Wijk- en dorpsgericht werken Missie, visie en doelstellingen

Transcriptie

1

2 Titel: Subtitel: Wijk- en dorpsgericht werken Missie, visie en doelstellingen Versie: 01 Status: Vastgesteld Datum: 10 juni 2005 Plaats: Hoogeveen Kenmerk: Auteur: Mailadres: Kerngroep Wijk- & Dorpsgericht Werken Contactadres: Postbus PA Hoogeveen

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Opdracht fase Resultaat fase Beschrijving proces Uitkomsten proces Visie, missie en doelstellingen Wijk en dorpsgericht werken Inleiding Visie Missie Doelstellingen Instrumenten voor uitvoering Beslispunten Plan van aanpak fase Bijlage I Uitkomsten van het onderzoek onder bewoners en vertegenwoordigers van..12 participerende en niet- participerende organisaties Bijlage II Grafische weergave bewonersbijeenkomst

4 1. Inleiding In 1992 voerde de gemeente Hoogeveen Buurtbeheer in. In het begin beperkte dat zich tot twee wijken, vanaf 1995 is Buurtbeheer van kracht voor de gehele gemeente. Buurtbeheer is feitelijk een werkmethode en is er op gericht om in samenwerking met professionele partijen en met bewoners de leefbaarheid in wijken en dorpen in stand te houden dan wel te verbeteren. In dit verband werken de gemeente, de Hoogeveense woningstichtingen Domesta en Woonconcept, de politie en de Stichting Welzijnswerk als professionele partijen samen. Na een evaluatie in 2000 kwam naar voren dat Buurtbeheer als werkmethode goede resultaten boekte maar de zeggenschap van bewoners over hun eigen leefomgeving zou beter kunnen. Min of meer gelijktijdig deed de mogelijkheid zich voor om deel te nemen aan het stimuleringsprogramma Wijkgebonden Leefbaarheidbudgetten. Dit (landelijke) programma was georganiseerd door de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV), het Ministerie van VWS en het Verwey-Jonker Instituut. Doel van het programma was bewoners concreet zeggenschap te geven over de besteding van budgetten op wijkniveau. Een verregaande vorm van vraagsturing. De doelstelling van het stimuleringsprogramma sloot naadloos aan bij de wens van de samenwerkende organisaties om het Buurtbeheer verder uit te bouwen. Bovendien deed het recht aan de conclusies van de al genoemde evaluatie om de zeggenschap van bewoners te versterken. Medio 2001 ging het college van Burgemeester en Wethouders dan ook akkoord met deelname aan het stimuleringsprogramma met de wijk Krakeel als proefgebied. Tijdens de uitvoering van het stimuleringsprogramma Wijkgebonden Leefbaarheidbudgetten werd duidelijk dat de gemeente Hoogeveen de opgedane ervaring zou willen uitbreiden naar andere wijken en dorpen. Daarbij wordt ze gesteund door de andere professionele partners binnen Buurtbeheer 1. In het verlengde van het doel van het stimuleringsprogramma is de ambitie van Buurtbeheer om samen met bewoners de besteding van de reguliere budgetten te bepalen. De gedachte is dat grotere betrokkenheid van bewoners bij hun wijk bijdraagt aan een betere kwaliteit van de leefomgeving én aan een betere kwaliteit van de dienstverlening van de participerende organisaties. De ambitie staat niet op zichzelf, maar is bijvoorbeeld één van de centrale elementen van het collegeprogramma Ruimte voor inbreng heet het programmapunt waarbij het college zich uitspreekt om inwoners, organisaties en instellingen in een vroeg stadium ruim de gelegenheid te geven om een actieve bijdrage te leveren aan de politieke beleids- en besluitvorming. Om gemeentebreed vorm te geven aan de verdere ontwikkeling van betrokkenheid en zeggenschap van bewoners en andere partijen is gekozen voor de opzet van een nieuw project onder de naam Wijk- en dorpsgericht werken. Tijdens een Project Start Up op 28 augustus 2004 is met alle betrokken partijen nagedacht over het doel, resultaten en concrete stappen van het project. Project Start Up Tijdens de Project Start Up zijn de volgende doelen van het project bepaald; Het ontwikkelen van de planmatige aanpak wijk- en dorpsgericht werken; Het vergroten van de invloed van bewoners (beleid beheer) en het kantelen van aanbodgericht naar vraaggericht werken. Daarbij dient ook de reikwijdte van bevoegdheden van bewoners te worden vastgesteld. Het vergroten van de samenwerking diverse organisaties; Het verbeteren van de daadkracht van diverse organisaties, via resultaat gericht werken; Het verbeteren van de integraliteit, met inbegrip van de nu niet binnen Buurbeheer vallende disciplines. 1 In het vervolg van dit document noemen we deze de participerende of partnerorganisaties. 4

5 Het project levert uiteindelijk de volgende resultaten op: 1. Concrete formulering van de visie, missie en doelstellingen van het Wijk- en dorpsgericht werken; 2. Concrete opzet van de organisatie- en communicatiestructuur; 3. De implementatie van de resultaten onder 1. en 2. De genoemde resultaten komen ook overeen met de vastgestelde fasering van het project, namelijk: Fase 1 Fase 2 Fase 3 Vaststellen visie, missie en doelstellingen van het Wijk- en dorpsgericht werken; Vaststellen van de organisatie- en communicatiestructuur; De implementatie Het onderhavige document legt de uitkomsten van Fase 1 vast. Leeswijzer Na deze inleiding gaat hoofdstuk 2 in op het doel en resultaat van fase 1, zoals vastgesteld tijdens de Project Start Up. Daarnaast staan de verschillende activiteiten beschreven. In hoofdstuk 3 staan de resultaten beschreven van de genoemde activiteiten. Belangrijk deel van de activiteiten binnen fase 1 bestond uit diverse interviews met verschillende organisaties en instellingen. Bovendien is er een meedenkavond georganiseerd voor de bewoners. De uitkomsten van de interviews en de meedenkavond zijn in meer detail beschreven in bijlage I en grafisch weergegeven in bijlage II. Hoofdstuk 4 geeft een beschrijving van de visie, missie en doelstellingen van het Wijk- en dorpsgericht werken als resultaat van alle gesprekken met betrokken partijen. In hoofdstuk 5 zijn de beslispunten op een rij gezet waarover een besluit wordt gevraagd van de kerngroep. Hoofdstuk 6 geeft een beschrijving van het plan van aanpak voor de fase 2, die hierop zal volgen. 5

