COMPLEXE STADSPROJECTEN

Transcriptie

1 KENNISCENTRUM VLAAMSE STEDEN - interlokale vereniging COMPLEXE STADSPROJECTEN draaiboek Naam website KCVS CONCEPTSUBSIDIE Oorspronkelijke naam document Bruggen naar Rabot+ Project Tondelier Gent

2 BRUGGEN NAAR RABOT+ ONTWERPTEAM johan van reeth i.o.v. Stad Gent ONTWERPTEAM johan van reeth VERSIE AKTENAME COLLEGE BURGEMEESTER EN SCHEPENEN

3 COLOFON BRUGGEN NAAR RABOT+ 7 JULI 2005 OPDRACHTGEVER Stad Gent contactpersoon: Jurgen Heytens jurgen.heytens@gent.be Met steun van het Vlaams Gewest projectbegeleiders: Jan Schreurs Koen Stuyven Filip Vanhaverbeke OPDRACHTHOUDER Ontwerpteam Johan Van Reeth Herbert Hooverplein Leuven T F info@ontwerpteam.be projectcoördinator: Jan Hamerlinck ontwerpers Frank Geunes Jan Hamerlinck Catherine Janssens Roel Stessens Arnout Vandenbossche Dries Van den Brempt Lien Vanderhaegen Kathleen Van de Werf Johan Van Reeth ONTWERPTEAM johan van reeth

4 UITGANGSPUNTEN STADSGASSITE+ BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN GASMETERLAAN - NIEUWE VAART STRUCTUURSCHETS NOORD BRUGGEN NAAR RABOT+ KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN FASERING ONTWERPTEAM johan van reeth

5 UITGANGSPUNTEN STADSGASSITE+ BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN GASMETERLAAN - NIEUWE VAART STRUCTUURSCHETS NOORD BRUGGEN NAAR RABOT+ KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN FASERING ONTWERPTEAM johan van reeth 4

6 UITGANGSPUNTEN SITUERING Situering projectgebied Bruggen naar Rabot+ in Gent ONTWERPTEAM johan van reeth 5

7 UITGANGSPUNTEN PROJECTGEBIED Het projectgebied wordt omsloten door de Nieuwe Vaart, de Blaisantvest, de Opgeëistenlaan en de Gebroeders De Smetstraat Stadsgassite 2. nieuw Gerechtshof 3. Rabotwijk 4. Blaisantwijk 5. Nieuwe Vaart 6. Neuseplein 7. Griendeplein 8. Wondelgem 9. binnenstad Luchtfoto: projectgebied Bruggen naar Rabot+ ONTWERPTEAM johan van reeth 6

8 UITGANGSPUNTEN HISTORIEK De Rabot- en Blaisantwijk worden vandaag beschouwd als wijken die volledig afgescheiden liggen van de binnenstad. De as Blaisantvest Opgeëistenlaan Begijnhoflaan vervult daarbij een belangrijke scheidende functie ten opzichte van het centrum. De historische kaart toont dat dit nochtans vroeger niet zo was. Waar nu het gerechtshof wordt gebouwd, bevond zich vroeger het treinstation Rabot, waarvan het gebouw net ten noorden van de historische Rabottorentjes stond. Het station werd volledig omsloten door het stedelijk weefsel van Gent, waar de Rabotwijk en de Blaisantwijk duidelijk een onlosmakelijk deel van vormden. Historische topografische kaart Gent ONTWERPTEAM johan van reeth 7

9 RABOT EN BLAISANT: DEEL VAN DE BINNENSTAD UITGANGSPUNTEN CONCEPTEN Rabot- en Blaisantwijk: deel van de binnenstad Het project Bruggen naar Rabot+ wil de Raboten Blaisantwijk opnieuw bij de binnenstad doen aansluiten, om zo deze wijken uit hun isolement te halen. Gasmeterlaan: verblijfsruimte De ligging van de wijken Rabot en Blaisant langs de Nieuwe Vaart is een unieke conditie, die in principe de woonkwaliteit ten goede moet komen. GASMETERLAAN = VERBLIJFSRUIMTE Door zijn functie als verkeersader en zijn laagwaardige inrichting kan de Gasmeterlaan die rol vandaag niet waarmaken. Het project wil hier verandering in brengen, en de wijken opnieuw aansluiting doen vinden bij het water. Ruimtelijke concepten voor het project Bruggen naar Rabot+ (1) ONTWERPTEAM johan van reeth 8

10 EIGEN IDENTITEIT WIJK UITGANGSPUNTEN CONCEPTEN Eigen identiteit van de wijk Het project beschouwt de gebieden Rabot en Blaisant, samen met de tussenliggende stadsgassite, als één samenhangende wijk. De ambitie om deze wijk opnieuw functioneel en mentaal aansluiting te doen vinden bij de binnenstad, betekent niet dat de wijk zijn eigenheid moet opgeven. Het project Bruggen naar Rabot+ wil de eigen identiteit van de wijk integendeel versterken. Nieuwe verkeersstructuur NIEUWE VERKEERSSTRUCTUUR Om deze doelstellingen waar te maken, wordt een nieuwe verkeersstructuur uitgewerkt. Op de as Blaisantvest Opgeëistenlaan Begijnhoflaan moet doorgaand verkeer worden ontmoedigd. Het project gaat uit van de concentratie van de beide richtingen van het ringverkeer op de Nieuwe Vaart, zodat op de Gasmeterlaan enkel lokaal verkeer overblijft. Ruimtelijke concepten voor het project Bruggen naar Rabot+ (2) ONTWERPTEAM johan van reeth 9

11 GROENE BINDENDE RUIMTE UITGANGSPUNTEN CONCEPTEN Groene bindende ruimte De publieke ruimte van de as Blaisantvest Opgeëistenlaan Begijnhoflaan, van de omgeving van het Gerechtshof en van de omgeving van de Rabottorens, wordt als samenhangende groene ruimte geconcipieerd die de wijk ruimtelijk met het stadscentrum verbindt. Relaties met het centrum Via deze groene ruimte worden dwarse relaties voor zacht verkeer voorzien tussen de wijk en het stadscentrum, zodat beide ook functioneel nauwer met elkaar verbonden worden. RELATIES MET HET CENTRUM Ruimtelijke concepten voor het project Bruggen naar Rabot+ (3) ONTWERPTEAM johan van reeth 10

12 ORTHOGONALE STRUCTUUR UITGANGSPUNTEN CONCEPTEN Orthogonale structuur Binnen de wijk is zeer duidelijk een orthogonale structuur in het stratenpatroon aanwezig (loodrecht op de Gasmeterlaan). Deze oriëntatie brengt de straten zowel met de waterkant als met de bindende groene ruimte rechtstreeks in contact. Deze structuur wordt bij de ontwikkeling van de Stadsgassite aangehouden. Stedelijke assen Een aantal van deze assen lopen door naar het noorden, en vormen stedelijke verbindingen tussen het stadscentrum, de wijk en het stadsdeel ten noorden van de Nieuwe Vaart. STEDELIJKE ASSEN Ruimtelijke concepten voor het project Bruggen naar Rabot+ (4) ONTWERPTEAM johan van reeth 11

13 UITGANGSPUNTEN OVERZICHTSPLAN Overzichtsplan stadsontwerp Bruggen naar Rabot+ ONTWERPTEAM johan van reeth 12

15 STADSGASSITE+ SITUERING Met de Stadsgassite+ wordt bedoeld: de eigenlijke stadsgassite, de site van de Nieuwe Molens, de Alcatelsite en de woningen op de hoek van de Elsstraat en de Gasmeterlaan Het is met andere woorden het hele gebied tussen de Gasmeterlaan, de Elsstraat, het toekomstige Rabotpark en de Trambrugsite Biervlietstraat 2. Trambrugsite 3. De Nieuwe Molens 4. Stadsgassite 5. Alcatelsite 6. Elsstraat 7. Gasmeterlaan 8. Nieuwe Vaart 9. Rabotpark 9 5 Luchtfoto Stadsgassite+ (luchtfotografie Hendrickx) 6 ONTWERPTEAM johan van reeth 14

16 STADSGASSITE+ RANDVOORWAARDEN: PROJECTEN 1 Lopende projecten Rond de Stadsgassite is reeds een grote dynamiek op gang gekomen. Diverse projecten zijn reeds in voorbereiding of in uitvoering. Ze werden als randvoorwaarde voor het project Bruggen naar Rabot+ beschouwd, omdat aanpassingen wenselijk noch mogelijk waren. Het gaat om: 1. Gerechtshof (arch. Beel-Achtergael m.m.v. Michel Desvigne, i.o.v. Regie der Gebouwen) 2. Jongeren OntmoetingsCentrum (JOC, arch. Beel-Achtergael, i.o.v. Stad Gent) 3. Winkelcentrum Blaisantvest (Architectenburo Ro Berteloot, i.o.v. Stad Gent) 4. Trambrug over Nieuwe Vaart (Project De Lijn) (1) Ontwerp Gerechtshof (arch. Beel-Achtergael) (2) Ontwerp JOC (arch. Beel-Achtergael) 2 ONTWERPTEAM johan van reeth 15

17 STADSGASSITE+ RANDVOORWAARDEN: PROJECTEN 3 (3) Winkelcentrum Blaisantvest (Architectenburo Ro Berteloot) (4) Trambrug Nieuwe Vaart (Project De Lijn) 4 ONTWERPTEAM johan van reeth 16

18 STADSGASSITE+ RANDVOORWAARDEN: VERVUILING Historische vervuiling De stadsgassite heeft te kampen met historische vervuiling. Onderzoek wees uit dat diverse vormen van vervuiling op de site terug te vinden zijn, waaronder de aanwezigheid van teer in de ondergrond. Volgens ramingen kan de kostprijs van de sanering exuberant oplopen. Dit kan een hypotheek leggen op de uitvoerbaarheid van het project. In ieder geval kunnen de meerwaarden van de nieuwe ontwikkeling onmogelijk de kosten van de sanering compenseren. De stad moet het verschil bijpassen. Het ontwerp voor de stadsgassite moet met de vervuiling rekening houden. Voldoende densiteit is nodig om zoveel mogelijk kosten te recupereren. De sanering kan eveneens een invloed op het ontwerp en de verdere uitwerking hebben (kostprijs, afbakening, timing, methode, ). Omwille van de saneringsproblematiek stelt de Stad Gent een minimum dichtheid van V/T= 1,50 voorop. Overzichtskaart geïnventariseerde vervuiling Stadsgassite (ERM - Haalbaarheidsstudie mogelijke brownfieldontwikkeling van de Site Gasmeterlaan, Gent) ONTWERPTEAM johan van reeth 17

