PALLIATIEVE ZORG bij psychiatrische patiënten

Transcriptie

1 PALLIATIEVE ZORG bij psychiatrische patiënten Oostende 14 maart 2016 Lieve Thienpont Psychiater-LEIFarts Psychotherapeut

2 Onvoldoende onderzoek naar palliatieve zorg bij psychiatrische aandoeningen Dr. Michèle Langendries Als men aan een psychiatrische patiënt al ontelbare keren een behandeling heeft toegediend, en de toestand verbetert niet, dan is het tijd om op een ander traject over te stappen, zegt dokter Ilse Decorte. Palliatieve zorg is een mogelijkheid, maar er is hiernaar omzeggen nog geen onderzoek gedaan. MEDI-SFEER DECEMBER 2014

3 Tussen december 2011 en december 2015 boden zich in ULteam ongeveer 1000 patiënten aan met een vraag naar levensbeëindiging. Ongeveer 50% had voornamelijk een psychiatrische problematiek.

4 Wat leren wij uit die casussen? * Meervoudige diagnostiek * Lange ziekte- en behandelingsgeschiedenis * Alle leeftijden. * Geen/ (te) weinig duurzame verbetering * Problematische socio-economische situatie

5 Socio-economische factoren: eenzaamheid zingeving financiële aspecten juridische complicaties soms oorzaak, meestal gevolg van het langdurig ziek zijn

6 MICHAEL MARMOT, Britse epidemioloog Eredoctoraat Gent 18 maart 2016 arm zijn maakt ziek en ziek zijn arm

7 Hoe dit te begrijpen? * Complexe problematiek * Gelaagde problematiek * Therapie-resistentie * Ontoereikende diagnostiek/behandeling

8 Onderzoek Preventief Diagnostiek: integratief ipv opsplitsend de gelaagdheid vatten en niet de verscheidenheid accentueren medisch/holistisch model Bruikbare werkhypothese/diagnose communiceren met de patiënt en zijn omgeving! Therapie- Resistentie: sleutels zoeken Onderzoek gepland ( )in Vonkel, LEIFpunt Gent: Autisme-gehalte screenen bij alle psychiatrische patiënten die zich aanbieden met levenseindevraag

9 Euthanasia requests, procedures and outcomes for 100 Belgian patients suffering from psychiatric disorders: a retrospective, descriptive study Lieve Thienpont, Monica Verhofstadt, Tony Van Loon, Wim Distelmans, Kurt Audenaert, Peter P De Deyn BMJ Open 2015;5:e doi: /bmjopen

10 38 patients required further testing and/or treatment, including 13 specifically tested for autism spectrum disorder (ASD); 12 received an ASD diagnosis (all Asperger syndrome).

11 Palliatieve / Supportieve Noden H/Erkenning van de palliatieve/ongeneeslijke toestand van de patiënt, ook de jonge! Uitbouwen Palliatieve/ Supportieve Psychiatrie ambulant?/residentieel? Herstelvisie versus genezing content ziek/beperkt/ kwetsbaar zijn integratie van modellen Levenseinde-zorg: euthanasie-vraag horen en uitklaren

12 Herstelvisie De patiënt is meer dan zijn diagnose(s) HEE: Herstel Empowerment Ervaringsdeskundigheid De mens heeft zijn kwetsbaarheden maar ook zijn sterktes Holistische visie gericht op Herstel ipv Genezing

13 Nothing about us without us! P. Deegan

14

15 Onderzoek kan leiden tot minder lijden * kwalitatieve beschrijving van ondraaglijk en perspectiefloos psychisch lijden: retrospectief When unbearable suffering incites psychiatric patients to request euthanasia: a qualitative study (2016) * kwantitatieve beschrijving: prospectief ( ) Wij hopen op een wezenlijke bijdrage in benadering van psychisch lijden zowel preventief, curatief als supportief

16 Marc Desmet Euthanasie: Waarom niet? Pleidooi voor nuance en niet-weten Palliatieve zorg en euthanasie verhouden zich in Vlaanderen als vijanden, buren of vrienden. Lannoo, 2015 p.45

17 We hopen samen met de psychiatrie een ommekeer te kunnen bewerkstelligen, met als uiteindelijk doel dat minder mensen hoeven te kiezen voor een eenzame en gruwelijke dood. (2010)

18 Mama kan jij me dan niet helpen?

19

20 OVER EUTHANASIE SPREKEN IS NIET GEVAARLIJK ER NIET OVER SPREKEN WEL

21

22

23

24 Dit is de enige plek waar ik openlijk kan vertellen hoe opgelucht ik was dat mama eindelijk mocht sterven. Ik heb helemaal geen behoefte aan begeleiding. Ik ken genoeg therapeuten. Ik wil de ervaring horen van mensen die het zelf hebben meegemaakt. Wie zoiets niet zelf heeft meegemaakt, weet niet waarover hij spreekt Het vermindert het verdriet niet, maar het doet me deugd te vernemen dat het afscheid soms zo mooi kan zijn"

25 Attitudes hulpverlener * Positieve aanvaarding / echtheid / empathie * Circulair gesprek / luisteren én kijken * Patiënt betrekken/ informeren wat betreft diagnose en behandeling/zorg * Verbindend werken naar familie en belangrijke derden/ hulpverlening

26 Zolang de wereld ver weg blijft, heb ik ruimte Zolang begrip en steun mij verwarmen, voel ik rust Zolang de pieken en dalen aanvaard worden, voel ik mij erkend Zolang mijn denken, mijn hele wezen een plaatsje krijgt, voel ik me geborgen Zolang mijn alter-ik het van me overneemt kan ik publiek normaal functioneren (wat dat ook moge wezen) Zolang mijn eindeloze zoektocht bestaansrecht krijgt en mijn kronkelende wegen niet worden recht getrokken kan ik zwalpend laveren tussen de vele obstakels van het leven Zolang er mensen zijn zoals jij kunnen mensen zoals ik verder man, 56 j Libera Me, 2015, Witsand p. 83

27 Literatuur Ann Callebert De herstelvisie als antwoord op de euthanasievraag bij ondraaglijk psychisch lijden Tijdschrift voor Klinische Psychologie Nr 1, 2014

28 Evidencebased behandelingen van therapieresistente bipolaire depressie Pascal Sienaert, Lore Lambrichts, Annemieke Dols en Jürgen De Fruyt Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6075

29 lirias.kuleuven.be... Academic Center for General Practicedoor I De Coster Title: Palliatieve zorg inspireert psychiatrie tot innovatie. Authors: De Coster, Iris Van Audenhove, Chantal. Issue Date: 18-Sep Conference: Mededeling...

30 Aligeti, S., Baig, M. R., & Barrera, F. F. (2015). Terminal delirium misdiagnosed as major psychiatric disorder: Palliative care in a psychiatric inpatient unit. Palliative and Supportive Care, ub.unimaas.nl/action/displayabstract?frompa ge=online&aid= &fileid=s X

31 2015, Witsand uitgevers