Ouderen & Alcoholgebruik in Nederland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ouderen & Alcoholgebruik in Nederland"

Transcriptie

1 Ouderen & Alcoholgebruik in Nederland Zwolle, 23 april 2012 Gun ze toch hun borreltje!? VU University Amsterdam, Marja Aartsen Windesheim, Carolien Smits

2 Ouderen & Alcohol: waarom interessant? Ouderen zijn gevoeliger voor negatieve gezondheidseffecten door afname lichaamsvocht en toename lichaamsvet Combinatie met medicijnen riskant Life-events en overmatig alcohol gebruik Standaard screeningsinstrumenten voor alcoholproblemen vaak ongevoelig bij ouderen (gevaar van onderdetectie) Ethische dilemma s Speciale behandeling voor ouderen Nieuwe ouderen

3 Determinanten van overmatig alcoholgebruik bij ouderen Nooit getrouwd (+) scheiden (+) Mannelijk geslacht (+) Roken (+) Wonen op platteland (-) Opleidingsniveau (+/-) Familie geschiedenis (+) Persoonlijkh. problemen (+) Depressieve gevoelens (+) Onen et al (2005) Mirand & Welte (1996) Liberto & Oslin (1995) Thase et al (2001), Gilman & Abraham (2001)

4 Gevolgen van alcoholgebruik (I) Reductie van stress Dufour et al (1992) Afname risico cardiovasculaire aandoeningen Verlaagd risico beroerte Kleinere kans op sterfte vergeleken bij geheelonthouders Moore & Pearson (1986) Sacco et al (1999) Boffeta & Garfinkel (1990) De Labry et al (1992) Sick Quitters?

5 Gevolgen van overmatig alcoholgebruik (III) Verhoogd risico op beroerte door bloeding Camargo (1989) Verhoogde kans op vallen Stel et al (2003) Cognitieve problemen (w.o. Wernicke, Korsakov) Problemen met lever, maag en darmen McMurtay et al (2006) Smith (1995) Verhoogde kans op borstkanker Willett et al (1987)

6 Aanbeveling NIAAA National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism Volwassen mannen: glas/dag (max) Volwassen vrouwen: glas/dag (max) Ouderen: 1.5 glas/dag Speciale aandacht voor gelijktijdig medicijngebruik

7 Classificaties alcoholgebruik (vlgns ICD en DSM) Misbruik (abuse): onaangepast gebruik Schadelijk gebruik (harmful use): lichamelijke en geestelijke schade Intoxicatie Probleemgebruik: problemen op psychisch of sociaal gebied Afhankelijkheid of verslaving: sprake van tolerantie of onthoudingsverschijnselen

8 Alcoholgebruik door NL ouderen Resultaten van LASA Bron: Comijs H, Aartsen M, Visser M & Deeg DJH (2010) VWS Rapport Alcoholgebruik onder ouderen Verschijnt binnenkort in een special issue van het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

9 Ouderen en alcohol Resultaten van LASA Aard en omvang alcoholgebruik door ouderen in Nederland Veranderingen in alcoholgebruik met het ouder worden Kenmerken van oudere alcoholgebruikers Bron: Comijs H, Aartsen M, Visser M & Deeg DJH (2010) VWS Rapport Alcoholgebruik onder ouderen Verschijnt binnenkort in een special issue van het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

10 Longitudinal Aging Study Amsterdam Data verzamelingen 1992 / / / / / / / ?? Leeftijd op baseline: jaar ?? Leeftijd op baseline: jaar 2013 Nieuw cohort met Turkse en Marokkaanse ouderen 1000

11 Vragenlijst van CBS Na positief antwoord op de vraag naar alcoholgebruik, doorgevraagd naar de frequentie (hoeveel dagen per week) en de gemiddelde hoeveelheid per keer dat men dronk. Voor deze studie drie groepen onderscheiden: Geen gebruik Matig gebruik: mannen 1-3 gl/dag, vrouwen 1-2 gl/dag Overmatig gebruik: mannen > 3 gl/dag, vrouwen > 2 gl/dag

12 Alcoholgebruik door ouderen (55+) in 2005/2006 (alleen drinkers) P2=verschillen tussen mannen en vrouwen P3=verschillen tussen jonge en oude ouderen