19 STADSGASSITE+ RANDVOORWAARDEN: PROGRAMMA Klemtoon op wonen De Stad Gent wenst de Stadsgassite te herontwikkelen als woongebied. In voorliggend project wordt daar als uitgangspunt aan toegevoegd dat een significant aandeel compacte eengezins-woningen moet worden gerealiseerd. Dit brengt het programma van de Stadsgassite in nauwere relatie tot Rabot en Blaisant. Centrumfuncties Uit een bevraging van de buurt kwam de vraag naar centrumfuncties (cultuur, recreatie, handel, horeca, ), met de bedoeling om tegelijk het voorzieningen-niveau van de wijk op de drijven en weer bezoekers naar de wijk aan te trekken. Dit moet het sociale isolement verminderen. Kantoren Hoewel het Structuurplan de site niet als kantoorwijk beschouwt, lijkt het toch aangewezen om een beperkte hoeveelheid kantoren te voorzien in de nabijheid van het Gerechtshof. ONTWERPTEAM johan van reeth 18

20 STADSGASSITE+ CONCEPTEN (1) De hele stadsgassite (m.i.v. De Nieuwe Molens en Alcatel) komt voor bebouwing in aanmerking. (2) De teervlekken en de gashouders worden in eerste instantie uitgespaard uit de bebouwde ruimte. (3) Vanaf de Gasmeterlaan worden loodrechte ontsluitingsstraten voorzien. (4) Parallel aan de Gasmeterlaan komen secundaire verbindingen voor zacht verkeer. (5) Langs de Gasmeterlaan is een stedelijke wand mogelijk. De gesaneerde teervlekken komen in aanmerking voor bebouwingstypes zonder grondgebonden karakter. (6) Publieke groene ruimte wordt gerealiseerd rond de gashouders, eventueel op de gesaneerde teervlekken en langs de routes voor zacht verkeer Concepten voor de ontwikkeling van de Stadsgassite+ 3 6 ONTWERPTEAM johan van reeth 19

21 STADSGASSITE+ CONCEPTEN (1) De teervlekken zijn fysiek en mentaal sterk verschillend van de rest van de stadsgassite. Ze volgen een eigen ontwikkelingslogica. (2) De teer moet in functie van sanering over minstens 5 meter worden afgegraven. (3) De gesaneerde put kan ofwel worden opgevuld met zuivere grond, ofwel fungeren als bouwput voor een ondergrondse parking. (4) Enkel naast de teervlekken zijn grondgebonden woningen mogelijk, omwille van het stigma dat op de grond zal blijven rusten. (5) De teervlekken worden ofwel als groene ruimte ofwel als verharde verblijfsruimte ingericht. (6) Er kan op de voormalige teervlekken eventueel worden gebouwd, mits het types zijn zonder grondgebonden karakter Concepten voor de ontwikkelingen op en rond de teervlekken 3 6 ONTWERPTEAM johan van reeth 20

22 STADSGASSITE+ STADSONTWERP: PLAN Statuut van het stadsontwerp Dit stadsontwerp mag niet worden geïnterpreteerd als een eindtoestandsplan voor de ontwikkeling van de Stadsgassite. Het plan is het resultaat van ontwerpend onderzoek, waarbij de verschillende randvoorwaarden werden afgetast. Vooral de uitgangspunten en de globale structuur zijn belangrijk. De concrete invulling is gesimuleerd o.b.v. een hypothetisch programma. Deze invulling moet bij verdere uitwerking worden bijgestuurd in functie van concrete programmabehoeften. Ook de saneringsproblematiek kan een dwingende reden worden om het stadsontwerp bij te sturen (zie hoger). Stadsontwerp Stadsgassite+: overzichtplan ONTWERPTEAM johan van reeth 21

23 STADSGASSITE+ STADSONTWERP: VOLUMETRIE Stadsontwerp Stadsgassite+: volumetrie ONTWERPTEAM johan van reeth 22

24 STADSGASSITE+ STADSONTWERP: VOLUMETRIE Stadsontwerp Stadsgassite+: volumetrie ONTWERPTEAM johan van reeth 23

25 STADSGASSITE+ PROGRAMMA: UITGANGSPUNTEN De kleinschalige woonprogramma s (vooral grondgebonden eengezinswoningen) sluiten aan bij de bestaande Rabotwijk. Gestapelde woningen worden geconcentreerd langs het noorden (Gasmeterlaan), oosten (Trambrugsite) en zuiden (Rabotpark). Centrumfuncties en kantoren krijgen i.f.v. de specifieke behoeften aan oppervlakte, zichtbaarheid en bereikbaarheid, een eigen plaats toebedeeld: 1. langs de Gasmeterlaan: zichtbaarheid, bereikbaarheid, omvang 2. langs het Rabotpark: zichtbaarheid, omvang 3. langs de hoofdstraten van de wijk: nabijheid Functies met een sterke behoefte aan karakter en representativiteit, kunnen een plaats krijgen in de te herontwikkelen waardevolle gebouwen: hoofdgebouw De Nieuwe Molens en beschermde gashouders. Uitgangspunten voor de programmatorische invulling van de Stadsgassite+ ONTWERPTEAM johan van reeth 24

26 STADSGASSITE+ PROGRAMMA: TYPES In functie van de concrete randvoorwaarden (maat van de publieke ruimte, bezonning, nabijheid van andere bebouwing, voorkant/ achterkant relaties, ) worden specifieke types uitgewerkt. Deze types zijn niet te nemen of te laten, maar te interpreteren als het resultaat van ontwerpend onderzoek. Typologisch onderzoek voor de ontwikkeling van de Stadsgassite+ ONTWERPTEAM johan van reeth 25

27 STADSGASSITE+ PROGRAMMA: FUNCTIES Wonen grondgebonden eengezinswoningen: 115 gestapelde woningen: 682 totale oppervlakte voor wonen: parkeerbehoefte: 916 (115 parkeerplaatsen per 100 woningen) Kantoren totale oppervlakte voor kantoren: parkeerbehoefte: 90 (1 parkeerplaats per 50 m² kantoren) Centrumfuncties: (handel, horeca, diensten, recreatie, gemeenschapsvoorzieningen, ) totale oppervlakte voor centrumfuncties: parkeerbehoefte: 157 (1 parkeerplaats per 35 m² centrumfuncties) Simulatie bouwprogramma Stadsgassite+: wonen, kantoren en centrumfuncties ONTWERPTEAM johan van reeth 26

28 STADSGASSITE+ PROGRAMMA: PARKEREN De parkeerdruk t.g.v. de ontwikkeling van de Stadsgassite wordt volledig op de site zelf opgevangen, zodat Rabot en Blaisant hiervan geen hinder ondervinden. Het bestemmingsparkeren gebeurt grotendeels ondergronds, zodat enkel het bezoekersparkeren voor de woningen in de straten moet worden opgevangen. De grondkerende wanden en de bouwputten i.f.v. de afgraving van de teervervuiling kunnen hergebruikt worden voor ondergrondse parkings. Deze worden rechtstreeks vanaf de Gasmeterlaan ontsloten. In deze parkings is plaats voor een groot deel van de totale parkeerbehoefte van de Stadsgassite. Twee extra ondergrondse parkings worden voorzien waar de loopafstand te groot wordt (Elsstraat, De Nieuwe Molens). Een aantal grondgebonden eengezinswoningen krijgen een garage op eigen kavel, omdat dit beantwoordt aan een reële marktbehoefte. Voor de andere woningen is ook plaats in de ondergrondse parkings voorzien. Parkeerbalans Stadsgassite+: aanbod versus behoefte ONTWERPTEAM johan van reeth 27

29 STADSGASSITE+ PROGRAMMA: OVERZICHT GEBOUW GRONDOPP LAGEN TOTAAL V WONEN UNITS P KANT. (m²) P KLEINH. (m²) P TOTAAL P OPMERKING De stadsgassite+ (m.i.v. Alcatel en De Nieuwe Molens) is 7,01 ha groot. Er wordt een bovengrondse vloeroppervlakte van m² voorgesteld, wat neerkomt op een V/T index = 1, gelijkvloers: kleinhandel, kantoren mogelijk - verdiepingen: appartementen of kantoren mogelijk gelijkvloers: grondgebonden woningen 450 2, gestapelde woningen: integratie serviceflats, kangoeroewoningen, 1pers app, studio's mogelijk , , , , gelijkvloers: kleinhandel mogelijk door ligging aan buurtparkje (wijkniveau) gelijkvloers: grondgebonden woningen 530 2, gestapelde woningen: integratie serviceflats, kangoeroewoningen, 1pers app, studio's mogelijk , , gestapelde woningen: integratie serviceflats, kangoeroewoningen, 1pers app, studio's mogelijk gelijkvloers en 1ste verdieping: kantoor vrije beroepen (advocaten-), eetgelegenheid, café mogelijk , gelijkvloers: kleinhandel mogelijk door ligging aan buurtparkje (wijkniveau) , , , , gelijkvloers: kleinhandel mogelijk langs Gasmeterlaan , gelijkvloers: kleinhandel, kantoren mogelijk - verdiepingen: appartementen of kantoren mogelijk , , gelijkvloers: kleinhandel mogelijk door ligging aan buurtpleintje (wijkniveau) , , , gelijkvloers en 1ste verdieping: kantoor vrije beroepen (advocaten-), eetgelegenheid, café mogelijk gelijkvloers en 1ste verdieping: kantoor vrije beroepen (advocaten-), eetgelegenheid, café mogelijk gelijkvloers: kleinhandel, kantoren mogelijk - verdiepingen: appartementen of kantoren mogelijk gelijkvloers: kleinhandel, kantoren mogelijk - verdiepingen: appartementen of kantoren mogelijk Nieuwe Molens: gelijkvloers kleinhandel, eetgelegenheid mogelijk - verdiepingen: lofts gelijkvloers: kleinhandel, eetgelegenheid mogelijk - verdiepingen: appartementen gelijkvloers: kleinhandel, eetgelegenheid mogelijk - verdiepingen: appartementen hergebruik bestaand gebouw totaal V woonunits 797 totaal P 1163 terrein V/T 1,59 Simulatie van het bouwprogramma op de Stadsgassite+ ONTWERPTEAM johan van reeth 28

30 STADSGASSITE+ PROGRAMMA: OVERZICHT Stadsontwerp Stadsgassite+ volumetrie ONTWERPTEAM johan van reeth 29

31 STADSGASSITE+ INRICHTING PUBLIEKE RUIMTE De inrichting van de publieke ruimte moet de structuur ervan versterken. De noord-zuid georiënteerde straten ontsluiten de site voor wegverkeer. Zij krijgen een eerder formele inrichting met rijweg en voetpaden. De oost-west georiënteerde paden, erven en pleinen krijgen een meer informele, vaak groene inrichting. Stadsontwerp Stadsgassite+ publieke ruimte ONTWERPTEAM johan van reeth 30

