Nota reactie en commentaar MER Mensingeweer Winsum Groningen

Transcriptie

1 Nota reactie en commentaar MER Mensingeweer Winsum Groningen Inleiding Op 20 mei 2008 hebben Gedeputeerden Staten (GS) het Milieueffectrapport (MER) de aanvulling op het MER en het voorkeursalternatief (4B+) van de m.e.r.-procedure Mensingeweer- Winsum-Groningen vastgesteld. Het MER en de aanvulling hebben ter inzage gelegen in het gemeentehuis van De Marne, Winsum, Bedum en in het provinciehuis. De inspraakperiode liep van 23 mei 2008 tot en met 3 juli Er zijn tijdens de inspraakperiode 6 informatieavonden gehouden in Eenrum, Bedum, Noorderhoogebrug (2x), Winsum en Sauwerd. De schriftelijke inspraak heeft 123 reacties opgeleverd. Deze zijn gerubriceerd en voorzien van een commentaar van de initiatiefnemers. Van de mondelinge reacties is een verslag opgesteld dat naar alle aanwezigen is toegezonden. Deze reactienota bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Algemene beschouwing op de inspraakreacties 2. Korte weergave van de reacties en het commentaar daarop A. Alternatieven B. Geluid C. Natuur & Milieu D. Leefbaarheid E. Verkeer & Veiligheid F. Reacties die pleiten voor het voorkeurstracé G. Procedure Bijlagen: I. Lijst met insprekers II. Briefnummers per reactie 1

2 1. Algemene beschouwing Algemeen Uit de schriftelijke en mondelinge inspraak blijkt dat er veel waarde wordt gehecht aan natuur en landschap. Met name de Koningslaagte wordt gezien als zeer waardevol. Veel inspraakreacties gaan in op dit gebied en de nadelen van voorkeursalternatief 4B+. Als alternatief voor deze nadelen pleiten veel insprekers voor alternatief X+Y (ook wel Stratingh-alternatief genoemd) dat loopt via Winsum en oostelijk van Bedum naar de Eemshavenweg. Ook de doorsnijding van landbouwpercelen en aantasting van weidevogelgebieden is uitgebreid naar voren gekomen in de inspraak. Wettelijke adviseurs Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten (RACM) (nr. 6 23) Het RACM sluit zich aan bij cultuurhistorisch advies van de provinciaal archeoloog. Gemeente Groningen (nr. 15) De gemeente Groningen kan zich niet vinden in de uitkomst van het MER en het voorkeurtracé 4B+. De voorgestelde maatregelen veroorzaken onherstelbare en niet te compenseren schade aan de unieke waarden in de Koningslaagte. Bovendien vindt de gemeente dat het MER niet overtuigt over de zwaarte van de problematiek in verhouding tot de rigoureuze oplossingsrichtingen en rechtvaardigt die dus niet de voorgestelde maatregelen binnen het voorkeurstracé. Gemeente Bedum (nr. 115) De gemeente Bedum kan zich vinden in het voorkeurstracé 4B+ op basis van vervoerkundige- en milieuaspecten en gezien het grote (bestuurlijke) draagvlak. De gemeente acht daarnaast een aansluiting op het gewenste oost-westtracé van groot belang. Ook mag door de boog om Winsum de verkeersdruk op Onderdendam niet toenemen. Belangen- en bewonersorganisaties vereniging Dorpsbelangen Mensingeweer, Bewoners Ranum, Vereniging SamenDuurzaam (nr. 8) Bezwaar van de heer Weijman, namens Vereniging Dorpsbelangen Mensingeweer, Bewoners Ranum, Vereniging Duurzaam Veilig, bewoners Mensingeweer en Winsum. Zij houden een pleidooi voor het meenemen van het groene boog tracé (Grote Boog om Winsum naar Mensingeweer) gedeeltelijk over voormalige spoorweg Zoutkamp. Speerpunten zijn betere aansluiting en benutting/aantakking, meer leefbaarheid, minder aantasting landschap, bescherming natuur, archeologische en cultuurhistorische waarden, verbeterde bescherming wierden, geen intensief autoverkeer door Mensingeweer, verbeterde recreatieve mogelijkheden. Groninger Molenhuis (14) Stichting het Groninger Molenhuis vraagt aandacht voor de molen in Koningslaagte gelegen. Het aspect veiligheid op/bij en naar de molen moet in het MER goed worden onderzocht. De molen is ook voor publiek toegankelijk. Voorts is in het MER geen aandacht besteed aan de molenbiotoop. De molenbiotoop zou verstoord kunnen worden door het verhogen van de weg en het aanbrengen van geluidswerende wallen. Daarnaast pleit zij voor zo weinig mogelijk schade aan de cultuurhistorische waarden van de Koningslaagte en pleit dan ook voor variant 4C. Stichting het Groninger Landschap (SGL) (nr. 16) Het Groninger Landschap is van mening dat de nieuwe wegverbinding volgens het voorkeurstracé in de directe nabijheid van de EHS in de polder Koningslaagte het toekomstperspectief voor weidevogels in het Reitdiepgebied ernstig aantasten. Dit is in strijd met de doelstelling van de EHS. SGL pleit voor bredere, integrale opzet van het project waarbij alle facetten dus ook die van de kwaliteit van de EHS worden meegenomen. 2

