Verdere uitwerking. Vestigen van een asielzoekerscentrum in de gemeente Woensdrecht. Vestigen van een opvanglocatie in de gemeente Woensdrecht

Transcriptie

1 Verdere uitwerking Vestigen van een asielzoekerscentrum in de gemeente Woensdrecht Hoogerheide, 28 april 2011 C.W.Korstanje 1

2 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 INLEIDING ALGEMEEN NIEUWE ASIELBELEID RUIMTE PLANSCHADE VOLKSHUISVESTING AFWEGING LOCATIES A GROEVE BOUDEWIJN B GLATT AANDACHTSPUNTEN RECREATIEVE BESTEMMING SPREIDINGSBELEID OPVANG ASIELZOEKERS EN HUISVESTING STATUSHOUDER ECONOMIE VEILIGHEID UITGEPROCEDEERDE ASIELZOEKERS AANDACHTSPUNTEN OP HET GEBIED VAN VEILIGHEID ONDERWIJS REGELING BEKOSTIGING PERSONEEL ONDERWIJS ACHTERSTANDENBELEID SCHAKELKLASSEN ALGEMENE FACILITERING ONDERWIJS AAN ASIELZOEKERS VOLKSGEZONDHEID ORGANISATIE VAN DE VOLKSGEZONDHEID MENZIS GEZONDHEIDSCENTRUM ASIELZOEKERS GGD NEDERLAND AANDACHTSPUNTEN INDIVIDUELE VOORZIENINGEN TABEL AFWEGING PER LOCATIE A GROEVE BOUDEWIJN B GLATT

3 Inleiding Op 15 december 2010 heeft het COA een verzoek ingediend tot het vestigen van een opvanglocatie voor asielzoekers. Na overleg met de raad bleek dat het College kan rekenen op steun van de meerderheid van de raad bij een verdere uitwerking van het verzoek van het COA. Het betreft de vestiging van een structurele opvanglocatie voor asielzoekers. Structureel houdt in dat de gemeente een bestuursovereenkomst aangaat voor tenminste 15 jaar met een minimale capaciteit van 450 personen. De maximale capaciteit wordt overeengekomen in de bestuursovereenkomst en bedraagt 500 personen. Onderstaand treft u de verdere uitwerkingsovereenkomst aan. In alle stukken is uitgegaan van reële aannames en daar is de feitelijke informatie op gericht. Er is uitgegaan van de huidige financiële regelingen van het COA, huidige wet- en regelgeving. Procedure. Op het moment dat de gemeenteraad positief beslist en de keuze maakt voor de vestiging van een AZC op een specifieke locatie zal de COA een haalbaarheidsonderzoek starten. Deze kan uitmonden in en bestuursovereenkomst. Na het tekenen van de overeenkomst wordt een start gemaakt met de planvorming (inclusief planologische fase en de bouwprocedure), waarna de COA kan overgaan tot bouw van het AZC. De rol van de gemeente wordt beperkter meer randvoorwaardelijk en faciliterend. Na de bouw volgt de eindfase. In de stukken is uitgegaan van gegevens, procedures, wetten en regelgeving zoals die op dit moment gelden. 3

4 1. Algemeen De primaire taak van het COA is om zorg te dragen voor: het huisvesten van asielzoekers in de opvangvoorziening; het handhaven van de leefbaarheid in de opvangvoorziening; het rechtmatig uitvoeren van materiële verstrekkingen aan asielzoekers; het activeren van asielzoekers. Kerntaken die voor de opvang belangrijk zijn, voert het COA zelf uit. Aan opvang gerelateerde taken, zoals onderwijs, volwasseneneducatie, preventie, zorg van kortdurende aard en ondersteunende taken worden door andere organisaties en instellingen uitgevoerd, op basis van onderling overeengekomen afspraken over de kwaliteit en kwantiteit van de te leveren diensten. De pre-inburgering wordt basaal gegeven, tot AVI 2 niveau. Daarnaast wordt asielzoekers geleerd hoe te pinnen met een pinpas. Standaard keert 60 tot 80% van de asielzoekers terug naar het land van herkomst. Het is een taak van het COA om de asielzoekers goed te begeleiden als zij terug moeten keren. Dit om te voorkomen dat uitgeprocedeerde- en uitgezette asielzoekers gaan zwerven in de directe omgeving. Een opvanglocatie voor asielzoekers betekent een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid met het COA. Het heeft een humaan en internationaal imago. Het geeft maatschappelijke verrijking. Toch leidt de vestiging van een asielzoekerscentrum in Nederland bijna altijd tot protesten van inwoners. Hoe dit door inwoners ervaren wordt is sterk afhankelijk van hoe het hele proces gecommuniceerd wordt. Daarom heeft het College in een vroeg stadium de informatievoorziening op gang gebracht. Eind december 2010 is door de gemeente een gezamenlijke persverklaring met het COA naar buiten gebracht. Indien inwoners serieus worden genomen zijn zij eerder bereid zich te conformeren aan procedures. Ook in het verleden zijn de kernen Huijbergen en Ossendrecht asielzoekerscentra geweest. In aanvang leidde dit tot bezwaren en protesten. Toen het COA na enkele jaren besloot deze centra te sluiten was hier niets van over. Veel inwoners waren ontdaan omdat zij bevriend waren geraakt met de asielzoekers door bijvoorbeeld de voetbalvereniging. 2. Nieuwe asielbeleid Het wijzigen van het nieuwe kabinet van het asielbeleid zal pas op lange termijn merkbaar zijn. Het verzoek van het COA past in de vastgoedvisie van het COA om duurzame structurele centra te vestigen. Mocht het aantal asielzoekers afnemen dan zullen andere minder efficiënte of tijdelijke centra eerder sluiten dan nieuw gerealiseerde- en duurzame centra zoals het COA die in de gemeente Woensdrecht voor ogen heeft. De bewonerssamenstelling van een AZC is niet voorspelbaar en is afhankelijk van de toestroom. Ook over daadwerkelijke effecten voor de kern is het moeilijk met zekerheid zaken weer te geven. 3. Ruimte Het College heeft een locatieonderzoek verricht naar de mogelijke locaties voor de vestiging van een structurele opvanglocatie voor 450 asielzoekers in de gemeente. Momenteel zijn er twee locaties door het College geschikt bevonden als opvanglocatie voor een AZC. Beide locaties zijn nader beschouwd op ruimtelijke aspecten. Beide locaties zijn groot genoeg voor een AZC in de omvang zoals verzocht. Beide locaties hebben met een bushalte zeer nabij een goede OV-bereikbaarheid. 4

