Adviesnota. Datum: 27 september Managementteam Algemeen bestuur Dagelijks bestuur

Transcriptie

1 Adviesnota Datum: 27 september 2018 Managementteam Algemeen bestuur Dagelijks bestuur Onderwerp Verlaging rentepercentage sociale leningen Kredietbank Advies 1. Inhoud (wat willen wij bereiken en/of wat gaan wij doen in maximaal 2 zinnen?) Instemmen met het voorstel van de Kredietbank Nederland tot verlaging van het rentepercentage voor sociale leningen. 2. Netto kosten (wat mag/gaat het kosten?) Totale kosten bij 2% klantrenten per jaar: - Jaar ,- - Jaar ,- - Jaar ,- Bij gelijkblijvend aantal aanvragen zijn de geraamde kosten in jaar 3 de jaarlijkse kosten vanaf jaar 4 3. Dekking (ten laste van welk budget?) Budget bijzondere bijstand om niet. Besluit Managementteam Besluit: Datum: Paraaf directeur: Besluit Algemeen bestuur Besluit: Datum: Paraaf secretaris: 1 van 6

2 Besluit Dagelijks bestuur Besluit: Datum: Paraaf secretaris: Opgesteld door Naam Paraaf Hoofdredacteur Teamleider Afgestemd met / behandeld in team Naam Paraaf a. Aanleiding en centrale vraag In uw vergadering van de maand januari is door mevrouw Hoekstra een vraag gesteld over de hoge rentepercentages van de Kredietbank Nederland en de vraag of er acties hebben plaatsgevonden. Die vraag is uitgezet bij de Kredietbank en het antwoord is verwerkt in een memo van 14 februari Die memo is aan u voorgelegd waarbij u heeft ingestemd om nader onderzoek te verrichten. b. Afbakening, aansluiting bij eerder vastgesteld beleid De Kredietbank Nederland (KBN) verstrekt kredieten aan inwoners van 120 gemeenten in Nederland. De aanvrager moet voldoen aan een of meerdere van de volgende voorwaarden: 1. Verdient niet meer dan 130% van het minimumloon; 2. Heeft een negatieve codering bij het BKR; 3. Kan niet terecht bij een commerciële bank; 4. Is ouder dan 65 jaar; 5. Heeft schulden die hij wil herfinancieren. De KBN maakt onderscheid tussen twee vormen van krediet: persoonlijke leningen en sociale leningen. Persoonlijke leningen kunnen door iedere inwoner die aan de voorwaarden voldoet worden aangevraagd. Deze aanvraag gaat buiten de gemeente om en wordt door de inwoner rechtstreeks via de website van KBN ingediend. Het risico op wanbetaling wordt bij deze leningen gedragen door KBN. Een sociale lening kan alleen via een gemeente worden aangevraagd en is alleen bedoeld voor inwoners met een inkomen tot 130% van het minimumloon. Hierbij fungeert KBN als voorliggende voorziening van de gemeente. Het gaat vaak om leningen met een specifiek 2 van 6

