INHOUDSOPGAVE. 1. INLEIDING Inleiding 4

Transcriptie

1 PROGRAMMABEGROTING 2013

2 2

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Inleiding 4 2. PROGRAMMA S Overzicht programma s en producten 6 1. Veiligheid 7 2. Openbaar onderwijs 9 3. Gemeenschapsvoorzieningen Maatschappelijke activering Werk en Inkomen Beheer openbare ruimte Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting Lokale lasten en algemene dekkingsmiddelen. 25 Overzicht algemene dekkingsmiddelen PARAGRAFEN 1. Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Lokale heffingen Bestuur MEERJARENPERSPECTIEF Budgetautorisatie 61 Meerjarenperspectief Overzicht producten BIJLAGEN Kerngegevens 64 Meerjarenperspectief Overzicht reserves en voorzieningen Ontwikkeling reserves en voorziening Overzicht kapitaallasten 81 Overzicht langlopende geldleningen 82 Overzicht gewaarborgde geldleningen 83 Overzicht kapitaaluitgaven 84 Overzicht personele sterkte 85 Overzicht EMU-saldo 86 3

4 Hoofdstuk 1 INLEIDING Hierbij bieden wij u een raadsvoorstel met als onderwerp programmabegroting 2013 voor besluitvorming aan. In deze collegeperiode is dit de derde begroting die wij u voorleggen. Deze begroting sluit aan bij de grote lijnen die college en raad hebben uitgezet. Vanzelfsprekend begint dat met onze toekomstvisie, het Land van Slochteren Voor de (middel)lange termijn is de toekomstvisie nog steeds het ijkpunt voor de onze gemeente. We willen graag dat de gemeente Slochteren zich in deze richting ontwikkelt. In het coalitieakkoord is deze toekomstvisie meer concreet gemaakt in beleid en initiatieven voor de collegeperiode In het voorjaar, halverwege de collegeperiode hebben we de (tussen)balans opgemaakt. Wat is er de eerste twee jaar van deze collegeperiode al gerealiseerd, uitgaande van de ambities van het coalitieakkoord 'Samen doen, samen verantwoordelijk 2'? Die tussenbalans maakte het mogelijk antwoord te geven op de vraag: en wat doen we vervolgens in de tweede helft van deze collegeperiode? Het gaat dan om het formuleren van doelen die ambitie uitstralen, maar tegelijkertijd voldoende realistisch zijn om in twee jaar tot tastbare resultaten te leiden. Als we in het voorjaar van 2014 terug kijken op deze collegeperiode, waarin zit dan het verschil, wat was er zonder de inzet van dit college niet tot stand gekomen? Deze ambitie heeft geleid tot de keuze van college en raad voor de zes van Slochteren. Zes speerpunten, waar wij ons met alle kracht voor inzetten, die laten zien dat we vertrouwen hebben in de kracht van mensen en daarmee in de toekomst. De zes van Slochteren hebben vanzelfsprekend ook een prominente plaats in deze begroting, als bijzondere accenten die we aanbrengen in de programma's en paragrafen. De zes van Slochteren zijn: 1. Uitvoeren van de perspectiefwissel, inclusief een visie op voorzieningen 2. Gedecentraliseerde taken in het sociale domein op Slochter leest schoeien, met de focus op jeugd en preventie 3. Werkgeversbenadering en een goed ondernemersklimaat 4. Slochterhaven 5. Plattelandsontwikkeling en gebiedsmarketing 6. Meerstad, een nieuwe kern in Slochteren Dat in de zes van Slochteren de uitvoering van de perspectiefwissel op nummer een staat, is voor ons niet minder dan vanzelfsprekend. Omdat Slochteren een duurzaam zelfstandige gemeente wil zijn, betekent dat er een gezond evenwicht moet blijven tussen inkomsten en uitgaven, op kortere en langere termijn. Daarnaast willen we ook een bestuurskrachtige gemeente zijn, die in staat is antwoord te geven op de uitdagingen die op ons af komen. Dat maakt het van belang dat we huidige en toekomstige taken op een adequaat niveau uit kunnen voeren. Daarom moeten we, ook vanwege de eisen die andere overheden aan ons stellen, blijven investeren in onze kwaliteit van dienstverlening en in het digitaal aanbieden van diensten en producten. Om de financiële taakstelling van de perspectiefwissel te behalen, een ombuiging van 3 miljoen euro in 2015, zijn er alleen middelen beschikbaar voor nieuw beleid als dit de beleidsmatige en financiële realisatie van de taakstelling dichterbij brengt en als een investering absoluut onontkoombaar is. Daarom stellen we het innovatiebudget in voor het ondersteunen van eigen-kracht initiatieven. Hiermee bieden we ruimte ook financieel voor de samenleving om een actieve rol te kiezen en invulling te geven aan de eigen verantwoordelijkheid. Uit de saldireserve maken we in de komende drie jaar telkens vrij om de omslag die de perspectiefwissel vraagt te bespoedigen. Door cofinanciering uit andere bronnen zal het rendement van dit bedrag nog groeien. Het andere belang van de perspectiefwissel zit in de verschuiving in de verdeling van taken en verantwoordelijkheden: meer ruimte en verantwoordelijkheid voor de inwoners zelf en een minder grote rol voor de lokale overheid. Mede daarom hebben we in de zes van Slochteren prioriteit gegeven aan het opstellen van een voorzieningenvisie. Om ook op dit gebied een duurzame en zelfstandige gemeente te zijn, zullen we moeten kiezen voor een 4

