Wijkatlas. Gemeente Roosendaal

Transcriptie

1 Wijkatlas Roosendaal 2009

2 Colofon Opdrachtgever: Roosendaal, Team Informatie Diensten. Postbus 5000, 4700 KA Roosendaal. Contactpersoon: drs. M. Bogers. Telefoon (0165) Fax (0165) Uitgave en rapportage: Oostveen Beleidsonderzoek en Advies. Elbertbos 1, 7543 GV Enschede. Telefoon (053) Fax (053) Internet: Enschede / Roosendaal, december ISBN Elektronische versie Wijkatlas: Samenstelling: drs. Paul Oostveen. Omslagontwerp: Reclame Enzo, Roosendaal / Piershil. Vormgeving binnenwerk: Oostveen Beleidsonderzoek en Advies. Drukwerk: Gildeprint Drukkerijen, Enschede. Overname uit dit rapport is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3-4 Wegwijzer voor de Wijkatlas 5-6 Hoofdstuk 1: Bevolkingsopbouw 7 Tabel Inwoners naar leeftijdsgroep, per wijk en buurt 8 Tabel Inwoners naar leeftijdsgroep (in % en per etnische groep), per wijk en buurt 9 Tabel Inwoners naar, per wijk en buurt 10 Kaart Inwoners met, per buurt 11 Grafiek Inwoners naar, per wijk 11 Tabel Huishoudens naar gezinssituatie, per wijk en buurt 12 Kaart Aandeel gezinnen met kinderen, per buurt 13 Grafiek Particuliere huishoudens naar gezinssituatie, per wijk 13 Tabel Kinderen en nen, per wijk en buurt 14 Kaart Aandeel vestigingen afgelopen 24 maanden, per buurt 15 Grafiek Geboorte en sterfte, per wijk 15 Tabel Mutaties in de bevolking, per wijk en buurt 16 Tabel Mobiliteit van de bevolking, per wijk en buurt 17 Grafiek Woonduur in de gemeente, per wijk 18 Tabel Verhuizingen van wijk naar wijk 19 Tabel Overzicht bevolkingsgegevens, per buurt 20 Hoofdstuk 2: Woninggegevens 21 Tabel Woningen naar bouwwijze, per wijk en buurt 22 Kaart Aandeel rijenwoningen, per buurt 23 Grafiek Woningen naar bouwwijze, per wijk 23 Tabel Woningen naar eigendom en dichtheden, per wijk en buurt 24 Kaart Woningen naar eigendom, per buurt 25 Grafiek Woningen naar eigendom, per wijk 25 Tabel Woningen naar ouderdom, per wijk en buurt 26 Tabel Corporatiewoningen naar huurprijs, per wijk en buurt 27 Tabel Woningkwaliteit en woonruimteverdeling, per wijk en buurt 28 Grafiek Woningkwaliteit volgens bewoners, per wijk 29 Grafiek Woonruimteverdeling, per wijk 29 Tabel Overzicht woninggegevens, per buurt 30 Hoofdstuk 3: Sociale gegevens 31 Tabel Besteedbaar inkomen, per wijk en buurt 32 Kaart Besteedbaar inkomen van particuliere huishoudens, per buurt 33 Grafiek Netto maandinkomen, per wijk 33 Tabel Bijstandsuitkeringen en niet-werkende, per wijk en buurt 34 Tabel Niet-werkende naar persoonskenmerken, per wijk 35 Kaart Bijstandsuitkeringen (in %), per buurt 35 Tabel Uitkeringen WW en arbeidsongeschiktheid, kwijtscheldingen en huurachterstanden, per wijk en buurt 36 Grafiek Kwijtscheldingen en huurachterstanden (in %), per wijk 37 Tabel Uitkeringen WW en arbeidsongeschiktheid, per postcodewijk 37 Tabel Leden bibliotheek en Centrum voor de Kunsten, per wijk en buurt 38 Kaart Leden bibliotheek vanaf 16 jaar (in %), per buurt 39 Grafiek Bezoek buurthuis en interesse in lokale politiek, per wijk 39 Tabel Diverse gezondheidsgegevens, per wijk en buurt 40 Grafiek Opleidingsniveau bevolking vanaf 16 jaar, per wijk 41 Grafiek Werk-/leefsituatie bevolking vanaf 16 jaar, per wijk 41 Tabel Aantal arbeidsplaatsen naar sector, per wijk (van het bedrijf) 42 Grafiek Arbeidsplaatsen naar sector, per wijk (van het bedrijf) 43 Tabel Aantal bedrijfsvestigingen naar sector, per wijk 43 Tabel Overzicht sociale gegevens, per buurt 44 Bevolkingsopbouw Woninggegevens Sociale gegevens Leefbaarheid Veiligheid Per wijk en buurt 3