32 STADSGASSITE+ GROENE RUIMTE Langs het toekomstige Rabotpark (rondom het Gerechtshof) worden de eerste meters van de site onbebouwd gelaten en toegevoegd aan het park. De ruimte rondom de gashouders wordt gedeeltelijk onbebouwd gelaten en eveneens aan het park toegevoegd (zie verder). In de wijk worden op verschillende plaatsen kleinere groene ruimten voorzien, die in de eerste plaats een functie als speelpleintje voor de directe omwonenden hebben. Ze worden aan de oost-west voetgangerstrajecten doorheen de Stadsgassite geschakeld, zodat ze ook vanuit Rabot en Blaisant bruikbaar zijn. Stadsontwerp Stadsgassite+ groene ruimte ONTWERPTEAM johan van reeth 31

33 STADSGASSITE+ GASHOUDERS In de gashouders werd het gas tijdelijk opgeslagen op momenten van overproductie. De structuren zijn 12,7 m hoog en hebben een diameter van 35 m. Rondom de gashouders ligt een aarden wal van 3,2 m boven het maaiveld. De bodem van de gashouders bevindt zich op 4,2m onder het maaiveld. De gashouders hebben een deksel dat opsteeg naarmate de gasklok gevuld werd. De constructies zijn in slechte staat. Het staal is sterk door corrosie aangetast. Van het beweegbare gedeelte schiet nog weinig over. De kosten voor de conserveringswerken zullen onvermijdelijk zeer hoog oplopen. De gashouders zijn als monument beschermd en moeten dus in principe bewaard blijven. Indien onvoldoende middelen worden gevonden om de beide gashouders te restaureren, zou kunnen overwogen worden om de bescherming van één van beide op te heffen, zodat die kan worden ontmanteld. Gashouders stadsgassite: oorspronkelijke constructie bron: Kathleen Moermans The two gasholders of Ghent ONTWERPTEAM johan van reeth 32

34 Amsterdam - Westergemfabriek STADSGASSITE+ GASHOUDERS: REFERENTIES Duisburg - Der Industriepark Oberhausen - Gasometer Milaan - The Museo del Presente Amsterdam - Westergemfabriek Gashouders stadsgassite: diverse referentieprojecten (ontwerpen en realisaties) ONTWERPTEAM johan van reeth 33

35 STADSGASSITE+ GASHOUDERS: ONDERZOEK HERBESTEMMING In het kader van deze conceptstudie werd een eerste onderzoek uitgevoerd naar de herbestemmingsmogelijkheden. Het is onrealistisch om van de gashouders een besloten ruimte te maken. Deze zou veel duurder worden dan een vergelijkbare nieuwbouw. De gashouders als open constructie bewaren, met de vroegere deksels eventueel als luifel, lijkt momenteel de enig haalbare oplossing. Gezien de hoge restauratiekost wordt een commerciële invulling volstrekt onhaalbaar geacht. Het onderzoek gaat uit van culturele of recreatieve programma s: openluchttheater en - film, sporttereinen, speeltuin, besloten tuin,. Gashouders stadsgassite: ontwerpend onderzoek naar de herbestemming ONTWERPTEAM johan van reeth 34

36 STADSGASSITE+ GASHOUDERS: ONDERZOEK HERBESTEMMING ONTWERPTEAM johan van reeth 35

37 STADSGASSITE+ GASHOUDERS: ONDERZOEK HERBESTEMMING Gashouders stadsgassite: ontwerpend onderzoek naar de herbestemming ONTWERPTEAM johan van reeth 36

38 STADSGASSITE+ DE NIEUWE MOLENS De site De Nieuwe Molens scheidt de Stadsgassite van de Trambrugsite. Om het hele gebied op een samenhangende manier te kunnen herontwikkelen, overweegt het stadsbestuur de aankoop van De Nieuwe Molens. Als de stad deze site kan verwerven, wenst zij op deze site een behoorlijke dichtheid te realiseren. Dit moet de hoge kosten voor de sanering van de Stadsgassite helpen dragen. De site is grotendeels bebouwd. Langs de Gasmeterlaan zijn zowel het historische industriële gebouw als de moderne aanbouw goed herbruikbaar. Site De Nieuwe Molens: zicht vanaf de Gasmeterlaan (voorkant) en vanaf de Trambrugsite (achterkant) ONTWERPTEAM johan van reeth 37

39 STADSGASSITE+ DE NIEUWE MOLENS: SCENARIO S Een eerste snelle analyse van de structuur en de staat van het historische gebouw doet vermoeden dat dit gebouw goed herbruikbaar is, b.v. voor lofts op de verdiepingen en commerciële functies op het gelijkvloers. Het complex van betonnen silo s, in tweede orde, is moeilijker herbruikbaar. De programma s die hiervoor te bedenken zijn, zijn alleszins niet voldoende rendabel om het hergebruik te verantwoorden. De achterste schijf (tegenover de gashouders) is aangebouwd tegen de betonnen silo s en kan niet behouden blijven als de silo s worden afgebroken. In het stadsontwerp wordt voorgesteld om rond de gashouders een parkachtige publieke ruimte te creëren. Op de site kan voldoende dichtheid worden gehaald door in deze groene omgeving een aantal zelfstandige gebouwen in te planten. Voorwaarde hierbij is dat zij geen ongebouwde ruimte privatiseren. 1 2 Site De Nieuwe Molens: onderzoek scenario s voor herontwikkeling (luchtfotografie Hendrickx) ONTWERPTEAM johan van reeth 38

40 STADSGASSITE+ DE NIEUWE MOLENS: SCENARIO S Zicht op De Nieuwe Molens vanaf de Trambrugsite en vanaf de Gasmeterlaan ONTWERPTEAM johan van reeth 39

41 STADSGASSITE+ DE NIEUWE MOLENS: SCENARIO S Onderzoek heeft uitgewezen dat de moderne aanbouw langs de Gasmeterlaan een kwalitatieve gebouwstructuur heeft en in principe goed herbruikbaar is. Om de relatie tussen het Rabotpark en de Gasmeterlaan te optimaliseren, verdient de inrichting van het gelijkvloers bijzondere aandacht. De bestaande onderdoorgang blijft bij voorkeur behouden en krijgt een publiek karakter. Achter het gebouw wordt geen buitenruimte geprivatiseerd. De transparantie van het gelijkvloers kan op verschillende manieren worden gewaarborgd: - door beglazing van de gevel en volledig doorzicht door het gebouw; - door het volledig vrijmaken van (een gedeelte van) het gebouw op het gelijkvloers. Hergebruik van de moderne aanbouw: randvoorwaarden voor de inrichting van het gelijkvloers ONTWERPTEAM johan van reeth 40

42 STADSGASSITE+ STEDENBOUWKUNDIGE RANDVOORWAARDEN Dit stadsontwerp voor de Stadsgassite+ is geen eindtoestandsplan waarin alles volledig vastligt. Het plan moet flexibel aanpasbaar blijven. VERPLICHTE BOUWLIJNEN Sommige ontwerpkeuzes worden best als harde randvoorwaarden voor de toekomstige ontwikkeling vastgelegd. Verder onderzoek is nodig om tot een samenhangend geheel van stedenbouwkundige regels te komen. De figuren geven hiertoe een eerste aanzet: (1) een verplichte bouwlijn langs de Gasmeterlaan en het Rabotpark; het vooropgestelde behoud van de gashouders, en het hoofdgebouw van De Nieuwe Molens; (2) de ontsluiting voor wegverkeer vanaf de Gasmeterlaan via noord-zuid assen; een supplementaire ontsluiting voor zacht verkeer in oost-west richting; ROUTES VOOR HARD EN ZACHT VERKEER (3) de oostzijde integreren in het Rabotpark; hogere bebouwing langs de Gasmeterlaan en langs het Rabotpark, grondgebonden woningen elders; een multifunctionele ontwikkeling langs de Gasmeterlaan. Stedenbouwkundige randvoorwaarden Stadsgassite+: aspecten ONTWERPTEAM johan van reeth 41 DICHTHEID EN PROGRAMMA

43 STADSGASSITE+ STEDENBOUWKUNDIGE RANDVOORWAARDEN De stedenbouwkundige randvoorwaarden kunnen worden vastgelegd in een ruimtelijk uitvoeringsplan. Het RUP bepaalt welke ontwikkelingen op de Stadsgassite mogelijk zijn. Over de saneringskosten bestaat momenteel nog geen zekerheid. De vraag of de voorgestelde ontwikkeling in voldoende mate de kosten kan recupereren, werd dus nog niet beantwoord. Het is daarom aangewezen om de goedkeuring van het RUP uit te stellen tot op het ogenblik dat zowel de kosten als de baten van het project gekend zijn. Het stadsbestuur zou een concept-rup kunnen opmaken en hierover aan de bevoegde instanties een pre-advies vragen. Dit concept-rup kan als stedenbouwkundig kader worden opgelegd aan de kandidaat-ontwikkelaars. Het concept-rup kan worden uitgewerkt tot een RUP van zodra alle randvoorwaarden gekend zijn. Stedenbouwkundige randvoorwaarden Stadsgassite+: synthese ONTWERPTEAM johan van reeth 42

45 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN UITGANGSPUNTEN De route BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN- Begijnhoflaan wordt vandaag in belangrijke mate voor doorgaand verkeer gebruikt. Zowel de verkeersintensiteit als de inrichting van de publieke ruimte zijn verantwoordelijk voor de fysieke en mentale barrièrewerking tussen het projectgebied en het stadscentrum Deze conceptstudie gaat ervan uit dat het doorgaand verkeer naar de ring moet worden verplaatst. Voor de afwikkeling van het resterende verkeer (ontsluiting en lokale bediening) volstaat één rijstrook in elke richting. Deze downgrading is een nodige voorwaarde voor een succesvolle ontwikkeling van de Stadsgassite en voor een opwaardering van Rabot en Blaisant. Daarop werd onderzocht hoe deze downgrading op korte termijn en zonder zware investeringen kan worden gerealiseerd. 1. Neuseplein 2. Blaisantvest 3. Opgeëistenlaan 4. Griendeplein 5. Begijnhoflaan 1 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN: bestaande toestand ONTWERPTEAM johan van reeth 44

46 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN TYPEPROFIEL Om de kostprijs van de herprofilering tot een minimum te beperken, wordt de bestaande infrastructuur maximaal hergebruikt. Het (ontsluitende) verkeer wordt over één rijstrook in elke richting geleid via de bestaande dubbele rijstrook vanaf het Griendeplein naar het Neuseplein (ten zuiden van de trambedding). Daarmee wordt de bestaande dubbele rijstrook van Neuseplein naar Griendeplein volledig beschikbaar voor het erfverkeer. De bestaande asfalt- en fietsstrook kan mits nieuwe wegmarkering plaats bieden voor: een parkeerstrook, een ventweg voor lokaal verkeer (enkele rijrichting) en een vrijliggend dubbelrichting fietspad. De bestaande parkings kunnen worden geïntegreerd in het voetpad, dat daardoor overal minstens 3,50 meter breed wordt. Aan de trambedding en aan de ventweg langs de zuidzijde van de Blaisantvest wijzigt niets. In principe volstaat voor de herprofilering dus een aanpassing van de signalisatie en van de wegmarkering. De heraanleg van de voetpaden en van enkele kruispunten (zie verder) zullen iets grotere investeringen vragen. bestaande toestand Aanpassing BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN: typeprofiel aanpassing ONTWERPTEAM johan van reeth 45

