KPS Politicibijeenkomst

Transcriptie

1 KPS Politicibijeenkomst Op 21 november 2008 organiseerde de Kring van Pensioen-Specialisten (KPS) haar landelijke politicibijeenkomst in hotel Crowne Plaza te Hoofddorp. Thema van de bijeenkomst was: Het ideale stelsel van pensioen in Nederland. De bijeenkomst werd bezocht door ruim 200 specialisten uit de pensioenbranche alsmede een aantal politici. Eric Bergamin, voorzitter van KPS, memoreert in zijn openingswoord: Ooit dacht men dat pensioen saai was, maar als we kijken naar de ontwikkelingen in de afgelopen maanden, dan houdt pensioen de gemoederen bezig in alle facetten. Ontwikkelingen in de maatschappij én veranderingen in het pensioenveld noodzaken ons om met een hernieuwde blik naar de invulling van het ideale stelsel van pensioen te kijken. Niet alleen richten we onze blik naar binnen, naar de pensioensector zelf, maar ook staan we nadrukkelijk stil bij de beleving van de deelnemer. Met name dat laatste is onderwerp van de voorbesprekingen geweest die KPS heeft gefaciliteerd in de vorm van een Rondetafelconferentie en de Werkconferentie Pensioencommunicatie. Vier inleidingen, vier invalshoeken Arthur Giesberts (projectleider Speerpunt vergrijzing van het Centraal Bureau voor de Statistiek) brengt cijfermatig de ontwikkeling van de beroepsbevolking ten opzichte van de gepensioneerden in beeld. Hij toont de vier pijlers AOW, Pensioen, Lijfrente en Vermogen, waarbij de werkelijke omvang van de vergrijzing steeds duidelijker wordt. De CBS-cijfers tonen de maatschappelijke ontwikkelingen die invloed hebben op het inkomen van later. De stijging van het aantal alleenstaande huishoudens ten opzichte van gezinshuishoudens en het verschil in leeftijdsverwachting tussen man en vrouw, laag of hoogopgeleid beïnvloeden de behoefte aan zorg en dus aan inkomen. Lans Bovenberg (wetenschappelijk directeur Netspar en lid van de commissie Arbeidsparticipatie) neemt in vogelvlucht de pensioenitems door van het rapport van de commissie Arbeidsparticipatie, ook wel cie. Bakker genoemd. Het rapport trekt de conclusie dat Nederland wereldkampioen in pensioen is, maar dat het voor dit land een uitdaging zal zijn om kampioen te blijven.

2 Een structureel tekort aan werknemers in de toekomst, zorgt ervoor dat het pensioenen zorggebouw onder druk komt te staan. De commissie komt met 3 oplossingen om dit tekort voor de toekomst aan te pakken: zoveel mogelijk mensen aan de slag, werkgever en werknemer worden beiden verantwoordelijk voor de inzetbaarheid en langer doorwerken. De commissie pleit voor een koppeling van de leeftijdsverwachting aan de pensioenleeftijd. Tevens pleit zij voor risicodeling in aanspraken in plaats van in premies omdat bij tegenvallende resultaten een verhoging van de premie niet voldoende soulaas biedt vanwege de verhouding werkenden versus uitkeringsgerechtigden. Lans besluit met een aantal productinnovaties. Pensioen wordt steeds duurder omdat de verdiencapaciteit steeds schaarser wordt. Koester en benut daarom het menselijk kapitaal. Focus op werkzekerheid (in plaats van baanzekerheid). Koppel daarvoor de benodigde faciliteiten aan de persoon in plaats van aan de baan. Daarmee wordt flexibiliteit gecreëerd en langer doorwerken gestimuleerd. Lex van Vorselen (politicoloog en adviseur Pensioenen bij Blue Sky Group) maakt duidelijk dat inmiddels diverse pensioenorganisaties voorstellen hebben gedaan voor wijziging van ons pensioen. Hij legt zijn gehoor de vraag voor wanneer men kan spreken van een verbouwing en wanneer van een structurele renovatie? Of te wel: Passen al die voorstellen nog binnen de bestaande structuur van ons pensioenstelsel of moeten ook de fundamenten worden aangepast? Om die vraag te kunnen beantwoorden benoemt Lex de fundamenten van het pensioengebouw, te weten: inkomensbescherming, rechtvaardigheid en solidariteit. Lex concludeert dat veel recente voorstellen tot wijziging binnen het huidige pensioengebouw kunnen worden gerekend. Maar andere voorstellen leiden tot een structurele verbouwing van het stelsel, wanneer bijvoorbeeld: - pensioen een financieel product wordt en het pensioenfonds een financieel bedrijf. - werkgevers niet deelnemen in het bestuur van het pensioenfonds; - CDC-regelingen worden geïntroduceerd; - de doorsneepremie wordt afgeschaft; - de indexering uit het reglement wordt gehaald en het indexatierisico naar de deelnemers wordt verschoven. Lex benadrukt dat een structurele wijziging niet ten koste mag gaan van een rechtvaardig en solidair pensioen. Hij eindigt zijn pleidooi met de oproep: Voorkom een pensioencrisis, wees waakzaam bij het renoveren van het pensioengebouw, laat de fundamenten staan! Edwin Velzel (voorzitter Raad van Bestuur van zorgverzekeraar UVIT) benadert het thema vanuit de toekomst van de ouderenzorg. Op zijn vraag wat een ieder betaalt aan AWBZ-premie moeten velen het antwoord schuldig blijven. Via het omslagstelsel in de 1 e en 2 e schijf van de inkomstenbelasting betaalt een ieder toch een aanzienlijk bedrag per maand (320 euro).

