In deze brief informeren wij u over belangrijke ontwikkelingen in de Biesbosch betreffende:

Transcriptie

1 Aan raden en staten van Dordrecht, Drimmelen, Sliedrecht, Werkendam Noord-Brabant, Zuid-Holland Behandeld door: Telefoon: Bijlagen: D.C.H. Verheijen Datum: Ons kenmerk: Uw kenmerk: 12 juli Betreft: Biesbosch ontwikkelingen Geacht college, In deze brief informeren wij u over belangrijke ontwikkelingen in de Biesbosch betreffende: A. Het programma Nationale Parken van Wereldklasse en de kandidatuur van de Biesboschregio. B. Het vervolgonderzoek van de commissie Van Vollenhoven. C. Het voorgenomen governance onderzoek voor de Biesbosch (de toekomst van de Gemeenschappelijke Regeling in relatie tot gebiedsontwikkeling en partners). D. De voortgang in algemene zin van het Programma Biesbosch verdient het. U wordt, op onderdelen, gevraagd uw ondersteuning/instemming met de voorstellen en stappen uit te spreken. Indien u dit wenst zijn wij graag bereid de voorstellen toe te lichten. Wij zullen ook het initiatief nemen om bestuursorganen en (potentiële) partners in de ontwikkeling uit te nodigen voor een bezoek aan de regio in combinatie met informatieve bijeenkomsten. Ad A. Nationale Parken van Wereldklasse (NPW) In vervolg op een amendement/motie in de 2 e kamer is een programma gestart om te komen tot de aanwijzing van de 3 of 4 topnatuurgebieden in Nederland, die nationaal en internationaal iconen van Nederland zijn. Naast kwaliteitsverhoging van nationale parken gaat het ook om merk- en marktpositie van die gebieden in Nederland die met 'must see' imago een impuls krijgen om te bezoeken en te verblijven. Deze moeten worden toegevoegd aan de andere bezoekiconen van Nederland zoals Pag. 1 van 8

2 Rijksmuseum, Werelderfgoed, etc. Daarmee wordt ook een impuls gegeven aan de sociaal-economische ontwikkeling van de regio. Het gaat daarbij vooral om de topkwaliteit natuur verbonden met allerlei 'attractieve' elementen, steden, cultuurhistorie, cultuur en kwaliteit in verbindingen en gastvrijheid. Het vergroten van de betrokkenheid van de samenleving bij natuur is ook een van de doelen. De Biesbosch(regio) wil een bidbook indienen, in combinatie met Haringvliet om zo'n kwalificatie 'van wereldklasse' te verwerven. De keuze vindt plaats op basis van 6 criteria, beoordeeld door een vakjury onder voorzitterschap van Van Vollenhoven en een publieksverkiezing. Het bidbook dient 15 september 2016 te zijn ingediend. De vakjury beoordeelt de ingediende bidbooks met criteria (zie bijlage), waarna er, op basis van de selectie, een publieksverkiezing plaatsvindt vóór 5 november Op 5 november 2016 maakt de staatssecretaris de 3 of 4 Nationale Parken van Wereldklasse bekend. Voor de Biesboschregio willen het Parkschap en een aantal partners een bidbook indienen. De doelstellingen van het Nationaal Programma sluiten bijna naadloos aan op de Toekomstvisie Biesbosch 2021 en versterken de uitvoering ervan. Dit geldt zeker ook voor de reeds bestaande wens om de aansluiting Biesbosch-Haringvliet inhoud te geven. Zoals aangegeven gaat het niet om nationaal park sèc natuur, maar juist ingebed in de omgeving. Betrokkenheid van partners en aangaan of versterken van samenwerkingsverbanden biedt wederzijds kansen. In het bidbook zullen wij betrekken: De Waterdriehoekpartners, het netwerk Kinderdijk, Dordrecht, Biesbosch met de waterverbinding als schakel. Het Streeknetwerk Brabant/Biesbosch, waarin met ondernemers, onderwijs, overheden en omgevingspartijen een gebiedsontwikkelingsplan wordt uitgewerkt. Daarin wordt aangesloten op provinciale beleidsdoelen. De Waterpoort, met Willemstad/Hollands diep, waarin naast cultuurhistorische verbanden (o.a. zuidelijke waterlinie) ook ontwikkelingen in waterverbindingen en riviercruisemarkt worden gestimuleerd. De Vestingdriehoek (Loevestein, Gorinchem, Woudrichem) waarin getijdenwerking ook aan de orde is, de waterverbindingen worden ontwikkeld en de Hollandse Waterlinie een belangrijke cultuurhistorische component vormt. Het moge duidelijk zijn dat deze combinatie het meer dan waard is om te onderzoeken, kansrijk is en dus een bidbook in te dienen. Wij zien daarin goede mogelijkheden om: Pag. 2 van 8

