Per 1 januari 2015 zijn de aanspraken op ouderdomspensioen geconverteerd naar ingangsleeftijd 67. 2

Transcriptie

1 M.C.A. Kroon MSc Stationsweg EJ Purmerend Nederland T D mireille.kroon@towerswatson.com towerswatson.com Correspondentieadres: Postbus 780, 1440 AT Purmerend, Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland T.a.v. de heer M.O.E. Bakker Postbus AT Amsterdam Ref: NSn/655601/P Betreft: Flexibiliseringsfactoren 2016 Geachte heer Bakker, In deze brief treft u de flexibiliseringsfactoren voor Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland aan voor het boekjaar Deze factoren zijn vastgesteld op basis van de methodiek zoals beschreven in de actuariële en bedrijfstechnische nota (abtn) van het fonds. De factoren, alsmede de gehanteerde actuariële grondslagen, zijn opgenomen in de bijlagen bij deze brief. Deze brief is voor u geschreven in het kader van de flexibiliseringsfactoren bij uw fonds. De brief is mogelijk niet geschikt voor gebruik in een andere context of voor andere doeleinden en wij aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor dergelijk gebruik. Methodiek Voor boekjaar 2015 zijn de flexibiliseringsfactoren in lijn met de conversiefactoren 1 - vastgesteld op basis van de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur per 30 september 2014 (zonder demping). Zoals opgenomen in de abtn worden de flexibiliseringsfactoren vanaf boekjaar 2016, in lijn met de methodiek zoals die tot en met boekjaar 2014 van toepassing was, vastgesteld op basis van een gedempte rentetermijnstructuur met een dempingsperiode van vijf jaren (om grote fluctuaties in de factoren te voorkomen). Hierbij wordt gebruik gemaakt van tien meetpunten, namelijk de rentestanden per 30 september en 31 maart van de vijf voorafgaande jaren. Deze demping wordt volgens een ingroeimodel toegepast met als eerste meetpunt de rentetermijnstructuur per 30 september Voor boekjaar 2016 betekent dit dat wordt uitgegaan van drie meetpunten (30 september 2014, 31 maart 2015 en 30 september 2015). De flexibiliseringsfactoren worden jaarlijks per 1 januari aangepast. Actuariële grondslagen Naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek naar de actuariële grondslagen 2 van het fonds heeft het bestuur op 11 december 2015 besloten een aantal actuariële grondslagen te wijzigen, waaronder de partnerfrequenties. Een wijziging van de partnerfrequenties is van invloed op de factoren voor uitruil van en naar partnerpensioen alsmede op de afkoopfactoren voor partnerpensioen. Bij de vaststelling van de in bijlage 2 opgenomen flexibiliseringsfactoren is rekening gehouden met de wijziging van de partnerfrequenties. 1 Per 1 januari 2015 zijn de aanspraken op ouderdomspensioen geconverteerd naar ingangsleeftijd Zie hiervoor onze brief van 8 december Towers Watson Netherlands BV; Handelsregister Amsterdam nr: Op alle door ons geleverde diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing. De algemene voorwaarden liggen op onze kantoren ter inzage en worden u desgewenst toegezonden. Ook zijn ze beschikbaar via towerswatson.com/nl-nl/voorwaarden-en-vergunningen. Pagina 1 van 10

