Bijlage cursusomschrijvingen. Life Sciences Voltijd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bijlage cursusomschrijvingen. Life Sciences Voltijd"

Transcriptie

1 Bijlage cursusomschrijvingen Life Sciences Voltijd

2

3 Titel Opleidingsvariant Anatomie en Neurobiologie Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-ANNE5V Cursusnaam Anatomie en Neurobiologie 1.3 Cursusnaam in Engels Anatomy and Neurosciences 1.4 Aantal EC's 10 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Ja 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon G Dijkstra (tel ) (grietje.dijkstra@hu.nl) 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Hoorcollege NEU niet verplicht 1 maal per week Hoorcollege VAE niet verplicht 1 maal per week Practicum VAN verplicht 2 maal per week Practicum VAN verplicht 1 maal per week spreekuur inzage toets VAE niet verplicht 1 maal per blok spreekuur inzage herkansing NEU niet verplicht 1 maal per blok spreekuur inzage herkansing VAE niet verplicht 1 maal per blok spreekuur inzage toets NEU niet verplicht 1 maal per blok 1.12 Toetsen:

4 Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar Assessment Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, Tentamen NEU Tentamen VAE Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, In welke blokken wordt de toets aangeboden?

5 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Anatomie en Embryologie: Onderzoekers die gebruik maken van diermodellen moeten een basale kennis hebben van de anatomie van gangbare proefdieren, maar ook inzicht hebben in de vraag in hoeverre dieren onderling verschillen, en in hoeverre ze model kunnen staan voor de gezonde of zieke mens. Daarvoor is kennis van het bouwplan van mens en dier nodig. Bouwplannen van lagere en hogere gewervelde dieren worden behandeld door respectievelijk de embryologische en de evolutionaire ontwikkeling te volgen. Overeenkomsten en verschillen tussen de diersoorten wat betreft het ademhalings-, bloedvaten-, spijsvertering- en urogenitaalstelsel worden achtereenvolgens bestudeerd. Neurobiologie: Veel van de Nederlandse onderzoekslijnen waarbinnen zoologische onderzoeksanalisten actief zijn, houden zich bezig met onderzoek binnen de neurobiologie. In deze cursus wordt gekeken hoe het brein signalen vanuit de omgeving verwerkt tot het genereren van gedrag waarmee op deze signalen wordt gereageerd. Daarnaast wordt gekeken welke ziektebeelden ontstaan als ergens in deze route fouten gaan optreden. Tenslotte wordt gekeken welke diermodellen gebruikt kunnen worden voor het testen van behandelingen voor deze ziektebeelden. Vaardigheden Anatomie: Tijdens het practicum anatomie van de vertebraten wordt de uitwendige en inwendige bouw van de doornhaai (Squalus acanthias) en de rat (Rattus norvegicus) bestudeerd. Bij de doornhaai wordt vooral aandacht geschonken aan de bouw en ligging van het hart en de aanvoerende kieuwvaten, de kieuwen en de hersenen. Bij de rat wordt vooral aandacht geschonken aan de organen van borst- en buikholte, de bloedvaten en de hersenen. Als je een operatieve ingreep moet doen wil je dit met zo weinig mogelijk leed voor het dier uitvoeren. Dat betekent bijvoorbeeld de wond op de meest optimale plaats voor de betreffende ingreep. Je moet dus goed weten waar de diverse organen, bloedvaten etc. zich in het dier bevinden en met zo min mogelijk schade kunnen prepareren/opereren. Het doel van dit practicum is dan ook om je kennis van de anatomie en prepareervaardigheid op een voldoende hoog niveau te brengen zodat het verantwoord is tijdens het volgende practicum (Vaardigheden Dierkundige Experimenten) operaties op levende dieren uit te voeren. Tijdens het practicum wordt de theoretische kennis van Vergelijkende Anatomie & Embryologie en Humane Fysiologie geïntegreerd 2.2 Cursus inhoud Learning outcomes Vergelijkende Anatomie en Embryologie: Aan het eind van de cursus: Kent de student de diverse klassen van de Vertebrata Kan de student de anatomische vlakken en richtingen, oriëntatietermen, lichaamsholten en vliezen benoemen Kan de student de verschillende fasen van de embryogenese in detail beschrijven Kan de student de ontwikkeling, ligging, bouw en globale functie van de organen betrokken bij ademhaling, circulatie, digestiestelsel en urogenitale stelsel van de diverse vertebraten beschrijven Kan de student de ventilatiemechanismen, doorbloeding en gasuitwisseling bij diverse vertebraten beschrijven Kan de student de verschillen in bouw van het hart, alsook de verschillen en overeenkomsten van het arteriële resp. veneuze stelsel bij de verschillende vertebaten beschrijven en verklaren Kan de student de verschillen in het digestiestelsel tussen herbivoren en carnivoren uitleggen Kan de student aangeven welk excretieproduct door welke vertebraat uitgescheiden wordt Kan de student uitleggen hoe de osmotische waarde van het interne milieu gehandhaafd blijft bij de diverse vertebraten Kan de student de begrippen oestrus, anoestrus, mono- resp, poly-oestrisch uitleggen Kennisbasis Vergelijkende Anatomie en Embryologie: Oriëntatietermen, embryogenese, ademhalingssysteem, circulatie, digestiestelsel, urogenitale stelsel Learning outcomes Neurobiologie: Aan het einde van deze cursus: Kan de student de basale anatomie van het brein beschrijven. Kent de student de stappen van sensoriek tot motoriek en de emoties die deze route beïnvloeden.

6 Weet de student welke invloed modulerende neurotransmittersystemen (met name dopamine) hebben op het functioneren van het brein. Kan de student ziektebeelden verklaren die ontstaan wanneer bepaalde hersensystemen niet functioneren. Kan de student verklaren waarom verscheidene diermodellen gebruikt kunnen worden om neurologische aandoeningen en de behandeling te bestuderen. Kennisbasis Neurobiologie: Hersenanatomie, embryologie van het brein, synaptogenese, cerebrospinale vloeistof, bloedhersen-barrière, neuroregeneratie (en diermodel), speciale zintuigen, vestibulocochlearis, elektrostimulatie, schizofrenie (en diermodel), motoriek, reflexen, Parkinson (en diermodel), hypothalamus, voedselopname (en diermodel), stress (en diermodel), emotie, drugsverslaving (en diermodel), angststoornissen (en diermodel), leren, geheugen, Alzheimer (en diermodel), beroerte (en diermodel), beeldvorming, PET, MRI Learning outcomes Vaardigheden Anatomie: Aan het eind van de cursus: Kan de student een groot aantal organen en bloedvaten vrij prepareren zonder daarbij onnodige beschadigingen te veroorzaken. Weet de student wanneer de diverse instrumenten gebruikt moeten worden en bezit hij/zij de nodige prepareervaardigheid. De student kan de vrij geprepareerde onderdelen benoemen, aanwijzen in het dier en er een tekening van maken. Kan de student de gebruikelijke terminologie toepassen. Kan de student de uitwendige en inwendige bouw van de bestudeerde dieren beschrijven en de functies van de diverse onderdelen uitleggen. Is de student in staat de ontwikkeling van het hart, de daaruit ontspringende bloedvaten en de hersenen bij de bestudeerde dieren te vergelijken en te bespreken. Kennisbasis Vaardigheden Anatomie: Prepareren, kennis instrumenten, anatomische terminologie, uitwendige en inwendige bouw van rat en haai 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Diversen (verplicht): instrumentarium via school Boek (verplicht): Liem et al Functional Anatomy of the Vertebrates 3e druk voor het vak VAE (ISBN ) Dictaat (verplicht): cursusboek ANNE (Anatomie en Neurobiologie) Boek (verplicht): Toates Biological Psychology + access card 3e druk voor het vak Neurobiologie (ISBN ) Boek (verplicht): Silverthorn Human Physiology 6e editie voor het vak Neurobiologie (ISBN ) 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 280 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (10) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