47 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN TYPEPLAN Na herprofilering ziet het profiel van de Blaisantvest (breedte: ca. 57m) er als volgt uit: ZIJDE BLAISANT (NOORD) 1. verbreed voetpad (4,3m) 2. parkeerstrook (2,2m) 3. ventweg 1x1 (3m) 4. snelfietspad (3m) 5. trambedding (7,5m) 6. groen (7m) 7. ontsluitend verkeer 2x1 (6,5m) 8. groen (15,5m) 9. snelfietspad (2,5m) 10. ventweg (4) 11. voetpad (1,5m) ZIJDE ZIEKENHUIS (ZUID) Aanpassing BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN: typeplan ONTWERPTEAM johan van reeth 46

48 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN SIMULATIES HERINRICHTING Aanpassing BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN: simulaties herinrichting ONTWERPTEAM johan van reeth 47

49 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN FASERING HERINRICHTING De herinrichting van de BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN kan op korte termijn worden uitgevoerd. Voorafgaand moeten het Neuseplein (zie verder) en het Griendeplein worden aangepast. Voor de implementatie van de nieuwe verkeersafwikkeling volstaan nieuwe wegmarkering en signalisatie. Welke ingrepen op de kruispunten minimaal nodig zijn, moet verder worden onderzocht. Stapsgewijze kunnen nadien nieuwe investeringen gebeuren. De heraanleg van de voetpaden is daarbij prioritair. Gedurende het ganse traject kunnen nieuwe aanplantingen gebeuren om het groene karakter te versterken. Aanpassing BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN: simulatie fasering ONTWERPTEAM johan van reeth 48

50 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN WINKELCENTRUM TRAMBRUGSITE De Stad plant ter hoogte van de Trambrugsite de ontwikkeling van een nieuw project dat voorziet in winkels, woningen en groene ruimte. Daartoe heeft het onteigeningsbevoegdheid aangevraagd voor het hele bouwblok Blaisantvest- Biervlietstraat-IJzendijkestraat-Oosteeklostraat. Het inrichtingsplan voor dit project werd reeds vroeger goedgekeurd en als randvoorwaarde voor deze conceptstudie meegegeven. Winkelcentrum trambrugsite: bestaande toestand ONTWERPTEAM johan van reeth 49

51 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN WINKELCENTRUM TRAMBRUGSITE Het leidend planconcept in het vooropgestelde concept is de verlenging van het Rabotpark tot in de Blaisantwijk Het project concipieert een wijkpark ten behoeve van de Rabotwijk, tussen de IJzendijkestraat, het winkelcomplex, de Blaisantvest en het landhoofd van de trambrug. De verbinding met het Rabotpark gebeurt onderdoor de trambrug (t.h.v. de IJzendijkestraat) en voorbij de landing van de brug (t.h.v. de Blaisantvest).De winkels (4.670 m² grootschalige detailhandel) krijgen een centrale toegang die uitgeeft op het park. De bevoorrading van de winkels gebeurt langs de Oosteeklostraat. Bezoekers parkeren op het dak van de winkel. Boven de parkgevel van de winkel komen duplex appartementen (1.600m²) die tegelijk als luifel voor de winkeltoegang functioneren. Langs de Blaisantvest wordt een afzonderlijk gebouw in het park ingeplant, waarin gestapelde woningen worden voorzien. De aansluiting op de Blaisantvest gebeurt via twee opeenvolgende T-kruispunten: één aan de Oosteeklostraat en één aan de Molenaarsstraat. Langs de Molenaarsstraat is bijkomende bebouwing mogelijk. Winkelcentrum trambrugsite: vooropgesteld project ONTWERPTEAM johan van reeth 50

52 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN WINKELCENTRUM TRAMBRUGSITE: VARIANT Mocht blijken dat het vooropgestelde project voor de trambrugsite door omstandigheden moet bijgestuurd worden, dan kan een variant eventueel in overweging worden genomen. De variant oriënteert de winkels met de vitrine naar de Blaisantvest. De rooilijn van de Blaisantvest wordt aangepast, zodanig dat het Rabotpark beter op de Blaisantvest aansluit. Langs de achterzijde van de winkels worden compacte rijwoningen met tuin. Tussen deze rijwoningen en de IJzendijkestraat wordt een buurtpark gepland dat explicieter aansluit op het weefsel van de Blaisantwijk. Het park is iets kleiner dat in het basisconcept. Bovenop de winkels komen een drietal blokjes gestapelde woningen (ongeveer dubbel zoveel als in het basisconcept). Parkeren gebeurt bovenop het dak van de winkel. Zowel de parkings als de loskade worden bediend via de Biervlietstraat, die in deze variant niet wordt afgeschaft. De Biervlietstraat en de Molenaarsstraat sluiten op hetzelfde punt op de Blaisantvest aan. Langs de Molenaarsstraat is geen bijkomende bebouwing meer mogelijk. Winkelcentrum trambrugsite: plan variant ONTWERPTEAM johan van reeth 51

53 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN WINKELCENTRUM TRAMBRUGSITE: VARIANT Winkelcentrum trambrugsite: perspectieven variant ONTWERPTEAM johan van reeth 52

54 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN bestaande toestand AANSLUITING GERECHTSGEBOUW Ter hoogte van het gerechtsgebouw wordt dezelfde logica aangehouden als in de Blaisantvest. Het verkeer wordt in twee enkele rijstroken op de bestaande rijweg ten zuiden van de trambedding gebracht. aanpassing De aansluiting van de in- en uitrit van het nieuwe gerechtsgebouw gebeurt via een oversteek van de tramsporen, zoals in de huidige plannen ook al was voorzien. Tussen de tramsporen en het gerechtsgebouw wordt een ventweg voorzien die een strook kortparkeerplaatsen voorziet. Ter hoogte van het Rabotpark vervalt de ventweg, en blijft enkel een dubbelrichting fietspad over. In principe kan aan het gerechtshof de bestaande wegenis worden hergebruikt voor de ventweg. Het lijkt anderzijds logisch dat rondom het Gerechtshof een integraal nieuwe aanleg komt, die optimaal aansluit bij de architectuur van het gebouw. Aanpassing Opgeëistenlaan t.h.v. gerechtsgebouw: profiel en plan ONTWERPTEAM johan van reeth 53

55 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN AANSLUITING GERECHTSGEBOUW Aanpassing Opgeëistenlaan t.h.v. gerechtsgebouw: simulatie ONTWERPTEAM johan van reeth 54

56 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN GRIENDEPLEIN: BESTAANDE TOESTAND Een heraanleg van het Griendeplein is om verschillende redenen aangewezen. - De verkeerssituatie is vandaag nogal onoverzichtelijk, met o.a. onnodig veel kruisingen van de tramlijn. - De downgrading van de as Opgeëistenlaan- Begijnhoflaan maakt een aanpassing van het kruispunt noodzakelijk. - Met de uitbreiding van de school zullen wellicht meer fietsers en voetgangers op het plein toekomen. In de huidige aanleg is hier onvoldoende ruimte voor beschikbaar. - De opwaardering van de Waldam mist gedeeltelijk zijn effect, zolang het pad geen deel zal uitmaken van een continue route die voldoende veilig en aangenaam is. - Tenslotte is het Griendeplein in zijn huidige aanleg een ondermaatse beëindiging van het toekomstige Rabotpark. Griendeplein: bestaande toestand (luchtfotografie Hendrickx) ONTWERPTEAM johan van reeth 55

57 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN GRIENDEPLEIN: HERINRICHTING Het probleem met de bestaande aanleg van het Griendeplein heeft in de eerste plaats te maken met de overdimensionering van de infrastructuur, waardoor de potentiële conflictpunten over het hele plein verspreid liggen (figuur 1). De nieuwe aanleg vertrekt van een analyse van de toekomstige stromen voor zacht verkeer en voor wegverkeer. Voor elk van de stromen wordt het meest logische traject uitgezocht (figuur 2) Daarnaast werd het Griendeplein ontleed in een aantal deelruimten met specifieke randvoorwaarden en een eigen karakter (figuur 3). Daardoor krijgt het plein meer geleding en een menselijke schaal. In het nieuwe ontwerp wordt alle wegverkeer ten oosten van de tramlijn geconcentreerd. Tussen de weg en de school ontstaat een brede voetgangerszone van ca. 20 meter, waar de tram stapvoets over passeert. Het kruispunt met de Begijnhoflaan wordt tot een minimale dimensionering herleid. Griendeplein: concepten en plan voor herinrichting ONTWERPTEAM johan van reeth 56

58 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN GRIENDEPLEIN: HERINRICHTING Griendeplein: simulatie herinrichting ONTWERPTEAM johan van reeth 57

59 BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN BEGIJNHOFLAAN: HERINRICHTING In de Begijnhoflaan is ten westen van het Griendeplein een andere verkeersafwikkeling aangewezen dan in de BLAISANTVEST - OPGEËISTENLAAN. Gezien de symmetrische structuur heeft het geen zin om alle verkeer langs één zijde van de groene berm te concentreren. Daarom wordt voorgesteld om langs elke zijde van de groene berm één rijstrook te behouden. Op termijn kan de vrijgekomen ruimte worden benut voor een verbreding van de groene berm of voor een verbreding van het voetpad. bestaande toestand Begijnhoflaan: profiel en simulatie herinrichting aanpassing ONTWERPTEAM johan van reeth 58

61 GASMETERLAAN NIEUWE VAART CONTEXT Een beter contact tussen het kanaal en de wijk zou de woonkwaliteit van Rabot, Blaisant en de Stadsgassite aanzienlijk verbeteren. Vandaag is dit niet mogelijk door de aanwezigheid van de Ring: langs elke oever van de Nieuwe Vaart ligt één rijrichting over een dubbele rijstrook. Het spreiden van het verkeer over de twee oevers heeft tot gevolg dat langs beide kanten de verblijfskwaliteit sterk wordt gereduceerd. Dit probleem wordt groter naarmate de downgrading van de as Blaisantvest Opgeëistenlaan Begijnhoflaan zijn vruchten afwerkt en méér doorgaand verkeer naar de ring doet verplaatsen. Gewenste wegstructuur: vigerende beleidsvisie Gasmeterlaan - Nieuwe Vaart: bestaande toestand ONTWERPTEAM johan van reeth 60