3 En juist de inrichting van de AWBZ vraagt om heroverweging, maar biedt tevens voldoende mogelijkheden om aan te sluiten bij de veranderende behoefte. Allereerst schets Edwin de behoefte van de jarigen ( in between generatie) die de invulling van zorg en wonen volgens het principe van gemak en comfort zal benaderen. Daarop kunnen de zorgverzekeraars en andere dienstverleners inspelen. Zo zal er behoefte ontstaan aan een dienstenschil rondom de hulpbehoevende ouders van deze in between generatie en een dienstenschil rondom hun eigen woning. De pluriforme vraag om zorg vraagt om een individuele oplossing. Maar wie betaalt die rekening? De huidige AWBZ is een omslagstelsel en zal door de toenemende vraag om zorg steeds verder worden ingeperkt. De spreker verwacht dat in de komende jaren het pensioen grotendeels wordt besteed aan wonen en zorg. Daarom pleit hij voor kapitaaldekkende elementen in het pensioen en in de AWBZ. Hij verwacht dat wanneer alle burgers tijdig instappen en (verplicht) premie betalen voor bijvoorbeeld een Long Term Care verzekering of Zorgpensioen uiteindelijk de zorg tegen acceptabele kosten verzekerd kan worden. Een knelpunt is de overgangsperiode waarbij het omslagstelsel wordt omgezet in een kapitaaldekking. Dit betekent echter niet dat een dergelijke voorziening maar vooruitgeschoven moet worden. Edwin pleit ervoor om in ieder geval in de volgende kabinetsperiode deze zorgvoorzieningen op te nemen in het regeerakkoord en zodanig dat de koek eerst vergroot kan worden voordat deze opnieuw verdeeld wordt. Reacties politici Stef Blok (woordvoerder van de Tweede Kamer voor de VVD) is zeer geïnteresseerd in het kapitaaldekkingssysteem voor de zorgverzekering. Hij wil daartoe ruimte creëren in het volgende overleg over de Pensioenwet. Het pensioen in natura kan daarmee gestalte krijgen. Hij is zich ervan bewust dat wanneer Nederland pensioenkampioen wil blijven training en innovatie een vereiste is. Jan Jacob van Dijk (woordvoerder van de Tweede Kamer voor het CDA) is terughoudender en vraagt zich af hoe hoog de kosten van zo n Long Term Care verzekering werkelijk zullen zijn indien recente cijfers uit Nederland beschikbaar zijn. Hij geeft aan dat het wetenschappelijk bureau van het CDA ook onderzoek verricht op dit terrein, maar pas naar buiten treedt met het onderzoek nadat het weloverwogen en doordacht is. Jan Jacob voelt sympathie voor het verhaal van Lex, hij sluit zich aan bij de oproep voor solidariteit en rechtvaardigheid in het pensioenstelsel. Ria Vedder-Wubben (lid Eerste Kamer CDA) is het ermee eens dat de arbeidsparticipatie omhoog kan, zeker in de groep tussen 60 en 65 jaar. Zij is voorstander van pensioen in natura en juicht daarom het idee van harte toe om een deel van het pensioen als zorgpensioen op te bouwen.