4 Bevolkingsopbouw Woninggegevens Hoofdstuk 4: Leefbaarheid 45 Tabel Meldingen over de woonomgeving, per wijk en buurt 46 Kaart Meldingen over de woonomgeving grijs (per 100 woningen), per buurt 47 Tabel Onderhoudstoestand van de verharding, per wijk 47 Grafiek Schaalscore algemene evaluatie van de buurt, per wijk 48 Tabel Algemene stellingen over de buurt, per wijk 48 Grafiek Rapportcijfers over de fysieke woonomgeving, per wijk 49 Tabel Oordeel over de fysieke woonomgeving, per wijk en buurt 50 Kaart Score algemene evaluatie van de buurt, per buurt 51 Grafiek Schaalscore, per wijk 52 Tabel Stellingen over de sociale kwaliteit van de buurt, per wijk 52 Grafiek Rapportcijfers over de sociale woonomgeving, per wijk 53 Tabel Oordeel over de sociale woonomgeving, per wijk en buurt 54 Kaart Rapportcijfer ongewenste activiteiten, per buurt 55 Grafiek Betrokkenheid bij de buurt, per wijk 55 Grafiek Tevredenheid over voorzieningen (rapportcijfers), per wijk Tabel Tevredenheid over voorzieningen (rapportcijfers), per wijk en buurt 58 Tabel Ontwikkelingsrichting van de buurt volgens bewoners, per wijk 59 Grafiek Ontwikkelingsrichting van de buurt volgens bewoners, per wijk 59 Grafiek Verwachte ontwikkeling van de buurt volgens de bewoners, per wijk Tabel Overzicht leefbaarheidsgegevens, per buurt 66 Sociale gegevens Leefbaarheid Hoofdstuk 5: Veiligheid 67 Tabel Bij de politie geregistreerde incidenten/aangiftes, per wijk en buurt 68 Grafiek Incidenten/aangiftes bij de politie, diefstal en sociaal, per wijk 69 Kaart Bij de politie geregistreerde incidenten/aangiftes, per buurt 69 Tabel Rapportcijfers veiligheid en probleemscores, per wijk en buurt 70 Grafiek Veiligheid in de buurt, per wijk 71 Kaart Rapportcijfer 72 Grafiek Oordeel bewoners over toezicht in de buurt 72 Grafiek Slachtofferschap in de eigen woonbuurt, per wijk 73 Grafiek Vervelende voorvallen in de buurt: criminaliteit en drugs-/stank, per wijk Grafiek Vervelende voorvallen in de buurt: andere, en verkeer, per wijk Tabel Overzicht veiligheidsgegevens, per buurt 78 Hoofdstuk 6: Per wijk en buurt 79 Toelichting wijk- en buurtoverzichten 80 Wijkoverzichten Buurtoverzichten Trefwoordenregister 113 Totaaloverzicht van buurten Wijk- en buurtindeling 116 Veiligheid Wat is nieuw in 2009? Bezoek buurt/wijkcentrum of dorpshuis / Interesse in lokale onderwerpen blz. 39 Rapportcijfer verkeersveiligheid / probleemscore drugs blz. 70 Oordeel over toezicht in de buurt blz. 72 Enkele nieuwe vervelende voorvallen in de buurt, vooral op gebied van drugs blz Voorbeeldgrafiek en betere toelichting onbetrouwbaarheidsmarges bewonersenquête blz. 6 Per wijk en buurt Tip: snel iets vinden? Indien u snel specifieke informatie wilt vinden, kunt u een van deze methoden gebruiken: Tabbladen: Gebruik de tabbladen om snel naar de pagina s van een bepaald thema te gaan. Inhoudsopgave: Uiteraard kunt u gebruik maken van de inhoudsopgave op bladzijde 3 en 4. Alle tabellen, grafieken en kaarten worden hierin genoemd. Trefwoordenregister: Indien u niet weet waar u een bepaald onderwerp kunt vinden, kunt u gebruik maken van het trefwoordenregister (blz.113). Hier vindt u een alfabetisch overzicht van alle onderwerpen in deze Wijkatlas met een verwijzing naar de betreffende pagina. NB In het trefwoordenregister zijn gegevens afkomstig uit de Bewonersenquête blauwgedrukt. 4

5 Wegwijzer voor de Wijkatlas De Wijkatlas Roosendaal bevat een groot aantal gegevens over de wijken, buurten en dorpen van de gemeente Roosendaal. Op deze pagina s vindt u een korte handleiding voor een optimaal gebruik van de Wijkatlas. Doelstelling De Wijkatlas is ontwikkeld met het volgende doel: de Wijkatlas moet de gemeente en andere belanghebbenden een instrument bieden om (nieuw) beleid te ontwikkelen en beter te kunnen inspelen op de specifieke situatie en de verwachte en gewenste ontwikkelingen in de verschillende wijken, buurten en dorpen. Ook moet de Wijkatlas gebruikt kunnen worden voor een effectmeting, met name op gebiedsgericht beleid. Daartoe moet de atlas inzicht geven in de huidige situatie, ontwikkelingen en trends op gebied van leefbaarheid in wijken, buurten en dorpen en het tevens mogelijk maken deze gebieden onderling te vergelijken. Waar mogelijk moet tevens een vergelijking kunnen worden gemaakt met andere gemeenten. Thema s De onderwerpen in deze Wijkatlas zijn geordend in vijf hoofdthema s. Elk hoofdstuk bevat de gegevens uit een van deze hoofdthema s. De hoofdstukken kunt u gemakkelijk terugvinden met de tabs aan de zijkant van de pagina s. De vijf hoofdthema s zijn: - Bevolkingsopbouw: samenstelling en ontwikkeling van de bevolking - Woninggegevens: woningvoorraad en woningmarkt - Sociale gegevens: inkomen, uitkeringen, onderwijs, participatie, gezondheid en arbeidsplaatsen - Leefbaarheid: meldingen en beoordeling woonomgeving, buurtproblemen, voorzieningen - Veiligheid: meldingen bij politie, vervelende voorvallen, on, slachtofferschap Het zesde hoofdstuk bevat de wijk- en buurtoverzichten, waarover u op de volgende pagina meer informatie vindt. Achterin vindt u tot slot een totaaloverzicht en een trefwoordenregister. Cijfers uit bestaande registraties Een deel van de gegevens in deze Wijkatlas is afkomstig uit bestaande registraties, zoals het bevolkingsbestand, de WOZ-administratie, meldingenregistraties en diverse bestanden van onder meer de corporaties en de politie. Het merendeel van deze cijfers wordt gepubliceerd op wijk- en buurtniveau. De eerste drie hoofdstukken bevatten vrijwel uitsluitend cijfers uit bestaande registraties; daarnaast vindt u ze ook op de eerste pagina s van de hoofdstukken 4 en 5. Deze cijfers worden jaarlijks geactualiseerd. Bij enkele van de belangrijkste indicatoren vindt u in deze Wijkatlas ook de cijfers van het voorgaande jaar. Cijfers uit de Bewonersenquête Cijfers uit registraties geven veel belangrijke informatie, maar corresponderen niet volledig met de beleving van het leefklimaat door de bewoners. Daarom wordt periodiek een Bewonersenquête gehouden om inzicht te krijgen in de beleving door de bewoners. De resultaten uit deze enquête vindt u vooral terug in de hoofdstukken 4 en 5 (leefbaarheid en veiligheid). In het trefwoordenregister (blz.113) worden cijfers uit de Bewonersenquête in blauw weergegeven. De cijfers zijn afkomstig uit de Bewonersenquête 2009, die in juni 2009 schriftelijk werd toegezonden aan 7501 willekeurig gekozen inwoners van 16 jaar. Daarvan kwamen er 13 onbestelbaar retour. Van de overige 7488 enquêtes werden er na rappellering 3633 ingevuld, een respons van 49%. Dat is iets lager dan in 2007 (52%). Van de 3633 respondenten vulden 706 de enquête in via internet (19% van alle respondenten). Het aantal respondenten is voldoende om de vragen over de woonomgeving per wijk, en deels zelfs per buurt te kunnen publiceren. De Bewonersenquête vindt tweejaarlijks plaats. Op sommige plekken worden de resultaten vergeleken met de Bewonersenquête Een groot aantal vragen (ook vragen die niet in de Wijkatlas staan) zijn gerapporteerd in de afzonderlijke publicatie Bewonersenquête Roosendaal In die publicatie vindt u ook uitgebreidere informatie over de onderzoeksopzet. De Bewonersenquête bevatte drie soorten vragen over de woonomgeving. Een deel van de vragen is gesteld in de vorm van rapportcijfers. Gemiddelde rapportcijfers (en samengestelde schaalscores) worden per buurt gepresenteerd in tabellen (en deels ook in kaarten) en daarnaast in grafieken op wijkniveau. Andere vragen waren gesloten vragen met een beperkt aantal antwoordcategorieën. Deze cijfers worden uitsluitend op wijkniveau gepresenteerd in tabellen en grafieken. Tot slot bevatte de Bewonersenquête een open vraag, waar mensen moesten aangeven waarom zij verwachten dat hun buurt vooruit of achteruit zal gaan. Deze antwoorden worden kort samengevat per wijk, waarbij ook opvallende verschillen tussen buurten worden genoemd. Bronnen en definities In de tabellen vindt u veelal absolute cijfers, percentages of gemiddelde rapportcijfers. Daarnaast worden sommige gegevens gepresenteerd in grafieken en kaarten. Bij alle tabellen, grafieken en kaarten vindt u een bronvermelding en een definitie. Zo kunt u steeds direct zien hoe een cijfer is berekend of op welke vraag uit de Bewonersenquête de cijfers zijn gebaseerd. Bevolkingsopbouw Woninggegevens Sociale gegevens Leefbaarheid Veiligheid Per wijk en buurt 5