5 pakket maatschappelijke voorzieningen dat we ook in de toekomst in stand kunnen houden. Dit vraagt om een maatvoering die past bij demografische ontwikkelingen, bij een veranderende stijl van leven en een overheid die maar zeer beperkt financiële middelen vrij kan maken voor de instandhouding van publieke voorzieningen. In de loop van 2013 brengen we cijfers, trends en ontwikkelingen in kaart, als vertrekpunt voor de inhoudelijke keuzes die we in een volgende raads- en collegeperiode moeten maken. Raad en college delen de opvatting dat de planning en controlcyclus vooral dient om met elkaar in gesprek te gaan over gewenste maatschappelijke effecten van het beleid, wat er voor nodig is om deze te bereiken, hoeveel dat mag kosten en, als we terugkijken op de voorbije periode, of deze verwachtingen zijn uitgekomen. Vertrouwen over en weer is daarvoor de basis. Dat vertrouwen groeit als we scherper en transparanter aan kunnen geven wat we precies willen bereiken, wat we daarvoor gaan doen en wat dat mag kosten. In het voortdurende proces van leren en verbeteren zetten we in deze programmabegroting een betekenisvolle stap, nu nog bij wijze van experiment. We hebben voor elk van de zes van Slochteren een of meer prestatieindicatoren benoemd. Deze prestatieindicatoren laten zien wat we in 2013 willen bereiken op deze zes speerpunten. Vervolgens kunnen we in de bestuursrapportage en in de jaarrekening, aan de raad en aan de inwoners laten zien of dit ook gelukt is. Hebben we gedaan wat we afgesproken hebben en heeft dat het resultaat gehad dat we ervan mochten verwachten? De ervaringen die we met deze beperkte set van prestatieindicatoren op gaan doen, binnen de zes van Slochteren, zullen we gebruiken bij het evalueren en verbeteren van de planning en controlcyclus voor de nieuwe raads- en collegeperiode. De uitkomst van de programmabegroting 2013 is een tekort van circa Voor de jaren 2014 tot en met 2016 is er sprake van een positief saldo. Gezien de onzekerheid over het beleid van de rijksoverheid en de financiële effecten daarvan voor de gemeenten denken wij er goed aan te doen de financiële ruimte van deze jaren beschikbaar te houden om deze onzekerheden op te kunnen vangen, zonder dat dit ons dwingt tot een nieuwe bezuinigingsronde. Vanzelfsprekend streven wij er naar ook in deze tijden de lokale lasten voor onze inwoners op een zo laag mogelijk peil te houden. Bij de OZB zal de opbrengst met 3,5% stijgen. Dit is de reguliere aanpassing van 1,5% en daarnaast 2% zoals al besloten was in de perspectiefwissel. De tarieven voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing zullen we door kostenbewust en efficiënt te werken met 5% respectievelijk 4% laten dalen. Daarmee worden de stijging van de lokale lasten beperkt voor de inwoners. De cijfers De financiële uitkomst van deze begroting ligt de lijn van de meerjarenbegroting Het jaar 2013 laat een tekort zien maar 2014 tot en met 2016 laten overschotten zien. Gelijktijdig met de behandeling van de programmabegroting zullen de belastingverordeningen aan de raad worden voorgelegd. 5

6 Hoofdstuk 2 PROGRAMMA S Overzicht Programma s Overzicht programma s en producten Op basis van de Financiële beheersverordening wordt bij iedere begroting en jaarstukken een overzicht gegeven welke producten uit de productraming onder welke programma s horen. Onderstaand treft u het overzicht aan met de aanwezige programma s met daarbij aangegeven welke producten de afzonderlijke programma s bevatten. Omschrijving Programmanaam Omvat de producten 1. Veiligheid 26. brandweer 27. veiligheid 2. Openbaar onderwijs 14. openbaar onderwijs 3. Onderhoud 11. kinderen gemeenschapsvoorzieningen 13. lokaal onderwijs 22. sport 23. dorpshuizen 4. Maatschappelijke activering 7. opvang nieuwkomers 8. individuele voorzieningen 9. gezondheidszorg 10. jeugd 12. algemene voorzieningen 24. recreatie en toerisme 25. kunst en cultuur 30. informatie en advies 31. leefbaarheid 32. mantelzorg en vrijwilligers 33. financiële ondersteuning 5. Werk en Inkomen 4. inkomen 5. werk 6. economische zaken 6. Beheer openbare ruimte 15. groenbeheer 16. infrastructuur 17. afval 18. riool en openbare hygiëne 19. milieu 7. Ruimtelijke ontwikkeling en 20. bouwen en wonen volkshuisvesting 21. ruimtelijke plannen 8. Lokale lasten en algemene dekkingsmiddelen. 1. bestuursorganen raad 2. bestuursorganen college 3. bevolking 28.financiering en algemene dekkingsmiddelen. 50. beschikking reserves 6

7 Programma 1 Programmabeschrijving Veiligheid Veiligheid Beleidskaders Regionaal Beheersplan Rampenbestrijding Regionaal Repressief Dekkingsplan Verordening brandweerzorg en Rampenbestrijding Verordening brandveiligheid en hulpverlening Besluit Externe Veiligheid Drank-en horecaverordening Wat willen we bereiken? Een veilige woon- en leefomgeving voor mens en dier. De zorg richt zich daarbij vooral op het voorkomen van onveiligheid en onveiligheidsgevoelens. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 Er vindt een transitie plaats van het veiligheidshuis van het Openbare Ministerie naar de Groninger gemeenten. Daarvoor dienen de voor 2013 beschikbaar gestelde gelden structureel in de begroting te worden opgenomen vanaf Jaarlijks gaat het hierbij om een bedrag van Ten aanzien van de nazorgplicht gedetineerden wordt onderzocht of deze regionaal kan worden opgepakt. Het Integraal Veiligheidsbeleid (IV-beleid), wat voor vier jaren geldt, zal naar verwachting in 2012 in de raad worden behandeld. Jaarlijks worden vanuit de in het IV-beleid genoemde veiligheidsthema s de lokale prioriteiten benoemd. Deze worden door de raad vastgesteld. In 2012/2013 zal de nulmeting van het project Regionalisering Brandweer worden afgerond zodat er een principebesluit kan worden genomen. Tevens wordt de nulmeting gebruikt voor het opstellen van de begroting Regionalisering brandweer. Op korte termijn vindt een wetswijziging plaats waarin staat dat alle brandweerkorpsen moeten regionaliseren. Daardoor verdwijnen de brandweerkorpsen bij de gemeenten en worden deze ondergebracht bij de regionale brandweer. Op dit moment bevindt de brandweer Groningen zich in het regionaliseringsproces. Landelijke politie. Om efficiënter te werken en de politie meer als eenheid te laten fungeren, komt er één nationale politie. Naar verwachting start de nationale politie in de loop van Lokale prioritering blijft ook bij de landelijke politie van kracht. Daardoor zal de vorming van de landelijke politie naar verwachting geen grote veranderingen brengen voor de gemeente Slochteren. Wat zijn onze meetpunten? Niet van toepassing. 7