6 2. Opdracht fase 1 Het doel van fase 1 is te bepalen wat de gemeente en andere betrokken partijen wil bereiken met het wijk- en dorpsgericht werken. Concreet levert deze fase een vastgestelde visie, missie en doelstellingen op als fundament voor het verder ontwerpen en vervolgens implementeren van de nieuwe werkwijze Wijk- en dorpsgericht werken. Hierbij wordt onder visie, missie en doelstelling verstaan: a) Visie: verwoordt de aanleiding voor de keuze van het wijk- en dorpsgericht werken vanuit een analyse van (de veranderingen in) de omgeving en binnen organisaties. b) Missie: verwoordt de richting waar we met het wijk- en dorpsgericht werken naar toe willen, met de visie als uitgangspunt. Het gaat feitelijk om de toekomst van het wijken dorpsgericht werken. c) Doelstelling(en): verwoordt wat concreet wordt nagestreefd met de introductie van het wijk- en dorpsgericht werken. Uit de doelstellingen zijn ook de resultaten te benoemen. Deze fase bestaat uit de volgende activiteiten: I. Onderzoek onder bewoners; II. Onderzoek onder de participerende en niet-participerende organisaties, d.w.z. organisaties die al of niet direct deelnemen aan het huidige Buurtbeheer; III. Confrontatie van uitkomsten uit de interviewrondes; IV. Opstellen van de visie, missie en doelstellingen; V. Installeren van de klankbordgroepen en voorleggen van het resultaat; VI. Accorderen van het beslisdocument door de kerngroep; VII. Bekrachtiging door de organisaties van visie, missie en doelstellingen Hieronder volgen de uitkomsten uit de activiteiten I. - IV. 3. Resultaat fase Beschrijving proces De start van het project was op 26 augustus Met vertegenwoordigers van de participerende organisaties en een aantal bewoners is tijdens deze Project Start Up nagedacht over de doelstellingen en het resultaat van dit project. Daarnaast zijn de activiteiten zijn benoemd en is er een inschatting gemaakt van de tijdsduur, de financiën etc. Vervolgens is de organisatiestructuur van het project opgezet. Deze bestaat uit de kerngroep en projectgroep. Beiden zijn in het najaar 2004 geïnstalleerd. Het management van de gemeente en de raadsleden zijn via een eerste nieuwsbrief geïnformeerd. Ook de wijk- en dorpenteams zijn geïnformeerd. De andere participerende organisaties van Buurtbeheer hebben intern gezorgd voor verspreiding van alle informatie en dit is tevens intern bediscussieerd. Er is contact gelegd met de projectgroep Wijkgebonden Leefbaarheidbudget om de daar aanwezige deskundigheid en ervaring in te kunnen brengen in dit project. In januari 2005 zijn we met het project echt naar buiten getreden. Hiertoe zijn de lokale media gebruikt. Op 31 januari was er een Meedenkavond voor alle inwoners. De maanden januari, februari en maart zijn verder gebruikt voor een aantal interviews met allerlei organisaties. In bijlage I treft u een weergave van de uitkomsten van het onderzoek onder bewoners en vertegenwoordigers van participerende en niet-participerende 2 organisaties. 2 De niet-participerende organisaties zijn organisaties die niet direct als vaste partner deelnemen aan Buurtbeheer. 6

7 3.2 Uitkomsten proces De uitkomsten van de interviewrondes met participerende en niet-participerende organisaties zijn verwerkt in bijlage I. Hier is ook een kort verslag opgenomen van de meedenkavond waar bewoners uit de stadskern en de dorpen aanwezig waren. Hieronder volgt de analyse van de uitkomsten. Dit legt natuurlijk ook de basis voor de invulling van de visie, missie en de doelstellingen van het Wijk- en dorpsgericht werken, dat in het volgende hoofdstuk aan de orde komt. Alvorens op de uitkomsten in te gaan, mag gezegd worden dat de gesprekken met bewoners en vertegenwoordigers van niet-participerende organisaties hebben aangetoond dat mensen en organisaties zich sterk betrokken voelen bij het wel en wee in de stad, in wijken en buurten en in de dorpen. Een meerderheid is in redelijke mate tevreden over het huidige Buurtbeheer. Alle gesprekspartners zien Buurtbeheer als een goede basis om verder uit te bouwen in de richting van wijk- en dorpsgericht werken. Wat een verdere uitbouw betreft denken vertegenwoordigers van participerende organisaties daarbij vooral aan een betere onderlinge samenwerking - bijvoorbeeld via prestatieafspraken - en een grotere betrokkenheid (beter gestructureerd) van bewoners en organisaties. Bewoners en vertegenwoordigers van niet-participerende organisaties vragen zich vooral af of in het bijzonder de gemeente wel klaar is om een nieuwe stap te zetten. Zijn de voorwaarden wel vervuld om het wijk- en dorpsgericht werken te introduceren? Dit punt komt ook naar voren uit de conclusies van het klanttevredenheidsonderzoek uit Hierin geven bewoners aan dat Buurtbeheer goed loopt zolang het om kleine zaken gaat die binnen Buurtbeheer opgelost kunnen worden. Zodra Buurtbeheer de gemeente moet inschakelen, verloopt het proces stroef. De gemeente laat lang niet altijd zien op voet van gelijkwaardigheid te staan met bewoners en andere partijen. Ze straalt nu te weinig erkenning en waardering uit voor de rol van andere partijen. Ze is (nog) niet de betrouwbare partner die doet wat ze toezegt en communiceert in dit verband gebrekkig. Ze toont nog te weinig de daadkracht en slagkracht om snel, adequaat en accuraat problemen op te pakken. Het heeft deels te maken met het bestuurlijk apparaat maar ook met de kwaliteit en de houding van het ambtelijk apparaat. Hoewel het voor velen nog niet helemaal duidelijk is wat de belofte van het Wijk- en Dorpsgericht werken nou precies inhoudt, willen partijen daar actief over meedenken. Ondanks verschillen van mening, zijn er voldoende overeenkomsten om tot een gedeelde visie, missie en doelstellingen te komen. Natuurlijk zijn er ook al voorstellen gedaan hoe het wijk- en dorpsgericht werken concreet vorm kan krijgen. Iedereen steunt bijvoorbeeld het idee van wijk- en dorpsplannen die met actieve deelname van alle betrokkenen tot stand moeten komen. Er is bovendien veel steun voor het instellen van activiteitenbudgetten op wijkniveau. In navolging van experimenten met het wijkgebonden leefbaarheidsbudget in de wijk Krakeel, is op meerdere pekken de wens geuit een dergelijk budget als instrument mee te nemen ten behoeve van het Wijk- en dorpsgericht werken. Zo n budget zou beschikbaar moeten zijn voor alle wijken waar bewoners zelf invulling aan kunnen geven. Alle gesprekspartners zijn ook voor een wijk- en dorpsmanager (een gebiedsregisseur), een functionaris met voldoende mandaat om de samenwerking en afstemming in de wijk en dorpen te organiseren, met het Wijk- en dorpsplan als sturingsinstrument. Er is ook steun voor het instellen van het gebiedswethouderschap, hoewel er nog nagedacht moet worden over de precieze taken en bevoegdheden en de relatie met andere portefeuilles en/of portefeuillehouders. De belangrijke vraag is hoe de zeggenschap van bewoners kan worden ingevuld. Welke onderwerpen lenen zich voor zeggenschap en - misschien belangrijker - welke onderwerpen horen toe aan professionals? Dit zal in detail aan de orde komen tijdens fase 2. Eén van de professionals nam alvast een voorschot op deze discussie en merkte op dat uiteindelijk elk 7