2 Een overzicht van de gehanteerde actuariële grondslagen is opgenomen in bijlage 1. In deze bijlage wordt tevens ingegaan op de aannames voor wat betreft sekseneutraliteit. Vaststelling De flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2016 (ten behoeve van het pensioenreglement) zijn opgenomen in bijlage 2 bij deze brief. In deze bijlage zijn de verschillende mogelijkheden tevens nader toegelicht aan de hand van voorbeelden. Ten opzichte van vorig jaar is in bijlage 2 een tabel toegevoegd met factoren voor een hoog/laag constructie waarbij de hoge uitkering loopt tot de AOW-leeftijd. Voor deze variant is uitgegaan van de AOW-leeftijden zoals opgenomen in de Wet Verhoging AOW- en Pensioenrichtleeftijd (rekening houdend met de in 2015 doorgevoerde versnelde verhoging van de AOW-leeftijd). Wij adviseren het bestuur de in de bijlage opgenomen flexibiliseringsfactoren vast te stellen en deze op te nemen in het pensioenreglement voor Indien het bestuur besluit de factoren vast te stellen, zullen wij de factoren aan uw administrateur Syntrus Achmea doen toekomen in het daarvoor bedoelde format, zodat een en ander kan worden geïmplementeerd in de administratie voor boekjaar Tot het geven van nadere toelichting zijn wij graag bereid. Met vriendelijke groet, Towers Watson Netherlands B.V. drs. B.A. Weijers Bijlage 1 - Actuariële grondslagen en sekseneutraliteit Bijlage 2 - Flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2016 Pagina 2 van 10

3 Actuariële grondslagen en sekseneutraliteit Bijlage 1 Actuariële grondslagen Intrest Conform de rentetermijnstructuur, zoals deze is gepubliceerd door De Nederlandsche Bank (gebaseerd op een UFR-methodiek). Er wordt een demping toegepast over een periode van 5 jaar, waarbij gebruik wordt gemaakt van 10 meetpunten, namelijk de rentestanden per 30 september en 31 maart van de vijf voorafgaande jaren (met als eerste meetpunt 30 september 2014). Voor boekjaar 2016 betekent dit dat wordt uitgegaan van drie meetpunten (30 september 2014, 31 maart 2015 en 30 september 2015). Overlevingsgrondslagen Er wordt gebruik gemaakt van de Prognosetafel van het Koninklijk Actuarieel Genootschap (Prognosetafel AG2014). Hierbij wordt gerekend met sterfteprognoses met verwachte verbeteringen in de overlevingskansen. Er worden geen leeftijdscorrecties toegepast. Wel wordt er rekening gehouden met een fondsspecifieke ervaringssterfte (Towers Watson 2014). Partnerfrequenties Leeftijdsverschil Voor latent partnerpensioen, behorend bij niet ingegaan ouderdomspensioen wordt het systeem van onbepaalde partner gehanteerd, uitgaande van partnerfrequenties op basis van CBS data Op de pensioenleeftijd wordt iedereen geacht een partner te hebben. Na de pensioendatum wordt gebruik gemaakt van het systeem van bepaalde partner. De factoren voor uitruil van ouderdomspensioen naar extra latent partnerpensioen zijn (in afwijking van de overige factoren) vastgesteld op basis van het bepaalde partnersysteem. Dit vanuit de gedachte dat er alleen gebruik zal worden gemaakt van deze mogelijkheid indien er sprake is van een partner. Het leeftijdsverschil tussen man en vrouw is op 3 jaar gesteld (man ouder dan vrouw). Sekseneutraliteit De flexibiliseringsfactoren dienen collectief en sekseneutraal te worden vastgesteld. Ten behoeve hiervan is een sekseneutrale verdeling van 80% mannen en 20% vrouwen gehanteerd. Het betreft hierbij de gemiddelde (afgeronde) verhouding in de TV per 30 september 2015 tussen de mannen en de vrouwen, waarbij alleen is gekeken naar de actieve, premievrije en arbeidsongeschikte deelnemers tussen de leeftijden 50 en 67 jaar. Deze groep zal in de aankomende periode namelijk het eerste gebruik maken van de mogelijkheid tot flexibilisering van het pensioen. Afkoop Bij de bepaling van de factoren voor afkoop van kleine pensioenen is de verdeling tussen mannen en vrouwen bepaald op basis van het gehele deelnemersbestand (voor zover niet ingegaan) per 30 september Voor deze factoren is een verdeling van 75% mannen en 25% vrouwen gehanteerd. Uitruil Een sekseneutrale ruilvoet voor uitruil van latent partnerpensioen in levenslang ouderdomspensioen levert actuarieel gezien voor vrouwen een winst op en voor mannen een verlies. Om hiervoor te corrigeren zijn wij ervan uitgegaan dat 20% van de mannen en 40% van de vrouwen kiest voor de mogelijkheid tot uitruil van latent partnerpensioen in levenslang ouderdomspensioen. Deze percentages zijn in het boekjaar 2015 gehanteerd, gebaseerd op ervaringen bij Deutsche Bank uit het verleden en rekening houdend met een veiligheidsmarge. Vanwege het geringe aantal uitruilgevallen in 2015 zien wij geen reden om voor het boekjaar 2016 af te wijken van deze percentages. Wij zullen de uitruilgevallen jaarlijks blijven monitoren, wat in de toekomst mogelijk aanleiding kan geven om de uitruilkansen te herzien. Pagina 3 van 10