6 Per wijk en buurt Veiligheid Leefbaarheid Sociale gegevens Woninggegevens Bevolkingsopbouw Onbetrouwbaarheidsmarges De tabellen met wijk- en buurtcijfers lenen zich natuurlijk heel goed voor een vergelijking van de verschillende wijken en buurten (of een vergelijking met eerdere jaren). Enige voorzichtigheid is echter wel op z n plaats. Wanneer gemiddelden of percentages dicht bij elkaar liggen mag niet zomaar worden geconstateerd dat er een duidelijk verschil bestaat tussen de wijken. Dat geldt vooral bij de cijfers uit de Bewonersenquête. Bij onderzoek in de vorm van enquêtes via steekproeven is altijd sprake van bepaalde onbetrouwbaarheidsmarges. De werkelijke cijfers onder de bevolking kunnen iets afwijken van de gevonden percentages en cijfers zoals in dit rapport gepresenteerd. Hoe groot die marge is, is afhankelijk van het aantal respondenten, de totale populatie (inwoners vanaf 16 jaar) en de gevonden percentages (bij 30% of 70% is de marge breder dan bij heel hoge of heel lage percentages van 5 of 95%). Bij de bewonersenquête Roosendaal bedragen de betrouwbaardheismarges bij percentages op gemeenteniveau 1½% en op wijkniveau ongeveer 3 tot 7%, maar in de wijk Industriegebieden (met weinig inwoners en dus weinig respondenten) maximaal 11%. Bij rapportcijfervragen en samengestelde schaalscores bedraagt de marge ongeveer 0,4 punten op buurtniveau, 0,2 punten op wijkniveau en 0,1 punten op gemeenteniveau. Wanneer een verschil tussen twee wijken of tussen twee opeenvolgende perioden kleiner is dan de onbetrouwbaarheidsmarges kan het verschil op toeval berusten. Alleen als het verschil groter is (de marges overlappen elkaar niet) kan met 95% zekerheid worden gezegd dat er echt een verschil is. Ter illustratie worden in de figuur voor een willekeurige vraag uit de enquête (het aantal mensen dat wel eens bepaalde plekken in de buurt vermijdt omdat men ze niet veilig vindt) de onbetrouwbaarheidsmarges rood weergegeven. In Langdonk vermijdt 38% (±6%) wel eens onveilige plekken. Dat is niet significant meer dan in de hele gemeente: 34% (±1½%): de marges overlappen. In de wijk Centrum (43%±5%) is het percentage wel hoger: de marges van deze wijk en de gemeente overlappen niet. Achter de wijknaam staat steeds het aantal respondenten (n=) vermeld. (n=353) 43% (n=259) 32% (n=270) 52% (n=287) 44% (n=336) 42% 4b Minneb-Krogt.(n=163) 32% (n=243) 38% (n=356) 37% (n=430) 26% 8 Industriegeb.(n=68) 33% 9 Buitengeb.Roos.(n=190) 35% 10 Nispen (n=142) 32% 11 Wouw (n=141) 15% 12 Heerle (n=132) 13% 13 Moerstraten (n=103) 14% 14 Wouwse Plant.(n=144) 15% totaal (n=3617) 34% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Op buurtniveau waren er gemiddeld 75 respondenten per buurt. In de woonbuurten loopt dat aantal uiteen van 63 tot 108. In de buitengebieden zijn er dat 33 tot 83 en in de industriebuurten 18 tot 25. Bij de cijfers uit registraties zijn de aantallen in enkele buurten zo laag dat enerzijds de privacy in het geding kan zijn en anderzijds publicatie van cijfers weinig zinvol is. In dat geval worden de cijfers ook niet gepubliceerd, maar vindt u een kruisje (x). Soms kan een getal op logische gronden niet voorkomen of is het zinloos dit te publiceren. In die gevallen vindt u een liggend streepje (-). Wijk- en buurtindeling In deze Wijkatlas wordt gebruik gemaakt van de officiële CBS-buurtindeling voor de gemeente Roosendaal. De buurtnummers vindt u zowel in de tabellen als in de meeste kaarten. Enkele buurten met weinig inwoners in het buitengebied en Industrieterreinen zijn bij de presentatie van de gegevens samengevoegd. In de kaarten zijn de buitengebieden en Industrieterreinen niet ingekleurd. De wijkindeling in deze Wijkatlas wijkt enigszins af van de officiële indeling. De CBS-wijk Groot-Kroeven is in de Wijkatlas onderverdeeld in Kroeven en Minnebeek-De Krogten. De buurten in het buitengebied van Roosendaal zijn niet toegerekend aan de aangrenzende woonwijken (zoals in de officiële wijkindeling), maar samengevoegd tot. Ook de buitengebieden rond de dorpen zijn op veel plaatsen samengevoegd tot Verspreide huizen dorpen. In de grafieken op wijkniveau worden verder de dorpskernen meestal apart weergegeven. In de tabellen op buurtniveau vindt u ook een aparte totaalregel Dorpskernen. In sommige grafieken zijn de verspreide huizen van de dorpen echter samengevoegd met de bijbehorende dorpskernen. Door de verschillende aanpassingen zijn de wijken homogener en de cijfers op wijkniveau dus zinvoller. Achterin de Wijkatlas vindt u een kaart waarop u de grenzen van de wijken en buurten nauwkeuriger kunt terugvinden. Wijk- en buurtoverzichten Elk hoofdstuk eindigt met een samenvattende tabel waarin de belangrijkste indicatoren bij elkaar zijn geplaatst. Door een kleurarcering is snel te zien welke buurten e of one cijfers kennen. Op blz is een totaaloverzicht opgenomen met rangordes van buurten. Het zesde hoofdstuk bevat de wijk- en buurtoverzichten. In tegenstelling tot de eerste vijf hoofdstukken worden de cijfers hier niet per thema, maar per wijk en buurt gepresenteerd. Een buurtoverzicht is een soort samenvatting van de gegevens uit de eerdere hoofdstukken en geeft een totaalbeeld van de situatie in een bepaalde buurt. Een uitgebreidere toelichting vindt u op blz.80. De elektronische versie van de Wijkatlas Behalve deze papieren publicatie bestaat er ook een elektronische versie van de Wijkatlas. In deze elektronische versie kunt u zelf de gewenste gegevens, meetdata en gebieden selecteren en deze direct weergeven in een tabel, grafiek of kaart naar keuze. In de elektronische versie worden jaarlijks nieuwe cijfers toegevoegd, maar blijven ook oudere gegevens beschikbaar. U kunt dus altijd naar believen tijdreeksen laten zien (momenteel voor 2000 t/m 2009). De tabellen kunt u opslaan om ze later in bijvoorbeeld Excel verder te bewerken. Grafieken en kaarten kunt u kopiëren naar uw tekstverwerker. U vindt deze elektronische versie op 6

