HERSTELLEN KAN JE ZELF Hoopvol leven met een psychische kwetsbaarheid

Transcriptie

1 HERSTELLEN KAN JE ZELF Hoopvol leven met een psychische kwetsbaarheid Prof. dr. Chantal Van Audenhove Dr. Joke Vanderhaegen KU Leuven, LUCAS, Centrum voor zorgonderzoek en consultancy Gent, 18 november 2015

2 Herstel of recovery als centraal concept Een intens, uniek, persoonlijk proces van verandering in iemands houding, waarden, doelen, vaardigheden en rollen. Het is een manier van leven, om een leven te leiden dat voldoening geeft, dat hoopvol is, en een bijdrage levert aan de samenleving, ondanks de beperkingen die de ziekte met zich meebrengt. Herstellen is het ontgroeien van de catastrofale gevolgen van de ziekte en de ontwikkeling van een nieuwe betekenis en een nieuw doel in iemands leven. Herstel impliceert de ontwikkeling van nieuwe betekenissen en doelen in het leven, een groeien over de grenzen van de ziekte. Anthony, (1993). Recovery from mental illness: the guiding vision of the mental health service system in the 1990s

3 Uitgangspunten van de herstelvisie Herstel kan ook zonder professionele interventies mits de betrokken aanwezigheid van personen die in je geloven vertrekt niet vanuit een visie op de oorzaken van de psychische ziekte of diagnoses is mogelijk ook met symptomen verandert de frequentie en de duur van symptomen voelt niet als een lineair proces Herstel van de gevolgen van de psychische ziekte is soms moeilijker dan herstel van de psychische ziekte op zich Herstel van een psychische ziekte betekent niet dat de persoon niet echt psychisch ziek was

4 Sleutelelementen van herstel Geloven dat men zijn eigen hoop en dromen kan waarmaken, zelfs met de ziekte. Motivatie om te veranderen Positief denken Dromen en ambitie (Her)installeren van zelfcontrole een gevoel van controle over het eigen leven en over de ziekte Focussen op sterktes Lotgenotencontacten, sociaal netwerk, gemeenschap, Persoonlijke betekenis vinden een identiteit waarbinnen ziekte een plaats krijgt maar met behoudvan positieve zelfwaardering. Stigma tegengaan. Levensdoelen voorbij de ziekte Betekenisvol leven Sociale rollen en doelen spiritualiteit, cultuur, Recovery isn't about getting back to how you were before, it's about building something new 4

5 5

6 Hoe verloopt het proces en wat draagt ertoe bij? Herstellen doe je zelf...het boek Betrokkenen zelf aan het woord Doel: STERKE HERSTELVERHALEN die beleidsmakers, hulpverleners en patiënten in de GGZ in België kunnen helpen Wat en wie was voor betrokken belangrijk om te herstellen? Wat helpt te herstellen? In woorden, met beelden, in levensverhalen en korte citaten 6

7 Hoe verloopt het proces en wat draagt ertoe bij? Herstellen doe je zelf...het boek Welke waarden komen op de voorgrond? Hoe hervindt men weer hoop en positiviteit? Hoe bouwt men stilaan zijn leven weer op en ontstaat er ruimte voor groei? Welke plaats geeft men in zijn nieuw leven aan de eigen kwetsbaarheid? Wat maakt dat het herstelproces lukt of niet lukt? Wat werkt ondersteunend in het opnieuw betekenis geven aan het dagelijks leven? Wat en wie werkt inspirerend? Wat geeft moed om weer krachtig in het leven te staan? 7

8 Hoe verloopt het proces en wat draagt ertoe bij? Herstellen doe je zelf... Het herstelverhaal Eigen en unieke verhaal van iemand over de persoonlijke zoektocht Je schrijft het vanuit jezelf en voor jezelf! Een verhaal van kracht en hoop Een verhaal van wat we hebben geleerd op onze weg naar herstel: Waar zijn we onze mogelijkheden gaan zien Waar hebben we onze kracht gevonden om ons leven in eigen hand te nemen? Plot= eigen herstel 8

9 Waarom zou ik een herstelverhaal schrijven? Bewustwording! Het helpt om bewust naar jezelf en naar je herstelproces te kijken Je wordt je bewust van je eigen krachten, kwaliteiten, vaardigheden,...om met een tegenslag om te gaan...en van wat jij hebt gedaan om hier uit te komen Het geeft zelfvertrouwen Het helpt bij het bepalen hoe je je eigen leven wil leiden. 9

10 Wat doet het met anderen? Het luisteren naar een herstelverhaal geeft hoop Het kan mensen steunen in hun eigen herstelproces Het kan mensen steunen in het leren waar herstel over gaat Ook voor hulpverleners! Ze vormen een spiegel waarin medewerkers zien hoe hun ideeën en intenties bij cliënten aankomen Ze horen wat iemand als helpend en steunend heeft ervaren, maar ook wat belemmerend is geweest 10