5 De locatie Glatt, (eigendom van de heer B.de Nijs) is enigszins solitair gelegen in het buitengebied in de buurt van de kern Putte. De locatie Boudewijngroeve (eigendom van Vestia Wonen) is, direct grenzend aan de kern Ossendrecht, beter gesitueerd wat betreft de nabijheid van voorzieningen. Beide locaties zijn geen gemeentelijk eigendom en het COA zal zelf met deze eigenaren tot overeenstemming moeten komen over de aankoop/huur en bouwmogelijkheden. Op de locatie Glatt is nog voormalige vervallen fabrieksbebouwing aanwezig, waarbij opwaardering zeer gewenst is. De sloop van de vervallen bebouwing en de verwijdering fabrieksbestemming zou voor de gehele omgeving meerwaarde hebben. In de toekomst is extra bebouwing echter niet gewenst op een dergelijke locatie in het buitengebied, aan de rand van het dorp. De opgerichte bebouwing zal dan ook na beëindiging van de opvang gesloopt moeten worden. De groeve-locatie betreft eveneens een voormalige fabriekslocatie. Op deze locatie is al zeer geruime tijd woningbouw gepland, maar deze ontwikkeling komt (nog) niet van de grond. Een AZC zou een goede tussenoplossing kunnen zijn hiervoor, waarna de gerealiseerde bebouwing na beëindiging van de opvanglocatie omgevormd kan worden naar woningbouw. In zijn geheel zijn beide locaties ruimtelijk geschikt voor de vestiging van een AZC, waarbij de locatie Boudewijngroeve gunstiger gelegen is en in de toekomst beter inpasbaar en daarom ruimtelijk de voorkeur geniet. Boudewijngroeve Glatt Ruimtelijk ++ + Luchtfoto Groeve Boudewijn 5

6 Luchtfoto Glatt 4. Planschade Het is denkbaar dat bij de komst van een AZC buurtbewoners een verzoek tot een tegemoetkoming in planschade bij de gemeente zullen indienen. Op grond van de Wet Ruimtelijke Ordening kunnen degene die schade leiden als gevolg van een planologische maatregel een tegemoetkoming in planschade krijgen. Dit is wel aan voorwaarden verbonden. Planschade is schade die ontstaat als gevolg van een (nieuwe) planologische regeling. Er moet sprake zijn van een planologisch meer nadelige situatie. Indien deze planologische nadeligere situatie schade in de vorm van inkomensderving of waardevermindering van een onroerend goed is kan planschade aan de orde zijn. Planschade wordt alleen toegekend indien de schade niet voor rekening van de aanvrager behoort te blijven. In de bestuursovereenkomst met het COA dient opgenomen te worden dat eventuele kosten ten gevolge van planschade die direct uit de bestemmingsplanherziening ten behoeve van het bouwplan van het COA voor komt, door het COA worden vergoed aan de gemeente. Niet alleen de planschade, maar ook de nodige ondersteuning van het COA bij de ingediende zienswijzen bij het bestemmingsplan, bezwaar- en beroepsschriften,andere juridische procedures en communicatie dient voorzien te worden. Te stellen voorwaarden aan het COA: Het COA dient alle kosten ten gevolge van planschade aan de gemeente te vergoeden. Het COA dient de gemeente bij te staan voor wat betreft de ingediende zienswijzen bij het bestemmingsplan, bezwaar- en beroepsschriften, andere juridische procedures en communicatie. 5. Volkshuisvesting De locaties voor een nieuw AZC worden door de gemeente bepaald. Het principe van duurzaamheid van het COA, waarbij een opvanglocatie in de vorm van voor hergebruik geschikte eenheden gebouwd kan worden, geeft een gemeente de gelegenheid een AZC in te passen in ontwikkeltrajecten voor langere termijn. Het COA heeft selectiecriteria opgesteld (ligging, staat van onderhoud,aanwezige faciliteiten enzovoorts.) waar locaties aan dienen te voldoen. 6