13 Verandering in alcoholgebruik bij vrouwen (complete cases)

14 Verandering in alcoholgebruik bij mannen (complete cases)

15 Ouderen (55-65 jaar) en alcohol Toen (1992) en Nu (2002) Bingedrinken: gebruik van 6 of meer glazen alcohol tenminste 1 maal per maand en maximaal 2 keer per week voor zowel mannen als vrouwen

16 Conclusies Alcoholgebruik is bij ouderen van 55 tot 65 jaar in 10 jaar fors toegenomen Overmatig gebruik steeg van 12 tot 20% Bingedrinken steeg van 8 tot 21% Overmatige alcoholgebruik zien we vooral bij jongere vrouwen (<75 jaar) zonder partner met een midden of hoog inkomen. De bingedrinkers zijn veelal jongere gezonde, niet eenzame mannen (<75 jaar) met partner. Dit suggereert dat het bij bingedrinken vooral om sociaal drinken gaat.

17 Tot slot Met dank aan Ahajokes.com

Alcohol Sociale Veiligheid Empowerment

Alcohol Sociale Veiligheid Empowerment Wetenschap voor Beleid LASA-rapporten 2009 Alcohol Sociale Veiligheid Empowerment door: Dr. H.C. Comijs Prof. Dr. T.G. van Tilburg Prof. Dr. D.J.H. Deeg April 2010 2 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave...

Nadere informatie

Alcoholgebruik onder Ouderen

Alcoholgebruik onder Ouderen Wetenschap voor Beleid LASA-rapport 2009 Alcoholgebruik onder Ouderen door: Dr. H.C. Comijs Maart 2010 2 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave... 3 2 Woord vooraf... 4 3 Introductie LASA... 5 3.1 Steekproef...

Nadere informatie

Gezond genieten. Stellingen 55-plussers en alcohol: WAAR OF NIET WAAR?

Gezond genieten. Stellingen 55-plussers en alcohol: WAAR OF NIET WAAR? Gezond genieten Stellingen 55-plussers en alcohol: WAAR OF NIET WAAR? 1. Op oudere leeftijd kun je lichamelijk beter tegen alcohol. 2. Vanaf het vijfenveertigste jaar heeft alcohol een gunstig effect op

Nadere informatie

Ouderen en alcohol. Nanda den Hollander dd 18 april 2016

Ouderen en alcohol. Nanda den Hollander dd 18 april 2016 Ouderen en alcohol Nanda den Hollander dd 18 april 2016 Vraag De beeldvorming die er is ten aanzien van ouderen die overmatig alcohol gebruiken, is van belang. Wat is jullie beeld? Wat vind je ervan? Bijv.

Nadere informatie

Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen

Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen Prof.dr. Dorly J.H. Deeg EMGO-Instituut / Afd. Psychiatrie, Afd. Epidemiologie & Biostatistiek, VU medisch

Nadere informatie

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke

Nadere informatie

Vroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp

Vroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp Vroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp Samenwerking tussen algemeen ziekenhuis en GGZ Roxanne Izendooren Projectleider Vroegsignalering alcoholgebruik 23 april 2012 Opdracht: Vragenlijst

Nadere informatie

Factsheet alcohol. Think Before You Drink

Factsheet alcohol. Think Before You Drink Factsheet alcohol Think Before You Drink Jongeren drinken te vroeg, te veel en te vaak. Ook in West-Brabant is dit het geval. Bovendien tolereren veel ouders dat hun kinderen onder de 16 jaar alcohol drinken.

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Losser

Kernboodschappen Gezondheid Losser Kernboodschappen Gezondheid Losser De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Losser epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Losser en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Alcoholgebruik onder 55-plussers in Nederland

Alcoholgebruik onder 55-plussers in Nederland Alcoholgebruik onder 55-plussers in Nederland H.C. Comijs a, M.J. Aartsen b, M. Visser c, D.J.H. Deeg d Alcohol consumption among persons aged 55+ in the Netherlands In the Netherlands no detailed information

Nadere informatie

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013 Samenvatting Losser Versie 1, oktober 2013 Lage SES, bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Losser In de gemeente Losser wonen 22.552 mensen; 11.324 mannen en 11.228 vrouwen. Als we de verschillende

Nadere informatie

Algemene adviezen Verantwoord alcoholgebruik

Algemene adviezen Verantwoord alcoholgebruik Alcohol De afdeling Spoedeisende Hulp van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) werkt samen met Brijder en Context aan het signaleren van overmatig alcoholgebruik. Het doel hiervan is om bij problematisch alcoholgebruik

