 Extra inzameling om haalbaar resultaat 2010 te realiseren (in ton/jr) In tabel 4 zijn de besparingen op de verwerkingskosten in euro s op jaarbasis weergegeven bij het realiseren van het haalbaar resultaat welk voor de gemeente Wormerland is geformuleerd voor De besparingen worden gerealiseerd door middel van het extra ingezamelde gft, papier en karton, glas, textiel en kca dat hierdoor niet meer in de verbrandingsoven terecht komt. Voor het extra ingezamelde gft-afval is rekening gehouden met extra composteerkosten. Eventuele extra kosten of opbrengsten voor verwerking van het extra ingezamelde papier, glas, textiel en kca zijn in de berekeningen niet meegenomen. Grof huishoudelijk afval is helemaal buiten beschouwing gelaten. Gerekend is met een verbrandingsprijs van 78,- per ton en een composteerprijs van 57,- per ton (prijspeil 2007 excl. BTW). euro's per jaar * besparing op verwerkingskosten gft-afval papier glas textiel kca 0 totaal * afgerond op 500,- Tabel 5 Besparingen op verbrandingskosten en extra composteerkosten op jaarbasis bij realiseren haalbaar resultaat voor Wormerland in 2010 (in euro/jr) 7

8 8

9 Inhoudsopgave 1. Inleiding Landelijk afvalbeheerplan Samenstelling huishoudelijk restafval Samenstelling restafval in (%) Samenstelling restafval (in kilogram per inwoner per jaar) Resultaat gescheiden inzameling Effect gescheiden inzameling Respons op de gescheiden inzameling Respons op de gescheiden inzameling van gft Respons op de gescheiden inzameling van papier Respons op de gescheiden inzameling van glas Respons op de gescheiden inzameling van textiel Respons op de gescheiden inzameling van kca Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval Apart ingezameld huishoudelijk afval Apart ingezameld grof huishoudelijk afval Apart ingezameld totaal huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval Optimalisatiemogelijkheden 33 Bijlage 1 Werkwijze sorteeranalyse 37 Bijlage 2 Kerngegevens gemeente Wormerland 39 Bijlage 3 Inzamelresultaten gemeente Wormerland 41 Bijlage 4 Ontwikkeling in de tijd 45 9

10 Bijlage 5 Vergelijking met andere ISW-gemeenten

11 1. Inleiding Het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Waterland (ISW), waarin de gemeenten Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zeevang zijn vertegenwoordigd plus de gemeente Oostzaan, streeft naar optimalisatie van de scheiding van afval en ombuiging van de afvalstroom richting hergebruik. Daartoe willen de gemeenten beschikken over betrouwbare informatie aangaande de mate waarin nog herbruikbare componenten in het restafval aanwezig zijn en in hoeverre met de huidige inzamelsystemen de doelstelling voor bronscheiding wordt gerealiseerd. Tegen deze achtergrond heeft het ISW aan Bureau Milieu & Werk B.V. (Tilburg) gevraagd voor de opzet en de uitvoering van een afvalmonitor / effectmeting, een instrument om zicht te krijgen op de (financiële) optimalisatiemogelijkheden voor het afvalbeheer binnen de gemeenten en de mate waarin beleidsdoelstellingen worden gerealiseerd. De afvalmonitor bestaat uit een sorteeranalyse van het huishoudelijk restafval en monitoring van de inzamelgegevens. Door de gegevens van de sorteeranalyse van het huishoudelijk restafval te koppelen aan de inzamelresultaten kunnen uitspraken worden gedaan over de effectiviteit van de gescheiden inzameling en mogelijkheden tot optimalisatie van het inzamelsysteem (effectmeting). De sorteerresultaten van 2006 zijn gekoppeld aan de inzamelcijfers van Ter vergelijking zijn de resultaten opgenomen uit het rapport van 16 juni 2005 waarin de sorteerresultaten 2004 gekoppeld zijn aan de inzamelcijfers van Deze rapportage behandelt de resultaten van de gemeente Wormerland. In de bijlage worden de resultaten van alle ISW-gemeenten onderling met elkaar vergeleken. 11

