Overzicht omvang schulden
|
|
- Lieven Eilander
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Memo Aan : De leden van de gemeenteraad Van : Gerrit Boonzaaijer Doorkiesnummer : Datum : Afschriften : Bijlage(n) : Betreft : Schuldenafbouwplan Geachte leden van de gemeenteraad, Tijdens de raadsvergadering op donderdag 10 november 2016 heeft het college toegezegd om de benodigde informatie te leveren ten behoeve van een gesprek tussen raad en college over de mogelijkheden om de schulden aan te pakken. In dit memo wordt de gevraagde informatie opgeleverd ten behoeve van het overleg met de raad op 15 december. Het betreft het verloop van de schulden van 2010 tot en met de Daarbij zijn de gegevens over de periode gebaseerd op de cijfers uit de betreffende jaarrekeningen. Voor de periode 2016 tot en met 2020 is de informatie afkomstig uit de begrotingen Het volgende is gedaan om het beeld voor de periode zo goed mogelijk te schetsen: - het MIP uit de begroting is toegevoegd aan het overzicht van de boekwaarde. In de begroting is namelijk alleen het verloop van de boekwaarde van de reeds door uw raad besloten investeringen gepresenteerd. - ten opzicht van de begroting is het MIP aangepast n.a.v. de meest recente raadsbesluiten (investering in Beng, Steinheim en Andriestoren zijn bijvoorbeeld toegevoegd). - de omvang van het eigen vermogen (stand reserves en voorzieningen) is herijkt naar aanleiding van de informatie uit de 2 e bestuursrapportage - voor de periode hanteren we de systematiek dat investeringen met vreemd vermogen wordt gefinancierd, tenzij er eigen vermogen beschikbaar is. Voor dit memo heeft de gekozen berekeningsmethodiek tot gevolg dat het gepresenteerde verloop van de schuldenomvang op hoofdlijnen inzicht geeft in het te verwachten verloop van de schulden in de periode Het overzicht geeft wél een beeld van het te verwachten schuldenverloop. Het lijkt zinvol om in de discussie met uw raad niet zozeer in te zoomen op individuele bedragen maar vooral te discussiëren naar aanleiding van het beeld dat wordt gepresenteerd. Overzicht omvang schulden In onderstaand overzicht wordt aan de hand van de ontwikkeling van de boekwaard en het eigen vermogen het (verwachte) verloop van de schulden gepresenteerd. IBAN NL64BNGH
2 bedragen x Boekwaarde huidige activa Toename boekwaarde door MIP Totaal verwachte boekwaarde financiering met eigen vermogen Financiering met vreemd vermogen (bruto) Leningen tbv derden/eigen middelen Financiering met vreemd vermogen (netto) We zien dat de schulden in de periode 2010 tot en met 2016 zijn opgelopen met ongeveer 46 mln. en de schuld zich de jaren daarna lijkt te stabiliseren rond een niveau van ongeveer 150 mln.. De stijging in de periode is met name verklaarbaar door de gedane investeringen in de eigen huisvesting en door investeringen in onderwijslocaties. Vanaf 2017 neemt de schuldenpositie niet meer wezenlijk toe. Dat betekent dat de jaarlijkse afschrijvingen en de verwachte investeringen elkaar in evenwicht houden en er geen aanmerkelijke begrotingsoverschotten worden geraamd. Deze aanname herkennen we ook in het bovenstaande overzicht. We zien een jaarlijkse afschrijving van ongeveer 7 mln. (zie dalende reeks boekwaarde huidige activa ) terwijl de reeks toename boekwaarde door MIP " gemiddeld een vergelijkbaar bedrag aan nieuwe jaarlijkse investeringen laat zien. De gemeente heeft in het verleden leningen afgesloten ten behoeve van woningbouw verenigingen en deelnemingen. Daarnaast staat er ook eigen vermogen uit bij derden. In totaal gaat het hier om een bedrag van bijna 16 mln. in 2010 dat afloopt naar 12,3 mln. in Omdat deze leningen weliswaar door de gemeente zijn aangetrokken maar door derden worden afgelost en ook onze eigen middelen niet hoeven te worden afgelost, zou voor de discussie met de raad met name van het hiervoor geschoonde netto schuldenniveau moeten worden uitgegaan. Een schuldenniveau dat vanaf 2017 rond de 137 mln. schommelt. Omvang schuld Is de omvang van de schuld hoog? Deze vraag kent meerdere antwoorden. Vanuit de zienswijze dat niet de hoogte van de schulden maar de omvang en betaalbaarheid van de bijbehorende kapitaalslasten de maatstaf zijn, is de schuld niet te hoog. Immers, de kapitaalslasten voor de huidige schuld zijn verwerkt in de meerjarenbegroting en deze is sluitend. Kijken we echter naar de omvang van de netto schuldquote, dan zien we in de begroting dat deze rond de 130% ligt de komende jaren. De VNG adviseert een netto schuldquote van minder dan 100%, een schuldquote van meer dan 130% beoordeelt de VNG als een zeer hoge schuld. 2
