Themasessie Trots op de haven Bijeenkomst Havenontwikkeling Schiedam 29 oktober Verslag en advies

Transcriptie

1 Themasessie Trots op de haven Bijeenkomst Havenontwikkeling Schiedam 29 oktober 2015 Verslag en advies Dit document combineert een verslag van de themasessie trots op de haven (onderdeel van de bijeenkomst havenontwikkeling Schiedam die plaatsvond op 29 oktober 2015) met een concreet advies aan de Gemeente Schiedam en betrokken partijen. Het advies is niet alleen gebaseerd op de uitkomsten van de themasessie trots op de haven, maar ook op de uitkomsten van andere themasessies tijdens deze dag. Over de sessie De sessie trots op de haven werd gemodereerd door Erik Braun, Alexander Otgaar (beiden van de Erasmus Universiteit Rotterdam) en Pamela Aandeweg van de Gemeente Schiedam. Met ongeveer 25 deelnemers was de sessie goed bezet. Zij vertegenwoordigen bedrijven, kennisinstellingen, overheden en andere organisaties met belangen in de haven van Schiedam. De workshop bestond uit drie delen. In het eerste deel werd de vraag gesteld wat er onderscheidend is aan de havens van Schiedam. Iedere deelnemer kreeg de gelegenheid zichzelf kort voor te stellen en direct deze vraag te beantwoorden. Het tweede deel draaide om de vraag hoe de havens van Schiedam zich moesten profileren, ten opzichte 1

2 van de regio, maar ook nationaal en internationaal. De deelnemers werden opgesplitst in twee groepen met als doel deze vraag gezamenlijk te beantwoorden. Daarna kwamen alle deelnemers weer plenair bijeen voor het derde deel. Hierin stond de vraag centraal of en hoe de herontwikkeling van het havengebied kan bijdragen aan de branding van Schiedam. Uitgangspunt daarbij was de positionering van Schiedam zoals vastgesteld door het college van B&W en de gemeenteraad (kort toegelicht door Pamela Aandeweg). Na afloop van de sessie hebben de moderatoren een korte presentatie voorbereid met daarin de belangrijkste bevindingen, zoals die ook in dit verslag beschreven zijn, maar in wat meer detail. Wat onderscheidt de havens van Schiedam? De havens van Schiedam onderscheiden zich volgens de deelnemers op de volgende punten van andere (haven)gebieden: 1. Innovatief. Er is een jarenlange traditie van vernieuwing en innovatie, met bedrijven als Huisman, Daamen en Mammoet als belangrijke trekkers. 2. Wereldspelers. Genoemde bedrijven zijn wereldspelers en genieten internationale bekendheid. 3. Maritiem. De havens van Schiedam zijn de thuisbasis van een sterk maritiem cluster, waarin gewerkt wordt aan de reparatie van schepen, de bouw van kranen en offshore. 4. Stad-haven. De oude binnenstad van Schiedam bevindt zich op een steenworp van de havens. Deze nabijheid is zowel een voordeel als een nadeel. Het maakt het havengebied potentieel toegankelijk en zichtbaar voor een brede doelgroep, maar zorgt ook voor kwetsbaarheid als het gaat om bijvoorbeeld geluidsoverlast. 5. Beeldend. De activiteiten in de havens van Schiedam zijn beeldend en geschikt voor story telling: het is goed zichtbaar wat er gebeurt: een stukje Hollands glorie, een mooie parel in het Groot-Rotterdamse havengebied. 6. Klein maar groots. Het gebied is compact (klein), maar men werkt hier aan grote fysieke objecten. De grootsheid is indrukwekkend. 7. Kennis. Het havengebied heeft de potentie zich te ontwikkelen tot een kennislocatie, een soort Silicon Valley van de haven. Deze status ontleent het gebied vooral aan de relaties met kennisinstellingen elders in de regio. 8. Bereikbaarheid. De havens van Schiedam zijn bereikbaar voor grote schepen. Het gebied bevindt zich vóór de brug. Hoe moeten de havens van Schiedam geprofileerd worden? In de twee groepen komen diverse ingrediënten ter sprake die gebruikt zouden kunnen worden voor een passende positionering. Hieronder geven we ze kort weer. 1. Garage van de haven. De Wilheminahaven en de Wiltonhaven worden gezamenlijk wel eens aangeduid als de garage of de werf van de (Rotterdamse) haven. Het is een duidelijke specialisatie binnen de haven, waarin bovendien veel innovatie plaatsvindt. 2