3 LTO-Noord (nr. 26) LTO-Noord vraagt aandacht te besteden aan het zo dicht mogelijk aansluiten bij andere infrastructuur en bebouwing, ontsluiting van agrarische bedrijven en percelen, routes voor landbouw- en fietsverkeer en aanleg parallelwegen en inrichtingsmaatregelen ten behoeve van de bescherming van weidevogels. Voorts pleit zij voor een andere oplossing bij Noorderhoogebrug. (Veroorzaakt veel problemen), onderzoek verkeerssituatie in een groter gebied en maak gebruik van een landbouweffectrapportage. Milieufederatie Groningen (nr. 44) De Milieufederatie Groningen staat op het standpunt dat de huidige problematiek rond de N361 eerst nader geanalyseerd en geobjectiveerd moet worden. Op basis van dat onderzoek zal alternatief 2, het nulplusalternatief als beste uit de bus komen. Met de juiste maatregelen kan veel aan de huidige weg worden verbeterd. Zij acht een omlegging door waardevol cultuur- en natuurlandschap ongewenst. Stratingh (namens dorpsbelangvereniging Sauwerd, Klein & Groot Wetsinge, Adorp en Noordehoogebrug) (nr. 56 en 84) De heer Stratingh spreekt namens bovenstaande dorpsbelangen zijn bezwaren uit tegen alternatief 4B+. Er kleven veel bezwaren aan dit alternatief. Zoals agrarische, cultuurhistorische, ruilverkaveling Sauwerd, recreatieve, waardevermindering bedrijven en huizen, winstderving middenstand. Daarbij dient rekening te worden gehouden met de plannen van de gemeente Bedum. Als alternatief wordt het alternatief X+Y naar voren gebracht zijnde een alternatief langs Onderdendam en oostelijk van Bedum aansluitend op de N46. Afgesproken is dit alternatief te onderzoeken. Een eventuele aanpassing van de huidige weg wordt ook tot de mogelijkheden gerekend, hiervoor worden suggesties gedaan. Dorpsbelangen Eenrum (nr. 89 en 93) Vraagt aandacht voor de wegverbinding Eenrum/Balfo via de Mathenesserweg/Eenrumerweg. Deze wordt veelvuldig door sluipverkeer gebruikt. Zij acht de kans groot dat dit, als er een rondweg om Winsum komt, nog meer gebeurt. Dit levert gevaarlijke situaties op. Met name voor fietsers. Ook schoolgaande jeugd gebruikt deze verbinding. Dorpsbelangen pleit voor een fietsverbinding langs het kanaal Baflo- Mensingeweer en vraagt hiervoor steun van de overheden. Vereniging Duurzame Landbouw Stad en Ommeland (nr. 92) Maakt bezwaar tegen het MER N361 i.v.m. de belangrijkheid van het gebied als (internationaal) weidevogelgebied. Met name de grutto is hierbij een belangrijke soort. Voor weidevogels is een aaneengesloten groter gebied zowel voor broed als foerageren van belang. Daarnaast zijn weidevogels dermate plaatstrouw dat het effect van compensatiemaatregelen betwijfeld kan worden. Bedrijven Vereniging Gemeente Bedum (Slot) (nr. 102) Sluit zich aan bij het alternatief Stratingh en vraagt dit goed te onderzoeken. Voor de kern Bedum heeft dit belangrijke voordelen. Zoals verhoogde leefbaarheid. Friesland Foods kan gebruik maken van dit nieuwe tracé. Ook belangrijke historische en cultuurwaarden zullen worden ontzien. Dorpsbelangen Mensingeweer (nr. 114) Is positief over de grote boog, ook aan de westkant, waarbij de weg zover mogelijk van de bebouwing van de dorpskern komt te liggen in verband met geluid en visuele hinder. Voor de kleine boog is het draagvlak aanmerkelijk kleiner, en zullen er waarschijnlijk meer zienswijzen worden ingediend. Ondernemers Platform de Marne (nr. 123) Het Platform vindt de kwaliteit van de huidige weg onvoldoende. De economische ontwikkelingen van dit deel van Groningen vraagt om een kwalitatief goede ontsluiting. Het Platform pleit er voor om te starten met de uitvoering van het trajectdeel Mensingeweer-Winsum. Ondernemers Vakgarage Neumann V.O.F. (nr. 4) Namens Vakgarage Neumann merkt R&B Milieuadvies BV op dat zij vinden dat een gedegen verkeerstechnisch onderzoek ontbreekt. Zij pleiten er dan voor om alsnog een verkeerskundig onderzoek uit te voeren op de punten; omvang, herkomst en bestemming, betreft het piekbelasting, doorkijk verkeersontwikkeling met oog op vergrijzing, en relatie met verkeersongevallen en verkeersdrukte. Vindt dat de 0-plus variant onderbelicht is gebleven. Wit-Hofman (nr. 9 en 35) Fam. Wit heeft een melkveebedrijf in de Koningslaagte. Zij zijn gericht op Bedum en Zuidwolde en hebben een voorkeur voor alternatief plan Stratingh (X+Y) daarna 4A en 4C. De voorkeursvariant doorsnijdt hun land meer, uitzicht verandert (wegen liggen 60cm boven het 3

4 maaiveld; bij hun meer vanwege afgravingen steenfabriek) en meer geluidsoverlast. Grimmius (nr. 13) Fam. Grimmius heeft een melkveebedrijf aan de Wolddijk te Zuidwolde. Vraagt alternatief 6 nader te onderzoeken. Ook i.v.m. problematiek Onderdendam/Bedum. In geval van alternatief 4b+ wordt hun land doorsneden (komen klem te zitten tussen spoor en weg), wat veel gevolgen heeft voor hun huidige en toekomstige bedrijfsvoering (eventuele uitbreiding). Huizinga (bijgestaan door Rentmeester NVR) (nr. 18) Namens de Fam. Huizinga vraagt de heer Pijlman met name de noordoostelijke boog om Winsum ruimer om Winsum aan te leggen (meer oostelijk en later noordelijker afbuigen naar het Westen). Dit vanwege doorkruising van hun uniek melkveebedrijf (van omstreeks 1700) en vanwege het gruttobroedgebied. Schildersbedrijf Gebr. Holwerda (nr. 30) Schilderbedrijf Holwerda is tegen een nieuwe weg langs het spoor. vanwege inkomstenderving van het bedrijf aan de huidige weg. Q8 tankstation Winsum, Warringa-Oldenhuis (nr. 48) Fam. Warringa is eigenaar van Q8 Tankstation aan de Garnwerderweg te Winsum, gelegen aan de N361. Gevreesd wordt voor inkomstenderving van hun bedrijf met eventueel sluiting en/of ontslag voor personeel tot gevolg. Pleit voor aanpassing van de huidige weg. Is wel bereid hun huidige tankstation te verplaatsen naar het nieuwe tracé. Fam. H. Rutgers (garagebedrijf Groningerweg, nr. 45) Fam. Rutgers heeft een garagebedrijf aan de N361 bij Groningen. Zij is tegen een weg door de Koningslaagte vanwege cultuurhistorische waarden en het eventueel geïsoleerd raken van hun bedrijf. Verder is zij tegen afwikkeling van verkeer naar de Noordzeeweg voor de huizen langs de Groningerweg. Voorkeur heeft alternatief van dorpsverenigingen. Daarna onderzoek aanpassing huidige tracé in combinatie met 4A. Hogendoorn (veehouder, nr. 46) Fam. Hogendoorn exploiteert een melkveebedrijf aan de provinciale weg te Groot Wetsinge. Het voorkeurstracé langs het spoor snijdt hun bedrijf doormidden. Gevolgen: geen beweiding meer in verband met te weinig aanbod vers gras. Andere weiden alleen te bereiken via de openbare weg. Dit levert gevaarlijke situaties op. Dit heeft daarnaast een enorme waardevermindering van het bedrijf. Eizenga (veehouder, nr. 83) Fam. Eizenga exploiteert een melkveebedrijf bij Wetsinge. Door sluiting van de bestaande spoorwegovergang moet zij meer dan 1 km omrijden. Tevens vervalt een stuk weg dat overgang geeft aan twee andere families. Zelf heeft de familie de weg dan nog wel in eigendom maar kan er geen gebruik meer van maken. Fam. Grimmius (veehouder nr. 90) Zijn tegen voorkeursvariant 4B+. Hun melkveebedrijf wordt doorsneden wat een fatsoenlijke bedrijfsvoering onmogelijk maakt. Geeft de voorkeur aan het alternatieve tracé. Stavenga (melkveebedrijf nr. 93) Exploiteert een melkveebedrijf ten zuidoosten van Winsum. Meerderheid percelen zal worden doorsneden. Dit heeft verregaande consequenties voor de bedrijfsvoering. Ook vanuit sociaal oogpunt is deze variant niet wenselijk. Bezwaren betreffende MER zijn gelegen in veiligheid, natuur en landschap en landbouw. Elzinga (melkveehouder nr. 97) Voorkeursalternatief is dwars door gronden van Elzinga gesitueerd met beheersovereenkomst voor de instandhouding van de Gruttopopulatie. Hij heeft daarom grote bezwaren tegen het voorkeursalternatief en verzoekt het college om het besluit te herzien. De Haan (melkveebedrijf nr. 98) Exploiteert een melkveebedrijf nabij Winsum. Voorkeurstracé heeft gevolgen voor bedrijfsvoering, o.a.: aanslag op huiskavel voor weiden. Ligging van bedrijf wordt ongunstig. Veel meer omrijden en vrachtverkeer over parallelweg. Ontstaan onveilige situaties o.a. bij fietspad over de Winsumermeeden. Ruilverkaveling is net afgesloten. Verhoging van kosten i.v.m. minder grond geeft meer mestafvoer en zware transporten. Verstoring weidevogelbeheer. Veel geluidshinder en uitzichtbederf bedrijf. Vindt een rondweg om Winsum niet nodig. 4

