Cursus. Preventie van Drugs, Tabak, en Alcohol misbruik door een goede opvoeding

Transcriptie

1 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 1 / 10 ( ) Cursus Preventie van Drugs, Tabak, en Alcohol misbruik door een goede opvoeding Document met de commentaar op de gekozen oplossing van feit cases voor Fase 3 [6 tot 10/11 jaar], Thema 2 [evolutie van kinderen] Labor improbus omnia vincit Het onvermoeid werken overwint alles

2 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 2 / 10 ( ) 1 Inhoudstafel 1 Inhoudstafel Inleiding Het doel van dit document Versies van dit document Commentaar voor cases voor Fase 3 [6 tot 10/11 jaar], Thema 2 [evolutie van kinderen] Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 1: Groeiende interesse voor leeftijdgenoten Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 2: Groeiende interesse voor leeftijdgenoten: de groepsvorming Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 3: Belang van de groep Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 4: Het zelfbeeld Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 5: Ontwikkeling van de moraal: stap Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 6: Ontwikkeling van de moraal: stap Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 7: Gevoelens en emoties...10

3 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 3 / 10 ( ) 2 Inleiding 2.1 Het doel van dit document De DTA Preventie Cursus is bedoeld om hulpverleners en ouders te leren hoe kinderen op te voeden zodat het risico dat ze aan drugs, tabak, alcohol verslaafd zouden geraken minimaal is. De cursisten moeten cases oplossen via groepsdiscussies. Sommigen van de cases zijn 'feit' cases waarvoor maar één juiste oplossing bestaat. Dit document bevat commentaar bij elke mogelijk door een cursist gekozen oplossing voor een 'feit' case in fase 3 [6 tot 10/11 jaar] voor thema 2 [evolutie van kinderen]. 2.2 Versies van dit document Versies startend met 0 zijn klad versies. Versie Gepubliceerd Commentaar /08/ /08/13 Verduidelijken van commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 5

4 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 4 / 10 ( ) 3 Commentaar voor cases voor Fase 3 [6 tot 10/11 jaar], Thema 2 [evolutie van kinderen] 3.1 Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 1: Groeiende interesse voor leeftijdgenoten In de loop van de vroege schoolperiode doet er zich langzamerhand een verschuiving voor in de sociale oriëntatie van het kind. Hoewel kleuters ook al wel een actieve interesse tonen voor leeftijdgenoten, blijven ze ook tijdens hun spelactiviteiten toch nog het liefst in de buurt van de volwassene. Tussen 6 en 12 jaar komt daar verandering in. Kinderen zoeken dan steeds meer elkaar op om samen allerlei boeiende dingen te beleven. Betekent dat dat de ouders als oninteressant ervaren worden of dat ze onder kritiek komen te staan? Dat zal allicht het geval zijn in de puberteit, maar in de de vroege schoolperiode zijn de ouders nog steeds de belangrijkste referentiefiguren inzake opinies, waarden en normen. En daarnaast blijven de relaties ook erg vriendschappelijk. Schoolkinderen keren zich dus niet af van de volwassene als persoon, maar van de volwassenenwereld. Veel liever creëren ze hun eigen wereldje, vol avontuur en spel. Bron: [PVDL P ]

5 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 5 / 10 ( ) 3.2 Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 2: Groeiende interesse voor leeftijdgenoten: de groepsvorming De kinderen vinden elkaar op school, in de jeugdbeweging of in de buurt. Gaandeweg worden de groepen duurzamer en krijgen ze meer structuur, met strikte toetredingsvoorwaarden en een rolverdeling, en soms ook met aparte rituelen en codetekens. Wat is het belang van persoonlijkheidseigenschappen in zo'n groep? Naarmate de groep meer vaste vorm krijgt, stijgt het belang van persoonlijkheidseigenschappen, zowel om opgenomen te worden in de groep als voor de positie die men erin zal innemen. Er wordt dan vooral uitgekeken naar karakters die bij elkaar passen, en naar interesses die de groep blijvend kunnen samenhouden. Bron: [PVDL P222]

6 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 6 / 10 ( ) 3.3 Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 3: Belang van de groep Ook kinderen die geen deel uitmaken van een hecht gestructureerde groep krijgen te maken met groepsvorming, al was het maar door met leeftijdgenoten samen in dezelfde klas te zitten. Om welk soort groepslidmaatschap het ook mag gaan, de ervaringen die men er opdoet, kunnen een diepgaande invloed hebben op de verdere ontwikkeling. Waarom? Wat leer je er over anderen en over jezelf? Vooreerst is zo'n groep een belangrijke leerschool voor sociale vaardigheden. Het kind komt er in contact met verschillende karakters. Het leert er hoe je efficiënt met anderen kunt omgaan, hoe je tot samenwerking komt, hoe conflicten ontstaan en hoe je die kunt voorkomen of oplossen. Maar in de groep leer je niet alleen iets over anderen. Je kunt er ook heel wat opsteken over jezelf. Enerzijds voel je tot op zkere hoogte zelf wel aan hoe je functioneert binnen zo'n groep. Je merkt bijvoorbeeld waar je goed in bent en welke activiteiten jou minder liggen. Maar tegelijk krijg je ook heel wat feedback vanuit de groep. Op die leeftijd zijn kinderen zich doorgaans heel goed bewust van elkaars eigenaardigheden, en meestal hebben ze er ook geen moeite mee om zonder omwegen te laten merken wat ze van elkaar vinden. Bron: [PVDL P ]