8 Programma: 1 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting 2016 Meerjarenbegroting TOTAAL Toelichting nieuw beleid In verband met de transitie zijn er structureel middelen nodig ten bedrage van voor het veiligheidshuis. 8

9 Programma 2 Programmabeschrijving Openbaar Onderwijs Dit programma beschrijft de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan het openbaar primair onderwijs. Omdat de uitvoering met ingang van 1 januari 2008 in handen is van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs Slochteren wordt volstaan met een korte tekst. Beleidskaders Statuut Stichting Openbaar Primair Onderwijs Slochteren. Akte bestuursoverdracht openbaar onderwijs. Wat willen we bereiken? Het continueren van kwalitatief goed openbaar onderwijs door een goed functionerend bestuur voor het openbaar onderwijs dat de belangen van haar onderwijs op een juiste wijze behartigt. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 De raad stelt de begroting 2014 en de jaarrekening 2012 van het bestuur vast. Het nakomen van de gemaakte financiële dienstverleningsafspraken. Middels structureel overleg bewaken dat het bestuur van het openbaar onderwijs haar taak goed uitvoert. Het traject rond de bestuurlijke fusie van OPOS zal worden afgerond in Wat zijn onze meetpunten? Niet van toepassing. 9

10 Programma: 2 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Meerjarenbegroting TOTAAL Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting Toelichting nieuw beleid Niet van toepassing. 10

11 Programma 3 Programmabeschrijving Gemeenschapsvoorzieningen In dit programma komen de voorzieningen aan de orde die gemeenschappelijk zijn, en derhalve de sociale samenhang in de kernen bevorderen, zoals sport en onderwijs. Beleidskaders Wmo beleidsplan Meedoen door ontmoeten en verbinden, mei Nota integraal jeugdbeleid Jong Slochteren doet mee! Verordening Voorzieningen huisvesting onderwijs gemeenten Slochteren. Handhaving- en sanctiebeleid gemeenten betreffende kwaliteit en handhaving kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen. Wat willen we bereiken? Gemeenschapsvoorzieningen (algemeen) Het op peil houden van een adequaat voorzieningenniveau door middel van een actieve rol van inwoners bij de instandhouding van deze voorzieningen. Sport Een sportieve gemeente door middel van het versterken van het gezond gedrag, een afname van de bewegingsarmoede en het stoppen van de groei van het aantal jeugdigen met overgewicht en verbetering van de afstemming van het sportaanbod op de jeugd. Dorpshuizen Het bevorderen van het meedoen in de samenleving door ontmoeting, middels goed functionerende ontmoetingspunten. Lokaal onderwijsbeleid: Adequate uitvoering wettelijke taken op het gebied van lokaal onderwijsbeleid. Kinderopvang: Kinderen optimale ontwikkelingskansen bieden in een veilige, gezonde en stimulerende omgeving waardoor er voor ouders mogelijkheden ontstaan om zorg en arbeid te combineren. Gebouwenbeheer Het in stand houden van veilige en toegankelijke gemeentelijke gebouwen, welke voldoen aan alle wet- en regelgeving. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 In de begroting 2012 hebben we aangekondigd dat we een visie op voorzieningen willen opstellen. In de perspectiefwissel is eveneens vastgesteld dat een visie op maatschappelijke accommodaties noodzakelijk is. Dit is zodanig complex en essentieel voor de toekomst dat we dit zorgvuldig willen oppakken. Daar nemen we de tijd voor; afronden voor het eind van 2012 zoals de andere maatregelen uit de perspectiefwissel, zal niet gaan. In 2012 / 2013 willen we basisgegevens verzamelen om later verstandige keuze te kunnen maken. In 2012 zijn we gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden tot deelname aan de rijksregeling Buurtsportcoaches. Het onderzoek is erop gericht om samen te werken met externe partijen. De uitkomsten verwachten we aan het einde van Daarna zal een besluit worden genomen over een eventuele invulling in

12 De huidige voorzieningenvisie van Meerstad moet worden geactualiseerd. Dit doen we binnen de Gemeenschappelijke Regeling Meerstad. Wat zijn onze meetpunten? Plattelandsontwikkeling en gebiedsmarketing; Eind 2013 is er een plattelandshuis in werking die projectaanvragers vanuit de plattelandsregio ondersteunt. Slochteren participeert in het plattelandshuis. Eind 2013 is er een nieuwe werkstructuur in de plattelandsregio met een Lokale Actie Groep en een stuurgroep (waarin de overheden plaats hebben) In 2013 wordt gestart met het opstellen van een nieuwe gebiedsagenda voor de komende Leaderperiode. In 2013 houden we bij hoeveel subsidie (van ons en van anderen) in de gemeente Slochteren terechtkomt Meerstad, een nieuwe kern in Slochteren. In 2013 is er een relatie tussen de gemeente en een organisatievorm van de bewoners van Meerstad. Samen met Bureau Meerstad gaan we de bewoners uitdagen om te experimenteren met vernieuwende activiteiten Programma: 3 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Meerjarenbegroting Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting TOTAAL Toelichting nieuw beleid De uitgaven en inkomsten voor de tijdelijke schoolvoorziening Meerstad is opgenomen in de meerjarenbegroting. 12