7 Bij de registratie van woningen, hanteert het CBS de volgende begripsomschrijving van een woning: Een woning is een tot bewoning bestemd gebouw dat, vanuit bouwtechnisch oogpunt gezien, blijvend bestemd is voor permanente bewoning door één particulier huishouden. Aangezien de woningen in het AZC niet bestemd zijn voor bewoning door één particulier huishouden, zullen de woningen aanvankelijk, naar alle waarschijnlijkheid, dus niet meegerekend hoeven te worden binnen de woningbouwplanning. Echter, zodra het AZC verdwijnt en de woningen op de markt gebracht worden (huur of koop), gaan de woningen wel meetellen voor het woningbouwcontingent. 5.1 Afweging locaties Om een indicatie te krijgen van de omvang, is uitgegaan van de door het COA voorgestelde woningtypen (een rijtjeswoning), waarbij er gemakshalve gerekend is met 8 personen per woning. Er zouden in dat geval 50 tot 57 woningen gerealiseerd moeten worden om te voorzien in de vraag van het COA. 5.1.a. Groeve Boudewijn Kijkend vanuit het volkshuisvestelijke aspect, gaat de voorkeur uit naar de vestiging in de Groeve Boudewijn. Deze locatie is immers reeds aangewezen als locatie waar gedeeltelijk een stedelijke ontwikkeling gaat plaatsvinden, ligt minder geïsoleerd van de kern, en is in het provinciaal beleid (Verordening Ruimte) ook aangewezen als zoekgebied voor verstedelijking. Op deze locatie zou een permanente woningbouwontwikkeling, ook na het verdwijnen van het AZC, logisch zijn. Er staan 70 woningen gepland op de woningbouwplanning. Voor de planperiode is regionaal afgesproken dat de gemeente Woensdrecht 270 woningen mag ontwikkelen. Dit aantal zal echter aan de hand van de nieuwe prognoses, welke eind 2011 verschijnen, worden bijgesteld. Voor de periode tot 2015 zijn er 18 woningen binnen de woningbouwplanning gereserveerd. De overige woningen staan op de planning voor de periode Daarnaast wordt vooralsnog door het COA een woningtype gepresenteerd, waar over 15 tot 20 jaar juist een overschot aan is, binnen onze gemeente. In de regionale visie van de woningcorporaties is onderzocht dat er op dit moment al een overschot is aan reguliere rijtjeswoningen. Wel is er naar verwachting behoefte aan: 1. levensloopbestendige meergezinswoningen (appartementen) onder de huursubsidiegrens, die momenteel < 622,-- per maand is; 2. of, aan dure eengezins koopwoningen (ruime twee-onder-één- kapwoningen van > ,-- euro). In dit segment zouden de woningen gebouwd moeten worden. De woningen die gebouwd worden kunnen voor recreatie gebruikt worden. 5.1.b.Glatt Indien toch geopteerd wordt voor de locatie GLATT, dan moet geconcludeerd worden dat gezien de geïsoleerde ligging, een permanente woonlocatie niet gewenst is. Op dit moment zou het, gezien het provinciaal beleid, ook niet mogelijk zijn om op deze locatie 50 woningen te ontwikkelen. Het is buitengebied. Een sloop van de woningen past niet binnen de visie van het COA betreffende duurzaamheid en is niet aan de orde. Na vertrek door het COA zal er een bestemming gevonden moeten worden waarbij de woningen niet van het woningbouwcontingent afgaan. 7

8 5.2 Aandachtspunten Indien gekozen wordt voor de locatie Groeve Boudewijn, dan is een permanente woonlocatie mogelijk, maar zal er een ander woontype gekozen moeten worden, om ervoor te zorgen dat bij het verdwijnen van het AZC de woningtypen geschikt zijn om op de markt te brengen. Uitgaande van een aantal van ca. 50 woningen, dan is er over 15 tot 20 jaar waarschijnlijk nog behoefte aan dure ééngezins-koopwoningen. In de huursector zou er wellicht op dat moment nog behoefte zijn aan levensloopbestendige meergezinswoningen (onder de huursubsidiegrens). Een recreatieve bestemming behoort tot de mogelijkheden. Wel dienen er specifieke voorwaarden in de bestuursovereenkomst met het COA opgenomen te worden. Tevens dient er binnen de woningbouwplanning reeds een reservering van het aantal woningen te worden gedaan, om te verzekeren dat na het vertrek van het AZC de woningen passen binnen de woningbouwplanning. Indien er gekozen wordt voor de locatie GLATT, dan is een permanente woningbouwlocatie niet gewenst. Na het vertrek van het AZC zal er een bestemming gevonden moeten worden waarbij de woningen niet van het woningbouwcontingent afgaan. In dit geval hoeven de woningen niet te worden opgenomen in de woningbouwplanning. 5.3 Recreatieve bestemming Na 15 jaar kan er een recreatieve bestemming aan de woningen op het terrein Glatt gegeven worden. De in de gemeente Woensdrecht gebouwde recreatiewoningen zijn qua oppervlakte kleiner. Indien hiervoor gekozen wordt zal 1/3 van het aantal woningen afgebroken moeten worden. Bovendien dienen er dan nu al specifieke voorwaarden in de bestuursovereenkomst met het COA opgenomen te worden. Te stellen voorwaarden aan het COA: Een locatiekeuze maken. De toekomstige bestemming vaststellen zodat hier in de stellen voorwaarden aan het COA rekening mee gehouden kan worden. 6. Spreidingsbeleid opvang asielzoekers en huisvesting statushouder Gemeenten hebben dankzij de wettelijke taakstelling een evenredige verantwoordelijkheid voor de huisvesting van statushouders. Een asielzoeker is een vluchteling die zijn land om verschillende redenen heeft verlaten en asiel in een ander land aanvraagt, waar hij denkt veiliger te kunnen leven. Een asielzoeker is pas een asielzoeker als hij als zodanig in Nederland wordt erkend. Pas als iemand van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) te horen heeft gekregen, dat hij/zij de procedure in mag, krijgt die persoon officieel de status van asielzoeker. Een statushouder is een asielzoeker die woont in een AZC en een verblijfsvergunning heeft gekregen. De gemeente Woensdrecht moet gemiddeld 7 statushouders per half jaar huisvesten. Er is geen achterstand. Iedere gemeente is volgens de huisvestingswet verplicht een aantal woningen beschikbaar te stellen voor statushouders Statushouders zijn in principe niet vrij in het kiezen van de plaats waar zij zich willen vestigen. Naar schatting van het COA slaagt ongeveer 35% er in zelf huisvesting te vinden. Het grootste deel is afhankelijk van het huisvestingsaanbod van het COA. Via de website van het COA kunnen statushouders een keuze maken uit het aanbod van de door de gemeente in het kader van de huisvestingstaakstelling beschikbaar gestelde woningen. Zo heeft de gemeente Woensdrecht afspraken gemaakt met de woningstichtingen Stadlander en Woensdrecht om voor onder meer deze doelgroep 1 keer per kwartaal een woning 8