3 Wat kunnen we doen om de schuld naar beneden te brengen? Kiezen we ervoor het huidige begrotingsbeleid voort te zetten, dan zien we de netto schuld zich stabiliseren op een niveau van ongeveer 137 mln. Met het huidig begrotingsbeleid wordt bedoeld dat we jaarlijks ongeveer evenveel investeren als dat we afschrijven en dat we een beperkt begrotingsoverschot hebben. Mogelijkheden die wel tot een lagere schuld leiden zijn: - Het verkopen van bezittingen leidt tot inkomsten waarmee we onze schuld voor een aanmerkelijk deel kunnen aflossen. Deze bezittingen betreffen bij ons met name vastgoed, zijnde de huisvesting van het ambtelijk apparaat en de schoolgebouwen. Ook de grond waarop dit vastgoed staat en waarop de sportcomplexen liggen zijn van de gemeente. Met de verkoop hiervan kunnen de schulden worden afgelost. Omdat huisvesting van ambtenaren en scholieren noodzakelijk blijft, zullen we wel dezelfde of alternatieve huisvesting terug moeten huren/leasen. Het is de vraag in hoeverre de huur/leasekosten niet hoger zijn dan onze huidige huisvestingslasten. - Er kan voor worden gekozen om minder te investeren dan het bedrag dat aan afschrijvingen vrijvalt in de begroting. Hierdoor zal de boekwaarde jaarlijks dalen en daarmee ook de behoefte aan vreemd vermogen. Het niveau van investeren is echter gebaseerd op eerdere beleidsuitspraken van de raad. Voorbeelden hiervan zijn de beheerplannen voor de openbare ruimte en het IHP. Zomaar terugdraaien van het niveau van investeringen kan niet zonder consequenties voor de kwaliteit van de buitenruimte, het riool en de onderwijs huisvesting. - Meer inkomsten genereren waardoor het eigen vermogen stijgt en er minder behoefte is aan vreemd vermogen. Inkomsten worden met name verkregen via de algemene uitkering en leges/belastingen. De algemene uitkering kunnen wij niet verhogen, wel de leges en belastingen. Leges mogen kostendekkend zijn en uit de begroting 2017 blijkt dat daar nog ongeveer 0,5 mln. onderdekking zit. Daarnaast is er een onbenutte belastingcapaciteit van meer dan 5 mln. en dat betekent dat de OZB met 5 mln. mag stijgen. - Een andere manier die leidt tot een hoger eigen vermogen is het verlagen van de exploitatielasten. Door minder uit te geven, kunnen we een groter begrotingsoverschot realiseren waardoor er uiteindelijk meer eigen vermogen beschikbaar is en minder vreemd vermogen aangetrokken hoeft te worden. Dit betekent aanpassen van het eerder door de raad vastgesteld beleid. Leningenportefeuille en renterisico Een belangrijke factor bij de vraag of de kapitaalslasten in de toekomst door de gemeente gedragen kunnen blijven worden, is de te betalen rente. Moeten we bestaande leningen herfinancieren tegen een hogere rente, dan stijgen namelijk de kapitaalslasten voor de gemeente. Uit onderstaand overzicht blijkt dat de huidige leningenportefeuille 22 gemeentelijke leningen kent. In 2017 wordt hier een rentevergoeding van ongeveer 3,2 mln. over betaald. De gemiddelde rente bedraagt 2,7%. Stijgt de rente over de portefeuille met gemiddeld 1% dan betekent dat een extra last van 1,2 mln. De looptijden van de leningen zijn goed gespreid: ze lopen af van 2017 tot en met De leningen die het eerst aflopen hebben nog een hoge rentevergoeding, die varieert van 3,9% tot 5%. Wanneer we deze komende jaren moete herfinancieren, betekent dit met de huidige renteniveaus (bijv. 1,3% voor een lening van 10 jaar) dat we komende periode minder rente gaan betalen. We ruilen immers dure leningen in voor goedkope leningen. Natuurlijk weten we niet of de rente morgen, over een jaar of over 10 jaar nog steeds zo laag is als vandaag. Een forse stijging van de marktrente zal op termijn de rentelasten van de gemeente doen toenemen. Echter, dan zullen ze sterk moeten stijgen ten opzichte van de huidige tarieven. Daarnaast kunnen we ook 3
4 instrumenten als een lening met uitgestelde storting gebruiken om de rentelasten voor de toekomst nu al in te kopen. Overigens is het geen oplossing om dure leningen om te zetten in goedkope leningen. Ten eerste staat deze optie niet in de huidige leningovereenkomsten. Mochten we de BNG zover krijgen dat dit wel mag, dan leert ervaring bij andere gemeenten dat we een boete moeten betalen bij oversluiten, die bestaat uit het verschil tussen het nieuwe, lage rentepercentage en het oude, hoge percentage. Per saldo leidt dat niet tot lagere rentelasten nu, wel tot het langer kunnen financieren tegen een lagere rente. Overigens blijkt uit het eerste overzicht van dit memo dat eind 2016 een schuldenniveau wordt bereikt dat (bij ongewijzigd beleid) de komende jaren niet wezenlijk hoger ligt. Per saldo zal de komende jaren alleen de jaarlijkse aflossing moeten worden bijgeleend. De jaarlijkse aflossing bedraagt ongeveer 9 mln. dit is het bedrag waar we jaarlijks een renterisico over lopen. 4