13 Programma 4 Programmabeschrijving Maatschappelijke Activering Met dit programma willen we de zelfredzaamheid en participatie van burgers bevorderen zodat alle inwoners kunnen meedoen aan het maatschappelijk leven. Beleidskaders Wmo beleidsplan, 2008 Verordening individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Jeugdbeleidsplan Jong Slochteren doet mee!, mei 2009 Cultuurnota, 2009 Verstrekkingenboek en financieel besluit maatschappelijke ondersteuning Beleid en verordening Wet Inburgering Uitvoeringsplan Centrum voor Jeugd en Gezin november 2010 Startnotitie Kracht van Slochteren Bestuurlijke agenda: Gedecentraliseerde taken in het sociale domein op Slochter leest schoeien, met de focus op jeugd en preventie en Plattelandsontwikkeling en gebiedsmarketing Wat willen we bereiken? Algemeen: Alle inwoners van onze gemeente (jong en oud) kunnen volwaardig meedoen in de lokale samenleving. De inwoners zijn daarbij zelf verantwoordelijk om, al dan niet met behulp van een sociaal netwerk (dat ontstaat door ontmoeting) in de eigen ondersteuningsbehoefte te voorzien. Jeugd- Jong Slochteren doet mee!: welzijn, betrokkenheid, (onderwijs)kansen en gezondheid voor kinderen en jongeren vergroten en uitval voorkomen. Algemene voorzieningen: Stimuleren van meer zelfredzaamheid. Individuele voorzieningen: Het behouden en bevorderen van zelfredzaamheid en deelname aan het maatschappelijk verkeer van mensen met een beperking of chronisch psychisch of psychosociaal probleem. Gezondheidszorg/OGGz: Het beschermen en bevorderen van de lichamelijke en geestelijke gezondheid van onze inwoners. Informatie en advies: De informatievoorziening over wonen, welzijn en zorg voor inwoners zo overzichtelijk en laagdrempelig mogelijk maken. Mantelzorg en Vrijwilligers: Een volwaardige (infrastructuur voor) mantelzorgondersteuning voor diegenen die dat nodig hebben, ondersteuning en behouden van vrijwilligers. Opvang en inburgering vreemdelingen: realisatie van onze taakstelling vergunninghouders. Kunst en cultuur: Het stimuleren van actieve kunst- en cultuurparticipatie, ook door jongeren. Recreatie en toerisme: Het positioneren en versterken van Slochteren om de unieke culturele kwaliteiten die de gemeente heeft uit te dragen. Verenigingen Dorpsbelangen: Het bevorderen van het meedoen in de samenleving door ontmoeting, middels goed functionerende verenigingen dorpsbelangen. 13

14 Wat willen we bereiken? Plattelandsbeleid: In samenwerking met andere gemeenten, provincie, maatschappelijk organisaties, bedrijven en inwoners werken aan een duurzaam Vitaal platteland. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 We gaan uitvoering geven aan activiteiten die bijdragen aan een omslag binnen het sociale domein die uitgaat van het zelf oplossend vermogen van inwoners en de lokale gemeenschap. We willen dan ook actief inzetten op (door)ontwikkeling van de Kanteling (keukentafelgesprekken) en Welzijn Nieuwe Stijl. Verder gaan we in overleg met Wmo raad inwoners en partners experimenteren met nieuwe werkwijzen, zoveel mogelijk aansluitend bij wat er al loopt binnen de gemeente. Hierbij gebruiken we de door de raad gestelde uitgangspunten en randvoorwaarden (Startnotitie kracht van Slochteren ) als kader. Voorbereiden van de invoering van de decentralisatie van de Jeugdzorg en eventuele decentralisatie van taken uit de AWBZ. De decentralisaties inhoudelijk in samenhang oppakken, ontschotten van maatregelen en budgetten. Uitvoering geven aan activiteiten uit het Wmo beleidsplan met een focus op preventie. Voortzetten denktank Dorpsbelangen met als doel een verdere implementatie van Perspectiefwissel en Bestuurlijke Agenda In samenwerking met de provincie Groningen en de gemeenten Groningen, Haren en Hoogezand-Sappemeer uitvoering geven aan de Tussenagenda Vitaal Platteland. Hiermee geven we invulling aan plattelandsbeleid. In samenwerking met de gemeente Groningen geven we actief invulling aan het bevorderen van maatschappelijke samenhang in Meerstad. Een middel hiervoor is onder andere het opstarten van een vereniging dorpsbelangen of buurtvereniging. Herijken jeugdbeleid in samenhang met de ontwikkelingen rond de decentralisatie van de Jeugdzorg. De focus ligt hierbij op preventie. Bij het traject rond het opstellen van het jeugdbeleid zal ook de jeugd worden betrokken. Daarnaast zullen we samenwerking zoeken met andere betrokken (uitvoerings)partners, in het bijzonder daar waar het gaat om de decentralisatie van de jeugdzorg. Uitvoering geven aan het Centrum voor Jeugd en Gezin, conform de afspraken in het in 2010 vastgestelde uitvoeringsplan: één gezin één plan. In het najaar van 2012 wordt gestart met het opstellen van de cultuurnota ; het staande cultuurbeleid wordt heroverwogen. Gefaseerde transformatie naar een afgeslankte bibliotheekvoorziening met een centrumvestiging in Hoogezand-Sappemeer en drie bibliotheekpunten in onze kerndorpen. 14