9 beschikbaar te stellen. Deze wordt zodra voldaan moet worden aan een nieuwe taakstelling op de website geplaatst. Slechts een beperkt aantal statushouders, inclusief kinderen die in het AZC wonen en graag in de gemeente Woensdrecht willen blijven wonen en een woning accepteren tellen mee voor de taakstelling van onze gemeente. Het merendeel zal moeten vertrekken naar andere gemeenten, zoals bijvoorbeeld de gemeente Roosendaal die een achterstand heeft op de taakstelling. Ook het COA heeft de taak vooraf duidelijk de statushouder te informeren dat er in onze gemeente naar verwachting voor statushouders slechts enkele woningen beschikbaar zijn. Op meer statushouders is het ambtelijke apparaat niet toegerust. Bovendien brengt het huisvesten van statushouders de nodige kosten voor de gemeente met zich mee. De statushouder moet namelijk eerst inburgeren. Dit traject duurt minimaal één tot anderhalf jaar. Het COA zorgt namelijk alleen voor een voorinburgering waarin de asielzoeker bekend wordt gemaakt met onder andere de Nederlandse taal (NT2) en de Nederlandse maatschappij. In de periode totdat de statushouder zelfstandig in zijn inkomen kan voorzien zal hij (met zijn gezin) een bijstandsuitkering ontvangen. Bovendien vraagt hij een lening voor zijn woning bij de gemeente. Hij beschikt namelijk niet over enig inkomen of middelen om hier zelf in te kunnen voorzien. Daarbij worden kern- en ketenpartners, zoals het UWV, Stichting Vluchtelingenwerk belast met de begeleiding van de statushouder en zijn gezin. Te stellen voorwaarden aan het COA: De gemeente Woensdrecht zal alleen aan statushouders een woning aanbieden overeenkomstig de taakstelling. De overige statushouders zullen bij een andere gemeente huisvesting moeten zoeken. Het COA informeert de statushouders hier pro-actief over. 7. Economie Het Asielzoekerscentrum geeft een economische impuls. In een gemiddelde opvanglocatie, van 450 bewoners werken ongeveer 23 COA-medewerkers. Bij de invulling hiervan wordt eerst rekening gehouden met lopende personele verplichtingen binnen het COA. De locatie ter plekke biedt werkgelegenheid aan beveiligers, schoonmakers, zorgmedewerkers. Deze secundaire werkgelegenheid zoals beveiliging en schoonmaak is ongeveer 30% van de arbeidsplaatsen. Net als de gemeente is het COA gehouden aan het volgen van aanbestedingsregels. Voor het inhuren van bijvoorbeeld nieuw beveiligings- of schoonmaakpersoneel moet het COA rekening houden met eerdere aanbestedingen. Bij nieuw personeel kan wel lokaal/regionaal geworven worden. De kinderen van de asielzoekers gaan naar school, zo zorgt het AZC voor werkgelegenheid in het onderwijs. Ook onbetaalde arbeid wordt gestimuleerd. Een groot aantal vrijwilligers levert een bijdrage aan activiteiten voor asielzoekers, of begeleid hen tijdens de asielprocedure (via Vluchtelingenwerk Nederland). 9