5 2. Korte weergave van de reacties en het bijbehorende commentaar A. Alternatieven NR. Reactie inspreker (aantal reacties) Commentaar Gedeputeerde Staten A1 Alternatief 4B+ wordt alleen vergeleken met 4B en niet met optie 4A/MMA. Afwijking van het MMA en keuze voor voorkeursalternatief behoeft extra motivering. Vraag is of er überhaupt wel een nieuwe weg moet komen. (6) Alternatief 4B+ is beschreven in aanvulling 1 op het MER (12 mei 2008). Hierbij hebben wij eerst gekeken voor welke aspecten dit alternatief afwijkt van 4B. Wijkt het niet af, dan heeft 4B+ dezelfde score gekregen als 4B. De afwijkende aspecten zijn beoordeeld ten opzichte van het nulalternatief. Alternatief 4B+ is prima te vergelijken met alle andere alternatieven. In de tweede aanvulling op het MER van is een integrale tabel opgenomen die deze vergelijking gemakkelijker maakt. De aansluiting van het MMA bij de Noordzeebrug in Groningen is een zeer complexe oplossing op een klein gebied. Door deze oplossing komt de leefbaarheid van Noorderhoogebrug zwaar onder druk te staan. Tijdens de opinieronde in de winter van 2007/2008 waren er veel inspraakreacties op dit punt. Daarnaast loopt het MMA door de EHS, maar dan wel langs het spoor. Alternatief 4B+ is naar onze mening vervoerkundig de beste oplossing en geeft een rechtstreekse aansluiting op de ringweg van Groningen. A2 A3 Het 0-plusalternatief biedt het beste voor een evenwichtige aanpak van de verkeersproblematiek. (1) Een beter alternatief is om de nieuwe N361 ten oosten van Bedum aan te sluiten op de Eemshavenweg. (Alternatief X+Y, Stratinghalternatief) Voordelen: - De Eemshavenweg zal door de ontwikkelingen in de Eemshaven toch verbreed moeten worden. - Bedum krijgt goede aansluiting op Eemshavenweg, wat De verhoging van de verkeersintensiteit lijdt niet tot problemen qua bereikbaarheid, er ontstaan geen files in de dorpen. De verwachte toename ter hoogte van Sauwerd is van mvt/etmaal (2004) naar mtv/etmaal in Voor de leefbaarheid in de kernen Adorp, Sauwerd, Winsum en Mensingeweer vinden wij dit onacceptabel. Het 0-plusalternatief biedt hier onvoldoende oplossing voor. Het X+Y-alternatief is nader onderzocht. Arcadis heeft op ons verzoek en op basis van het gedetailleerde materiaal van Dorpsbelangen een modelberekening uitgevoerd met de volgende resultaten: - een op het eerst oog gunstige (significante) reductie van verkeer ter hoogte van Sauwerd ( motorvoertuigen(mvt)/etmaal); - leidt tot minder dan 1000 extra mvt die uiteindelijk via de Eemshavenweg het laatste deel van het X + Y alternatief naar Groningen rijden; 5

6 A4 ook gunstig is voor de industrie van Bedum - Winsum krijgt een goede aansluiting op Eemshavenweg - Geen versnippering van het prachtige landschap door een extra weg - Minder overlast voor de dorpen Adorp en Sauwerd - waardevol natuurhistorische gebieden worden ontzien. - Goedkoper; een deel van het geld kan gebruikt worden om het openbaar vervoer op peil te brengen - Weinig parallelwegen nodig - relatief weinig agrarische gronden nodig - efficiëntere verkeersafhandeling op de ring van Groningen (66) Insprekers pleiten voor een 'groene boog'. Dit tracé buigt vanaf de boog van Mensingeweer niet terug naar het oude tracé, maar loopt recht door naar het oosten en sluit vervolgens aan op de grote boog rond Winsum. Voordelen: - snellere en veilige verkeersafwikkeling - betere en veiliger aantakking verkeer van N996, N363 en vanuit Winsum - betere aansluiting en benutting bestaande infrastructuur - benutting deels nog bestaande tracé (ontwatering voormalige spoorweg Zoutkamp - de rest van de motorvoertuigen verdeelt zich over de andere wegen in het gebied; - met 5000 extra mvt/etmaal door de kern van Bedum (noord 5657, zuid 4918); - de weg door Oostum kent een toename van meer dan 2000 mvt (2198) - de N983 (Wehe den Hoorn-Aduard) kent een toename van meer dan 1500 mvt (1690); - de Wolddijk bij Noorderhoogebrug kent een toename van meer dan 1000 mvt (1188). Conclusie: Het X + Y alternatief leidt tot veel (sluip) verkeer op locale wegen en door dorpskernen. Hiermee is een alternatief oostelijk van Bedum, zoals ook al bij de startnotitie in 2002*) vastgesteld, geen optie voor een goede ontsluiting van Noord-West Groningen. Het huidige leefbaarheidsprobleem en de verkeersonveiligheid worden niet opgelost maar worden vooral verplaatst van Winsum, Sauwerd en Adorp naar Bedum, Garnwerd, de woonwijk Reitdiep, Den Ham, de Wolddijk en Oostum. *) In de Startnotitie van november 2005 is geconcludeerd op pagina 49 voetnoot 6: "Wanneer een oostelijke omleiding om Bedum zou worden gekozen ligt het meer voor de hand om aan te sluiten op de Eemshavenweg ter hoogte van Bedum. Met deze verbinding ontstaat dan echter een betere oost-west richting in plaats van een betere noord-zuidrichting (ongeveer 25 km). Vanuit eerder kentekenonderzoek is de noodzaak om de oost-west relatie te versterken niet heel hoog. De oostelijke omleiding om Bedum heeft dus gezien het doel van de studie te weinig meerwaarde om als alternatief mee te nemen". Voordeel van het voorgestelde tracé is inderdaad dat het rechtstreeks en snel is. Toch hebben wij het tracé niet mee genomen. Hiervoor zijn de volgende argumenten: - De aansluitingen N996 en de weg vanuit Winsum zijn op beide tracés goed te ontwerpen. De N363 is door de insprekers aangedragen tracé lastiger aan te sluiten in verband met terreinen van archeologische waarden. - Doorsnijding langs deze route betekent een grotere doorsnijding door het open landschap. Wij delen de mening van de insprekers niet dat het een vermindering van doorsnijding open landschap betekent. - Bij Ranum ligt een aantal plekken met een zeer hoge archeologisch waarde. 6

