Voorschrijven van labo-onderzoek: onze LOK stelt zijn eigen richtlijn op

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorschrijven van labo-onderzoek: onze LOK stelt zijn eigen richtlijn op"

Transcriptie

1 Jan Robrechts, Luc Seuntjens, Els Vandemoortele, Bea Vermeyen Voorschrijven van labo-onderzoek: onze LOK stelt zijn eigen richtlijn op Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering, 3 Antwerpen 2006 Domus Medica vzw Afdeling Kwaliteitsbevordering

2 BELANGRIJK! Het is niet de bedoeling dat dit programma schools wordt gevolgd. Het is wel de bedoeling dat de deelnemers een idee krijgen hoe ze aan kwaliteitsbevordering in hun praktijk kunnen doen. Peer-review onder collega s is hiertoe een ideale basis. Veel succes!! Dit document wordt beschreven als: Robrechts J, Seuntjens L, Vandemoortele E, Vermeyen B. Voorschrijven van laboonderzoek: onze LOK stelt zijn eigen richtlijn op. Antwerpen: Domus Medica, 2006 (Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering, 3). Deze handleiding dateert van 1999, en werd herzien in augustus 2002, en augustus

3 INHOUD 1. DOEL OVERZICHT VAN HET TE VOLGEN TRAJECT TAKEN VAN DE MODERATOR...5 A. Voorbereiding van de LOK-vergadering...5 B. Het programma zelf Voorbereiding LOK-vergadering 1 Stap LOK-vergadering 1 Stap Voorbereiding LOK-vergadering 2 Stap Programma LOK-vergadering Voorstelling van expert en toelichting bij het programma Bespreking: Wat doen we in de eigen praktijk Stap Opstellen lokale consensus Stap Afspraken en follow-up Stap 5 en stap Evaluatie OVERZICHT VAN DE DIA S OVERZICHT VAN DE BIJLAGEN LITERATUUR...11 Bijlage Bijlage 2a...14 Bijlage 2b

4 1. DOEL Het doel van dit LOK-programma is in de eerste plaats kwaliteitsbevordering binnen de huisartsgeneeskunde, en wel d.m.v. het opzetten van een kwaliteitscirkel die als het ware telkens doorlopen wordt: stap 1. In de eerste stap zullen we een kwaliteitsprobleem selecteren. stap 2. Daarna wordt gekeken naar hoe we het momenteel doen in de praktijk; stap 3. Dit zullen we dan toetsen aan de bestaande richtlijnen, waarbij we zullen nagaan of de aanpak volgens deze doelen wordt verleend, rekening houdende met de haalbaarheid van deze richtlijnen in de dagelijkse praktijk. stap 4. We zoeken naar een ( lokale ) consensus over de best haalbare kaart; stap 5. De consensus wordt bekrachtigd en in praktijk gebracht. stap 6. Evaluatie en follow-up van de consensus, met nieuwe registratie. De consensus wordt als nodig bijgewerkt. Dit alles zal binnen dit pakket toegepast worden op door de LOK-deelnemers aangebrachte kwaliteitsproblemen rond het labo-voorschrift. Het opstellen van een lokale consensus rond aspecten van ons medisch handelen is een goede manier om een kwaliteitsprobleem in een LOK aan te pakken. Het is tevens een oefening in intercollegiaal overleg, het accentueert de eigenheid van het huisartsenwerk en het maakt de communicatie naar specialisten beter. Het bewustworden van de situaties waarin kan afgeweken worden van de algemene aanbeveling en de motivatie hiervoor zijn kernpunten in de discussie. 2. OVERZICHT VAN HET TE VOLGEN TRAJECT Stap 1: Vóór vergadering 1: Deze vergadering heeft een ander onderwerp, maar het laatste kwartier wordt voorbehouden aan deze eerste stap. Vraag aan de deelnemers (in uw uitnodiging) om vóór deze vergadering na te denken over specifieke problemen bij het aanvragen van labo-onderzoek LOK-vergadering 1: Tijdens laatste kwartier: Inventaris van de labo-kwaliteitsproblemen. Hieruit selectie van één probleem. Stap 2: Stap 3: Stap 4: Vóór vergadering 2: LOK-deelnemers noteren tegen volgende vergadering wat zij in eigen praktijk doen m.b.t. het gekozen kwaliteitsprobleem, door middel van het meebrengen van een concrete casus. LOK-vergadering 2: Bespreken van de casuïstiek en toetsen aan de bestaande richtlijnen. LOK-vergadering 2: Opstellen praktische en haalbare consensus. Stap 5: Na vergadering 2: Toepassen consensus in de dagelijkse praktijk. Stap 6: Na vergadering 2: Nieuwe registratie; aanpassen consensus. 4

5 3. TAKEN VAN DE MODERATOR A. Voorbereiding van de LOK-vergadering Van de moderator wordt verwacht dat hij het programma leidt. Hij bewaakt de timing en het verloop van de discussies. Daarom is het aangewezen dat moderator- en expertfunctie door twee verschillende collegae uitgevoerd worden. De moderator neemt contact op met een klinisch bioloog die als expert wil optreden. Het is belangrijk om samen met de expert het programma vooraf door te nemen. Het programma bestaat, zoals in punt 2 geschetst, uit twee delen: LOK-vergadering 1: inventaris en selectie van één probleem (15-20 min.) LOK-vergadering 2: probleembespreking en opstellen consensus (2 uur) In uw uitnodiging voor de eerste vergadering (die dus een ander onderwerp heeft), vraagt u aan uw LOK-deelnemers om al eens na te denken over specifieke problemen bij het aanvragen van labo-onderzoek. Indien 2 vergaderingen, zoals in punt 2 geschetst, niet haalbaar zijn, kan u vergadering 1 weglaten, en slechts één vergadering organiseren (dus startende vanaf stap 2). Er dient dan wel op voorhand een goed omschreven kwaliteitsprobleem te worden bepaald. (Regels voor de bepaling van een goed kwaliteitsprobleem, zie onder uitleg dia 6). Hou er dan ook rekening mee dat de LOK-deelnemers één casus moeten meebrengen over dit onderwerp. In de literatuur vindt u een paar voorbeelden van Aanbevelingen waaraan de casuïstiek kan getoetst worden. De moderator dient ervoor te zorgen dat aanbevelingen betreffende het gekozen kwaliteitsprobleem aanwezig zijn op vergadering 2. Praktische aspecten Het programma is geschikt voor een groep van max. 20 deelnemers. De duur van het programma is ongeveer 2 uren. Naarmate de groep groter wordt, duurt het programma langer. Kies een ruimte die voldoende groot is. Het programma voorziet immers dat er in kleinere groepjes van 3 à 4 collegae wordt gewerkt. Zorg voor een beamer voor de powerpointpresentatie in bijlage. Een flip-over of een bord is noodzakelijk voor het noteren van de resultaten. Voorzie blanco papier zodat uw deelnemers een en ander kunnen noteren. Voorzie voor LOK-vergadering 1 tevens post-its waarop uw deelnemers de antwoorden kunnen noteren van de rondvraag. Zorg in LOK-vergadering 2 voor Aanbevelingen betreffende het gekozen kwaliteitsprobleem. Vóór LOK-vergadering 1: Vraag in uw uitnodiging aan uw LOK-deelnemers om na te denken over een labo-kwaliteitsprobleem. Vóór LOK-vergadering 2: Stuur/mail vooraf een uitnodiging aan alle deelnemers. Omdat wij dit programma goed willen afstemmen op de gebruikers, is het noodzakelijk dat zowel moderator als deelnemers het evaluatieformulier invullen. Deze formulieren vindt u in bijlage 2a en bijlage 2b. Kopieer bijlage 2b naargelang het aantal deelnemers dat u verwacht. 5