10 Het biedt participatiemogelijkheden voor vrijwilligers en kwetsbare doelgroepen zoals werkloze werkzoekenden, jongeren en arbeidsgehandicapten. Wel moet de participant een verklaring van goed gedrag overleggen voor hij toegang krijgt tot het AZC. Het College wenst dat er afspraken worden gemaakt met betrekking tot de werving van personeel, vrijwilligerswerk en social return on investment. Het COA heeft hier mondeling al mee ingestemd. Asielzoekers kunnen vrijwilligerswerk of tijdelijk betaald werk verrichten. Belangrijk is mede gezien de veiligheid dat ze overdag zinvol bezig zijn met school (bijvoorbeeld voorinburgering), werk of vrijwilligerswerk. Asielzoekers voeren hun eigen huishouding en doen over het algemeen boodschappen in hun directe omgeving. Alleen al op jaarbasis besteden 450 asielzoekers meer dan 1 miljoen euro bij de lokale middenstand. Het COA verstrekt namelijk een weekgeld van 35 euro per week per volwassen asielzoeker. Daarnaast gelden éénmalige vergoedingen voor eerste kleding/schoeisel, eerste pakket voor keukengerei bij zelf koken, jaarlijkse schoolbenodigdheden enzovoorts. Deze gelden zullen bij de plaatselijke middenstand worden besteed, die op deze wijze meeprofiteert met het AZC. Te stellen voorwaarden aan het COA: Social return on investment opnemen in de bestuursovereenkomst; Afspraken maken over vrijwilligerswerk. Samenwerking met vrijwilligersstagemakelaar en re-integratieconsulenten; Afspraken maken over de dagbesteding van de asielzoekers; Formatie binnen de locale gemeenschap uitzetten. 8. Veiligheid De vreemdelingenzorg is een specialistische taak van de politie. De vreemdelingenpolitie verstrekt verblijftitels en houdt toezicht op personen die in Nederland verblijven, maar niet de nederlandse nationaliteit hebben. Het contact tussen de vreemdelingenpolitie en de vreemdeling is in principe schriftelijk. De vreemdelingenpolitie heeft alleen persoonlijk contact met de vreemdeling die meldplicht heeft, visumplichtig is of met personen die de vreemdelingenpolitie zelf oproept. In de praktijk is de vreemdelingenpolitie aanwezig tijdens de wekelijkse meldplicht voor asielzoekers in het AZC. Deze meldplicht valt gezamenlijk met de meldplicht van het COA. De regiokorpsbeheerder garandeert dat die politiezorg wordt gegeven die nodig is voor het goed functioneren van het centrum. Aan de regiokorpsbeheerder worden extra gelden (0,8 extra formatieplaats voor een wijkagent) beschikbaar gesteld, die dit naar eigen inzicht kan inzetten. De burgemeester kan hierover in overleg treden met de korpsbeheerder. Het COA heeft veel ervaring met het opzetten van asielzoekerscentra, waardoor de basiskennis op het gebied van veiligheid geborgd is in de standaard (aanvraag)procedures. Daarbij dient de directe omgeving bij de realisatie van het asielzoekerscentrum betrokken te worden. Indien wenselijk kan een burenraad opgericht worden. Als voorwaarde kan bij de samenstellingen in het asielzoekerscentrum de voorwaarde opgelegd worden aan het COA dat er meer gezinnen dan alleenstaande geplaatst worden. 10

11 8.1.Uitgeprocedeerde asielzoekers Een AZC met een populatie waar 60 tot 80% moet vertrekken geeft een politiedruk. Toezicht op de doelgroep die terug moet naar het land van herkomst is belangrijk. Deze doelgroep loopt risico om slachtoffer te worden van mensenhandelaren (prostitutie) of om in de criminaliteit te raken. Het is de verantwoordelijkheid van de politie om te zorgen voor een eventuele uitbreiding van capaciteit. Er is 28 dagen aanvullend recht op opvang na afwijzing binnen de algemene asielprocedure. Het COA kan gezien de eigen verantwoordelijkheid van de asielzoeker, om al dan niet mee te werken aan vrijwillige terugkeer niet garanderen dat er geen ontruimingen plaatsvinden. Mocht er een ontruiming komen dan vindt uiteraard wel vooroverleg en afstemming plaats met onder andere de gemeente. Wanneer de asielzoeker de beschikbaar gestelde woning niet zelf verlaat kan de politie op verzoek van het COA gedwongen ontruimen. Het is aan te bevelen om in de bestuursovereenkomst op te nemen dat het COA een oplossing zoekt voor de uitgeprocedeerde asielzoekers om te voorkomen dat deze mensen hun heil letterlijk zoeken bij de gemeente of gaan zwerven in de gemeente. 8.2.Op het gebied van veiligheid zijn er de volgende aandachtspunten: algemeen 1. Er bestaat een afbreukrisico met betrekking tot het draagvlak van de Woensdrechtse bevolking met mogelijk bezwaarschriften en klachten; 2. De asielzoekers kunnen zich bedreigd voelen door de burgers van de gemeente Woensdrecht omdat ze zich niet opgenomen voelen in de gemeenschap; 3. Spanningen tussen asielzoekers en de lokale bevolking kunnen ontstaan; 4. De gemeente heeft de zorgplicht voor de openbare orde en veiligheid van de burgers in onze gemeente; 5. Druk op politie- en brandweercapaciteit kan ontstaan. (garanderen veiligheid voor bewoners AZC, toename criminaliteit in de gemeente, organiseren van handhavingacties brandveiligheid en organiseren/toezien van ontruimingsoefeningen); 6. Het is een nieuwe risicofactor op het gebied van veiligheid in onze gemeente; 7. Er dienen duidelijke afspraken met het COA gemaakt te worden over OMS (loos alarm); 8. Er dient een deugdelijke toegangscontrole plaats te vinden via 1 toegang om de veiligheid van de asielzoekers te kunnen garanderen. Dit is een zeer kwetsbare doelgroep; 9. Het AZC dient minimaal via 2 routes bereikbaar te zijn voor hulpdiensten. Zij kunnen het terrein via deze verschillende wegen benaderen. brandweer 10. De brandweer zal op het ontwerp van de COA een brandveiligheidsadvies geven; 11. De regionale brandweer dient een Veiligheidsrapportage (BEVI) te geven; 12. Brandveiligheid moet geborgd worden en er moet streng op toegezien worden dat dit geborgd blijft. Jaarlijkse ontruimingsoefeningen moeten verplicht worden gesteld. Te stellen voorwaarden aan het COA: Meer gezinnen dan alleenstaanden opnemen in de opvanglocatie; Er dient een deugdelijke toegangscontrole plaats te vinden via 1 toegang om de 11