7 A5 A6 A7 - verbetering leefbaarheid (barrièrewerking, geluid) Obergum (Winsum-noord) - vermindering aantasting landschap - verbeterde bescherming natuur-, archeologische en cultuurhistorische waarden - verbeterde veiligstelling beschermde wierden (monumenten Ranum en Maarhuizen) - vrijwaring van intensief autoverkeer dwars door fraai dorpje Mensingeweer - Verbeterde rustige vormen van recreatieve mogelijkheden - verbeterde imago lange afstandsroutes zoals Pieterpad (3) In het alternatief via Bedum naar de N46, alternatief X+Y (zie nr A3) kan de bestaande N361 aangepast worden door bv. 60 km bij fietsoversteken, alleen bestemmingsverkeer, 30 km binnen de dorpen, wegontwerp zoals Mensingeweer etc. (1) Alternatief 6 is beste tracé: - gaat niet door natuurgebied - volgt meer bestaande wegen waardoor versnippering en asfaltering van het landschap geringer is. - Het ligt voor de hand het eerste deel van de Eemshavenweg te verdubbelen - Deel van het verkeer uit Winsum via oude weg. Dit houdt de dorpen levend, terwijl overlast wordt beperkt. (2) Inspreker pleit voor alternatief 4D+: dit alternatief gaat ook bij de kruising van het Van Starkenborghkanaal langs het spoor en buigt in oostelijke richting af over het huidige bedrijventerrein en sluit vervolgens aan bij de nieuw te Het voorkeursalternatief gaat ten zuiden van deze drie terreinen langs. Het alternatief van de insprekers gaat tussen deze archeologische terreinen door en heeft een groot effect op de visuele invloedsfeer van de wierde Ranum. Gevolg is echter wel dat het tracé zeer dicht bij een boerderij langs komt. Ook de aansluiting met de N363 komt zeer krap tussen terreinen met archeologische waarden en woningbouw te liggen. Wij vinden niet dat dit tracé beter is ten opzichte van ons voorkeurstracé bekeken vanuit archeologisch perspectief. - Door Mensingeweer gaat in het voorkeursalternatief geen doorgaand verkeer meer. Dus is er geen sprake van intensief autoverkeer. - Eventueel compenserende maatregelen voor de recreatieve mogelijkheden worden meegenomen in het nog op te stellen compensatieplan. Bij het opstellen van dit plan wordt ook gekeken welke nieuwe kansen de aanleg van het voorkeurstracé biedt voor recreatie. Op deze wijze worden bestaande recreatieve mogelijkheden zoveel als mogelijk gewaarborgd en nieuwe kansen benut. - Van het Pieterpad is recent een vernieuwde uitgave verschenen. De komende jaren zullen door de stichting Pieterpad, waar mogelijk en gewenst, opnieuw verbeteringen uitgewerkt worden. Als een nieuwe wegverbinding is gerealiseerd kan de huidige provinciale verbinding mogelijk worden afgewaardeerd tot een weg met erftoegangsfunctie. Dit zullen wij betrekken bij het compensatieonderzoek (zie ook nr. E4) Zie nr. A3 voor reactie op alternatief X+Y. Alternatief 6 biedt verkeerskundig (model) naar onze mening niet de gewenste goede ontsluiting van Noordwest-Groningen. Bij alternatief 6 gaat t.o.v. ander alternatieven nog veel verkeer over de huidige N361. Daarnaast worden de sluiproutes ten westen van de huidige N361 bij alternatief 6 meer gebruik dan in de huidige situatie. Dit achten wij een zeer ongewenste situatie. Alternatief 6 voldoet daarmee niet aan de doelstelling een goede ontsluiting voor Noordwest Groningen te maken. Het aansluiten van de N361 op deze locatie is om de volgende redenen tamelijk ingrijpend: 1. Het volledige industrieterrein "de Hoogte" moet wijken voor de aanleg van een klaverblad. 7

8 A8 A9 A10 A11 A12 A13 bouwen rotonde voor de aansluiting van de Bedumerweg op de ring en de nieuwe brug. (1) Door de nieuwe weg wordt het weideland van inspreker doorsneden, het uitzicht verandert en de hoeveelheid geluid gaat fors omhoog. Voorkeur voor alternatief via Bedum en Eemhavenweg (zie nr. A3) daarna alternatief 4A en ten slotte 4C. (1) Het is niet duidelijk waarom is gekozen voor alternatief 4B en niet voor 4C. De doorsnijding is even groot. Insprekers pleiten eventueel voor alternatief 4C. (5) Alternatief 4C loopt door veel landbouwpercelen waarmee nog meer agrariërs gedupeerd gaan worden dan bij alternatief 4B+. (1) Bundeling met het spoor is het beste waarbij vervolgens het kanaal wordt overgestoken of het oude tracé wordt gevolgd. Er moet voor fietsers een goede oversteek komen. (2) Alternatief 3 is het beste: - het is niet duidelijk aangetoond dat het verkeersaanbod niet meer kan worden verwerkt op het tracé van alternatief 3 - veroorzaakt minder natuurschade - cultuurhistorische waarde van Koningslaagtepolder blijft gehandhaafd. - goedkoopste (1) De huidige problematiek rond de N361 moet nader geanalyseerd en geobjectiveerd worden. Alternatief 2 2. De Noordzeebrug moet dan schuiner over het van Starkenborghkanaal worden gelegd. Dit is een ingrijpende operatie waarmee aanzienlijke meerkosten zijn gemoeid. Als het tracé het weideland doorsnijdt zijn er gevolgen voor de bedrijfsvoering. Daarvoor zullen wij met de inspreker naar een oplossing zoeken. Alternatief 4C sluit minder goed aan op de Ring van Groningen. Tweederde van het verkeer van de N361 loopt via de Oostelijke Ringweg. Bij 4C moet dit verkeer twee keer afslaan en invoegen. Daardoor trekt alternatief 4C modelmatig minder verkeer aan. ( i.p.v mvt/etmaal bij alternatief 4B). In het geval van 4C komen op het relatief korte stuk tussen het Boterdiep en het Van Starkenborghkanaal vier aansluitingen, dit heeft een negatief effect op de verkeersveiligheid. De stelling dat 4C door meer landbouwpercelen loopt is juist. Beide suggesties zijn onderzocht. Bundeling met het spoor waarbij vervolgens het kanaal wordt overgestoken is alternatief 4D. Dit alternatief hebben wij niet gekozen omdat het te kostbaar is en de aansluiting bij de ring Groningen zeer moeilijk is in te passen. Het oude tracé is niet gekozen omdat juist dit stuk van het tracé de EHS doorsnijdt. Het opwaarderen van de weg (door parallelwegen aan te leggen) zal leiden tot een verstoring van een aantal wierden. Daarnaast blijft de indirecte aansluiting bij Groningen bestaan. Het verkeersaanbod bij alternatief 3 kan verwerkt worden. Het oude tracé ten zuiden van Adorp doorsnijdt het tracé van de EHS. Het opwaarderen van de weg (door parallelwegen aan te leggen) zal leiden tot een verstoring van een aantal wierden. Daarnaast blijft de indirecte aansluiting bij Groningen bestaan. Alternatief 3 biedt verder geen oplossing voor de dorpen Mensingeweer en Winsum. In de jaren 2001 en 2002 is het vooronderzoek uitgevoerd voor deze m.e.r.- procedure. Hierbij zijn uitgebreide verkeerskundige analyses uitgevoerd. Er is een 8

9 A14 (nulplusalternatief - verbetering bestaande weg, inclusief goed openbaar vervoer) zal daar waarschijnlijk als beste uit de bus komen. (3) De voorkeur is om de huidige ligging van de weg ten westen van Winsum te verbeteren door slimme maatregelen. (1) kentekenonderzoek gehouden om alle stromen in het gebied in beeld te brengen (huidige situatie). Daarnaast is een ongevallenanalyse uitgevoerd. De verkeerskundige consequenties zijn met een model doorgerekend. In het MER zijn de alternatieven op alle relevante milieuaspecten onderzocht en getoetst door de Commissie voor de m.e.r.. "De Commissie is van mening dat de essentiële informatie voor besluitvorming in het MER en de aanvulling daarop aanwezig is. Daarmee kan het milieubelang een volwaardige plaats krijgen in de besluitvorming." Wij vinden dan ook dat er voldoende informatie voor ligt om een besluit te nemen. Bij Winsum ligt het MMA op de huidige route. Een MMA is een wettelijk verplicht onderdeel van een MER. Het dient als referentie. Het is niet verplicht om het MMA te kiezen. Wij hebben ervoor gekozen om hier van het MMA af te wijken. Dat heeft te maken met de toekomstige woningbouw bij Winsum die met het bestaande tracé geen goede ontsluiting heeft. Het gemeentebestuur van Winsum zal bij de keuze voor de huidige route een alternatief moeten maken voor de ontsluiting van de woningbouw. Dat zou vermoedelijk betekenen dat een deel van een boog om Winsum alsnog gemaakt moet worden. 9