15 Wat zijn onze meetpunten? Gedecentraliseerde taken in het sociale domein op Slochter leest schoeien, met de focus op jeugd en preventie; Het percentage voortijdig schoolverlaters daalt. In was het percentage voor Slochteren 1,7% (3,3 % provinciebreed) in was het percentage voor Slochteren 2,3 %. Bron: RMC effectrapportages. Het percentage risicokinderen stijgt niet. In 2010 Slochteren is het percentage 1% (9% provinciebreed). Een percentage van 1% is dusdanig laag dat een daling geen reëel streven is. Bron: GGD, wordt weer verwerkt in Wmo monitor. We blijven in de landelijke ranking van Kinderen in tel bij de 20% beste gemeenten. Het aantal rechtstreekse telefoontjes, s en websitebezoeken stijgt. (2011: telefoontjes:6, s: 15, websitebezoekers gemiddeld 175 per maand) Het aantal meldingen in de verwijsindex is als indicator nog moeilijk te gebruiken: omdat dit een instrument is dat nog in ontwikkeling is zijn we nu nog blij met een stijging, omdat dit betekent dat men beter gaat melden. Op termijn moet er een daling te zien zijn. Programma: 4 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting 2016 Meerjarenbegroting TOTAAL Toelichting nieuw beleid Om uitvoering te kunnen geven aan de activiteiten in het kader van de decentralisaties AWBZ Begeleiding en Jeugdzorg (zowel inrichting van het systeem als de doorontwikkeling van de Kanteling en Welzijn nieuwe stijl ) is budget nodig. Door het Rijk worden invoeringsbudgetten (en later uitvoeringsbudgetten) beschikbaar gesteld, de hoogte hiervan is echter nog onduidelijk. In het najaar van 2012 zullen de invoeringsactiviteiten en de kosten hiervan verder in beeld worden gebracht. Vooralsnog wordt voorgesteld om in de meerjarenbegroting jaarlijks een bedrag van beschikbaar gesteld. Dit bedrag is gebaseerd op een omrekening van het macrobudget 2013 dat het Rijk in het bestuursakkoord heeft gereserveerd voor de uitvoering van deze taak. ( 48 miljoen jeugdzorg en 32 miljoen awbz begeleiding). 15

16 We gaan in het kader van de Wmo meer inzetten op preventie, het bouwen aan een stevig sociaal fundament en het doorvoeren van de keukentafelgesprekken. Hiervoor stellen we extra beschikbaar in de meerjarenbegroting voor de uitvoering Wmo beleidsplan. We gaan in het kader van het Vitaal Platteland meer inzetten op het plattelandsbeleid. Hiervoor stellen we beschikbaar stellen. Bestaande budgetten zullen worden ingezet als co-financiering. In verband met focus op preventief jeugdbeleid en de toename van taken op het gebied van jeugd(gezondheids)zorg, is het van belang het budget voor 2013 en de jaren daarna te verhogen met (preventief hulpbudget). Dekking zal worden gevonden uit de overdracht van budgetten voor de decentralisatie van de jeugdzorg. 16

17 Programma 5 Programmabeschrijving Werk en inkomen Het programma richt zich op werk dat wordt gezien als het beste instrument om armoede te voorkomen en mogelijkheden te creëren om te kunnen voorzien in een zelfstandige bestaansvoorziening. Beleidskaders Toeslagenverordening Minimabeleid Afstemmingsverordening Handhavingsverordening Participatiebeleid Bestuurlijke agenda: Werkgeversbenadering en een goed ondernemersklimaat Wat willen we bereiken? Dat mensen meedoen aan de samenleving, of het nu gaat om netwerken, verenigingen, organisatie of werk en buurt, waardoor voorkomen wordt dat zij in een sociaal isolement terechtkomen. Situaties voorkomen en uitbannen waarin sprake is van armoede en sociale uitsluiting. Het realiseren van een sluitende aanpak voor jongeren tot 27 jaar op basis van het School First model. Het aanbieden van participatietrajecten aan personen die op de wachtlijst staan voor werk bij de sociale werkvoorziening. Behoud en waar mogelijk uitbreiding van werkgelegenheid (kleinschalige bedrijvigheid/detailhandel) en het creëren van leer- werk plekken. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 Uitvoering geven aan het participatiebeleid ; Heft in eigen hand. Het klantgericht verstrekken van alle relevante informatie aan de doelgroep over de mogelijkheden en regelingen voor mensen met lage inkomens. Als partner in de GR Bedrijvenpark Rengers participeert Slochteren in de ontwikkeling van deze locatie In 2013 zal voor het gehele terrein het bestemmingsplan worden geactualiseerd. Voor Rengers fase 4 wordt ingezet op acquisitie. We hebben als samenleving de verantwoordelijkheid om iedereen de kans te geven zijn of haar talenten te gebruiken. Alleen dan kan iedereen een actieve rol hebben in de samenleving. Het werkgeversteam heeft in beeld welke vraag naar arbeid er is onder werkgevers, zelfstandigen en maatschappelijke organisaties en zorgt voor een goede match: wie heeft de competenties die passen bij deze vraag. Zowel inwoners als werkgevers spreken we aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid om naar vermogen bij te dragen aan de samenleving. Ook bestuurlijk investeren we in de relatie met ondernemend Slochteren door frequente bezoeken van collegeleden aan lokale ondernemers. Als we het thema maatschappelijk verantwoord ondernemen voortdurend op de agenda willen houden, kan dat alleen door als gemeente een voorbeeldrol te vervullen. Dat doen we met name in ons inkoop- en personeelsbeleid, waarin sociale en ecologische duurzaamheid een belangrijk criterium is. Waar mogelijk ondersteunen en faciliteren van onze ondernemers. Ieder vanuit eigen 17