8 voorstel van bewoners door het deskundige oordeel van professionals om zeep is te redeneren. Zeggenschap van bewoners vraagt daarom ook moed van professionals en organisaties en meer vertrouwen in de capaciteit van bewoners. 8

9 4. Visie, missie en doelstellingen Wijk en dorpsgericht werken 4.1 Inleiding Samen is een terugkerend woord in het Collegeprogramma van Hoogeveen. Samen met bewoners en organisaties zoeken naar antwoorden op vragen vanuit de lokale samenleving. Inwoners, organisaties en instellingen in een vroeg stadium ruim de gelegenheid bieden een actieve bijdrage te leveren aan de politieke beleids- en besluitvorming. Het is het zoeken naar vormen van partnerschap met andere spelers om gezamenlijk nieuwe paden aan te leggen. Interactieve beleidsvorming heet dat in het moderne jargon. Ook de andere partnerorganisaties hebben het beginsel van samen met anderen nadrukkelijk in hun beleid staan. Er zijn meerdere redenen aan te geven waarom de gemeente Hoogeveen en de andere participerende organisaties dat partnerschap wil. De lokale samenleving is steeds complexer geworden: grotere verscheidenheid aan groepen en wensen, de verbondenheid met nationale en internationale ontwikkelingen, processen als individualisering. De lokale overheid, de gemeente, heeft steeds meer taken toegeschoven gekregen vanuit de landelijke overheid, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, onderwijs, werkgelegenheid, integratie en de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. In die context realiseert de gemeente zich dat ze geen alleskunner is, niet meer de enige partij die even zegt wat er gaat of moet gebeuren. Er zijn anderen die aan de poorten van het gemeentehuis kloppen. Mensen zijn mondiger en individualistischer geworden. Ze kennen hun belangen en gaan daarvoor, zelf of via hun (belangen)organisaties. Mensen eisen kwaliteit van de overheid en dat moet zoveel mogelijk op maat van eigen wensen en behoeften. Dat maakt dat overheid en burger nogal eens tegenover elkaar komen te staan: de veelbesproken kloof tussen overheid en burger. Een manier om die kloof te dichten is de betrokkenheid van mensen en organisaties te vergroten. Hen actief te betrekken bij nieuw beleid en nieuwe plannen. Dat zorgt voor een beter draagvlak voor allerhande vernieuwing. Bovendien is de overheid zo in staat verantwoordelijkheid te delen. Het delen van verantwoordelijkheid wil overigens niet zeggen dat de overheid daarmee gelijkgeschakeld is aan andere partijen of dat een ieder eenzelfde rol heeft. In het licht van veranderingen blijft de overheid, of beter gezegd het politiek bestuur, eindverantwoordelijke, omdat de overheid bij wetgeving verantwoordelijkheden en daarmee verbonden bevoegdheden kent. Daarbij moet opgemerkt worden dat ook andere participerende organisaties als politie en woningcorporaties - op hun specifieke terrein handelen in overeenstemming met hun toegekende verantwoordelijkheden en bijbehorende bevoegdheden. De wijk, het dorp en de buurt zijn plaatsen die zich lenen om gezamenlijk vorm te geven aan beleid, aan plannen. Het zijn de plekken waar mensen vorm geven aan hun bestaan, waar mensen weten wat er speelt en wat er moet gebeuren om de kwaliteit van wonen en leven in stand te houden of te verbeteren. Daarom zijn wijken en dorpen de plekken waar Buurtbeheer heel concreet mensen mede de beleids- en planvorming kunnen bepalen. Daarbij moet overigens de kanttekening worden gemaakt dat niet alle bewoners binnen een wijk of dorp de mogelijkheid hebben of de noodzaak zien om betrokken te zijn bij het proces van beleidsvorming en uitvoering. Er zijn groepen bewoners die om allerlei redenen in dat opzicht op afstand staan van overheid en instellingen. Het stimuleren van participatie op wijk- of dorpsniveau biedt de mogelijkheid dat juist deze groepen actief opgezocht kunnen worden. Een ander voordeel is dat mensen bewoners zich op die manier meer betrokken gaan voelen bij hun wijk, buurt of dorp en bij elkaar. Het proces van individualisering en anonimisering heeft de leefbaarheid in sommige wijken en buurten en dorpen langzamerhand onder druk gezet. Het heeft er mogelijk ook voor gezorgd 9