10 B. Geluid B1 In het MER ontbreekt het effect van de tunnelbak bij Sauwerd. Het is algemeen bekend dat hier een klankbordeffect optreedt, waardoor het geluid wordt versterkt. B2 B3 B4 B5 B6 B7 (3) De scores voor verandering geluidsbelast oppervlak verschillen in het MER en de aanvulling op het MER. (1) In de aanvulling ontbreekt een hoofdstuk waarbij gedetailleerd wordt ingegaan op de beoordeling van de alternatieven voor geluid. (1) Het MER geeft een te gunstige voorstelling van de werkelijkheid omdat wordt uitgegaan van modellen en aannames. Daarbij wordt uitgegaan van het gemiddelde van gemiddelde gemiddelden. (1) Sauwerd, Adorp en Noorderhoogebrug worden in verhouding tot Mensingeweer en Winsum onevenredig zwaar belast. (2) Geluidsoverlast verschuift van het midden van het dorp naar de oostkant. (9) Mag de aanleg van de weg bij het spoor wel volgens de Europese regels? Het geluid van het spoor en de weg moeten bij elkaar worden opgeteld. Dat is niet gebeurd. (2) De wanden van een tunnelbak zorgen enerzijds voor versterking het geluid, anderzijds wordt het geluid ook afgeschermd. Het resultaat hiervan zal zijn dat de geluidsuitstraling geringer is dan bij een weg op maaiveldhoogte in open veld. Het gaat hierbij om de score van alternatief 4B. Deze verschillen in de tabellen ontstaan doordat de ene keer met de korte boog gerekend is en de andere keer met de lange boog. In het MER in tabel 5.51 (blz. 152) heeft alternatief 4B 1322 hectare geluidsbelast gebied. In de tabel daaronder (5.52) staat dat een lange boog betekent dat bij 4B het aantal hectares geluidsbelast gebied toeneemt met 25. Dit is gelijk aan de 1347 hectare geluidsbelast gebied in de aanvulling. In de aanvulling is bekeken waar alternatief 4B+ (het voorkeurstracé) afwijkt van 4B. In deze aanvulling is effectbeoordeling gedaan. De aanvulling is niet los te zien van het MER. Aangezien het om toekomstige situaties gaat, bestaat er geen andere mogelijkheid dan vergelijkingen op basis van modellen te maken. De verkeershoeveelheden per wegvak zijn bepaald op basis van verkeersmodellen. Wat geluid betreft zijn de modellen eenduidiger, omdat stoorgeluiden en weersinvloeden geen rol spelen. In alle gevallen is het zo dat het voorkeurstracé (gemiddeld) verder weg ligt van de dorpen dan de huidige N361. Bij Adorp en Sauwerd hebben wij gekozen voor bundeling met het spoor. Bij Noorderhoogebrug sluit de weg rechtstreeks aan op de ringweg waardoor het autoverkeer niet langs Noorderhoogebrug meer wordt geleid. Bij Winsum is nog rekening gehouden met de toekomstige uitbreiding van de woningbouw. Daarom ligt de weg daar verder van de huidige bebouwing. In het voorkeursalternatief vallen in totaal ruim 900 woningen minder buiten de voorkeursgrenswaarde dan bij handhaving van de huidige situatie in Dit is juist, maar dat betekent niet dat de woningen aan de oostkant evenveel last zullen krijgen van het geluid als bij de woningen in het midden van het dorp nu het geval is. Bij het doortrekken van de huidige situatie in 2020 wordt bij 1898 woningen de voorkeursgrenswaarde (48 db) overschreden, terwijl dat er bij het voorkeursalternatief 936 woningen zijn. De weg mag hier aangelegd worden. Hiervoor is overleg gevoerd met de spoorwegbeheerder. In het MER is het geluid globaal in beeld gebracht. Bij de definitieve vaststelling in het bestemmingsplan zal duidelijk worden wat de effecten en maatregelen voor het aspect geluid precies zijn. Dit wordt gedaan aan de hand van de Wet Geluidhinder. De Wet Geluidhinder (art. 110f) geeft aan dat er onderzoek moet worden gedaan naar de effecten van de samenloop van de 10

11 B8 Bij het voorkeursalternatief ligt de boog om Mensingeweer beduidend dichter bij de woningen dan in het oorspronkelijke alternatief 4B. Dit is niet duidelijk met feiten onderbouwd. Het alternatief zorgt voor meer geluidsoverlast en visuele hinder in het dorp. Dit wordt verplaatst. Het belang van de inwoners van Mensingeweer moet minstens zo zwaar wegen als het belang van de landbouw in het gebied. Met de kleine boog worde de strook grond tussen de weg en het dorp aanmerkelijk versmald. Dat maakt het voor landbouwdoeleinden minder aantrekkelijk. Waarschijnlijk wordt het schapenweide of struikgewas wat insprekers betreuren. Inwoners van Mensingeweer hebben zich over het algemeen positief uitgesproken over de grote boog. (5) geluidbronnen als: - de woningen is gelegen binnen de geluidszone van weg (250 meter) én in de geluidszone van het spoor (300 meter) - de voorkeursgrenswaarde van beide geluidsbronnen bij de woning wordt overschreden. Bij Mensingeweer staan de belangen van dorpsbewoners en een aantal landbouwers haaks op elkaar. Hier heeft een nadere verkenning van standpunten en draagvlak plaatsgevonden. Dit heeft geresulteerd in een aanpassing van het voorkeurstracé waardoor wij deels aan beide partijen tegemoet komen. Wij hebben gekozen voor een ruimere krappe boog aan de oostzijde waardoor we in plaats van met drie landbouwers slechts één te maken krijgen en de weg toch verder van de bebouwing van het dorp komt te liggen. 11