5 Instelling Gegevens renteherziening Jaar laatste aflossing Rentevergoeding per 01/01/2016 per 01/01/2017 per 01/01/2018 per 01/01/2019 per 01/01/2020 Lening 1 Vaste rente ,960% , , ,75 0,00 0,00 lening 2 Vaste rente ,840% , , , , ,03 Lening 5 Vaste rente ,880% , ,23 0,00 0,00 0,00 Lening 6 Vaste rente ,220% , , ,56 0,00 0,00 Lening 7 Vaste rente ,960% , , , , ,06 Lening 8 Vaste rente ,020% , ,79 0,00 0,00 0,00 Lening 9 Vaste rente ,850% , , , , ,00 Lening 10 Vaste rente ,420% , , , , ,00 Lening 11 Vaste rente ,700% , , , , ,00 Lening 12 Vaste rente ,180% , , , , ,00 Lening 13 Vaste rente ,320% , , , , ,00 Lening 14 Vaste rente ,850% , , , , ,73 Lening 15 Vaste rente ,950% , , , ,73 0,00 Lening 16 Vaste rente ,420% 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Lening 17 Vaste rente ,290% , , , , ,00 Lening 18 Vaste rente ,780% , , , , ,00 Lening 19 Renteherz ,370% , , , , ,00 Lening 20 Renteherz ,695% , , , , ,00 Lening 21 Vaste rente 0,000% , , , , ,00 Lening 22 Vaste rente ,615% , , , , ,00 Totaal gemeente , , , , ,83 Lening 23 Renteherz ,900% , , , , ,41 Lening 24 Vaste rente ,100% , , , , ,66 Lening 25 Renteherz ,050% , , , , ,53 Lening 26 Renteherz ,340% , , , , ,24 Lening 27 Renteherz ,340% , , , , ,14 Lening 28 Renteherz ,220% , , , , ,23 Lening 29 Renteherz ,950% , , , , ,03 Lening 30 Renteherz ,950% , , , , ,33 Lening 31 Vaste rente ,920% , , , , ,87 Totaal woningbouw , , , , ,44 Totaal generaal , , , , ,27 Hoe verder Dit memo dient als input voor het gesprek tussen raad en college over de mogelijkheden om de schulden aan te pakken. Wanneer er aanvullende informatie nodig is, dan kijkt het College of dit ook geleverd kan worden. Wanneer de raad besluit om het College kaders mee te geven omtrent het schuldenniveau, dan zullen deze kaders worden betrokken bij het opstellen van de Kadernota De wethouder Financien, Gerrit Boonzaaijer 5
Schuldpositie gemeente Purmerend. Presentatie commissie AZ 15 mei 2017
Schuldpositie gemeente Purmerend Presentatie commissie AZ 15 mei 2017 Enkele cijfers Omvang langlopende schuld ultimo 2016: 284 mln Waarvan doorgeleend aan derden 20 mln Betaalde rente in 2016: 7,2 mln
Nadere informatieGrip op Financiën. 13 januari 2015 Sector Control
Grip op Financiën 13 januari 2015 Sector Control Opbouw presentatie Inzicht in ontwikkeling leningenportefeuille en rente Normenkader van de gemeente Eindhoven Beheersmaatregelen Huidige leningenportefeuille
Nadere informatieBEGROTING 2014. Paragraaf Financiering
BEGROTING 2014 Paragraaf Financiering Ambtelijke programmamanager Afdelingshoofd Bedrijfsvoering Inleiding In de BBV 2004 (Besluit Beheer en Verantwoording Provincies en gemeenten) is een paragraaf financiering
Nadere informatieVan deze gelegenheid maken wij gebruik het volgende op te merken:
Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Hattem Postbus 93 8050 AB HATTEM telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer (026)
Nadere informatieKaders Financieel gezond Brummen
Kaders Financieel gezond Brummen 1. Inleiding Naar aanleiding van de vaststelling van de Programmabegroting 2019-2022 en de aanbevelingen die de provincie heeft gedaan in haar besluit financieel toezicht
Nadere informatieSchuldpositie gemeente Bergen Is de positie houdbaar?
Schuldpositie gemeente Bergen Is de positie houdbaar? Informatie en Presentatie bijeenkomsten 3 september 2015 Agenda 1. Achtergrond 2. Ontwikkeling en cijfers gemeente Bergen 3. Maatregelen en vervolg
Nadere informatiezaaknummer
Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De raad van de gemeente Barneveld Postbus 63 3770AB BARNEVELD telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer (026)
Nadere informatieKanttekeningen bij de Begroting 2015. Paragraaf 4 Financiering
Kanttekeningen bij de Begroting 2015 Paragraaf 4 Financiering Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Financieringsbehoefte = Schuldgroei... 4 3 Oorzaak van Schuldgroei : Investeringen en Exploitatietekort... 5 4 Hoe
Nadere informatieNotitie Rentebeleid 2007
Notitie Rentebeleid 2007 Inhoudsopgave Inleiding 3 De positie van de nota rentebeleid 3 De werking van het marktconform percentage 3 Totaalfinanciering versus project- of objectfinanciering 4 Rentetoerekening
Nadere informatie1. Benchmark formatie en kosten; 2. Het rapport houdbare gemeente financiën Woerden, beeld van de financiële positie van de gemeente.
Aan: Gemeenteraad van Woerden Van: Stuurgroep taskforces Schrijver: P.J. Vonk/R. Ouwerkerk Datum: 27 maart 2018 Onderwerp: Houdbare gemeente financiën Woerden (Berenschot) Inleiding Berenschot heeft, in
Nadere informatieRaadsinformatiebrief B&W vergadering 22 juni Steller adres Onderwerp. : J.W.A.M. van den Berg :
Kerkplein 2 T (0343) 56 56 00 Postbus 200 F (0343) 41 57 60 3940 AE Doorn E info@heuvelrug.nl Raadsinformatiebrief B&W vergadering 22 juni 2017 Steller E-mailadres Onderwerp : J.W.A.M. van den Berg : a.vandenberg@heuvelrug.nl
Nadere informatieInvesteringskasstroom: Investeringen maatschappelijk nut -25,5 Investeringen economisch nut -83,4 Investeringen grondexploitaties (netto) -0,6
2.7 Financiering Algemeen Deze paragraaf informeert de raad over het treasurybeleid en het risicobeheer van de financieringsportefeuille. De kaders hiervoor zijn vastgelegd in de wet Financiering Decentrale
Nadere informatieOnderstaande tabel geeft het verloop weer van onze huidige langlopende geldleningen.