62 GASMETERLAAN NIEUWE VAART VOORSTEL HERINRICHTING OEVERS bestaande toestand Deze conceptstudie stelt voor om het ringverkeer in beide rijrichtingen over de Nieuwe Vaart (d.i. de noordelijke oever) te leiden. Dit komt de verblijfskwaliteit van de Gasmeterlaan sterk ten goede. Deze keuze is objectief te verantwoorden: - het grote aantal bewoners langs de Gasmeterlaan; aanpassing - de aanwezigheid van de wijk Rabot / Stadsgassite / Blaisant en verderop het Rabotpark en het stadscentrum; - de mogelijkheid om op termijn het profiel van de Nieuwe Vaart te verbreden. Verder zal blijken dat dit voorstel een fundamentele verbetering van de inrichting van het Neuseplein mogelijk maakt. Nieuwe Vaart kanaal Gasmeterlaan Herinrichting Gasmeterlaan Nieuwe Vaart: typeprofiel en typeplan Rabot ONTWERPTEAM johan van reeth 61

63 GASMETERLAAN NIEUWE VAART HERINRICHTING NIEUWE VAART Voor de Nieuwe Vaart (noordelijke oever) komt het voorstel neer op een verdubbeling van het aantal rijstroken. In principe is hier overal voldoende plaats voor. Ter hoogte van de rijwoningen rondom de Wondelgembrug blijft er langs de woningen voldoende plaats voor een voetpad, een fietspad en een parkeerstrook. Aan de zijde van de kade blijft net voldoende breedte voor een schrikstrook over. Ter hoogte van de bedrijvigheid staan sommige bestaande gebouwen te dicht bij de kademuur. Aan nieuwe ontwikkelingen van de Vinckiersite (zie verder) moet een teruggetrokken rooilijn worden opgelegd. Er zijn geen gegevens bekend over de stabiliteit van de kademuur. Het is mogelijk dat deze moet versterkt worden wanneer het verkeer op kortere afstand komt. Voor de nieuwe ontwikkelingen langs de Nieuwe Vaart kan de volwaardige ringweg een troef zijn omwille van de betere bereikbaarheid. Terugkeerbewegingen voor vrachtverkeer moeten ofwel naast de Ring ofwel op de kruispunten voorbij de Nieuwe Vaart worden voorzien. Herinrichting Nieuwe Vaart: simulaties ONTWERPTEAM johan van reeth 62

64 GASMETERLAAN NIEUWE VAART HERINRICHTING GASMETERLAAN Op de Gasmeterlaan blijft een normaal straatprofiel (2x1) over in functie van de bediening van de aangrenzende woningen en van de dwarsstraten die erop uitgeven. Er kan een snelheidregime zone 30 worden ingesteld, dat afdwingbaar is via cameratoezicht, verkeersplateaus en asverschuivingen. Op termijn kan kade langs het water worden heraangelegd i.f.v. een aangenaam verblijf. De aanwezigheid van de woonboten geven een extra cachet. Het plan voorziet de straat voor lokale bediening op dezelfde plaats als de bestaande ringweg. Dit maakt een gefaseerde uitvoering mogelijk. De overmaatse asfaltbreedte kan in eerste instantie anders worden ingericht door het afbakenen van een parkeerstrook. De bestaande parkings kunnen na heraanleg plaats maken voor een breder voetpad, eventueel met een geïntegreerd fietspad. Herinrichting Gasmeterlaan: simulaties ONTWERPTEAM johan van reeth 63

65 GASMETERLAAN NIEUWE VAART FASERING GASMETERLAAN De herinrichting van de Gasmeterlaan kan gefaseerd worden uitgevoerd. De stapsgewijze herinrichting moet zeker niet worden uitgesteld totdat het ringverkeer gebundeld wordt op de Nieuwe Vaart. Zeker de maatregelen m.b.t. de verkeersveiligheid kunnen onmogelijk langer worden uitgesteld. De verbreding van de voetpaden en de heraanleg van de kade kan al gebeuren wanneer het ringverkeer nog over de Gasmeterlaan rijdt. De omschakeling naar lokaal verkeer impliceert in de praktijk slechts een aanpassing van de wegmarkering en van de signalisatie. Belangrijkste vaststelling is dat het project Bruggen naar Rabot+ niet staat of valt met de bundeling van het ringverkeer op de Nieuwe Vaart. De werken op en rond de Stadsgassite en de Blaisantvest kunnen zelfs van start gaan zonder dat een beslissing over het ringverkeer is genomen. Anderzijds zullen de belanghebbenden (investeerders, bewoners) graag zo snel mogelijk zicht willen krijgen op de uiteindelijke verkeersafwikkeling. Herinrichting Gasmeterlaan: fasering ONTWERPTEAM johan van reeth 64

66 GASMETERLAAN NIEUWE VAART HERINRICHTING WONDELGEMBRUG De nieuwe verkeersstructuur impliceert de herinrichting van de omgeving van de Wondelgembrug. De bestaande voetgangersbrug kan alleszins niet behouden blijven. Het is aangewezen om ter hoogte van het kruispunt Nieuwe Vaart Frans Van Rynhovelaan een linksafstrook in beide richtingen van de ring te voorzien. Dit is enkel mogelijk door een plaatselijke verbreding door verplaatsing van de kademuur. Voor het scheepvaartverkeer is dit geen probleem. Het vereist wel de vervanging van de Wondelgembrug en een reorganisatie van de aanlegplaatsen. Herinrichting Wondelgembrug ONTWERPTEAM johan van reeth 65

67 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN Het Neuseplein vormt de knoop in de verkeersafwikkeling van de ruime omgeving. Voor de downgrading van de Blaisantvest / Opgeëistenlaan is een beperkte aanpassing van het Neuseplein nodig, die met bescheiden middelen kan worden uitgevoerd. Voor de bundeling van het ringverkeer op de Nieuwe Vaart is een fundamentele aanpassing van het Neuseplein nodig. Die noodzakelijke aanpassing kan een aanleiding zijn om de kwaliteit en de functionering van het plein structureel te verbeteren. Neuseplein: bestaande toestand ONTWERPTEAM johan van reeth 66

68 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN: CONTEXT Het Neuseplein vormt de schakel tussen het ringverkeer ten noorden en ten oosten van de Gentse binnenstad. Het plein heeft tegelijk een poortfunctie voor het verkeer dat vanuit het noorden de stad wil binnenrijden. Tegelijk wordt het plein geconditioneerd door tram- en buslijnen. Tenslotte leiden een aantal regionale fietsroutes via het Neuseplein naar de binnenstad. In het verleden zijn reeds diverse voorstellen tot herinrichting van het Neuseplein gedaan. De herinrichting van de bestaande Tolhuisbrug blijkt een structureel ontoereikende oplossing (figuur rechtsonder). Eerdere voorstellen voor een totaal nieuwe verkeersafwikkeling versterkten het karakter als verkeers-knooppunt en gingen compleet voorbij aan de betekenis van het Neuseplein als stedelijke ruimte. Neuseplein: context en vroegere voorstellen (Tritel) ONTWERPTEAM johan van reeth 67

69 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN: BESTAANDE TOESTAND Volgende structurele problemen dragen bij tot het slecht functioneren van het Neuseplein (zie schema s): 1. foute aswerking: - het verkeer vanuit het oosten wordt automatisch in de Blaisantvest geleid i.p.v. richting Nieuwe Vaart; - het verkeer vanuit de Wiedauwkaai wordt rechtstreeks de stad ingestuurd i.p.v. op de ring. 2. gebrekkige doorstroming over de R4 door te korte bochtstralen; 3. teveel infrastructuur, waardoor de leesbaarheid en de oversteekbaarheid sterk vermindert; 4. een slecht gedefinieerde publieke ruimte (geen wanden); 5. een teloorgang van het contact met het water, ondanks de grote landschappelijke kwaliteit; 6. het ontbreken van doorlopende fietspaden Neuseplein: analyse bestaande toestand ONTWERPTEAM johan van reeth

70 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN: INRICHTINGSPRINCIPES Voor de herinrichting van het Neuseplein wordt uitgegaan van de bundeling van het ringverkeer op de Nieuwe Vaart. Volgende inrichtingsprincipes liggen aan de basis van het nieuwe ontwerp (zie schema s): Een nieuwe brug zorgt voor stroomlijning van het ringverkeer; 2. Vertaling van de verkeershiërarchie in secundaire aansluitingen: - Wiedauwkaai en Blaisantvest op de ring; - Gasmeterlaan en Tolhuislaan op Blaisantvest; 3. Inplanting van een nieuw gebouw als afsluiting van perspectieflijnen; 4. Verbetering van de verblijfskwaliteit: - verlenging van groene Blaisantvest; verlenging van verkeersluwe oever via de verkeersluwe Sassekaai; 5. bundeling van tram- en bushalte tot overstappunt; 6. vrijliggende en continue fietspaden. Neuseplein: inrichtingsprincipes ONTWERPTEAM johan van reeth

71 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN: HERINRICHTING Door de afbraak van de Tolhuisbrug komt ruimte vrij aan het eind van de Gasmeterlaan voor de creatie van een verblijfsruimte aan het water. Die wordt verbonden met de Sassekaai, langs het teruggetrokken landhoofd van de nieuwe brug over de Nieuwe Vaart. De inplanting van het nieuwe gebouw definieert zowel de waterkant als de groene Blaisantvest. Het gebouw kan diverse functies opnemen: kantoren, wonen, hotel. Het combineert een prachtig uitzicht met een goede multimodale bereikbaarheid. Door de strategische ligging van het gebouw moeten hoge eisen worden gesteld aan de architecturale kwaliteit. Neuseplein: plan herinrichting ONTWERPTEAM johan van reeth 70

72 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN: HERINRICHTING Neuseplein: simulaties herinrichting links: vanuit de Blaisantvest rechts: vanuit de Sassekaai ONTWERPTEAM johan van reeth 71

73 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN: TIJDELIJKE HERINRICHTING De downgrading van de as Blaisantvest / Opgeëistenlaan / Begijnhoflaan is niet mogelijk zonder aanpassing van het Neuseplein. Het is echter niet wenselijk om de downgrading afhankelijk te maken van de totale herinrichting van het plein. Daarom wordt een tijdelijke aanpassing voorgesteld van de bestaande infrastructuur. De aanpassingen moeten het verkeer vanaf het Handelsdok eerder richting Nieuwe Vaart dan richting Blaisantvest leiden. De schets toont een voorstel van nieuwe wegmarkering op bestaande verhardingen. Enkel de rood gestipte delen impliceren een verbreding van de bestaande verharding. De rode arcering veronderstelt een niet-overrijdbare berm. Met de voorgestelde inrichting zijn alle verkeersbewegingen mogelijk. Enkel een terugkeerbeweging voor zwaar verkeer vanaf het Handelsdok is niet mogelijk. Eventueel kan deze via de Wondelgembrug worden georganiseerd. Neuseplein: tijdelijke herinrichting ONTWERPTEAM johan van reeth 72

74 GASMETERLAAN NIEUWE VAART NEUSEPLEIN: TIJDELIJKE HERINRICHTING Het schema toont het principe van een lichtengefaseerde verkeersafwikkeling. Fase A is de hoofdfase: doorgaand verkeer over de ring. De zwarte pijltjes duiden de volledig beveiligde (volle lijn) of de gedeeltelijk beveiligde (stippellijn) oversteekplaats voor voetgangers en fietsers aan. De reële lichtenfasering zal met behulp van een computermodel moeten uitgewerkt worden. Neuseplein: simulatie tijdelijke herinrichting ONTWERPTEAM johan van reeth 73