6 B. Het programma zelf LOK-vergadering 1: Inventaris en selectie van kwaliteitsproblemen 1.1. Voorbereiding LOK-vergadering 1 Stap 1 Deze vergadering heeft meer dan waarschijnlijk een totaal ander thema. Toch is belangrijk de 15 à 20 laatste minuten in deze vergadering te voorzien om a. het doel van volgende LOK-vergadering uit te leggen. b. en daarbij een kwaliteitsprobleem te selecteren waarrond dan in de tweede LOKvergadering zal worden gewerkt. Hiervoor dient u een 3 à 4 weken voorafgaand aan deze eerste LOK-vergadering aan uw LOK-deelnemers te vragen om na te denken over een labo-kwaliteitsprobleem. U kan dit als volgt in de uitnodiging van LOK-vergadering 1 zetten: Tevens gaan we in het laatste kwartier van deze vergadering nadenken over een topic voor de volgende LOK-vergadering op <datum>. Als enige voorbereiding hiertoe vragen we u reeds na te denken over de volgende vraag: Als ik kijk naar mijn labo-aanvragen en de samenwerking met het labo, zie ik dan knelpunten? 1.2. LOK-vergadering 1 Stap 1 U installeert voor de vergadering laptop en beamer. U geeft aan iedere LOK-deelnemer 3 post-it-blaadjes voor het begin van deze sessie. In de korte tijd van 15 à 20 minuten die u hiervoor heeft, legt u aan de hand van dia s 1 t.e.m. 8 het programma uit. Dia 3: U legt de ganse opzet van het programma uit (zie ook onder 1. DOEL). In dit kort stukje vergadering zullen we ons enkel met stap 1 bezighouden. Dia 4: Deze toont de algemene opzet van het programma, aan de hand van de kwaliteitscirkel, welke in se doorlopen wordt als het ganse programma kan doorlopen worden. De essentie van kwaliteitsbevordering is gelegen in het opzetten en organiseren van een proces van continue verbetering van de patiëntenzorg, waarbij als het ware telkens een cyclus wordt doorlopen: 1 - men begint met het selecteren van een geschikt probleem - men stelt vervolgens richtlijnen of doelen voor goede zorg op (bvb. met behulp van een standaard of een consensus, door werkafspraken te maken, ) - men gaat na of de zorg volgens deze doelen wordt verleend, door gegevens te verzamelen die zullen worden geanalyseerd en vergeleken met de richtlijnen - indien de doelen of richtlijnen niet worden bereikt, plant men verbeteringen (voorbeeld: men komt tot een lokale consensus) en voert die door. Men gaat tevens na welke knelpunten er mogelijk bestaan bij het realiseren van de verbetering. - tenslotte gaat men op grond van nieuwe gegevensverzameling nakijken of de beoogde veranderingen werkelijk tot stand zijn gebracht; men kan eventueel nieuwe acties ondernemen om de doelen bij te stellen. 1 Cursus Kwaliteitsmanagement voor Huisartsen, WVVH

7 Dia 5: Inventariseren van kwaliteitsproblemen Vraag de deelnemers om na te denken vanuit hun concrete praktijksituatie en te noteren waar zij een probleem ervaren met betrekking tot de aanvraag van labo-onderzoek. Start met de brede vraag: Als ik kijk naar mijn labo-aanvragen en de samenwerking met het labo, zie ik dan knelpunten? Geef hierbij zelf een paar voorbeelden zoals vermeld op de dia; deze voorbeelden dienen als eye-opener. Ze moeten tevens helpen vermijden dat men vooral strikt klinische problemen opsomt. Voorbeelden van kwaliteitsproblemen bij labo-onderzoek: Welke testen bij schildklierlijden? Onoverzichtelijkheid van het labo-aanvraagformulier Welke testen sluiten best een reumatische aandoening uit? Wat is effect van de temperatuur tijdens het transport van de labo-tubes? Wat is de kostprijs van een aantal testen voor de patiënt? Iedere LOK-deelnemer noteert individueel 3 problemen. Geef hiervoor 5 minuten bedenktijd. Per post-it wordt 1 probleem genoteerd. Start dan met de inventaris van de problemen. U deelt het schrijfbord in 3 kolommen in, om de problemen ineens logisch te kunnen indelen volgens de tijd-as: PRE-ANALYTISCHE FASE ANALYTISCHE FASE POST-ANALYTISCHE FASE Elke LOK-deelnemer komt aan het woord, en kleeft zijn 3 post-its in de betreffende kolommen. Als moderator betracht u dat elke LOK-deelnemer zijn 3 problemen zo scherp mogelijk verheldert; desnoods gaat u een beetje doorvragen. Tracht zoveel mogelijk bij de woorden van de collega te blijven en niet te interpreteren. U zou bijvoorbeeld tot een volgend resultaat kunnen komen: PRE-ANALYTISCHE FASE ANALYTISCHE FASE POST-ANALYTISCHE FASE materiaal voor bloedafname is vooral het werk op het moeilijkheden met interpretatie invullen laboformulier labo zelf van labo- resultaten klinische gevallen en specifieke kosten labo-aanvraag communicatie met arts: klaarleggen buisjes voor medibridge, fax, transport 7

8 Vaak is het al onmiddellijk duidelijk in welke groep zich de meeste problemen situeren. Dia 6: Selectie van één probleem Belangrijk: Hierboven hebben we, bij wijze van oefening, naar zowel klinische als niet strikt klinische problemen gezocht. Omdat we in dit LOK-programma willen komen tot een eigen richtlijn m.b.t. labo-onderzoek, zullen we ons bij de keuze van een probleem beperken tot een zuiver klinisch probleem, casuïstiek dus, het gaat erom: Welke labo-testen moeten aangevraagd worden bij dit probleem?. Wanneer is een probleem geschikt voor een consensusdiscussie? 1. Uiteraard is het van cruciaal belang dat het een probleem is dat een substantieel deel van de groep interesseert. 2. Het probleem komt frequent voor in de praktijk. 3. Er is veel variatie in het medisch handelen te verwachten. 4. Evaluatie van het medisch handelen in eigen praktijk is makkelijk door te voeren. 5. Er is een aanbeveling beschikbaar (!). 6. Verbetering van het handelen is haalbaar. Soms is de selectie van een probleem vanzelfsprekend en schaart de ganse groep zich meteen achter een onderwerp. Soms is de keuze misschien minder vanzelfsprekend. Werk dan trapsgewijs door: Eerst uit te leggen aan welke criteria een geschikt probleem beantwoordt. Leg uit a.d.h.v. deze dia 6. Maak alzo al subgroepen (door reeds bepaalde aangehaalde problemen te schrappen) Vervolgens te laten kiezen uit de subgroepen Tenslotte uit de subgroep een probleem te selecteren. Als dit onderwerp nog te ruim of te vaag is, moet dit nog verengd worden. Bijvoorbeeld: als men voor het onderwerp anemie kiest, dan specificeren om welke soort anemie het gaat. Tracht heel de groep in het selectieproces te betrekken en iedereen aan het woord te laten. Dia 7: Afspraken voor volgende vergadering Als het probleem gekozen is, vraag dan aan de LOK-deelnemers om tegen de volgende vergadering te noteren wat men in de eigen praktijk doet. Dit zal door middel van een concrete casus zijn, waarbij de aanvraag voor het laboonderzoek wordt meegebracht, desnoods ook een paar labo-outprints. Dia 8: concreet voorbeeld van een gekozen kwaliteitsprobleem Laat deze dia nog zien, om te illustreren waar we naartoe willen gaan: LOK-deelnemers noteren in dit geval een casus m.b.t. diabetesfollow-up. Er wordt getoetst aan de hand van bestaande richtlijnen wat wordt aangeraden. Er wordt vervolgens door de groep zelf een consensus opgesteld, die haalbaar is in de dagdagelijkse praktijk voor alle deelnemers. 8

