Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Transcriptie

1 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M82 Het soa-consult van september Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet zonder informatie over het gebruik van de diverse buisjes en stokjes die het regionaal laboratorium aan huisartsen toestuurt. Wanneer en hoe moeten deze worden gebruikt? Waar en hoe lang kunnen ze het beste worden bewaard? In dit programma komen deze en andere vragen over de materialen die de huisarts in zijn praktijk voor een goede soa-diagnostiek nodig heeft, aan de orde. Omdat er regionaal nogal wat verschillen zijn, afhankelijk van de voorkeur van de regionale microbioloog/klinisch chemicus, is het aan te bevelen dat huisartsen hun wensen en behoeften ten aanzien van de materialen zelf en de wijze van insturen afstemmen op de regionale mogelijkheden. In deze module inventariseren de huisartsen vragen en knelpunten die zij aan de microbioloog/klinisch chemicus willen voorleggen via een afgevaardigde uit de hagro of de regio. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling: Doelgroep: Tijdsduur: Groepsgrootte: 3. Uitvoering (in groepen) De deelnemende huisartsen kennen de materialen die zij voor de soa-diagnostiek nodig hebben, dus hoe hun soa-kit is samengesteld. Zij kennen de richtlijnen voor het gebruik van de materialen voor soa-diagnostiek. Zij bereiden een overleg voor met de deskundige van het regionaal bacteriologisch/ klinisch chemisch laboratorium. N.B. De basiskennis over soadiagnostiek wordt behandeld in de NHG-Standaard Het soaconsult en wordt in dit hoofdstuk bekend verondersteld. Huisartsen en aiossen huisartsgeneeskunde 60 minuten Tot 20 personen (huisartsen) Leid deze module kort in. U kunt hierbij gebruikmaken van de tekst onder Toelichting (5 min.). Verdeel de groep in koppels van twee en vraag hen om de invullijst (Werkblad 1), die ze thuis hebben ingevuld, samen door te nemen en waar nodig aan te vullen. Vraag elk koppel de inhoud van hun soa-kit op een flapovervel te schrijven (20 min.). Hang de flap-overvellen naast elkaar op. Vraag een aantal (maximaal vier) koppels hun soa-kit plenair te presenteren. Verzoek de deelnemers tijdens de presentatie niet in discussie te gaan (10 min.). Presenteer (aparte bijlage bij dit programma) door gebruik te maken van een beamer. Geef de mogelijkheid tot discussie. Hierna komt iedere deelnemer tot een definitieve samenstelling van zijn soa-kit. 1

2 Deel vervolgens de Hand-out uit. (15 min.). Verzamel plenair de vragen voor de microbioloog/klinisch chemicus uit Werkblad 1, vraag 3 en schrijf deze op een flap-over. Presenteer de onderwerpen voor overleg (). Overleg wie de bespreking met de microbioloog/klinisch chemicus gaat voeren en wanneer en hoe de afspraken worden teruggekoppeld naar deze nascholingsgroep (10 min.). Evalueer de bijeenkomst. 4. Organisatie Nodig de huisartsen ruim van tevoren uit. Kopieer Werkblad 1 en de Hand-out. Stuur Werkblad 1 mee met de uitnodiging en vraag de huisartsen om dit in te vullen (5 min.) en mee te nemen naar de bijeenkomst. Kopieer uit de PowerPoint-presentatie op een USB-stick. Zorg voor een projectiescherm met beamer en laptop. Bereid u voor door de NHG-Standaard Het soa-consult door te nemen, de vragen van Werkblad 1 in te vullen en de Hand-out door te nemen. 2

3 Werkblad 1 Invullijst voor de huisarts 1. Geef in de invullijst aan welke materialen voor de diagnostiek van soa u in de praktijk ter beschikking heeft en voor welke soa u die gebruikt. Invullijst Overzicht van soa en de materialen voor soa-diagnostiek in uw praktijk Soa Chlamydia Gonorroe Trichomonas Lues Hepatitis B Hiv Herpes genitalis Condylomata acuminata Schaamluis Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR*-onderzoek Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCR*- onderzoek Steriele wat en PCRtransportmedium Transportmedium voor kweek Laboratoriumformulier Microscoop * NAAT/PCR: nucleic acid amplification test/polymerase chain reaction (PCR is een vorm van NAAT). Beeld à vue Na het invullen van dit schema bepaalt u welke materialen u voor de soa-diagnostiek nodig heeft en welke materialen u op voorraad wilt hebben in de praktijk. Hiermee stelt u een soakit samen U heeft in de soa-kit de volgende materialen:

4 Werkblad 1 Vervolgens zijn er zeker nog onderwerpen waarover u vragen heeft en wilt overleggen met de medewerkers van het regionaal laboratorium Schrijf op wat u nog wilt overleggen met of vragen aan de klinisch chemicus of microbioloog van uw regionaal laboratorium.

5 Aandoeningen in de anogenitale regio Werkblad 1 De hand-out (aparte bijlage bij dit programma) bevat een overzicht van de materialen die u nodig heeft voor soa-diagnostiek en informatie over de gebruikswijze. 5 Tabel 1. Overzicht van Soa s en materialen voor soa-diagnostiek Soa Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR-onderzoek Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCRonderzoek Steriele wat en PCRtransportmedium Chlamydia Transportmedium voor kweek Gonorroe Laboratoriumformulier Microscoop Trichomonas Lues Hepatitis B Hiv Herpes genitalis Condylomata acuminata Schaamluis Beeld à vue

6 Werkblad 1 Tabel 2. Materialen voor soa-diagnostiek Materiaal Onderzoek Soa Opmerkingen Schone urinecontainer NAAT/PCR urine Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel) Steriele droge wat Steriele droge wat en transportmedium Amies/Stuart- Transportmedium NAAT/PCR vaginaal (anaal/oraal op indicatie) NAAT/PCR laesie NAAT/PCR cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) kweek cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel) lues en herpes genitalis Chlamydia gonorroe urethritis gonorroe Trichomonas Laboratoriumformulier bloedonderzoek lues; hiv; hepatitis B Microscoop urinesediment fluorpreparaat in NaCl lues hiv hepatitis B Trichomonas bij man bij vrouw bij man/vrouw bij man/vrouw 10 leuko s in eerstestraalurine man flagellaten Onderwerpen voor het overleg met de klinisch chemicus of microbioloog van het regionaal laboratorium. Op welke temperatuur moet het materiaal worden bewaard? Hoe lang zijn de materialen houdbaar? Hoe kan het materiaal het beste worden afgenomen? Hoe moet het materiaal worden verzonden? Na hoeveel tijd is de uitslag te verwachten? Hoe wordt gewaarborgd, dat de instructies aan de patiënt door de huisarts en door het laboratorium met elkaar overeenstemmen? Andere onderwerpen, namelijk: 6

7 Werkblad 1 De meest gangbare richtlijnen voor het gebruik van materialen bij de soa-diagnostiek vindt u in tabel 3. Door de verschillen in werkwijze tussen de regionale laboratoria blijft overleg met uw laboratorium raadzaam. 7 Tabel 3. Richtlijnen gebruik materialen voor soa-diagnostiek Materiaal Bewaren Houdbaarheid na afname Schone urinecontainer (PCR) kamertemperatuur 1 week per post PCR-transportmedium koel 1 week per post Steriele droge wat kamertemperatuur 1 tot 3 dagen per post Stuart-transportmedium koel/kamertemperatuur Microscoop - direct bekijken Wijze van transport 6 tot 24 uur direct brengen Laboratoriumformulier - meenemen naar laboratorium bij afname

8 Deze hand-out bevat een overzicht van de materialen die u nodig heeft voor soadiagnostiek en informatie over de gebruikswijze: 1. Invullijst voor de huisarts: overzicht van Soa en materialen voor de soadiagnostiek in uw praktijk 2. Tabel 1: Overzicht van Soa en materialen voor soa-diagnostiek 3. Tabel 2: Materialen voor Soa-diagnostiek 4. Foto: Voorbeeld van inhoud soa-kit 5. Vragen aan de klinisch chemicus of microbioloog 6. Tabel 3: Gebruikswijze van materialen voor soa-diagnostiek 7. NHG-produkten over soa 8

9 1. Invullijst voor de huisarts 9 Soa Chlamydia Gonorroe Trichomonas Lues Hepatitis B Hiv Herpes genitalis Condylomata acuminata Schaamluis Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR*-onderzoek Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCR*- onderzoek Steriele wat en PCRtransportmedium Transportmedium voor kweek Laboratoriumformulier Microscoop * NAAT/PCR: nucleic acid amplification test/polymerase chain reaction (PCR is een vorm van NAAT). Beeld à vue

10 2. Tabel 1: Overzicht van soa en materialen van soa-diagnostiek 10 Soa Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR-onderzoek Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCRonderzoek Steriele wat en PCRtransportmedium Chlamydia Transportmedium voor kweek Gonorroe Laboratoriumformulier Microscoop Trichomonas Lues Hepatitis B Hiv Herpes genitalis Condylomata acuminata Schaamluis Beeld à vue

11 3. Tabel 2: Materialen voor soa-diagnostiek 11 Materiaal Onderzoek Soa Opmerkingen Schone urinecontainer NAAT/PCR urine Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel) Steriele droge wat Steriele droge wat en transportmedium Amies/Stuart- Transportmedium NAAT/PCR vaginaal (anaal/oraal op indicatie) NAAT/PCR laesie NAAT/PCR cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) kweek cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel) lues en herpes genitalis Chlamydia gonorroe urethritis gonorroe Trichomonas Laboratoriumformulier bloedonderzoek lues; hiv; hepatitis B Microscoop urinesediment fluorpreparaat in NaCl lues hiv hepatitis B Trichomonas bij man bij vrouw bij man/vrouw bij man/vrouw 10 leuko s in eerstestraalurine man flagellaten

12 4. Foto: Voorbeeld van een soa-kit DIT IS ERG AFHANKELIJK VAN HET LAB: ELK LAB HEEFT ANDERE MATERIALEN!!! Instructie: overleg met uw lab over de geëigende materialen voor afname en verzending. 12

13 5. Vragen Mogelijke vragen aan de microbioloog of klinisch chemicus: Op welke temperatuur moet het materiaal worden bewaard? Hoe lang zijn de materialen houdbaar? Hoe kan het materiaal het beste worden afgenomen? Hoe moet het materiaal worden verzonden? Na hoeveel tijd is de uitslag te verwachten? 13

14 6. Tabel 3. Gebruikswijze van materialen voor soa-diagnostiek 14 Materiaal Bewaren Houdbaarheid na afname Schone urinecontainer (PCR) kamertemperatuur 1 week per post PCR-transportmedium koel 1 week per post Steriele droge wat kamertemperatuur 1 tot 3 dagen per post Stuart-transportmedium koel/kamertemperatuur Microscoop - direct bekijken Wijze van transport 6 tot 24 uur direct brengen Laboratoriumformulier - meenemen naar laboratorium bij bloedafname

15 7. NHG-Producten over soa NHG-Standaard Het soa-consult (2013) PIN Het soa-consult (2013) Aanvullende achtergrondinformatie over hiv bij de standaard. over soa - Herpes genitalis, condylomata acuminata en ander ongemak, een diaserie - Herpes genitalis en condylomata acuminata: casuïstiek - Herpes genitalis en condylomata acuminata: kennistoets - Aandoeningen in de anogenitale regio: wat vindt de dokter er zelf van? (Eigen normen en weerstanden) - - Gespreksvoering over soa De website van de NHG expertgroep/huisarts Adviesgroep Seksuele Gezondheid ( Collega expert-huisartsen in de regio geven intercollegiale consultatie, advies op maat en nascholing in de regio. Informatie op thuisarts.nl over soa: - Soa algemeen - Testen op soa - Chlamydia - Gonorroe (druiper) - Herpes genitalis - Genitale wratten - Syfilis - HIV - Trichomonas - Schaamluis (Zie de website: Informatieve websites: - de website van Soa Aids Nederland voor patiënten, met een doorlink voor professionals ( - hier is een persoonlijk testadvies te verkrijgen en informatie over het soa-onderzoek en de Hiv-test. 15