4 Bijlage 2 Flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2016 De in deze bijlage opgenomen factoren kunnen voor alle (gewezen) deelnemers, die nog geen gebruik hebben gemaakt van de in deze bijlage opgenomen keuzemogelijkheden, door het bestuur na ingewonnen actuarieel advies worden gewijzigd. De in deze bijlage opgenomen factoren gelden vanaf 1 januari 2016 tot en met 31 december Uitstellen of vervroegen van het levenslang/tijdelijk ouderdomspensioen Gewenste pensioenleeftijd Factor levenslang ouderdomspensioen (67) Factor tijdelijk ouderdomspensioen (62-65) 60 0,6949 0, ,7294 0, ,7665 1, ,8064 1, ,8493 3, jaar en 11 maanden 0, , ,8956 n.v.t. 66 0,9457 n.v.t. 67 1,0000 n.v.t. 68 1,0598 n.v.t. 69 1,1265 n.v.t. 70 1,2012 n.v.t. Voor tussenliggende leeftijden kan lineair worden geïnterpoleerd voor wat betreft vervroeging/ uitstel van het levenslang ouderdomspensioen. Echter, indien een deelnemer wenst vervroeging/ uitstel op het tijdelijk ouderdomspensioen toe te passen met een gewenste ingangsleeftijd op een gebroken leeftijd, zal voor deze situatie op individueel niveau de betreffende factor worden vastgesteld. Voorbeeld 1 Indien een 60-jarige deelnemer kiest om levenslang ouderdomspensioen vanaf 67 jaar te vervroegen in direct ingaand levenslang ouderdomspensioen, dan wordt het levenslang ouderdomspensioen vanaf 67 jaar vermenigvuldigd met 0,6949. Het direct ingaand levenslang ouderdomspensioen (vanaf leeftijd 60) bedraagt dan (= x 0,6949). Het partnerpensioen verandert niet door vervroeging van het ouderdomspensioen, en is dus gelijk aan het partnerpensioen vóór toepassing van vervroeging. Voorbeeld 2 Indien een 62-jarige deelnemer kiest om tijdelijk ouderdomspensioen tussen 62 en 65 jaar uit te stellen in een tijdelijk ouderdomspensioen tussen 63 en 65 jaar, dan wordt het tijdelijk ouderdomspensioen tussen 62 en 65 jaar vermenigvuldigd met 1,5050. Er resulteert dan een jaarlijks tijdelijk ouderdomspensioen tussen 63 en 65 jaar van (= x 1,5050). Pagina 4 van 10