7 Bevolkingsopbouw hoofdstuk 1 Bevolkingsopbouw 7

8 Bevolkingsopbouw Inwoners naar leeftijdsgroep, per wijk en buurt, 1 januari Wijk- en buurtindeling Bevolking naar leeftijdsgroep Totale e.o. bevolking oud Centrum - nieuw Stationsbuurt Vrouwenhof Sint Josephbuurt Fatima - villapark Keijenburg Parklaan - Hoogstraat Spoorstraat - Van Coothlaan Kalsdonk Heerma v.vossstraat - Molenbeek Herreweg Ettingen Scherpdeel Kroeven - noordwest Kroeven - noordoost Kroeven - zuidwest Kroeven - zuidoost Minnebeek - Watermolen De Krogten Bovendonk Langdonk - west Langdonk - oost Kortendijk A Kortendijk C Kortendijk L Landerije Hulsdonk Tolberg - oost Tolberg - centrum Tolberg - west Weihoek - oost Borchwerf Majoppeveld Vijfhuizenberg Nieuwenberg Vroenhout Overig buitengebied Dorpskernen Nispen - kern Wouw - kern Heerle - kern Moerstraten - kern Wouwse Plantage - kern Verspreide huizen dorpen Nispen - verspreide huizen Wouw - verspreide huizen Heerle - verspreide huizen Moerstraten - verspreide huizen Wouwse Plantage - verspr.huizen totaal Bron: Roosendaal. 8

9 Inwoners naar leeftijdsgroep (in % en per etnische groep), per wijk en buurt, 1 januari Wijk- en buurtindeling Totale bevolking (in %) Etniciteit westers (abs.) Etniciteit niet-westers (abs.) % 42% 37% oud 20% 46% 34% Centrum - nieuw 15% 32% 52% Stationsbuurt 27% 41% 32% Vrouwenhof 22% 42% 36% Bevolkingsopbouw 25% 39% 36% Sint Josephbuurt 23% 38% 39% Fatima - villapark 30% 40% 29% Keijenburg 23% 37% 40% % 46% 22% Parklaan - Hoogstraat 27% 48% 26% Spoorstraat - Van Coothlaan 29% 46% 25% Kalsdonk 35% 45% 20% % 42% 33% Heerma v.vossstraat - Molenbeek 18% 39% 43% Herreweg 18% 39% 43% Ettingen 30% 41% 29% Scherpdeel 29% 46% 25% % 30% 45% Kroeven - noordwest 23% 31% 46% Kroeven - noordoost 20% 26% 54% Kroeven - zuidwest 32% 31% 38% Kroeven - zuidoost 25% 30% 45% % 47% 22% Minnebeek - Watermolen 33% 51% 16% De Krogten 27% 38% 34% % 38% 31% Bovendonk 26% 38% 37% Langdonk - west 33% 39% 29% Langdonk - oost 33% 37% 30% % 42% 28% Kortendijk A 29% 41% 30% Kortendijk C 28% 40% 32% Kortendijk L 31% 46% 24% Landerije 41% 49% 10% % 46% 21% Hulsdonk 18% 31% 51% Tolberg - oost 35% 50% 15% Tolberg - centrum 33% 45% 22% Tolberg - west 36% 48% 17% Weihoek - oost 34% 48% 18% % 42% 27% Borchwerf 27% 42% 31% Majoppeveld 30% 42% 28% Vijfhuizenberg 34% 41% 24% % 39% 34% Nieuwenberg 24% 39% 37% Vroenhout 29% 37% 34% Overig buitengebied 29% 39% 31% Dorpskernen 27% 39% 33% Nispen - kern 25% 38% 37% Wouw - kern 27% 39% 34% Heerle - kern 28% 41% 31% Moerstraten - kern 35% 46% 19% Wouwse Plantage - kern 26% 41% 33% Verspreide huizen dorpen 29% 41% 29% Nispen - verspreide huizen 30% 40% 30% Wouw - verspreide huizen 32% 39% 29% Heerle - verspreide huizen 25% 39% 36% Moerstraten - verspreide huizen 34% 45% 20% Wouwse Plantage - verspr.huizen 30% 44% 26% totaal 29% 41% 30% Bron: Roosendaal. Definitie zie blz.11 (westers is Nederlands plus overig westers; zie ook blz.10). 9