3 doel, waarvoor de gemeente het beleid vaststelt. De gemeente vraagt deze lening aan via de bovengenoemde website en staat borg voor de lening. Er zijn aan beide soorten kredieten behalve rente geen kosten verbonden voor gemeente of burger. De rentetarieven verschillen per lening. Voor persoonlijke leningen worden de rentepercentages van de persoonlijke lening van de Rabobank gevolgd + 1% (risico opslag). De huidige rente ligt tussen 7,75% en 12,15% afhankelijk van de hoogte van het te lenen bedrag. Voor sociale leningen ligt de rente tussen 5,3% en 8,2% afhankelijk van de hoogte van het te lenen bedrag op voorwaarde dat de aanvraag via onze website wordt ingediend en voorzien is van een borgstelling van de gemeente. c. Advies Geadviseerd wordt om in te stemmen met het voorstel van de KBN om voor sociale leningen een rentepercentage te hanteren van 2%. De kosten van aanvraag, zowel toe- als afwijzing, en de beheerskosten vergoeden als zijnde bijzondere bijstand om niet. Kosten bijzondere bijstand maken onderdeel uit van de reguliere begroting van de Dienst. De verwachting is deze kosten niet zullen stijgen maar dat door beperking bewindvoeringskosten minimaal een neutraal effect zal ontstaan. Aan het toekennen van een sociale lening worden de volgende voorwaarden verbonden: - De tarieven gelden alleen voor een sociale lening als voorliggende voorziening van de gemeente; - De aanvraag wordt digitaal aangeleverd via de gemeente; - De lening is voorzien van een gemeentelijke borgstelling. d. Argumenten Per 1 juli 2017 heeft KBN de rentetarieven aangepast waarbij een onderscheid tussen een persoonlijke en een sociale lening is gemaakt. Door dit onderscheid was het mogelijk om inwoners die gebruikmaken van kredietverlening als voorliggende voorziening met een sociale lening een lagere rente aan te bieden. De kosten van deze rente verlaging worden gedragen door Kredietbank Nederland. In hun antwoord heeft de KBN aangegeven dat een verantwoord rentebeleid met acceptabele rentepercentages past bij sociale kredietverlening. Dat heeft echter ook een prijs. Daarbij moet KBN als zelfstandige stichting kostendekkend werken en kan bij structurele verliezen niet aankloppen bij een of meerdere gemeenten. Met de genoemde rentepercentages kan Kredietbank Nederland kostendekkend werken maar ook niet meer dan dat. Indien een gemeente lagere rentepercentages voor haar inwoners wenst dan zal een gemeente deze kosten zelf moeten dragen. KBN heeft twee mogelijkheden aangegeven om de rente te verlagen. 1. De gemeente heeft werkkapitaal aan Kredietbank Nederland ter beschikking gesteld. Of wil dat beschikbaar gaan stellen. Hierover betaalt Kredietbank Nederland een rentevergoeding aan de gemeente. Indien dit rentepercentage verlaagd wordt, dan 3 van 6

4 kunnen de rentetarieven voor inwoners van de gemeente met hetzelfde percentage naar beneden. De rentevergoeding die gemeenten over het beschikbaar gestelde werkkapitaal ontvangen ligt tussen de 1,5% en 2%. Met dit percentage kunnen de rentetarieven voor inwoners van de gemeente maximaal naar beneden. 2. De gemeente wenst een rente voor inwoners van de gemeente van X%. Kredietbank Nederland brengt aanvraagkosten en jaarlijkse beheerskosten per lening aan de gemeente in rekening. De hoogte van de tarieven is afhankelijk van het gewenste rente percentage. De rente voor saneringskredieten komt niet voor verlaging in aanmerking. De reden hiervoor is dat de rente feitelijk betaald wordt door de schuldeisers en hierdoor een verlaging niet ten goede komt aan de klant. Dit komt omdat de klant op basis van zijn budget maandelijks een vast bedrag betaald. Bespreking stuurgroep februari 2018 Bovenstaand antwoord is besproken in de stuurgroep en daarbij werd aangegeven dat inderdaad de vraag daarmede beantwoord is. Behalve het antwoord werd geadviseerd om een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden om daadwerkelijk een lager rentepercentage te realiseren. Met dat voorstel is ingestemd en het onderzoek heeft in de maanden maart en april plaatsgevonden waarbij optie 2 verder is uitgewerkt. Relatie met Kadernota Schuldhulpverlening Op grond van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening is een kadernota Schuldhulpverlening voor de periode vastgesteld. Deze is later ook geldend verklaard voor de periode Momenteel wordt gewerkt aan een nieuwe kadernota waarin de laatste inzichten en projecten worden meegenomen. De Kredietbank verstrekt leningen aan die inwoners die niet terecht kunnen bij een commerciële bank dan wel afhankelijk zijn van fors hogere rentepercentages. Aangezien saneringskredieten hier buiten vallen, is het niet direct een onderwerp voor de kadernota schuldhulpverlening. Echter in het licht van vroegsignalering, een van de fasen in het traject schuldhulpverlening, dan wel het voorkomen van schulden en het noodzakelijk worden van schuldhulpverlening, kan het wel interessant zijn om de verlagingsmogelijkheden te onderzoeken. Gezien deze combinatie is onderstaand voorstel van de Kredietbank ook besproken in de werkgroep Schuldhulpverlening. Inzet sociale leningen In relatie tot genoemde vroegsignalering en preventie is het voorstel om sociale leningen in te zetten bij kleine achterstanden van huur, gas / water / licht of zorgpremie om verdere achterstanden te voorkomen. Die inzet voorkomt hogere kosten voor zowel de organisatie als de klant, zoals schuldsanering en invorderingskosten en kan het voor de klant makkelijker maken om aan het werk te gaan. Genoemde achterstanden zijn slechts een voorbeeld, afhankelijk van de individuele situatie kan een andere inzet worden geadviseerd. 4 van 6