3 natuur te versterken en te verbinden met milieu, waterkwaliteit en veiligheid alsmede met economisch rendement ter instandhouding van de natuur; economie te versterken met een impuls aan bezoek en bestedingen en werkgelegenheid, het imago, het woon- en vestigingsklimaat en uitbreiden/versterken van voorzieningen; trots van inwoners explicieter te laten worden, met meer voorzieningen en werk en 'wie wil er niet tot wereldklasse behoren'; draagvlak versterken, met meerdere partners verantwoordelijkheid nemen voor gebiedsontwikkeling; landelijk aandacht/imago regio/financieringsmogelijkheden (publiek en privaat) te verkrijgen. U wordt gevraagd het voorstel om een bidbook te ontwikkelen te steunen en waar nodig uw netwerk in te zetten om partnership te versterken. Daarnaast dat u het voortouw neemt in uw bespreking met raden/staten en waar nodig ondersteuning bieden. De kosten voor het samenstellen van het bidbook worden in gelijke delen gedragen door het Parkschap, Staatsbosbeheer en Haringvliet en mogelijk door externe financiering. Ad B. Het vervolgonderzoek van de commissie Van Vollenhoven U bent op de hoogte van het rapport: Monumenten, inspiratiebron voor natuur van de cie. Van Vollenhoven.. Daarin presenteert die commissie van deskundigen ideeën, gebaseerd op ervaringen uit de monumentenwereld, om topnatuurgebieden te ondersteunen. Daarin worden 3 gebieden als pilot voorgesteld. De Biesbosch is er daar één van. In deze pilot onderzoekt de commissie de mogelijkheid om met grote partijen (ondernemingen, maatschappelijke organisaties) verantwoordelijkheid te nemen voor gebiedsontwikkeling, een gebiedsontwikkelingsfonds te realiseren en daarin ook sturend deel te nemen. De Biesbosch wil dit traject in het najaar inzetten en vraagt aan de colleges dit te ondersteunen, een klankbord/boegbeeldfunctie in te vullen met o.a. burgemeester Brok van Dordrecht en een vertegenwoordiger van het college van GS van Brabant en via uw netwerken daarin steun/contact te realiseren. U wordt geïnformeerd over de definitieve opdracht aan de commissie Van Vollenhoven (waarschijnlijk in november 2016). Pag. 3 van 8

4 Ad C. Governance (onderzoek) Het vraagstuk rond 'de sturing' in onze samenleving doet zich op vele terreinen voor, ook met betrekking tot gebiedsontwikkeling, beleidsvelden en ook bij Nationale Parken en niet in de laatste plaats bij het Parkschap NP De Biesbosch; een Gemeenschappelijke Regeling met 4 gemeenten en 2 provincies, in een bestuurscommissie aangevuld met Staatsbosbeheer en een onafhankelijk voorzitter. Er zijn meerdere aanleidingen om de governancevraag aan de orde te stellen; naast de algemeen maatschappelijke tendens is bij het Parkschap aan de orde: het besluit tot uittreden uit de GR van de 2 provincies; een gemeente verkent de uittreedopties/gevolgen; in het project de Biesbosch verdient het willen partners/ondernemingen die financieel bijdragen een vorm van zeggenschap; in het programma Nationale Parken van Wereldklasse wordt nadrukkelijk de governancevraag gesteld. Vragen doen zich voor met betrekking tot: wie is formeel, waarvoor verantwoordelijk; hoe delen we zeggenschap tussen partijen in relatie tot overgedragen verantwoordelijkheden en bevoegdheden; wie zijn 'eigenaar' van het thema/onderwerp/beleidsveld; wie voert regie op de gebiedsontwikkeling incl. het Nationaal Park deel; welke vormen van governance zijn gewenst, gewild, nodig, verplicht vanuit het oogpunt van beschermen en benutten van de Biesbosch en vanuit publieke en private belangen. In de periode zomer 2016-april 2017 zal een kwartiermaker in opdracht van het Parkschap onderzoek doen naar de mogelijkheden, mede op basis van gesprekken met relevante potentiële partners. Het onderzoek dient te resulteren in voorstellen met betrekking tot de sturing, met als aspecten: eigenaarschap; verantwoordelijkheden; belangrijkste thema's/onderwerpen en de (wederzijdse) belangen daarin;' middelen ter financiering bij de varianten. Het 'nieuwe governancemodel' dient geïmplementeerd te zijn. Het Parkschap heeft de heer Co Verdaas (Buro Over Morgen) aangezocht als onafhankelijk kwartiermaker en in eerste instantie een verkenning uit te voeren naar de bereidheid/motieven van partners om te participeren en de Pag. 4 van 8

