MVV-congres, Opleiden is vooruit zien

Transcriptie

1 MVV-congres, Opleiden is vooruit zien Symposium 8: Verdeling van opleidingsplaatsen; de invloed op kwaliteit en doelmatigheid BOLS bestuurder en dagvoorzitter: Arno Timmermans NBC Congrescentrum 9 december

2 Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Bedrijfsnamen 2

3 Tijd Onderdeel Door Opening 1. Toelichting op doelstelling en programma van het symposium 2. Inhoudelijke aftrap Voorzitter van het symposium Drs. A. Timmermans, voorzitter RvB Westfriesgasthuis en bestuurslid BOLS Inleidingen 1. Impact van laag opleidingsvolume op kwaliteit en doelmatigheid van opleiden toelichting door BOLS op resultaten van verkennend onderzoek. 1. ir. M. School, senior beleidsadviseur BOLS Toelichting op aanpak van de NVKF om verdunning tegen te gaan. Aanleiding Besluitvormingsproces binnen de vereniging Bottom-up aanpak via clusters Waar loop je tegen aan? Bespreking van het onderwerp door de deelnemers. Werkvorm: de deelnemers diepen het onderwerp verder uit in groepen op basis van hun eigen praktijksituatie. Plenaire terugkoppeling en verdere uitwisseling van informatie met de sprekers en de andere deelnemers. 2. ir. P de Munck, klinisch fysicus, St. Antonius, namens de Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Deelnemers aan het symposium Voorzitter en deelnemers aan het symposium 3

4 Schets van ontwikkelingen in zorg en opleiden Zorg Veranderingen in zorgvraag en zorglandschap Behoefte aan ander type dokter in de toekomst Multidisciplinaire samenwerking, taakverschuiving Opleiding Veranderingen in medische vervolgopleidingen (individualisering, competentiegericht opleiden) Leerdoelen en keuzemogelijkheden voor de aios en gevolgen voor inhoud opleiding en opleidingstraject 4

5 Daling van opleidingscapaciteit (in- en doorstroom van aios) De prognose van het Capaciteitsorgaan is dat de totale opleidingscapaciteit in 2020 met 10% zal dalen ten opzichte van 2016 vanwege lagere instroom Het gemiddeld aantal aios per ziekenhuizen zal hierdoor verder dalen Het is de vraag wat dit vanuit het oogpunt van kwaliteit en doelmatigheid van opleiden betekent 5

6 Wat betekent deze daling voor de kwaliteit van opleiden? Uiteenlopende visies: Alleen een groot ziekenhuis kan een optimaal leerklimaat scheppen In een kleiner ziekenhuis heeft een aios meer vrijheid en kan hij/zij echt leren wat van een dokter in een ziekenhuis verwacht wordt 6

7 Wat betekent deze daling voor de doelmatigheid van opleiden? Uiteenlopende visies: Kosten en baten van opleiden zijn moeilijk te bepalen. Opleiden bevordert het leerklimaat van het hele ziekenhuis. Het gaat vooral om de ambitie om te willen opleiden Niet elk ziekenhuis hoeft te beschikken over een eigen leerhuis en opleidingsinfrastructuur. Dit kan ook in de OOR of in netwerkverband worden georganiseerd 7

8 Verkennend onderzoek van BOLS naar de impact van een laag opleidingsvolume op de kwaliteit en doelmatigheid van opleiden: Kwantitatief beeld van de huidige situatie Wat zijn de verschillende visies van partijen? Wat is de rode draad hierin? Welke perspectieven levert dit op? Mariette School licht dit namens BOLS verder toe. 8

9 Impact van laag opleidingsvolume op kwaliteit en doelmatigheid van opleiden 9

10 Inhoud presentatie 1. Vraagstelling verkennend onderzoek 2. Waar is sprake van een laag opleidingsvolume? 3. Wat is de impact hiervan op kwaliteit en doelmatigheid van opleiden? 4. Spanningsveld tussen verschillende belangen 5. Regelgeving biedt ruimte voor individualisering, flexibilisering en verschuiving van academie naar de periferie 6. Gedeelde visie van partijen op gewenste ontwikkelingen 10

11 1. Vraagstelling verkenning Vraag 1: In welke mate is sprake van een laag opleidingsvolume (verdunning) en waar doet dit zich voor? Vraag 2: Wat is de visie van verschillende partijen op de gevolgen van een laag opleidingsvolume voor de kwaliteit en doelmatigheid van opleiden? 11