7 Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar Bioinformatica & Dataverwerking 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-BID3V Cursusnaam Bioinformatica & Dataverwerking 1.3 Cursusnaam in Engels Bioinformatics & Data Processing 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Ja 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon 1.10 Voertaal Nederlands GE Baltus (tel ) (belinda.baltus@hu.nl) 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? 1.12 Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? Bioinformatica Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, bij aanvangs:.... blok 5 Dataverwerking Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, bij aanvangs:.... blok 5

8 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Bioinformatica Deze module biedt een introductie in de mogelijkheden die specifieke computerprogramma s en het internet bieden voor het hanteren en bestuderen van DNA- en eiwit sequenties. Er wordt geoefend met het samenvoegen van meerdere, overlappende DNA sequenties tot één lange sequentie en het zoeken naar biologische informatie in het DNA. Dit laatste wordt ondermeer gedaan door de DNA sequentie te vergelijken met gegevens in databases. Ook eiwit sequenties worden bestudeerd. Na het doorlopen van de module beschik je over basale kennis en vaardigheden van bio-informatica die direct bruikbaar zijn in de praktijk en een goed uitgangspunt vormen voor verdere verdieping in het vakgebied. Dataverwerking In dit onderdeel wordt geoefend met het analyseren van experimentele data in Excel (waaronder statistische analyse) en het correct presenteren van de resultaten. De kennis en vaardigheden die in deze module worden opgedaan zijn een aanvulling op de vaardighedenmodules (practica), waar de nadruk meer ligt op de praktische uitvoering van experimenten. In de beroepspraktijk, zoals bijvoorbeeld tijdens een stage, in een belangrijk onderdeel van de competentie experimenteren, het analyseren van de gegevens en het formuleren van een conclusie. 2.2 Cursus inhoud Learning outcomes Aan het eind van deze cursus kan de student: Een eenvoudige sequentie analyse uitvoeren m.b.v. het analyse programma DNAstar en nucleotide_blast Zelfstandig primers ontwerpen voor een eenvoudige PCR reactie Een eenvoudige eiwit analyse uitvoeren m.b.v. diverse programma s, DNAstar, protein_blast, CN3D Meetresultaten adequaat bewerken en inschatten of een gevonden uitkomst realistisch is. De betrouwbaarheid van een resultaat beoordelen op basis van statistische overwegingen. Adequate conclusies uit de experimentele resultaten in het labjournaal opnemen Een statistische methode kiezen om de betrouwbaarheid van het gevonden resultaat te beoordelen. In de rapportage de betrouwbaarheid van de gevonden resultaten verantwoorden. Kennisbasis Sequenties assembleren, sequentie annotatie, PRC primer, RFLP, mutatie analyse, basiskennis Excel, inleiding statistiek zoals gegeven in cursus EVW2V resp. VON1V (m.n. 95% betrouwbaarheidsinterval, t-verdeling) 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Dictaat (aanbevolen): zie: Cursusboek 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

9 Titel Opleidingsvariant Biotechnologie Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-BTECH5V Cursusnaam Biotechnologie 1.3 Cursusnaam in Engels Biotechnology 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Ja 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon RJ Veldman (tel ) (robertjan.veldman@hu.nl) 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Hoorcollege niet verplicht 2 maal per week Spreekuur inzage toets BTECH niet verplicht 1 maal per blok Spreekuur inzage herkansing BTECH niet verplicht 1 maal per blok 1.12 Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? Tentamen Biotechnologie Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5,

10 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Doel van de cursus Biotechnologie is het verkrijgen van kennis en inzicht in de moleculair biologische methoden die ten grondslag liggen aan de moderne biotechnologie en in toepassingen er van. Centraal in deze cursus staat het begrip 'expressiesysteem'. Hiermee wordt bedoeld dat door middel van een expressievector een gen van interesse tot expressie kan worden gebracht in gastheercellen, welke vervolgens een grote hoeveelheid genproduct (eiwit) produceren. Een voorbeeld hiervan zijn de zogenaamde biologicals : een nieuwe generatie geneesmiddelen die zijn gebaseerd op eiwitten i.p.v. synthetische stoffen. De mogelijkheden, nadelen en bijzonderheden van verschillende expressiesystemen (inclusief transgene planten, dieren en humane gentherapie) worden uitgebreid besproken. In Nederland zijn momenteel veel biotech bedrijven aktief. De inhoud van deze cursus bereid de student voor op eventuele stageplaatsen of onderzoeksfuncties binnen deze boeiende bedrijfstak. 2.2 Cursus inhoud Learning outcomes Na het volgen van een serie van twaalf college's en het bestuderen van het lesmateriaal zal de student een overzicht hebben van biotechnologische methoden waarmee bacterien, gistcellen, animale cellen, dieren (inclusief de mens) en planten genetisch gemodificeerd kunnen worden t.b.v. medische, agrarische of industriële toepassingen. Daarnaast zal de student zich verdiept hebben in downstream processing van biotechnologische produkten en in ethische en maatschappelijke aspecten van biotechnologische toepassingen. Kennisbasis Deze cursus bouwt voort op kennis die is opgedaan tijdens de VL3 cursussen Moleculaire Biologie en Moleculair Biologische Technieken. Denk hierbij aan processen zoals replicatie, transcriptie, translatie, moleculair kloneren, PCR en cdna banken. Een goed begrip van deze materie is dan ook een vereiste om te kunnen slagen voor de cursus Biotechnologie. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht): Molecular Biotechnology (4e druk) Glick, Pasternak & Patten (ISBN ) Dictaat (verplicht): Zie cursusboek 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

11 Titel Opleidingsvariant Celbiologie Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-CBIO5V Cursusnaam Celbiologie 1.3 Cursusnaam in Engels Cellbiology 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Ja 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon CY Barendsen (tel ) (nelleke.barendsen@hu.nl) 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Hoorcollege niet verplicht 2 maal per week Spreekuur inzage herkansing CBIO5V niet verplicht 1 maal per blok Spreekuur inzage toets CBIO5V niet verplicht 1 maal per blok bij aanvangs: bij aanvangs: blok 5 bij aanvangs: blok Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? Tentamen Celbiologie Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, bij aanvangs:.... blok 5

12 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Het doel van de cursus Celbiologie is het opdoen van kennis en inzicht in de fundamentele moleculaire processen die ten grondslag liggen aan het functioneren van een eukaryote cel. Veel ziekten treden op als gevolg van een verstoorde signaaltransductie. De signaaltransductie is een ingewikkeld proces, waaraan veel onderzoek wordt gedaan. In deze cursus wordt de basis gelegd om het complexe terrein van signaaltransductie te kunnen begrijpen. Daarnaast staat het begrip weefselhomeostase centraal: de balans tussen de aanmaak (proliferatie d.m.v. celcyclus) en geprogrammeerde celdood (apoptose) van lichaamscellen. Voor het ontstaan en het behouden van de juiste weefselarchitectuur is het voor meercellige organismen verder van groot belang dat cellen op het juiste moment en op de juiste wijze differentiëren vanuit stamcellen. Verstoringen in deze complexe processen kunnen leiden tot afwijkingen in de embryonale ontwikkeling of tot kanker. Tijdens de college s celbiologie zullen van al deze processen de onderliggende moleculaire mechanismen uitgebreid worden besproken. 2.2 Cursus inhoud Learning outcomes Celbiologie Na het volgen van deze cursus kan de student: de eiwitsortering naar de verschillende celcompartimenten beschrijven het intracellulaire vesiculaire transport mechanisme beschrijven aan de hand van een aantal voorbeelden de celcommunicatie beschrijven het begrip weefselhomeostase beschrijven aan de hand van de celcyclus, de oncogenese en apoptose de rol van stamcellen tijdens de embryogenese en in het adulte weefsel beschrijven Kennisbasis Celbiologie chaperon eiwitten, afbraak eiwitten, translocatie eiwitten ER en mitochondria, PTM, lipiden bilaag, COP en Clathrine vesicles, celcommunicatie, GPCR, adenylaat cyclase, phopholipase Cβ, cgmp, Receptor tyrosine kinase, affiniteit receptor ligand, cellulaire respons, mitose, modelorganismen, tumorbiologie, celcyclus, Cdk s, oncogenen, tumorsuppressorgenen, stamcellen, metastasering, angiogenese, oncogene virussen, anti-kanker therapie, apoptose regeneratieve geneeskunde, reproductief kloneren 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht): Alberts et al, Molecular Biology of the Cell, 6e editie (ISBN ) Dictaat (aanbevolen): Zie cursusboek 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