3 2. Thuishaven van... De twee havens zijn de thuishaven van high-tech maritieme maakindustrie en high-tech maritieme dienstverleners. Het is dé offshore haven van Nederland. 3. Duurzaamheid, innovatie en technologie (DIT), dat is waar het om draait. De havens van Schiedam bieden een onderscheidend product aan in vergelijking met veel andere havengebieden in de regio. De bedrijven in het gebied zijn onderscheidend, innovatief en maken hightech-oplossingen die werken. 4. Supertrio. Mammoet, Daamen en Huisman: drie wereldspelers die gevestigd zijn in dit gebied. Volgens de deelnemers aan de workshop zijn deze bedrijven echt wereldtop. Er is veelvuldig geopperd om vooral deze drie bedrijven (het supertrio) als troeven in te zetten in de positionering (en marketing) van het gebied. 5. Rotterdam. Internationaal is Rotterdam (en de haven van Rotterdam) hét merk. Vaar daar op mee. Immers, het havenbedrijf Rotterdam vermarkt de haven over de hele wereld en de havens van Schiedam worden daar nu al in meegenomen. Het heeft geen zin om de Schiedamse havens internationaal onafhankelijk van Rotterdam te promoten. 6. Motor van de Schiedamse economie. De twee havens zorgen voor veel werkgelegenheid en zijn dus belangrijk voor de lokale en regionale economie. De deelnemers benadrukken dat het belangrijk is om de profilering en branding af stemmen op verschillende doelgroepen: van lokaal tot internationaal. Naast de op externe doelgroepen gerichte branding, moet er volgens sommige deelnemers ook aandacht zijn voor de interne branding (gericht op doelgroepen in Schiedam). De interne branding (en positionering) moet er toe bijdragen dat meer Schiedammers weten wat er daadwerkelijk gaande is in de haven. Volgens de deelnemers weet men nu onvoldoende van de bijzondere activiteiten die in de havens plaatsvinden. Vroeger was een groot deel van de bevolking er werkzaam, maar dat is nu anders. De Schiedamse havens lenen zich bij uitstek om de haven te zien, te voelen, te ruiken, te proeven en te horen, maar daarvoor is wel draagvlak nodig vanuit de bevolking die soms last heeft van (geluids-) overlast. Deels kan draagvlak verkregen worden door de ontwikkeling van natuurgebieden en groene zones ter compensatie. Dit is echter niet voldoende. Deelnemers benadrukken het belang van communicatie, evenementen en de mogelijkheid om de havens (en de bedrijven) te bezoeken. Het gaat om bekendheid, zichtbaarheid en toegankelijkheid. Bedrijven doen al mee aan open dagen en burendagen. Wellicht kan dit nog verder uitgebreid worden, waarbij wel wordt opgemerkt dat bedrijven er niet te veel tijd en moeite in willen stoppen. De mogelijkheid wordt geopperd dat de havens in Schiedam meedoen met de (Rotterdamse) Wereldhavendagen. Daarnaast merkt men op dat de havens niet per se fysiek bezocht hoeven te worden: met virtuele rondleidingen en foto s en video s (bijvoorbeeld genomen met een drone) kunnen dezelfde doelen bereikt worden. Musea en experience centres spelen eveneens een belangrijke rol. Niet alleen om het draagvlak te vergroten, maar ook om kinderen al op jonge leeftijd te enthousiasmeren voor een technische opleiding. De Kleine Ambassade en de Stichting Promotie Schiedam doen overigens al veel op dit terrein. 3