10 dat mensen vooral consumenten werden en minder producenten van hun eigen woon- en leefomgeving. Bewoners gingen zoals al gezegd steeds meer eisen stellen maar vroegen zich minder af welke bijdrage zij zelf kunnen leveren aan de leefbaarheid in hun wijk en dorp. Betrokkenheid, verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid horen daarom bij elkaar. Uit de interviewrondes en bijeenkomsten is gebleken dat iedereen een nieuwe stap wil zetten vanuit de huidige vorm van Buurtbeheer. De stappen zijn niet altijd hetzelfde maar passen bij elkaar: De gemeente wil de bewoners een grote mate van zeggenschap geven over de besteding van reguliere middelen op wijk- en dorpsniveau. Bovendien wil ze als organisatie vraaggerichter en flexibeler kunnen werken. Ten slotte wenst ze beter met haar omgeving te communiceren. De participerende organisaties willen de samenwerking verder professionaliseren, zodat de partijen elkaar kunnen aanspreken en daadwerkelijk rekenschap kunnen afleggen over hun prestaties. Bovendien willen ze dat de gemeente deze samenwerking meer gewicht geeft binnen de gemeentelijke organisatie. Ten slotte willen ze meer ruimte geven aan bewonersparticipatie op een meer gestructureerde manier. Daarbij zijn alle participerende partijen van mening dat het Wijk- en dorpsgericht werken in principe voor alle bewoners iets te bieden moet hebben. Voor hen die de nieuwe mogelijkheden snel weten en willen benutten en voor hen die nu (nog) op afstand staan. Niet-participerende organisaties willen grotere betrokkenheid bij vaak stedelijke beleidsen planvorming en willen ook een deskundige inbreng op wijk- en dorpsniveau, waar mogelijk en relevant. Ze willen gezien worden als een waardige en gerespecteerde gesprekspartner voor gemeente, organisaties en bewoners. Bewoners willen meer invloed en zeggenschap over onderwerpen die de leefkwaliteit in wijken en dorpen direct beïnvloeden. Ze willen zeggenschap over de gehele breedte, dus van planvorming tot uitvoering. Ze hebben oog voor de inbreng van deskundige professionals en afhankelijk van het onderwerp willen ze ofwel medebeslissingsrecht dan wel zelfbeslissingsrecht. De stap van Buurtbeheer naar wijk- en dorpsgericht werken is ook een stap van probleemgestuurde aanpak met de nadruk op het beheer naar een totale aanpak met aandacht voor zowel ontwikkeling als beheer op fysiek, economisch en sociaal vlak. Bij Buurtbeheer vormen de problemen in de wijk en dorp de inzet, bij het wijk- en dorpsgericht werken wordt gewerkt vanuit een visie op de wijk en het dorp met korte, middellange en lange termijn maatregelen. 4.2 Visie Centraal in de visie van het wijk- en dorpsgericht werken staat dat overheid, organisaties en bewoners elkaar nadrukkelijk nodig hebben om de woon- en leefkwaliteit in wijken en dorpen te waarborgen. De complexiteit en de veranderlijkheid van de samenleving anno 2005 maakt dat geen enkele partij zelfstandig in staat is antwoorden te hebben op actuele vragen, behoeften en problemen van de samenleving. De overheid mag zich dan terugtrekken op haar kerntaken, in de visie van de Hoogeveense overheid op het Wijk- en Dorpsgerichte Werken gaat dit samen met het bouwen aan partnerschap. Dit houdt in dat ook andere partijen invloed hebben en mede bepalend zijn om richting te geven aan ontwikkelingen in wijken en dorpen. Invloed en medebepalendheid van bewoners en hun (belangen)organisaties draagt bij aan de kwaliteit van en het draagvlak voor beleidsinterventies. Bewoners en hun organisaties willen die invloed nadrukkelijk dragen, als gelijkwaardige partners wel te verstaan. Het Wijk- en Dorpsgericht werken dient daarbij niet alleen mogelijkheden te bieden voor mensen en groepen die de weg reeds kennen maar ook voor hen die nu om allerlei redenen op afstand staan. Het dient in de basis mogelijkheden en kansen te bieden voor alle bewoners in wijken en dorpen. Een vergrote invloed van alle bewoners kan tegelijkertijd bijdragen aan een grotere betrokkenheid van bewoners bij hun wijk of dorp en bij elkaar. Het maakt mensen bewust dat zij ook zelf de kwaliteit van hun leefomgeving mede bepalen en dus kunnen sturen. Het Wijken Dorpsgericht werken mag enerzijds de kwaliteit van en het draagvlak voor beleidsinterventies vanuit professionele partijen vergroten, anderzijds verschaft het de wijk-, 10

11 buurt- en dorpsgemeenschap de middelen om zelf invulling te geven aan de kwaliteit van leven in buurten, wijken en dorpen. In het kader van de betrokkenheid van bewoners appelleert het Wijk- en dorpsgericht werken aan drie dimensies: 1) de zelfredzaamheid van de individuele bewoner, 2) de maatschappelijke participatie van mensen en groepen en 3) de sociale samenhang tussen mensen en groepen op wijk- en dorpsniveau. 4.3 Missie Het motto van de missie van het Wijk- en dorpsgericht werken luidt: In partnerschap bouwen aan de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in wijken en dorpen. De relevante uitgangspunten zijn: Ruimte voor gelijkwaardigheid Betrokken partijen participeren op voet van gelijkwaardigheid in de ontwikkeling van wijken en dorpen. Daarmee is niet iedere partij gelijk. De overheid (het politiek bestuur) en andere participerende organisaties, zoals de politie en de woningcorporaties, hebben bij wetgeving verantwoordelijkheden en daaruit voortvloeiende bevoegdheden. Gezien de beleidsbepalende rol van de overheid op wijk- en dorpsniveau ligt een regierol vanuit de gemeente in het kader van het Wijk- en dorpsgericht voor de hand. Professionele organisaties hebben rekening te houden met wet- en regelgeving, waaruit verplichtingen voortvloeien die beperkingen opleggen aan de handelingsruimte van organisaties. Ook bewoners kennen hun rechten en plichten. Ze gaan zorgvuldig om met minderheidsstandpunten van anderen in wijken en dorpen. Ruimte voor partnerschap Partnerschap is een cruciaal onderdeel van het wijk- en dorpsgericht werken. In het proces van planvorming tot -uitvoering trekken partijen met elkaar op en respecteren elkaars inbreng. Professionele partijen kunnen en durven elkaar aan te spreken op de kwaliteit van ieders prestatie. Professionals maken in overleg met bewoners gebruik en geen misbruik van hun kennis. Partnerschap betekent ook dat alle partijen actief de deelname bevorderen van mensen en groepen die de weg naar actieve deelname niet of minder kennen of zoeken. De participerende bewonersgeledingen moeten in dat opzicht in voldoende mate representatief zijn opdat het Wijk- en dorpsgericht werken voor en van alle bewoners is. Bovendien zoeken bewoners op wijk- of dorpsniveau ondersteuning bij belangenorganisaties op stedelijk niveau, zodat gebruik wordt gemaakt van ieders specifieke deskundigheid. Ruimte voor diversiteit De gemeente Hoogeveen bestaat uit dorpen en een stadskern, dat kan van invloed zijn op de uitvoering van het wijk- en dorpsgericht werken. Bovendien kent de gemeente een diversiteit aan mensen en groepen: jong en oud, rijker en armer, autochtoon en allochtoon. Al deze verschillen worden erkend en daar waar mogelijk en nodig gehonoreerd. De uitvoering van het wijk- en dorpsgericht werken is geslaagd wanneer die diversiteit doorklinkt in wijk- en dorpsplannen. Ruimte voor deskundigheid Het uitgangspunt hierbij is bewoners hun eigen ervaringsdeskundigheid inbrengen. De participerende organisaties stellen bewoners daarbij in staat hun deskundigheid (verder) te ontwikkelen. Deskundigheid en reële toegang tot informatie, hoe moeilijk ook in dit verband, zijn belangrijke voorwaarden om reëel uitvoering te kunnen geven aan het wijk- en dorpsgericht werken. De realiteit gebiedt te zeggen dat er hoe dan ook een verschil in deskundigheid zal blijven tussen professionals en participerende bewoners. Het is belangrijk dat bewoners daarom toegang hebben tot professionele ondersteuning, bijvoorbeeld vanuit het opbouwwerk. Daarnaast is het raadzaam dat bewoners actief op zoek gaan naar de 11