5 Extra levenslang ouderdomspensioen in ruil voor tijdelijk ouderdomspensioen Indien door uitstel van het tijdelijk ouderdomspensioen het fiscaal maximum wordt bereikt, wordt het meerdere omgezet in extra ouderdomspensioen. Uitgestelde ingangsleeftijd Extra OP vanaf leeftijd 67 (% van bovenmatig TOP) 62 0, , , jaar en 11 maanden 0,0049 Voor tussenliggende leeftijden kan lineair worden geïnterpoleerd. Voorbeeld Indien een deelnemer door uitstel van het tijdelijk ouderdomspensioen (naar leeftijd 63) boven het fiscale maximum uitkomt, wordt het meerdere omgezet in extra ouderdomspensioen vanaf leeftijd 67. Het extra ouderdomspensioen vanaf leeftijd 67 bedraagt in dit geval (= 0,1211 x ). Door de omzetting resulteert geen extra partnerpensioen. Hoog/laag constructie bij het levenslang ouderdomspensioen (vaste duur hoge uitkering) In de onderstaande tabel wordt aangegeven hoeveel extra uitkering kan worden verkregen voor een bepaalde periode (periode hoog ) indien 1 euro levenslang ouderdomspensioen wordt ingeleverd. Gewenste pensioenleeftijd Hoog voor 5 jaar, Hoog voor 10 jaar, 60 4,5331 2,3519 n.v.t. 61 4,4088 2,2915 n.v.t. 62 4,2827 2,2304 n.v.t. 63 4,1551 2,1689 n.v.t. 64 4,0263 2,1071 n.v.t. 65 3,8964 2,0451 2, ,7658 n.v.t. 2, ,6346 n.v.t. 2, ,5034 n.v.t. 2, ,3722 n.v.t. 2, ,2416 n.v.t. 3,2416 Hoog tot leeftijd 75, Voorbeeld 1 (hoog voor 5 jaar, ) Stel een deelnemer heeft levenslang ouderdomspensioen opgebouwd, ingaand vanaf leeftijd 67. Als de deelnemer vanaf leeftijd 61 tot leeftijd 66 (5 jaar) een hoger pensioen wenst en daarna een lager pensioen, dan zal eerst het ouderdomspensioen vanaf leeftijd 67 worden vervroegd naar een ouderdomspensioen vanaf leeftijd 61. Door toepassing van de vervroegingsfactor resulteert dan een levenslang ouderdomspensioen van (= x 0,7294). Vervolgens kan er bijvoorbeeld voor worden gekozen om 400 van dit pensioen uit te ruilen voor een extra tijdelijk pensioen tot leeftijd 66. Het extra pensioen dat kan worden verkregen voor 400 bedraagt (= 400 x 4,4088). Dit leidt tot de volgende pensioensituatie: Vanaf leeftijd 61 tot leeftijd 66 (hoog) = / Vanaf leeftijd 66 tot overlijden (laag) = /- 400 De lage uitkering bedraagt hier 80% (= / x 100%) van de hoge uitkering. Pagina 5 van 10

6 Voorbeeld 2 (hoog voor 10 jaar, ) Stel een deelnemer heeft levenslang ouderdomspensioen opgebouwd, ingaand vanaf leeftijd 67. Als de deelnemer vanaf leeftijd 63 tot leeftijd 73 (10 jaar) een hoger pensioen wenst en daarna een lager pensioen, dan zal eerst het ouderdomspensioen vanaf leeftijd 67 worden vervroegd naar een ouderdomspensioen vanaf leeftijd 63. Door toepassing van de vervroegingsfactor resulteert dan een levenslang ouderdomspensioen van (= x 0,8064). Vervolgens kan er bijvoorbeeld voor worden gekozen om van dit pensioen uit te ruilen voor een extra tijdelijk pensioen tot leeftijd 73. Het extra pensioen dat kan worden verkregen voor bedraagt (= x 2,1689). Dit leidt tot de volgende pensioensituatie: Vanaf leeftijd 63 tot leeftijd 73 (hoog) = / Vanaf leeftijd 73 tot overlijden (laag) = / De lage uitkering bedraagt hier 77% (= / x 100%) van de hoge uitkering. Voorbeeld 3 (hoog tot leeftijd 75, ) Stel een deelnemer heeft levenslang ouderdomspensioen opgebouwd, ingaand vanaf leeftijd 67. Als de deelnemer vanaf leeftijd 68 tot leeftijd 75 een hoger pensioen wenst en daarna een lager pensioen, dan zal eerst het ouderdomspensioen vanaf leeftijd 67 worden uitgesteld naar een ouderdomspensioen vanaf leeftijd 68. Door toepassing van de uitstelfactor resulteert dan een levenslang ouderdomspensioen van (= x 1,0598). Vervolgens kan er bijvoorbeeld voor worden gekozen om van dit pensioen uit te ruilen voor een extra tijdelijk pensioen tot leeftijd 75. Het extra pensioen dat kan worden verkregen voor bedraagt (= x 2,5540). Dit leidt tot de volgende pensioensituatie: Vanaf leeftijd 68 tot leeftijd 75 (hoog) = / Vanaf leeftijd 75 tot overlijden (laag) = / De lage uitkering bedraagt hier 79% (= / x 100%) van de hoge uitkering. Pagina 6 van 10

