Benchmark financiële performance STZ-ziekenhuizen

Transcriptie

1 Benchmark financiële performance STZ-ziekenhuizen NO CHANGE WI TH OUT A

2 Ruimte voor innovatie neemt af voor STZ-ziekenhuizen De financiële performance van STZ-ziekenhuizen daalt (licht), die van de financieel zwakker presterende STZ-ziekenhuizen verslechtert relatief het meest. De financiële ruimte om te innoveren neemt hierdoor af, terwijl dit één van de strategische pijlers is van de STZ-ziekenhuizen. STZ-ziekenhuizen zijn belangrijke spelers in het Nederlandse ziekenhuislandschap. De STZziekenhuizen - als voorhoedeziekenhuizen streven ernaar dat de meest recente kennis over optimale behandelingen van patiënten zo snel mogelijk wordt toegepast. Naast de pijlers topklinische zorg, wetenschap en opleiding heeft de STZ medisch leiderschap, transitie van zorg én zorginnovatie als kernthema s benoemd. Menig STZ-ziekenhuis is in de afgelopen jaren qua omzet en productie groter geworden als gevolg van fusies. Door een verdergaande specialisatie en concentratie van zorg (als gevolg van volumenormen en verplaatsingen van zorg naar de juiste plaats ) wordt steeds scherper waar de focus van een individueel STZ-ziekenhuis ligt. De status als voorhoedeziekenhuis en de daarbij noodzakelijk innovatie vraagt (logischerwijs) om relatief hoge investeringen. Bijvoorbeeld door in te zetten op speerpunten en specifieke infrastructuur, en daarbij steeds de meest geavanceerde apparatuur aanbieden. En nagenoeg alles wat nieuw op de markt komt is daarbij eerst relatief duur (nadeel van de first mover), en de economische levensduur relatief kort. Naast het afbetalen van de financieringslasten van investeringen uit het verleden en de betaling van reguliere investeringen, heeft een STZ-ziekenhuis financiële ruimte nodig voor innovaties. Die ruimte moet komen uit de financiële marge op de geleverde zorg. In 0 zagen de zwakkere STZ-ziekenhuizen deze marge verder dalen. Benchmark Wij hebben de trend van financiële performance van vergelijkbare STZ-ziekenhuizen geanalyseerd door te kijken naar de gerealiseerde financiële marges over de jaren 0, 0 en 0. Wij keken naar de financiële marge volgens twee definities: de operationele kasstroom en EBITDA. Beide geven een indicatie van de beschikbare financiële ruimte voor de jaarlijkse investeringen en de financieringslasten met betrekking tot de financiering van eerdere investeringen, en daarmee dus ook de potentiele ruimte voor innovatie. Hoe hoger de financiële marges, hoe meer ruimte er beschikbaar is om te investeren in innovatie en specialisatie. Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen (STZ). Deze ziekenhuizen bieden patiënten topklinische zorg en verzorgen de opleidingen van medisch specialisten, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals. Daarnaast onderscheiden STZ-ziekenhuizen zich middels patiëntgericht wetenschappelijk onderzoek en zorginnovatie. Exclusief Zuyderland Medisch Centrum omdat er geen vergelijkbaar (enkelvoudig) kasstroomoverzicht beschikbaar is. EBITDA is gelijk aan de totale opbrengsten minus de operationele kosten (excl. afschrijvingen)