12 deskundigheid van (belangen)organisaties op stedelijk niveau of naar kennis van bewoners binnen de eigen wijk. Ruimte voor medeverantwoordelijkheid De term medeverantwoordelijkheid kan in het kader van het vergroten van de invloed van bewoners twee betekenissen hebben. Enerzijds in de zin van verantwoording nemen en rekenschap afleggen. Anderzijds doelt de term ook op de eigen bijdrage die partijen leveren aan de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. In het kader van bewonersinvloed kunnen bewoners niet aangemerkt worden als partij die rekenschap aflegt over genomen besluiten. Daarom zijn bewoners wel medebepalend maar niet medeverantwoordelijk in het proces van beleidskeuzes en besluiten. Bewoners zijn als partij uitdrukkelijk wel medeverantwoordelijk als het gaat om de kwaliteit van de eigen woon- en leefomgeving. Via het Wijk- en dorpsgericht werken wordt de invloed van bewoners vergroot maar tegelijkertijd worden bewoners zich meer en meer bewust van de eigen rol in de kwaliteitshandhaving en verbetering. 4.4 Doelstellingen De centrale doelstellingen van het Wijk- en dorpsgericht werken zijn: 1. Het bevorderen en onderhouden van de woon- en leefkwaliteit in wijken en dorpen; 2. Het verbeteren van de werkwijze van de participerende organisaties via een integrale aanpak en zo nodig organisatorische aanpassingen behorende bij een vraaggerichte manier van werken; 3. Het verder professionaliseren van de samenwerking tussen de direct participerende organisaties via het opstellen van committerende prestatiegerichte afspraken; 4. Het vergroten van de invloed en zeggenschap van alle (groepen) bewoners en organisaties op wijk- en dorpsniveau, van de fase van planvorming tot en met de uitvoering van wijk- en dorpsplannen. Er kan tegelijkertijd aan de vier hoofddoelstellingen gewerkt worden. Het mag echter duidelijk zijn dat een kwaliteitsverbetering van de organisaties en een verdere professionalisering van de institutionele samenwerking belangrijke voorwaarden zijn om bewoners en organisaties het vertrouwen te geven dat hun zeggenschap en medeverantwoordelijkheid daadwerkelijk de moeite waard is. 4.5 Instrumenten voor uitvoering Tijdens de gesprekken en bijeenkomsten is al een voorschot genomen op mogelijke voorstellen inzake de organisatie van het wijk- en dorpsgericht werken. Het gaat hierbij om de wijk- en dorpsplannen, de activiteitenbudgetten, de wijk- en dorpsmanager (gebiedsregisseurs) en de gebiedswethouder. Deze voorstellen zullen in de volgende fase verder worden uitgewerkt. Om recht te doen aan de ingebrachte ideeën van de gesprekspartners, stippen we de voorstellen vast kort aan. Daarbij merken we op dat er in de volgende fase mogelijk andere voorstellen worden gepresenteerd door betrokken partijen die vervolgens nader worden bekeken. A. Wijk- en dorpsplannen Wijk- en dorpsplannen kunnen het onderliggende werkdocument worden van het wijk- en dorpsgericht werken. Hier lijkt consensus over te bestaan bij alle betrokkenen. Belangrijke discussiepunten bij de verdere ontwikkeling van het instrument zijn de totstandkoming van het plan en de wijze waarop de diverse partijen en niet op de laatste plaats de bewoners en hun (belangen)organisaties - hierin participeren. Een ander vraagstuk is de looptijd van de plannen en de status van de plannen binnen de participerende organisaties. Wat de status betreft geldt de vraag of deze plannen richtinggevend zijn voor alles wat er in wijken en dorpen gebeurt. Om vorm te geven aan de integrale samenwerking tussen alle participerende organisaties is het aan te bevelen dat de wijk- en dorpsplannen het sturingsinstrument worden voor al deze organisaties. 12