4 Financiering Het doel van deze paragraaf is om de raad beter te informeren omtrent het treasurybeleid en de beheersing van financiële risico s. De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma's
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN
Commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken 23 februari 2016 VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN Vergadering : 1 maart 2016 Agendapunt : Onderwerp : Mandaatbesluit herfinanciering leningen
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Vergadering : 15 maart 2016 Agendapunt : 4. Onderwerp : Mandaatbesluit herfinanciering leningen 2017 t/m 2023 Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Informatie bij : H.W.C.
Nadere informatiebedrag * begrotingsoverschot bij begroting
Actueel financieel beeld voor de jaren 2018-2022 Met dit overzicht schetsen wij het actuele financiële beeld voor de gemeente Gooise Meren voor de komende jaren. Dit overzicht dient meerdere doelen. Ten
Nadere informatieprovincie GELDERLAND Gemeente Oude IJsselstreek Ontvangen: 18/12/2014 14ink18939
Gemeente Oude IJsselstreek Ontvangen: 18/12/2014 provincie 14ink18939 De Raad van de gemeente Oude IJsselstreek Postbus 42 7080 AA GENDRINGEN Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem telefoonnummer
Nadere informatiePROGRAMMABEGROTING
PROGRAMMABEGROTING 2016-2019 Paragraaf 4 : Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiderdorp uiteengezet voor de jaren 2016-2019. De uiteenzetting
Nadere informatiezaaknummer
Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Geldermalsen Postbus 112 4190 CC GELDERMALSEN telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer
Nadere informatieNB beide formulieren invullen (2 tabbladen)
Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten
Nadere informatiePARAGRAAF 3 FINANCIERING
PARAGRAAF 3 FINANCIERING In deze paragraaf beschrijven we de plannen en acties op het gebied van liquiditeitsbeheer, de financiële posities en de hieraan verbonden risico s voor de jaren 2019 tot en met
Nadere informatieOnderstaand de beantwoording van schriftelijke vragen van BVH Lokaal de inzake borgstelling voor de lening van de Stichting Twee Marken.
Memo Aan : Leden Gemeenteraad Van : Chantal Broekhuis, namens het college van burgemeester en wethouders Doorkiesnr : 0343-565 776 Datum : 13-12-2018 Afschriften : Beja Burema Bijlage(n) : Betreft : Schriftelijke
Nadere informatieProbleemstelling: Berekening benodigde bedrag voor de herfinanciering: Financieringsmemo juni 2015 nr.
Financieringsmemo juni 2015 nr. Aan: Treasurycommissie Van: Arjan van de Wetering Datum: 15 juni 2015 Onderwerp: Herfinanciering leningen Afschrift aan: vul in Probleemstelling: Eind juni moeten een vaste
Nadere informatieTe berikken effekt De raadsvergadering waarin de programmabegroting 2013 wordt vastgesteld wordt niet belast met discussies over kaders.
Riedsútstel Ried : 2 februari 2012 Status : Besluitvormend Agindapunt : 11 Portefúljehâlder : K. Antuma Amtner : E. Plantinga Taheakke : Conceptraadsbesluit Op besjen : - Underwerp Uitgangspunten voor
Nadere informatieThemaraad financiën 3 april
Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit
Nadere informatiegemeente Eindhoven Betreft startnotitie over uitwerking spelregel Financiën helder en op orde: investeringen maatschappelijk nut.
gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 13R5485 13bst00984 Dossiernummer 13.24.251 16 augustus 2013 CommissieNotitie Betreft startnotitie over uitwerking spelregel Financiën helder en op orde: investeringen
Nadere informatieFinanciële positie. Beheersen
Beheersen Inleiding Doel avond Context 2 Donderdag, 23 december, 2009 Hier de titel van de presentatie Programma 1. Toelichting op de financiële positie 2. Financiële achtergronden 3. Hoe te beheersen?
Nadere informatiegezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 3 november 2014;
DE RAAD VAN DE GEMEENTE HAREN, gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 3 november 2014; b e s l u i t : vast te stellen het Treasurystatuut gemeente Haren 2014 Artikel 1 Begrippenkader In
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 4 juli 2017 Agendapunt : 7. Bijlagen : Tariefbepaling waterschapsbelasting Onderwerp : Duurzaam financieel beleid Informatie
Nadere informatieUitgangspunten stresstest
Uitgangspunten stresstest Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...