12 veiligheid van de asielzoekers te kunnen garanderen. Dit is een zeer kwetsbare doelgroep; Het AZC dient minimaal via 2 routes bereikbaar te zijn voor hulpdiensten. Zij kunnen het terrein via deze verschillende wegen benaderen. Brandveiligheid moet geborgd worden en er moet er streng op toegezien worden dat dit geborgd blijft. Jaarlijkse ontruimingsoefeningen moeten verplicht worden gesteld. Het COA een oplossing zoekt voor deze uitgeprocedeerde asielzoekers om te voorkomen dat deze mensen hun heil letterlijk zoeken bij de gemeente of gaan zwerven in de gemeente. Er dienen duidelijke afspraken met het COA gemaakt te worden over OMS (loos alarm); 9. Onderwijs Minimaal 15 procent van de bewoners (circa 68 personen) van een opvanglocatie zijn leerplichtig. Leerplichtige asielzoekers worden aangemeld bij lokale scholen. Met de leerplichtambtenaar moet door het COA concrete afspraken worden gemaakt. Omdat het hier een specifieke doelgroep betreft, wordt in de regel gekozen voor aanmelding bij één school. Deze school krijgt dan met een dusdanige leerlingentoename te maken, dat aanvullende voorzieningen noodzakelijk zijn. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om hierin te voorzien. De verblijfsduur in een AZC bedraagt gemiddeld 1,5 jaar. Door het nieuwe asielbeleid zal deze wellicht verder teruglopen met 2 á 3 maanden. De teruglopende verblijfsduur kan een negatief verschil veroorzaken tussen het aantal kinderen van asielzoekers dat op de teldatum in Woensdrecht een school bezoekt en het aantal asielkinderen dat gedurende het jaar de school in Woensdrecht bezoekt. Voor leerlingen die niet worden geteld krijgen scholen geen vergoeding Indien wordt uitgegaan van 68 leerlingen dan gaat het grofweg om 5 lokalen Er zijn verschillende manieren om betreffende leerlingen te huisvesten in Woensdrecht. De volgende opties staan open: Leerlingen huisvesten op 1 school; Leerlingen verspreiden over alle scholen (met name leegstand op scholen optimaal benutten); Een afzonderlijke school bij het AZC realiseren. Het ligt voor de hand eerst te kijken naar de bestaande leegstand bij de scholen en die zo optimaal mogelijk te benutten, Het is de meest goedkope en adequate optie. Onderzocht moet worden of dit problemen oplevert. De medewerking van de schoolbesturen als direct betrokken is van groot belang. Het onderwijsveld van de schoolbesturen dient in een vroeg stadium bij het proces betrokken te worden. 12

13 9.1 Regeling bekostiging personeel onderwijs Scholen met tenminste een toename van 10 kinderen van asielzoekers in vergelijking met de vorige teldatum van 1 oktober, komen volgens artikel 33 in aanmerking voor een extra vergoeding. Deze regeling moet apart aangevraagd worden en geldt alleen voor kinderen van asielzoekers. Het maakt niet uit hoe lang ze in Nederland zijn. Voor schooljaar zijn de bedragen aangepast. De regelgeving wordt in artikel 31 beschreven. De bekostiging per kind van een asielzoeker bedraagt 1270,20 voor personeel en 38,30 voor materiële instandhouding welke bedragen worden gedeeld door 12 en vermenigvuldigd met het aantal resterende maanden van het schooljaar waarvoor de bekostiging is toegekend. Leerlingenvervoer Leerlingen die niet in een AZC verblijven vallen onder de gemeentelijke regeling leerlingenvervoer. Gemeenten moeten leerlingen die in aanmerking komen voor het leerlingenvervoer in principe vervoeren naar de dichtstbijzijnde toegankelijke school van de soort en de richting. Voor het vervoer van de leerlingen die op een AZC verblijven doet de gemeente er verstandig aan om de financiële gevolgen mee te nemen in de bestuursonderhandelingen met het COA. 9.2 Achterstandenbeleid De gemeente ontvangt een specifieke rijksuitkering voor onderwijsachterstandenbeleid dat deels besteed kan worden aan schakelactiviteiten bedoeld voor kinderen die een taalachterstand hebben. Deze middelen kunnen ook worden ingezet voor kinderen van asielzoekers. 9.3 Schakelklassen Kinderen in de leeftijd voor primair onderwijs (5 tot 12 jaar) gaan in hun eerste jaar in Nederland naar een zogenaamde schakelklas. Kinderen in de leeftijd van voortgezet onderwijs gaan in hun eerste jaar in Nederland naar een zogenaamde internationale schakelklas. Na een jaar internationale schakelklas stromen kinderen door naar het regulair basis danwel voortgezet onderwijs. Of een schakelklas in de praktijk nodig zal zijn is nu lastig aan te geven aangezien nog niet bekend is voor welk aandeel van de toekomstige leerplichtige populatie op het AZC een schakelklas nodig is. Op dit moment zijn er schakelklassen voor voortgezet onderwijs in Bergen op Zoom. De schakelklas voor basisonderwijs kan in de kern gerealiseerd worden bij de school. 9.4 Algemene facilitering onderwijs aan kinderen van asielzoeker. Het COA kent een regeling voor het faciliteren van het volgen van onderwijs door leerplichtige kinderen van asielzoekers: het Kader Onderwijsvoorzieningen en faciliteiten leerplichtige kinderen van asielzoekers. Hierin komen aan de orde: de financiële vergoeding aan de asielzoekers en de scholen, de procedures voor invulling van de onderwijskaart en het schoolvervoer. Het kader sluit aan bij de bedragen uit de Wet tegemoetkoming onderwijs- en schoolkosten (WTOS) uitgevoerd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). De bedragen worden voor ieder schooljaar vastgesteld. Afspraken over onderwijs worden tussen het COA en de school vastgelegd in een convenant. 13