13 B. Activiteitenbudget In de afgelopen twee jaar is in de wijk Krakeel geëxperimenteerd met het wijkgebonden leefbaarheidsbudget. Onderdeel daarvan was een budget waar bewoners zelf invulling aan mochten geven. Dit model kan als instrument ingepast worden als onderdeel van het Wijk- en dorpsgericht werken, zodat alle wijken en dorpen een budget ter beschikking krijgen dat ten goede komt aan de leef- en woonomgeving. C. Wijk- en dorpsmanager (gebiedsregisseur) De wijk- of dorpsmanager kan de centrale (ambtelijke) functionaris zijn binnen het wijk- en dorpsgericht werken. Hij of zij kan de regisseur zijn bij de totstandkoming van de wijk- en dorpsplannen en bewaakt de voortgang van deze plannen. Een belangrijk discussiepunt is de vraag wat de status van deze functie is binnen de ambtelijke organisatie en richting de participerende organisaties. Idealiter is de wijk- en dorpsmanager een functionaris die namens alle participerende organisaties op kan treden. Een ander discussiepunt is of deze functionaris het mandaat krijgt om de gemeentelijke diensten en andere participerende organisaties aan te sturen wat ieders activiteiten betreft in wijken en dorpen. Of geldt hij of zij meer als een coördinator die zorgt voor samenwerking en afstemming. Ook budgettaire ruimte en mandaat zijn essentieel voor de taakuitvoering van de manager. De wijk- of dorpsmanager moet in staat zijn op grond van prestatieafspraken andere participerende organisaties aan te spreken op de voortgang van hun voorgenomen inbreng. Al deze discussiepunten zullen in de tweede fase moeten worden beantwoord om concrete invulling te geven aan het wijk- en dorpsgericht werken. D. Gebiedswethouder Er lijkt steun te bestaan voor een gebiedswethouder. Een wethouder die naast zijn of haar reguliere portefeuille bestuurlijk verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van wijk- en dorpsplannen en de voortgang daarvan. De vraag is hoe deze taak zich verhoudt tot de collega-wethouders en tot zijn of haar eigen portefeuille. 5. Beslispunten Hierbij verzoeken we u in te stemmen met: 1. de voorgestelde visie onder hoofdstuk 4.2; 2. de voorgestelde missie onder hoofdstuk 4.3; 3. de voorgeselde doelstellingen onder hoofdstuk 4.4; 4. de verdere verkenning en uitwerking van de voorstellen genoemd onder Plan van aanpak fase 2 In het Plan van Aanpak t.b.v. het totale project zijn de activiteiten van fase 2 beschreven. Aan de hand daarvan en aan de hand van de hiervoor geformuleerde visie, missie en doelstellingen kan het plan van aanpak voor fase 2 worden geschreven. Dat is nu nog niet gebeurd omdat de kerngroep in de eerste vergadering heeft besloten dat aan het eind van fase 1 een offerte gevraagd moet worden aan een aantal externe bureaus om door hen te laten beoordelen of de voorgestelde aanpak, het voorgestelde resultaat van fase 2 (een organisatie- en communicatiestructuur) kan opleveren. Ook wil de kerngroep op deze wijze inzicht krijgen in de kosten van het verdere project. 13

14 Bijlage I Uitkomsten van het onderzoek onder bewoners en vertegenwoordigers van participerende en niet-participerende organisaties. A. Meedenkavond met bewoners Tijdens de avond op 31 januari jl. waren ongeveer 50 bewoners aanwezig. Verder waren er vertegenwoordigers van organisaties, instellingen en de gemeenteraad. De laatste groep nam als toehoorder deel aan de bijeenkomst. Van de bewoners was 40% vrouw en 60% man. Bijna 60% van de aanwezigen kwam uit de stadskern, tegenover 40% uit één van de dorpen. Drie personen waren jonger dan 30 jaar, 35 mensen tussen de 30 en 60 jaar en 16 mensen (30%) ouder dan 60 jaar. Daarnaast was tweederde van de aanwezige bewoners al actief in het kader van Buurtbeheer. Tijdens de bijeenkomsten kregen de aanwezigen stellingen voorgelegd. De mensen konden via individuele stemkastjes antwoord geven op deze stellingen. Bovendien was er ruimte voor discussie voor en na de stemming. De uitkomsten van de stemmingen zijn in Bijlage II grafisch uitgewerkt. Hieronder geven we een samenvatting van de resultaten. Een ruime meerderheid (60%) wil vooral invloed uitoefenen op het niveau van de wijk. Daarnaast geeft eenderde van de aanwezigen de voorkeur aan invloed op buurt- of straatniveau. Het zijn vooral de mensen uit de stadskern die invloed wensen op dat lagere niveau, omdat ze zich meer verbonden voelen met hun buurt of straat. Bij dorpsbewoners zien we dat veel minder. Daar identificeert men zich vooral met het dorp als geheel. De aanwezigen willen invloed uitoefenen op alle onderwerpen die met de kwaliteit van de woon- en leefomgeving te maken hebben. Dus op onderwerpen als wonen, openbare ruimte, veiligheid, sociale betrokkenheid en voorzieningen in de wijk. Daarbij willen de meeste mensen invloed vanaf het moment van plan- of beleidsvorming. Uit de peiling blijkt dat een wijk- of dorpsplan een instrument is dat de steun van de bewoners heeft. Als gevraagd wordt naar de mate van invloed dan ongeveer tweederde van de mensen aan mee te willen beslissen. Verder geeft 30% van de deelnemers de voorkeur aan zelf beslissen. Hierbij speelt het onderwerp een belangrijke rol. De bewoners beseffen dat alleen bepaalde onderwerpen geschikt zijn om zelfstandig over te besluiten. Bewoners nemen in dat opzicht een genuanceerde houding aan omdat zij beseffen dat deskundige inbreng van professionals vaak wenselijk of noodzakelijk is. Interessant is te zien dat meer dorpsbewoners dan stadsbewoners de voorkeur geven aan zelf beslissen. Wat de organisatie van de bewonersinvloed betreft, gaat de voorkeur uit naar stabiele bewonersgroepen met een levensduur langer dan een jaar. Bij bepaalde onderwerpen is het mogelijk een bewonersgroep op te zetten met een kortere levensduur. De aanwezigen hechten veel waarde aan opgebouwde deskundigheid en ervaring. Daarbij valt het op dat dit (bewonersgroepen met een lange levensduur) bij dorpsbewoners relatief meer de voorkeur geniet dan bij bewoners uit de stadskern. Ruim 70% van de aanwezigen gaat voor een bewonersgroep op wijkniveau, naast 25% van de mensen voor een bewonersgroep op buurtniveau. Relatief meer stadskernbewoners dan dorpsbewoners spreken hun voorkeur uit voor organisaties op buurtniveau. De bewonersvertegenwoordiger moet vooral deskundig zijn en zijn of haar wijk kennen. Bijna alle aanwezigen pleiten voor bewonersgroepen die een goede afspiegeling zijn van het dorp, de wijk of buurt. Bijna een kwart van de mensen gaat voor gekozen bewonersvertegenwoordigers, driekwart neemt genoegen met aanmelding. Hierbij valt op dat veel meer dorpsbewoners dan stadskernbewoners voor gekozen vertegenwoordigers zijn. 14