4 Langetermijnkeuzes Ook wordt opgemerkt dat het van belang is om langetermijnkeuzes (visie) consequent vol te houden en niet in de verleiding te komen om vrijgekomen gebieden direct weg te geven aan de hoogste bieder (korte termijn belangen) wanneer het betreffende bedrijf niet past in het profiel. Hoe kan de ontwikkeling van het havengebied bijdragen aan de versterking van het merk Schiedam? Pamela zet kort uiteen wat de strategie is ten aanzien van het merk Schiedam. De merkwaarden authenticiteit, levendigheid en vernieuwend vormen daarbij de leidraad. De deelnemers verwachten dat de herontwikkeling van het havengebied een belangrijke rol kan spelen bij het laden van de merkwaarde vernieuwend. De bedrijvigheid in de havens wordt getypeerd als vernieuwend maar dat geldt evenzeer voor de gebiedsontwikkeling: een groot vernieuwend project in Schiedam waarbij publieke en private partijen de handen ineenslaan. Er is veel bijval voor het idee om de naam van de twee havens te veranderen en zodoende de associatie met de stad te versterken. Een van de suggesties is bijvoorbeeld De Schiedamse zeehavens. Resultaten uit andere themasessies Ook tijdens de andere themasessies waren het imago en de branding van het gebied soms onderwerp van gesprek. Graag nemen we de uitkomsten van deze sessies mee in ons advies aan de Gemeente Schiedam en betrokken partijen. Wat zijn de meest relevante punten? Duurzame innovaties kunnen de havens van Schiedam op de kaart zetten. Denk aan de ontwikkeling van een smart grid en het gebruiken van water voor energiewinning. Ook kleine initiatieven zoals het opwekken van energie door fietsen in sportscholen en vergaderplekken kunnen bijdragen aan de beeldvorming. Uit de themasessie Duurzaamheid en innovatie. Beperking van overlast en het beter communiceren van de betekenis van de haven voor bewoners zijn belangrijke voorwaarden voor de ontwikkeling van het gebied. Verondersteld wordt dat trotse bewoners eerder bereid zijn enige mate van overlast te accepteren. Uit de themasessie Milieu en gezonde leefomgeving. Maak het gebied aantrekkelijk en toegankelijk om meer begrip te krijgen voor soms onvermijdelijke overlast en de trots op de havens van Schiedam te vergroten. Laat zien wat er achter de hekken gebeurt (vaker dan één keer per jaar, op een open dag) en maak het gebied open en aantrekkelijk door bewegwijzering, groen en voorzieningen. Uit de themasessie Milieu en gezonde leefomgeving. Betrek bedrijven bij het verbeteren van het imago van werken in de haven. Bedrijven hebben een tekort aan geschoold personeel en erkennen hun belang bij betere beeldvorming, in samenwerking met onderwijsinstellingen. Activiteiten moeten zich niet alleen richten op young professionals, maar ook op kinderen die pas over enkele jaren de arbeidsmarkt zullen betreden. Uit de themasessie Onderwijs en kennisnetwerken. 4

5 Versterk het karakter van het havengebied door stoere en robuuste elementen toe te voegen. De haven moet niet te netjes worden: het mag best spannend blijven en je moet de haven kunnen beleven. Uit de themasessie Openbaar gebied. De observaties en aanbevelingen uit de andere sessies sluiten goed aan bij de door ons voorgestelde profilering van de havens van Schiedam. Advies: trots op de haven Op basis van de themasessie trots op haven en de verslagen van de andere sessies komen we tot de volgende aanbevelingen voor de Gemeente Schiedam en andere betrokken partijen bij de ontwikkeling van de Wilhelminahaven en de Wiltonhaven: 1. Versterk de band tussen de havens en de stad Schiedam door beide havens onder een gezamenlijke naam met een verwijzing naar Schiedam in de markt te zetten. Bijvoorbeeld: Schiedamse zeehavens. 2. Bevestig en versterk het beeld van de Schiedamse zeehavens als dé thuishavens van high-tech maritieme maakindustrie, high-tech maritieme dienstverleners en offshore. 3. Lift in de communicatie richting internationale doelgroepen mee op de wereldwijde merken en netwerken van de belangrijke en toonaangevende bedrijven in het gebied (zoals Mammoet, Daamen en Huisman). 4. Lift mee op de branding en de marketingactiviteiten van de Port of Rotterdam. De unieke kenmerken en de beeldende activiteiten van de Schiedamse zeehavens passen zeer goed bij de strategie van het Havenbedrijf Rotterdam (Make it Happen). De Schiedamse zeehavens zijn en blijven een onlosmakelijk onderdeel van de Rotterdamse havenregio. 5. Creëer (juridische en bestuurlijke) kaders voor vernieuwing en innovatie in het havengebied, in economisch, technologisch en ruimtelijk-fysiek opzicht. Gebruik de ontwikkeling van het havengebied om de Schiedamse merkwaarde vernieuwend te laden. 6. Maak bewoners trots op de haven door de toegankelijkheid van het gebied te vergroten en bewoners beter te informeren over het belang van de havens voor Schiedam. Werk samen met bedrijven en instellingen om kinderen al op vroege leeftijd te interesseren voor (technische) banen in de haven. 7. Koester en bewaak het karakter van het havengebied: robuust, stoer en groots. Een plek dichtbij de stad waar je de haven kunt zien, proeven, ruiken, voelen en horen. Zorg dat het gebied levendig en authentiek blijft. 5