7 Hoog/laag constructie bij het levenslang ouderdomspensioen (hoge uitkering tot AOW-leeftijd) In de onderstaande tabel wordt aangegeven hoeveel extra uitkering kan worden verkregen tot de AOW-leeftijden (periode hoog ) indien 1 euro levenslang ouderdomspensioen wordt ingeleverd. Gewenste Pensioenleeftijd Hoog tot leeftijd 65 jaar en 6 maanden, Hoog tot leeftijd 65 jaar en 9 maanden, Hoog tot leeftijd 66 jaar, Hoog tot leeftijd 66 jaar en 4 maanden, Hoog tot leeftijd 66 jaar en 8 maanden, Hoog tot leeftijd 67 jaar, 60 4,1320 3,9579 3,7986 3,6061 3,4333 3, ,8861 4,6348 4,4088 4,1409 3,9049 3, ,0723 5,6739 5,3253 4,9238 4,5802 4, ,2079 7,4694 6,8540 6,1776 5,6249 5, , ,3160 9,9112 8,5066 7,4542 6, , , , , ,4773 9, jaar en 5 maanden 224, , , , , , jaar en 8 maanden n.v.t. 222, , , , , jaar en 11 maanden n.v.t. n.v.t. 220, , , , jaar en 3 maanden n.v.t. n.v.t. n.v.t. 217, , , jaar en 7 maanden n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 214, , jaar en 11 maanden n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 212,3256 Voorbeeld Stel een deelnemer heeft levenslang ouderdomspensioen opgebouwd, ingaand vanaf leeftijd 67. Als de deelnemer vanaf leeftijd 60 met pensioen wil en vanaf leeftijd 60 tot de AOW leeftijd (in dit voorbeeld 65 jaar en 6 maanden) een hoger pensioen wenst en daarna een lager pensioen, dan zal eerst het ouderdomspensioen vanaf leeftijd 67 worden vervroegd naar een ouderdomspensioen vanaf leeftijd 60. Door toepassing van de vervroegingsfactor resulteert dan een levenslang ouderdomspensioen van (= x 0,6949). Vervolgens kan er bijvoorbeeld voor worden gekozen om van dit pensioen uit te ruilen voor een extra tijdelijk pensioen tot de AOW leeftijd. Het extra pensioen dat kan worden verkregen voor bedraagt (= x 4,1320). Dit leidt tot de volgende pensioensituatie: Vanaf leeftijd 60 tot leeftijd 65 jaar en 6 maanden (hoog) = / Vanaf leeftijd 65 jaar en 6 maanden tot overlijden (laag) = / De lage uitkering bedraagt hier 59% (= / x 100%) van de hoge uitkering. De lage uitkering mag niet minder dan 75% van de hoge uitkering bedragen. Bij deze vergelijking mag echter, voor zover de hoge uitkering een periode vóór de AOW-leeftijd betreft, tweemaal de enkelvoudige AOW voor een gehuwde (inclusief vakantietoeslag) (niveau per 1 januari 2016: ), buiten beschouwing blijven. Het meerdere boven de 75%-grens bedraagt (= / / 75%), hetgeen binnen de blijft, waardoor deze keuze toch is toegestaan. Pagina 7 van 10