7 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 7 / 10 ( ) 3.4 Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 4: Het zelfbeeld Het zelfbeeld, dat is het geheel van eigenschappen dat iemand zichzelf toekent, krijgt gedurende de vroege schoolperiode geleidelijk een duidelijker invulling. Daar dragen niet alleen de reacties van leeftijdgenoten en de eigen verstandelijke ontwikkeling toe bij. Er zijn daarnaast ook de evaluaties vanwege leerkrachten, sportmonitoren en andere gezagsinstanties en de signalen die het kind van hen opvangt, negatieve of positieve. Dewelke bijvoorbeeld? Wat is van belang voor de geestelijke gezondheid? Negatief signaal: dat het kind nooit aan bod mag komen in de klas. Positief signaal: het kind wordt steevast uitverkoren door de trainer om de kleuren van de voetbalploeg te verdedigen. Voor de geestelijke gezondheid is het van belang dat het kind een realistisch zelfbeeld kan ontwikkelen. Maar het liefst bevat dat toch ook voldoende gunstige elementen opdat het een positieve zelfwaardering zou verwerven. Bron: [PVDL P ]

8 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 8 / 10 ( ) 3.5 Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 5: Ontwikkeling van de moraal: stap 1 Om te bepalen in welk ontwikkelingsstadium iemand zich bevindt, analyseerde Kohlberg de commentaren van kinderen en adolescenten op zogenaamde. "morele dilemma's", zoals de benarde situatie van ene Heinz: "In Europa was er een ernstig zieke vrouw, die leed aan een vorm van kanker. Er was een geneesmiddel dat haar kon genezen. Dat middel had een apotheker in dezelfde stad pas ontdekt. Deze vroeg tweeduizend pond voor een kleine hoeveelheid van het medicijn, niettegenstaande hij maar tweehonderd pond betaald had voor de grondstoffen. Heinz, de man van de zieke vrouw, probeerde zoveel mogelijk geld te lenen, maar kreeg slechts duizend pond bij elkaar. Hij vertelde de apotheker dat zijn vrouw doodziek was en vroeg het medicijn goedkoper te verkopen, ofwel de duizend pond te accepteren, terwijl de rest later zou worden afgerekend. De apotheker weigerde echter: "Neen, ik heb het middel ontdekt en wil er zoveel mogelijk geld aan verdienen". Heinz, ten einde raad, brak bij de apotheker in om het geneesmiddel te stelen". Stap 1 en 2 zijn terug te vinden bij kinderen van 7 tot 11 jaar. Voor stap 1 zijn dit de commentaren bij het geval Heinz: Voor diefstal: "Als je je vrouw laat sterven, dan krijg je moeilijkheden. Men zal je verwijten dat je je geld niet hebt besteed om haar te redden en er zal een onderzoek ingesteld worden". Tegen diefstal: "Je zou best het medicijn niet stelen, want je zou betrapt kunnen worden en in de gevangenis terechtkomen. Wanneer je dan toch niet betrapt zou worden, zou je geweten je geen ogenblik met rust laten". Hoe kan je deze twee commentaren voor het specifieke geval Heinz in één algemene beschrijving voor stap 1 omzetten? Dat Heinz de diefstal pleegt heeft tot gevolg dat zijn vrouw niet sterft maar ook dat Heinz dan moeilijkheden [verwijt, onderzoek] vermijdt, en enkel om die tweede reden wordt de actie [diefstal plegen] goed gevonden. Dat Heinz de diefstal niet pleegt heeft tot gevolg dat zijn vrouw sterft maar ook dat Heinz vermijdt van als dief betrapt te worden en daarom in de gevangenis te belanden, en om die tweede reden wordt de actie [geen diefstal plegen] goed gevonden. De gevolgen van de actie bepalen het al of niet goedvinden van deze actie, onafgezien van de menselijke betekenis of waarde die gehecht wordt aan de gevolgen. Het vermijden van straf en de onvoorwaardelijke onderwerping aan de macht wordt op zichzelf als goed beschouwd, zonder vraag naar een onderliggende morele regelmaat. Bron: [DTA3 H7.2]