Nadere informatieOplegvel Raadsstuk. Onderwerp Pre advies Initiatief voorstel Normering Haarlemse schuld
Oplegvel Raadsstuk Onderwerp Pre advies Initiatief voorstel Normering Haarlemse schuld Portefeuille C. Mooij Auteur M. Mol / W. Stigter Telefoon 5113053 / 5113062 mmol@haarlem.nl / wstigter@haarlem.nl
Nadere informatieNieuw begrotingsresultaat
Portefeuille: A. van Amerongen Dronten, 22 september 2015 Financiële ontwikkeling begroting 2016-2019 Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor: Deze toelichting op de financiële resultaten vast
Nadere informatieParagraaf 4: Financiering
Paragraaf 4: Financiering Geldstroombeheer van de gemeente Algemeen De treasuryfunctie omvat de financiering van de beleidsvoornemens en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. Het beleid
Nadere informatieProvincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017
Provincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017 1 1. Inleiding en achtergrond De Financiële verordening van de provincie Zuid-Holland schrijft voor dat Provinciale Staten
Nadere informatieAdviesnota. Datum: 27 september Managementteam Algemeen bestuur Dagelijks bestuur
Adviesnota Datum: 27 september 2018 Managementteam Algemeen bestuur Dagelijks bestuur Onderwerp Verlaging rentepercentage sociale leningen Kredietbank Advies 1. Inhoud (wat willen wij bereiken en/of wat
Nadere informatieOnderwerp: Eenmalige bijdrage groot onderhoud Gebouw Irene, Willemstad
RAADSVOORSTEL Verseon kenmerk: 329069 Raadsvergadering van 28 juni 2012 Agendanummer: 10.3 Onderwerp: Eenmalige bijdrage groot onderhoud Gebouw Irene, Willemstad Verantwoordelijk portefeuillehouder: L.M.
Nadere informatiePROGRAMMABEGROTING
PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 Paragraaf 4 : Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiderdorp uiteengezet voor de jaren 2015-2018. De uiteenzetting
Nadere informatieMet financiële kengetallen kijken naar. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. gezondheid gemeentefinanciën
Met financiële kengetallen kijken naar Vereniging van Nederlandse Gemeenten gezondheid gemeentefinanciën Jan van der Lei, FAMO, 5 november 2015 Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten van
Nadere informatieNaam en telefoon. Coen van den Hout (9300) Afdeling. Portefeuillehouder
Onderwerp Invoering nieuwe voorschriften Besluit Begroting & Verantwoording (BBV). Datum 25 mei 2016 Naam en telefoon Coen van den Hout (9300) Afdeling F&C Portefeuillehouder Frank den Brok Waarover wil
Nadere informatieFinanciële begroting 2016
Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.
Nadere informatieAan de gemeenteraad. Registratienummer: GF Datum: 8 mei 2012 Agendapunt: 18. Behandelend ambtenaar: De heer C. Tiemersma
Aan de gemeenteraad Registratienummer: GF12.20057 Datum: 8 mei 2012 Agendapunt: 18 Portefeuillehouder: De heer L. Buwalda Behandelend ambtenaar: De heer C. Tiemersma Onderwerp: Jaarrekening 2011 en begroting
Nadere informatieDatum 24 juli 2017 Behandeld door Otto Geene
Leden van het College van B&W Bedrijfsvoering Raadhuisstraat 1 Postbus 500, 5800 AM Venray Telefoon (0478) 52 33 33 Telefax (0478) 52 32 22 Email gemeente@venray.nl Internet www.venray.nl KvKnummer 14132389
Nadere informatieAan: De raad van de gemeente. Heesch, 17 maart 2015
Registratiekenmerk 709321 Datum vergadering 23 april 2015 Agendapunt: 8 Onderwerp Starterslening Bernheze Portefeuillehouder de heer M.A.W.J.M. Wijdeven Aan: De raad van de gemeente Bernheze Heesch, 17
Nadere informatieParagraaf Financiering
Paragraaf Financiering De Financieringsparagraaf is samen met het treasurystatuut bij de invoering van de wet Fido, per 1 januari 2001 verplicht gesteld. Het doel is om de raad op deze wijze beter te informeren
Nadere informatieJaarstukken lezen en begrijpen (Opfris)cursus voor gemeenteraadsleden
Jaarstukken lezen en begrijpen (Opfris)cursus voor gemeenteraadsleden Juni 2018 Arjan Verwoert, partner BDO Audit & Assurance De samenstelling van de jaarrekening Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
Nadere informatieHAVENSCHAP MOERDIJK. Concept Begroting 2018
HAVENSCHAP MOERDIJK Concept Begroting 2018 Behoort bij het besluit van het Bestuur d.d. 5 april 2017. Mij bekend De secretaris, Inhoudsopgave INLEIDING 3 PROGRAMMA FINANCIERING 4 PARAGRAFEN 5 EXPLOITATIEOVERZICHT
Nadere informatieOp bladzijde 2 wordt gesproken over extra tariefsverhogingen. Kunnen we een overzicht hiervan krijgen?