76 STRUCTUURSCHETS NOORD CONTEXT Met het gebied Noord wordt in deze conceptstudie het gebied benoemd dat ingesloten ligt tussen de Voorhaven, de Nieuwe Vaart en de woonkern Wondelgem. Het komt in de conceptstudie Bruggen naar Rabot+ zijdelings aan bod, in de zin dat zowel de nieuwe fiets- en trambrug als de eventuele bundeling van de ring op de Nieuwe Vaart hun invloed hebben op de ontwikkelingsmogelijkheden van dit gebied. Anderzijds wordt de ontwikkeling van het gebied Noord nog door andere randvoorwaarden gestuurd, die in deze conceptstudie niet aan bod komen. Tegelijk is de analyse van de bestaande feitelijke toestand en een verkenning van het potentieel onvoldoende diepgaand gebeurd om voldoende basis te hebben voor de uitwerking van een concreet stadsontwerp. Daarom beperkt deze conceptstudie zich tot de opmaak van een structuurschets voor het gebied Noord. Luchtfoto gebied Noord (langs Nieuwe Vaart) ONTWERPTEAM johan van reeth 75

77 STRUCTUURSCHETS NOORD KARAKTERISTIEKEN GEBIED NOORD Het niet-bewoonde gedeelte van de Nieuwe Vaart wordt getypeerd door een sterke dualiteit. De Vynckiersite is een performante getuige van de industriële voorgeschiedenis van het gebied. Vynckier (onder de vlag van GE Power Controls ) gebruikt van verschillende gebouwen nog enkel de gelijkvloerse verdieping. Een aantal activiteiten zijn reeds verhuisd naar de lageloonlanden. Anderzijds zijn door de teloorgang van de industrie langs de Vaart een groot aantal grote en kleinere terreinen beschikbaar geworden. Bij gebrek aan regulerend kader hebben zich daarop zeer uiteenlopende perifere ontwikkelingen voltrokken. Ontwikkelingen langs de Nieuwe Vaart ONTWERPTEAM johan van reeth 76

78 STRUCTUURSCHETS NOORD KARAKTERISTIEKEN GEBIED NOORD In een verkenning van het gebied Noord valt meteen op hoe sites met sterk geconcentreerde bebouwing afwisselen met gebieden die weinig of niet bebouwd (geweest) zijn. Beide systemen functioneren totaal verschillend, los van elkaar. De bebouwde sites kennen het klassieke residuele hergebruik van industrieel patrimonium. De toegevoegde waarde van de activiteiten neemt af naarmate de restwaarde van de bebouwing vermindert. Op die manier nestelt tweederangsbedrijvigheid zich in de verouderde gebouwen: opslag, verkoop tweedehands auto s en -onderdelen, verhuur bestelwagens,... De onbebouwde sites zijn restanten van voormalige spooremplacementen. Aangezien deze terreinen niet in particuliere eigendom gekomen zijn, werden de gebruiksrechten nooit formeel verhandeld. Daardoor blijft het gebruik beperkt tot informele toe-eigening, vooral als volkstuintje. In ieder geval betekent een gestructureerde en geformaliseerde herontwikkeling van het gebied Noord dat dit soort activiteiten gedoemd is om te verdwijnen. Bebouwde en onbebouwde (her)ontwikkelingen ONTWERPTEAM johan van reeth 77

79 STRUCTUURSCHETS NOORD INDUSTRIEEL PATRIMONIUM In het gebied Noord staan nog parels van industrieel erfgoed. De historische gebouwen van de Vynckiersite zijn alleszins al beschermd. Ook een aantal andere gebouwen, zoals het leegstaande industriepand naast de nieuwe Brandweerkazerne, zijn het behouden meer dan waard. Deze gebouwen zijn meestal ruim gedimensioneerd en op een zware nuttige belasting voorzien. Hergebruik i.f.v. een hedendaags programma is dus zeker mogelijk (wat niet wil zeggen dat de herbestemming zonder meer economisch rendabel is). Het regulerend kader zal dit maximaal moeten trachten te sturen. Industrieel patrimonium in gebied Noord ONTWERPTEAM johan van reeth 78

80 STRUCTUURSCHETS NOORD HERWAARDERING VAN DE LIEVE De waterloop de Lieve loopt doorheen het gebied Noord. Ten gevolge van de industriële ontwikkeling is de rivier deels overwelfd en elders alleszins volledig teloor gegaan. De stad ijvert voor de herwaardering van de Lieve. De waterloop kan structurerend werken voor de publieke ruimte, en opnieuw een ecologisch verbindende functie vervullen. Aanwezigheid van de Lieve in het gebied Noord ONTWERPTEAM johan van reeth 79

81 STRUCTUURSCHETS NOORD HARDE RANDVOORWAARDEN Samen met de spoorlijn richting Eeklo, vormen het industrieel patrimonium en de te herwaarderen Lieve de harde randvoorwaarden voor de herontwikkeling van het gebied Noord. Harde randvoorwaarden voor de ontwikkeling van het gebied Noord ONTWERPTEAM johan van reeth 80

82 STRUCTUURSCHETS NOORD GEPLANDE ONTWIKKELINGEN In het gebied Noord is reeds enige dynamiek aanwezig. Diverse ontwikkelingen zijn gepland of reeds in uitvoering. De structuurschets moet hier mee rekening houden. Het gaat onder meer om: - realisatie van de nieuwe Brandweerkazerne, - realisatie van de tram- en fietsbrug, - realisatie van de tramstelplaats van De Lijn, - herontwikkeling van Filature du Rabot, - ontwikkeling van het Westergempark. Geplande / lopende ontwikkelingen in het gebied Noord ONTWERPTEAM johan van reeth 81

83 STRUCTUURSCHETS NOORD GEPLANDE ONTWIKKELINGEN Geplande / lopende ontwikkelingen in het gebied Noord ONTWERPTEAM johan van reeth 82

84 STRUCTUURSCHETS NOORD STRUCTUURSCHETS De Lieve en het fietspad vanaf de fietsbrug over de Nieuwe Vaart vormen de ruggengraat van een groene noord-zuid structuur doorheen het gebied. De elektriciteitscentrale blijft als enige harde functie bewaard. Het bestaande patroon van Wondelgem kan worden doorgetrokken tot aan de Lieve. Daardoor ontstaat een evidente geleding die zich prima leent tot woonontwikkeling. De brandweerkazerne blijft op lange termijn de enige grootschalige functie. Ten zuiden van de spoorlijn naar Eeklo zijn de historische gebouwen van Vynckier een uitgangspunt voor de realisatie van gestapelde gebouwen in een parkachtig landschap. Die kunnen zowel wonen als kantoorachtige programma s opnemen. Ten noorden van de spoorlijn kan de ontwikkeling in functie van bedrijfsgebouwen en van grootschalige handel langs de Wiedauwkaai worden geoptimaliseerd. Structuurschets gebied Noord ONTWERPTEAM johan van reeth 83

85 STRUCTUURSCHETS NOORD STRUCTUURSCHETS Structuurschets gebied Noord: impressie (luchtfotografie Hendrickx) ONTWERPTEAM johan van reeth 84

86 STRUCTUURSCHETS NOORD INTERMEDIAIRE SITUATIE In het gebied hebben zich intussen diverse ontwikkelingen voltrokken, die omwille van schaal of programma minder te verzoenen zijn met de lange termijn ontwikkeling. Anderzijds zijn het net deze functies die vandaag een dynamiek in het gebied op gang brengen. In afwachting van lange termijn ontwikkelingen kunnen deze functies zeker in het gebied aanwezig blijven. Dit creëert een intermediaire, suboptimale situatie die wellicht nog enkele decennia kan blijven duren. Te bestendigen ontwikkelingen in een intermediaire situatie ONTWERPTEAM johan van reeth 85

87 STRUCTUURSCHETS NOORD INTERMEDIAIRE SITUATIE Te bestendigen ontwikkelingen in een intermediaire situatie ONTWERPTEAM johan van reeth 86

88 STRUCTUURSCHETS NOORD INTERMEDIAIRE STRUCTUURSCHETS Wanneer sommige van deze intermediaire programma s zodanig standvastig blijken te zijn dat zelfs op middellange termijn geen spontane relocalisatie plaatsvindt, kan overwogen worden om sommige op te nemen in een intermediaire structuurschets. Daarbij wordt de redenering gevolgd dat ontwikkelingen op korte termijn niet enkel het lange termijnperspectief moeten ondersteunen, maar ook moeten passen in het intermediaire kader. Daardoor kan zelfs bij gedeeltelijke herontwikkeling van het gebied toch voldoende kwaliteit gegenereerd worden. Intermediaire structuurschets gebied Noord ONTWERPTEAM johan van reeth 87

90 BRUGGEN NAAR RABOT+ CONTEXT Deze conceptstudie koppelt de ontwikkeling van de Stadsgassite aan een betere interne relatie binnen het projectgebied (i.c. met Rabot en Blaisant) én een betere externe relatie tussen het projectgebied en zijn omgeving. Bruggen naar Rabot+ relatie met de omgeving van de Stadsgassite ONTWERPTEAM johan van reeth 89

91 BRUGGEN NAAR RABOT+ ROUTES DOORHEEN DE STADSGASSITE+ Aanvullend aan de noord-zuid georiënteerde straten, worden in het stadsontwerp voor de Stadsgassite+ ook een aantal informele oostwest routes voorzien. Deze garanderen dat de nieuwe ontwikkeling van op de Stadsgassite zoveel mogelijk in relatie staat met Rabot en Blaisant. Richting Rabot sluiten deze routes aan op de Elsstraat, op de plaats waar de bestaande dwarsstraten van Rabot uitgeven. Richting Blaisant sluiten de routes aan op het publieke park rondom de gashouders. De verbinding met Blaisant gebeurt onderdoor de trambrug, ofwel ter hoogte van de oversteek achter het JOC. Routes doorheen de Stadsgassite+ ONTWERPTEAM johan van reeth 90

92 BRUGGEN NAAR RABOT+ OPEN RANDEN VAN HET PROJECTGEBIED Het stadsontwerp Bruggen naar Rabot+ wil de wijk Rabot/Stadsgassite+/Blaisant uit haar isolement halen. Deze doelstelling wordt gerealiseerd door de publieke ruimte rondom het projectgebied te transformeren van een gesloten (ondoorwaadbare) verkeersruimte naar een open (doorwaadbare) verblijfsruimte. Een verbeterde relatie met het stadscentrum wordt gerealiseerd door de herinrichting van de Blaisantvest/Opgeëistenlaan. Een hernieuwd contact met het water is mogelijk door de herinrichting van de Gasmeterlaan. Relaties via de randen van het projectgebied: Gasmeterlaan en Blaisantvest-Opgeëistenlaan ONTWERPTEAM johan van reeth 91