13 Titel Opleidingsvariant Cellulaire Biochemie Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-CB2V Cursusnaam Cellulaire Biochemie 1.3 Cursusnaam in Engels Cellular Biochemistry 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau D (propedeuse) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Ja 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon JCM Gent (tel ) (jurgen.gent@hu.nl) 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Inzage tentamen niet verplicht 1 maal per blok IZT CB2 niet verplicht 2 maal per week Spreekuur inzage hertentamen niet verplicht 1 maal per blok 1.12 Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? Tentamen Cellulaire Biochemie Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5,

14 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Elke afgestudeerde HBO Life Sciences laborant krijgt weleens te maken met cellen of meercellige organismen. Kennis van de bouw en het functioneren van cellen is daarom van groot belang. In de cursus Cellulaire Biochemie behandelen we verschillende thema s die hierop betrekking hebben. In het 1 e thema komt de algemene bouw van prokaryote en eukaryote cellen aan bod. Daarnaast wordt de interne en externe organisatie van eukaryote cellen besproken, van kernenvelop tot en met de extracellulaire matrix. In het 2 e thema leert de student hoe celmembranen opgebouwd zijn en hoe grond-, bouw- en afvalstoffen via passief, actief, of bulktransport over membranen vervoerd kunnen worden. In het 3 e thema wordt behandeld volgens welke thermodynamische principes chemische reacties (= metabolisme) in een cel plaatvinden. Enzymen spelen hierbij een belangrijke rol. Reactieomstandigheden, enzymkinetiek en enzymregulatie worden dan ook uitvoerig besproken (Thema 4 t/m 6). Metabole routes dienen ook nauwkeurig op elkaar afgestemd te zijn en worden daarom op verschillende manieren gereguleerd. De afbraak van glucose (celademhaling) wordt als voorbeeld hiervan in detail behandeld in thema 7. Tot slot leert de student in thema 8 dat de cellen in meercellige organismen niet als afzonderlijke units werken, maar dat er uitwisseling van allerlei moleculen en communicatie tussen cellen plaatsvindt. 2.2 Cursus inhoud Learning outcomes Aan het eind van de cursus kan de student... onderscheid maken tussen prokaryote en eukaryote cellen. uitleggen waarom eukaryote cellen organellen hebben. de structuur en functie van intracellulaire en extracellulaire componenten van de eukaryote cel beschrijven. de biosynthese route van cytosolische, membraan-, en secretie-eiwitten beschrijven. beschrijven welke factoren de vloeibaarheid van cellulaire membranen beïnvloeden. uitleggen hoe moleculen via passief, actief en bulktransport over de membraan getransporteerd worden. de rol uitleggen van katabole en anabole routes in het metabolisme van een cel. de 1e en 2e wet van de thermodynamica toepassen. de begrippen enthalpie, entropie, (vrije) Gibbs energie uitleggen. onderscheid maken tussen endergone, exergone, endotherme en exotherme reacties. de rol van enzymen bij reacties uitleggen. de ph van oplossingen berekenen. het begrip evenwichtsconstante uitleggen. de Henderson-Hasselbalch vergelijking voor buffers toepassen. het Michealis-Menten model van enzymkinetiek uitleggen en de daarbijbehorende grafiek tekenen. de begrippen Vmax en KM uitleggen. een Lineweaver-Burk grafiek construeren en hieruit de Vmax en KM berekenen. beschrijven hoe competitieve en niet-competitieve remmers de enzymactiviteit beïnvloeden. het effect van competitieve en niet-competitieve remmers weergeven in Michaelis- Menten en Lineweaver-Burk grafieken. het verschil aangeven tussen Michaelis-Menten enzymen en allostere enzymen. de processen van fermentatie en celademhaling beschrijven. de lokatie in de cel aangeven van glycolyse, citroenzuurcyclus en elektronentransportketen. Signaleringsroutes indelen in endocrien, neurocrien, paracrien en autocrien. De signaaltransductieroute beschrijven na binding van een ligand aan een receptor. De rol van fosfatasen en kinasen in signaaltransductie uitleggen. Beschrijven welke rol de second messengers camp, DAG, IP3, en Ca 2+ hebben. De samenhang tussen de behandelde thema s uitleggen.

15 Kennisbasis Bouw van prokaryote en eukaryote cellen. Organellen, intracellulaire en extracellulaire componenten van een eukaryote cel. Biosynthese van cytosolische, membraan-, en secretie-eiwitten. Passief, actief en bulktransport van moleculen over de membraan. 1 e en 2 e wet van thermodynamica, Gibbs energie, enthalpie, entropie. Exergone, endergone, exotherme en endotherme reacties. Zuren en basen, ph, pka, evenwichtsconstante, Kw. Henderson-Hasselbalch vergelijking, titratie, equivalentiepunt. Michaelis-Menten model, Vmax, KM, Lineweaver-Burk grafiek, competitieve en niet-competitieve remmers, allosterie. Fermentatie en celademhaling. Signaaltransductie, fosfatasen, kinasen, second messengers. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht): Campbell 'Biology' (+ access code and Dutch Glossary) (ISBN ) Dictaat (verplicht): cursusboek Cellulaire biochemie (ILC, HU) Boek (aanbevolen): Reed et al., Practical Skills in Biomolecular Sciences (ISBN ) 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

16 Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar Dierkundige Oriëntatie en Farmacologie 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-DOFAR4V Cursusnaam Dierkundige Oriëntatie en Farmacologie 1.3 Cursusnaam in Engels Pharmacology and Skills in Animal Research 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Nee 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon 1.10 Voertaal Nederlands JA van Meeuwen (tel ) (jeroen.vanmeeuwen@hu.nl) 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Afrondende praatjes DKO verplicht 1 maal per blok Hoorcollege FAR niet verplicht 5 maal per blok Introductiecollege_DKO verplicht 1 maal per blok Practicum verplicht 5 maal per blok Simulatie practicum niet verplicht 1 maal per blok Spreekuur inzage toets FAR niet verplicht 1 maal per blok Spreekuur inzage herkansing FAR niet verplicht 1 maal per blok bij aanvangs: bij aanvangs: bij aanvangs: bij aanvangs: bij aanvangs: bij aanvangs: blok 5 bij aanvangs: blok Toetsen:

17 Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar Deelname Alleen NVD of VD 5, tentamen Farmacologie Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, In welke blokken wordt de toets aangeboden? bij aanvangs:.... blok 5 bij aanvangs:.... blok 5