8 Extra levenslang ouderdomspensioen in ruil voor latent partnerpensioen (op pensioendatum) Pensioenleeftijd Euro extra levenslang ouderdomspensioen in ruil voor 1 partnerpensioen 60 0, , , , , , , , , , ,2859 Voor tussenliggende leeftijden kan lineair worden geïnterpoleerd. Voorbeeld Stel een 67-jarige deelnemer heeft levenslang ouderdomspensioen (ingaand vanaf leeftijd 67) en levenslang partnerpensioen opgebouwd. Indien de deelnemer kiest om het partnerpensioen volledig uit te ruilen voor extra levenslang ouderdomspensioen, dan bedraagt dit extra levenslang ouderdomspensioen (= 0,2502 x 7.000). Het totale levenslang ouderdomspensioen (ingaand vanaf leeftijd 67) bedraagt dan , en er is geen partnerpensioen meer verzekerd. Extra partnerpensioen in ruil voor levenslang ouderdomspensioen (op pensioendatum) Pensioenleeftijd Euro extra partnerpensioen in ruil voor 1 levenslang ouderdomspensioen 60 4, , , , , , , , , , ,0813 Voor tussenliggende leeftijden kan lineair worden geïnterpoleerd. Voorbeeld Stel een 67-jarige deelnemer heeft levenslang ouderdomspensioen (ingaand vanaf leeftijd 67) en levenslang partnerpensioen opgebouwd. Indien de deelnemer kiest om 200 van het levenslang ouderdomspensioen uit te ruilen voor extra partnerpensioen, dan bedraagt dit extra partnerpensioen 707 (= 3,5362 x 200). Na uitruil bedraagt het levenslang ouderdomspensioen (ingaand vanaf leeftijd 67) dan 9.800, en bedraagt het partnerpensioen (= ). Pagina 8 van 10

9 Extra partnerpensioen in ruil voor levenslang ouderdomspensioen (bij beëindiging deelnemerschap) Leeftijd Euro extra partnerpensioen in ruil voor 1 levenslang ouderdomspensioen Leeftijd Euro extra partnerpensioen in ruil voor 1 levenslang ouderdomspensioen 20 4, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5362 Voor tussenliggende leeftijden kan lineair worden geïnterpoleerd. Pagina 9 van 10

10 Afkoopfactoren kleine pensioenen Afkoopbedrag boekjaar 2015: 462,88 Afkoopbedrag boekjaar 2016: nog niet bekend Afkoop- LOP67 TOP62-65 latent PP Ing PP Afkoop- Ing PP leeftijd leeftijd 15 4,1193 0,8989 0, , , ,2679 0,9325 0, , , ,4216 0,9673 0, , , ,5806 1,0033 0, , , ,7449 1,0405 0, , , ,9146 1,0790 0, , , ,0899 1,1185 1, , , ,2710 1,1592 1, , , ,4578 1,2010 1, , , ,6507 1,2440 1, , , ,8496 1,2882 1, , , ,0547 1,3338 1, , , ,2659 1,3804 1, , , ,4833 1,4279 1, , , ,7072 1,4764 1, , , ,9375 1,5259 1, , , ,1742 1,5761 1, , , ,4175 1,6270 1, , , ,6672 1,6784 1, , , ,9231 1,7301 1, , , ,1854 1,7820 1, , , ,4537 1,8336 1, , , ,7279 1,8848 2, , , ,0075 1,9353 2, , , ,2924 1,9848 2, , , ,5820 2,0330 2, , , ,8758 2,0793 2, , , ,1732 2,1229 2, , , ,4736 2,1643 2, , , ,7762 2,2051 2, , ,0800 2,2465 2, , ,3837 2,2893 2, , ,6860 2,3333 2, , ,9867 2,3785 3, , ,2855 2,4254 3, , ,5828 2,4740 3, , ,8786 2,5241 3, , ,1736 2,5758 3, , ,4680 2,6285 3, , ,7623 2,6813 3, , ,0567 2,7328 3, , ,3528 2,7814 3, , ,6507 2,8261 4, , ,9510 2,8661 4, , ,2538 2,9006 4, , ,5577 2,9290 4, , ,8639 2,9522 4, , ,1707 2,9716 4, , ,4776 1,9869 4, , ,7840 0,9965 4, , ,0907 n.v.t. 4, , ,3977 n.v.t. 4, , ,7078 n.v.t. 4, , ,0180 n.v.t. 4, , ,3274 n.v.t. 4, , ,6360 n.v.t. 4, ,5826 Voor tussenliggende leeftijden kan lineair worden geïnterpoleerd. Pagina 10 van 10