12 Leeswijzer In hoofdstuk 2 is het landelijk kader voor het afvalbeleid weergegeven. In hoofdstuk 3 staan de resultaten vermeld van de sorteeranalyse gehouden in mei 2006 (1 ste meting), september 2006 (2 e meting) en december 2006 (3 e meting). Hoofdstuk 4 behandelt de inzamelresultaten van de gescheiden ingezamelde afvalstromen in Als vergelijking zijn de resultaten uit 2004 weergegeven. Om de effectiviteit van de gescheiden inzameling te bepalen zijn de resultaten van de sorteeranalyse uit 2006 gekoppeld aan de inzamelresultaten van de afzonderlijke deelstromen in 2006 (hoofdstuk 5). Als vergelijking zijn de sorteergegevens uit 2004 en de hieraan gekoppelde inzamelcijfers weergegeven. In hoofdstuk 6 wordt het aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval geschetst en in hoofdstuk 7 zijn de optimalisatiemogelijkheden weergegeven. 12

13 2. Landelijk afvalbeheerplan Het landelijk beleid voor afvalbeheer is opgenomen in het Landelijk afvalbeheerplan (LAP). Doel van het afvalbeheerplan is meer preventie en nuttige toepassing en minder verwijdering van afval. Gemeenten hebben in de uitvoering van het landelijk afvalbeleid een belangrijke taak. Zij zamelen het huishoudelijk afval gescheiden in en stimuleren afvalscheiding en preventie bij de burgers en bedrijven. De Wet milieubeheer is daarvoor het juridisch kader. In deze wet wordt ook aandacht besteed aan het beheer van afvalstoffen. Op verzoek van veel gemeenten hebben de gezamenlijke partijen van het Afvaloverleg orgaan (AOO) nieuwe doelstellingen omarmd die rekening houden met stedelijkheidsklasse en haalbaarheid. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft de gemeenten in Nederland ingedeeld naar stedelijkheid. De indeling is gebaseerd op adressendichtheid van de omgeving. Met deze maatstaf wordt beoogd de mate van concentratie van menselijke activiteiten (wonen, werken, voorzieningengebruik) weer te geven. Aldus zijn de volgende categorieën te onderscheiden: klasse 1: zeer sterk stedelijk adressen of meer per km 2 klasse 2: sterk stedelijk tot adressen per km 2 klasse 3: matig stedelijk tot adressen per km 2 klasse 4: weinig stedelijk 500 tot adressen per km 2 klasse 5: niet stedelijk minder dan 500 adressen per km 2 De gemeente Wormerland behoort tot de matig stedelijke gemeenten. Van alle Nederlandse gemeenten samen wordt gevraagd om te komen tot een landelijk niveau van 55 % scheiding aan de bron van al het huishoudelijk afval, dus inclusief grof huishoudelijk afval. Ervan uitgaande dat in 2006 ook nog 5 % van het (grof) huishoudelijk afval wordt nagescheiden, komt het totaalpercentage nuttige toepassing uit op 60 %. Deze 60 % is de landelijke doelstelling die in het LAP is opgenomen voor het jaar Op grond van het criterium haalbaarheid hoeven de grootste gemeenten (klasse 1) slechts 43 % bronscheiding te realiseren en de kleinste gemeenten (klasse 5) 60 %. De doelstellingen per stedelijkheidsklasse kennen geen onderscheid naar afvalstromen. 13

14 stedelijkheidsklasse doelstelling bronscheiding zeer sterk 43 % sterk 53 % matig 56 % weinig 60 % niet 60 % landelijk 55 % Tabel 2.1 Doelstellingen naar stedelijkheidsklasse De doelstelling voor bronscheiding kan worden gehaald door gescheiden inzameling van gft-afval, papier en karton, glas, textiel, kca en grof huishoudelijk afval. Hiervoor zijn richtlijnen opgesteld uitgedrukt in kilogram per inwoner. Alleen voor grof huishoudelijk afval is een richtlijn in procenten geformuleerd (75 %). De reden hiervoor is dat gemeenten verschillende definities en verschillende inzamelmethoden voor grof huishoudelijk afval hanteren, waardoor hoeveelheden niet te vergelijken zijn. stedelijkheidsklasse gftafval papier en karton glas textiel kca grof huishoudelijk afval zeer sterk % sterk % matig % weinig % niet % Tabel 2.2 Richtlijnen voor bronscheiding per component in kg per inwoner 14

15 3. Samenstelling huishoudelijk restafval 3.1 Samenstelling restafval in (%) In tabel 3.1 staat de samenstelling (%) van het huishoudelijk restafval in de gemeente Wormerland weergegeven. Het betreft een gemiddelde waarde van de drie metingen in 2006 *. Als vergelijking is het gemiddelde sorteerresultaat van 2004 weergegeven. Naast deze gegevens wordt een indicatieve waardering gegeven van het aandeel van de verschillende componenten op basis van sorteeranalyses in gemeenten met een vergelijkbare grootte en bebouwing (databank Bureau Milieu & Werk BV). 'Weinig' is een positieve waardering, 'veel' een negatieve waardering. Met betrekking tot klein chemisch afval moet worden aangetekend dat er grote schommelingen in het aandeel kca kunnen optreden als gevolg van de kleine absolute hoeveelheid kca die aanwezig is in het restafval. * Omdat de cijfers worden afgerond kunnen er kleine afwijkingen voorkomen in de gemiddelde waarde van een component en de daarbij behorende subanalyses. 15