18 kracht en verantwoordelijkheid. Het midden- en kleinbedrijf krijgt daarbij onze speciale aandacht. Inzicht hebben in de arbeidsmarkt en een goede aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt is van groot belang. In samenwerking met de ondernemers en gebaseerd op de uitkomsten van lopend onderzoek zullen we hier actief invulling aan gaan geven. In 2012 hebben de gemeenten Haren, Hoogezand-Sappemeer en Slochteren besloten om gezamenlijk een nieuwe uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen te bouwen door de samenvoeging van de BWR en de unit W&I. De primaire taak van de uitvoeringsorganisatie is het toeleiden van mensen naar regulier werk. Het beschut werken, de re-integratie en de werkgeversbenadering wordt ondergebracht in één uitvoeringsorganisatie. Om deze uitvoeringsorganisatie te realiseren is een bestuursopdracht geformuleerd waarvan de wethouders Werk & Inkomen, tevens bestuurslid van de GR BWR, opdrachtgevers van zijn. De totstandkoming van de uitvoeringsorganisatie is belegd bij een stuurgroep, die bestaat uit de coördinerend bestuurder en de ambtelijke opdrachtgever en de adviseurs/leden zijnde de directeur BWR en de manager Onderwijs Economie en Werk van de gemeente Hoogezand-Sappemeer. In 2012 is de pilot Samenvoeging casemanagers Werk en Re-integratieadviseurs gestart met als doel de implementatie van het nieuwe klantproces. Op 1 januari 2013 is het klantproces geïmplementeerd en wordt er mee gewerkt. De besluitvorming over de uitvoeringsorganisatie is gereed voor 1 januari De uitwerking (c.q. opstellen uitvoeringsplan) hiervan zal gereed zijn op 1 juli In de tweede helft van 2013 worden vervolgens prestatieafspraken gemaakt met de directie van de nieuwe uitvoeringsorganisatie voor het jaar Wat zijn onze meetpunten? Werkgeversbenadering en een goed ondernemersklimaat: Het voltallige college gaat minimaal 9 keer per jaar op bedrijfsbezoek in de gemeente of daarbuiten. Individuele collegeleden gaan minimaal 12 keer per jaar op bedrijfsbezoek. Hiermee wil het college in contact blijven met ondernemers en het ondernemersklimaat stimuleren. In 2013 verzamelen we de kengetallen uit de monitor ondernemersklimaat. We vermelden ze in de jaarrekening. Programma: 5 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Meerjarenbegroting Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting TOTAAL

19 Toelichting nieuw beleid Voor het werkgeversteam is een bedrag van opgenomen. Voor de 10% eigen risico inzake WWB is een bedrag van opgenomen. 19

20 Programma 6 Programmabeschrijving Beheer Openbare Ruimte Het programma richt zich op het beheer van de openbare ruimte om zorg te dragen voor een prettige, veilige, natuurrijke en gezonde leefomgeving. Beleidskaders Landschap- en groenvisie Convenant Duurzaam Veilig Beleidsplan Duurzaam Veilig tweede fase Beleidsplan Openbare Verlichting Gemeentelijk Rioleringsplan Watervisie Waterplan Beheersplan Wegen Duurzaam Slochteren: visie op milieu en duurzaamheid. Wat willen we bereiken? Een groene, ecologische, natuurrijke plattelandsgemeente. Een bereikbare, verkeersveilige gemeente met een kwalitatief gemiddeld wegennet, waarbij het comfort en de netheid van de weg in acht worden genomen. Het uitgangspunt is niveau Basis c.q. R (= gemiddeld niveau van kwaliteit) conform de CROW-systematiek. Gescheiden inzamelen en afvoeren van het huishoudelijk afval en het bestrijden van ongedierte voor een schone en gezonde leefomgeving. Het opvangen en afvoeren van het afval- en hemelwater voor een schone en gezonde leefomgeving. In het verlengde hiervan het waarborgen van de waterkwaliteit en het beperken van de wateroverlast als gevolg van toenemende neerslag de komende jaren. Een goede en duurzame ontwikkeling van de gemeente Slochteren. Het verhogen van de kwaliteit van de leefomgeving met aandacht voor het milieu, water, energie, bodem en bedrijfsmatige activiteiten, waaronder landbouw en veiligheid. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 We gaan nader invulling geven aan een gezamenlijk beheer van de openbare ruimte met de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) zal worden geactualiseerd. In 2013 wordt een beheersplan voor bruggen opgesteld. Wat zijn onze meetpunten? Is niet van toepassing. 20