10 Bevolkingsopbouw Inwoners naar, per wijk en buurt, 1 januari Wijk- en buurtindeling westers niet-westers niet-westers Neder- overig Turks Marok- Surin./ Oost- overig totaal (in %) lands westers kaans Antill. Europa % 6% 2% 1% 1% 3% 4% 11% 11% 0. - oud 78% 7% 2% 2% 1% 5% 5% 15% 15% 0.1 Centrum - nieuw 88% 6% 1% 1% 0% 2% 3% 7% 7% 0.2 Stationsbuurt 87% 6% 1% 1% 1% 1% 3% 7% 6% 0.3 Vrouwenhof 89% 5% 0% 0% 0% 2% 3% 6% 5% 80% 4% 4% 6% 0% 2% 4% 16% 16% 1.0 Sint Josephbuurt 80% 4% 3% 6% 1% 2% 4% 16% 17% 1.1 Fatima - villapark 71% 4% 6% 10% 0% 2% 6% 25% 24% 1.2 Keijenburg 89% 4% 2% 3% 0% 1% 1% 7% 6% 62% 4% 10% 13% 1% 3% 7% 34% 34% 2.0 Parklaan - Hoogstraat 77% 6% 4% 4% 1% 3% 5% 17% 17% 2.1 Spoorstraat - Van Coothlaan 79% 4% 3% 7% 1% 3% 4% 17% 18% 2.2 Kalsdonk 48% 3% 17% 19% 2% 3% 9% 49% 49% 69% 5% 8% 7% 1% 2% 7% 26% 26% 3.0 Heerma v.vossstraat - Molenbeek 91% 5% 0% 1% 0% 1% 1% 4% 4% 3.1 Herreweg 78% 6% 2% 5% 0% 2% 6% 16% 16% 3.2 Ettingen 52% 4% 14% 14% 1% 3% 12% 44% 43% 3.3 Scherpdeel 65% 5% 11% 7% 1% 3% 8% 30% 30% 74% 4% 3% 12% 1% 1% 6% 22% 22% 4.0 Kroeven - noordwest 81% 4% 3% 7% 1% 0% 4% 16% 16% 4.1 Kroeven - noordoost 75% 5% 4% 12% 1% 1% 3% 21% 20% 4.2 Kroeven - zuidwest 65% 3% 3% 18% 0% 1% 9% 32% 34% 4.3 Kroeven - zuidoost 77% 5% 1% 9% 1% 1% 5% 18% 17% 85% 6% 1% 2% 1% 1% 4% 9% 8% 4.4 Minnebeek - Watermolen 83% 6% 1% 2% 1% 2% 5% 11% 10% 4.5 De Krogten 91% 6% 0% 1% 1% 0% 1% 4% 4% 70% 5% 3% 7% 2% 3% 9% 24% 23% 5.0 Bovendonk 82% 5% 2% 3% 1% 2% 6% 13% 12% 5.1 Langdonk - west 72% 6% 2% 8% 2% 2% 7% 21% 21% 5.2 Langdonk - oost 64% 5% 5% 9% 2% 4% 11% 32% 30% 84% 5% 1% 4% 1% 1% 4% 11% 11% 6.0 Kortendijk A 81% 5% 1% 5% 1% 1% 5% 14% 12% 6.1 Kortendijk C 83% 4% 1% 5% 1% 1% 5% 13% 12% 6.2 Kortendijk L 87% 5% 0% 2% 1% 1% 4% 8% 8% 6.3 Landerije 93% 3% 1% 0% 1% 1% 1% 4% 5% 89% 4% 1% 1% 1% 1% 2% 6% 6% 7.0 Hulsdonk 93% 5% 0% 1% 0% 0% 1% 2% 2% 7.1 Tolberg - oost 83% 5% 1% 3% 2% 2% 5% 12% 11% 7.2 Tolberg - centrum 92% 4% 0% 0% 1% 1% 2% 4% 4% 7.3 Tolberg - west 92% 4% 0% 0% 1% 1% 2% 4% 4% 7.5 Weihoek - oost 87% 4% 4% 1% 1% 1% 2% 8% 9% 90% 6% 0% 1% 0% 2% 2% 4% 6% Borchwerf 90% 5% 2% 0% 0% 3% 0% 5% 6% Majoppeveld 89% 5% 0% 2% 0% 1% 2% 6% 9% 8.4 Vijfhuizenberg 91% 6% 0% 0% 0% 1% 2% 3% 2% 94% 5% 0% 0% 1% 1% 0% 2% 2% 2.9 Nieuwenberg 94% 3% 0% 1% 1% 1% 0% 3% 3% 3.9 Vroenhout 96% 4% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Overig buitengebied 92% 7% 0% 0% 0% 0% 1% 1% 1% Dorpskernen 92% 5% 0% 0% 0% 1% 1% 3% 3% 10.0 Nispen - kern 86% 14% 0% 0% 0% 0% 0% 1% 1% 11.0 Wouw - kern 93% 4% 0% 0% 0% 1% 2% 3% 3% 12.0 Heerle - kern 94% 3% 0% 0% 1% 1% 1% 3% 3% 13.0 Moerstraten - kern 95% 4% 0% 0% 1% 0% 0% 1% 1% 14.0 Wouwse Plantage - kern 90% 8% 0% 1% 1% 1% 1% 3% 4% Verspreide huizen dorpen 91% 7% 0% 0% 0% 1% 1% 2% 2% 10.9 Nispen - verspreide huizen 87% 11% 0% 0% 1% 2% 0% 3% 3% Wouw - verspreide huizen 98% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 12.9 Heerle - verspreide huizen 92% 6% 0% 0% 0% 1% 1% 2% 2% 13.9 Moerstraten - verspreide huizen 93% 6% 0% 0% 0% 1% 0% 1% 1% 14.9 Wouwse Plantage - verspr.huizen 90% 7% 0% 0% 0% 2% 1% 3% 2% totaal 81% 5% 3% 5% 1% 2% 4% 15% 14% totaal absoluut totaal absoluut Bron: Roosendaal. Definitie zie volgende bladzijde. 10