9 LOK-vergadering 2: Discussie en formuleren van een consensus 2.1. Voorbereiding LOK-vergadering 2 Stap 2 3 à 4 weken voorafgaand aan deze tweede LOK-vergadering stuurt/mailt u aan uw LOKdeelnemers een uitnodiging voor deze vergadering. Belangrijk is hen ook te herinneren aan de gemaakte afspraken tijdens de vorige vergadering. Contacteer goed op voorhand een klinisch bioloog Programma LOK-vergadering 2 U installeert voor de vergadering laptop en beamer, projectiescherm, schikken van de tafels, Hieronder vindt u een tijdschema van het ganse programma: Tijd Verantwoordelijke Forum Inhoud Inleiding 10 moderator plenum Voorstelling van het programma, doel van het programma. Voorstelling van de expert. Wat doen we in eigen praktijk, casuïstiek 100 groepjes met verslaggever groepjes + plenum Na elke casus volgt een korte plenaire bespreking, waarbij de expert toelichting geeft Discussie en consensus Follow-up 5 moderator plenum Plenumdiscussie en opstellen lokale consensus Afspraken maken voor follow-up Evaluatie 5 moderator plenum Expert wordt bedankt. Evaluatieformulieren ingevuld 2.3. Voorstelling van expert en toelichting bij het programma Dia 10: Het doel van deze tweede vergadering is een lokale en haalbare consensus op te stellen over een labo-kwaliteitsprobleem. We vertrekken van het in de eerste vergadering geselecteerde probleem. (zie ook onder 1. en 2.). Indien er geen eerste vergadering was, dan wordt vertrokken van een op voorhand (door de moderator) gekozen probleem; de deelnemers zijn per brief/mail op voorhand op de hoogte gebracht, en werden ook gevraagd te noteren wat men in de eigen praktijk doet m.b.t. het gekozen probleem. 9

10 Dia 11: Het doel van het programma illustreert u aan de hand van deze 2 voorbeelden Bespreking: Wat doen we in de eigen praktijk Stap 3 Dia 12: In de aanloop naar deze vergadering is aan de LOK-deelnemers gevraagd te noteren wat men in de eigen praktijk doet. U vraagt iemand van de LOK-leden om zijn casus voor te stellen. Bij deze casus rondt de collega af met de vraag welke labo-testen er moeten gebeuren. Elke LOK-deelnemer krijgt nu enkele minuten de tijd om de vraag individueel te beantwoorden. De moderator vraagt nu aan de deelnemers op zich in kleine groepjes te verdelen (max. 4 deelnemers). Nu volgt in de kleine groepjes een discussie over de aangevraagde labo-onderzoeken. Elk groepje tracht tot consensus te komen. Per groepje maakt iemand een verslag. Bespreking in plenum: Elk groepje somt op welke labo-testen er dienen te worden aangevraagd. De moderator noteert dit zorgvuldig op het bord. Er kan nu gediscussieerd worden over het al dan niet aanvragen van een bepaalde test. Belangrijk zijn argumenten die door vakliteratuur worden aangebracht en de argumenten die huisartsen op het veld aanhalen om een bepaalde test al dan niet aan te vragen. Inderdaad zullen wensen van de patiënt, defensieve houding van de huisarts, teksten van het labo en andere factoren het aanvraaggedrag beïnvloeden. Het is van groot belang dat de expert op het moment van de plenumdiscussie corrigerend kan optreden en zijn standpunt motiveert aan de hand van aanbevelingen of door hem geciteerde artikels. Het is belangrijk dat de discussie gaat over de haalbaarheid van een richtlijn, en niet over de juistheid ervan. U gaat nu op dezelfde manier tewerk voor een volgende casus van een deelnemer. Per casus reserveert u max. 15 à 20 minuten. Zo kunnen een 3 à 4 casussen behandeld worden Opstellen lokale consensus Stap 4 Dia 13: Tenslotte is het de bedoeling om met een praktische en haalbare lokale consensus naar huis te gaan. Daartoe tracht de animator de conclusies van de groepjes na de discussie samen te vatten en spreekt hij af om deze samenvatting in korte versie aan de deelnemers te bezorgen. Hij kan deze opdracht ook delegeren aan de verslaggever of de medewerker van het lokale laboratorium. Deze consensus moet in een handig formaat beschikbaar zijn in de praktijk. 10

11 2.6. Afspraken en follow-up Stap 5 en stap 6. Dia 14: De discussie en het opstellen van een consensus is één zaak, deze toepassen in de praktijk een andere. Mogelijkheden voor follow-up zijn: Noteren welke moeilijkheden er zijn bij het volgen van deze consensus en deze berichten op een vastgestelde bijeenkomst, bijvoorbeeld een half jaar later. Het lokale laboratorium opdracht geven om bij de aanvraag van een laboset bij het gegeven probleem te checken of de lokale consensus gevolgd werd. Voorwaarde hiervoor is wel dat men beschikt over de consensus in een handig formaat die makkelijk tijdens de consultatie kan geraadpleegd worden (bijvoorbeeld snelkoppeling naar Worddocument op bureaublad van de PC; of geplastificeerd schema op het bureau beschikbaar) Evaluatie Uw mening over deze handleiding is voor ons belangrijk: op die manier kunnen we ingaan op eventuele wensen of opmerkingen, om zo het pakket nog optimaler te maken. Wij willen daarom aandringen op het invullen van de evaluatieformulieren, zowel door de moderator als door de deelnemers. U kunt deze formulieren terugsturen naar het secretariaat van de Domus Medica door middel van de bijgevoegde briefomslag (nb: indien handleiding via download vanaf Domus-website werd verkregen, dan is geen briefomslag beschikbaar. Toch willen we vragen vooralsnog de evaluaties per gewone post naar ons te verzenden). 4. OVERZICHT VAN DE DIA S Zie begeleidende powerpoint-presentatie. Om deze te kunnen openen heeft u een pdf-lezer (vb. Acrobat Reader) nodig. Na het openen van het programma kiest u Beeld, daarna Volledig scherm. Om terug tot het gewone scherm te komen, na het beëindigen van de presentatie, drukt u op Esc, de knop links boven op uw klavier. LOK-vergadering 1: Dia 1 t.e.m. 8 LOK-vergadering 2: Dia 9 t.e.m OVERZICHT VAN DE BIJLAGEN Bijlage 1: Uitnodiging LOK-vergadering. Bijlage 2a: Evaluatieformulier voor de moderator Bijlage 2b: Evaluatieformulier voor de deelnemers 6. LITERATUUR NHG-standaard Bloedonderzoek. Dec Zie ook 11

12 Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering. Zwangerschapsbegeleiding. HANU juni (5); Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering. Diabetes type 2. HANU 2005 (9). NHG-standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen. Huisarts Wet 2000;43(6): Zie ook NHG-standaard functiestoornissen van de schildklier: Grol R, red. Kwaliteitsbevordering voor en door huisartsen. Utrecht/Nijmegen: WOK, NHG, LHV, 1995:88. 12