16 Aandeel in huishoudelijk restafval Gemeente Wormerland Component % % waardering gft-afval 23,1 30,4 normaal papier en karton 22,0 18,2 veel hygiënisch papier 3,9 6,7 weinig tot normaal drankkartons 3,3 2,8 weinig kunststoffen 22,9 16,5 weinig tot normaal glas 4,1 3,4 normaal metalen 4,6 5,4 veel textiel 4,8 4,2 normaal puin en keramiek 1,2 3,9 normaal tot veel hout 1,8 2,6 normaal klein chemisch afval 0,4 0,2 weinig wit- en bruingoed ga 1,1 veel overig afval 8,0 4,7 weinig tot normaal totaal 100,0 100,0 Subanalyse gft-afval - tuinafval ga 5,9 - snoeiafval ga 3,8 - etensresten ga 20,7 Subanalyse papier en karton - karton en papieren verpakkingen ga 6,5 - kranten, tijdschriften en drukwerk ga 11,7 Subanalyse hygiënisch papier - luiers ga 4,1 - overig hygiënisch papier ga 2,6 Subanalyse kunststoffen - pet-flessen (klein) ga 0,4 - pet-flessen (groot) ga 0,1 - overig kunststof ga 16,0 ga = geen analyse Tabel 3.1 Samenstelling restafval Wormerland 2004 en 2006 Toelichting 2006: - Kca bestaat uit 29 batterijen, 16 strips medicijnen, een tube medicinale zalf en een spaarlamp. - Metalen bevat veel elektriciteitskabels en een metalen step. - Textiel bevat veel kleding. - Hout bevat een complete tafel. - Wit- en bruingoed bevat twee afstandsbedieningen, twee koffiezetapparaten, twee telefoons, drie adapters, een muis, een accu-oplader en twee rekenmachines. - Papier en karton bevat veel kranten en tijdschriften. 16

17 3.2 Samenstelling restafval (in kilogram per inwoner per jaar) In figuur 3.1 is het resultaat van de sorteeranalyse van het restafval (2006) in de gemeente Wormerland gerelateerd aan de hoeveelheid huishoudelijk restafval die in 2006 werd ingezameld per inwoner in de gemeente Wormerland. Als vergelijking is ook het resultaat uit 2004 weergegeven. kilogram per inwoner per jaar overig huishoudelijk afval kunststof textiel glas bruikbaar papier gft-afval Figuur 3.1 Samenstelling restafval van de gemeente Wormerland in kilogram per inwoner in 2004 en Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten, matten, leer, rubber en ondefinierbaar afval. 17

18 18

19 4. Resultaat gescheiden inzameling In tabel 4.1 is aangegeven hoeveel gft-afval, papier, glas, textiel en en kca gescheiden is ingezameld in Als vergelijking is het inzamelresultaat van 2004 weergegeven. Het inzamelresultaat is afgezet tegen het landelijk gemiddelde inzamelresultaat in 2005 voor vergelijkbare matig stedelijke gemeenten. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft de gemeenten in Nederland ingedeeld naar stedelijkheid (zie hoofdstuk 2). De indeling is gebaseerd op adressendichtheid van de omgeving. inzamelresultaat in kg per inwoner CBS matig stedelijk 2005 gft papier glas textiel 1,0 3,3 5,1 kca 1,2 0,8 1,4 Tabel 4.1 Inzamelresultaat gft-afval en droge componenten (2004 en 2006) in relatie tot CBS gemiddelde 2005 De CBS-cijfers over 2006 zijn nog niet beschikbaar 19