14 Op het terrein van onderwijs zijn er de volgende aandachtspunten: Wat betreft onderwijs zijn er alleen maar plussen. De extra groei van het leerlingenaantal wordt in de kernen Ossendrecht en Putte als zeer welkom ervaren. Door de krimp zien veel scholen het leerlingenaantal dalen. Ten tweede hebben in beide kernen de scholen te maken met een vertrek van leerlingen naar België, waar de kinderopvang goedkoop en goed geregeld is. In de kern Putte is dit probleem het grootst. Door een groter aantal leerlingen is er extra werkgelegenheid voor met name leerkrachten. Leerkrachten die anders op termijn wellicht ontslagen moeten worden. Bovendien is er sprake van gespecialiseerde leerkrachten op het gebied van onderwijs aan anderstaligen. Hier kunnen andere scholen ook van meeprofiteren. Te stellen voorwaarden aan het COA: Na het raadsbesluit een keuze maken uit de opties voor de onderwijsvoorziening voor asielzoekers voor voortgezet en basis onderwijs. Dit in de bestuursovereenkomst met het COA opnemen; Er dient afstemming plaats te vinden met de reguliere school waar asielzoekers mee te maken krijgen. 10. Volksgezondheid 10.1 Organisatie van de gezondheidszorg. De visie van het COA is, dat gezondheidszorg aan asielzoekers georganiseerd is conform de reguliere praktijk voor nederlandse burgers. Vanuit die visie heeft het COA voor de daadwerkelijke uitvoering van de gezondheidszorg voor asielzoekers een tweetal contracten gesloten, met respectievelijk zorgverzekering Menzis (curatieve zorg) en met de GGD Nederland (publieke zorg) Menzis Zorgverzekering Menzis geeft in opdracht van het COA uitvoering aan de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA), een privaatrechtelijke regeling. Deze omvat op enkele uitzonderingen na het zorgpakket conform de ZVW, de AWBZ, evenals een aantal voorzieningen specifiek voor asielzoekers. Met deze regeling is een vertaling gemaakt vanuit de geldende wetten naar de praktijkinhoud van de gezondheidszorg voor asielzoekers. Concreet betekent het dat Menzis de curatieve zorg voor het COA inkoopt. Hieronder valt onder andere: De 1 e lijns gezondheidszorg (bijvoorbeeld tand- en huisarts); De 2 e en 3 e lijns gezondheidszorg (bijvoorbeeld ziekenhuis, specialist, GGZ); Vergoeding voor hulpmiddelen (bijvoorbeeld bril, krukken, rolstoel) Gezondheidscentrum Asielzoekers (GC A) De huisartsenzorg, de belangrijkste toegangspoort tot de zorg, is door Menzis ingericht middels het oprichten van het Gezondheidscentrum Asielzoekers. De GC A is zo ingericht dat het een landelijk dekkend netwerk vormt. Doelstelling van het gezondheidscentrum is om het gebruik van de zorgvoorzieningen door de asielzoeker af te stemmen op wat in Nederland gebruikelijk is, de asielzoeker te informeren hoe gebruik te maken van de gezondheidszorg in Nederland en zelfzorg binnen verantwoorde kaders zoveel mogelijk te stimuleren. 14

15 Onderdeel van het GC A is de Praktijklijn, een medisch callcenter waar asielzoekers met vragen over hun gezondheid terecht kunnen. Op elke COA-locatie is een telefoon aanwezig waarmee de Praktijklijn 24-uur per dag gebeld kan worden GGD Nederland De GGD s zijn in Nederland verantwoordelijk voor de uitvoering van de publieke zorg, zoals beschreven in de Wet Publieke Gezondheidszorg. Zij voeren de publieke zorg uit voor asielzoekers. Het pakket aan zorg is tussen het COA en GGD Nederland vastgesteld en dient als richtlijn voor de individuele lokale GGD en. Onder publieke zorg valt onder andere: De tuberculosebestrijding (TBC), waaronder de 1 e -en vervolgscreening op tuberculose; Jeugdgezondheidszorg (JGZ) voor 9-14 jarigen; Infectieziektebestrijding, waaronder SOA en HIV, Gezondheidsbevordering, waarbij gedacht kan worden aan voorlichting over: o de gezondheidszorg in Nederland o (persoonlijke) hygiëne en veiligheid o opvoeding o seksuele gezondheid (geboorteregeling, seksuele voorlichting) Asielzoekers hebben recht op hetzelfde zorgpakket als Nederlanders (basispakket ZVW, AWBZ en Wpg). Hiervoor heeft het COA een contract afgesloten met Menzis en GGD Nederland. Er dient een gezondheidscentrum voor asielzoekers te komen op of dichtbij de COA locatie, waar een spreekuur van de huisartsen wordt gehouden en waar zich een praktijklijn bevindt. Dit geeft een stukje zekerheid c.q. veiligheid voor de asielzoekers ten aanzien van hun gezondheid. Hierdoor ontstaat ook een extra stukje veiligheid ten aanzien van de bestrijding van eventuele infectieziekten die in Nederland minder vaak voorkomen. Dus een extra veiligheid ten aanzien van de gehele Woensdrechtse bevolking. Er is een huisartseninformatiesysteem waarin zowel de medewerkers van de praktijklijn, de praktijkondersteuner als de huisartsen inzage in hebben. Hierdoor wordt de kans op verkeerde overdracht van gegevens aanzienlijk verminderd en ontstaat er continuïteit in de benodigde zorg Aandachtspunten Het is nog onduidelijk of voor de huisartsenzorg zorg wordt ingekocht bij de aanwezige huisartsen in de gemeente of huisartsenzorg apart wordt aangetrokken specifiek voor het gezondheidscentrum asielzoekers. Indien men de zorg wenst af te nemen bij de aanwezige huisartsen in de gemeente, is het de vraag of hier voldoende mogelijkheden/capaciteit voor is. Een huisarts kan maar aan een bepaald aantal patiënten zorg leveren. Indien men apart hiervoor huisartsen aantrekt, moet er duidelijkheid zijn over de relatie/afstemming met de huisartsen in de gemeente. Een goede zorg dient geborgd te worden door het COA. Het is nog onduidelijk of en hoe er afstemming is met een huisartsenpost en/of het huisartseninformatiesysteem ook inzichtelijk is op de huisartsenpost. 15