11 Inwoners met, per buurt, 1 januari Bevolkingsopbouw Inwoners met (in %) 1-4 % 5-12 % % % Bron: Roosendaal. Inwoners naar, per wijk, 1 januari Nispen 11 Wouw 12 Heerle 13 Moerstraten 14 Wouwse Plantage Verspreide huizen dorpen Turks Marokkaans overig niet-westers westers Nederlands Bron: Roosendaal. Overig niet-westers is inclusief Surinaams/Antilliaans en Oost-Europees. Definities : Etniciteit wordt vastgesteld op basis van het geboorteland van de persoon. Indien de persoon is geboren in Nederland, maar een of beide ouders in het buitenland is het buitenland bepalend. Indien de persoon is geboren in een westers land, maar een of beide ouders in een niet-westers land is het land bepalend. Indien de ouders bepalend zijn en de moeder is geboren in een ander land dan de vader, maar in dezelfde groep (westers dan wel niet-westers), is het land van de moeder bepalend. Indien beide ouders in Nederland zijn geboren is de altijd de Nederlandse. Indien de persoon is geboren in een niet-westers land en beide ouders in een westers land, is dat westerse land doorslaggevend. Nadat de is vastgesteld, worden inwoners ingedeeld in de volgende etnische groepen: Nederlands (Nederland inclusief voormalig Nederlands Indië en Ned.Nieuw Guinea voor de onafhankelijkheid), overig Westers (West-Europese landen, VS, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, Israël, Japan), Oost-Europees (Oost-Europese landen inclusief voormalig Oost-Duitsland, Griekenland, voormalig Joegoslavië, de voormalige Sovjet-Unie en alle daaruit voortgekomen landen), Turks (Turkije), Marokkaans (Marokko), Surinaams/Antilliaans (Suriname, Nederlandse Antillen, Aruba) en overig (alle overige landen inclusief onbekend). 11

12 Bevolkingsopbouw Huishoudens naar gezinssituatie, per wijk en buurt, 1 januari Wijk- en buurtindeling particuliere huishoudens totaal abs. in % abs. in % abs. in % abs. in % personen in instellingen % 129 4% % % oud % 83 5% % % Centrum - nieuw 59 9% 16 2% % % Stationsbuurt % 16 3% % % Vrouwenhof 68 17% 14 3% % % % 148 5% % % Sint Josephbuurt % 41 4% % % Fatima - villapark % 75 8% % % Keijenburg % 32 3% % % % 236 7% % % Parklaan - Hoogstraat % 38 5% % % Spoorstraat - Van Coothlaan % 62 8% % % Kalsdonk % 136 8% % % % 182 5% % % Heerma v.vossstraat - Molenbeek % 26 3% % % Herreweg 59 10% 30 5% % % Ettingen % 77 7% % % Scherpdeel % 49 5% % % % 166 5% % % Kroeven - noordwest % 19 4% % % Kroeven - noordoost % 21 4% % % Kroeven - zuidwest % 67 8% % % Kroeven - zuidoost % 59 5% % % % 131 7% % % Minnebeek - Watermolen % 114 8% % % De Krogten % 17 3% % % % 193 9% % % Bovendonk % 36 8% % 99 23% Langdonk - west % 76 10% % % Langdonk - oost % 81 9% % % % 323 7% % % Kortendijk A % 157 8% % % Kortendijk C % 91 6% % % Kortendijk L % 70 6% % % Landerije % 5 2% 65 25% 19 7% % 281 6% % % Hulsdonk % 14 3% % % Tolberg - oost % % % % Tolberg - centrum % 47 3% % % Tolberg - west % 51 5% % % Weihoek - oost % 38 5% % % % 7 3% 88 35% 50 20% Borchwerf 20 32% 2 3% 21 33% 20 32% Majoppeveld 43 41% 3 3% 36 35% 22 21% Vijfhuizenberg 40 49% 2 2% 31 38% 8 10% % 16 3% % % Nieuwenberg 43 28% 6 4% 65 43% 37 25% Vroenhout 55 40% 5 4% 48 35% 30 22% Overig buitengebied 74 36% 5 2% 73 36% 51 25% Dorpskernen % 135 4% % % Nispen - kern % 22 4% % % Wouw - kern % 79 4% % % Heerle - kern % 18 3% % % Moerstraten - kern 68 45% 5 3% 54 36% 25 16% Wouwse Plantage - kern 73 28% 11 4% 80 31% 93 36% Verspreide huizen dorpen % 38 5% % % Nispen - verspreide huizen 50 33% 5 3% 55 37% 40 27% Wouw - verspreide huizen 26 43% 1 2% 17 28% 17 28% Heerle - verspreide huizen 56 23% 17 7% 80 32% 95 38% Moerstraten - verspreide huizen 33 40% 4 5% 26 31% 20 24% Wouwse Plantage - verspr.huizen 88 35% 11 4% 84 33% 72 28% totaal % % % % Bron: Roosendaal. Definitie zie volgende bladzijde. 12

13 Aandeel gezinnen met kinderen, per buurt, 1 januari Bevolkingsopbouw Gezinnen met kinderen (in % van huishoudens) % % % % Particuliere huishoudens naar gezinssituatie, per wijk, 1 januari Nispen-kern 11 Wouw-kern 12 Heerle-kern 13 Moerstraten-kern 14 Wouwse Plantage-kern Verspreide huizen dorpen totaal 100% Bron: Roosendaal. Definities: Paren zijn echtparen of samenwoners. Gezinnen met kinderen (paren/nen) zijn huishoudens met eigen inwonende kinderen, ongeacht de leeftijd van de kinderen. Huishoudens worden weergegeven absoluut en in % van alle huishoudens. NB: Voor gezinnen met kinderen t/m 17 jaar: zie de tabel op blz.14. Berekening gezinssituatie: De gezinssituatie op deze pagina s is in eerste instantie gebaseerd op de officiële gezinssituatie (afgeleid van de burgerlijke staat) in het GBA. Mensen die samenwonen staan daarbij echter meestal geregistreerd als e of. Om een betere benadering te kunnen bieden van de feitelijke gezinssituatie is een inschatting gemaakt van het aantal mensen dat feitelijk samenwoont. Hierbij is sprake van samenwoning indien op een adres twee en wonen, al dan niet met eigen inwonende kinderen, maar verder niemand. Bovendien mag het leeftijdsverschil niet groter zijn dan 20 jaar. Indien aan deze voorwaarden is voldaan is sprake van samenwoners met of zonder kinderen. De bewoners worden dan beschouwd als één huishouden. Personen in instellingen en tehuizen (zoals verpleegtehuizen en gezinsvervangende tehuizen) worden niet gerekend tot particuliere huishoudens, maar staan in een aparte kolom. 13