20 20

21 5. Effect gescheiden inzameling 5.1 Respons op de gescheiden inzameling In de paragrafen tot en met is de respons op de inzameling van respectievelijk gft, papier, glas, textiel en kca weergegeven, dat wil zeggen hoeveel van elke afvalstroom apart wordt ingezameld (inzamelcijfers 2006) ten opzichte van de totale aanwezige hoeveelheid in het huishoudelijk afval (sorteercijfers 2006). De respons op de papierinzameling is berekend op basis van het papier dat voor hergebruik geschikt is. De responscijfers zijn vergeleken met de responscijfers van De ingezamelde hoeveelheid per component is vergeleken met de richtlijn voor bronscheiding in kilogram per inwoner (zie hoofdstuk 2, tabel 2.2). Tevens is een waardering gegeven van de respons op de gft-, papier-, glas-, textiel- en kca-inzameling op basis van een vergelijking met resultaten in vergelijkbare gemeenten. Als referentie is gebruik gemaakt van het databestand van Bureau Milieu & Werk BV. Het betreft de gegevens van gemeenten waarvoor in 2005 en 2006 een eindrapport afvalmonitor is opgesteld. Een waardering met normaal betekent dat de meeste vergelijkbare gemeenten deze responsscore realiseren. Een waardering met laag betekent dat de meeste vergelijkbare gemeenten een hogere responsscore realiseren. Een waardering met hoog betekent dat de meeste vergelijkbare gemeenten een lagere responsscore realiseren. 21

22 5.1.1 Respons op de gescheiden inzameling van gft Uit de inzamelresultaten blijkt dat in 2006 per inwoner in de gemeente Wormerland 87 kilogram gft apart wordt ingezameld. Uit de sorteeranalyse (2006) blijkt dat er nog 67 kilogram gft in het restafval aanwezig is. Totaal komt er per inwoner 154 kilogram gft per jaar vrij, waarvan 57 % (= 87 kilogram per inwoner) apart ingezameld. Dit is een normale score voor een matig stedelijke gemeente. 43 % (= 67 kilogram per inwoner) komt nog in het restafval terecht (zie figuur 5.1). kilogram per inwoner 61% 57% apart ingezameld gft-afval gft-afval in restafval Figuur 5.1 Respons op de gescheiden inzameling van gft-afval De geformuleerde richtlijn voor bronscheiding van gft-afval, voor matig stedelijke gemeenten, 105 kilogram per inwoner, wordt niet gehaald. 22

23 5.1.2 Respons op de gescheiden inzameling van papier In 2006 is 57 % (= 52 kilogram per inwoner) van alle papier apart ingezameld (zie figuur 5.2). Dit is een lage score voor een matig stedelijke gemeente. 43 % (= 40 kilogram per inwoner) verdwijnt nog in het restafval. kilogram per inwoner 54% % apart ingezameld papier papier in restafval Figuur 5.2 Respons op de gescheiden inzameling van papier en karton De geformuleerde richtlijn voor bronscheiding van papier en karton, voor matig stedelijke gemeenten 85 kilogram per inwoner, wordt niet gehaald. 23

24 5.1.3 Respons op de gescheiden inzameling van glas In 2006 is 66 % (= 14 kilogram per inwoner) van alle glas apart ingezameld (zie figuur 5.3). Dit is een normale score voor een matig stedelijke gemeente. 34 % (= 7 kilogram per inwoner) verdwijnt nog in het restafval. kilogram per inwoner 64% 66% apart ingezameld glas glas in restafval Figuur 5.3 Respons op de gescheiden inzameling van glas De geformuleerde richtlijn voor bronscheiding van glas, voor matig stedelijke gemeenten 23 kilogram per inwoner kan, gelet op de hoeveelheid glas die vrijkomt, niet worden gerealiseerd. 24

25 5.1.4 Respons op de gescheiden inzameling van textiel In 2006 is 26 % (= 3,3 kilogram per inwoner) van alle textiel apart ingezameld (zie figuur 5.3). Dit is een lage score voor een matig stedelijke gemeente. 74 % (= 9,2 kilogram per inwoner) verdwijnt nog in het restafval. 26% apart ingezameld textiel kilogram per inwoner 8% 1,0 10,8 3,3 9,2 textiel in restafval Figuur 5.4 Respons op de gescheiden inzameling van textiel De geformuleerde richtlijn voor bronscheiding van textiel, voor matig stedelijke gemeenten 5 kilogram per inwoner, wordt niet gehaald. 25

26 5.1.5 Respons op de gescheiden inzameling van kca In 2006 is 65 % (= 0,82 kilogram per inwoner) van alle kca apart ingezameld (zie figuur 5.4). Dit is een lage score voor een matig stedelijke gemeente. kilogram per inwoner 55% 1,22 0,99 65% 0,82 0,44 apart ingezameld kca kca in restafval Figuur 5.5 Respons op de gescheiden inzameling van kca De geformuleerde richtlijn voor bronscheiding van kca, voor matig stedelijke gemeenten 2 kilogram per inwoner kan, gelet op wat er aan kca vrijkomt in de gemeente, niet gehaald worden. 26

27 5.2 Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval Apart ingezameld huishoudelijk afval In Wormerland is in 2006 met het apart inzamelen van gft, papier, glas en kca per inwoner 157 kilogram beschikbaar gekomen voor hergebruik. Aan restafval had elke inwoner gemiddeld 219 kilogram. De totaal vrijkomende hoeveelheid afval bedraagt 376 kilogram per inwoner (= ). Dit betekent dat 42 % (= 157 kilogram per inwoner) apart is ingezameld. (zie figuur 5.6). In vergelijkbare gemeenten ligt dit percentage op 46 % (CBS 2005). kilogram per inwoner 41% 42% % apart ingezameld huishoudelijk afval huishoudelijk restafval CBS matig stedelijke gemeenten 2005 Figuur 5.6 Apart ingezameld huishoudelijk afval 27

28 5.2.2 Apart ingezameld grof huishoudelijk afval In Wormerland wordt 51 % (= 45 kilogram per inwoner) van alle grof huishoudelijk afval apart ingezameld en is beschikbaar voor hergebruik (zie figuur 5.7). Aan grof restafval had elke inwoner gemiddeld 44 kilogram. In vergelijkbare gemeenten ligt dit percentage op 75 % (CBS 2005). 100% 75% kilogram per inwoner 94 51% apart ingezameld grof huishoudelijk afval grofrestafval CBS matig stedelijke gemeenten 2005 Figuur 5.7 Apart ingezameld grof huishoudelijk afval De richtlijn voor bronscheiding van grof huishoudelijk afval uit het LAP is 75 % en voor elke stedelijkheidsklasse hetzelfde. Dit wordt in Wormerland niet gehaald. 28

29 5.2.3 Apart ingezameld totaal huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval In Wormerland wordt 44 % van het totaal aan huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval apart ingezameld en is beschikbaar voor hergebruik. In vergelijkbare gemeenten ligt dit percentage op 54 % (CBS 2005). kilogram per inwoner 53% % % apart ingezameld huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval (grof)restafval CBS matig stedelijke gemeenten 2005 Figuur 5.8 Apart ingezameld totaal huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval De landelijke doelstelling van 56 % bronscheiding voor matig stedelijke gemeenten wordt door Wormerland niet gehaald. 29

30 30

31 6. Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval In figuur 6.1 is het totale aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval per inwoner in 2006 weergegeven. Onder aanbod wordt verstaan het totaal van het ingezamelde restafval plus de gescheiden ingezamelde afvalstromen. voorbeeld-berekening aanbod gft gemeente Wormerland in 2004: gescheiden ingezameld 87 kg/inw/j aandeel in restafval 67 kg/inw/j totaal 154 kg/inw/j 575 kilogram per inwoner per jaar grof huishoudelijk afval huishoudelijk afval totaal overig huishoudelijk afval kunststof textiel glas bruikbaar papier gft-afval CBS matig stedelijke gemeenten 2005 Figuur 6.1 Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval. Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten en matten, leer, rubber en ondefinieerbaar afval. 31

32 32

33 7. Optimalisatiemogelijkheden In tabel 7.1 is voor Wormerland een haalbaar resultaat geformuleerd voor scheiding aan de bron van het totaal aan alle (grof) huishoudelijk afval in Uitgangspunt bij het vaststellen van dit haalbaar resultaat is de mate waarin gft-afval, papier en karton, glas, textiel en kca nog in het restafval voorkomen (op basis van de sorteeranalyse) en welk deel hiervan redelijkerwijs nog apart is in te zamelen (gerekend is met de volgende percentages: gft-afval 30 %, papier 50 %, glas 40 % en textiel 20 %). Er is geen onderzoek gedaan naar de samenstelling van het grof restafval. Bij het berekenen van de doelstelling voor Wormerland wordt dan ook uitgegaan van de LAP-doelstelling van 75% scheiding van grof huishoudelijk afval aan de bron. De doelstelling uit het LAP voor matig stedelijke gemeenten van 56 % bronscheiding voor 2006 is in Wormerland met 44 % nog niet gerealiseerd. gegevens in kg per inwoner Resultaat Wormerland 2006 Haalbaar resultaat Wormerland 2010 huishoudelijk afval (hha) restafval gft-afval papier glas textiel 3,3 5,1 kca 0,8 1,0 totaal hha apart ingezameld hha 42% 54% grof huishoudelijk afval (gha) restafval apart ingezameld totaal gha apart ingezameld gha 51% 75% totaal hha en gha apart ingezameld hha en gha 44% 58% Tabel 7.1 Resultaat en haalbaar resultaat gescheiden inzameling alle (grof) huishoudelijk afval voor Wormerland 33