15 Tijdens de laatste stelling konden de mensen zich voor of tegen het fenomeen wijkwethouder uitspreken. Driekwart stemde voor de wijkwethouder. Daarbij zijn er onder de stadskernbewoners meer voorstemmers dan onder de dorpsbewoners. De aanwezigen gaven tijdens de discussie aan wel hun voorkeuren te hebben wie hun dorps- of wijkwethouder zou worden. B. Interviews met besturen van Verenigingen voor Plaatselijke Belangen Tijdens de gesprekken met de verenigingen voor plaatselijk belang blijkt op de eerste plaats dat het project Wijk- en dorpsgericht werken onduidelijkheid oproept. Er is bij de gesprekspartners in eerste instantie verwarring of de huidige tijdelijke projectorganisatiestructuur de nieuwe structuur Dorpsbeheer zal worden. Ook zien de mensen het risico dat het wijk- en dorpsgericht werken de positie van de plaatselijke belangen mogelijk gaat ondergraven. Want wie gaan straks namens de dorpen spreken in het kader van het Wijk- en dorpsgericht werken? Er wordt ook de vraag gesteld of de dorpen niet buiten deze nieuwe aanpak kunnen blijven. De mensen zijn op zich tevreden met Buurtbeheer. Daar waar dingen misgaan, vragen allereerst interne verbeteringen, dus binnen de gemeente of andere organisaties. De verenigingen van plaatselijk belang zijn wel van mening dat de communicatie met de gemeente beter zou kunnen. In dat opzicht is er behoefte aan een wijk- of dorpsmanager die zorgt voor een goede communicatie tussen gemeente en bewoners. Wat de communicatie betreft pleiten de gesprekspartners voor een intensiever contact met de leden van het college. Eén bezoek eens per twee jaar wordt als onvoldoende gezien, dat mag best eens per jaar. Naast een dorpsmanager (analoog aan wijkmanager) ziet men ook wel wat in wijk- en dorpsplannen en een gebiedswethouder. Een aantal verenigingen benadrukken het belang dat de communicatie met de gemeente via hen verloopt, omdat zij zichzelf zien als een goede tussenpersoon. Over de manier waarop een dorpsplan tot stand komt verschillen de meningen. Er zijn twee varianten. Bij de eerste variant is de vereniging de spreekbuis namens het dorp dat actief betrokken wordt bij de totstandkoming van het plan. De vereniging weet namelijk wat er speelt in de dorpen en heeft veel contact met de achterban. Bij de tweede variant is de vereniging van plaatselijk belang slechts één van de gesprekspartners. Bij de totstandkoming van het plan zijn alle bewoners en organisaties betrokken. De gedachte hierbij is dat alle partijen samen meer weten dan alleen de verenging en zo ontstaat er meer draagvlak. De vertegenwoordigers van de plaatselijke belangen zien meer in meebeslissen dan in zelf beslissen. De inbreng van professionals ziet men als een blijvende noodzaak. C. Interviews met vertegenwoordigers van niet-participerende organisaties De volgende niet-participerende organisaties zijn geïnterviewd: Koninklijke Horeca Nederland / regio Hoogeveen Cliëntenraad Seniorenplatform Zorginstellingen Huurdersfederatie Basisscholen Ondernemersorganisaties Hoogeveen Waterschap Reest en Wieden Besturen buurthuizen Jeugdraad - Hoogeveen Internationale Vrouwencentrum Boeket De niet-participerende organisaties zijn een gevarieerde groep. Een meerderheid is positief over Buurtbeheer. Sommige organisaties hebben daar meer mee te maken dan anderen. De gesprekspartners zijn kritischer over het functioneren van de gemeente. De gemeente reageert te weinig pro-actief en te langzaam op signalen van organisaties. Sommige organisaties wijzen op initiatieven die zij zelf nemen om bijvoorbeeld de leefbaarheid en de levendigheid in de stadskern te verbeteren maar ondervindt te weinig ondersteuning van de 15

16 kant van de gemeente. De gesprekspartners benadrukken dat het niet gaat om onwil of laksheid maar vaak om onvoldoende kwaliteit van het ambtelijke apparaat. Alle organisaties willen intensiever betrokken zijn bij de beleidsvorming en ondersteunen dan ook het initiatief wijk- en dorpsgericht werken. De meerderheid vraagt zich echter af of de gemeente zelf in staat is de voorwaarden in te vullen om deze ambitie in iets concreets om te zetten. Intensievere betrokkenheid van bewoners en organisaties vraagt een andere houding van de kant van de overheid. Het vraagt meer vertrouwen in de capaciteit van andere partijen, meer ruimte voor en invloed van meningen van anderen, een herschikking van onderlinge machtsverhoudingen. Er bestaat twijfel bij de partijen of ze te maken hebben met een betrouwbare partner. Sommigen missen nu erkenning en waardering voor het werk dat ze doen van de kant van de gemeente. De niet-participerende organisaties hebben naar hun oordeel een hoop te bieden voor de gemeente. Zoals gezegd ondersteunen ze het principe van wijk- en dorpsgericht werken. Centrale punten zijn: onderlinge samenwerking, daadkracht, snel en adequaat werken aan oplossingen voor problemen in wijken en dorpen, nakomen van gedane beloften en deskundige inbreng. De gesprekspartners hebben een genuanceerde mening over de mate van invloed van bewoners. De betrokkenheid van bewoners kan groter maar ze zullen altijd externe deskundigheid moeten zoeken voor specifieke onderwerpen. De meeste nietparticiperende organisaties behartigen belangen van specifieke groepen op stadsniveau, bewonersgroepen zouden daar vaker moeten aankloppen. Daarnaast moet de aandacht uitgaan naar een grotere mate van zelfredzaamheid van bewoners. Wijk- en dorpsgericht werken vraagt niet alleen een vraaggerichte houding van organisaties maar ook meer zelfredzaamheid van bewoners. De betrokkenheid van bewoners en organisaties kan groter maar volgens de meeste gesprekspartners is de overheid eindverantwoordelijk. De gemeente is in staat de verschillen in belangen tussen groepen te wegen en daar een eindoordeel over te vellen. Die rol kan alleen de overheid spelen. Wijk- en dorpsgericht werken moet ook aandacht vragen voor het samenleven tussen allochtone en autochtone bewoners. Organisaties van etnische minderheden geven aan in dat verband meer betrokken te willen worden bij ontwikkelingen in wijken en dorpen. Het is belangrijk dat allochtonen en hun organisaties vertegenwoordigd zijn in overlegstructuren in dit verband. Daarnaast moet er aandacht komen voor activiteiten die de integratie en emancipatie bevorderen. Ten slotte gaat het erom dat het wijk- en dorpsgericht werken bijdraagt aan een betere kwaliteit (of de handhaving daarvan) van de woon- en leefomgeving en van de leefbaarheid in wijken en dorpen. D. Interviews met vertegenwoordigers van participerende organisaties De volgende participerende organisaties zijn geïnterviewd: Ambtelijke vertegenwoordiging gemeente Hoogeveen Stichting Welzijnswerk Stichting Woonconcept Politie Hoogeveen Stichting Domesta De participerende organisaties zijn allemaal actief binnen het Buurtbeheer. Alle partijen zijn het er over eens dat de onderlinge samenwerking en de korte lijnen positieve punten zijn van Buurtbeheer. De partijen houden elkaar via het overleg op de hoogte van problemen en dat levert concrete successen op. Daarbij is de kanttekening dat de aanpak sterk afhankelijk is van betrokken personen. Daarom werkt het Buurtbeheer in de ene wijk beter dan in de andere. Dat maakt deze aanpak kwetsbaar. De organisaties plaatsen ook andere kanttekeningen bij Buurtbeheer. Partijen gaan met elkaar de samenwerking aan maar 16