Nadere informatie

Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Alcohol Informatie voor patiënten F0931-3415 september 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen

Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Versie 1, oktober 2013 Bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Noaberkracht Dinkelland Tubbergen In Noaberkracht Dinkelland Tubbergen wonen 47.279

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

tot 24 jaar Monitor jongeren 12

tot 24 jaar Monitor jongeren 12 Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Almelo

Kernboodschappen Gezondheid Almelo Kernboodschappen Gezondheid Almelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Almelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Almelo en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Bouwstenen nota volksgezondheid Renate Martens en Ivanka van der Veeken. Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant:

Bouwstenen nota volksgezondheid Renate Martens en Ivanka van der Veeken. Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant: Bouwstenen nota volksgezondheid 2013-2016 Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant: Renate Martens en Ivanka van der Veeken Bouwstenen Evaluatieverslag nota volksgezondheid 2008-2011 Landelijke nota gezondheidsbeleid

Nadere informatie

Alcohol gebruik bij ouderen. 16-09-2010 Dick van Etten

Alcohol gebruik bij ouderen. 16-09-2010 Dick van Etten Alcohol gebruik bij ouderen 16-09-2010 Dick van Etten Inleiding Prevalentie Risicofactoren, lichamelijke aandoeningen Vroegsignaleren en diagnostiek Ontwikkelde interventies U moet de bakens verzetten

Nadere informatie

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen te weinig regie over eigen leven

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen te weinig regie over eigen leven Bron: Gezondheidsmonitor Regio Kennemerland 2012 Aantal volwassenen (19 t/m 64 jaar) in per 1-1-2013: 88.900 Functioneren en kwaliteit van leven Ziekten en aandoeningen Uitkomsten volwassenen (19 t/m 64

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen

Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van Noaberkracht Dinkelland Tubbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Noaberkracht

Nadere informatie

Alcoholgebruik: omvang in de regio

Alcoholgebruik: omvang in de regio Alcoholgebruik: omvang in de regio Schadelijk alcoholgebruik in de regio Het alcoholgebruik(1) onder volwassenen (tot 65 jaar) in Zuid-Limburg is 85%. Van de ouderen (65+) geeft 75% aan alcohol te drinken.

Nadere informatie

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen 7 8 - te weinig regie over eigen leven

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen 7 8 - te weinig regie over eigen leven Bron: Gezondheidsmonitor Regio Kennemerland 2012 Aantal ouderen (65 jaar en ouder) in Haarlemmermeer per 1-1-2013: 19.700 Functioneren en kwaliteit van leven Ziekten en aandoeningen Uitkomsten ouderen

Nadere informatie

Matig alcoholgebruik en gezondheid

Matig alcoholgebruik en gezondheid 1 Matig alcoholgebruik en gezondheid Martijn B. Katan Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Gezondheidswetenschappen @martijnkatan KNAW-symposium Ad Fundum, Tolhuistuin, Amsterdam, 5 april 2017 2 Agenda

Nadere informatie

Alcohol en drugs. Wat zien we binnen de huisartsenvoorziening? Hersenschade 21-11-2013. Verbinding maken. met datgene wat onbesproken blijft

Alcohol en drugs. Wat zien we binnen de huisartsenvoorziening? Hersenschade 21-11-2013. Verbinding maken. met datgene wat onbesproken blijft Verbinding maken. met datgene wat onbesproken blijft Alcohol en drugs Waar denken we aan? Nadine Mouchart, MSc Medewerker Verslavingspreventie Wat zien we binnen de huisartsenvoorziening? En wat missen

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Wierden

Kernboodschappen Gezondheid Wierden Wierden Twente Nederland Kernboodschappen Gezondheid Wierden De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Wierden epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Wierden en de factoren

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Rijssen-Holten epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Rijssen-Holten en de factoren

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmermeer

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmermeer Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmermeer Inhoud Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor en 2016 voor gemeente Haarlemmermeer.