93 BRUGGEN NAAR RABOT+ HET NEUSEPLEIN ALS STEDELIJK KNOOPPUNT Het eerder voorgestelde stadsontwerp voor het Neuseplein (zie hoofdstuk 4) transformeert het plein van een ongedefinieerde verkeersruimte naar een stedelijke verblijfsruimte. Door herinrichting van de verkeersknoop ontstaan nieuwe mogelijkheden voor voetgangers- en fietsersrelaties tussen de aangrenzende wijken. Het Neuseplein als stedelijk knooppunt ONTWERPTEAM johan van reeth 92

94 BRUGGEN NAAR RABOT+ PLEIN TUSSEN MARIA GORETTI EN ZIEKENHUIS AZ ST LUCAS In het plan voor de herinrichting van de Blaisantvest wordt de aanleg van een nieuw plein voorzien tussen de kerk van Maria Goretti en de toegang tot de ziekenhuissite. Het plein vormt net als de Trambrugsite een cesuur in het langsprofiel van de Blaisantvest. Landschappelijk gebeurt dit door een andere inrichting (minerale aanleg van het maaiveld formele, dwarse groenstructuur). Verkeerskundig gebeurt dit door het doorknippen van de ventwegen en door een insnoering van de hoofdweg. Via secundaire aansluitingen op de hoofdweg worden de ventwegen en het ziekenhuis bediend. De verkeerskundige maatregelen resulteren bovendien in een optimale oversteekbaarheid voor fietsers en voetgangers. Plein tussen Maria Goretti en Ziekenhuis AZ St Lucas ONTWERPTEAM johan van reeth 93

95 BRUGGEN NAAR RABOT+ RELATIES DOORHEEN DE ZIEKENHUISSITE Op vandaag zijn er geen verbindingen tussen de Blaisantvest en de Tolhuislaan. Het hele gebied wordt ingenomen door grotere sites (vaak met een publiek karakter). De respectievelijke buitenruimten volgen elkaar op zonder dat een onderlinge relatie mogelijk is. Dit is een gemiste kans. Via een verbinding tussen de opeenvolgende sites zou een route voor zacht verkeer mogelijk worden tussen de Blaisantvest en de Tolhuislaan, waardoor de omrijfactor drastisch vermindert. Bovendien kan dit leiden tot een opwaardering van de verschillende buitenruimten. Buitenruimten van besloten sites tussen Blaisantvest en Tolhuislaan ONTWERPTEAM johan van reeth 94

96 BRUGGEN NAAR RABOT+ RELATIES DOORHEEN DE ZIEKENHUISSITE Via eenvoudige maatregelen (openingen in tuinmuren, verbindingen tussen bestaande paden) kan een route voor fietsers en voetgangers worden gecreëerd tussen de Blaisantvest en de Tolhuislaan. Eén route verbindt Maria Goretti met de Sportarena Tolhuis, en bedient onderweg de creche en Hortus Michel Thiery. Deze route kan een vertakking krijgen naar de Trambrugsite via de domeinen Voortman en Vogelenzang tot aan de Molenaarsstraat. Route voor zacht verkeer tussen Blaisantvest en Tolhuislaan ONTWERPTEAM johan van reeth 95

97 BRUGGEN NAAR RABOT+ ZUIDELIJKE LANDING VAN DE TRAM- EN FIETSBRUG De tram- en fietsbrug over de Nieuwe Vaart landt in het Rabotpark ter hoogte van de (af te schaffen) Biervlietstraat. De fietsbrug zal in de toekomst een belangrijke fietsverbinding worden tussen het stadscentrum enerzijds en Wondelgem, de Voorhaven en de nieuwe ontwikkelingen in het gebied Noord anderzijds. In het stadsontwerp wordt een veilige en kwaliteitsvolle aansluiting van de fietsbrug op de Blaisantvest en de Molenaarsstraat voorzien. Aansluiting van de Trambrugsite op het Rabotpark, de Blaisantvest en de Molenaarsstraat ONTWERPTEAM johan van reeth 96

98 BRUGGEN NAAR RABOT+ ZUIDELIJKE LANDING VAN DE TRAM- EN FIETSBRUG De landing van de Tram- en fietsbrug betekent onvermijdelijk een obstekel voor de continuïteit van het Rabotpark. Het stadsbestuur wenst het Rabotpark te verlengen tot in Blaisant. In het project voor het winkelcomplex langs de Blaisantvest wordt daarom ook een wijkpark voorzien, in het verlengde van het Rabotpark. Twee fysieke relaties zijn mogelijk tussen het Rabotpark en het Blaisantpark. Onder de trambrug wordt in het plan van Beel-Achtergael-Desvigne ter hoogte van de IJzendijkestraat een verlaging van het maaiveld voorzien tot -0,80m, zodat hierlangs beide parkdelen met elkaar in verbinding staan. Voorbij de landing van de trambrug is, parallel aan de Blaisantvest, eveneens een oversteekmogelijkheid over de trambedding voorzien. Om veiligheidsredenen wenst De Lijn de oversteek voor fietsers en voetgangers met een hekken tot een minimum te beperken. Verbinding tussen het Rabotpark en het Blaisantpark (lijntekeningen: arch. Beel-Achtergael) ONTWERPTEAM johan van reeth 97

99 BRUGGEN NAAR RABOT+ OVERSTEEK RABOTTORENS Het Griendeplein staat vandaag in voor de verbinding voor zacht verkeer tussen Rabot en het Stadscentrum. In de voorgestelde herinrichting (zie hoofdstuk 2) wordt op het Griendeplein substantieel méér ruimte voorzien voor fietsers en voetgangers. De verbinding via het Griendeplein loopt echter door de Hector Van Wittenberghe-straat. Die maakt deel uit van een parkeerroute, waardoor geen fietsverkeer in beide rijrichtingen mogelijk is. Het project stelt daarom, aanvullend aan de heraanleg van het Griendeplein, een bijkomende route voor zacht verkeer voor tussen Rabot en het stadscentrum. Deze route verbindt de Wondelgemstraat in rechte lijn met de Rabottorentjes, om vandaar langs de Lieve (Bachtenwalle / St. Antoniuskaai) tot in het centrum te leiden. Route voor zacht verkeer tussen Rabot en het stadscentrum via de Rabottorentjes: situering (luchtfotografie Hendrickx) ONTWERPTEAM johan van reeth 98

100 BRUGGEN NAAR RABOT+ OVERSTEEK RABOTTORENS 7 De route voor fietsers en voetgangers tussen Rabot en het stadscentrum loopt tussen de westelijke en de middenste van de drie grote Rabottorens. 3 De afstand tussen beide torens is groot genoeg om, behalve de fietsroute en een erfontsluiting voor elke toren, ruimte te voorzien voor de Lieve. Deze loopt momenteel tussen beide torens in een ondergrondse bedding. Door de reductie van de Opgeëistenlaan / Begijnhoflaan van 2x2 naar 2x1 rijstroken, wordt de oversteek overzichtelijker en dus veiliger. Behalve een rechte aansluiting van de fiets- en voetgangersroute route op de St. Antoniuskaai wordt een tweede route voor voetgangers voorzien die aansluit op de Bachtenwalle en tegelijk de tramhalte van de Begijnhoflaan bedient. 1. Griendeplein Begijnhoflaan 3. Opgeëistenlaan 4. tramhalte 5. Bachtenwalle Route voor zacht verkeer tussen Rabot en het stadscentrum via de Rabottorentjes: plan 6. St.Antoniuskaai 7. Wondelgemstraat ONTWERPTEAM johan van reeth 99

101 BRUGGEN NAAR RABOT+ OVERSTEEK RABOTTORENS Route voor zacht verkeer tussen Rabot en het stadscentrum via de Rabottorentjes: simulering ONTWERPTEAM johan van reeth 100

102 BRUGGEN NAAR RABOT+ VERBINDING WALDAM - RABOTPARK De Stad plant de herwaardering van de Waldam tussen Elyzeese Velden / Bargiekaai en het Griendeplein. Dit project wordt in samenhang met de uitbreiding van het KAHO uitgewerkt. In het voorliggend stadsontwerp sluit de herwaardering van de Waldam aan op de heraanleg van het Griendeplein. Het plein maakt de landschappelijke en functionele verbinding tussen de Waldam en het Rabotpark. Verbinding tussen de Waldam en het Rabotpark via het Griendeplein: situering (ABSIS ontwerpgroep), plan en simulatie ONTWERPTEAM johan van reeth 101

103 BRUGGEN NAAR RABOT+ NOORDELIJKE LANDING VAN DE TRAM- EN FIETSBRUG De tram- en fietsbrug over de Nieuwe Vaart landt ten noorden van het kanaal naast de Gaardeniersweg. Het historische gabariet van de spoorbundel naar het vroegere treinstation Rabot biedt hiervoor voldoende plaats. De integratie van de tram- en fietsbrug in een globale ontwikkelingsvisie voor het gebied Noord werd in hoofdstuk 5 toegelicht aan de hand van een structuurschets. Ook zonder de ontwikkeling van dit gebied moet de tram- en fietsbrug op een adequate manier worden ingepast. Op korte termijn is een fietsverbinding mogelijk met Bloemekenswijk (Wondelgem), ten zuiden van de UCO-site. De fietsverbinding kan ook verder doorlopen naar het noorden, parallel aan de Lieve. Noordelijke landing van de tram- en fietsbrug ONTWERPTEAM johan van reeth 102

104 BRUGGEN NAAR RABOT+ NOORDELIJKE LANDING VAN DE TRAM- EN FIETSBRUG Het beschikbare gabariet tussen de Gaardeniersweg en de Parallelweg, ten noorden van de Nieuwe Vaart, volstaat voor de landing van de tram- en fietsbrug. Voor de realisatie van een groenstructuur is binnen het huidige gabariet onvoldoende ruimte beschikbaar. Er kan overwogen worden om één of meer percelen tussen de trambrugsite en Vynckier in de heraanleg te betrekken. Op voorwaarde dat een publieke groenstructuur langs de trambrugsite wordt gerealiseerd, zou een private ontwikkeling op deze terreinen reeds de eerste stap kunnen zijn in de realisatie van het groene woon- en werkpark op de Vynckiersite en zijn omgeving. Noordelijke landing van de tram- en fietsbrug ONTWERPTEAM johan van reeth 103

105 BRUGGEN NAAR RABOT+ VOORHAVENROUTE LANGS LIEVE In de structuurschets voor het gebied Noord (zie hoofdstuk 5) werd doorheen het gebied van zuid naar noord een groenstructuur voorzien die de Lieve en een route voor zacht verkeer integreerde. Ten noorden van de spoorlijn naar Eeklo dienen zich vandaag reeds mogelijkheden aan om de route te realiseren. De groene route zou het verbindende element kunnen zijn tussen bestaande en nieuwe groenen en/of recreatieve voorzieningen, zoals het geplande Westergempark. Om deze Voorhavenroute te kunnen verbinden met de tram- en fietsbrug over de Nieuwe Vaart, is een (wellicht ongelijkvloerse) kruising nodig met de spoorlijn naar Eeklo. Concept groene Voorhavenroute voor zacht verkeer ONTWERPTEAM johan van reeth 104