3 De performance neemt in alle kwartielen af, het zwakste kwartiel zakt verder weg De STZ-ziekenhuizen zijn in deze benchmark ingedeeld in vier kwartielen. De benchmark laat zien dat de financiële performance van STZ-ziekenhuizen gemiddeld genomen daalt en daarmee de potentiële investeringscapaciteit. Er is over de jaren 0, 0 en 0 een duidelijke vaste kopgroep van ziekenhuizen met de hoogste financiële marge. Zowel bij de kasstroom-benchmark als de EBITDA-benchmark. De samenstelling van de groep van minst presterende ziekenhuizen wisselt per jaar. Twee STZ-ziekenhuizen zijn in elk van de drie bestudeerde jaren terug te vinden in deze groep. De performance uitgedrukt in EBITDA geeft een stabieler beeld ten opzichte van de kasstroom-benchmark. Dit is te verklaren doordat er in 0 en 0 sprake was van relatief hoge dotaties aan voorzieningen. In 0 namen de voorzieningen per saldo juist af. De operationele kasstromen geven naar onze mening het meest getrouwe beeld van de daadwerkelijke operationele performance. Operationele kasstroom als % van de opbrengsten Operationele kasstroom als % van de opbrengsten /0 0/0 0-0 Eerste kwartiel,0%,%,%,% Eerste kwartiel 0,% -0,% -0,% Tweede kwartiel,0%,% 0,% 0,% Tweede kwartiel 0,% -0,% -0,% Derde kwartiel 0,% Derde kwartiel -0,% -0,% -,% Vierde kwartiel,%,% Vierde kwartiel -0,% -,% -,% 0,% 0,% 0,% -0,% -0,% -,0% EBITDA als % van de opbrengsten EBITDA als % van de opbrengsten /0 0/0 0-0 Eerste kwartiel,%,%,%,% Eerste kwartiel -0,% 0,0% -0,% Tweede kwartiel 0,% 0,% 0,% 0,% Tweede kwartiel -0,% 0,0% -0,% Derde kwartiel,%,%,% Derde kwartiel -0,% 0,% -0,% Vierde kwartiel,%,% Vierde kwartiel -0,% -0,% -0,% 0,0% -0,% 0,0% -0,% Geen eenduidige relatie tussen financiële performance en grootschalige (ver)nieuwbouw Er lijkt geen relatie te zijn tussen de financiële performance en de leeftijd van het vastgoed. De benchmark toont aan dat er ziekenhuizen zijn met recente nieuwbouw of grote vernieuwbouw die juist veel financiële marge creëren uit het primaire proces, en andersom. Een fusie leidt niet bij alle gefuseerde STZ-ziekenhuizen tot een verbetering van de financiële performance Bij de STZ-ziekenhuizen die in de afgelopen jaren zijn gefuseerd is geen eenduidige structurele verbetering van de financiële performance waar te nemen. De performance blijft bij een aantal ziekenhuizen constant, verbetert licht, of verslechtert juist. Eén fusieziekenhuis behoort tot de % ziekenhuizen met de meeste marge (eerste kwartiel), de overige zes gefuseerde ziekenhuizen behoren tot de 0% ziekenhuizen met de minste marge (derde en vierde kwartiel). Mogelijk hebben de verwachte synergie-effecten van de fusies (nog) niet geleid tot hogere efficiëntie en doelmatigheid. Overigens kan een lagere financiële performance ook het gevolg zijn van andere financiële afspraken met zorgverzekeraars. Mogelijk romen de zorgverzekeraars de toegenomen marge door verhoogde efficiency als gevolg van fusies af.

4 Bijlage: verantwoording Wij hebben de trend van financiële performance van vergelijkbare STZ-ziekenhuizen geanalyseerd door te kijken naar de gerealiseerde operationele marges over de jaren 0, 0 en 0. Definitie financiële performance De financiële performance hebben we gebenchmarkt volgens twee definities: EBITDA als percentage van de totale opbrengsten Het EBITDA-niveau is als volgt berekend: netto resultaat + financiële lasten - financiële baten + afschrijvingen + resultaat deelnemingen - aandeel resultaat derden + belastingen. Operationele kasstroom als percentage van de totale opbrengsten De operationele kasstroom (exclusief werkkapitaalmutaties) hebben we als volgt berekend: bedrijfsresultaat + afschrijvingen en overige waardeverminderingen - onttrekkingen voorzieningen - vrijval voorzieningen + dotaties voorzieningen. In deze benchmark hanteren we zowel operationele kasstroom als EBITDA. Alleen het beoordelen van EBITDA kan een vertekend beeld geven van de feitelijke performance vanwege non-cash effecten (zoals dotaties, onttrekking en vrijval van voorzieningen). De uiteindelijke investeringsruimte voor ziekenhuizen wordt gedreven door de beschikbare kasstroom. Uit die kasstroom dekken ziekenhuizen investeringen en financieringslasten. Incidentele effecten Zowel de reguliere opbrengsten als kosten (danwel ontvangsten en uitgaven) van de STZ-ziekenhuizen zijn in deze analyse zijn niet gecorrigeerd voor incidentele effecten. Bijvoorbeeld een tijdelijke kapitaallastenbijdrage, reorganisatiekosten e.d. enkele jaarrekeningen bevatten hierop een beperkte toelichting en vele jaarrekeningen geen. We veronderstellen dat de incidentele effecten van de individuele ziekenhuizen, waarvoor we niet hebben gecorrigeerd, elkaar uitmiddelen in de benchmark. De benchmark geeft daarmee slechts een indicatie van de positie van de ziekenhuizen ten opzichte van elkaar. Gebruikte gegevens De benchmark bevat de gegevens van STZ-ziekenhuizen. Zuyderland MC is niet opgenomen, omdat een vergelijkbaar (enkelvoudig) kasstroomoverzicht in de jaarrekening ontbreekt. De benchmark is op basis van de (publiek) gepubliceerde jaarverslagen 0 en 0. We hanteren financiële gegevens van de STZ- ziekenhuizen op geconsolideerd niveau, tenzij er in de consolidatiekring van het ziekenhuis VVT instellingen zijn geconsolideerd. In dat geval is voor een betere vergelijkbaarheid de enkelvoudige jaarrekening gebruikt. Bij twee STZ-ziekenhuizen hebben we een correctie gemaakt ten behoeve van de vergelijkbaarheid van de cijfers.