17 rekenen elkaar niet of nauwelijks af. Ze missen heldere prestatieafspraken. Sommigen vinden Buurtbeheer te probleemgestuurd en te kleinschalig. Ook het gebrek aan een structurele vorm van bewonersparticipatie wordt door de meerderheid genoemd. De contacten zijn vaak op individuele basis, dus tussen een professional en bewoners en er bestaan verschillen tussen wijken en dorpen. De relatie tussen de verenigingen van plaatselijke belangen en Buurtbeheer is veel steviger dan in de wijken binnen de stadskern. Ook vindt een enkele organisatie dat de gemeente Buurtbeheer niet altijd de waarde toekent die het heeft. Ze benut niet altijd de kracht van Buurtbeheer. De participerende organisaties zien duidelijk mogelijkheden om Buurtbeheer verder te ontwikkelen in de richting van Wijk- en dorpsgericht werken. Dat betekent volgens hen werken vanuit heldere plannen (bijvoorbeeld in de vorm wijk- en dorpsplannen), vanuit concrete prestatieafspraken en vanuit een intensievere vorm van bewonersbetrokkenheid. Waar de ene organisatie grote invloed wenst voor bewoners, is de ander veel voorzichtiger. Het gaat hierbij om de vraag of de bewoner wel bereid en deskundig genoeg is om meer zeggenschap te kunnen dragen. Het valt op dat sommigen wijzen op de ontwikkelingen in de wijk Krakeel (door het WGLB) en de Nieuwlande (interactieve planvorming) dat volgens hen het bewijs is dat bewoners groeien in hun rol en capaciteit. Een punt is dat organisaties moeten investeren in bewoners zodat ze zich kunnen scholen. Er zou ook meer aandacht moeten zijn voor de rol die het opbouwwerk kan spelen om bewoners hierin te begeleiden. Te lang is er gekort op het welzijnswerk wat ten koste is gegaan van de formatie van het opbouwwerk. Ook bewoners en niet-participerende organisaties wijzen op dit punt. De participerende organisaties hebben ideeën hoe het Wijk- en dorpsgerichte werken eruit kan zien. Zoals gezegd verschillen de partijen over de reikwijdte van bewonersinvloed. Ze zijn voor een wijk- of dorpsmanager, met een duidelijk mandaat. Via onderlinge prestatieafspraken is het mogelijk de relatie tussen deze (gemeentelijke) functionaris en de participerende organisaties te regelen. Het wijk- of dorpsplan kan het centrale document zijn, bewoners hebben hierbij een grote inbreng. Tenslotte vraagt een meerderheid om een goede afbakening van onderwerpen waar bewoners wel en geen zeggenschap over hebben. Helderheid is hier geboden. 17

18 Bijlage II Grafische weergave bewonersbijeenkomst In het kader van het project Wijk- en dorpsgericht werken heeft op een bewonersbijeenkomst plaatsgevonden. Dit om een beeld te vormen van de meningen van bewoners vanuit de stad en de dorpen over Buurtbeheer en Buurtbeheer in de toekomst. De voorgelegde stellingen zijn in 4 categorieën op te delen: Algemeen, Betrokkenheid, Invloed en de gebiedswethouder. Onderdeel 1: Algemeen Vraag 1: Groepssamenstelling vrouw man Vraag 2: Afkomst Stad Dorp Vraag 3: Leeftijd of ouder Tussen 30 en 60 Jonger dan 30 18

19 Onderdeel 2: Betrokkenheid Vraag 4: Actief bij Buurtbeheer Nee Ja Vraag 5: Ik wil invloed op; Alle De veiligheid De gemeenschap en bewoners Het verkeer in mijn wijk Voorzieningen in mijn wijk Mijn woonomgeving - openbare ruimte Eigen woning of woningen in mijn wijk 50 Vraag 6: Meepraten op niveau van: Straat Buurt Wijk 19

20 Onderdeel 1: Algemeen (tweede maal) De eerste vier vragen werden nogmaals gesteld, de uitkomsten verschillen doordat een klein gedeelte van zaal niet langer aanwezig kon of wou zijn. Vraag 1: Groepssamenstelling Vrouw Man Vraag 2: Ik w oon in: Stad Hoogeveen Een van de dorpen Vraag 3: Leeftijd of ouder Tussen Jonger dan Vraag 4: Actief in buurtbeheer Nee Ja 20

21 Onderdeel 3: Invloed Vraag 7: Invloed op: Visieontwikkeling Beheerzaken Concreet project Algemeen wijkwerkplan Vraag 8: Ik wil vooral zelf besluiten mee-beslissen mee-doen mee-praten mee-weten Vraag 9: Beste vorm van bewonersinvloed 3 44 Flexibele groepen op basis van 1 onderwerp Vaste bewonersgroepen

22 Vraag 10: Vorm van bewonersinvloed: 10 Bewonersgroepen met een lange levensduur 36 Bewonersgroepen met middellange levensduur 1 Bewonersgroep met korte levensduur Vraag 11: Beste vorm van bewonersinvloed: Bewonersgroepen op straatniveau Bewonersgroepen op buurtniveau Bewonersgroepen op wijkniveau Vraag 12: De beste bewonersvertegenwoordigers komen uit mijn wijk of buurt: Oneens Eens 50 22

23 Vraag 13: De beste bewonersvertegenwoordigers zijn al actief: Verschilt per onderwerp Oneens 6 Eens Vraag 14: Organisaties zijn goed samengesteld als ze een afspiegeling zijn voor de wijk 2 44 Oneens Eens 50 Vraag 15: Vertegenwoordigers van bewoners: Mogen zichzelf aanmelden Moeten gekozen worden 23

24 Vraag 16: Vertegenwoordigers van bewoners: Hoeven geen lid te zijn van bew onersorganisaties Moeten lid zijn van een bew onersgroep Onderdeel 4: Gebiedswethouder Vraag 17: Voor een zogenaamde gebiedswethouder Oneens Eens 24