12 C. Natuur & Milieu C1 In het MER is geen aandacht besteed aan de voor het draaien van een molen belangrijke molenbiotoop. Verstoring treedt op als de weg wordt verhoog of als er bijvoorbeeld een geluidwerende wal of beplanting wordt aangelegd. Een poldermolen hoort van oudsher thuis in een vlak, open C2 C3 C4 C5 landschap. (2) In het MER is niet beschreven dat de Winsumermeeden is aangemerkt als pilotgebied in het kader van Nederland Weidevogelrijk. (2) In de dorpsvisie van Winsum van 2004 wordt het zuidelijk aanzicht van Winsum gekwalificeerd als mooi en af. Door de weg wordt dit beeld ernstig verstoord. (1) Er is sprake van een aansluiting vanuit Bedum op het voorgestelde traject. Deze aansluiting moet in het rapport worden genoemd en zal het gebied ronde de Oude Ae opnieuw doorsnijden. (5) De aanleg van een nieuwe weg op korte afstand van de bestaande weg is te zot voor woorden. Dat veroorzaakt een grotere versnippering en verrommeling van het landschap. (36) In het voorkeurstracé is de weg op ongeveer 160 meter afstand van de molen gelegen. Dit laat de eerste 100 meter vanaf de molen vrij van obstakels in de molenbiotoop. De weg komt zo veel mogelijk op maaiveld te liggen en er komt geen beplanting langs de weg, juist omdat het een open landschap is. Een geluidwerende voorziening is hier waarschijnlijk niet nodig. Voor het definitieve tracébesluit maken wij een compensatieplan op hoofdlijnen. Hierin zal worden aangegeven hoe nadelige effecten op o.a. natuurwaarden verminderd kunnen worden en zo nodig gecompenseerd. Het belang van de Winsumermeeden als weidevogelgebied wordt in dit plan meegenomen. De verstoring van natuur en landschap is in het MER beoordeeld en meegewogen bij de besluitvorming. Deze reactie wordt verder voor kennisgeving aangenomen. Het gemeentebestuur van Bedum heeft een voorstel gedaan voor een wegverbinding tussen Bedum en het voorkeurstracé. Deze verbinding valt echter buiten de scope van deze studie. De huidige weg voldoet niet aan de eisen zoals wij die aan een gebiedsontsluitingsweg A stellen. Daarom is eerder een studie uitgevoerd om de hoofdwegenstructuur van Noordwest-Groningen. Daarnaast zijn de verkeersonveiligheid en de klachten omtrent de leefbaarheid aanleiding geweest een studie naar een nieuwe wegverbinding te starten. In het MER zijn de aspecten versnippering en aantasting van het landschap onderzocht en meegewogen bij de besluitvorming van het voorkeurstracé. De negatieve effecten op natuur- en landschap worden zoveel mogelijk gemitigeerd en de restschade gecompenseerd. C6 C7 Het is niet goed dat open gebied wordt opgeofferd voor een nieuwe weg. Dat geldt voor alle alternatieven behalve nul en nul+ en in grote mate voor 4C, 5 en 4B. (3) Elk alternatief dat de Koningslaagte doorsnijdt of anderszins schaadt is onacceptabel. Het rapport 3x Noord Groningen, dat in opdracht van de provincie is opgesteld, beschrijft de unieke landschappelijke De huidige weg voldoet niet aan de eisen zoals wij die aan een gebiedsontsluitende weg stellen. Daarnaast zijn de verkeersonveiligheid en de klachten omtrent de leefbaarheid aanleiding geweest een studie naar een nieuwe wegverbinding te starten. De negatieve effecten op natuur- en landschap worden zoveel mogelijk gemitigeerd en de restschade gecompenseerd. De doorsnijding van de Koningslaagte wordt in het MER als zeer negatief beoordeeld. De aantasting van waardevolle gebieden, landschapsstructuren, patronen en elementen wordt voor de alternatief 4A met twee minnen beoordeeld, alternatief 4A en 4C met drie minnen en 4B+ met één min. (Aanv.MER p.30). Door 12

13 waarde van de Koningslaagte. Dit betekent dat een aantasting van de Koningslaagte door het nieuwe tracé onwenselijk is. (45) de doorsnijding van de waardevolle verkavelingstructuur en het open gebied is het effect negatief. Echter, door een beter behoud van de landschappelijke context van de Wolddijk en het Reitdiepdal scoort het voorkeurstracé minder negatief dan alternatief 4B. (Aanv MER p.14). Het effect op visueel ruimtelijke waarden wordt voor alternatief 4A met één min beoordeeld, voor alternatieven4b en 4B+ met twee minnen en voor alternatief 4C met drie minnen. (Aanv.MER p.30) De aantasting van GEA-objecten 1 en geomorfologische vormen wordt voor de alternatieven 4A en 4B met drie minnen beoordeeld, voor alternatief 4B+ met één min, en alternatief 4C met twee minnen. (Aanv.MER p.30) De aantasting van cultuurhistorische waarden wordt voor de alternatieven 4A, 4B+ en 4C met één min beoordeeld en variant 4B met twee minnen. (Aanv.MER p.30) De aantasting archeologische waarden wordt voor alternatief 4A en 4B+ met één min beoordeeld, voor 4B met twee minnen en 4C met drie minnen. (Aanvulling MER, p.30). Effecten op natuur en landschap zullen wij uitwerken in een compensatieplan. C8 Natuur en landschap zijn onderbelicht. (1) De alternatieven die in het MER zijn beschreven zijn beoordeeld op de volgende natuur- en landschapsaspecten: - Aantasting beschermde gebieden en bijzondere soorten - Versnippering - Verstoring beschermde gebieden en bijzondere soorten - Aantasting waardevolle landschappen, structuren, patronen en elementen - Effect op visueel ruimtelijke waarden - Aantasting GEA-objecten en geomorfologische vormen In overleg met de Commissie voor de m.e.r. is een tweede aanvulling op het MER opgesteld. Hierin is in de paragrafen en aanvullende informatie opgenomen over landschap en natuur. Naar onze mening is daarmee voldoende aandacht besteed aan deze aspecten voor de besluitvorming over het tracé. Aan een aantal elementen, zoals geluidwerende voorzieningen, verlichting, zullen wij in het verdere besluitvormingstraject nadere aandacht besteden. De negatieve effecten op natuur- en landschap worden zoveel mogelijk gemitigeerd en de restschade gecompenseerd. C9 In ecologisch opzicht is het voordeel van het Het voorkeursalternatief, 4B+ doorsnijdt de EHS niet, dit in tegenstelling tot 1 GEA-objecten zijn geologische, geomorfologische of bodemkundige objecten die door hun zeldzaamheid, gaafheid en onvervangbaarheid een educatieve en aardwetenschappelijke waarde hebben. 13