18 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Het doel van de cursus DOFAR is een kennisbasis te leggen over de farmacodynamiek en - kinetiek van stoffen in een organisme (bv het menselijk lichaam). Deze kennis kan worden toegepast bij het begrijpen van wetenschappelijke literatuur en in computer-, celkweek- en diermodellen. 2.2 Cursus inhoud Dierkundige Oriëntatie Ter oriëntatie op de dierkundige afstudeerrichting maakt de student tijdens dit practicum kennis met enkele vakgebieden die kenmerkend zijn voor deze afstudeerrichting. Dit zijn proefdierkunde, anatomie, fysiologie en farmacologie. De student dient een verantwoorde houding ten aanzien van proefdiergebruik te ontwikkelen. Daarom vormt proefdierethiek een substantieel onderdeel van het practicum. Daarnaast dient de student zich een beeld te vormen van de dierkundige afstudeerrichting en het beroep van dierkundig laboratorium ingenieur. Farmacologie Het vakgebied Farmacologie houdt zich bezig met de (ver)werking van medicijnen (farmaca) en andere biologisch actieve stoffen in/door het lichaam. Inzicht in de werking van farmaca vergt begrip en integratie van uiteenlopende vakgebieden zoals de Fysiologie, Anatomie, Celbiologie en Moleculaire biologie. Na een algemene introductie in les 1, waarin o.a. het traject van de geneesmiddelenontwikkeling aan bod komt, komen de twee hoofdthema s van de Farmacologie aan de orde. In les 2 behandelen we de Farmacodynamiek ( wat doet een stof met het lichaam? ) en in les 3en 4 komt de Farmacokinetiek aan bod ( wat doet het lichaam met een stof? ). Na behandeling van deze algemene farmacologische aspecten zal les 5 vervolgens worden besteed aan een voorbeeld van de zogenoemde Speciële farmacologie: de farmacologie van het vasculaire systeem. Deze lesstof wordt a.h.v. een computersimulatie geïllustreerd. Dit in aansluiting op het VL4 thema en op de leerstof van Humane Fysiologie (Fysiologische Regulatiesystemen). Les 6 tenslotte, is gewijd aan de toxicologie (vergiftigingsleer), een discipline die geheel in lijn ligt met de farmacologie omdat toxische stoffen zich in het lichaam gedragen volgens dezelfde dynamische en kinetische wetmatigheden als farmaca. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Kosten: EUR 5,5 (Dictaat: Pharmacology door H.P. Rang en M.M. Dale. 6e druk (2007) Churchill Livingstone Elsever, ISBN [N.B. - Niet zelf aanschaffen. Het relevante hoofdstuk (Chapter 19) uit dit boek is als bijlage farmacologie te bestellen bij xero) EUR 60 (Algemene Farmacologie, van Ree (2de druk) (ISBN: )) Dictaat (verplicht): Pharmacology door H.P. Rang en M.M. Dale. 6e druk (2007) Churchill Livingstone Elsever, ISBN [N.B. - NIET ZELF AANSCHAFFEN. HET RELEVANTE HOOFDSTUK UIT DIT BOEK IS ALS BIJLAGE FARMACOLOGIE TE BESTELLEN BIJ XEROX] Kost rond de E5. (ISBN ) Dictaat (verplicht): Voor het cursusonderdeel Dierkundige Orietatie staat per les een handleiding klaar op de cursussite. Dictaat (verplicht): Voor het cursusonderdeel Farmacologie staat op het cursusoverzicht een handleiding met oefenvragen en een oefententamen klaar. Dictaat (verplicht): Voor les 5 van cursusonderdeel Farmacologie: Handleiding Cyber Physiology, cursussite map Cyber Physiology. Boek (verplicht): Algemene Farmacologie, van Ree (2de druk) (ISBN ) 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd

19 2.7 URL cursussite

20 Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar Exacte Vaardigheden & Wiskunde 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-EVW2V Cursusnaam Exacte Vaardigheden & Wiskunde 1.3 Cursusnaam in Engels Introduction in Statistics & Mathematics 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau D (propedeuse) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Ja 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon 1.10 Voertaal Nederlands L van Zeyl (tel ) (leonie.vanzeyl@hu.nl) 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Werkcollege statistiek verplicht 3 maal per blok Werkcollege wiskunde verplicht 9 maal per blok computerpracticum Excel verplicht 3 maal per blok Inzage Tentamen EVW niet verplicht 1 maal per blok Inzage Hertentamen EVW niet verplicht 1 maal per blok 1.12 Toetsen:

21 Toetsvorm Excel vaardigheden statistiek en wiskunde Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar Alleen NVD of VD 5, Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, In welke blokken wordt de toets aangeboden?

22 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Deze module bestaat uit de onderdelen Excel, statistiek en wiskunde. Bij statistiek komt de juiste verwerking en interpretatie van data aan de orde. Bij Excel leer je hoe je de data moet presenteren. Het onderdeel wiskunde behandelt de meest essentiële wiskundige en rekenkundige vaardigheden die je nodig hebt tijdens de opleiding en in de praktijk. 2.2 Cursus inhoud De lessen Excel behandelen hoe data ingevoerd en georganiseerd moeten worden in excel, en hoe deze data verwerkt moeten worden tot een overzichtelijk en presenteerbaar figuur. In de module statistiek wordt ingegaan op het bepalen van meetfouten en onnauwkeurigheid, het herkennen van uitschieters. Verder wordt er ingegaan op normaalverdeling en het 95% betrouwbaarheidsinterval en leren we correlaties bepalen en verbanden vinden en voorspellen mbv lineaire regressie. De lessen wiskunde focussen op basale rekenvaardigheden, zoals rekenen met breuken, machten, wortels en logaritmen. Tevens worden letterekenen, vergelijkingen oplossen en berekeningen aan eerste- en tweede graads functies behandeld. Ook gaan we, met behulp van de 1ste en 2de afgeleide, uitspraken doen over het verloop van een gegeven functie. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht): Toegepaste wiskunde voor het hoger onderwijs-inleiding (ISBN ) 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

23 Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar Experimental Design & Cell Culture 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-EDCC3V Cursusnaam Experimental Design & Cell Culture 1.3 Cursusnaam in Engels Experimental Design & Cell Culture 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Nee 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon 1.10 Voertaal Nederlands WAJ Nijenhuis (tel ) (wouter.nijenhuis@hu.nl) 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Practicum verplicht 2 maal per week Werkcollege verplicht 5 maal per blok Werkcollege lesweek 1 verplicht 1 maal per blok Inzage Hertentamen EDCC niet verplicht 1 maal per blok Inzage tentamen EDCC niet verplicht 1 maal per blok 1.12 Toetsen:

24 Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar Praktijkbeoordeling 5, Theorie tentamen Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, In welke blokken wordt de toets aangeboden?

25 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Celkweek is niet meer weg te denken uit het huidige (bio)medisch onderzoek. Levende cellen die in vitro worden gekweekt zijn makkelijk toegankelijk voor onderzoek en worden gebruikt om bijvoorbeeld (zonder het gebruik van proefdieren) de toxiciteit en werking van medicijnen, het effect van genmutaties en eigenschappen als celdeling en celdifferentiatie te onderzoeken. Als Bachelor of Applied Science (BAS) wordt van je verwacht dat je basiskennis en vaardigheden van celkweek hebt. Daarbij moet je experimenten kunnen opzetten die betrouwbare resultaten opleveren. In deze cursus leer je celkweek experimenten te ontwerpen en uit te voeren en oefen je met het uitwerken van experimentele resultaten. Tijdens de praktijklessen maak je kennis met algemene celkweek technieken, zoals het doorzetten van cellen, het invriezen en weer ontdooien van cellen, het uitvoeren van een celtelling en het steriel werken in een laminar flow cabinet. Dit doe je door een aantal korte experimenten uit te voeren. De praktijklessen worden ondersteund door werkcolleges, waarin de achtergronden van celkweek en experimenteel ontwerp worden behandeld. De opgedane vaardigheden en kennis vormen een goede basis voor het werken met cellen in de beroepspraktijk. 2.2 Cursus inhoud Learning outcomes praktijklessen Als je de praktijklessen succesvol hebt afgerond kun je: 1) Adequaat werken met gekweekte cellen. Hieronder wordt verstaan: Diverse celkweek handelingen correct uitvoeren, zoals het doorzetten, invriezen en ontdooien van cellen. Handelingen steriel uitvoeren volgens VMT regels, op een correct ingerichte werkplek Handelingen binnen de gestelde tijd uitvoeren 2) Het principe uitleggen van de verschillende handelingen en experimenten die in deze cursus worden uitgevoerd. 3) Een labjournaal bijhouden zoals dat in deze handleiding staat. 4) Een experiment op basis van een vraagstelling zodanig ontwerpen en uitvoeren dat bruikbare resultaten worden verkregen. Bij het ontwerpen pas je kennis toe van de empirische cyclus, repliceren en de definities en betekenis van verschillende typen controles. 5) Berekeningen uitvoeren met cellen en opgeloste stoffen. 6) Verkregen resultaten verwerken in je labjournaal. Learning outcomes werkcolleges Na het lezen van de hoofdstukken en het maken van de opdrachten kun je: Het verschil uitleggen tussen primaire en continue cellijnen. Aangeven welke besmettingen in een celkweek aanwezig kunnen zijn en op welke manier deze bestreden kunnen worden. De werking van werkkasten voor celkweek uitleggen. Uitleggen welk effect de condities in een kweekstoof hebben op cellen en het medium. Uitleggen hoe een continue cellijn wordt gemaakt uit een primaire kweek. Het belang van extracellulaire matrix voor cellen aangeven. De functie van belangrijke componenten in kweekmedia benoemen. Algemene kenmerken van virussen benoemen. Uitleggen hoe virussen worden gekweekt. Beschrijven wat stamcellen zijn en welke typen stamcellen bestaan.

26 Een celkweek experiment op basis van een vraagstelling zodanig ontwerpen en uitvoeren dat bruikbare resultaten worden verkregen. Bij het ontwerpen pas je kennis toe van de empirische cyclus, repliceren en de definities en betekenis van verschillende typen controles. Kennisbasis Achtergronden van celkweek, experimenteel ontwerp, empirische cyclus, experimentele controles. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Dictaat (verplicht): cursusboek, compleet Dictaat (verplicht): Zie Cursusboek TLSC-EDCC3V Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

27 Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar Fysiologische Regulatiesystemen 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-FYSREG4V Cursusnaam Fysiologische Regulatiesystemen 1.3 Cursusnaam in Engels Regulatory Physiology 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Ja 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon 1.10 Voertaal Nederlands R Vlasblom (tel ) (ronald.vlasblom@hu.nl) 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Instructie, zelfstudie, terugkoppeling niet verplicht 12 maal per blok Spreekuur inzage toets FYSREG niet verplicht 1 maal per blok Spreekuur inzage herkansing FYSREG niet verplicht 1 maal per blok 1.12 Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? toets Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5,

28 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Kennis opdoen over (dys)regulaties van orgaanfuncties. 2.2 Cursus inhoud Fysiologische Regulatiesystemen Relatie aanleren tussen bouw (macroscopische en microscopische anatomie) en werking (fysiologie) van het centraal en perifere zenuwstelsel en enkele doelorganen, zoals de nieren, in het reguleren van homeostase. Deze regulatie kan lokaal of systemisch plaatsvinden en voor korte periodes of voor lange termijn. Daarnaast wordt kennis genomen van enkele afwijkingen in regulatiesystemen die leiden tot de ontwikkeling van pathologiën. De theorie en ziektebeelden die aan bod komen zijn deels gekoppeld aan praktijk gerelateerde vraagstukken. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Kosten: EUR 75 (Silverthorn is als onderdeel van een studieboekenpakket met korting te koop bij Studystore. Als individueel exemplaar kost dit boek ongeveer bij bijvoorbeeld Bol.com. Let op juiste druk en bijbehorende codes.) Materiaal: Boek (verplicht): Silverthorn, Human Physiology, uitgeverij Pearson (ISBN ) Werkboek (verplicht): In het werkboek staan studieaanwijzingen voor de cursus en verbredende en verdiepende opgaven behorende bij de hoofdstukken. 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Vervangt TLSC-ZS3V en TLSC-NH3V 2.7 URL cursussite

29 Titel Opleidingsvariant Genen en Gezondheid Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-GENGEZ2V Cursusnaam Genen en Gezondheid 1.3 Cursusnaam in Engels Genes and Health 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau D (propedeuse) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Nee 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon AJW Verkade (tel ) (ariejaak.verkade@hu.nl) 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Effectief Communiceren verplicht 1 maal per blok presentatie technieken verplicht 3 maal per blok project begeleid verplicht 1 maal per week project management verplicht 1 maal per blok wetenschappelijke literatuur lezen verplicht 1 maal per blok project afsluiting verplicht 1 maal per blok project onbegeleid verplicht 1 maal per week project start verplicht 1 maal per blok project evaluatie verplicht 1 maal per blok,,,, blok 5,, blok 5

30 1.12 Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? Projectverslag Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5,

31 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Het thema van dit project is genen en gezondheid.centraal staan de bron van het ontstaan van een erfelijke ziekte: het DNA en de gevolgen daarvan op het ziektebeeld Hierbij dient een assay/test gevonden te worden die geschikt is om uit te voeren in een laboratorium ten behoeve van de patiënten diagnostiek. Na afronden van dit project kun je kennis en vaardigheden toepassen in een voor dit project relevante ziekte heb je jezelf ontwikkeld op maximaal 2 competentie(s). 2.2 Cursus inhoud Variaties in genen komen vaak voor en deze maken individuen uniek. Het merendeel van deze variaties is onschadelijk en heeft geen gevolgen voor de gezondheid. Soms is de genencombinatie die van de ouders wordt meegekregen zodanig dat er een verhoogd risico bestaat op ziekte, zoals bij bepaalde vormen van erfelijke kanker. In andere gevallen kan met zekerheid gesteld worden dat de ziekte zich op jonge of latere leeftijd zal gaan openbaren. Dankzij de ontwikkeling in het bio-moleculair onderzoek worden steeds meer gendefecten geïdentificeerd, zodat een diagnose sneller kan worden gesteld en men op zoek kan gaan naar nieuwe behandelingsmethoden. Bij projectonderwijs verwerf je kennis door het oplossen van een complex probleem. Je gaat op zoek naar informatie, beoordeelt of deze relevant is en probeert met deze nieuwe kennis de oplossing te vinden. Van belang is tevens het toepassen en integreren van reeds verworven kennis. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Kosten: EUR 0 (Kosten van aangevraagde materialen worden gedragen door HU.) Materiaal: Diversen (verplicht): Benodigdheden op het lab. Worden door HU verzorgd, nadat de projectgroepen een bestelling hebben geplaatst bij de labassistent) Dictaat (verplicht): zie cursusboek 2.5 Workload De totale studielast van deze cursus is gelijk aan 140 uren. Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

32 Titel Opleidingsvariant Genotype & Fenotype Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-GFH2V Cursusnaam Genotype & Fenotype 1.3 Cursusnaam in Engels Genotype & Phenotype 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau D (propedeuse) Werkvormen zijn er in Voltijd 1.6 Opleiding (varianten) Toetsen zijn er in Voltijd Cursus toegankelijk voor 1.7 studenten van andere faculteiten? Nee 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon CCGM Booijink (tel ) (carien.booijink@hu.nl) 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? IZT G&F niet verplicht 1 maal per week Practicum G&F verplicht 1 maal per week Inzage Tentamen G&F niet verplicht 1 maal per blok Inzage Hertentamen G&F niet verplicht 1 maal per blok Inhaalvaardigheden niet verplicht 2 maal per blok 1.12 Toetsen:

33 Toetsvorm Praktijk Genotype & Fenotype Tentamen Genotype & Fenotype Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar Alleen NVD of VD 5,5 6 Numeriek - 1 decimaal mogelijk 5, In welke blokken wordt de toets aangeboden? blok 5....