5 condities die daaraan worden gesteld. Op basis van deze verkenning (gereed ± oktober/november 2016) wordt een vervolg bepaald. De totale kosten van dit governance-onderzoek worden geraamd op , deze zullen naar rato worden betaald door de huidige GRpartners. Wij verzoeken u in te stemmen met deze aanpak. Ad D. Voortgang project Biesbosch verdient het Het project heeft als doel om de eigen inkomsten ten behoeve van beheer en ontwikkeling van het Nationale Park te versterken. Dit is nodig om kortingen van overheidswege, oplopend tot een bedrag van circa 1 mln, te compenseren teneinde de huidige kwaliteit van het Nationaal Park te handhaven. In de begroting van het Parkschap worde opbrengsten geraamd (alsmede risicovoorzieningen opgenomen. Het programma kent een samenhangend pakket van projecten, waarover met (private) partners wordt overlegd. Het betreft: Project Watersportrecreatie In eerste instantie is geïnvesteerd in samenwerking met de watersportverenigingen in en rond de Biesbosch. De inzet van de samenwerking is Wat is ons gewenste toekomstbeeld en hoe gaan we dat gezamenlijk realiseren? Er is een gezamenlijk 'droombeeld' geformuleerd, als een rode draad voor de keuzes en investeringen. Iedereen wil dat de Biesbosch nu en in de toekomst een toegankelijk, goed onderhouden natuurgebied is en blijft, waar bezoekers elkaar respecteren en waar goed wordt samengewerkt om de unieke kwaliteiten te beschermen, versterken en ervan te genieten. In nauwe samenwerking tussen watersporters, Parkschap en Staatsbosbeheer is een lijst met circa 70 punten ingetekend op de kaart, met onderscheid naar achterstallig onderhoud en wensen voor eventuele extra voorzieningen. Ook handhaving is een belangrijke voorwaarde om het droombeeld te verwezenlijken. Voor de zomer 2016 wordt verder in beeld gebracht wat de beschikbare budgetten zijn en de opzet van een systeem waarin de watersporters gaan bijdragen aan de instandhouding van hun watersportgebied. Dat gaat over geld, maar ook over samenwerken en samen beslissen. Na de zomer zullen in nauw overleg tussen de betrokken partijen Parkschap, Staatsbosbeheer en watersporters keuzes worden gemaakt. Pag. 5 van 8

6 Project Beleef- en Geeffonds In februari 2016 is een fusie tot stand gebracht tussen het Beleef- en Geeffonds en het Streekfonds. Het Streekfonds richt zich op fondsenwerving (o.a. loterij) en Beleef- en Geef op recreanten/toeristen die een vrijwillge bijdrage doen t.b.v. projecten in de Biesbosch. In 2016 zijn 15 ondernemers (uit diverse categorieën: accommodaties, verhuurders, enz.) actief aan de slag gegaan. Zij hebben aangegeven met welke acties zij ondernemen en welke bijdragen ze daarmee verwachten te bereiken. Ze worden ondersteund door het programma De Biesbosch Verdient Het op het vlak van marketing, kennis en ideeën. De te nemen stappen binnen dit project komende tijd zijn: Ondersteuning van de 15 ondernemers in voorjaar en zomer 2016 en uitvoering van enkele marketingactiviteiten voor het Beleef- en Geeffonds: actualisatie website, nieuwe flyer, posters, verkoop Beverbier, bevertjes en bidons. Direct na de zomervakantie wordt een korte evaluatie uitgevoerd en in het najaar zullen nieuwe deelnemers aan het Beleef en Geef Fonds geworven worden. Eind 2016 wordt een marketing-actieplan voor het Beleef en Geef Fonds voor 2017 gemaakt en wordt gestart met het voorbereiden van een evenement (voor het voorjaar van 2017). Tenslotte worden alle benodigde voorbereidingen getroffen voor een aanvraag van het keurmerk CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving). Project Concessies Met het begrip Concessies worden de overeenkomsten bedoeld die het commercieel gebruik van het grondgebied van het Parkschap en Staatsbosbeheer reguleren. Dergelijke overeenkomsten bestaan al lang in de Biesbosch. Met de herziening van dit stelsel gaan extra opbrengsten naar voorzieningen en projecten waarover lokale en regionale belanghebbenden kunnen adviseren. Concessies zijn dus een vorm van duurzame participatie, net als het recreatievaartproject, waar watersporters medezeggenschap krijgen. In de afgelopen 12 maanden zijn individuele gesprekken gevoerd met ondernemers uit alle toeristische sectoren; van rondvaartbedrijven en hotels tot outdoor-bedrijven. De grondslagen om bijdragen te ontvangen van ondernemers in het project Concessies zijn in kaart gebracht. Op grond van de gesprekken en de situatie rond concessies in andere gebieden is een eerste voorstel gemaakt voor de toekomst. De ondernemers en andere stakeholders hebben op hun beurt aangegeven ook meer inzicht te willen in de financiële situatie van het Nationale Park en Staatsbosbeheer en in de besteding van de middelen. Op dit moment Pag. 6 van 8