5 Operationele kasstroom als % van de opbrengsten Ranking Ziekenhuis Realisatie Spaarne Gasthuis 0,%,%,%,% Catharina Ziekenhuis,%,%,%,0% Meander Medisch Centrum 0,%,%,%,% Reinier de Graaf Gasthuis,%,%,% 0,% 0 Martini Ziekenhuis,%,%,%,% Jeroen Bosch Ziekenhuis,%,%,%,% VieCuri Medisch Centrum 0,% 0,% 0,% Medisch Spectrum Twente 0,%,% 0,%,% St. Antonius Ziekenhuis,%,0% 0,%,% Maxima Medisch Centrum,% 0,% 0,% 0,0% 0 Rijnstate Ziekenhuis,%,%,% Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis,% Gelre Ziekenhuizen,%,0% 0,% Amphia Ziekenhuis,%,%,%,% Franciscus Gasthuis & Vlietland,%,% 0,% OLVG,%,% Noordwest Ziekenhuisgroep 0,%,%,% 0,% Maasstad Ziekenhuis 0,% 0,%,% Isala,%,%,%,% Deventer Ziekenhuis,%,%,% 0 Haaglanden Medisch Centrum,%,%,% Albert Schweitzer ziekenhuis 0,% 0,%,%,% HagaZiekenhuis,%,%,%,% 0 Medisch Centrum Leeuwarden 0,%,0%,%,% 0 0 Canisius Wilhelmina Ziekenhuis,%,%,% 0,% 0,% 0,% Zuyderland MC N.v.t N.v.t N.v.t

6 EBITDA als % van de opbrengsten Ranking Ziekenhuis Realisatie Spaarne Gasthuis 0,%,0%,%,% Catharina Ziekenhuis,%,0%,%,% Martini Ziekenhuis,%,0%,%,% Reinier de Graaf Gasthuis 0,%,%,%,% Jeroen Bosch Ziekenhuis,%,%,%,% VieCuri Medisch Centrum 0,% 0,% 0,% 0 Meander Medisch Centrum,% 0,%,% St. Antonius Ziekenhuis,%,% 0,%,% Medisch Spectrum Twente,%,% 0,%,% Rijnstate Ziekenhuis,% 0,% 0,% 0,% 0 Maxima Medisch Centrum,%,%,% Gelre Ziekenhuizen,% 0,% 0 Amphia Ziekenhuis,%,% Franciscus Gasthuis & Vlietland,%,% Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis,%,%,%,% 0 Albert Schweitzer ziekenhuis 0,%,%,% OLVG,%,% Medisch Centrum Leeuwarden,%,%,% Noordwest Ziekenhuisgroep 0,%,%,%,% Maasstad Ziekenhuis 0,%,%,% 0 Deventer Ziekenhuis,%,%,% Haaglanden Medisch Centrum,%,%,% HagaZiekenhuis,%,% Isala,%,%,% 0 Canisius Wilhelmina Ziekenhuis,%,%,%,% 0,0% Zuyderland MC,0%,%,%