Nadere informatie

Dorpsprofielen gemeente Bunnik. Carolien Plevier 29 september 2017

Dorpsprofielen gemeente Bunnik. Carolien Plevier 29 september 2017 Dorpsprofielen gemeente Bunnik Carolien Plevier 29 september 2017 Maatschappelijke veranderingen: Vergrijzing Toename chronisch zieken Groter beroep op zelfredzaamheid en autonomie Verzakelijking relaties

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal

Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Oldenzaal epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Oldenzaal en de factoren die hierop

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Borne

Kernboodschappen Gezondheid Borne Kernboodschappen Gezondheid Borne De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Borne epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Borne en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen

Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Haaksbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Haaksbergen en de factoren die hierop

Nadere informatie

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar

Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Enschede

Kernboodschappen Gezondheid Enschede Kernboodschappen Gezondheid Enschede De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Enschede epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Enschede en de factoren die hierop van

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude Gezondheidsmonitor ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede Inhoud Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor en 2016 voor gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

Nadere informatie

Depressie bij ouderen Trends over de tijd

Depressie bij ouderen Trends over de tijd DEPARTMENT OF PSYCHIATRY Disclosure belangen spreker Depressie bij ouderen Trends over de tijd Hans Jeuring Psychiater en onderzoeker, UMCG Afdeling Ouderenpsychiatrie (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Langer leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012

Langer leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012 ACA Congres 2012 LICHAAMSBEWEGING EN SUCCESVOL OUDER WORDEN Meer bewegen - Afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit; - Afdeling Epidemiologie en

Nadere informatie

ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE

ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE PREVALENTIE EN GEVOLGEN OP HET WERK Marie-Claire Lambrechts 1,2 Dr. Lieve Vandersmissen 3 Prof. Dr. Lode Godderis 1,3 Brussel, FOD WASO 21/12/2017 1 KU

Nadere informatie

Alcoholgebruik bij Belgische ouderen: een nuchtere kijk op de cijfers Sarah Hoeck (PhD) Universiteit Antwerpen

Alcoholgebruik bij Belgische ouderen: een nuchtere kijk op de cijfers Sarah Hoeck (PhD) Universiteit Antwerpen Alcoholgebruik bij Belgische ouderen: een nuchtere kijk op de cijfers Sarah Hoeck (PhD) Universiteit Antwerpen sarah.hoeck@uantwerpen.be Inhoud ter inleiding: tijdskader en vergrijzing wie, wat, waarom

Nadere informatie

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de

Nadere informatie

matige alcohol consumptie gezondheid

matige alcohol consumptie gezondheid matige alcohol consumptie positief voor gezondheid R e s u l t a t e n v a n 3 j a a r w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k Matige en regelmatige alcoholconsumptie heeft overall een positief

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Twenterand

Kernboodschappen Gezondheid Twenterand Kernboodschappen Gezondheid Twenterand De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Twenterand epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Twenterand en de factoren die hierop

Nadere informatie

Gezondheid en sterfte naar onderwijsniveau

Gezondheid en sterfte naar onderwijsniveau Gezondheid en sterfte naar onderwijsniveau Den Haag, 28 maart 212 Jan-Willem Bruggink (Centraal Bureau voor de Statistiek) Seminar: De opleidingsgradiënt in de demografie Wat gaat er komen? Gezondheid,

Nadere informatie

Op(weg(naar(een(optimale(vitamine(D(status:(determinanten(en( consequenties(van(vitamine(d(deficiëntie(in(de(oudere(populatie(

Op(weg(naar(een(optimale(vitamine(D(status:(determinanten(en( consequenties(van(vitamine(d(deficiëntie(in(de(oudere(populatie( Summary&Samenvatting SAMENVATTING OpwegnaareenoptimalevitamineDstatus:determinantenen consequentiesvanvitamineddeficiëntieindeouderepopulatie De belangrijkste functie van vitamine D is het stimuleren van

Nadere informatie

Wat doen zelfhulp en vroeghulp aan verslaving?