7 worden de financiën van het Parkschap en Staatsbosbeheer op een eenduidige manier inzichtelijk gemaakt. Project Biespas en natuurbijdrage automobilisten Het donateursprogramma Biespas is in de afgelopen maanden uitgewerkt en wordt juni/juli 2016 getest. De Biespas is vooral bedoeld voor bewoners in en om de Biesbosch. Met de aanschaf van de Biespas steunen zij de Biesbosch en dan met name de voorzieningen die voor recreatie beschikbaar zijn. Voor de Biespas wordt een jaardonatie gevraagd van ten minste 15 euro. Donateurs worden op de hoogte gehouden van nieuwtjes, achtergrondverhalen en foto's uit de Biesbosch via nieuwsbrieven en een website. Ze krijgen korting bij bepaalde activiteiten of worden als eerste geïnformeerd. We willen de Biespas in 2017 invoeren. Op dit moment wordt een test gedaan om te verkennen welke opbrengst de Biespas kan realiseren en of de Biespas haalbaar is. Invoering kan dan in het komend jaar plaatsvinden. Ook zullen Biespas-houders tegen geringe extra kosten onbeperkt parkeren op plaatsen waar een Natuurbijdrage van automobilisten wordt gevraagd. De gemeente Dordrecht, waar de invoering in eerste instantie zal plaatsvinden, moet hierover nog een definitief besluit nemen (augustus 2016). Project Ondernemend bezoekerscentrum Het Biesboschcentrum in Dordrecht zal naar verwachting in 2017/2018 grondig worden vernieuwd. Hierbij wordt niet alleen de verouderde tentoonstellingsruimte aangepakt, maar wordt gestreefd naar een integrale aanpak van binnen- en buitenkant, waarbij het water dichterbij het gebouw wordt gebracht. Het 'bezoekerscentrum 2021' vormt een poort tot de Biesbosch, maar ook tot de Waterdriehoek, waarvan ook de stad Dordrecht en Kinderdijk deel uitmaken. In het nieuwe bezoekerscentrum zal de gast een impressie krijgen van wat de Biesbosch te bieden heeft. Het wordt een omgeving die niet alleen een startpunt is, maar waar gasten ook graag een tijdje willen verblijven. De horeca krijgt in het nieuwe bezoekerscentrum een veel prominentere plaats. Biesboschcentrum Dordrecht blijft de plaats waar gasten hun boot huren, hun rondvaart of wandeling starten of aan een excursie deelnemen. De bedrijvigheid in en om het huidige Biesboschcentrum moet een impuls krijgen, waar zowel de ondernemers als de bezoekers voordeel van gaan ondervinden. Dit kan alleen als er ondernemers bereid gevonden worden om hierin risicodragend te investeren. In het najaar 2016 is de Pag. 7 van 8

8 verkenning/haalbaarheid met ondernemers afgerond en volgt een definitief voorstel. Het vervolg Met de projecten hierboven wordt voor de Biesbosch een eerste basis gelegd voor aanvullende financiering, om de kwaliteit van De Biesbosch ook in de toekomst op een goed niveau te houden. De verwachte opbrengsten en mogelijke bestedingen worden in kaart gebracht en zal via de website zichtbaar gemaakt worden. Andere initiatieven die zorgen voor de kwaliteit van het Nationaal Park en/of aanvullende financiering, initiatieven van ondernemers, particulieren of overheden gaan op deze website ook de ruimte krijgen! De gezamenlijke inspanningen gaan het verschil maken, waar uiteindelijk iedereen in het mooie gebied van kan profiteren. Hoogachtend, Parkschap Nationaal Park De Biesbosch D.C.H. Verheijen directeur Pag. 8 van 8