5 De werkgroep Schuldhulpverlening heeft met betrekking tot het aanbod van de Kredietbank opgemerkt dat niet alleen naar de kosten moet worden gekeken, maar ook naar het maatschappelijke en sociale aspect. Daarbij valt te denken aan het beperken dan wel voorkomen van achterstanden, voorkomen van stressvolle situaties en verbeteren van re-integratie mogelijkheden. Financiële consequenties Het gebiedsteam adviseert of in het kader van preventie of om verdere achterstanden te voorkomen gebruik gemaakt wordt van het instrument sociale lening en doet de aanvraag bij KBN. Indien de aanvraag wordt gehonoreerd worden de kosten van de aanvraag en de jaarlijkse beheerskosten vergoed als bijzondere bijstand om niet. Hiermede wordt aangesloten bij de werkwijze voor bewindvoeringskosten. Indien de aanvraag niet door de KBN wordt gehonoreerd wordt eveneens bijzondere bijstand verleend maar dan als lening en afhankelijk van de reden van afwijzing bezien of terugvordering moet worden ingezet. De afwijzing kan namelijk als reden hebben dat de klant onjuiste informatie heeft verstrekt.. e. Kanttekeningen en risico s Beleidsregels: na instemming dienen de beleidsregels Sociale leningen Kredietbank te worden opgesteld, vastgesteld en bekend gemaakt. De beleidsregels zijn een voorwaarde voor een correcte uitvoering. f. Financiële consequenties Bij instemming met het voorstel van de Kredietbank tot verlaging van het rentepercentage voor sociale leningen worden de volgende tarieven gehanteerd: Aanvraag - afwijzing 99,00 Aanvraag - toewijzing 99,00 Beheersvergoeding - jaarlijks bij 2% klantrente 94,00 Het aantal te verwachte aanvragen bedraagt per jaar: 50 Op basis van het verwachte aantal aanvragen bedragen de totale kosten bij een 2% klantrente: jaar ,- jaar ,- jaar ,- De leningen hebben standaard een looptijd van 36 maanden. Het aantal actieve leningen en dus ook de kosten stijgen hierdoor de eerste 3 jaar. Na 3 jaar blijven de kosten constant. 5 van 6

6 Op basis van het aantal schuldhulptrajecten is de verwachte verdeling per gemeente: 55% Waadhoeke, 35% Harlingen en 10% Terschelling en Vlieland dan wel respectievelijk 28, 17 en 5 sociale leningen. De respectievelijke verdeling van de kosten (ingeschat en afgerond): Waadhoeke Harlingen Terschelling/ Vlieland Jaar Jaar Jaar g. Procedures, uitvoering en planning N.v.t. h. Communicatie Intern: bekend maken bij de gebiedsteams Extern: bekend maken bij de huidige partners bij de uitvoering schuldhulpverlening en inwoners binnen het werkgebied (websites gemeenten) i. Bijlagen Geen. 6 van 6