34 Gft-afval In Wormerland is in 2006 per inwoner 87 kilogram gft-afval apart ingezameld. In het restafval zit nog 67 kilogram. Een reële inschatting is een inzamelresultaat van maximaal 107 kilogram per inwoner in Dit betekent dat in Wormerland per inwoner per jaar nog 20 kilogram gft-afval extra moet worden ingezameld. Papier In Wormerland is in 2006 per inwoner 52 kilogram papier en karton apart ingezameld. In het restafval zit nog 40 kilogram. Een reële inschatting is een inzamelresultaat van maximaal 72 kilogram per inwoner in Dit betekent dat in Wormerland per inwoner per jaar nog 20 kilogram papier en karton extra moet worden ingezameld. Glas In Wormerland is in 2006 per inwoner 14 kilogram glas apart ingezameld. In het restafval zit nog 7 kilogram. Een reële inschatting is een inzamelresultaat van maximaal 17 kilogram per inwoner in Dit betekent dat in Wormerland per inwoner per jaar nog 3 kilogram glas extra moet worden ingezameld. Textiel In Wormerland is in 2006 per inwoner 3,3 kilogram textiel apart ingezameld. In het restafval zit nog 9,2 kilogram. Een reële inschatting is een inzamelresultaat van maximaal 5,1 kilogram per inwoner in Dit betekent dat in Wormerland per inwoner per jaar nog 1,8 kilogram textiel extra moet worden ingezameld. Kca In Wormerland is in 2006 per inwoner 0,82 kilogram kca apart ingezameld. In het restafval is 0,44 kilogram kca aangetroffen. Een reële inschatting is een inzamelresultaat van maximaal 1 kilogram per inwoner in Dit betekent dat in Wormerland per inwoner per jaar nog 0,18 kilogram kca extra moet worden ingezameld. Grof huishoudelijk afval De richtlijn uit het LAP van 75 % gescheiden inzameling van grof huishoudelijk afval wordt door Wormerland niet gehaald. 34

35 In tabel 7.2 wordt de hoeveelheid weergegeven welke op jaarbasis extra moet worden ingezameld om het gemeentelijke haalbaar resultaat voor 2010 te realiseren (zie tabel 7.2) ton per jaar extra inzameling om haalbaar resultaat voor Wormerland in 2010 te realiseren gft-afval 316 papier 315 glas 47 textiel 29 kca 3 totaal 711 Tabel 7.2 Extra inzameling om haalbaar resultaat voor Wormerland in 2010 te realiseren (in ton/jr) In tabel 7.3 zijn de besparingen op de verwerkingskosten in euro s op jaarbasis weergegeven bij het realiseren van het haalbaar resultaat dat voor de gemeente Wormerland is geformuleerd voor De besparingen worden gerealiseerd door middel van het extra ingezamelde gft, papier en karton, glas, textiel en kca dat hierdoor niet meer in de verbrandingsoven terecht komt. Voor het extra ingezamelde gft-afval is rekening gehouden met extra composteerkosten. Eventuele extra kosten of opbrengsten voor verwerking van het extra ingezamelde papier, glas, textiel en kca zijn in de berekeningen niet meegenomen. Grof huishoudelijk afval is helemaal buiten beschouwing gelaten. Gerekend is met een verbrandingsprijs van 78,- per ton en een composteerprijs van 57,- per ton (prijspeil 2007 excl. BTW). euro's per jaar * besparing op verwerkingskosten gft-afval papier glas textiel kca 0 totaal *afgerond op 500,- Tabel 7.3 Besparingen op verbrandingskosten en extra composteerkosten op jaarbasis bij realiseren haalbaar resultaat in 2010 (in euro/jr) 35