16 Er moet een goede afstemming zijn tussen de praktijklijn en de 1ste lijnszorg, maar ook in geval van benodigde ambulancezorg. Een situatie zoals voorgekomen in het AZC Utrecht- Leersum mag nooit en te nimmer voorkomen; een huisarts kan niet al zijn taken aan een praktijkondersteuner overdragen. De zorginstanties waar een asielzoeker mee te maken kunnen krijgen, dienen vooraf goed geïnformeerd te worden over de "spelregels". Met de GGD dienen afspraken gemaakt te worden over de plaats en wijze van zorgverlening. Deze zorg dient in het Gezondheidscentrum Asielzoekers plaats te vinden. Te stellen voorwaarden aan het COA: Een goede zorg dient geborgd te worden, zowel eerste, tweede- en derdelijns en ambulancezorg; Er dient afstemming over de wijze van zorg plaats te vinden met de zorgaanbieders waar asielzoekers mee te maken krijgen; De zorg verleent door de GGD dient in het gezondheidscentrum Asielzoekers plaats te vinden. 11. Individuele aanvragen Asielzoekers die ingeschreven staan in het bevolkingsregister kunnen een aanvraag indienen voor een individuele voorziening in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning met name vervoersvoorziening (deeltaxi,rolstoel en scootmobiel). Het kan een extra druk geven op het Wmo-budget en de capaciteit. Hetzelfde geldt voor aanvragen in het kader van het armoedebeleid, bijzondere bijstand, en minimabeleid. Asielzoekers die ingeschreven staan in het bevolkingsregister kunnen een aanvraag indienen. Dit geeft extra kosten en een druk op de ambtelijke capaciteit. De individuele aanvragen in het kader van het sociaal beleid en Wmo die door asielzoekers worden gedaan dienen kostendekkend (extra kosten en capaciteit) vergoed te worden door het COA. Te stellen voorwaarden aan het COA: De individuele aanvragen in het kader van het sociaal beleid en WMO die door asielzoekers worden gedaan dienen kostendekkend (kosten en capaciteit) vergoed te worden door het COA. 12. Tabel Aan de hand van diverse beleidsvelden is het vestigen van een opvanglocatie voor asielzoekers beoordeeld. Dat heeft geresulteerd in onderstaande tabel. Hierbij zijn de locaties Groeve Boudewijn te Ossendrecht en Glatt te Putte in beoordeeld als ongeschikt (-), geschikt (+) of zeer geschikt (++). In de volgende paragraaf worden de beoordeling per locatie verder gemotiveerd. 16

17 Groeve Boudewijn te Glatt te Putte Ossendrecht Ruimte ++ + Volkshuisvesting Op dit moment + + Over 15 jaar/permanente + - woonlocatie Economie + + Veiligheid + + Onderwijs + ++ Volksgezondheid Afweging per locatie 12.1.a.Groeve Boudewijn Deze locatie wordt op bijna alle beleidsterreinen als geschikt gezien. Op het gebied van ruimte wordt duidelijk de voorkeur gegeven aan deze locatie vanwege de gunstigere ligging. Voor wat betreft volkshuisvesting is de Groeve Boudewijn reeds aangewezen als locatie waar gedeeltelijk een stedelijke ontwikkeling plaats gaat vinden. Het is in het provinciaal beleid aangewezen als zoekgebied voor verstedelijking. Voor dit terrein staan 70 woningen gepland, 15 voor 2015 en de overige daarna. Dit kan naar voren gehaald worden. Wel is er vraag naar een ander woningtype dan de rijtjeswoning die het COA voor ogen heeft. Hierover kan met het COA overlegd worden. Voor wat betreft onderwijs heeft de kern Ossendrecht minder last van daling van het leerlingenaantal en de mogelijke personele gevolgen b.Glatt Deze locatie wordt op de meeste beleidsterreinen als geschikt gezien. Op het gebied van ruimte niet omdat dit buitengebied is waar extra bebouwing niet gewenst is. Ook volkshuisvestelijk gezien wordt vanwege de geïsoleerde ligging een permanente woonlocatie niet wenselijk geacht. Gezien het provinciaal beleid is het niet mogelijk 50 woningen op deze locatie te ontwikkelen. De woningen die gebouwd worden dienen na vertrek door het COA gesloopt te worden of een bestemming te krijgen waardoor ze niet afgaan van het woningbouwcontingent. Voor wat betreft onderwijs geniet deze locatie de voorkeur. In de kern Putte is de daling van het leerlingenaantal en de dreiging die dit heeft op de personele gevolgen het grootst. Gezien vorenstaande gaat ambtelijk gezien de voorkeur uit naar de locatie Boudewijngroeve 17