14 Bevolkingsopbouw Kinderen en nen, per wijk en buurt, 1 januari Wijk- en buurtindeling gezin met kind 0-17 kinderen 0-17 gem.aantal aantal kinderen totaal waarvan totaal waarvan in kinderen per 100 volwassenen aantal eenouder aantal eenoudergez. per gezin % % 1, oud % % 1, Centrum - nieuw 54 22% 74 20% 1, Stationsbuurt 98 11% 180 9% 1, Vrouwenhof 64 14% % 1, % % 1, Sint Josephbuurt % % 1, Fatima - villapark % % 1, Keijenburg % 309 9% 1, % % 1, Parklaan - Hoogstraat % % 1, Spoorstraat - Van Coothlaan % % 1, Kalsdonk % % 1, % % 1, Heerma v.vossstraat - Molenbeek % % 1, Herreweg 73 27% % 1, Ettingen % % 1, Scherpdeel % % 1, % % 1, Kroeven - noordwest 95 15% % 1, Kroeven - noordoost % % 2, Kroeven - zuidwest % % 2, Kroeven - zuidoost % % 1, % % 1, Minnebeek - Watermolen % % 1, De Krogten 139 8% 234 7% 1, % % 1, Bovendonk % % 1, Langdonk - west % % 1, Langdonk - oost % % 1, % % 1, Kortendijk A % % 1, Kortendijk C % % 1, Kortendijk L % % 1, Landerije 152 2% 303 2% 1, % % 1, Hulsdonk 88 10% 138 9% 1, Tolberg - oost % % 1, Tolberg - centrum 521 7% 906 5% 1, Tolberg - west 490 8% 885 7% 1, Weihoek - oost 322 8% 577 7% 1, % 152 4% 1, Borchwerf 17 12% 27 7% 1, Majoppeveld 29 3% 56 4% 1, Vijfhuizenberg 38 3% 69 3% 1, % 231 3% 1, Nieuwenberg 34 12% 58 7% 1, Vroenhout 39 5% 71 4% 1, Overig buitengebied 56 2% 102 1% 1, Dorpskernen % % 1, Nispen - kern % % 1, Wouw - kern % 996 8% 1, Heerle - kern 152 9% % 1, Moerstraten - kern 55 5% 101 3% 1, Wouwse Plantage - kern 58 14% 96 14% 1, Verspreide huizen dorpen % % 1, Nispen - verspreide huizen 45 4% 80 3% 1, Wouw - verspreide huizen 19 0% 39 0% 2, Heerle - verspreide huizen 50 30% 88 27% 1, Moerstraten - verspreide huizen 32 3% 62 2% 1, Wouwse Plantage - verspr.huizen 70 13% 137 9% 1, totaal % % 1, Bron: Roosendaal. Definitie zie volgende bladzijde. 14

15 Aandeel vestigingen afgelopen 24 maanden, per buurt, 1 januari Bevolkingsopbouw Vestigingen afgelopen 24 maanden (in % huishoudens) 3-12 % % % % Bron: Roosendaal. Zie ook de tabel op blz.17 en definitie op blz.18. Geboorte en sterfte, per wijk, kalenderjaar Nispen-kern 11 Wouw-kern 12 Heerle-kern 13 Moerstraten-kern 14 Wouwse Plantage-kern Verspreide huizen dorpen geboorte sterfte Bron: Roosendaal. Zie ook de tabel op blz.16 en definitie blz.18. Definities: Gezinnen met kinderen zijn gezinnen met tenminste één inwonend eigen kind in de leeftijd van 0 t/m 17 jaar (absolute aantal en het aandeel nen in deze groep). Inwonende kinderen 0-17 zijn kinderen van deze gezinnen die nog thuiswonen in de leeftijd van 0 t/m 17 jaar (absoluut en het percentage kinderen uit nen in deze groep). Het gemiddeld aantal kinderen per gezin is het aantal inwonende kinderen van 0 t/m 17 jaar gedeeld door het aantal gezinnen met inwonende kinderen van 0 t/m 17 jaar. Het aantal kinderen per 100 volwassenen is het aantal inwoners van 0 t/m 17 jaar gedeeld door het aantal inwoners van 18 jaar, maal 100. Voor de berekening van de gezinssituatie zie blz

16 Bevolkingsopbouw Mutaties in de bevolking, per wijk en buurt, kalenderjaar Wijk- en buurtindeling vertrokken vest.overschot geboorte sterfte geb.overschot uit gem. elders naar gem. elders per 100 inw. per 100 inw , , oud , ,3 0.1 Centrum - nieuw , ,3 0.2 Stationsbuurt , ,0 0.3 Vrouwenhof , , , ,3 1.0 Sint Josephbuurt , ,3 1.1 Fatima - villapark , ,2 1.2 Keijenburg , , , ,7 2.0 Parklaan - Hoogstraat , ,6 2.1 Spoorstraat - Van Coothlaan , ,7 2.2 Kalsdonk , , , ,1 3.0 Heerma v.vossstraat - Molenbeek , ,9 3.1 Herreweg , ,2 3.2 Ettingen , ,8 3.3 Scherpdeel , , , ,0 4.0 Kroeven - noordwest , ,6 4.1 Kroeven - noordoost , ,5 4.2 Kroeven - zuidwest , ,6 4.3 Kroeven - zuidoost , , , ,3 4.4 Minnebeek - Watermolen , ,9 4.5 De Krogten , , , ,6 5.0 Bovendonk , ,2 5.1 Langdonk - west , ,9 5.2 Langdonk - oost , , , ,6 6.0 Kortendijk A , ,8 6.1 Kortendijk C , ,0 6.2 Kortendijk L , ,6 6.3 Landerije , , , ,0 7.0 Hulsdonk , ,5 7.1 Tolberg - oost , ,7 7.2 Tolberg - centrum , ,1 7.3 Tolberg - west , ,8 7.5 Weihoek - oost , , , , Borchwerf , , Majoppeveld , ,4 8.4 Vijfhuizenberg , , , ,3 2.9 Nieuwenberg , ,3 3.9 Vroenhout , , Overig buitengebied , ,0 Dorpskernen , , Nispen - kern , , Wouw - kern , , Heerle - kern , , Moerstraten - kern , , Wouwse Plantage - kern , ,7 Verspreide huizen dorpen , , Nispen - verspreide huizen , , Wouw - verspreide huizen , , Heerle - verspreide huizen , , Moerstraten - verspreide huizen , , Wouwse Plantage - verspr.huizen , ,5 totaal , ,1 Bron: Roosendaal. Definities zie blz.18. Geboorte en sterfte worden ook weergegeven in de grafiek op de vorige bladzijde. 16