34 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Genotype & Fenotype De kenmerken van een individu (fenotype) zijn afkomstig van de verzameling van eigenschappen (genotype) die je erft van je ouders. Tijdens de voortdurend celdelingen die in ons lichaam plaatsvinden, blijft het genoom (=alle erfelijke informatie) in de kern precies behouden. Dit is mogelijk door een proces dat heel geordend verloopt: de mitose. Wanneer er echter sprake is van geslachtelijke voortplanting, zie je in de nakomelingen van een ouderpaar een geweldige variatie! Dit wordt o.a. veroorzaakt door een bijzondere manier van kerndeling, de meiose. Het wordt duidelijk hoe chromosomale overerving van genen tot een bepaald fenotype kan leiden en hoe het DNA bij iedere celdeling en van generatie op generatie in stand wordt gehouden door DNA replicatie. Op deze manier ligt het genotype van een organisme dus vast. Het fenotype echter, wordt bepaald door de expressie van deze informatie; door het functioneren van eiwitten die door het DNA worden gecodeerd. In de practica wordt kennis gemaakt met vaardigheden waarbij eiwitten, enzymen en DNA worden aangetoond. De vaardigheden omvatten verschillende eindpuntsbepalingen van enzymactiviteiten die spectrofotometrisch worden bepaald. Daarnaast worden er eiwitconcentraties gemeten en wordt er een experiment uitgevoerd waarbij DNA wordt geknipt en het bandenpatroon wordt geanalyseerd op agarose gel. Inhoudelijk krijgen de studenten meer inzicht in factoren die enzymactiviteit kunnen beïnvloeden, maken ze kennis met de inductie van genexpressie in E.coli, met het begrip restrictie digestie van DNA. 2.2 Cursus inhoud Learning outcomes Genotype & Fenotype Na het volgen van deze cursus kan de student: Theoriedeel - Uitleggen waarom celdeling resulteert in twee identieke dochtercellen. - De stadia van de celcyclus opsommen en de gebeurtenissen in elk stadium beschrijven en de fasen herkennen op foto's en tekeningen. - De rol beschrijven van checkpoints, cycline, Cdk, en MPF bij de controle van de celcyclus. - Uitleggen hoe de celdeling van kankercellen verschilt van die van normale cellen. - De verschillen aangeven in de levenscyclus van dieren, schimmels en planten. - Van meiose I and meiose II de fasen opsommen, de gebeurtenissen beschrijven en de fasen herkennen op foto's en tekeningen. - Uitleggen hoe genetische variatie ontstaat door en duidelijk maken dat erfelijke variatie essentieel is voor evolutie. - Uitleggen hoe met een testkruising het fenotype kan worden bepaald van een organisme met een dominante eigenschap. - Uitleggen dat erfelijkheidspatronen vaak complexer zijn dan voorspeld door Mendels genetica (complete dominantie, incomplete dominantie, co-dominantie, pleiotropie, epistasie en polygene overerving). - Uitleggen hoe de geslachtschromosomen overerven. - Een definitie geven van gekoppelde genen en uitleggen waarom ze niet onafhankelijk overerven. - Uitleggen hoe veranderingen van chromosoom aantal of structuur genetische aandoeningen kan veroorzaken. - De structuur van DNA beschrijven en daarbij de betekenis van de baseparing aangeven. - DNA replicatie beschrijven en schematisch weergeven gebruikmakend van de begrippen: origin of replication, replication fork, ouderstreng, dochterstreng, template (matrijs), leading strand, lagging strand, Okazaki fragment, antiparalelle strengen, 5'-einde en 3'-einde. - De rol uitleggen van DNA ligase, primer, primase, helicase, single-strand binding protein. - Uitleggen welke rol DNA polymerase, nucleotide excision repair enzymes en nuclease spelen bij DNA proofreading en repair. - Aangeven waarin DNA en RNA van elkaar verschillen. - De begrippen replicatie, transcriptie en translatie onderscheiden. - Het transcriptieproces beschrijven gebruikmakend van de termen en begrippen: RNApolymerase, promoter, terminator, 5'-cap, poly(a)-staart, intron, exon. - Uitleggen waarom de genetische code redundant en ondubbelzinnig is en de RNA-code vertalen naar de eiwitcode met behulp van een tabel. - Van puntmutaties aangeven wat de directe gevolgen zijn voor de eiwitsynthese. Practicumdeel - Zorgvuldig een labjournaal bijhouden. - Pipetteerschema s maken. - Verdunningsreeksen nauwkeurig berekenen en pipetteren.

Bijlage cursusomschrijvingen. Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (deeltijd)

Bijlage cursusomschrijvingen. Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (deeltijd) Bijlage cursusomschrijvingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (deeltijd) 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (voltijd) (Life Sciences)

Bijlage cursusomschrijvingen. Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (voltijd) (Life Sciences) Bijlage cursusomschrijvingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (voltijd) (Life Sciences) 2014-2015 Titel Opleidingsvariant VL8 Afstudeeropdracht Voltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische

Nadere informatie

Afstudeeropdracht, onderzoeken

Afstudeeropdracht, onderzoeken Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 Afstudeeropdracht, onderzoeken 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-AOOND8V-15 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht, onderzoeken 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

Afstudeeropdracht, onderzoeken

Afstudeeropdracht, onderzoeken Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 Afstudeeropdracht, onderzoeken 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-AOOND8D-15 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht, onderzoeken 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Cellulaire Biochemie Voltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-CB2V-13 1.2 Cursusnaam Cellulaire Biochemie 1.3 Cursusnaam in Engels Cellular

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Life Sciences Deeltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Life Sciences Deeltijd Bijlage cursusomschrijvingen Life Sciences Deeltijd 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2016-2017 Afstudeeropdracht, onderzoeken 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TLSC-AOOND8D-15

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management.

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management. Bijlage Cursusbeschrijvingen Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management Bachelor deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Life Sciences Bachelor Voltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Life Sciences Bachelor Voltijd Bijlage cursusomschrijvingen Life Sciences Bachelor Voltijd 2017-2018 Anatomie en Neurobiologie en: Hoorcollege NEU Hoorcollege VAE Practicum VAN Practicum VAN spreekuur inzage herkansing NEU spreekuur

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Dummy cursus voor inleverbieb (dt) Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-INLEVERD-15 1.2 Cursusnaam Dummy cursus voor inleverbieb (deeltijd)

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. [Civiele Techniek] [Duaal/hoofdfase]

Bijlage cursusomschrijvingen. [Civiele Techniek] [Duaal/hoofdfase] Bijlage cursusomschrijvingen [Civiele Techniek] [Duaal/hoofdfase] 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Duaal Collegejaar 2016-2017 Werkveld: Constructie & Infrastructuur 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-AFSTUD-12 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht 1.3 Cursusnaam in Engels Afstudeeropdracht

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Management in Zorg deeltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Management in Zorg deeltijd Bijlage cursusomschrijvingen Management in Zorg deeltijd 2016-2017 Titel Startopdracht 1 Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GZO-1.D-STRT1-14 1.2

Nadere informatie

Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde

Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde In de studiegids 2014-2015 van de bachelor opleiding Werktuigbouwkunde zijn ondanks zorgvuldige voorbereiding een paar onjuistheden geslopen.

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Elektrotechniek 2014-2015

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Elektrotechniek 2014-2015 Erratum Studiegids Bacheloropleiding voltijd Elektrotechniek 2014-2015 2.5.1 Toelating hoofdfase In de studiegids Elektrotechniek voltijd 2014-2015 staat vermeld dat studenten kunnen worden toegelaten

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase

Bijlage cursusomschrijvingen. Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase Bijlage cursusomschrijvingen Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Afstuderen Voltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TGEO-V15AFO-14

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Technische Bedrijfskunde 2014-2015

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Technische Bedrijfskunde 2014-2015 Erratum Studiegids Bacheloropleiding voltijd Technische Bedrijfskunde 2014-2015 2.5.1 Toelating hoofdfase In de studiegids Technische Bedrijfskunde voltijd 2014-2015 staat vermeld dat studenten kunnen

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (locatie Amersfoort) Deeltijd

Erratum Studiegids. Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (locatie Amersfoort) Deeltijd Erratum Studiegids Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (locatie Amersfoort) Deeltijd 2015-2016 Inhoudsopgave 1 Algemeen 3 2 Errata 4 2.1 Vervanging cursusbeschrijving

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008

DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA 1. Hieronder zie je de schematische weergave van een dubbelstrengs DNA-keten. Een

Nadere informatie

Van mens tot Cel oefenvragen 1. De celdeling bestaat uit verschillende fasen. Hoe heten de G1, S en de G2 fase samen?

Van mens tot Cel oefenvragen 1. De celdeling bestaat uit verschillende fasen. Hoe heten de G1, S en de G2 fase samen? Van mens tot Cel oefenvragen 1. De celdeling bestaat uit verschillende fasen. Hoe heten de G1, S en de G2 fase samen? A: interfase B: profase C: anafase D: cytokinese 2. Een SNP (single nucleotide polymorphism)

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

We wensen je veel succes met studeren en het halen van jouw tentamens!