4 KPS Award Eenmaal in de 2 jaar wordt de KPS Award uitgereikt aan die persoon die zich onderscheid door zijn inbreng in het publieke debat over pensioen, deskundigheid, originaliteit en inhoudelijkheid. De jury voor 2008 heeft verschillende nominaties bestudeerd en zich geconcentreerd op die persoon die de intern gerichte pensioendiscussie weet om te buigen tot de publieke pensioendiscussie. Omdat die eigenschappen tot nu toe niet in één persoon vertegenwoordigd zijn, draagt de jury twee personen voor die de KPS Award krijgen uitgereikt. KPS Award Guus Boender Loes van Rijsoort Guus Boender, werkzaam bij Ortec, is met een niet aflatende energie bezig met vernieuwingen ten aanzien van financiële ontwikkelingen en rekenmodellen voor pensioenfondsen. Hij levert met een onafhankelijke visie een bijdrage aan het pensioendebat ten aanzien van de financiële ontwikkeling van pensioenfondsen. Binnen pensioenland is Guus een bekende en speelt een zichtbare rol in de discussie. Kennis en innoverend vermogen zijn van onbesproken niveau. De tweede persoon die de jury voordraagt is Loes van Rijsoort, werkzaam bij TNT. Loes heeft met heel veel energie, maar vooral ook daadkracht, pensioen voor de gewone deelnemer weten te integreren in de HR-tak van TNT. Zij is er bij uitstek in geslaagd om de deelnemer daadwerkelijk te bereiken. De jury wil haar door middel van deze prijs aanmoedigen om haar succesformule in te zetten in een veel breder perspectief, opdat veel pensioendeelnemers van haar visie en ideeën mogen profiteren. Door de prijs aan beide personen toe te kennen roept de jury op om het maatschappelijk debat breder te trekken dan uitsluitend het debat voor eigen parochie. Door de combinatie van de hightech van Boender en de visie en het pragmatische van Van Rijsoort ontstaat een ideaal dat volgens de jury elementair is voor het welslagen van de publieke belangstelling voor ons mooie pensioensysteem.

5 Paneldiscussie Terugblik De paneldiscussie wordt ingeleid door een aantal stellingen. De reacties op deze stellingen en de daaropvolgende discussie onder leiding van KPS-bestuurslid Wim Koeleman leidden tot een levendige interactie tussen politici, sprekers en de aanwezigen in de zaal. Daarbij kwam helder naar voren dat de ideeën over het ideale pensioenstelsel, waaronder ook de zorgcomponent nog lang niet zijn uitgekristalliseerd. Zo vroeg Willem Noordman zich af hoe het deel van de Nederlanders die niet in loondienst zijn het voorgestelde zorgpensioen kan opbouwen. Hij is er voorstander van om dat element via de AWBZ, dus voor alle ingezetenen, te regelen. Op de vraag wie de uitvoerder dient te zijn tijdens de opbouwfase en welke instantie zich bezig gaat houden met de uitkeringsfase kwamen diverse mogelijkheden naar voren. Omdat pensioen en zorg communicerende vaten kunnen zijn, is het wenselijk deze elementen bij elkaar te brengen. Zoals ook uit de evaluaties bleek heeft de KPS-Politicidag 2008 duidelijk bijgedragen aan de verdere bewustwording ten aanzien van de mogelijkheden van het ideale stelsel van Pensioen en de daarvoor geboden elementen. De presentaties van deze Politicidag alsmede het juryrapport van de KPS Award 2008 zijn de komende tijd nog te downloaden via de website