13 Bijlage 1 Uitnodiging LOK-vergadering Beste LOK-collega s, Hierbij wil ik u uitnodigen op <datum>, voor onze volgende LOK-vergadering over: Voorschrijven van labo-onderzoek: Onze LOK stelt zijn eigen richtlijn op. Het doel van dit LOK-programma is in de eerste plaats kwaliteitsbevordering binnen de huisartsgeneeskunde, en wel d.m.v. het opzetten van een kwaliteitscirkel die als het ware telkens doorlopen wordt: In deze vergadering passen we dit toe op door u aangebrachte kwaliteitsproblemen rond het labo-voorschrift.! Vergeet aub niet uw casus met betrekking tot <gekozen probleem> mee te brengen. Breng ook een paar eigen labo-aanvraagformulieren mee. Het wordt een erg praktijkgericht en interactief gebeuren. Hierbij zullen we worden bijgestaan door <namen expert(en)>. U bent van harte welkom. Afspraak te <plaats vergadering>. Start: <uur>. Tot dan, <naam LOK-verantwoordelijke en/of moderator> 13

14 Handleidingen voor LOK-groepen Voorschrijven van labo-onderzoek: onze LOK stelt zijn eigen richtlijn op. Bijlage 2a Het programma werd gevolgd door: Evaluatieformulier voor de MODERATOR O O LOK (naam en/of nummer, en gemeente): andere groep: Score op een schaal van 1 tot 4 1 = helemaal niet akkoord 3= akkoord 2 = niet akkoord 4 = helemaal akkoord Het onderwerp van deze handleiding is een goed onderwerp binnen de setting van een LOK-groep. De inhoud van de LOK-vergadering is toepasbaar voor de praktijk. Deze handleiding stelt mij als LOK-moderator in staat om kennis, inzicht en vaardigheden m.b.t. gedragsverandering over te brengen aan de LOK-deelnemers (zonder aanwezig expert). Er was goede interactie tussen de moderator en de deelnemers. De handleiding stelt mij als LOK-moderator in staat om de LOK-leden in de vergadering zelf tot actie te motiveren. Heeft u tips, suggesties, kritieken m.b.t. de handleiding? Welke programma-onderdelen kwamen aan bod? 14

15 Handleidingen voor LOK-groepen Voorschrijven van labo-onderzoek: onze LOK stelt zijn eigen richtlijn op. Bijlage 2b Evaluatieformulier voor de DEELNEMERS Score op een schaal van 1 tot 4 1 = helemaal niet akkoord 2 = niet akkoord 3= akkoord 4 = helemaal akkoord Het onderwerp van deze LOK-vergadering is een goed onderwerp binnen de setting van een LOK-groep. Het onderwerp van deze LOK-vergadering is belangrijk voor mijn praktijk De voorgestelde aanpak is toepasbaar in mijn eigen praktijksituatie Na deze LOK-vergadering heb ik intentie om de opgedane ervaring te implementeren in mijn eigen praktijk 15

Screenen naar colorectale kanker in de huisartspraktijk

Screenen naar colorectale kanker in de huisartspraktijk Frans Govaerts (Domus Medica) Jessy Hoste (Domus Medica) Screenen naar colorectale kanker in de huisartspraktijk Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering Antwerpen 2014 Domus

Nadere informatie

Vermeyen B. Soms loopt het (bijna) mis. Hoe kijken naar fouten in de huisartsenpraktijk? Handleiding voor de moderator

Vermeyen B. Soms loopt het (bijna) mis. Hoe kijken naar fouten in de huisartsenpraktijk? Handleiding voor de moderator Vermeyen B. Soms loopt het (bijna) mis. Hoe kijken naar fouten in de huisartsenpraktijk? Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering; 12 Antwerpen 2004 (update 2007) Domus Medica

Nadere informatie

Communicatie arts kinesitherapeut

Communicatie arts kinesitherapeut Bea Vermeyen, Dré Vermoesen Communicatie arts kinesitherapeut Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering; Antwerpen 2004 Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen

Nadere informatie

De telefoon: Maak van een vijand een vriend.

De telefoon: Maak van een vijand een vriend. De telefoon: Maak van een vijand een vriend. Een efficiënte aanpak voor organisatorische problemen in uw praktijk Handleiding voor de moderator Handleiding voor kwaliteitsverbetering V.U DOMUS MEDICA Antwerpen

Nadere informatie

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Philip Gooris, Jan Robrechts, Luc Seuntjens, Roeland Verstraeten, Bea Vermeyen Ruth Decouttere Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Handleiding voor de moderator Handleidingen voor

Nadere informatie

Achtergrondinformatie LOKK en LOKK-activiteiten

Achtergrondinformatie LOKK en LOKK-activiteiten Achtergrondinformatie voor de LOKKorganisator Achtergrondinformatie LOKK en LOKK-activiteiten Inhoud 1. Info over LOKK, peer review en gewone LOKK-activiteit... 2 2. Wie doet wat?... 2 3. LOKK-activiteit...

Nadere informatie

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Philip Gooris, Jan Robrechts, Luc Seuntjens, Roeland Verstraeten, Bea Vermeyen Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering,

Nadere informatie

Medicatie bij urgenties

Medicatie bij urgenties Bea Vermeyen, Luc Seuntjens Medicatie bij urgenties Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering, 1 Antwerpen 2009 Domus Medica vzw BELANGRIJK! Het is niet de bedoeling dat dit

Nadere informatie

EVALUATIERAPPORT LOKS ZIEKTEPREVENTIE EN GEZONDHEIDSPROMOTIE BIJ SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: INZICHTEN EN STRUIKELBLOKKEN 2015

EVALUATIERAPPORT LOKS ZIEKTEPREVENTIE EN GEZONDHEIDSPROMOTIE BIJ SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: INZICHTEN EN STRUIKELBLOKKEN 2015 EVALUATIERAPPORT LOKS ZIEKTEPREVENTIE EN GEZONDHEIDSPROMOTIE BIJ SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: INZICHTEN EN STRUIKELBLOKKEN 2015 dr. Kaatje Van Roy en prof. dr. Sara Willems Februari 2016 In opdracht van

Nadere informatie

Karen Smets. Rookstopbegeleiding Aanpak in de huisartspraktijk. Handleiding voor de moderator. Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering

Karen Smets. Rookstopbegeleiding Aanpak in de huisartspraktijk. Handleiding voor de moderator. Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering Karen Smets Rookstopbegeleiding Aanpak in de huisartspraktijk Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering Antwerpen Oktober 2013 Domus Medica vzw BELANGRIJK! Het is niet de bedoeling

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M82 Het soa-consult van september 2013. Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet

Nadere informatie

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op leverlijden

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op leverlijden Philip Gooris, Jan Robrechts, Luc Seuntjens, Roeland Verstraeten, Bea Vermeyen Gericht labo-onderzoek bij verdenking op leverlijden Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering,

Nadere informatie

Gebruikerstest voor de arbocatalogus

Gebruikerstest voor de arbocatalogus Gebruikerstest voor de arbocatalogus Het is goed om een website, voordat deze wordt opengesteld voor alle gebruikers, te laten uittesten door een aantal betrokkenen. Een mogelijkheid is het uitzetten van

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Handleiding voor het maken van een verbeteringsplan

Handleiding voor het maken van een verbeteringsplan Handleiding voor het maken van een verbeteringsplan Algemeen Deze handleiding geeft informatie over het schrijven, evalueren en borgen van verbeteringsplannen. In een verbeteringsplan legt u vast voor

Nadere informatie

De soa-kit. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. Uitvoering

De soa-kit. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. Uitvoering 1. Toelichting Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet zonder informatie over het gebruik van de diverse buisjes en stokjes die het