9 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 9 / 10 ( ) 3.6 Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 6: Ontwikkeling van de moraal: stap 2 De moraal: wat is 'goed', wat is 'slecht'? Om te bepalen in welk ontwikkelingsstadium iemand zich bevindt, analyseerde Kohlberg de commentaren van kinderen en adolescenten op zogenaamde. "morele dilemma's", zoals de benarde situatie van ene Heinz: "In Europa was er een ernstig zieke vrouw, die leed aan een vorm van kanker. Er was een geneesmiddel dat haar kon genezen. Dat middel had een apotheker in dezelfde stad pas ontdekt. Deze vroeg tweeduizend pond voor een kleine hoeveelheid van het medicijn, niettegenstaande hij maar tweehonderd pond betaald had voor de grondstoffen. Heinz, de man van de zieke vrouw, probeerde zoveel mogelijk geld te lenen, maar kreeg slechts duizend pond bij elkaar. Hij vertelde de apotheker dat zijn vrouw doodziek was en vroeg het medicijn goedkoper te verkopen, ofwel de duizend pond te accepteren, terwijl de rest later zou worden afgerekend. De apotheker weigerde echter: "Neen, ik heb het middel ontdekt en wil er zoveel mogelijk geld aan verdienen". Heinz, ten einde raad, brak bij de apotheker in om het geneesmiddel te stelen". Stap 1 en 2 zijn terug te vinden bij kinderen van 7 tot 11 jaar. Voor stap 2 zijn dit de commentaren bij het geval Heinz: Voor diefstal: "Wanneer men je bij het stelen zou betrappen, dan zou je het medicijn kunnen teruggeven en op die manier een minder zwaar vonnis krijgen. Anderzijds zou gevangenisstraf je eigenlijk niet zoveel kunnen schelen, als je maar je vrouw levend terugvindt bij vrijstelling". Tegen diefstal: "Misschien is de gevangenisstraf gering als je het medicijn steelt, maar je vrouw zal waarschijnlijk sterven voordat je vrij komt, zodat de diefstal niet veel zin heeft. Wanneer je vrouw sterft, hoef je jezelf niets te verwijten; het is immers jouw fout niet dat ze kanker heeft". Hoe kan je deze twee commentaren voor het specifieke geval Heinz in één algemene beschrijving voor stap 2 omzetten? Elke actie die eigen behoeften, en occasioneel ook de behoeften van anderen, bevredigt, wordt als moreel goed beschouwd. Aspecten zoals hoffelijkheid, wederzijdse gelijke behandeling, gelijke verdeling, zijn aanwezig, maar worden steeds op een pragmatische manier geïnterpreteerd. Het is een zaak van "als jij dat doet, doe ik dat", niet van trouw, dankbaarheid of gerechtigheid. Bron: [DTA3 H7.2]

10 Commentaar op oplossing feit cases fase 3 thema 2 Pagina 10 / 10 ( ) 3.7 Commentaar voor Kaartenbundel 1, Bundelcase 7: Gevoelens en emoties Nieuwe verstandelijke mogelijkheden van kinderen in de vroege schoolperiode hebben ook een invloed op het gevoelsleven. Door het feit dat nu meer rekening gehouden kan worden met de omstandigheden en de innerlijke bedoelingen van iemands gedrag, worden gevoelens complexer en meer genuanceerd. Er ontstaan dan bijvoorbeeld meer 'gemengde' gevoelens. Welke voorbeelden daarvan kan je geven? Daarnaast kan het kind ook al makkelijker het 'zogezegd eerlijk uitdrukken' van zijn actuele gemoedstoestand afstemmen op de vereisten van de situatie. Welke voorbeelden daarvan kan je geven? Kinderen in de vroege schoolperiode zijn al beter in staat om controle uit te oefenen op hun gevoelsleven. Vooral wanneer ze overrompeld dreigen te worden door negatieve gevoelens. Welke voorbeelden daarvan kan je geven? Een schoolkind kan 'tamelijk' blij zijn met een verjaardagscadeautje ( Wel leuk bedoeld, maar eigenlijk had ik liever iets anders gekregen ). Of het kind kan iemand 'enerzijds' wel zus maar 'anderzijds' toch maar zo vinden. Op sommige momenten kunnen de spontane gevoelens bijvoorbeeld onderdrukt of verborgen gehouden worden, en kunnen andere gevoelens geveinsd worden die sociaal aanvaardbaar lijken. Negatieve gevoelens: bijvoorbeeld na een mislukking op school of wanneer ze afgewezen of gepest worden door leeftijdgenoten. Ze kunnen dan de gebeurtenissen relativeren, passende steun zoeken, of zelf iets aan de situatie doen. Bron: [PVDL P ]