Wat doen zelfhulp en vroeghulp aan verslaving? Wat doen zelfhulp en vroeghulp aan verslaving? Dag van de verslaving 12 oktober 2007 Gerard M. Schippers Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam Tijdschrift sinds 2005 Bohn Stafleu Van Loghum

Nadere informatie

Ouderenmonitor 2009-2010

Ouderenmonitor 2009-2010 A. Algemene kenmerken % Geslacht Man 44 43 Vrouw 56 57 Leeftijd 65 t/m 74 jaar 56 52 75 jaar en ouder 44 48 Burgerlijke staat Gehuwd/ samenwonend 62 62 Ongehuwd/ nooit gehuwd geweest 5 5 Gescheiden/ gescheiden

Nadere informatie

Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker

Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Preventie Behandeling Nazorg Alcohol, roken, drugs, medicijnen, gamen, gokken Programma

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en en gemeente Staphorst GGD IJsselland verzamelt jaarlijks gegevens over de gezondheid van inwoners, zo ook in 2016. Met deze

Nadere informatie

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken

Nadere informatie

Depressie in Zeeland

Depressie in Zeeland Depressie in Zeeland Kernpunten 15.000 119.000 19 jr en ouder ernstige depressieve klachten milde depressieve klachten ernstig depressieve klachten 19-24 jarigen 10 % 2012-2016 34% 57% 19-24 jarigen milde

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

Wat zijn de redenen om langer door te werken?

Wat zijn de redenen om langer door te werken? Wat zijn de redenen om langer door te werken? Karin Proper 1, Dorly Deeg 2, Allard van der Beek 1 Body@Work, Onderzoekscentrum Bewegen, Arbeid en Gezondheid, TNO VUmc 1) Afdeling Sociale Geneeskunde en

Nadere informatie

SAMENVATTING Schadelijk gebruik van alcohol staat wereldwijd in de top vijf van risicofactoren die tot ziekte, arbeidsongeschiktheid of overlijden kunnen leiden. Het alcoholgebruik is stabiel of neemt

Nadere informatie

Gezondheid van volwassenen en ouderen; een gebiedsgerichte

Gezondheid van volwassenen en ouderen; een gebiedsgerichte epidemiologie Gezondheid van volwassenen en ouderen; een gebiedsgerichte analyse Een rapportage met gezondheidsgegevens per Haagse aandachtswijk 1 Stationsbuurt/ Rivierenbuurt 2 Schildersbuurt 3 Transvaalkwartier

Nadere informatie

Lokale Verkenning Gemeente Amersfoort 2011

Lokale Verkenning Gemeente Amersfoort 2011 Lokale Verkenning Gemeente Amersfoort 11 Met deze Lokale Verkenning biedt de GGD Midden-Nederland u inzicht in uw lokale gezondheidssituatie. U treft cijfers aan over gezondheidsspeerpunten en risicogroepen.

Nadere informatie

WHITEPAPER. Ouder worden en alcohol drinken: kan het kwaad? Het herkennen van problemen en voorkomen van erger

WHITEPAPER. Ouder worden en alcohol drinken: kan het kwaad? Het herkennen van problemen en voorkomen van erger WHITEPAPER Ouder worden en alcohol drinken: kan het kwaad? Het herkennen van problemen en voorkomen van erger Ouder worden en alcohol drinken: kan het kwaad? Het herkennen van problemen en voorkomen van

Nadere informatie

Actie 30 dagen zonder alcohol werkt!

Actie 30 dagen zonder alcohol werkt! Actie 30 dagen zonder alcohol werkt! Factsheet effectmeting 2015 Voor de vierde keer op rij organiseerde GGD Gooi en Vechtstreek in 2015 de actie 30 dagen zonder alcohol. En met succes! Minstens 650 mensen

Nadere informatie

Disclosure Gezond alcoholgebruik (?)

Disclosure Gezond alcoholgebruik (?) Disclaimer Schadelijke gevolgen van alcoholmisbruik bij ouderen Rob Kok psychiater, klinisch epidemioloog Den Haag Onderzoeker, geen behandelaar Onderzoeken is teamwerk: dank aan Julia van den Berg Jolanda

Nadere informatie

Contact Voor vragen over deze factsheet of extra informatie kunt u contact opnemen met: NIGZ-Alcoholvoorlichting

Contact Voor vragen over deze factsheet of extra informatie kunt u contact opnemen met: NIGZ-Alcoholvoorlichting Colofon Tekst Jan Huige, Trudy van Boxtel (NIGZ). Inhoudelijke bijdrage door Ton Mol (Stichting Informatievoorziening Zorg) en Gerard van Liesdonk (Novadic-Kentron) Contact Voor vragen over deze factsheet

Nadere informatie

Samenvatting Twente. 2 van 6 Kernboodschappen Twente. Versie 2, oktober 2013

Samenvatting Twente. 2 van 6 Kernboodschappen Twente. Versie 2, oktober 2013 Samenvatting Twente Versie 2, oktober 2013 Twente varieert naar stad en platteland In Twente wonen 626.500 mensen waarvan de helft woont in één van de drie grote steden. Tot 2030 zal de Twentse bevolking