Nadere informatie

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Studenten en COBRA Diest Onderwijsprofessionalisering & Onderwijsondersteuning (KU Leuven) Studentenraad KU

Nadere informatie

Doel. Vertrekpunt: Santé! De beste gesprekken voer je... op café

Doel. Vertrekpunt: Santé! De beste gesprekken voer je... op café Doel Geanimeerde gesprekken voeren over belangrijke vragen of thema s in verschillende rondes. Elke deelnemer komt aan het woord. Een worldcafé kan je gebruiken om informatie te verzamelen binnen één thema

Nadere informatie

Leidraad voor een groepsgesprek Tijd:30 à 45 minuten, met 4 tot 16 personen/benodigdheden: post-its of blaadjes papier balpennen - flap

Leidraad voor een groepsgesprek Tijd:30 à 45 minuten, met 4 tot 16 personen/benodigdheden: post-its of blaadjes papier balpennen - flap Organiseer zelf je babbel over Mortsel! Leidraad voor een groepsgesprek Tijd:30 à 45 minuten, met 4 tot 16 personen/benodigdheden: post-its of blaadjes papier balpennen - flap Enkele tips: Zoek iemand

Nadere informatie

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden

Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Gericht labo-onderzoek bij verdenking op schildklierlijden Handleiding voor LOK-groepen Domus Medica vzw Overzicht programma Inleiding Casus 1 en 2 Plenaire bespreking Casus 3, 4, 5 en 6 Plenaire bespreking

Nadere informatie

Richtlijn op de rooster:

Richtlijn op de rooster: Richtlijnontwikkeling Richtlijn op de rooster: Onderwerp Relevant Gezondheidswinst Auteursgroep Draft Literatuuronderzoek Consensus Intern Extern Expert CEBAM Validatie Publicatie Klinische vragen HANU

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

Draaiboek vorming oudercontact

Draaiboek vorming oudercontact Draaiboek vorming oudercontact Doel van de avond: - De juiste informatie over uw kind uit het oudercontact kunnen halen en zelf de juiste informatie aan de leerkracht tijdens het oudercontact kunnen geven

Nadere informatie

Draaiboek schrapsessies Minder administratieve lasten in het sociaal domein, meer tijd voor zorg en ondersteuning

Draaiboek schrapsessies Minder administratieve lasten in het sociaal domein, meer tijd voor zorg en ondersteuning Draaiboek schrapsessies Minder administratieve lasten in het sociaal domein, meer tijd voor zorg en ondersteuning Beste mensen, Voor je ligt het draaiboek voor het organiseren en uitvoeren van schrapsessies

Nadere informatie

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten AAN DE SLAG MET DE TOOLBOX Betekenisvol Contact Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten TOOLBOX Ideeën voor betekenisvol contact tussen ouderen met dementie en familie of vrijwilligers Inleiding Voor

Nadere informatie

Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK

Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK Verwachtingen voor vandaag Wat kom je halen? Denken individueel Delen in duo s Uitwisselen post-it s Feedback Feedback: het geven van informatie over het leren,

Nadere informatie

Handleiding Startwijzer

Handleiding Startwijzer Handleiding Startwijzer Aan de slag met de Startwijzer VO De Startwijzer VO is een digitale scan die in beeld brengt hoe startende leraren op school ingewerkt en begeleid worden en op welke onderdelen

Nadere informatie

Workshop samen talenten benutten

Workshop samen talenten benutten Workshop samen talenten benutten Doelgroep: organisaties die met vrijwilligers met een beperking willen werken Doel: kennis en vaardigheden overdracht voor het werken met mensen met een beperking Bijeenkomst

Nadere informatie

iomniwize: tip 1: Les- en methodefiches in uw agenda plannen, lessen verwijderen en uw eigen favoriete mappen instellen

iomniwize: tip 1: Les- en methodefiches in uw agenda plannen, lessen verwijderen en uw eigen favoriete mappen instellen 5 belangrijke verbeteringen aan iomniwize iomniwize: tip 1: Les- en methodefiches in uw agenda plannen, lessen verwijderen en uw eigen favoriete mappen instellen... 1 iomniwize: tip 2: Duidelijke navigatie

Nadere informatie

SPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl.

SPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl. SPELVARIANTEN Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato Het klinkt zo simpel we gaan bouwen aan het vertrouwen maar is het wel zo simpel? Zomaar vanuit het niets het thema vertrouwen

Nadere informatie

DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A

DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A 4 opdrachten! 60 minuten! Bij iedere opdracht zet iemand zijn wekker/ chronometer (op gsm of uurwerk), zodat je zeker niet veel langer dan een kwartier bezig bent.

Nadere informatie

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP)

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) In de voorbereiding op het Pop gesprek stelt de medewerker een persoonlijk ontwikkelingsplan op. Hierbij maakt de medewerker gebruik

Nadere informatie

WORKSHOP LOOPBAAN OP PEIL OUTLINE (60 MIN)

WORKSHOP LOOPBAAN OP PEIL OUTLINE (60 MIN) Deze sheet is bedoeld voor de facilitator van de workshop WORKSHOP LOOPBAAN OP PEIL OUTLINE (60 MIN) Tijd Wat Hoe Benodigdheden 45 min Voorbereiding Klaarzetten opstelling voor de workshop, 5 flip-overs

Nadere informatie

CLA-CMA ilab laboratory results v3.0 (mét bij-aanvragen, materiaal aanvragen en andere tools)

CLA-CMA ilab laboratory results v3.0 (mét bij-aanvragen, materiaal aanvragen en andere tools) CLA-CMA ilab laboratory results v3.0 (mét bij-aanvragen, materiaal aanvragen en andere tools) (ilab werkt met alle internetbrowsers: in de User Guide werd Mozilla Firefox v3.0.3 gebruikt. In de Annex werd

Nadere informatie

Werkwijze Praktijktest

Werkwijze Praktijktest Januari 2016 Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz Postbus 20062 3502 LB UTRECHT T: 030 282 33 02 E: secretariaat@kwaliteitsontwikkelingggz.nl Inhoud 1 Toelichting... 2 2 Werkwijze... 3 Bijlage 1. Voorbeeld

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHGStandaard M71 van mei 2012 Van geen enkel medicament is aangetoond dat dit effectief zou zijn bij de behandeling

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Aanvragen van incontinentiemateriaal. een verbeteringsplan op. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur

Verdiepingsmodule. Aanvragen van incontinentiemateriaal. een verbeteringsplan op. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur : een verbeteringsplan 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Stanaard M46 van september 2006 (eerste herziening). Deze module geeft de deelnemer meer inzicht in het gebruik van

Nadere informatie

Naam:. Namen groepsleden:... Begeleider:

Naam:. Namen groepsleden:... Begeleider: Naam:. Klas: Namen groepsleden:........ Begeleider: 1 Inleiding In deze projectweek ga je onderzoek doen. Dit onderzoek is ter voorbereiding op het sectorwerkstuk in de vierde klas. Dit boekje is jouw

Nadere informatie

WAT DOEN WE SAMEN BETER, WAT DOEN WE BETER SAMEN

WAT DOEN WE SAMEN BETER, WAT DOEN WE BETER SAMEN KWALITEITSBEVORDEREND PROGRAMMA VOOR EEN MEDISCH FARMACEUTISCH OVERLEG WAT DOEN WE SAMEN BETER, WAT DOEN WE BETER SAMEN DR. PETER DIELEMAN HUISARTS DOMUS MEDICA VAKGROEP HUISARTSGENEESKUNDE UNIVERSITEIT

Nadere informatie

De b-learning is bedoeld voor verzorgenden werkzaam in de thuiszorg of in het verpleeg- of verzorgingshuis.