We wensen je veel succes met studeren en het halen van jouw tentamens! Voorwoord Beste geneeskundestudent, Voor je ligt de samenvatting van Blok 1.1.1 Deel 2 voor de studie geneeskunde. SlimStuderen.nl heeft de belangrijkste informatie uit alle verplichte literatuur voor

Nadere informatie

1 (~20 minuten; 20 punten)

1 (~20 minuten; 20 punten) TENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 27-01-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Begeleiden van collega's Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OSOAL-BEG-12 1.2 Cursusnaam Begeleiden van collega's 1.3 Cursusnaam in Engels

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Bijlage 3 Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstuderen BE Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MDPM-DAFSTBE-07 1.2 Cursusnaam Afstuderen BE 1.3 Cursusnaam in Engels Graduation Business

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. [Bouwtechnische Bedrijfskunde] [Voltijd/hoofdfase]

Bijlage cursusomschrijvingen. [Bouwtechnische Bedrijfskunde] [Voltijd/hoofdfase] Bijlage cursusomschrijvingen [Bouwtechnische Bedrijfskunde] [Voltijd/hoofdfase] 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Bedrijfs stage Voltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Campagnes Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCM-CAMP.1V-13 1.2 Cursusnaam Campagnes 1.3 Cursusnaam in Engels Campaigns 1.4 Aantal EC's 5 European

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Inleiding in de biologie

Samenvatting Biologie Inleiding in de biologie Samenvatting Biologie Inleiding in de biologie Samenvatting door C. 1469 woorden 27 september 2016 4,5 6 keer beoordeeld Vak Biologie H1 - Inleiding in de Biologie 1. Wat is Biologie? Doel Je moet in een

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Basisvaardigheden blok A com/ict Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GFA-1.COMICTA-14 1.2 Cursusnaam Basisvaardigheden blok A com/ict 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

DNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life

DNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life DNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life De vragen die voorkomen in het COO-programma DNA & eiwitsynthese zijn op dit formulier weergegeven. Het is de bedoeling dat je,

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Structuren

Nadere informatie

HERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007

HERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007 HERKANSINGSTENTAMEN Moleculaire Biologie deel 2, 5 Jan 2007 NAAM: STUDENTNUMMER: CONTROLEER OF DIT TENTAMEN 14 PAGINA S BEVAT. Veel succes! o Je mag de achterkant van het papier ook zo nodig gebruiken,

Nadere informatie

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6)

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) oefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 12 van Unit 1 van Campbell, 10 e druk versie 2014-2015 Communicatie 1. Hier zie je drie manieren waarop een

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 Afstudeeropdracht Eventmanagement 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JEM-AFSTOP-08 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht Eventmanagement 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Communicatie Deeltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Communicatie Deeltijd Bijlage cursusomschrijvingen Communicatie Deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Adviseren Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCD-AADVIS.2V-12 1.2 Cursusnaam

Nadere informatie

Master SEN: Auditief Gehandicapten. er is voor gekozen om de volledige cursusbeschrijving te publiceren.

Master SEN: Auditief Gehandicapten. er is voor gekozen om de volledige cursusbeschrijving te publiceren. ERRATUM Master SEN: Auditief Gehandicapten Gewijzigde cursusbeschrijvingen 2014-2015: er is voor gekozen om de volledige cursusbeschrijving te publiceren. Waar een wijziging/aanvulling heeft plaatsgevonden

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Campagnes Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCM-CAMP.1V-13 1.2 Cursusnaam Campagnes 1.3 Cursusnaam in Engels Campaigns 1.4 Aantal EC's 5 European

Nadere informatie

BIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.10.1

BIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.10.1 BIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.10.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van

Nadere informatie

Deze studenten zullen uiteindelijk afstuderen met een mengeling van vakken uit het oude en het nieuwe curriculum.

Deze studenten zullen uiteindelijk afstuderen met een mengeling van vakken uit het oude en het nieuwe curriculum. Verandering bachelor curriculum Biomedische wetenschappen Vanaf volgend academiejaar (2015-2016-) wordt een nieuw bachelorcurriculum ingevoerd. Hierbij worden een aantal bestaande vakken uit het curriculum

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Duaal Collegejaar 2015-2016 Airway, Breathing & Circulation (ABC) 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GMH-1.D11-14 1.2 Cursusnaam Airway, Breathing & Circulation (ABC) 1.3

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om

Nadere informatie

Legenda KG Kennisgestuurde leerlijn PG Praktijkgestuurde leerlijn SG Studentgestuurde leerlijn

Legenda KG Kennisgestuurde leerlijn PG Praktijkgestuurde leerlijn SG Studentgestuurde leerlijn Legenda Kennisgestuurde leerlijn Praktijkgestuurde leerlijn Studentgestuurde leerlijn Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek 1e jaar regulier BML1/BML2 Propedeutisch jaar 2011/2012, cohort 2011 Studieloopbaancoaching

Nadere informatie

Advies Operations Management

Advies Operations Management Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 Advies Operations Management 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MCSB-OPM-14 1.2 Cursusnaam Advies Operations Management 1.3 Cursusnaam in Engels

Nadere informatie

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen? Biologie Vraag 1 Celorganellen en levensprocessen bij levende cellen zijn: 1. Ribosomen 2. ATP synthese 5. DNA polymerase 3. Celmembranen 6. Fotosynthese 4. Kernmembraan 7. Mitochondria Welke van de bovenstaande

Nadere informatie

Nee. Aanwezigheid. Intervisie over externe orientatie verplicht 2 maal per blok 360 minuten. Tutorial - B&C verplicht 2 maal per week 2160 minuten

Nee. Aanwezigheid. Intervisie over externe orientatie verplicht 2 maal per blok 360 minuten. Tutorial - B&C verplicht 2 maal per week 2160 minuten Titel Thema 1.1 Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GMO-1.TH.1.1-14 1.2 Cursusnaam Thema 1.1 Het handelen van de mondhygienst bij screening 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting 2015245. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet-technische samenvatting 2015245. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niet-technische samenvatting 2015245 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De rol van Nucleaire Hormoon Receptoren in de regulatie van het glucose- en lipidemetabolisme en de ontwikkeling van type

Nadere informatie

ERFELIJKE INFORMATIE IN DE CEL

ERFELIJKE INFORMATIE IN DE CEL DE CEL 1. INLEIDING... 3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA... 4 2.2. CELMEMBRAAN... 4 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan (eenheidsmembraan)...5 2.2.3. Transportmogelijkheden

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. ILC keuzecursussen Bachelor Voltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. ILC keuzecursussen Bachelor Voltijd Bijlage cursusomschrijvingen ILC keuzecursussen Bachelor Voltijd 2017-2018 Chemistry and health effects Health Effects Opfriscollege Chemie Opfriscollege Life Sciences Introductiecollege Food & Pharma

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de

Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de biologie Samenvatting door E. 1726 woorden 5 november 2013 7,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1, wat is biologie?

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Inleiding

Nederlandse samenvatting. Inleiding Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-AFSTUD-12 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht 1.3 Cursusnaam in Engels Afstudeeropdracht

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1)

Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1) Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1) Samenvatting door CÃ line 1065 woorden 5 juli 2016 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie P4 Hoofdstuk 7 1 Uniek Eigenschappen

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Algemene Economie Duaal Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MCCE-LALGECO-15 1.2 Cursusnaam Algemene Economie 1.3 Cursusnaam in Engels Economics 1.4

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Samenvatting Gisten zijn ééncellige organismen. Er zijn veel verschillende soorten gisten, waarvan Saccharomyces cerevisiae, oftewel bakkersgist, de bekendste is. Gisten worden al sinds de

Nadere informatie

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo)

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo) Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo) Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 23 oktober 2007 6,5 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 3 - Genetica Homologe chromosomen

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Bachelor Verpleegkunde

Bijlage cursusomschrijvingen. Bachelor Verpleegkunde Bijlage cursusomschrijvingen Bachelor Verpleegkunde 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Gezondheid Voltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GVE-1.KT1-16 1.2 Cursusnaam Gezondheid

Nadere informatie

1 (~20 minuten; 15 punten)

1 (~20 minuten; 15 punten) HERTENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 20-04-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Diergedrag Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H1DGEDR-12 1.2 Cursusnaam Diergedrag 1.3 Cursusnaam in Engels Animal behaviour 1.4 Aantal

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niet-technische samenvatting 2015246 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van de rol die darmflora speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1.2 Looptijd van het project 1.3

Nadere informatie

Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland. Biologie. Trainingsmateriaal. De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.

Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland. Biologie. Trainingsmateriaal. De slimste bijbaan van Nederland! lyceo. Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland Biologie Trainingsmateriaal De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.nl Traininingsmateriaal Biologie Lyceo-trainingsdag 2015 Jij staat op het

Nadere informatie

Bijlage cursusbeschrijvingen. Informatica. Deeltijd

Bijlage cursusbeschrijvingen. Informatica. Deeltijd Bijlage cursusbeschrijvingen Informatica Deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Bedrijfskunde 2 (verand.analyse) Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TCIF-D7BDRK2-09

Nadere informatie

Titel Praktijk 3: 2) t/m 5)

Titel Praktijk 3: 2) t/m 5) Titel Praktijk 3: 2) t/m 5) Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OTA-B-ALPRK43-10 1.2 Cursusnaam Praktijk 3: 2) t/m 5) 1.3 Cursusnaam in Engels Internship

Nadere informatie

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen? Biologie Vraag 1 Celorganellen en levensprocessen bij levende cellen zijn: 1. Ribosomen 2. ATP synthese 5. DNA polymerase 3. Celmembranen 6. Fotosynthese 4. Kernmembraan 7. Mitochondria Welke van de bovenstaande

Nadere informatie

DE CEL - SUBMICROSCOPISCH

DE CEL - SUBMICROSCOPISCH DE CEL - SUBMICROSCOPISCH 1. INLEIDING...3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA...4 2.2. CELMEMBRAAN...5 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan...5 2.2.3. Transportmogelijkheden

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Bouwkunde Voltijd

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Bouwkunde Voltijd Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Bouwkunde Voltijd 2014-2015 1 Cursusbeschrijvingen N.B. Bij het samenstellen van de studiegids waren nog niet alle (actuele) prijzen bekend. Voor een actueel

Nadere informatie

ZONDER CELDELING GEEN KANKER

ZONDER CELDELING GEEN KANKER DE GEMENE DELER ZONDER CELDELING GEEN KANKER Naam: Klas: Datum: ZONDER CELDELING GEEN KANKER HAVO Celdeling is cruciaal voor het leven van organismen, en wordt dan ook heel nauwkeurig gereguleerd. Wanneer

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Ruimtelijke Ordening en Planologie Voltijd

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Ruimtelijke Ordening en Planologie Voltijd Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie 2014-2015 1 Cursusbeschrijvingen N.B. Bij het samenstellen van de studiegids waren nog niet alle (actuele) prijzen bekend.

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Communicatiemanagement Deeltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Communicatiemanagement Deeltijd Bijlage cursusomschrijvingen Communicatiemanagement Deeltijd 2016-2017 Titel Opleidingsvariant (Media)plan Deeltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCD-OMPLAN.2V-12 1.2

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

De cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1

De cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1 de cel Elk levend wezen is opgebouwd uit cellen. Het eerste deel van dit hoofdstuk gaat over de verschillende onderdelen van een cel. We bespreken het celmembraan, het cytoplasma en de belangrijkste organellen.

Nadere informatie

157 De ontdekking van de natuurlijke aanwezigheid van antisense oligonucleotiden in eukaryote cellen, die de expressie van specifieke eiwitten kunnen reguleren, heeft in de afgelopen tientallen jaren gezorgd

Nadere informatie

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou Samenvatting door E. 1393 woorden 6 december 2016 6,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4: Erfelijkheid 5-HTTPLR gen heeft invloed op de hoeveelheid geluk die je ervaart.

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen

Nadere informatie

Bachelor International Business and Management Studies fulltime

Bachelor International Business and Management Studies fulltime Appendix Coursedescriptions Bachelor International Business and Management Studies fulltime 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Business Administration Voltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens

Nadere informatie

3 Factoren die het watergehalte van organismen 40 bepalen. 3.1 Bepalende factoren voor watergehalte 40 3.2 Belang van water voor levende wezens 41

3 Factoren die het watergehalte van organismen 40 bepalen. 3.1 Bepalende factoren voor watergehalte 40 3.2 Belang van water voor levende wezens 41 3 1 Functionele morfologie van de cel 1 De cel gezien door de lichtmicroscoop 06 2 De cel gezien door de elektronenmicroscoop 09 2.1 Bouw en functie van het eenheidsmembraan 10 2.2 Overzicht van de celorganellen

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Integrale Veiligheidskunde deeltijd

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Integrale Veiligheidskunde deeltijd Bijlage Cursusbeschrijvingen Integrale Veiligheidskunde deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Afstudeerproject Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode AIV-D4AFST-14

Nadere informatie

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen? Biologie Vraag 1 Celorganellen en levensprocessen bij levende cellen zijn: 1. Ribosomen 2. ATP synthese 5. DNA polymerase 3. Celmembranen 6. Fotosynthese 4. Kernmembraan 7. Mitochondria Welke van de bovenstaande

Nadere informatie

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bachelor Accountancy duaal

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bachelor Accountancy duaal Bijlage Cursusbeschrijvingen Bachelor Accountancy duaal 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Algemene economie Voltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MEAC-AE-13 1.2 Cursusnaam

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Samenvatting De gist Saccharomyces cerevisiae is bij de meeste mensen bekend onder de naam bakkersgist. De bekendste toepassing van deze gist is het gebruik voor het rijzen van brood, maar

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor

Nadere informatie

Stand van zaken subcommissie Biologie VC3EEE. Op weg naar een joint degree bachelor biologische wetenschappen

Stand van zaken subcommissie Biologie VC3EEE. Op weg naar een joint degree bachelor biologische wetenschappen Stand van zaken subcommissie Biologie VC3EEE Op weg naar een joint degree bachelor biologische wetenschappen Opdracht TDO (mei 2015) Maak een voorstel voor een gezamenlijke UvA-VU bachelor biologie opleiding

Nadere informatie

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

Signaaltransductie versie

Signaaltransductie versie Signaaltransductie versie 2015-2016 Vragen bij COO over hoofdstuk 16 van Alberts Essential Cell Biology, 4e druk De vragen die voorkomen in het COO-programma zijn op dit formulier weergegeven. Het is de

Nadere informatie

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/59477 Author: Hillger, J.M. Title: Take it personal! Genetic differences in G protein-coupled

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 De Lage Landen in de wereld 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAGS-H1LAAGL-12 1.2 Cursusnaam De Lage Landen in de wereld 1.3 Cursusnaam in

Nadere informatie

Kritische reflectie. 1 Organisatorische gegevens. Collegejaar

Kritische reflectie. 1 Organisatorische gegevens. Collegejaar Titel Kritische reflectie Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OSOAL-DPF-13 1.2 Cursusnaam Kritische reflectie 1.3 Cursusnaam in Engels Critical Reflection

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

Minor Toegepaste Psychologie

Minor Toegepaste Psychologie Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde.

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. Biologie In tegenstelling tot wat je gewend was uit de onderbouw is biologie in klas 4, 5 en 6 een stuk theoretischer.

Nadere informatie

Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting

Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Voor het goed functioneren van een cel is het van groot belang dat de erfelijke informatie intact blijft. De integriteit van het DNA wordt

Nadere informatie

Juli blauw Biologie Vraag 1

Juli blauw Biologie Vraag 1 Biologie Vraag 1 Bij bijen komt parthenogenese voor. Dit is de ontwikkeling van een individu uit een onbevruchte eicel. Bij bijen ontstaan de darren (mannelijke bijen) parthenogenetisch. De koningin en

Nadere informatie

Juli geel Biologie Vraag 1

Juli geel Biologie Vraag 1 Biologie Vraag 1 Bij bijen komt parthenogenese voor. Dit is de ontwikkeling van een individu uit een onbevruchte eicel. Bij bijen ontstaan de darren (mannelijke bijen) parthenogenetisch. De koningin en

Nadere informatie

BIOLOGIE MOLECULAIRE GENETICA EIWITSYNTHESE VWO KLASSE 6

BIOLOGIE MOLECULAIRE GENETICA EIWITSYNTHESE VWO KLASSE 6 BIOLOGIE MOLECULAIRE GENETICA EIWITSYNTHESE VWO KLASSE 6 Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Docent: A. Sewsahai DOELSTELLINGEN:

Nadere informatie

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2 Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen Deeltoets 2 OPEN VRAGEN Datum: donderdag 18 december 2014 Tijdstip: 13:00 uur tot 16:00 uur Naam Studentnummer 1 OPEN VRAGEN 35a

Nadere informatie