14 C10 C11 C12 C13 C14 C15 voorkeursalternatief 4B+ ten opzichte van de 4B marginaal. In het MER wordt de verstorende werking van de weg op de natuur in de omgeving van het tracé onvoldoende duidelijk. (2) De provincie heeft besloten meer aandacht te besteden aan de grutto. Realisatie van een nieuw wegtracé dwars door één van de belangrijkste gruttogebieden van de provincie is daarmee niet in overeenstemming. (1) Vanaf 2004 is er aanzienlijke financiële compensatie uit overheidsmiddelen geïnvesteerd in dit gebied met als doel de weidevogelstand te behouden en te verbeteren. Het aanleggen van de rondweg rond Winsum is niet in lijn met deze opdracht. In het MER ontbreekt deze informatie. (1) De belangrijkste kwaliteiten van het gebied, rust ruimte en natuur zijn niet meer aanwezig waardoor de doelstelling van het beoogde bezoekerscentrum moeilijk gerealiseerd worden. Het voorkeursalternatief verstoort de beleving van het karakteristieke Groningse landschap en de recreatieve mogelijkheden. (3) Leemten in ecologische kennis zijn geen aanleiding geweest voor aanvullend onderzoek. Er is dus ook geen rekening gehouden met de aanwezigheid van vleermuizen in de omgeving van de aansluiting op het klaverblad. (1) Het mogelijk opheffen van een deel van het huidige tracé (Winsumerweg) betekent niet automatisch een gelijkwaardige compensatie. Het verschil in landschapsstructuur is in de afweging veel complexer. Daarnaast moeten de woningen en bedrijven ontsloten blijven. (1) De doorsnijding van het gebied is ongewenst doordat het landschap door de combinatie van de subtiele overgangen van de oude meanders van het Reitdiep met blokverkaveling, de Wolddijk en de regelmatige opstrekkende verkaveling uniek is. (1) alternatief 4B. De verstoring is in het MER beoordeeld. Hierop scoort het voorkeursalternatief negatief. De negatieve effecten op natuur- en landschap worden zoveel mogelijk gemitigeerd en de restschade gecompenseerd. Hiervoor stellen wij nog een compensatieplan op. Wij wegen meerdere belangen af. In dit geval worden natuurwaarden geschaad ten gunste van de leefbaarheid en de verkeersveiligheid in dorpen als Winsum, Sauwerd en Adorp. In het nog op te stellen compensatieplan zullen wij trachten de schade aan de gruttogebieden te beperken en eventueel te compenseren. Het MER maakt hier geen melding van omdat het MER tot doel heeft de milieueffecten van de verschillende wegtracés te beschrijven. Op basis van het compensatieplan zullen wij proberen de negatieve effecten op de weidevogelgebieden te beperken en te compenseren. De weg zal effect hebben op de beleving van natuur en landschap bij het bezoekerscentrum. Wij moeten echter meerdere belangen tegen elkaar af wegen.. Eventueel compenserende maatregelen voor de recreatieve mogelijkheden zullen wij meenemen in het nog op te stellen compensatieplan. Bij het opstellen van dit plan wordt ook gekeken welke nieuwe kansen de aanleg van het voorkeurstracé biedt voor recreatie. Op deze wijze worden bestaande recreatieve mogelijkheden zoveel als mogelijk gewaarborgd en nieuwe kansen benut. De Commissie voor de m.e.r. is van mening dat de essentiële informatie voor besluitvorming in het MER en de aanvulling daarop aanwezig is. Daarmee krijgt het milieubelang een volwaardige plaats in de besluitvorming. Deze reactie zullen wij betrekken bij de nadere verkenning van de effecten op o.a. natuur en landschap ten behoeve van het nog op te stellen compensatieplan. Effecten op natuur en landschap worden ten behoeve van het compensatieplan nader uitgewerkt. Woningen en bedrijven zullen ten alle tijden ontsloten blijven worden op de openbare weg. Dit aspect wordt in het MER negatief beoordeeld. De aantasting van cultuurhistorische waarden wordt voor de alternatieven 4A, 4B+ en 4C licht negatief (-) beoordeeld en alternatief 4B met negatief (--). (Aanv.MER p.30). Op basis van het compensatieplan zullen wij proberen de negatieve effecten op de te beperken en te compenseren. Als mitigerende maatregelen kiezen wij er voor 14

15 C16 C17 C18 C19 C20 C21 Het MER stelt dat het voorkeurstracé minder schadelijk is omdat het verder van de 'archeologische monumenten ligt. Dat klopt voor de AMK-terrein 7157 en Het voorkeurstracé komt daarentegen veel dichter bij de AMKterreinen 819, 820 en 7155 te liggen. De beoordeling dat alternatief 4B+ veel minder negatief scoort dan alternatief 4B is voorbarig en niet gefundeerd. Zonder een archeologisch verkennend onderzoek (veldonderzoek) is er geen goede afweging mogelijk tussen de alternatieven. (1) Door de aansluiting van het nieuwe voorkeurstracé bij Noorderhoogebrug wordt op dit punt ernstig schade gedaan aan het gedeelte van de Wolddijk dat ten noorden van Noorderhoogebrug ligt. (32) Met de aanleg van de nieuwe wegverbinding zal het toekomstperspectief voor weidevogels in het Reitdiepgebied verder afnemen of zelf worden weggenomen. Dit is in strijd met de doelstelling van de EHS en met alle landelijke en regionale inzet van middelen om de weidevogelstand in reservaten, beheersgebieden en daarbuiten op te krikken. (1) De aanleg van de nieuwe weg in de directe nabijheid van de EHS in de polder Koningslaagte zal de waarde en de kwaliteit van dit weidevogellandschap als broed- en voorjaarsverzamelplaats ernstig aantasten, zo niet teniet doen. (1) Naast het oplossen van verkeerstechnische- en leefbaarheidsknelpunten, moet ook ingezet worden op het behalen van een kwaliteitsverbetering van de EHS (1) De effecten op de waterhuishouding dienen op waarde te worden geschat. De Koningslaagte en het Selwerderdiepje zijn aangewezen als prioritaire gebieden in het kader van de om de Wolddijk met een tunnel te kruisen. Het voorkeursalternatief, 4B+ scoort licht negatief (-) op het aspect aantasting Aanvulling 1 op het MER geeft aan dat voorkeursalternatief, 4B+, licht negatief (-) scoort op het aspect aantasting archeologische waarden waar 4B negatief (--) scoort. Dit komt omdat het tracé van 4B+ verder van AMK-terrein Nienhuisnoord (monumentnr. 7149) ligt dan in alternatief 4B. Het tracé komt iets dichter bij de AMK- terreinen 819, 820 en 7155 te liggen. Opgeteld zou alternatief 4B+ dus ook negatief (--) moeten scoren. Voor het opstellen van het MER is een bureauonderzoek voldoende voor het vergelijken van de alternatieven. De Wolddijk wordt door het voorkeursalternatief ten noorden van Noorderhoogebrug gekruist. Dit gebeurt ongelijkvloers. Het nieuwe tracé gaat via een tunnel onder de Wolddijk door. De Wolddijk blijft dus gewoon bestaan. In de aanvulling op het MER (12 mei 2008) is gesteld dat: De kruising van de Wolddijk via een tunnel zorgt voor beter behoud van de landschappelijke waarde ten opzichte van alternatief 4B. Daarmee blijft de ruimtelijke samenhang van dit bewoningslint beter behouden dan bij alternatief 4B. In het compensatieplan zullen wij proberen de restschade voor zo goed mogelijk te verminderen en te compenseren. Wij wegen meerdere belangen af. In dit geval worden inderdaad weidevogelgebieden geschaad ten gunste van de leefbaarheid en de verkeersveiligheid in dorpen als Winsum, Sauwerd en Adorp. Volledig wegnemen van het toekomstperspectief lijkt echter niet aan de orde. In het compensatieplan zullen wij proberen de schade voor de weidevogels zo goed mogelijk te verminderen en te compenseren. Wij wegen meerdere belangen af. In dit geval worden inderdaad weidevogelgebieden, ook in de EHS, geschaad ten gunste van de leefbaarheid en de verkeersveiligheid in dorpen als Winsum, Sauwerd en Adorp. In het compensatieplan zullen wij proberen de schade voor de weidevogels zo goed mogelijk te verminderen en te compenseren. De maatregelen die wij moeten treffen om de effecten van het voorkeurstracé op de natuurwaarden te compenseren kunnen onder meer kwaliteitsverbetering van de EHS inhouden. Dit is voor ons een aandachtspunt. Bij het beoordelen van de effecten op o.a. natuur en landschap voor het compensatieplan, zullen wij de indirecte effecten via de waterhuishouding meenemen. Wellicht kunnen sommige effecten via mitigatie (maatregelen ter 15