21 Programma: 6 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Meerjarenbegroting TOTAAL Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting Toelichting nieuw beleid Met het afstoten van Meerstad zijn de onderhoudswerkzaamheden van Meerstad deels bij de gemeente Slochteren gekomen. In eerste instantie waren werkzaamheden opgeschoven om deze samen te laten vallen met de ontwikkeling van Meerstad. Nu komen deze werkzaamheden terug bij de gemeente. Het gaat hierbij om het mogelijk plaatsen van IBA s en/of riolering in Meerstad. In de 1 e tranche gaat het om ca. 65 IBA s in het plangebied Meerstad. Dit zou voor 2013 een bedrag van zijn. Afhankelijk van het tempo waarin Meerstad wordt gebouwd zou in de volgende jaren eveneens IBA s moet worden vervangen. Ook de wegen rond Meerstad zijn aan onderhoud toe. De reconstructie van de weg Slochterdiep gaat gaan kosten. Deze reconstructie wordt gefaseerd uitgevoerd over de jaren 2013 en Dit traject van meter is ten tijde van Meerstad in het project meegenomen. Kosten per strekkende meter zijn 375. In het kader van het mobiliteitsbeleid en kostenbeperking van het wegenonderhoud komen we mogelijk tot een heroverweging van het belang en de functie van bepaalde wegen in onze gemeente. Onderhoud aan het Gasmolecuul bedraagt per jaar Hier voor wordt het beeld 2x per jaar hersteld en schoongemaakt. De kosten zijn voor rekening van de gemeente Slochteren. Op basis van in het verleden gemaakte afspraken hebben wij de feitelijke zorgplicht voor het kunstwerk. De brug over het Scharmer Aa is aan vervanging toe. Het landhoofd verschuift waardoor de brug op korte termijn niet meer op en neer wil. Landhoofd en remmingenwerk aanpassen vraagt een investering van Voorts zijn de 23 bruggen in de gemeente Slochteren aan structurele onderhoud toe. Dit onderhoud behelst naast inspectie ook schilderwerk. De afgelopen jaren werd ad hoc geschilderd. Dit onderhoud wordt geraamd op Aan structureel onderhoud zijn ook beschoeiingen, vlonders en steigers toe. Voor een bedrag van zou op jaarbasis een vervanging van 10 strekkende meter op het totale areaal kunnen worden gerealiseerd. Voor sloten is een totale lengte van m aan het areaal toegevoegd. Om deze sloten te onderhouden is ( 1 per strekkende meter) nodig. 21

22 Voor de exploitatie van de Rud s is nodig. De relevantie taken blijven in de gemeente Slochteren. De achterblijvende formatie zal op andere taken, op het gebied van toezicht en handhaving nieuwe Drank- en horecawet, nodig zijn. Voor 2014 staat de gazonmaaier op de rol om vervangen te worden. Kosten hiervoor bedragen In 2015 moet een tractor worden vervangen, de geraamde investering is

23 Programma 7 Ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting Programmabeschrijving Ruimtelijke ordening van het grondgebied; Beleid en uitvoering op gebied van bouwen en wonen; Instandhouden en optimaliseren van de woningvoorraad Beleidskaders Provinciaal Omgevingsplan (2012) Regiovisie Groningen-Assen (2000); Regionale Woonvisie (2011); Structuurvisie Buitengebied (2010); Structuurvisie Slochteren (2009); Structuurvisie Steendam-Schildmeer (2009); Structuurvisie Siddeburen (2009); Herinrichting Midden-Groningen (1999) Masterplan Meerstad (2005); Woonplan (2011); Welstandsnota (2011); (geactualiseerde) bestemmingsplannen; Bouwverordening (2012); Beleidsplan vergunningverlening en handhaving (2011) Bestuurlijke agenda: Slochterhaven. en Meerstad, een nieuwe kern in Slochteren. Wat willen we bereiken? Een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van het Land van Slochteren, met een veilig, verzorgd en goed ingericht landschap, gebaseerd op de ruimtelijke kernkarakteristieken. De duurzame kwaliteit van de ruimtelijke ontwikkeling borgen we onder andere in ruimtelijke structuurvisies. In de realisatieparagrafen behorend bij deze structuurvisies is aangegeven hoe de gemeente deze ontwikkelingen wil realiseren. Daarnaast verplicht de WRO ons onze bestemmingsplannen actueel en digitaal beschikbaar te hebben. Slochteren heeft deze actualisering- en digitaliseringslag enige tijd geleden al in gang gezet, vanuit het streven om op 1 juli 2013 ook helemaal up-to-date te zijn. Met toevoeging van nieuwe woningen houden we de kwantiteit en kwaliteit van de woningvoorraad op orde. De uitgangspunten van het woningbeleid zijn vastgesteld in het Woonplan (2011). Naast onze eigen inspanningen willen we ook proberen onze inwoners tot duurzame kwaliteitsverbeteringen aan te zetten, daar waar woningen niet volledig meer aan de hedendaagse wensen/eisen voldoen. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 Ruimtelijk beleid Het grondgebied van de gemeente Slochteren wordt grotendeels gedekt door actuele structuurvisies. In deze structuurvisies is aangegeven welke ruimtelijke ontwikkelingen er worden voorzien. Er zijn structuurvisies gemaakt voor de hoofdkernen Slochteren, Siddeburen en Harkstede, het Steendam-Schildmeergebied en voor het buitengebied. We blijven inzetten op uitwerking van deze structuurvisies. Uitwerkingen waar de gemeente een (ontwikkel)rol heeft zijn opgenomen in de paragraaf grondbeleid of ondergebracht in de beheersbegroting. Er zullen in 2013 beleidsregels worden ontwikkeld ten aanzien van initiatieven voor wonen met zorg. Gelet op de ontwikkelingen op de woningmarkt en de gewijzigde afspraken binnen de Regio Groningen Assen wordt het woonplan in 2013 cijfermatig geactualiseerd. 23

24 Actualisatie Bestemmingsplannen De Wro verplicht ons onze bestemmingsplannen actueel en digitaal beschikbaar te hebben. Slochteren heeft deze actualisering- en digitaliseringslag enige tijd geleden al in gang gezet, om op 1 juli 2013 alle plannen gereed te hebben of tenminste in ontwerp status. In 2013 continueren we de actualisatie en digitalisering van bestemmingplannen, te weten: Buitengebied (vaststellen) Buitengebied-West (water en landbouw Meerstad) (vaststellen) Kolham-Froombosch (ontwerp en vaststellen) Steendam (ontwerp en vaststellen). In het bestemmingsplan worden de ontwikkelmogelijkheden voor het Steendam - Schildmeergebied meegenomen. Wat zijn onze meetpunten? Slochterhaven: Het college zet actief in op de ontwikkeling van de Slochterhaven: onder meer door het leggen van minimaal 5 verkennende contacten met ontwikkelende partijen in In 2013 hebben wij voor het voormalig Hubopand een nieuwe huurder. Het bestemmingsplan komt in 2013 gereed. Programma: 7 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Meerjarenbegroting Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting TOTAAL Toelichting nieuw beleid Is niet van toepassing. 24