De b-learning is bedoeld voor verzorgenden werkzaam in de thuiszorg of in het verpleeg- of verzorgingshuis. Blended learning mantelzorg, Doelgroep verzorgenden Docentenhandleiding fysieke bijeenkomst Inleiding Zorgen voor een naaste is een liefdevolle en dankbare taak. Mantelzorg, ook wel informele zorg genoemd,

Nadere informatie

Werkvorm voor gesprek middenkader

Werkvorm voor gesprek middenkader Creëren van een stimulerende werkomgeving en het vergroten van professionele autonomie Deze werkvorm kan worden gebruikt om met medewerkers van Justitiële Jeugdinrichtingen het gesprek aan te gaan over

Nadere informatie

HANDLEIDING VOORSCHRIFT VANUIT EMD

HANDLEIDING VOORSCHRIFT VANUIT EMD Engelse Wandeling 7 8500 Kortrijk 056-25 84 01 HANDLEIDING VOORSCHRIFT VANUIT EMD Principe... 1 Careconnect... 2 Presets = voorgeprogrammeerde lijst van analysen... 2 Voorschrift aanmaken... 3 Afdrukken

Nadere informatie

DOCENTHANDLEIDING BIJ ONDERWIJSPROGRAMMA

DOCENTHANDLEIDING BIJ ONDERWIJSPROGRAMMA DOCENTHANDEIDING BIJ ONDERWIJSPROGRAA Bijeenkomst Naam: Dag 1 intro ocatie/opstelling: Hotel De Witte Raaf, Noordwijk Hoofdzaal: Tuinzaal Subzaal: Kruidenkamer Opstelling: U-vorm Aantal deelnemers: 14

Nadere informatie

Overleg als opstap naar betere multidisciplinaire samenwerking. Apr. Carolien Bogaerts Manager Farmaceutische Zorg, KOVAG

Overleg als opstap naar betere multidisciplinaire samenwerking. Apr. Carolien Bogaerts Manager Farmaceutische Zorg, KOVAG Overleg als opstap naar betere multidisciplinaire samenwerking Apr. Carolien Bogaerts Manager Farmaceutische Zorg, KOVAG Agenda 1. Kwaliteitsbevorderend programma Valpreventie: het verband tussen psychofarmaca

Nadere informatie

Scenario bijeenkomst studiekeuzegesprekken (SKG)

Scenario bijeenkomst studiekeuzegesprekken (SKG) Scenario bijeenkomst studiekeuzegesprekken (SKG) zomer 2009 Algemene tijdsvolgorde van de gesprekken Tijd Locatie Wat Wie Opmerkingen a. Een presentielijst wordt bijgehouden 9.30-10.00 T3 hal Ontvangst

Nadere informatie

Bedrijfsverbetering TRAININGSMODEL

Bedrijfsverbetering TRAININGSMODEL Bedrijfsverbetering TRAININGSMODEL 1. TEN GELEIDE Het trainingsmodel beschrijft de training in zijn geheel en uitgesplitst naar onderdelen en werkvormen. Per onderdeel zijn leerdoelen geformuleerd. De

Nadere informatie

Handleiding Cyberlab Labo-aanvragen

Handleiding Cyberlab Labo-aanvragen Handleiding Cyberlab Labo-aanvragen Ga met uw internet browser naar de website http://artsen.somedi.be Klik op Inloggen e-lab Er opent zich een nieuw venster met de aanmeldpagina van CyberLab. Vul uw aanmeldingsnaam

Nadere informatie

Voorbereidende workshop voor maatschappelijke organisaties

Voorbereidende workshop voor maatschappelijke organisaties Voorbereidende workshop voor maatschappelijke organisaties Voorbereiding Doel: De deelnemende maatschappelijke organisaties helpen bij hun voorbereiding op de Beursvloer; zoals bij het formuleren van een

Nadere informatie

Installatie Hector en aanvraag ehealth certificaat

Installatie Hector en aanvraag ehealth certificaat Installatie Hector en aanvraag ehealth certificaat Handleiding installatie Hector en aanvraag ehealth certificaat De interactie tussen de verschillende zorgverleners evolueert voortdurend. Ook de communicatie

Nadere informatie

van de vergadering van de projectwerkgroep Verkeerssituatie in de straat

van de vergadering van de projectwerkgroep Verkeerssituatie in de straat Verslag van de vergadering van de projectwerkgroep Verkeerssituatie in de straat Datum: 24/02/2015 Plaats: bij Nele, Opvoedingstraat 16 Aanwezig: Jean, Martine, Nele, Thei Verslag: Nele Agenda Bespreken

Nadere informatie

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER BOL PBGZ 12 / PBSD 9 Coördinatie, kwaliteit en voorlichting, profielfase Cohort 2016 2019 kwartiel 11 INSTROOMVEREISTEN:

Nadere informatie

Inhoud Handleiding Cyberlab Uw labo-aanvragen via Cyberlab Inleiding Inloggen Een Laboratoriumaanvraag maken...

Inhoud Handleiding Cyberlab Uw labo-aanvragen via Cyberlab Inleiding Inloggen Een Laboratoriumaanvraag maken... Handleiding Cyberlab Uw labo-aanvragen via Cyberlab Inhoud Handleiding Cyberlab... 1 Uw labo-aanvragen via Cyberlab... 1 Inleiding... 2 Inloggen... 2 Een Laboratoriumaanvraag maken... 3 Zoeken en selecteren

Nadere informatie

GASTLES ONDERNEMERSCHAP. Handreiking. voor ondernemers. Ondernemerschap in de klas

GASTLES ONDERNEMERSCHAP. Handreiking. voor ondernemers. Ondernemerschap in de klas GASTLES ONDERNEMERSCHAP Handreiking voor ondernemers Ondernemerschap in de klas Ondernemerschap in de klas WAAROM ALS GASTDOCENT VOOR DE KLAS Er zijn allerlei redenen te noemen waarom praktijkmensen als

Nadere informatie

Een educatief programma voor groep 8 (en 7) Handleiding Deel 2 Draaiboek Woordvoerders van de Eendenkooi

Een educatief programma voor groep 8 (en 7) Handleiding Deel 2 Draaiboek Woordvoerders van de Eendenkooi Een educatief programma voor groep 8 (en 7) Handleiding Deel 2 Draaiboek Woordvoerders van de Eendenkooi Inhoudsopgave Deel 2: programma Eendenkooi 1. Planning en organisatie 1.1. Voordat u begint 1.2.

Nadere informatie

Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie

Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie onderzoek doen 4 Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie Hoe je de terugblik op een training leerzaam en effectief kunt maken Door Suzanne Verdonschot en Marjolein van Vossen Evalueren van

Nadere informatie

4 populairste bevragingsmanieren STEMMEN IN DE PAUZE TIJDENS DE LES VÓÓR DE LESDAG

4 populairste bevragingsmanieren STEMMEN IN DE PAUZE TIJDENS DE LES VÓÓR DE LESDAG > TOF VOORBEELD MENINGEN BEVRAGEN TIP Je vindt nog meer methodieken op onze site en in de werkmap Oprechte deelneming (Kinderrechtencommissariaat en Steunpunt Leerlingenparticipatie, Oprechte deelneming.

Nadere informatie

Leerplan media INHOUDSTAFEL.