36 36

37 Bijlage 1 Werkwijze sorteeranalyse De gemeente Wormerland is als één onderzoeksgebied gedefinieerd. Omdat het fysiek onmogelijk is om het restafval van alle huishoudens uit een onderzoeksgebied te sorteren is telkens een steekproefmonster genomen. Dit steekproefmonster dient voldoende representatief te zijn voor het betreffende onderzoeksgebied. Dat wil zeggen dat het afval dat wordt ingezameld ten behoeve van de sortering een afspiegeling is van het restafval dat in dit gebied wordt aangeboden. Een dergelijke representatieve hoeveelheid huishoudelijk afval wordt verkregen door steekproefsgewijs inzamelmiddelen met restafval in te zamelen. De grootte van de steekproef dient zodanig te zijn dat toevalligheden een geringe invloed op het totale resultaat hebben. De grootte van het steekproefmonster is afhankelijk van het inzamelmiddel. De steekproef is representatief wanneer ca. 750 kg in het proefgebied op basis van systematische steekproeftrekking afval wordt ingezameld. In Wormerland staat dit gelijk aan de inhoud van 40 minicontainers. Op deze wijze worden verschillen tussen straten, in woonsituatie en voorkeuren uitgeschakeld en een representatief beeld verkregen van het geselecteerde gebied. De metingen zijn gedurende een periode van een jaar drie keer uitgevoerd (mei, september en december 2006). Dit is om seizoensinvloeden en toevalligheden zoveel mogelijk te neutraliseren. Uit elk ingezameld steekproefmonster restafval is drie keer een sorteermonster getrokken van circa 250 kilogram. In onderstaande tabel is aangegeven welke hoeveelheden bij de metingen zijn gesorteerd. in kilogram Wormerland 19 mei september december totaal gesorteerd

38 38

39 Bijlage 2 Kerngegevens gemeente Wormerland gemiddelde 2006 aansluitingen inwoners woning bezetting Wormerland ,5 Inzamelmodel (grof) huishoudelijk afval gft- en restafval - minicontainers alternerend papier - inzameling aan huis door verenigingen onbekend - inwoners per papiercontainer glas - inwoners per glasbak inwoners per glasbak-locatie textiel - inwoners per textielcontainer via containers onbekend kca - kca-depot op milieustraat - inzamelpunten bij winkels - kca-wagen op standplaats 1 x per maand grof huishoudelijk afval - milieustraat - grof afval, metaal, WEB en tuinafval aan huis door gemeente op afroep herbruikbare goederen - aan huis door kringloopwinkel op afroep - brengen naar kringloopwinkel 39

40 40

41 Bijlage 3 Inzamelresultaten gemeente Wormerland In onderstaande tabel is de afvalverwijdering van de gemeente Wormerland in beeld gebracht. Het betreft de jaren 2002 t/m

42 (ton) (kg aans) (kg inw) (ton) (kg aans) (kg inw) (ton) (kg aans) (kg inw) Huishoudelijk afval (hha) restafval ,0 258, ,5 253, ,4 223,0 gft-afval ,1 107, ,8 97, ,8 80,0 droge componenten papier ,5 59, ,9 65, ,5 58,0 glas ,7 19, ,9 15, ,1 16,0 textiel 28 4,2 1,8 18 2,9 1,2 15 2,4 1,0 totaal droge componenten ,4 80, ,7 82, ,0 75,0 kca* 41 6,1 2,7 17 2,8 1,1 19 3,1 1,2 totaal huishoudelijk afval ,7 448, ,7 433, ,3 379,2 verschil +15,4 % +9,3 % +13,4 % - 2,9 % +5,4 % - 3,3 % - 12,4 % - 12,6 % - 12,6 % apart ingezameld (%) 42,4 % 41,6 % 41,2 % Grof huishoudelijk afval (gha) accu's 7 1,0 0,4 4 0,6 0,3 2 0,3 0,1 asbest 33 4,9 2,1 12 1,9 0,8 8 1,3 0,5 autobanden 0 0,0 0,0 2 0,3 0,1 3 0,5 0,2 bouw- en sloopafval 0 0,0 0, ,6 44, ,5 42,0 brandbaar restafval ,0 32,1 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 bruikbare huisraad 0 0,0 0,0 0 0,0 0, ,3 4,9 dakleer 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 1 0,2 0,1 grof tuinafval 0 0,0 0,0 43 7,0 2,8 51 8,2 3,3 hout ,8 18, ,4 19, ,8 21,1 ijzer 82 12,2 5,3 39 6,3 2,5 25 4,0 1,6 koelkasten** 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 2 0,3 0,1 overig web 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 15 2,4 1,0 puin 0 0,0 0, ,8 19, ,0 19,1 vensterglas 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 totaal grof huishoudelijk afval ,0 58, ,0 89, ,8 94,0 verschil -67,8 % -71,2 % -68,4 % +53,5 % +66,7 % +52,9 % +5,1 % +4,8 % +4,9 % apart ingezameld (%) 45,2 % 100,0 % 100,0 % totaal hha + gha ,7 507, ,7 523, ,1 473,2 verschil -11,1 % -17,4 % -12,7 % +3,6 % +12,5 % +3,2 % -9,4 % -9,6 % -9,6 % apart ingezameld (%) 42,7 % 51,6 % 52,9 % * in 1996 inclusief accu's ** berekend op basis van gemiddeld gewicht 42