25 Programma 8 Programmabeschrijving Lokale lasten en algemene dekkingsmiddelen Binnen dit programma worden de inkomsten verantwoord van o.a. de algemene uitkering uit het gemeentefonds, de onroerende zaakbelasting en de onttrekkingen van middelen uit de reserves Beleidskaders Beleidskader voor het financieel toezicht op gemeenten en gemeenschappelijke regelingen in de provicie Groningen Verordening voor de heffing en invordering van de onroerende-zaakbelasting Verordening gemeentelijke basisadministratie Kaderdocument Perspectiefwissel Bestuurlijke Agenda Wat willen we bereiken? Een structureel sluitende meerjarenbegroting. Dit wordt bewerkstelligd door de inkomsten behoudend en de uitgaven realistisch te ramen. Hierdoor zijn wij in staat om een robuuste begroting te presenteren. Een aanvaardbaar niveau van de lokale lasten, dat wil zeggen afvalstoffenheffing en rioolheffing 100% kostendekkend. Een jaarlijkse opbrengststijging van 1,5% van de OZB. Rekening houdende met de perspectiefwissel wordt daarbovenop rekening gehouden met een extra stijging van 2%. Wat gaan we ervoor doen? Prioriteiten 2013 Streven naar een meerjarig evenwicht in de begrotingspositie van de gemeente Slochteren en voldoen aan de termijnen voor inzending voor begroting en jaarrekening zodat er sprake zal zijn van een terughoudend (repressief) begrotingstoezicht door de Provincie. Tijdig anticiperen op de Wet Houdbare overheidsfinanciën (HOF) door investeringen zo goed mogelijk te verspreiden over de jaren. Voor nadere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Financiering. Ten behoeve van het ondersteunen van eigen kracht-initiatieven wordt een Innovatiereserve gevormd ten laste van de Saldireserve. Het doel van de Innovatiereserve is dat er ruimte wordt geboden voor de samenleving om een actieve rol te kiezen en invulling te geven aan eigen verantwoordelijkheid. De reserve wordt derhalve ingezet om de omslag die de perspectiefwissel vraagt te bespoedigen. In de volgende grafiek is de meerjarige ontwikkeling weergegeven van het begrotingssaldo en het rekeningssaldo. 25

26 Ontwikkeling begrotingssaldo jaar begr begr begr begr rekeningresultaat Wat zijn onze meetpunten? Perspectiefwissel/voorzieningen Perspectiefwissel: 3 miljoen bezuinigen in 2015 en besluitvorming gereed in In 2013 implementeren we alle besluiten die in 2012 zijn genomen met de bijbehorende financiële taakstelling. voorzieningen: eind 2013 hebben we in beeld welke gebruiksstromen er zijn. Wie maakt waar gebruik van welke voorzieningen? 26

27 Programma: 8 Wat mag het kosten? Lasten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire kosten Organisatiekosten: - uren organisatie % toerekening sporthallen overige verrekeningen Totaal lasten programma Baten Rekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Primaire baten overige verrekeningen Totaal baten programma Bestaand beleid Saldo programma Meerjarenbegroting Begroting 2013 Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting TOTAAL Toelichting nieuw beleid OZB: Er wordt rekening gehouden met een jaarlijkse opbrengststijging van 1,5 % en een extra stijging van 2% (perspectiefwissel). Gemeentefonds: De ramingen van het gemeentefonds zijn gebaseerd op de juni-circulaire Kostenplaatsen: Het betreft uitgaven voor o.a. onderhoud gebouwen, de aanschaf van hard- en software en de aanschaf van tractiemiddelen. 27

28 Overzicht Algemene Dekkingsmiddelen In de BBV staat (Art. 8 lid 5) dat er een overzicht met algemene dekkingsmiddelen opgenomen moet worden. Het overzicht algemene dekkingsmiddelen bevat de middelen, die voor de gemeente vrij besteedbaar zijn. De gemeente kan de aanwending van deze middelen zelf bepalen. Er rusten geen rijksverplichtingen op (zoals bijvoorbeeld bij specifieke uitkeringen) of andere beperkingen (zoals bij kostendekkende heffingen). De middelen worden ingezet ter dekking van de uitgaven die opgenomen zijn in de begroting. ( x 1.000) Algemene dekkingsmiddelen R 2011 B 2012 B 2013 B 2014 B 2015 B 2016 Algemene Uitkering Belastingen: Dividend Onvoorzien Saldo kostenplaats kapitaallasten Algemene uitkering De algemene uitkering uit het gemeentefonds is conform de juni-circulaire 2012 opgenomen. Belastingen De onroerende zaakbelasting en de toeristenbelasting zijn vrij besteedbaar. De volgende bedragen zijn in de jaarrekening en de beheersbegrotingen opgenomen. Rekening 2011 Begroting 2012 Begroting 2013 OZB Toeristenbelasting Dividend De gemeente is aandeelhouder van een beperkt aantal dividenduitkerende vennootschappen. De voornaamste is de NV Bank Nederlandse Gemeenten. Onvoorzien De post onvoorzien is bedoeld voor uitgaven waar de gemeente in de loop van het jaar door onvoorziene omstandigheden voor komt te staan. Het is bedoeld om incidentele tegenvallers op te vangen. Het gemeentelijk beleid is dat we 2 per inwoner opnemen. Saldo kostenplaats kapitaallasten Dit is het resultaat van de doorberekende kapitaallasten (rente en afschrijving) en de daadwerkelijke rentelasten en afschrijving. Voor meer informatie wordt verwezen naar de bijlage Overzicht Kapitaallasten. 28