Leerplan media INHOUDSTAFEL. Leerplan media INHOUDSTAFEL. In dit pakket vindt U: Traject leerplan Media stap 1 intakegesprek, afstemmen van de vraag stap 2A/2B met scenario voor personeelsvergadering/studiedag: introductie leerplan

Nadere informatie

Vervolgscholing Cervixscreening. voor doktersassistenten

Vervolgscholing Cervixscreening. voor doktersassistenten Vervolgscholing Cervixscreening voor doktersassistenten Handleiding voor de cursist Samenwerkende organisaties Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 2017 1 Colofon Uitgave NHG NVDA NVOG NVVP RIVM Screeningsorganisaties

Nadere informatie

Draaiboek mini-burgerkabinet

Draaiboek mini-burgerkabinet Draaiboek mini-burgerkabinet 31 januari 2018 7 april 2018 Wat is het burgerkabinet en wanneer vindt dit alles plaats? Vlaams minister van Cultuur,, Jeugd en Brussel Sven Gatz wil burgers betrekken bij

Nadere informatie

Cervixkankerscreening Aanpak in de huisartsenpraktijk

Cervixkankerscreening Aanpak in de huisartsenpraktijk Karen Smets Cervixkankerscreening Aanpak in de huisartsenpraktijk Handleiding voor de moderator Handleidingen voor Kwaliteitsbevordering, Antwerpen 2014 Domus Medica vzw BELANGRIJK! Het is niet de bedoeling

Nadere informatie

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel Overijse Overlegt Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente Leidraad voor grotere toekomsttafel Leidraad voor een toekomsttafel 6 tot 14 personen 30 tot 60 min (afhankelijk van aantal deelnemers)

Nadere informatie

Dienst Identiteit & kwaliteit Guimardstraat BRUSSEL

Dienst Identiteit & kwaliteit Guimardstraat BRUSSEL Dienst Identiteit & kwaliteit Professionele cultuur versus politiek-ambtelijke cultuur (Van Emst) In veel scholen werkt de ontstane politiek-ambtelijke cultuur onderwijsvernieuwingen en onderwijsverbeteringen

Nadere informatie

Peilstation Intensief Melden

Peilstation Intensief Melden Peilstation Intensief Melden Nederlands Centrum voor Beroepsziekten AMC Presentatie casus beroepsziekte en Capita Selecta 5 e PIM workshop, najaar 2013 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, AMC/Coronel

Nadere informatie

BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN

BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN Checklist Stap Naam Wie gaat dit doen? Op of voor welke datum? Opmerkingen 1 Regel de randvoorwaarden 2 Verdeel de groep in subgroepen 3 Bedenk materiaal per subgroep

Nadere informatie

Draagvlak vergroten bij collega s

Draagvlak vergroten bij collega s Draagvlak vergroten bij collega s Doelen Kennismaking met een analysemodel voor veranderingsweerstand/ draagvlakproblemen Toepassing van het model op eigen/ herkenbare situatie 12 december 2014 Creeëren

Nadere informatie

EPA (European Practice Assessment) De weg naar verbetering van uw huisartsenpraktijk

EPA (European Practice Assessment) De weg naar verbetering van uw huisartsenpraktijk EPA (European Practice Assessment) De weg naar verbetering van uw huisartsenpraktijk Het EPA-instrument Het European Practice Assessment (EPA) 2005 werd tussen 2001 en 2005 ontwikkeld door de TOPAS-Europe

Nadere informatie

PE-online Guide LOKK

PE-online Guide LOKK PE-online Guide LOKK Over de praktische kant van PE-online Inhoud 1. First things first... 3 2. LOKK opstarten... 4 A. LOKK-account aanmaken... 4 B. De eerste keer inloggen in uw LOKK-account... 5 3. Wegwijs

Nadere informatie

V2.5. Consult IT v2.5 (02/2008)

V2.5. Consult IT v2.5 (02/2008) V2.5 Nieuw in versie 2.5 Aanpassing navigatie Verversen Opzoeken patiënten Overzicht aanvragen Opzoeken via nummer Wachtwoord wijzigen Afsluiten ConsultIT Nieuw in versie 2.5 Overzicht aanvragen Cumulatieve

Nadere informatie

Case Based Discussion Formulier

Case Based Discussion Formulier Case Based Discussion Formulier Kandidaat Datum Beoordelaar Functie beoordelaar Patient probleem Patient gegevens leeftijd: M/V triage categorie: BEOORDELING Onvoldoende ondanks Voldoende met behulp van

Nadere informatie

D R A A I B O E K W O R K S H O P :

D R A A I B O E K W O R K S H O P : D R A A I B O E K W O R K S H O P : K L A N T G E R I C H T W E R K E N B I J. Programma Samen voor de klant 3 O U T L I N E Opdracht vóór de eerste sessie: Neem een positief voorbeeld van klantgerichtheid

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 L Mijn persoonlijk actieplan

Hoofdstuk 5 L Mijn persoonlijk actieplan Hoofdstuk 5 L Mijn persoonlijk actieplan Duur 40 minuten Leerdoel deelnemers Deelnemers kunnen tenminste één risicofactor kiezen en actie(s) benoemen om hun gezond in positieve zin te verbeteren. Inhoud

Nadere informatie

Draaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1

Draaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1 Draaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1 Je hebt als groep ouders een idee van wat je rond cultuur, ouderbetrokkenheid en taalstimulering zou willen doen op de school van je kind(eren)? Dit doe

Nadere informatie

Doel. Vertrekpunt: Santé! De beste gesprekken voer je... op café

Doel. Vertrekpunt: Santé! De beste gesprekken voer je... op café Doel Geanimeerde gesprekken voeren over belangrijke vragen of thema s in verschillende rondes. Elke deelnemer komt aan het woord. Een worldcafé kan je gebruiken om informatie te verzamelen binnen één thema

Nadere informatie

Voorbeeldprogramma werksessie communicatiekalender

Voorbeeldprogramma werksessie communicatiekalender Voorbeeldprogramma - 1 Voorbeeldprogramma Voorbeeldprogramma werksessie communicatiekalender Hier vindt u een voorbeeldprogramma voor een werksessie/trainingsmodule communicatiekalender Factor C, met een

Nadere informatie

Handleiding VIPLive - Ketenzorg Medewerkers huisartsenpraktijk. Datum juni 2017 Calculus Software

Handleiding VIPLive - Ketenzorg Medewerkers huisartsenpraktijk. Datum juni 2017 Calculus Software Handleiding VIPLive - Ketenzorg Medewerkers huisartsenpraktijk Datum juni 2017 Auteur Calculus Software Ketenzorg Arnhem migratieplan augustus 2016 Pagina 1 van 25 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 Overige

Nadere informatie

Opdracht. Voorkennis Basale kennis van het proces van formatief evalueren.

Opdracht. Voorkennis Basale kennis van het proces van formatief evalueren. Opdracht In deze workshop ga je aan de slag met het inbouwen van verschillende feedbackmomenten in je lessen. In deze workshop leer je het verschil tussen docentgestuurde feedback, peer-feedback en self-assessment.

Nadere informatie

Kwaliteitsbevordering in de huisartspraktijk, toegepast op de aanpak van urineweginfecties. Handleiding voor LOK-groepen WVVH

Kwaliteitsbevordering in de huisartspraktijk, toegepast op de aanpak van urineweginfecties. Handleiding voor LOK-groepen WVVH Kwaliteitsbevordering in de huisartspraktijk, toegepast op de aanpak van urineweginfecties. Handleiding voor LOK-groepen WVVH - 2005 Programma! Bespreking resultaten registratie! Casuïstiek in groepjes!

