REFERAAT 21 NOV OUDEREN EN ALCOHOL ONS EEN ZORG?! Dr. Myrna Pelgrum- Keurhorst Drs. Lisanne Diepenhorst Drs. Melissa Laurens

Transcriptie

1 REFERAAT 21 NOV OUDEREN EN ALCOHOL ONS EEN ZORG?! Dr. Myrna Pelgrum- Keurhorst Drs. Lisanne Diepenhorst Drs. Melissa Laurens

2 Slechts 3 vragen 1. Hoe vaak drink je alcoholhoudende dranken? Nooit Maandelijks of minder 2-4 keer per maand 2-3 keer per week 4 of meer keer per week

3 Slechts 3 vragen 2. Hoeveel glazen drink je op een typische dag dat je alcohol drinkt? glazen 3-4 glazen 5-6 glazen 7-9 glazen 10+ glazen

4 Slechts 3 vragen 3. Hoe vaak drink je 6 glazen of meer per gelegenheid? Nooit Minder dan maandelijks Maandelijks Wekelijks Dagelijks of bijna dagelijks

5 Eindscore Een score van 5+ voor mannen en 4+ voor vrouwen en 55+ is een indicatie voor problematisch alcoholgebruik En reden voor een zorgverlener om door te vragen! Maar weinig gedaan, ondanks kosten-effectiviteit Aanvaardbaar gebruik: 1 standaardglas per dag, twee dagen in de week niets

6 Telegraaf, 15 nov 2016

7 Dit referaat. U bent overtuigd van het nut van signalering van overmatig/problematisch alcoholgebruik bij ouderen U krijgt een indruk van de manieren waarop de zorgverlener het gesprek met de (oudere) cliënt/patiënt aan kan gaan U krijgt inzicht in de theoretische principes die ten grondslag liggen aan Cognitive Bias Modification

8 Wat Nederlandse cijfers Ruim 80% drinkt ( 18jr)* 20-30% drinkt overmatig # Gemiddeld: 2,5 glas pppd * Nationale Drug Monitor 2015 # Kaner et al, 2013

9 Gevolgen 1/10 sterftegevallen door alcohol (Anderson et al, 2009) 4,5% ziektelast (Hoeymans, 2010) 2,6 miljard/nl jaar (PwC, 2010) Roken: 2,4 miljard > 200 aandoeningen ICD-10 (WHO, 2014)

10 Wat Nederlandse cijfers bij ouderen 2/3 drinkt dagelijk >1 glas 1/20 hoort tot de zware drinkers ( 1/week 6 glazen) Van de mensen met alcohol als primaire problematiek in de verslavingszorg, is een kwart 55+er => stijging 139%!

11 Ouderen zijn extra kwetsbaar Afname totale hoeveelheid lichaamsvocht hogere concentratie bij dezelfde inname Verandering in metabolisme minder afbraak Organen minder goed bestand tegen toxisch effect alcohol Interactie met geneesmiddelen Veranderende levensomstandigheden

12 Risicofactoren Wonen in verpleeg- verzorgingshuis Man zijn Hoge SES Eenzaamheid/ sociaal isolement Combi alcohol en medicijnen Depressiviteit, angststoornissen Derde fase problematiek Fysiologische veranderingen Slaapproblemen

13 Signalen overmatig gebruik Psychische of sociale problemen Ongelukjes en vallen Gebruik kalmering- en slaapmiddelen Geheugenstoornissen Alcoholgeur Lichamelijke klachten Versterking van normale ouderdomsverschijnselen signalen zijn moeilijk te herkennen! Overleg met collega

14 Er naar vragen helpt! Screening en kortdurende interventies zijn kosten-effectief NNT 8 (roken NNT 20-35) Slechts 5-10% in de huisartsenpraktijk wordt nu bevraagd over alcoholgebruik

15 Implementatieprobleem Onvoldoende kennis Negatieve attitude/lage motivatie Geen financiële vergoedingen Onvoldoende ondersteuning Onvoldoende tijd

16 Experiment in 5 landen Frequentie van aangeboden screening en kortdurende interventies Keurhorst et al, 2013

17 Experiment: resultaten 120 huisartsenpraktijken in Zweden, Polen, Engeland, Catalonië en Nederland 746 zorgverleners Grootste verbetering: + Anderson et al, 2016

18 Leeftijd, geslacht Invloeden zorgverlener bij implementatie Attitude: rolzekerheid en therapeutische betrokkenheid Solo- en duopraktijk > groepspraktijk / gezondheidscentrum > 243 patiëntconsulten in vier weken Keurhorst et al, 2016

19 Invloeden bij implementatie Voorafgaand aan implementatie: Geen verschil screening in geslacht en leeftijd Vpk s screenen meer (1:2,8) Artsen interveniëren meer Drukke professionals interveniëren minder Na implementatie: Geen verschil screening in geslacht en leeftijd Verschillen in screenings en interventieactiviteit geminimaliseerd Drukke professionals interveniëren ongeveer even veel Anderson et al, submitted

20 Pilot in Nijmeegse wijkateliers Doelen: Multidisciplinaire scholing aan professionals in de wijk Ondersteunen van ouderen bij het verminderen van alcoholgebruik Opstellen van een lokaal zorgpad met rolverdeling en sociale kaart Behoefteonderzoek onder ouderen Kennis- en attitudeonderzoek professionals

21 Ervaringen als POH Drs. Lisanne Diepenhorst

22 Wat doe ik als praktijkverpleegkundige

23 Ervaring

24 XXX Casus 1 mevrouw

25 Casus 2 mevrouw

26 Casus 2 Plan

27 Casus 3 meneer

28 Cognitive Bias Modification Melissa Laurens

29 Introductie Breindebaas Approach avoidance task als interventie bij AdB en VdB Drs. Melissa Laurens (promovendus vanuit Saxion, Academie Mens en Maatschappij) Prof. Dr. Ernst Bohlmeijer (UT, afdeling Psychologie, Gezondheid en Technologie) Dr. Marcel Pieterse(UT, afdeling Psychologie, Gezondheid en Technologie) Dr. Marloes Postel (UT, afdeling Psychologie, Gezondheid en Technologie & Tactus) Dr. Elske Salemink (Uva, afdeling ontwikkelingspsychologie)

30 Duaal proces bij verslaving AdB en VdB BreindeBaas verhoogde impulsen

31 Verhoogde impulsen Verhoogde impulsen kunnen worden teruggezien in drie automatische, onbewuste processen Aandachtsbias Geheugenbias Automatische actietendensen Impliciete associatie taak Visual probe taak Strooptaak Alcohol avoidance task Cognitive Bias Modification trainingen

32 Alcohol- Approach Avoidance Task (A-AAT) Richt zich op de automatische, onbewuste beweging naar alcohol toe Met de computertraining AAT kunnen ze in de gewenste richting worden getraind Probleemdrinkers vertoonden 10% minder terugval na een jaar Kan zowel aangeboden worden met directe als indirecte instructie

33 Breindebaas en Breindebaas-app

34 Vragen: Wat is jullie idee bij het horen van dit onderzoek en deze taak bij het trainen van automatische processen? Waar kan volgens jullie nog winst mee behaald worden als het gaat om het bespreekbaar maken van alcoholgebruik?