107 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN CONTEXT De conceptstudie Bruggen naar Rabot+ heeft tot doel een stadsontwerp uit te werken voor de Stadsgassite, in relatie tot zijn omgeving. Dit heeft geleid tot een globale visie over de omringende publieke ruimte (zie hoofdstukken 3 en 4). Deze voorstellen kunnen de woonkwaliteit en de identiteit van Rabot en Blaisant mee helpen versterken, maar volstaan niet. De verbetering van de woonkwaliteit van Rabot en Blaisant is in de eerste plaats gebaat bij kleinschalige, concrete initiatieven die de directe woonomgeving ten goede komen. Deze initiatieven zijn minder complex en meestal minder duur dan de ingrepen op de grote schaal. Ze laten toe om op korte termijn op diverse opportuniteiten in te spelen. De definitie en de uitwerking van dit soort projecten vereist een gedetailleerde analyse van de problemen, de behoeften en de opportuniteiten in Rabot en Blaisant. Hiervoor is een apart onderzoek nodig. Dit hoofdstuk geeft alvast een eerste aanzet. Potentiële en lopende (De Kring en speelruimten in Rabot) kleinschalige ontwikkelingsmogelijkheden (lijntekening Sven De Visscher) ONTWERPTEAM johan van reeth 106

108 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN TERREINVERKENNING Aan de hand van luchtfoto s en topografische kaarten werd een eerste voorlopige (en dus onvolledige) inventaris gemaakt van concrete opportuniteiten die zich in de Rabot- en de Blaisantwijk aandienen. Er werd gefocust op drie types van mogelijke interventiegebieden: 1. leegstaande of onderbenutte panden en terreinen; 2. parkeerboxen in binnengebieden; 3. loodsen. Andere mogelijke types van interventies zijn: 1. renovatie of vervanging van individuele woningen; 2. heraanleg van straten en pleinen. Verkenning van de kleinschalige ontwikkelingsmogelijkheden: onderbenutte panden, parkeerboxen en loodsen in Rabot en Blaisant ONTWERPTEAM johan van reeth 107

109 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN TERREINVERKENNING Bij wijze van voorbeeld worden de herontwikk elingsmogelijkheden van de site Maria Goretti (kader) verder uitgewerkt. Verkenning van de kleinschalige ontwikkelings mogelijkheden in Rabot en Blaisant ONTWERPTEAM johan van reeth 108

110 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN UITWERKING MARIA GORETTI In het bouwblok Blaisantvest Kaprijkestraat - Gasmeterlaan Spaarstraat bevindt zich een conglomeraat aan sites die momenteel weinig onderlinge relaties vertonen (zie figuur volgende pagina): - kerk Maria Goretti - kleuterschool De Mozaïek - centrum Alternatief Bouwen - beluik Kaprijkestraat - stedelijke integratiedienst - een onbestemd binnengebied Met een aantal eenvoudige ingrepen kunnen deze sites aan elkaar geschakeld worden. Dit biedt voor elk van de sites een grotere gebruikswaarde en resulteert in een kwalitatieve (semi-)publieke ruimte. Omgeving Maria Goretti (Blaisantwijk): bestaande toestand (luchtfotografie Hendrickx) ONTWERPTEAM johan van reeth 109

111 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN UITWERKING MARIA GORETTI In functie van de concrete mogelijkheden en behoeften (A - verder te onderzoeken) zijn verschillende scenario s mogelijk Een verbinding van het beluik Kaprijkestraat met het binnengebied achter Maria Goretti zou de kwaliteit van de woningen in het beluik zeker ten goede komen (B). A 5 1 D In een volgende stap kan het binnengebied met de verschillende private buitenruimten worden geïntegreerd tot één semipubliek gebied (C). Als dit nodig is voor de beveiliging van de gebouwen, kan dit gebied worden afgesloten. Mocht een uitbreiding van de school nodig zijn, dan kan dit gebeuren door inname van de achterliggende loods. Een nieuwe configuratie kan vertrekken van losse paviljoenen (D) of van één teruggetrokken bouwblok (E). B E 1. kerk Maria Goretti 2. kleuterschool De Mozaïek 3. centrum Alternatief Bouwen 4. Beluik Kaprijkestraat 5. Stedeleijke Integratiedienst Scenario s voor herontwikkeling Maria Goretti (Blaisantwijk) C 6. binnengebied ONTWERPTEAM johan van reeth 110

112 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN UITWERKING MARIA GORETTI Simulaties voor herontwikkeling Maria Goretti (Blaisantwijk) ONTWERPTEAM johan van reeth 111

113 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN HERAANLEG PUBLIEKE RUIMTE Heraanleg van de publieke ruimte is een belangrijke hefboom in de verbetering van de woonkwaliteit. Het stadsontwerp voorziet de herinrichting van de grootschalige publieke ruimte (Blaisantvest, Opgeëistenlaan, Griendeplein, Gasmeterlaan, ). Dit moet de woonkwaliteit in het hele gebied, en van de omwonenden in het bijzonder, ten goede komen: confer de verbreding van de voetpaden en de heraanleg van de kade langs de Gasmeterlaan (zie figuur). Simulatie heraanleg Gasmeterlaan ter hoogte van Maria Goretti (tussen Kaprijkestraat en Spaarstraat) ONTWERPTEAM johan van reeth 112

114 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN HERAANLEG PUBLIEKE RUIMTE Anderzijds zullen ook kleinschalige heraanlegprojecten een grote impact hebben. Vele woningen in Rabot en Blaisant hebben immers geen private tuin, zodat het buitenleven zich noodzakelijk op straat afspeelt. Daarbij komt de problematiek van de parkeerdruk. De figuur illustreert een mogelijke heraanleg van de Spaarstraat, waar de parkeercapaciteit wordt vergroot, de voetpaden verbreed en groen wordt voorzien. Simulatie heraanleg Spaarstraat (Blaisantwijk) ONTWERPTEAM johan van reeth 113

115 KLEINSCHALIGE ONTWIKKELINGEN HERBESTEMMING TRACTIESTATION Het voormalige tractiestation (Rabot) kan een katalysator zijn voor de opwaardering van de hele buurt. Er kan worden overwogen om een kleinschalige recreatieve accommodatie in het gebouw te voorzien (squash, fitness, ). Met dit soort voorzieningen wordt Rabot weer op de kaart van Gent geplaatst, in de zin dat de wijk dan weer bezoekers aantrekt. Simulatie herbestemming Tractiestation (Rabotwijk) ONTWERPTEAM johan van reeth 114

117 FASERING UITGANGSPUNTEN Het voorliggende stadsontwerp is gebaseerd op een samenhangende visie voor Rabot, de Stadsgassite+, Blaisant en de omgevende publieke ruimte. Een aantal voorstellen zijn slechts op lange termijn mogelijk: bundeling van de ring op de Nieuwe Vaart, herbestemming van de gashouders, herontwikkeling van het gebied Noord, Sommige ingrepen kunnen echter reeds op korte termijn reeds worden doorgevoerd: aanleg Rabotpark, downgrading Blaisantvest, ontwikkeling Maria Goretti, voetpaden Gasmeterlaan, Deze korte termijn ingrepen ambiëren een maximaal effect met een minimale investering. In dit hoofdstuk wordt een mogelijke fasering van de in het stadsontwerp voorziene investeringen voorgesteld. Volgende principes liggen aan de basis van het voorstel: - goedkope ingrepen met groot effect op korte termijn voorzien; - heraanleg van de Ring op Nieuwe Vaart in laatste fase; - maximale geografische spreiding van de investeringen. Sites met mogelijkheden tot investeringen op korte termijn ONTWERPTEAM johan van reeth 116

118 FASERING SIMULATIE Fase 1 Maken deel uit van de eerste fase: - de opstelling van de procesarchitectuur: voorbereiding van de beslissingen i.f.v. projecten in volgende fasen - de lopende projecten: gerechtshof, JOC, trambrug, uitbreiding KAHO, De Kring; - de realisatie van het Rabotpark (tot aan de Rabottorens), m.i.v. maaiveld onder trambrug; - de heraanleg van de voetpaden langs de Gasmeterlaan, samen met snelheidsremmende maatregelen. Fase 2 Maken deel uit van de tweede fase: - herprofilering Blaisantvest-Opgeëistenlaan-Begijnhoflaan, samen met voorlopige herinrichting Neuseplein; - de realisatie van het Rabotpark rondom de Rabottorens; - herontwikkeling site De Nieuwe Molens; sanering Stadsgassite; - realisatie winkelcomplex en Blaisantpark. ONTWERPTEAM johan van reeth 117

119 FASERING SIMULATIE Fase 3 Maken deel uit van de derde fase: - bebouwing van de oostzijde van de Elsstraat. - herontwikkeling Maria Goretti; - herbestemming Tractiestation; - sanering Stadsgassite; - heraanleg Griendeplein - heraanleg diverse woonstraten. Fase 4 Maken deel uit van de vierde fase: - herontwikkeling Stadsgassite (behalve teervlekken); - laatste fase sanering Stadsgassite; - aanpak diverse binnengebieden; - heraanleg diverse woonstraten. ONTWERPTEAM johan van reeth 118

120 FASERING SIMULATIE Fase 5 Maken deel uit van de vijfde fase: - heraanleg van de kade langs de Gasmeterlaan; - aanpak van diverse binnengebieden; - heraanleg van diverse woonstraten; - ontwikkeling van de Stadsgassite (laatste fase). Fase 6 Maken deel uit van de zesde fase: - heraanleg Neuseplein m.i.v. nieuwe brug over de Nieuwe Vaart; - heraanleg Nieuwe Vaart m.i.v. versterking kademuur en vernieuwing Wondelgembrug; - downgrading Gasmeterlaan i.f.v. lokaal verkeer; - herbestemming en restauratie gashouders. ONTWERPTEAM johan van reeth 119

121 FASERING BLAISANTVEST De herprofilering van de Blaisantvest kan over verschillende deelfasen worden gespreid. Zie toelichting in hoofdstuk 3. Gefaseerde herprofilering van Blaisantvest ONTWERPTEAM johan van reeth 120

122 FASERING GASMETERLAAN De herprofilering van de Gasmeterlaan kan over verschillende deelfasen worden gespreid. Zie toelichting in hoofdstuk 3. Gefaseerde herprofilering van Blaisantvest ONTWERPTEAM johan van reeth 121

123 FASERING OVERZICHTSPLAN Overzichtsplan stadsontwerp Bruggen naar Rabot+ ONTWERPTEAM johan van reeth 122

Nog meer weergeven