Nadere informatie

Handleiding Digitaal Aanvraagformulier

Handleiding Digitaal Aanvraagformulier Handleiding Digitaal Aanvraagformulier Deze handleiding wil een summier overzicht geven van de installatieprocedure van het digitaal aanvraagformulier. De handleiding is bedoeld voor de al wat ervaren

Nadere informatie

Evaluatie cursus onderzoekbegeleiding. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1

Evaluatie cursus onderzoekbegeleiding. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1 Inhoudsopgave 1...1 2 00Hoofdsectie...2 1 De onderstaande stellingen gaan in op verschillende aspecten rond de cursus. Bij elke stelling heb je de mogelijkheid je antwoord te kiezen op een schaal van 1

Nadere informatie

Uitvoerder en adviseur in de bouw: draaiboek workshops

Uitvoerder en adviseur in de bouw: draaiboek workshops Uitvoerder en adviseur in de bouw: draaiboek workshops Beter samenwerken = minder faalkosten Opzet uitrol boekje 1. Gedeeld perspectief krijgen op het probleem van de kloof 2. Inzicht in de behoeftes van

Nadere informatie

SPELVARIANTEN. Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato

SPELVARIANTEN. Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato SPELVARIANTEN Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato Inleiding Het klinkt zo simpel we gaan bouwen aan het vertrouwen maar is het wel zo simpel? Zomaar vanuit het niets het

Nadere informatie

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/

Nadere informatie

npa-thema s Vertrouwen in zorg

npa-thema s Vertrouwen in zorg Thema s Wilt u een bepaald aspect van uw praktijk extra aandacht geven? U kunt kiezen uit diverse thema s en instrumenten voor zelfevaluatie. npa-thema s Vertrouwen in zorg Wilt u zichzelf en uw praktijk

Nadere informatie

Een educatief programma voor groep 7 en 8 Handleiding Deel 2 Nationaal Park Lauwersmeer

Een educatief programma voor groep 7 en 8 Handleiding Deel 2 Nationaal Park Lauwersmeer Een educatief programma voor groep 7 en 8 Handleiding Deel 2 Nationaal Park Lauwersmeer Inhoudsopgave Deel 2: programma Nationaal Park Lauwersmeer 1. Planning en organisatie 1.1. Voordat u begint 1.2.

Nadere informatie

Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? webversie

Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? webversie Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? 3 3e leerjaar Doelen Eindtermen en leerplandoelen Leermiddelen Thema in vogelvlucht Voortaak box 6 Kun je verloren lopen in je gedachten? 3 1 De kinderen

Nadere informatie

Module kwaliteit van zorg

Module kwaliteit van zorg Module kwaliteit van zorg 1. Inleiding Kwaliteit gedefinieerd als de mate waarin de zorg voldoet aan de eisen en behoeften van de cliënten, is inmiddels een vast onderdeel van beleid in zorginstellingen.

Nadere informatie

Plan van aanpak: werken met Acadin in je eigen groep en je school

Plan van aanpak: werken met Acadin in je eigen groep en je school Plan van aanpak: werken met Acadin in je eigen groep en je school Inleiding Je wilt gaan werken met Acadin. Het is aan te raden direct met een collega samen te werken. Ook is het goed Acadin als thema

Nadere informatie

Sessieplan Ideeteams Dag 2 Innovatie driedaagse Gemeente Rotterdam

Sessieplan Ideeteams Dag 2 Innovatie driedaagse Gemeente Rotterdam Sessieplan Ideeteams Dag 2 Innovatie driedaagse Gemeente Rotterdam Wat: Dag 2 van de ideeteams die tijdens de Innovatie driedaagse aan de slag gaan bij de gemeente Rotterdam Doelen dag 1: Het bepalen van

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Projectfiches

Gebruikershandleiding Projectfiches Gebruikershandleiding Projectfiches versie van 14.08.2015 Beheersapplicatie Interreg V FWVL Gebruikershandleiding projectpartner - projectfiches 1. Vooraf In de volgende paragrafen worden een aantal specifieke

Nadere informatie

HANDLEIDING EENVOUDIG PROGRAMMEREN MET SPHERO SPRK

HANDLEIDING EENVOUDIG PROGRAMMEREN MET SPHERO SPRK HANDLEIDING EENVOUDIG PROGRAMMEREN MET SPHERO SPRK DOEL De leerlingen op een eenvoudige manier een robot programmeren. De leerlingen werken zorgvuldig. De leerlingen zien het verband tussen techniek en

Nadere informatie

CYBERLAB - HANDLEIDING

CYBERLAB - HANDLEIDING CYBERLAB - HANDLEIDING 1. AANMELDEN https://labonline.azmol.be/cyberlab/login.jsp ofwel via www.azmol.be Zorgverlener - Toepassingen Indien u nog geen login hebt, kan u er één aanvragen via de link linksboven

Nadere informatie

Vrijstelling van beschikbaarheid tijdens opleiding, studie of stage (VOSS)

Vrijstelling van beschikbaarheid tijdens opleiding, studie of stage (VOSS) Vrijstelling van beschikbaarheid tijdens opleiding, studie of stage (VOSS) Door de 6de Staatshervorming is VDAB vanaf 1/1/2017 bevoegd voor het verlenen van vrijstellingen voor het volgen van een opleiding,

Nadere informatie

Shakespeak. Een praktische handleiding voor docenten

Shakespeak. Een praktische handleiding voor docenten Shakespeak Een praktische handleiding voor docenten 1 Inhoudsopgave I. Wat is Shakespeak?... 3 II. Shakespeak gebruiksklaar maken... 4 III. Vragen toevoegen... 5 IV. Instellingen en lay out aanpassen...

Nadere informatie

Quick Guide VivianCMS

Quick Guide VivianCMS Quick Guide VivianCMS Gastenboek creëren Versie: 1.0 Startdatum: 24 juli 2006 Datum laatste wijziging: 24 juli 2006 Opmerking: Gepubliceerd op http://www.viviancms.nl Inhoud 1 Inleiding...3 1.1 Contactformulier

Nadere informatie

Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan)

Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan) Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan) Inleiding Tijdens een rondetafeloverleg of -bijeenkomst overlegt een gezin met personen uit het sociale netwerk en betrokken zorg- en dienstverleners over het

Nadere informatie

Werkvorm groepsgesprek professionals

Werkvorm groepsgesprek professionals Werkvorm groepsgesprek professionals Creëren van een stimulerende werkomgeving en het vergroten van professionele autonomie Deze werkvorm kan worden gebruikt om met medewerkers van Justitiële Jeugdinrichtingen

Nadere informatie

Hoe stel je een Ledenreis op?

Hoe stel je een Ledenreis op? Hoe stel je een Ledenreis op? Jullie hebben voor één van de doelgroepen een Ledenprofiel aangemaakt. Om dit lid nog beter te leren kennen is het van belang om goed na te denken hoe dit lid zijn lidmaatschap

Nadere informatie

Produced by WEMA VERGADEREN

Produced by WEMA VERGADEREN VERGADEREN VERGADEREN? - Lang bij elkaar zitten en praten over actuele onderwerpen? - Discussies voeren en meningen uitwisselen? Veel mensen krijgen na verloop van tijd een hekel aan vergaderen. Er wordt

Nadere informatie

Welzijnsoverleg Regio Gent - Memorandum. Ontwerp voorstel. Regionaal overleg Ouderen adviesraden Regio Gent 14 februari 2012

Welzijnsoverleg Regio Gent -   Memorandum. Ontwerp voorstel. Regionaal overleg Ouderen adviesraden Regio Gent 14 februari 2012 Memorandum Ontwerp voorstel Regionaal overleg Ouderen adviesraden Regio Gent overzicht 1. Beleidsplan versus memorandum 2. Wat is een memorandum? 3. Mogelijke structuur 1. Inleiding 2. Afgebakende thema

Nadere informatie