Nr. Ingediend door: Agendapunt (nr + titel) Vraag Antwoord 1. PvdA 6. Kadernota begroting 2017 Op bladzijde 2 wordt gesproken over extra tariefsverhogingen. Kunnen we een overzicht hiervan krijgen? Met
Nadere informatie1.1 Inkomende post
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 1 van 6 tt--r, $) t j n c j àù'4 rm. : w) L-bbi -). à.-- P r O? s p.yw:., GELDERLAXO w,i)'., & y. y. Bezoekadres Huis der Provincie Markt 1 1 681 1 CG Arnhem Postadres
Nadere informatieb Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Financiën helder en op orde
gemeente Eindhoven Inboeknummer 12bst01585 Dossiernummer 12.38.651 18 september 2012 Commissienotitie Betreft startnotitie over Sturen met normen: domein 'flexibiliteit'. Inleiding Op 28 augustus is in
Nadere informatieRaadsnota. Raadsvergadering d.d.: 11 december 2006 Agenda nr: 6 Onderwerp: Tweede algehele bijstelling begroting Aan de gemeenteraad,
Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 11 december 2006 Agenda nr: 6 Onderwerp: Tweede algehele bijstelling begroting 2006 Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel Conform het
Nadere informatieVoorstel aan dagelijks bestuur
Voorstel aan dagelijks bestuur Datum vergadering 28-01-2014 Agendapunt 7 Steller / afdeling P. Daelmans / Middelen Openbaar Ja Bestuurder R.L.M. Sleijpen Bijlage(n) - Programma Bedrijfsvoering Registratiecode
Nadere informatieFinanciële positie: sturen op stabiliteit, flexibiliteit, weerbaarheid en wettelijke kaders. VBG 3 oktober 2012 Staf Depla
Financiële positie: sturen op stabiliteit, flexibiliteit, weerbaarheid en wettelijke kaders VBG 3 oktober 2012 Staf Depla Begroting helder en op orde Baas over je eigen prioriteiten Alleen dan geld voor
Nadere informatieWaar staat je gemeente financieel
Waar staat je gemeente financieel Alexander Versteeg & Jan van der Lei, 30 november 2015 Kijk naast baten en lasten naar de kasstromen! Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor lokale
Nadere informatieCollegevoorstel. Collegevoorstel. Advies en Beheer. zaak_zaaknummer. Ja, zonder beperkingen Algemene Middelen. Advies & Beheer
zaak_id bericht_nummer bericht_id Collegevoorstel zaak_zaaknummer Advies en Beheer Regnr B&W dd 16062015 Openbaar Programma Ja, zonder beperkingen Algemene Middelen DT dd OR dd B&W dd OR dd Raad Raadsdocumenten
Nadere informatieMachtiging voor het aangaan van geldleningen in 2009 en aanpassing mandaat voor kortlopende geldleningen.
College Onderwerp: V200900783 Machtiging voor het aangaan van geldleningen in 2009 en aanpassing mandaat voor kortlopende geldleningen. Samenvatting Vooral door de herfinanciering van bestaande leningen
Nadere informatieFinanciële kadernota Samen kom je verder! Gemeente Leiderdorp
Financiële kadernota 2017-2020 Samen kom je verder! Gemeente Leiderdorp Algemene Dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen Nr. Onderwerp i/s 2017 2018 2019 2020 401 Minder opbrengst precario S 40.000
Nadere informatieInhoudsopgave. 1 Inleiding... 5
Kadernota 2015 Inhoudsopgave 1 Inleiding.... 5 2 Financieel perspectief 2015-2018... 6 2.1 Inleiding... 6 2.2 Algemene uitgangspunten voor de begroting.... 6 2.3 Meerjarig perspectief, bestaand beleid....
Nadere informatiestresstest Een financieel beeld van gemeente Geldermalsen
stresstest Een financieel beeld van gemeente Geldermalsen Stresstest algemeen Doelstelling gemeente Inzicht verkrijgen in financiële flexibiliteit en weerbaarheid van uw Noodzaak algemeen Dalende opbrengsten
Nadere informatieGemeente, Bergen op Z oom ---:::> u~
'}- il..- Gemeente, Bergen op Z oom ---:::>- --...u~ l llllllll Il lllllll llll lllll 111 111 11 11 111 111111 1111111 Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Portefeuillehouder(s) Contactpersoon Afdeling
Nadere informatieKaderbrief 2020 SSC DeSom
1. Inleiding Dit is de Kaderbrief van de Gemeenschappelijke Regeling SSC DeSom voor 2020. Hierin zijn kaders en uitgangspunten voor het opstellen van de Begroting 2020 opgenomen, evenals een financiële
Nadere informatieVereniging de Parel JAARREKENING 2017
Vereniging de Parel JAARREKENING 2017 Status: Definitief Versie: 1.1 Datum: 15-03-2018 Staat van Baten en lasten Baten Prognose 2018 2017 2016 Ouderbijdrage vereniging 0 0 150 Giften / Rente 500 525 458
Nadere informatieAnalyse schuldpositie gemeente Bloemendaal. * * Bedrijfsvoering. Leden van de gemeenteraad Bloemendaal Postbus AE OVERVEEN
Bedrijfsvoering Leden van de gemeenteraad Bloemendaal Postbus 201 2050 AE OVERVEEN Datum : 27 januari 2017 Uw kenmerk : TR27 Ons kenmerk : 2017002441 Behandeld door : Doorkiesnummer : Onderwerp : Beantwoording