Nadere informatie

Gezondheid en leefstijl jongeren verbeterd

Gezondheid en leefstijl jongeren verbeterd FEITEN & CIJFERS Gezondheid en leefstijl jongeren verbeterd Onlangs publiceerde GGD Groningen de resultaten van het Jeugdgezondheidsonderzoek 2015. Dit onderzoek wordt éénmaal in de vier jaar gehouden

Nadere informatie

Marjolein Veerbeek Ceciel Heijkants Bernadette Willemse. Alcoholgebruik onder 55-plussers

Marjolein Veerbeek Ceciel Heijkants Bernadette Willemse. Alcoholgebruik onder 55-plussers Marjolein Veerbeek Ceciel Heijkants Bernadette Willemse Alcoholgebruik onder 55-plussers Marjolein Veerbeek Ceciel Heijkants Bernadette Willemse Alcoholgebruik onder 55-plussers Trimbos-instituut, Utrecht,

Nadere informatie

Alcohol en de eerste lijn: blijkbaar een problematische relatie...

Alcohol en de eerste lijn: blijkbaar een problematische relatie... Alcohol en de eerste lijn: blijkbaar een problematische relatie... Dr. Rita Verrando huisarts medisch directeur CAD-Limburg Tom Defillet Stafmedewerker VAD Brussels do we have a problem? De gemiddelde

Nadere informatie

Laatstejaarsgebruik (N=5367)

Laatstejaarsgebruik (N=5367) 9,3 7,9 7,4 2,8 5,5 19,9 83,1 90,7 92,1 92,6 97,2 94,5 ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS: EEN KWESTIE VAN ALCOHOL, MANNEN EN GEVOLGEN OP HET WERK. 21 december 2017 Voor het eerst werd bij Belgische

Nadere informatie

Ouderenmonitor 2011. Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen. Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen

Ouderenmonitor 2011. Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen. Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen Ouderenmonitor 2011 Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen De Ouderenmonitor is een onderzoek naar de lichamelijke, sociale en geestelijke

Nadere informatie

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor gemeente Neder-Betuwe

Gezondheidsmonitor gemeente Neder-Betuwe Gezondheidsmonitor 2016-2017 gemeente Neder-Betuwe Jolanda Terpstra & Meta Moerman, ism team Gezonde Kennis GGD Gelderland-Zuid Gemeenteraad, 21 september 2017 Opzet gezondheidsmonitor gezondheidsenquête

Nadere informatie

Pubers en verleidingen

Pubers en verleidingen Pubers en verleidingen Hadewig Bijsterveld Ouderavond 25 september 2018 Puberteit: een turbulente periode Pubers vinden het moeilijk om - belangrijke zaken eerst te doen - doelen te stellen - gevoelens

Nadere informatie

ALCOHOL & GEZONDHEID. De wetenschap. Dr. ir. Trudy Voortman

ALCOHOL & GEZONDHEID. De wetenschap. Dr. ir. Trudy Voortman ALCOHOL & GEZONDHEID De wetenschap Dr. ir. Trudy Voortman trudy.voortman@erasmusmc.nl Over deze lezing Alcoholgebruik in Nederland en in deze zaal Alcohol en gezondheid Overmatig alcoholgebruik Matig alcoholgebruik

Nadere informatie

Alcohol en ouderen in de verslavingszorg in Nederland (1998-2007)

Alcohol en ouderen in de verslavingszorg in Nederland (1998-2007) in Nederland (1998-2007) Juni 2009 In het kort Het aantal 55-plussers met een alcoholhulpvraag is sinds 1998 met 130% gestegen (89% gecorrigeerd voor vergrijzing). Het aandeel alcoholcliënten van 55 jaar

Nadere informatie

vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman

vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman WWW.IRISZORG.NL Cijfers Ongeveer 300 patiënten met verslavingsproblemen per huisartspraktijk in Nederland Per 150 consulten per

Nadere informatie

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut : Alcohol, roken en drugs Inleiding In onze maatschappij zijn het gebruik van alcohol en andere drugs heel gewoon geworden roken en het drinken van alcoholische dranken gebeurt op recepties, feestjes,

Nadere informatie

1 2 JUNI 2013. Raadsinformatie. Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen:

1 2 JUNI 2013. Raadsinformatie. Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen: Raadsinformatie Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen: 1 2 JUNI 13 Raadsleden Fractieassistenten; Fractiemedewerkers; Raadsinformatie overig tactsheet gezondheidsmonitor MiniFactsheet_Gezondheidsonderzoek_Haarlemmermeer.pdf

Nadere informatie

Alcohol en ouderen. Factsheet. Inleiding. Alcoholgebruik door ouderen. April 2005

Alcohol en ouderen. Factsheet. Inleiding. Alcoholgebruik door ouderen. April 2005 Factsheet Alcohol en ouderen Inleiding April 2005 Problemen met betrekking tot alcohol komen bij ouderen vaker voor dan men denkt. Zo is in tien jaar tijd het aantal hulpvragen van 55-plussers bij de ambulante

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 rotterdam.nl/onderzoek Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Tabellenboek Onderzoek en Business Intelligence (O&BI, Gemeente ) In dit rapport staan de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor

Nadere informatie

Kennisquiz 1 Alcohol

Kennisquiz 1 Alcohol Kennisquiz 1 Alcohol Weet u welke klachten het gevolg kunnen zijn van alcoholgebruik? Test uw eigen kennis door de antwoorden te omcirkelen. Aan het einde van de quiz geven we de juiste antwoorden en de

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting 178 Samenvatting Samenvatting Hoofdstuk 1. Ouder worden is geassocieerd met een toenemend verlies van spiermassa (sarcopenie) en spierkracht, hetgeen kan bijdragen aan lichamelijke achteruitgang

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut Nee tegen alcohol (en drugs) schade Bert Vinken Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg Programma 19.30 uur 20.30 uur 20.45 uur 21.30 uur Presentatie Pauze vraag en antwoord Einde Drugs Definities

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting. Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),

Nadere informatie

Met dit inventariserende onderzoek willen we antwoord geven op de volgende twee vragen:

Met dit inventariserende onderzoek willen we antwoord geven op de volgende twee vragen: Inventariserend onderzoek naar de kennis en praktijkervaringen rond ouderen en verslaving (aan alcohol, benzodiazepine, cannabis, en heroïne of cocaïne). Marja Aartsen, Hannie Comijs Met medewerking van

Nadere informatie

Volwassenen (19-65 jaar) Culemborg

Volwassenen (19-65 jaar) Culemborg Volwassenen (19-65 jaar) Culemborg man vrouw Aantal correct ingevulde vragenlijsten, bruikbaar voor analyse 19-35 jaar 35-50 jaar Opleidingsniveau 50-65 jaar laag midden hoog Totaal Regio Rivierenland

Nadere informatie

Volwassenen (19-65 jaar) Geldermalsen

Volwassenen (19-65 jaar) Geldermalsen man vrouw Aantal correct ingevulde vragenlijsten, bruikbaar voor analyse Volwassenen (19-65 jaar) Geldermalsen 19-35 jaar 35-50 jaar Opleidingsniveau 50-65 jaar laag midden hoog Totaal Regio Rivierenland

Nadere informatie

Volwassenen (19-65 jaar) Maasdriel

Volwassenen (19-65 jaar) Maasdriel Volwassenen (19-65 jaar) Maasdriel man vrouw Aantal correct ingevulde vragenlijsten, bruikbaar voor analyse 19-35 jaar 35-50 jaar Opleidingsniveau 50-65 jaar laag midden hoog Totaal Regio Rivierenland

Nadere informatie

Seminar Oudere migranten in Nederland Gezondheid en welbevinden. Fatima El Fakiri onderzoeker

Seminar Oudere migranten in Nederland Gezondheid en welbevinden. Fatima El Fakiri onderzoeker Seminar Oudere migranten in Nederland Gezondheid en welbevinden Fatima El Fakiri onderzoeker Over wie hebben we het? 3 grote groepen migranten: Migratie uit voormalige koloniën Arbeidsmigratie Asielmigratie

Nadere informatie

Algemeen. Tabellenboek volwassenenmonitor 2008-2009 Maasdriel

Algemeen. Tabellenboek volwassenenmonitor 2008-2009 Maasdriel Tabellenboek volwassenenmonitor 2008-2009 Toelichting: In de eerste kolommen staan de cijfers van de gemeente, uitgesplitst naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. In de kolom "R'land" staat het totaalcijfer

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 rotterdam.nl/onderzoek Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Tabellenboek gebied Onderzoek en Business Intelligence (O&BI, Gemeente Rotterdam) In dit rapport staan de belangrijkste resultaten

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en discussie

Samenvatting, conclusies en discussie Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Hengelo

Kernboodschappen Gezondheid Hengelo Kernboodschappen Gezondheid Hengelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Hengelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Hengelo en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Monitor alcohol en middelen

Monitor alcohol en middelen Gemeente Utrecht, Volksgezondheid Monitor alcohol en middelen www.utrecht.nl/gggd Thema 1 www.utrecht.nl/volksgezondheid Alcohol- tabak- en cannabisgebruik in Utrecht Wat, waar en hoeveel? 2014 Colofon

Nadere informatie

REFERAAT 21 NOV OUDEREN EN ALCOHOL ONS EEN ZORG?! Dr. Myrna Pelgrum- Keurhorst Drs. Lisanne Diepenhorst Drs. Melissa Laurens

REFERAAT 21 NOV OUDEREN EN ALCOHOL ONS EEN ZORG?! Dr. Myrna Pelgrum- Keurhorst Drs. Lisanne Diepenhorst Drs. Melissa Laurens REFERAAT 21 NOV OUDEREN EN ALCOHOL ONS EEN ZORG?! Dr. Myrna Pelgrum- Keurhorst Drs. Lisanne Diepenhorst Drs. Melissa Laurens Slechts 3 vragen 1. Hoe vaak drink je alcoholhoudende dranken? 0 1 2 3 4 Nooit

Nadere informatie

Tabellenboek Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Tabellenboek Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Tabellenboek Gezondheidsmonitor volwassenen en en gemeente Zwolle Inhoudsopgave Tabellenboek Zwolle RESULTATEN MONITOR 2016 Algemene vragen pagina 3 Respondenten Burgerlijke staat Samenstelling huishouden

Nadere informatie

Inhoudsopgave Tabellenboek Zwolle

Inhoudsopgave Tabellenboek Zwolle Inhoudsopgave Tabellenboek Zwolle RESULTATEN MONITOR 2016 Algemene vragen pagina 4 Respondenten Burgerlijke staat Samenstelling huishouden Herkomst Opleiding Arbeidssituatie Moeite met rondkomen Inkomen

Nadere informatie

Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit

Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Prof. Dr. Walter Devillé Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg UvA Vluchtelingen en Gezondheid OMGEVING POPULATIE KENMERKEN GEZONDHEIDS-

Nadere informatie

Trimbos-instituut Binge drinken bij jeugd. Prof dr. Rutger Engels. Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Trimbos-instituut Binge drinken bij jeugd. Prof dr. Rutger Engels. Improving Mental Health by Sharing Knowledge Trimbos-instituut 2015 Binge drinken bij jeugd Prof dr. Rutger Engels Improving Mental Health by Sharing Knowledge 1. Verandering in maatschappelijke normen over alcohol 2. Stijging in startleeftijd 3.

Nadere informatie

Tabak- en alcoholgebruik Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1

Tabak- en alcoholgebruik Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 Tabak- en alcoholgebruik Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 1 bij de Tabak- en alcoholgebruik-cap.

Nadere informatie

De toekomst: iedereen doet mee!? Carolien Plevier - GGD regio Utrecht Hanneke Schreurs - Gemeente Utrecht Volksgezondheid

De toekomst: iedereen doet mee!? Carolien Plevier - GGD regio Utrecht Hanneke Schreurs - Gemeente Utrecht Volksgezondheid De toekomst: iedereen doet mee!? Carolien Plevier - GGD regio Utrecht Hanneke Schreurs - Gemeente Utrecht Volksgezondheid Regio Utrecht: divers én groeiend Aantal: 1,3 miljoen inwoners Groei inwoneraantal:

Nadere informatie

Inhoudsopgave Tabellenboek kernen Staphorst

Inhoudsopgave Tabellenboek kernen Staphorst Inhoudsopgave Tabellenboek kernen Staphorst RESULTATEN MONITOR 2016 Algemene vragen pagina 3 Respondenten Burgerlijke staat Samenstelling huishouden Herkomst Opleiding Arbeidssituatie Moeite met rondkomen

Nadere informatie