7 Operationele kasstroom marge (bedragen x EUR mln.) Naam ziekenhuis EBITDA Opbrengsten % Marge EBITDA Opbrengsten % Marge EBITDA Opbrengsten % Marge Albert Schweitzer ziekenhuis.. 0,%.. 0,%..,% Amphia Ziekenhuis..,%..,%.0.,% Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis..,%.0.,% - - 0,0% Catharina Ziekenhuis.0.00,%..,%..00,% Deventer Ziekenhuis..,%.0.0,%. 0. Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis. 0...,%.. Gelre Ziekenhuizen 0..0,%..,0%.. HagaZiekenhuis 0.0.,%..0,%..,% Isala..,%..,%..0,% Jeroen Bosch Ziekenhuis..,%..0,%.0 0.,% Maasstad Ziekenhuis.. 0,%.. 0,% 0..00,% Martini Ziekenhuis.0.0,%..,%.0.,% Maxima Medisch Centrum..,%.. 0,%.0. 0,% Meander Medisch Centrum.. 0,%..,%..,% Medisch Centrum Leeuwarden.0. 0,% 0..,0%..,% Medisch Spectrum Twente..0 0,%..,%.. 0,% Noordwest Ziekenhuisgroep.. 0,%..,%..0,% OLVG....0,%.. Reinier de Graaf Gasthuis..0,%.0 0.0,%.0 0.,% Rijnstate Ziekenhuis.0.,%..0,%. 0.0 Spaarne Gasthuis.. 0,%..,%..0,% St. Antonius Ziekenhuis..,%.0.0,0% ,% VieCuri Medisch Centrum.. 0,% ,% Zuyderland MC Haaglanden Medisch Centrum ,%.0.0,% Franciscus Gasthuis & Vlietland..0,%....,%

8 EBITDA-marge (bedragen x EUR mln.) Naam ziekenhuis EBITDA Opbrengsten % Marge EBITDA Opbrengsten % Marge EBITDA Opbrengsten % Marge Albert Schweitzer ziekenhuis.0. 0,%..,%..,% Amphia Ziekenhuis.0...,%.. Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis..,%. 0.,%. 0.,% Catharina Ziekenhuis 0..00,% 0..,0%..00,% Deventer Ziekenhuis..,%.0.0,%. 0. Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis. 0.,%..,%..,% Gelre Ziekenhuizen.0.0,%.. 0,%.0. HagaZiekenhuis....0,%..,% Isala..,%.0...0,% Jeroen Bosch Ziekenhuis..,%..0,%. 0.,% Maasstad Ziekenhuis.. 0,%....00,% Martini Ziekenhuis..0,%..,0%..,% Maxima Medisch Centrum..,%..,%.. Meander Medisch Centrum 0....,%.. 0,% Medisch Centrum Leeuwarden 0..,%.0...,% Medisch Spectrum Twente..0,%..,%.0. 0,% Noordwest Ziekenhuisgroep.00. 0,%..,%..0,% OLVG....0,%..,% Reinier de Graaf Gasthuis ,%. 0.0,%. 0.,% Rijnstate Ziekenhuis.0.,%..0 0,% ,% Spaarne Gasthuis.0. 0,%..,0%..0,% St. Antonius Ziekenhuis 0.0.,%..0,%.. 0,% VieCuri Medisch Centrum.. 0,%.... 0,% Zuyderland MC 0..,0% 0....,% Haaglanden Medisch Centrum.0.0,%..,%..0 Franciscus Gasthuis & Vlietland..0,%.0.,%.. Dit document is opgesteld door Rebel, gebaseerd op informatie verkregen van openbare bronnen, aangevuld met onze opinie die is gebaseerd op de ervaring van Rebel opgedaan in diverse adviesopdrachten voor ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Het document bevat naast feitelijke informatie ook opvattingen van de auteurs, onder andere over de waarschijnlijkheid en omvang van optredende risico s en kansen, en subjectieve kwalificaties van de situatie waarin de ziekenhuizen zich bevinden.