17 Mobiliteit van de bevolking, per wijk en buurt, 1 januari Wijk- en buurtindeling vestigingen afgelopen 24 maanden ontwikkeling sinds 1 jaar totaal totaal in % alleen- gezinnen personen particuliere abs staanden huishoudens % 26% 34% 20% oud % 29% 32% 20% Centrum - nieuw % 21% 43% 24% Stationsbuurt % 24% 36% 19% Vrouwenhof 87 21% 22% 30% 15% % 16% 38% 21% Sint Josephbuurt % 13% 21% 11% Fatima - villapark % 18% 44% 31% Keijenburg % 15% 49% 22% Bevolkingsopbouw % 21% 30% 16% Parklaan - Hoogstraat % 22% 30% 16% Spoorstraat - Van Coothlaan % 22% 30% 17% Kalsdonk % 20% 30% 15% % 19% 24% 17% Heerma v.vossstraat - Molenbeek % 16% 18% 14% Herreweg 88 15% 16% 16% 15% Ettingen % 23% 27% 19% Scherpdeel % 19% 30% 18% % 15% 40% 25% Kroeven - noordwest 87 22% 15% 24% 20% Kroeven - noordoost 78 14% 14% 16% 13% Kroeven - zuidwest % 17% 30% 21% Kroeven - zuidoost % 14% 63% 38% % 18% 22% 15% Minnebeek - Watermolen % 20% 25% 16% De Krogten 72 13% 12% 14% 12% % 15% 25% 14% Bovendonk 40 9% 10% 9% 10% Langdonk - west % 17% 22% 12% Langdonk - oost % 15% 32% 18% % 13% 19% 10% Kortendijk A % 14% 24% 10% Kortendijk C % 14% 17% 11% Kortendijk L % 11% 16% 10% Landerije 4 3% 3% 0% 3% % 14% 19% 12% Hulsdonk 55 12% 14% 16% 10% Tolberg - oost % 18% 22% 15% Tolberg - centrum % 11% 15% 12% Tolberg - west % 11% 15% 12% Weihoek - oost % 16% 26% 10% % 13% 21% 6% Borchwerf 9 15% 21% 21% 12% Majoppeveld 7 7% 11% 19% 4% Vijfhuizenberg 5 6% 6% 25% 4% % 7% 5% 6% Nieuwenberg 7 5% 7% 3% 5% Vroenhout 7 5% 6% 10% 4% Overig buitengebied 13 6% 6% 4% 7% -1-4 Dorpskernen % 10% 14% 9% Nispen - kern 46 9% 7% 13% 8% Wouw - kern % 12% 14% 10% Heerle - kern 47 8% 9% 13% 7% Moerstraten - kern 9 6% 5% 20% 3% Wouwse Plantage - kern 20 8% 8% 12% 6% Verspreide huizen dorpen % 13% 19% 11% Nispen - verspreide huizen 12 8% 10% 10% 7% Wouw - verspreide huizen 4 7% 8% 0% 9% Heerle - verspreide huizen 40 16% 19% 24% 11% Moerstraten - verspreide huizen 9 11% 13% 5% 13% Wouwse Plantage - verspr.huizen 39 15% 9% 25% 12% totaal % 16% 27% 14% Bron: Roosendaal. Zie ook de kaart op blz.15. Definities zie volgende bladzijde. 17

18 Bevolkingsopbouw Woonduur in de gemeente, per wijk, Nispen 11 Wouw 12 Heerle 13 Moerstraten 14 Wouwse Plantage 0-10 jaar jaar jaar > 30 jaar hele leven totaal 100% Bron: Bewonersenquête. Dorpen omvatten in deze grafiek en de tabellen op de volgende bladzijde zowel de dorpskernen als verspreide huizen. Weergegeven is de woonduur zoals opgegeven door de respondenten. Definities blz.16 (en grafiek op blz.15): De tabel op blz.16 toont de ontwikkelingen in de bevolkingssituatie tussen 1 januari 2008 en 1 januari Verhuizingen zijn verhuizingen van personen (dus geen huishoudens). Een persoon kan in hetzelfde jaar meerdere keren zijn geteld (bv. bij twee verhuizingen, of een verhuizing kort na de geboorte). Personen die zijn vanuit de gemeente zijn personen die zijn verhuisd naar een adres in deze buurt en afkomstig zijn van een ander adres in de gemeente (al dan niet in dezelfde buurt/wijk). Bij een verhuizing binnen dezelfde buurt wordt een persoon zowel geteld in de kolom uit gemeente als in de kolom vertrokken naar gemeente. Het vestigingsoverschot is het aantal vestigers min het aantal vertrekkers, per 100 inwoners (gemiddelde van de bevolking op 1 januari 2008 en 1 januari 2009). Het geboorteoverschot is het aantal geboorten min het aantal overledenen, per 100 inwoners. Deze cijfers worden uiteraard mede bepaald door nieuwbouw en sloop alsmede door de leeftijdsopbouw van de betreffende buurt. Definities blz.17 (en kaart blz.15): Onder vestigingen afgelopen 24 maanden wordt verstaan het aantal huishoudens dat korter dan 24 maanden woont op het huidige adres. Bij gezinnen wordt hierbij gekeken naar de woonduur van het gezinshoofd. De aantallen vestigingen worden weergegeven absoluut en in procenten van het totaal aantal huishoudens. Tevens wordt onderscheid gemaakt tussen en en overige particuliere huishoudens ( gezinnen ). Personen in instellingen en tehuizen worden niet meegerekend. Deze cijfers hebben alleen betrekking op woonadressen die ten minste twee jaar geleden voor de eerste keer werden bewoond (dus exclusief nieuwbouw). Ontwikkeling sinds 1 jaar is het saldo van het aantal inwoners resp. particuliere huishoudens op 1 januari 2009 en op 1 januari 2008 (een positief saldo betekent een toename). Voor de definitie van huishoudens zie blz.13. Definities blz.19: In de tabellen hiernaast worden verhuizingen tussen de wijken in de loop van het kalenderjaar weergegeven. Het gaat hierbij om verhuisde huishoudens. In afwijking van de andere tabellen worden bij verhuizingen van wijk tot wijk tot een huishouden gerekend alle personen die op dezelfde dag verhuizen van een gemeenschappelijk oud adres naar een gemeenschappelijk nieuw adres (ook als het om instellingen gaat). De verhuizingen worden weergegeven in drie tabellen: - absoluut (bovenste tabel) - in procenten van het totaal aantal vestigende huishoudens in de wijk (excl. vestiging uit andere gemeente) - in procenten van het totaal aantal vertrokken huishoudens uit de wijk (excl. vertrek naar andere gemeente) In de onderste twee tabellen wordt in de lichte rij/kolom weergegeven het aandeel vestigers vanuit een andere gemeente resp. vertrekkers naar een andere gemeente in procenten van het totaal aantal vestigers resp. vertrekkers. Tot de dorpen worden in deze tabellen gerekend zowel de dorpskernen als de bijbehorende buurten Verspreide huizen. 18