43 Huishoudelijk afval (hha) (ton) (kg aans) (kg inw) (ton) (kg aans) (kg inw) restafval ,9 223, ,0 218,9 gft-afval ,5 97, ,6 86,6 droge componenten papier ,2 51, ,2 52,0 glas ,4 15, ,5 14,4 textiel 39 6,2 2,5 52 8,1 3,3 totaal droge componenten ,8 69, ,9 69,7 kca* 14 2,2 0,9 13 2,0 0,8 totaal huishoudelijk afval ,4 391, ,5 376,0 verschil + 4,1 % + 2,6 % + 3,1 % - 2,9 % - 5,0 % - 3,8 % apart ingezameld (%) 42,9 % 41,8 % Grof huishoudelijk afval (gha) accu's 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 asbest 9 1,4 0,6 8 1,2 0,5 autobanden 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 bouw- en sloopafval 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 brandbaar restafval ,5 47, ,0 43,8 bruikbare huisraad 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 dakleer 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 grof tuinafval 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 hout ,9 19, ,7 20,1 ijzer 59 9,4 3, ,8 4,4 koelkasten** 1 0,2 0,1 1 0,2 0,1 overig web 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 puin ,9 19, ,7 20,1 vensterglas 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 totaal grof huishoudelijk afval ,3 91, ,5 89,0 verschil - 1,8 % - 3,2 % - 2,8 % - 1,7 % - 3,8 % - 2,7 % apart ingezameld (%) 47,7 % 50,8 % totaal hha + gha ,7 482, ,1 464,9 verschil + 2,9 % + 1,5 % + 1,9 % -2,6 % -4,8 % -3,6 % apart ingezameld (%) 43,8 % 43,5 % * in 1996 inclusief accu's ** berekend op basis van gemiddeld gewicht 43

44 44

45 Bijlage 4 Ontwikkeling in de tijd 4.1 Respons verschillende afvalstromen In tabel B 4.1 is de ontwikkeling van de respons, in percentage, van gft-afval, papier, glas, textiel en kca weergegeven in de tijd. respons op de afvalinzameling gft-afval 80% 68% 73% 61% 61% 57% papier 59% 65% 64% 58% 54% 57% glas 75% 67% 79% 56% 64% 66% textiel 17% 20% 16% 27% 8% 26% kca nb nb 30% 84% 55% 65% nb = niet bekend Tabel B 4.1 Inzamelrespons 1996 t/m Apart ingezameld huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval In de tabel B 4.2 is het percentage apart ingezameld huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval van de gemeente Wormerland in 1996 t/m 2006 weergegeven. apart ingezameld huishoudelijk afval 45% 50% 47% 42% 41% 42% grof huishoudelijk afval 10% 31% 25% 45% 100% 51% (grof) huishoudelijk afval 41% 47% 41% 43% 53% 44% Tabel B 4.2 Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval 1996 t/m

46 46

47 Bijlage 5 Vergelijking met andere ISW-gemeenten 2006 De responsscores van de verschillende afvalstromen en de inzamelresultaten van de ISW-gemeenten zijn met elkaar vergeleken. respons 2006 per afvalstroom Beemster Edam- Volendam Landsmeer Oostzaan Waterland Wormerland Zeevang Purmerend gft-afval 65% 47% 52% 69% 52% 57% 63% 24% papier 67% 74% 59% 88% 67% 57% 76% 67% glas 78% 72% 65% 88% 76% 66% 72% 74% textiel 13% 0% 47% 65% 32% 26% 13% 39% kca 92% 64% 87% 84% 90% 65% 86% 72% Tabel B 5.1 Respons op de gescheiden inzameling van gft, papier, glas, textiel, kca inzamelresultaat 2006 in kg per inwoner Beemster Edam- Volendam Landsmeer Oostzaan Waterland Wormerland Zeevang Purmerend huishoudelijk afval (hha) restafval gft-afval papier glas textiel 1,8 0,0 5,4 7,6 5,3 3,3 1,6 6,4 kca 2,0 1,0 2,1 1,5 1,7 0,8 1,7 1,2 totaal hha apart ingezameld hha 50% 43% 42% 64% 44% 42% 53% 32% grof huishoudelijk afval (gha) restafval apart ingezameld totaal gha apart ingezameld gha 79% 52% 85% 93% 77% 51% 82% 75% totaal hha en gha apart ingezameld hha en gha 57% 48% 54% 69% 54% 44% 60% 44% Tabel B 5.2 Inzamelresultaat