16 C22 C23 verdrogingsbestrijding. Hiervoor is afgelopen voorjaar een proef uitgevoerd dat een spectaculair effect had op de gruttopopulatie daar. Deze ontwikkeling is niet vermeld. Het is onduidelijk hoe deze activiteiten en de waterhuishouding in het algemeen door de aanleg van het voorkeurstracé worden beïnvloed. (1) Het voorkeurstracé doorsnijdt een uniek veehouderbedrijf (Onderdendamsterweg 46) dat al van voor het jaar 1700 dateert. Het bedrijf is in de provincie beroemd om zijn unieke veestapel die bestaat uit 100% zuivere Groninger Blaarkoppen. Het bedrijf is gelegen in een voor Europa uniek te noemen gruttobroedgebied, waarmee voor het voorkeursalternatief geen rekening is gehouden. (1) Uit cultuurhistorisch en landbouwkundig oogpunt zou het beter zijn de boog om Winsum ruimer (meer oostelijk en later (noordelijker) afbuigen naar het westen) te nemen en aan te sluiten op de bestaande wegen en/of waterwegen. (1) vermindering van schadelijke invloeden) voorkomen worden. In de aanvulling op het MER is wel aandacht besteed aan de gevolgen van de weg om Winsum op de weidevogels in dit gebied. De effecten van het voorkeurstracé op dit belangrijke gruttogebied zullen wij ten behoeve van het compensatieplan nog nader onderzoeken. Als gevolg van het wegtracé kan een agrariër met de volgende gevolgen te maken hebben: 1. areaalvermindering, dit kan financieel worden gecompenseerd; 2. slechte bereikbaarheid van percelen; 3. ongelukkig (gelegen) restpercelen. De laatste twee aspecten hebben negatieve invloed op de bedrijfsvoering van de agrariër en kunnen een negatief effect hebben op het bedrijfsresultaat. Dit aspect moet individueel worden opgelost. Wij moeten meerdere belangen tegen elkaar af wegen. Wat de cultuurhistorische waarden van het landschap betreft kijken wij niet naar individuele bedrijven, maar naar de doorsnijding van het landschap in groter verband. Als het voor de oude verkavelingpatronen en tegelijk voor de bedrijfsvoering gunstiger is om de weg iets te verschuiven kan het in het compensatieplan meegenomen worden. C24 De aanleg van nieuw asfalt is zonde van het landschap. (2) Deze reactie nemen wij voor kennisgeving aan. C25 Het gebied ruilverkaveling Sauwerd is net herverkaveld en geoptimaliseerd, ook ten aanzien van fietsroutes en dergelijke. Het is een aanslag op de rentabiliteit en de rust van recreant en natuur als alternatief 4B+ door dit gebied gaat. (33) Langs Sauwerd is gekozen voor een tracé dicht langs het spoor. Dit zal voor de landbouw het minst nadelige tracé zijn. Mocht dit voor een agrariër nadelig uitpakken (landbouwareaal, bereikbaarheid percelen en of onbruikbare, inefficiënte restpercelen) dan zal hiervoor een individuele oplossing worden gezocht. Met name voor de agrariërs die net een ruilverkaveling achter de rug hebben is zorgvuldigheid van groot belang. Bestaande recreatieve routes zullen zoveel als mogelijk worden ingepast in het voorkeurstracé. Kansen voor nieuwe recreatieve C26 De provincie heeft het initiatief genomen tot het verbeteren van de 'stadsrand' aan de west - noord- en oostzijde van Groningen. Een nieuwe doorsnijding belemmert de vitaliteit en belevingswaarde van dit gebied. (1) routes zullen wij betrekken bij het compensatieonderzoek. De nadelen van een nieuwe doorsnijding in dit gebied zijn in de m.e.r.-procedure afgewogen tegen het belang van een goede toekomstbestendige oplossing van de aansluiting van de hoofdontsluitingsweg op het ringwegenstelsel van de stad Groningen. Daarin heeft ook meegespeeld dat de bestaande weg mogelijk kan worden opgeheven of getransformeerd tot recreatieve route. De recreatieve 16

17 C27 C28 C29 C30 C31 C32 De aansluiting ten zuiden van Adorp verstoort de natuur en de beleving. Doorsnijding van het landschap is overbodig en ongewenst. Aansluiting op de Munnikeweg is dan een betere en goedkopere oplossing. (1) De Koningslaagtepolder wordt voor een groot deel geruïneerd voor verder natuurontwikkeling. Het verbinden van beide EHS-gebieden zal in de toekomst onmogelijk zijn. (1) Het doorsnijden van een rijksmonument klasse A tussen Sauwerd en Adorp is onacceptabel (1) De maatschappelijke gevolgen (aantasting landbouwareaal, natuur openheid stilte, luchtvervuiling en verrommeling van het landschap etc.) zijn groter dan de huidige problematiek van doorstroming en barrièrewerking. (3) De versnippering van het gebied die de doorsnijding van de weg om Winsum zal veroorzaken en de gevolgen daarvan voor de weidevogelstand in het gebied, zijn niet meegenomen in het MER. (1) Alternatief 4B+ gaat diagonaal door het land heen. Inspreker raken meer dan de helft van het land kwijt. Het vogeltjesbeheer gaat met de nieuwe weg verloren. (1) belevingswaarde van de Stadsrand zal vooral worden bepaald door de ruimtelijke inpassing van het tracé en de recreatieve routes daarin. De ruimtelijke inpassing van het tracé zien wij mede hierom als een belangrijk punt van aandacht. Een aansluiting ter plaatse van de Munnikeweg is minder aantrekkelijk voor de inwoners van Adorp. Evenmin is een dergelijke aansluiting goedkoper omdat de beschikbare ruimte ter plaatse van de Munnikeweg (relatief) beperkt is vanwege de aanwezige bebouwing, de ligging naast het spoor en het archeologische monument. Door de aansluiting voor Adorp en Sauwerd op de N361 ten zuiden van Adorp zal Adorp beter bediend worden door het openbaar vervoer. Ook wordt zo voorkomen dat Adorp aan een doodlopende weg komt te liggen. De verwachting is dat door de zuidelijke ligging van de aansluiting, in combinatie met de parallelweg richting de stad, er geen toename zal zijn van (landbouw)verkeer over de Oude Adorperweg. De natuurwaarden in de Koningslaagte worden geschaad door de aanleg van het voorkeurstracé. Dit wordt in het MER negatief beoordeeld. Via het compensatieplan wordt getracht deze effecten te verminderen en te compenseren. Het verbinden van de EHS-gebieden ten noorden en ten zuiden van de weg op zich is geen provinciale doelstelling. Het tracé van de weg gaat hier door de wierde Munnikeweg heen. Deze wierde is door het spoor reeds doorsneden en een beschermd object. Bij aantasting van archeologisch terrein is onderzoek verplicht. In het compensatieonderzoek wordt dit verder uitgewerkt. De totstandkoming van het voorkeursalternatief is een afweging van veel aspecten die negatieve en positieve effecten hebben. Wij vinden de problematiek van de leefbaarheid in de dorpen en verkeersveiligheid groot genoeg voor de aanleg van een nieuwe wegverbinding. De effecten voor landbouw, natuur en landschap zullen wij zo veel mogelijk verminderen (mitigeren) en compenseren. Zie ook nr. C22. De aspecten zijn wel in het MER onderzocht en beoordeeld. In de tweede aanvulling op het MER (28 augustus 2008) is dit nog extra uitgebreid. De effecten van het voorkeurstracé op dit belangrijke gruttogebied zullen wij ten behoeve van het compensatieplan nog nader onderzoeken. Het weidevogelbeheer in dit gebied wordt geschaad door de aanleg van het voorkeurstracé. Via het compensatieplan zullen wij proberen deze effecten te beperken en te compenseren. De invloed op de bedrijfsvoering en de (financieel en organisatorisch) gevolgen als gevolg van de ontsluitingen moet nader worden 17