Nadere informatieLineaire hypotheek bruto hypotheeklast. Annuïteitenhypotheek bruto hypotheeklast
BECO: HYPOTHEEKVORMEN Lineaire hypotheek bruto hypotheeklast Annuïteitenhypotheek bruto hypotheeklast 1 Opgave 1: Max sluit op 1 januari 2011 een lineaire hypotheek van 100.000 af met een looptijd van
Nadere informatieWillemsoord BV Rapportage aan de gemeenteraad
Tussentijdse rapportage 2012 Willemsoord BV Rapportage aan de gemeenteraad 1 Inhoudsopgave 1. Aanbieding... 3 2. Inleiding... 3 2.1. Doelstelling Willemsoord... 3 2.2. Toelichting in algemene zin op de
Nadere informatieOnderwerp: exitstrategie De Meerlanden. Datum: mei 2013 (concept)
Onderwerp: exitstrategie De Meerlanden Datum: mei 2013 (concept) 1. Vraagstelling: Door de commissie Ruimte is gevraagd een exitstrategie De Meerlanden uit te werken d.w.z. 1. verkoop aandelen De Meerlanden
Nadere informatieWillemsoord BV Rapportage aan de gemeenteraad
2 e tussentijdse rapportage 2012 Willemsoord BV Rapportage aan de gemeenteraad 1 Inhoudsopgave 1. Aanbieding... 3 2. Inleiding... 3 2.1. Doelstelling Willemsoord... 3 2.2. Toelichting in algemene zin op
Nadere informatieCollegevoorstel. Zaaknummer: 00378506. Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014
Zaaknummer: 00378506 Onderwerp: BEC motie rekentool begroting 2014 Collegevoorstel Inleiding Bij de begrotingsbehandeling 2014 is unaniem een motie van het CDA aangenomen waarin u wordt verzocht de toepasbaarheid
Nadere informatieInzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen
Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen 1 1. Korte introductie 2. Inkomsten van de gemeente 3. Uitgaven van de gemeente 4. instrument begroting 5. Begrotingscyclus 6. Controle
Nadere informatieDe begrotingsruimte van gemeenten. Jan van der Lei
De begrotingsruimte van gemeenten Jan van der Lei Bij hogere uitgaven dan de inkomsten neemt de schuld toe. Trendmatig begrotingsbeleid Rijk Centrale overheid doet aan macroeconomische stabilisatie met
Nadere informatieBeleid verlagen schuldpositie
Beleid verlagen schuldpositie Versie 1.0 Raadsmarkt Martin Jonker 8 september 2011 1 Recapitulatie BNG advies overgenomen Korte termijn beleid vastgelegd A. Precariogelden toevoegen aan algemene reserve
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014
Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7 Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Voorstel: 1. Met ingang van de programmabegroting 2014-2017 een bijstelling doorvoeren van de wijze van
Nadere informatieRenteverloop 1 jul jun 2017
3.4 Paragraaf Financiering Inleiding In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn risicobeheer (met name rente en kredietrisico), de
Nadere informatieHAMERSTUK AGENDAPUNT 4. Onderwerp: Afkoop en herfinanciering landinrichtingsrente Lopikerwaard Nummer: 716264. Voorstel
HAMERSTUK VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 4 Onderwerp: Afkoop en herfinanciering landinrichtingsrente Lopikerwaard Nummer: 716264 In D&H: 11-3-2014 Steller: Ing. H.J. van Bruchem RT In Cie:
Nadere informatieStresstest Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht
Stresstest Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht Financiële positie Voor het inzicht zijn meer factoren belangrijk Sluitende begroting Weerstandsvermogen Risico s Weerstandscapaciteit AO/IC Verzekeren
Nadere informatie4.4 Financiering. 4.4.3 De financiering van de gemeente Spijkenisse
4.4 Financiering 4.4.1 Inleiding De kaders voor het beleid van de gemeente Spijkenisse ten aanzien van de treasuryfunctie liggen wettelijk vast in de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido). Deze
Nadere informatiePARAGRAAF 3 FINANCIERING
PARAGRAAF 3 FINANCIERING De paragraaf financiering heeft betrekking op de treasuryfunctie. Deze ondersteunt de programma s en omvat alle activiteiten die zich richten op het sturen en beheersen van, het
Nadere informatieDe schuldratio van de gemeente Drimmelen is laag.
Startpunt van de houdbaarheidstest is de beginbalans van het lopende boekjaar. Hiervan worden alle bezittingen op de linkerzijde van de balans en de schulden op de rechterzijde van de balans in ogenschouw
Nadere informatieKapitaallasten (begroting 2013)
8.000.000 Kapitaallasten (begroting 2013) Gemeente Goeree-Overflakkee Versie 0.3 Oktober 2013 A. van den Berg Inhoudsopgave: Inleiding pagina 2 Bezuinigingspotentieel pagina 2 Kapitaallasten van investeringen
Nadere informatieIn hoofdstuk 12 van deze nota zijn de financiële kaders opgenomen voor de grondexploitaties.
Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van Onderwerp Programma : wethouder mw. W.J.F. van der Rijt-van der Kruis : financiële kaders grondexploitaties : Wonen Voorstelnummer : 16.30 Info bij afdelingshoofd
Nadere informatieChefs Vastgoed Financiën en vastgoed
Bijeenkomst 23-11-2012 Chefs Vastgoed Financiën en vastgoed Hans Teeuwen, adviseur Financiën hansteeuwen@bmc.nl - 06 51 38 12 64 1 Gevolgen regeerakkoord bezuinigingen: in 2017: 100 punten minder algemene
Nadere informatieProgramma 10 Financiën / Algemene dekkingsmiddelen
Programma 10 Financiën / Algemene dekkingsmiddelen Commissie Bestuur (Coördinerende) Portefeuilles Financiën en personeel Afdeling(en) Concernstaf, Middelen en Services Programmadoelstelling (missie) Werken
Nadere informatieTrendrapportage woningcorporaties 2008-2013: investeringen, kasstromen en financiering
Trendrapportage woningcorporaties 2008-2013: investeringen, kasstromen en financiering Inhoudsopgave Voorwoord 2 Samenvatting 3 Investeringen 4 Realisatie 4 Prognose 5 Invloed van verkopen op investeringen
Nadere informatieKadernota rentebeleid en rentetoerekening 2013 gemeente Heerhugowaard
Kadernota rentebeleid en rentetoerekening 2013 gemeente Heerhugowaard 1. Inleiding Het begrip rente speelt een belangrijke rol in het gemeentelijk huishoudboekje en kent binnen de gemeentefinanciën een
Nadere informatieHerstructurering geldleningenportefeuille Vechtstromen Agendapunt 6 Kenmerk. Nee
Voorstel voor Algemeen bestuur Vergaderdatum 15 april 2015 Onderwerp Herstructurering geldleningenportefeuille Vechtstromen Agendapunt 6 Kenmerk B2015/u488 Portefeuillehouder W. Stegeman Opsteller/indiener
Nadere informatieStresstest. Een financieel beeld van gemeente Deventer. 1 februari Marcel Knip, Auke Jacobs en Mechteld Sanders
Stresstest Een financieel beeld van gemeente Deventer 1 februari 2012 Marcel Knip, Auke Jacobs en Mechteld Sanders Stresstest algemeen Doelstelling gemeente Inzicht verkrijgen in financiële flexibiliteit
Nadere informatieDirectie Middelen en Control Treasury, Risicomanagement en Deelnemingen
Directie Middelen en Control Treasury, Risicomanagement en Deelnemingen Nota Onderwerp Herziening rentestelsel Datum 4 september 2014 Opsteller E. de Boer 1. Inleiding Zowel in de nota Begrotingsruimte
Nadere informatieProgrammabegroting Versie:
Programmabegroting 2018 Versie: 4.0.0.0.0.0 3.2.4 Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiden uiteengezet voor de jaren 2018-2021. Dit gebeurt
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1990-1991 22126 Wijziging van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van hoofdstuk IXA (Nationale Schuld) voor het jaar 1991 (wijziging samenhangende
Nadere informatiegemeente Eindhoven Betreft Financieringsopgave en - constructie Integrale Onderwijs Huisvesting Opgave (IHP)
gemeente Eindhoven 14R5866 Inboeknummer Beslisdatum B&W 6 mei 2014 Dossiernummer Nadere toelichting bij raadsvoorstel Betreft Financieringsopgave en - constructie Integrale Onderwijs Huisvesting Opgave
Nadere informatieBehorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5)
Behorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5) Datum: 7-8-2015 Onderwerpen 1. De na te streven afvoercapaciteit van de rioolstelsels; 2. De wijze
Nadere informatieDe Contourennota van de gemeente Oostzaan is behandeld in de commissievergadering van 20 juni 2016.
Gemeenteraad van de gemeente Oostzaan Gemeentehuis Bezoekadres Kerkbuurt 4, 1511 BD Oostzaan Postadres Postbus 20, 1530 AA Wormer Telefoon 075 651 2100 Fax 075 651 2244 E-mail antwoord@over-gemeenten.nl
Nadere informatieVoorstel Uw raad wordt voorgesteld de programmabegroting 2018 en de meerjarenraming vast te stellen.
Vergadering gemeenteraad d.d. 9 november 2017 Agenda nummer 4 Portefeuillehouder: wethouder de heer J.H. Menninga Onderwerp: Programmabegroting 2018 en meerjarenraming 2019-2021 Korte inhoud: Op grond
Nadere informatieOnderwerp: Verordeningen gemeentelijke belastingen 2018
Vergadering gemeenteraad d.d. 30 november 2017 Agenda nummer 7 Portefeuillehouder: wethouder de heer J.H. Menninga Onderwerp: Verordeningen gemeentelijke belastingen 2018 Korte inhoud: Jaarlijks worden
Nadere informatieMateriële vaste activa Gebouwen 125.485 286.809 Muziekinstrumenten 18.683 173 Vervoermiddelen 2.936 -
Bijlage 4.2 bij rapport d.d. 30 september 2013 4.2 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER () A C T I V A 31-12- 31-12- VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Gebouwen 125.485 286.809 Muziekinstrumenten 18.683
Nadere informatieNota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015. RAD Hoeksche Waard
Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015 Inhoud Samenvatting... 3 Inleiding Risicomanagement... 4 Doel risicomanagement Stappen risicomanagement Risicobeheersing Taken en verantwoordelijkheden
Nadere informatieAdvies: Kennis te nemen van de treasuryrapportage 2014 inclusief de geactualiseerde liquiditeitsprognose 2014-2015.
VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Van: B.J. Zondag Tel.nr. : Datum: 25 september 2014 8416 Team: Financiën Tekenstukken: Nee Bijlagen: 2 Afschrift aan: N.a.v. (evt. briefnrs.): B.Duindam, V. Griessler,
Nadere informatie15 maart Begrotingswijziging
Raadsvoorstel Agendanummer: Datum raadsvergadering: 15 maart 2018 Onderwerp: Begrotingswijziging Gevraagde Beslissing: Te besluiten om: 1. De wijzigingen van de budgetten te autoriseren. Aan de gemeenteraad
Nadere informatieToekomst Riegmeer: 3 e sessie werkgroep Raad 5 juli. 1. Inleiding
Toekomst Riegmeer: 3 e sessie werkgroep Raad 5 juli 1. Inleiding Met een commissie vanuit de raad is de afgelopen maanden gekeken welke opties en scenario s denkbaar zijn als het gaat om de toekomst van
Nadere informatieGemeente Den Haag. de gemeenteraad. Rm BSD/ RIS juli 2015
Gemeente Den Haag de gemeenteraad Rm 2015.223 BSD/2015.527 RIS 283899 070-353 2651 7 juli 2015 Afsluiten langlopende leningen met uitgestelde storting (forwards) en de hoogte van het omslagrentepercentage
Nadere informatie