12 2. Beeld van de huidige situatie: aantal opleidingen per type instelling en gemiddeld aantal aios per type instelling Er zijn 8 umc s, 23 topklinische ziekenhuizen, 38 algemene ziekenhuizen (inclusief radiotherapeutische centra en medische laboratoria) en 16 categorale instellingen waar medische vervolgopleidingen plaatsvinden. Het gemiddeld aantal aios is in de ziekenhuizen en categorale instellingen een stuk lager dan in de umc s. 12

13 2. Grote verschillen in gemiddeld aantal aios per opleidend specialisme (v.o. meegenomen bij heelkunde resp. interne) en per type instelling 13

14 2. Regionale verschillen in aandeel academie in medische vervolgopleiding Landelijk is het aandeel van umc s en van perifere ziekenhuizen in medische opleidingen gelijk 50% / 50% (inclusief radiotherapeutische centra en medische laboratoria) Het aandeel van de umc s is de laatste vijf jaar met 3% gedaald en met name het aandeel van de topklinische ziekenhuizen is met 2% gestegen. Er zijn wel duidelijk verschillen per OOR. 14

15 3. Visie van partijen op kwaliteit van opleiden: aanwezigheid basisvoorwaarden (conform RGS) Voldoende exposure (patiënten-mix) Goede begeleiding en aandacht Omgaan met fouten Aanwezigheid van faciliteiten (t.b.v. opleiding, kamer) Aanwezigheid van peers (aios, anios, co-assist.) Eindverantwoordelijke die in overleg met de aios de kwaliteit bewaakt 15

16 3. Visie van partijen op kwaliteit van opleiden: invloed van type instelling Umc s vinden zich bij uitstek geschikt vanwege het leerklimaat (patiëntenmix, goede begeleiding, omgaan met fouten, wetenschappelijk klimaat) Topklinische ziekenhuizen vinden dat aios door de combinatie van complexe zorg en basiszorg bij hen de benodigde generieke competenties kunnen verwerven. Zij worden hierbij ondersteund door de aanwezigheid van een professioneel leerhuis Kleine ziekenhuizen bieden meerwaarde op terreinen waarin zij goed in zijn Aios leert echt wat er van een dokter in een ziekenhuis wordt verwacht Indien de exposure beperkt is, kan de duur van de opleiding daarop wordt aangepast De kwaliteit bij een ziekenhuis met een laag opleidingsvolume is doorgaans op orde Afwezigheid van peers kan worden opgevangen door de aanwezigheid van anios 16

17 3. Visie van partijen op kwaliteit van opleiden: invloed van type instelling Aios, opleiders en bestuurders vinden dat het uitgangspunt voor het inrichten en organiseren van de opleiding moet zijn: Aios op het juiste moment op de juiste plek (opleiding organiseren rond aios): Opleidingsclusters zijn in de lead voor het maken van regionale opleidingsplannen (waar aios wat het beste kan leren) Aios regisseert in overleg met opleider eigen leertraject en bewaakt dit Met het oog op de veranderende zorgvraag, het type dokter waar in de toekomst behoefte aan is en de toekomstige arbeidssituatie van aios, is een balans tussen generiek en specifiek opleidingsdeel van belang: Opleidingstraject bevat universitair en niet-universitair deel Verwachting dat verdere verschuiving plaatsvindt naar de periferie 17

18 3. Visie van partijen op doelmatigheid van opleiden Kosten en baten van medische vervolgopleidingen zijn moeilijk te bepalen Niet de kosten maar de ambitie bepaalt of ziekenhuizen willen opleiden Opleiden heeft positieve spin-off naar de rest van de organisatie Voor een kleiner ziekenhuis is het bij verdere afname van de instroom lastig om de benodigde infrastructuur in de lucht te houden: bij stages kan dit eventueel ook zonder leerhuis een alternatief is om de benodigde infrastructuur op OOR-niveau te organiseren en kennis en expertise te delen 18

19 4. Spanningsveld tussen verschillende belangen: leerdoelen aios en bedrijfsvoering Aios wordt, in overleg met opleider, meer regisseur van de eigen opleiding Of de aios de competenties heeft gehaald dient te worden getoetst aan het opleidingsplan Spanningsveld tussen leerdoelen aios en de bedrijfsvoering In de praktijk staan leerdoelen niet altijd voorop (bv voor specifieke stages) Aios moet oog te hebben voor de organisatie waarin zij functioneren Financiën Rugzakje volgt aios waar (welke kliniek) deze opleiding volgt Opleiders en ziekenhuizen willen géén productiekracht en opleidingsplaatsen mislopen 19

20 5. Regelgeving biedt ruimte voor langere opleidingsduur in periferie In Kaderbesluit CCMS worden eisen gesteld aan medische opleidingen In specifieke besluiten wordt dit verder uitgewerkt (inclusief eisen omtrent plaats en duur van de opleiding) Landelijke opleidingsplannen zijn nog niet aangepast aan nieuwe regelgeving Bij specialismen met een laag opleidingsvolume in de periferie (dermatologie, KNO, neurologie, oogheelkunde) valt op: In de praktijk is de duur in niet-universitaire setting een stuk korter dan op basis van het besluit zou kunnen Dit werkt verdunning in de hand Met het oog op veranderende zorgvraag en behoefte aan type dokter: Regelgeving biedt ruimte voor verdere verschuiving naar de periferie Indien dit nodig blijkt, kan regelgeving worden aangepast 20

21 6. Gedeelde visie van partijen op ontwikkelingen rond opleiden Opleiden volgt herschikking zorglandschap: Groter aandeel periferie Ook voor kleinere ziekenhuizen is een rol weggelegd Aios krijgt meer regie over de opleiding en maakt meer eigen keuzen: Het leerdoel van de aios moet voorop staan Setting (welke kliniek) en duur van de opleiding moet daarop worden aangepast Wetenschappelijke verenigingen passen landelijke opleidingsplannen aan: Aansluiten bij nieuwe ontwikkelingen omtrent zorgvraag en type dokter en Aansluiten bij nieuwe regelgeving (Kaderbesluit CCMS) Opleidingsclusters zijn in de lead voor organiseren van de opleiding rond de aios: Opstellen van regionale opleidingsplannen Waar kunnen welke competenties worden verworven Leerdoelen van aios staan voorop OOR-besturen faciliteren regionaal opleiden Stellen visiedocument op, bieden van ondersteuning, middelen, informatie en corrigeren indien nodig 21

22 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Herstructurering opleiding klinische fysica Peter de Munck MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

23 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Bedrijfsnamen

24 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Wat is een klinisch fysicus? Een klinisch fysicus is een medische ondersteunend specialist in fysische technieken die verantwoordelijk is voor de kwaliteit en doelmatig en veilige toepassing van medische technologie voor diagnostiek en behandeling van de patiënt. MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

25 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Wat doet een Klinisch Fysicus? Levert medisch fysische expertise, bijvoorbeeld over straling Introduceert nieuwe technologieën in het ziekenhuis Bewaakt van de veiligheid van medische technologie en maakt richtlijnen Behandelt (mede) patiënten MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

26 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Subspecialisaties Algemene klinische fysica (AKF) Audiologie (AUD) Radiologie / Nucleaire Geneeskunde (RNG) Radiotherapie (RT) MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

27 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Opleiding en herregistratie Opleiding 2 jaar basiscurriculum, 2 jaar subspecialisatie Kennis en competenties Academisch / perifeer deel Herregistratie Inschrijving in register als klinisch fysicus Beschermde titel artikel 34 wet BIG Elke 5 jaar herregistratie, voldoen aan nascholingscriteria Financiering en raming Vanaf 2006 raming opleidingsplaatsen klinische fysica door Capaciteitsorgaan en financiering opleidingsplaatsen vanuit het opleidingsfonds Afwijkend ten opzichte van overige medische specialistiche opleidingen Toewijzing opleidingsplaatsen aan een subspecialisatie binnen de vereniging Per subspecialisme is een (plaats)vervangend opleider en instituut erkend MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

28 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Aanleiding herstructurering Het aantal opleidingsplaatsen neemt af. Er zijn te veel erkende opleidingsinstituten in relatie tot het opleidingsquotum. Met de gehanteerde manier van toewijzing leidt dit tot veel versnippering Het twee jarige basisdeel wordt op dit moment voor een belangrijk deel subspecialisme/specifiek ingevuld. Huidige methode van toewijzen van opleidingsplaatsen is niet meer toepasbaar in de komende jaren. MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

29 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Motivatie herstructurering Kwaliteit opleiding verder verbeteren opleiden is een vak opleidingsklimaat interactie aios (dakpan construktie) Doelmatigheid vergroten Interactie en samenwerking subspecialisaties Toewijzing opleidingsplaatsen op basis van kwaliteitscriteria MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

30 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Aantal AIOS versus instellingen Instellingen AKF AUD RNG RT Totaal Ziekenhuisgroep Twente 1 1 Gelre Ziekenhuizen 1 1 Máxima Medisch Centrum 1 1 Adelante Zorggroep 1 1 Medisch Spectrum Twente 1 1 Isala 1 1 TweeSteden Ziekenhuis Tilburg 1 1 Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+) 2 2 Maastro Clinic 2 2 NKI / A. van Leeuwenhoek 2 2 Haaglanden Medisch Centrum 2 2 Zuyderland Medisch Centrum 2 2 Erasmus Medisch Centrum 2 2 Albert Schweitzer Ziekenhuis 2 2 Spaarne Gasthuis 2 2 Jeroen Bosch Ziekenhuis 2 2 Erasmus MC Kanker Instituut 3 3 Leids Universitair Medisch Centrum Pento Audiologisch Centrum Amersfoort 4 4 St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Catharina Ziekenhuis Universitair Medisch Centrum Groningen Academisch Medisch Centrum Radboud umc Universitair Medisch Centrum Utrecht VU medisch centrum MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

31 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Inrichting Taskforce NVKF Taskforce 1 kleine groep visiedocument, richting gevend Taskforce 2 Brede vertegenwoordiging vanuit vereniging Regiegroep (met ondersteuning van BOLS) Werkgroep basisjaar Werkgroep clustervorming Werkgroep toewijzing MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

32 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Conclusie Taskforce Werkgroep clustervorming Kwaliteit en doelmatigheid bepalen het aantal opleidingsinstellingen bij de samenstelling van de opleidingsclusters. Alle sub-specialisaties moeten volledig aangeboden worden in een cluster. Gezien aantal instroomplaatsen is een maximum van 6 clusters realistisch Zowel perifere als academische component moet in het cluster aangeboden kunnen worden. MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

33 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Conclusie Taskforce Werkgroep basisjaar Stel een basisjaar vast waarin alle sub-specialisatie aan de orde komen inclusief gezamenlijke onderwerpen Formele keuze voor subspecialisatie pas maken aan het einde van jaar 1 Meer flexibiliteit in het opleidingsplan in het kader van de individualisering van de opleiding MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

34 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Conclusie Taskforce Werkgroep toewijzing Maak een planning van 3 jaar vooruit (conform het tijdsvenster van het capaciteitsorgaan) t.b.v. de standaard opleidingsplaatsen (bv 80%). Hanteer een set variabele opleidingsplaatsen (bv 20%) die één jaar vooruit verdeeld worden (voor nieuw beleid). MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

35 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Besluitvorming NVKF Door NVKF bestuur besluitvormingsdocument voorgelegd aan ALV. Met zeer kleine meerderheid aangenomen NVKF heeft aan het consilium gevraagd om concrete uitwerking van regelset MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

36 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Uitwerking opdracht Consilium Prioriteit gegeven aan onderdeel clustervorming Regelset opgesteld waar een cluster aan dient te voldoen Alle subspecialisaties kunnen aanbieden Per subspecialisatie zodanig beperkt aantal instituten dat er altijd 2 AIOS tegelijk aanwezig kunnen bij gegeven instroom Academisch en perifeer instituut Opdracht gegeven aan de opleiders om te komen tot proto cluster. Status nov 2016: 6 proto clusters in oprichting MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

37 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Ervaringen tot nu toe (1/2) Goed dat de opleiders onderling tot een gezamenlijk standpunt komen over de vorm en inhoud van een cluster Betrekken van de AIOS geeft goede objectieve input Maak het proces iteratief (je kunt niet alles in 1 keer regelen) MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

38 Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) Ervaringen tot nu toe (2/2) Gevoel je moet de kalkoen niet vragen wat we met kerst gaan eten ontstaat in de clustervorming behoud of verkrijgen van STZ status reden om opleiding in de lucht te willen houden geld: minder inkomsten voor opleidingsinstituut status: opleiders doen moeilijk afstand van hun status als opleider opleider vindt extra 'handen' op de afdeling fijn Bestuurlijke inbreng is op onderdelen nodig om tot definitieve keuzes te kunnen komen. MMV congres opleiden is vooruitzien 09 dec 2016

39 Opdracht voor subgroepen Herken je het vraagstuk van een laag opleidings-volume voor medische vervolgopleidingen (verdunning) in je eigen praktijksituatie? Werk voor een of twee praktijksituaties uit hoe je dit beoordeelt vanuit doelmatigheid en kwaliteit? Welke verbeteringen zijn wenselijk en wie moet hierbij het voortouw nemen? Werk de vragen in subgroepen uit (30 min) Terugkoppeling per werkgroep en plenaire bespreking (30 min) 39