Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van. : Wethouder MF Moons. Onderwerp. : Toekomst HSLnet. Programma. : Werken.

Transcriptie

1 Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van Onderwerp Programma : Wethouder MF Moons : Toekomst HSLnet : Werken Voorstelnummer : Info bij afdelingshoofd : drs. PMMH Hurkmans Telefoonnummer : adres : p.hurkmans@heeze-leende.nl Rondetafelgesprek : -- Opiniërende/Besluitvormende raad : -- Aan de raad, Samenvatting Afgelopen maanden is duidelijk geworden dat de financiële positie van HSLnet onder druk staat. Door het achterblijven van het aantal aansluitingen worden niet de opbrengsten gegenereerd die nodig zijn voor een rendabel netwerk. Aan de kostenkant is sprake van hoge kosten, mede als gevolg van de hoge rentelasten op de leningenportefeuille die HSLnet is aangegaan. Door deze financiële situatie zijn de risico s voor de gemeente groter dan eerder werd ingeschat. Gemeente en HSLnet hebben afgelopen maanden intensief overlegd over de ontstane situatie en de oplossingsrichtingen. Onderscheid wordt gemaakt tussen de lange en de korte termijn. Voor de lange termijn wordt met name naar 3 aspecten gekeken: het businessmodel, acties die nodig zijn om het aantal aansluitingen te verhogen en het (gedeeltelijk) herfinancieren van de leningenportefeuille. Het gaat erom de continuïteit van HSLnet duurzaam te borgen en ervoor te zorgen dat kosten en opbrengsten structureel in evenwicht komen met elkaar. Het is daarbij van belang dat de gemeente geen financieel en bestuurlijk onverantwoorde risico s neemt. Om de continuïteit op de lange termijn te borgen wordt komende periode nader advies ingewonnen. Op basis van dat advies wordt voor de kadernota een afzonderlijk raadsvoorstel aan u voorgelegd. Voor de korte termijn kan een aantal acties in gang worden gezet, waarmee HSLnet inkomsten kan genereren die de financiële positie niet verder verzwakken en die ook bijdragen aan het lange termijnperspectief. Hiervoor wordt een beroep gedaan op de de-minimisregeling. Met behulp van de de-minimisregeling kan een aantal maatregelen getroffen worden en kunnen acties worden gefinancierd. Van belang is dat hier een goed marketingplan onder ligt. Inleiding Op 11 april 2011 heeft de gemeenteraad van Heeze-Leende ingestemd met de oprichting van HSLnet: een eigen coöperatief glasvezelnetwerk, waarmee de gemeente tot in de haarvaten verglaasd zou worden. De aanleg behelst zowel de kernen als het buitengebied. De totale investering die met de aanleg van glasvezel was gemoeid werd in de businesscase becijferd op zo n 6,75 mln bij een deelnamegraad van 50%. Om de financiering hiervan rond te krijgen was een gemeentelijke gerantstelling noodzakelijk voor de lening van 4,75 mln die HSLnet bij ABN Amro bank aanging. De gemeente Heeze-Leende staat voor 80% van het bedrag garant, zijnde een bedrag van 3,8 mln. De gemeenteraad heeft aan de gemeentelijke financiële registratiekenmerk:

2 garantstelling de randvoorwaarde gesteld van een deelname aan HSLnet van 50% door de inwoners van Heeze-Leende en een cofinanciering van 1 mln. door de uitgifte van obligaties. Afgelopen jaren heeft HSLnet hard gewerkt om de verglazing van de gemeente Heeze-Leende te realiseren. De gemeenschap kan trots zijn op wat er allemaal is bereikt. Inmiddels is in de kernen een aansluitingspercentage van 45% bereikt. Dit is een aanzienlijk percentage, maar onvoldoende om een sluitende exploitatie te krijgen. Het achterblijven van het aantal aansluitingen wordt vooral veroorzaakt door het faillissement van Glashelder begin 2014, waardoor veel abonnees zich hebben terug getrokken. Na het faillissement van Glashelder is HSLnet op zoek gegaan naar nieuwe providers. Op dit moment bieden Plinq, Trined en Canal Digital als provider hun diensten aan. Ook andere providers kunnen op het glasvezelnetwerk hun diensten aanbieden. HSLnet is continu op zoek naar nieuwe aanbieders, omdat daarmee ook het aantal aansluitingen verder verhoogd kan worden. In 2014 en 2015 heeft HSLnet zich ingespannen om het aantal aansluitingen in de kernen verder te verhogen. Totaal HA Verloop aantal actieve aansluitingen Als gevolg van het achterblijven van het aantal aansluitingen, lukte het HSLnet de afgelopen jaren niet om een sluitende exploitatie te krijgen. Hierdoor is HSLnet inmiddels door de kredietfaciliteit heen, maar heeft slechts beperkt glasvezel in het buitengebied kunnen aanleggen. HSLNet heeft voor deze gebieden separate externe financiering aangetrokken. Op 18 mei 2015 kwam een verzoek binnen van HSLnet, met daarin de vraag of het college van B en W bereid is een rol te spelen in de financiering van de aanleg van glasvezel in het buitengebied. Naar aanleiding van dit verzoek heeft het college van B en W besloten een extern onderzoek uit te laten voeren naar de gemeentelijke risico s die met deze vraag samenhangen. Eerdere besluitvorming Op 11 april 2011 heeft de gemeenteraad ingestemd met het coöperatieve model en heeft tevens een bankgarantie afgegeven voor 80% van de aan te trekken bancaire lening van 4,75 mln. Bij ABN Amro bank. Alternatieven en argumenten De vraag van HSLnet om mee te denken in de financiering van de aanleg van het buitengebied, vormde aanleiding om een opdracht te verstrekken om de risico s hiervan in beeld te brengen en een advies uit te brengen in hoeverre aan dit verzoek gehoor gegeven zou moeten worden. Gezien de negatieve financiële positie van HSLnet op dit moment, adviseert het onderzoeksbureau om op dit moment geen nieuwe financiële garantstelling te geven voor de aanleg van het pagina 2 van 6 registratiekenmerk:

3 buitengebied, maar eerst te zorgen voor het financieel gezond maken van het bedrijf met het bestaande netwerk in de kernen. Het onderzoeksrapport treft u in bijlage 1. Overleg HSLnet en gemeente Afgelopen maanden is intensief overleg gevoerd tussen de gemeente en HSLnet over de financiële situatie en de oplossingsrichtingen. Gemeente en HSLnet zitten op één lijn voor wat betreft de koers die gevaren moet worden. Enerzijds moeten de inkomsten verhoogd worden, anderzijds de kosten gereduceerd. Om de continuïteit van HSLnet duurzaam te borgen, wordt ingezet op 3 sporen: a. Verhogen van het aantal aansluitingen b. Gedeeltelijke herfinanciering c. Herijking van de businesscase Deze drie sporen kunnen niet los worden gezien van elkaar en vormen een complex geheel. a. Marketingplan gericht op verhogen van het aantal aansluitingen Op dit moment is het belangrijkste doel om het aantal aansluitingen te verhogen, zodat de inkomsten hoger worden. De diverse acties die afgelopen jaren door HSLnet zijn uitgezet, leveren steeds weer nieuwe abonnees op, maar het zijn er onvoldoende om een sluitende exploitatie te krijgen. HSLnet heeft daarom een marketingplan opgesteld, waarin de marketingstrategie en de uitvoering uiteen gezet worden. Het marketingplan van HSLnet treft u in de vorm van een presentatie aan in bijlage 2 en 3. b. Gedeeltelijk herfinancieren van de leningenportefeuille Het tweede spoor dat wordt bewandeld is het reduceren van de kosten. HSLnet heeft ten opzichte van de jaarrekening in de begroting een kostenbesparing van opgenomen. Daarnaast wordt ook gekeken naar de financieringsconstructie. HSLnet heeft een lening van 4,75mnl bij ABN Amrobank (met 80% gemeentegarantie) en heeft daarnaast seprate financiering aangetrokken voor de aanleg van glasvezel op de Poortmannen, Providentia en Leenderstrijp ( totaal). De rentevergoeding die voor al deze financieringen betaald wordt, drukt zwaar op de exploitatie van HSLnet. Voor het financieringsvraagstuk wordt ook naar de gemeente gekeken, waarbij met name de vraag is in hoeverre de gemeente bereid is een actieve rol te spelen in de financiering van HSLnet. Dit levert echter aanzienlijke risico s op. Het herfinancieringsvraagstuk kan niet los worden gezien van de businesscase en het verhogen van het aantal leden. Immers, zo lang er een niet-sluitende businesscase is en zo lang er onvoldoende leden bij komen, biedt ook herfinanciering geen oplossing voor de problemen. c. Herijking van de businesscase: de basis op orde De oorspronkelijke uitgangspunten van HSLnet staan nog altijd overeind: een open netwerk tot in de haarvaten en voor iedereen onder dezelfde condities (gratis) toegang tot het netwerk. De huidige situatie noodzaakt echter wel om de businesscase, die nog uit stamt, te herijken. HSLnet en de gemeente zijn het erover eens, dat 2016 gebruikt moet worden om de basis weer op orde te krijgen. Met een solide basis en een gezonde bedrijfsvoering kan vervolgens de volgende stap worden gezet, de uitrol van glasvezel over het buitengebied. Het herijken van de businesscase vraagt echter om een uitgewerkte bedrijfsstrategie waarbij ook gekeken moet kunnen worden naar de uitgangspunten en een uitgewerkt financieel plan. pagina 3 van 6 registratiekenmerk:

4 Nader onderzoek noodzakelijk De drie sporen kunnen niet los worden gezien van elkaar. Het is daarom van belang om zicht te krijgen in de samenhang en welke oplossingsrichtingen mogelijk zijn. Komende periode gaat dit onderzocht worden, waarbij een aantal oplossingsrichtingen in ogenschouw worden genomen: - Deelname in kapitaal door de gemeente - Verstrekken aanvullende leningen door de gemeente - Overname door derden - Beëindiging HSLnet De druk is echter hoog en zowel HSLnet als de gemeente willen snel duidelijkheid, zodat op basis daarvan de benodigde gesprekken gevoerd kunnen worden. Streven is om u voor de kadernota een raadsvoorstel aan te bieden, waarin het externe advies met betrekking tot de oplossingsrichtingen, het herfinancieringsvraagstuk en de duurzame continuïteit van HSLnet wordt meegenomen. Uitgangspunt gratis glasvezel voor iedereen loslaten Een belangrijk uitgangspunt uit het raadsbesluit van 2011 is, dat glasvezel voor alle inwoners van de gemeente Heeze-Leende gratis zou moeten zijn. Heeze-Leende liep in 2011 voorop met de aanleg van glasvezel, maar inmiddels zijn veel meer gemeenten over gegaan op de aanleg hiervan, waarbij veelal een buitengebied-toeslag wordt gevraagd. Vraag is in hoeverre het uitgangspunt van gratis glasvezel voor iedereen nog houdbaar is op dit moment, mede in het licht van de financiële situatie bij HSLnet. In het onderzoek zal dit worden meegenomen, maar uw raad wordt nu al wel gevraagd om een uitspraak te doen dat het uitgangspunt van gratis glasvezel kan worden los gelaten. De-minimissteun Voor de uitvoering van het marketingplan zijn middelen nodig en HSLnet doet hiervoor een beroep op de gemeente. Binnen de staatssteunregels bestaat de zogenaamde de-minimisregeling: Decentrale overheden kunnen onder de de-minimisverordening ondernemingen tot aan steun verlenen zonder dat er sprake is van staatssteun. Dit bedrag geldt per onderneming over een periode van drie belastingjaren. In bijlage 4 treft u de EU-verordening betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun. Concreet betekent dit, dat de gemeente een bedrag van uit de algemene reserve onttrekt en in een bestemmingsreserve stort, waaruit activiteiten van HSLnet gefinancierd kunnen worden. Het is daarbij uiteraard van belang om heldere afspraken te maken over de besteding van het geld. Het college stelt voor dat er tenminste een solide marketingplan ligt als voorwaarde voor de de-minimissteun. De aanwending van de de-minimismiddelen kan dan middels een onderbouwd collegebesluit plaatsvinden. Via de raadsinformatiebrieven wordt u op de hoogte gehouden van de investeringen uit deze voorziening. Risico s De afgelopen maanden is helder geworden dat de gemeente via HSLnet een groter financieel risico loopt dan daarvoor in beeld was. Onderstaande gegevens geven inzicht in de stand van de algemene reserve en het bedrag van de gemeentelijke garantstelling. Daarnaast is ook inzichtelijk gemaakt welke vorderingen de gemeente op dit moment heeft op HSLnet. Enerzijds zijn dat de garantstellingspremies die voortvloeien uit het feit dat de gemeente garant staat bij ABN amro voor 80% van de lening. De hoogte van de garantstellingspremie is afhankelijk van het leningbedrag dat door HSLnet wordt opgevraagd. De verwachting is dat in 2016 het totale bedrag opgevraagd is. Het totaal aan vorderingen die voortvloeien uit de garantstellingspremies bedraagt in dat geval Naast de garantstellingspremies, heeft de gemeente in 2012 en 2013 een aantal zaken voor gefinancierd en daarnaast gingen er ook facturen uit voor bijv. de pop-stations. Deze vordering bedraagt op dit moment in totaal Indien al deze openstaande vorderingen niet inbaar blijken te zijn, dan worden deze hetzelfde als andere oninbare vorderingen - gedekt vanuit de bestaande voorziening dubieuze debiteuren. pagina 4 van 6 registratiekenmerk:

5 Stand algemene reserve Bedrag garantstelling Openstaande vorderingen Garantstellingspremies Peildatum 1 jan met vervaldatum 31 dec.2014 Peildatum 1 jan met vervaldatum 31 dec Peildatum 1 jan 2016 met vervaldatum 31 dec. 2016* (* Indien de lening volledig is opgevraagd) Dekking via de voorziening dubieuze debiteuren Voorfinanciering nog openstaand en openstaande facturen (bijv. pop-station) (Zou in vijf jaar in kwartaaltermijnen worden afgelost. De eerste verviel per 1 oktober 2014, er zijn 3 termijnen van ontvangen) Totaal Het directe financiële risico het bedrag van de garantstelling en de openstaande vorderingen - dat op dit moment met HSLnet is gemoeid voor de gemeente is , als geen rekening wordt gehouden met een eventuele opbrengst van het netwerk. Naast het directe risico zou ook sprake van een indirect risico kunnen zijn. HSLnet is kunnen ontstaan dankzij de actieve participatie van de gemeenschap. De inwoners van Heeze-Leende hebben voor ruim 1,2 mln. aan obligaties ingelegd in HSLnet. Bij een eventueel faillissement van HSLnet kunnen de obligatiehouders een beroep doen op de gemeente vanwege de geleden financiële schade. Uit het informatiememorandum dat bij de uitgifte van de obligaties is verstrekt, volgt echter geen direct opeisbaar tegoed. Maatschappelijk risico Naast de financiële risico s is ook sprake van een aanzienlijk maatschappelijk risico. Problemen bij HSLnet zorgen ook voor maatschappelijke onrust binnen de gemeenschap; obligatiehouders vanwege het financiële belang en leden vanwege de beschikbaarheid van het netwerk. Financiën Om op korte termijn een aantal maatregelen te kunnen nemen, wordt door HSLnet een beroep gedaan op de-minimissteun. Dat is een bedrag van maximaal over drie belastingjaren. Voorgesteld wordt om dit bedrag vanuit de algemene reserve in een bestemmingsreserve Deminimissteun HSLnet te storten en deze middelen beschikbaar te stellen om maatregelen te treffen. Aan het verstrekken van deze de-minimissteun wordt in ieder geval de voorwaarde gekoppeld dat er een solide marketingplan ligt, met realistische scenario s over het verhogen van het aantal aansluitingen. De aanwending van de de-minimismiddelen vindt middels onderbouwde collegebesluiten plaats. Het externe advies dat wordt ingewonnen ten behoeve van de businesscase en de oplossingsrichtingen (inclusief mogelijke herfinanciering), wordt bekostigd uit de post onvoorzien. Deze post bedraagt momenteel nog Bij de bestuursrapportage wordt bezien of het budget aangevuld moet worden. pagina 5 van 6 registratiekenmerk:

6 Communicatie In de fase waarin HSLnet zich op dit moment bevindt en de gezamenlijke koers die HSLnet en gemeente hebben bepaald, is goede communicatie van groot belang. In de afgelopen periode heeft dan ook veelvuldig overleg plaatsgevonden en alle partijen blijven zich inspannen om de communicatie eenduidig en transparant te houden. Ieder kwartaal zal de gemeenteraad worden bijgepraat over de stand van zaken m.b.t. HSLnet. Naast communicatie vanuit de gemeente, is in dit traject ook de communicatie met de ledenraad en de obligatiehouders van belang. Deze contacten worden door HSLnet zelf onderhouden. Voorstel 1. De focus houden op het rendabeler maken van de exploitatie in de kernen en de aanleg van het buitengebied als gemeente niet financieel te ondersteunen. 2. Op basis van het marketingplan van HSLnet, toepassen van de de-minimissteunregeling en maximaal beschikbaar te stellen vanuit de algemene reserve. 3. Een bestemmingsreserve De-minimissteun HSLnet vormen, hierin deze middelen ad storten en de reserve beschikbaar stellen ten behoeve van het treffen van maatregelen voor HSLnet. 4. Voor het lange termijnperspectief met betrekking tot HSLnet het externe advies en de oplossingsrichtingen die hierin worden onderzocht, af te wachten. 5. Het uitgangspunt gratis glasvezel voor iedereen los laten Heeze-Leende, 10 februari 2016 BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN HEEZE-LEENDE, de secretaris, de burgemeester, R. Jeltema P.J.J. Verhoeven pagina 6 van 6 registratiekenmerk: