1 Organisatorische gegevens

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1 Organisatorische gegevens"

Transcriptie

1 Titel Opleidingsvariant Diergedrag Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H1DGEDR Cursusnaam Diergedrag 1.3 Cursusnaam in Engels Animal behaviour 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: WHM Pauchli (tel ) (werner.pauchli@hu.nl) Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Diverse werkvormen niet verplicht 1 maal per week 1260 minuten bij aanvangsblok 1: blok 1 Excursie dierentuin verplicht 1 maal per blok 480 minuten bij aanvangsblok 1: blok 1 Practicum verplicht 1 maal per blok 180 minuten bij aanvangsblok 1: blok 1 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? dossier Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 1:. blok 1. blok 2 schriftelijk tentamen Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 1:. blok 1. blok 2

2 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel In deze cursus komen de volgende onderwerpen aan bod: waarom gedraagt een dier zich zoals het zich gedraagt (proximale en ultieme verklaringen) ; prikkels, zintuigen en perifere en centrale filtering; gedragspatronen; motivatie; ontogenie van gedrag (leren, sensitieve periodes); functie van gedrag (egoïsme en -reciprook- altruïsme, inclusieve fitness, kosten-baten analyse, regel van Hamilton); sociale organisatie (groepen, dominantie), communicatie (stimulusrespons-keten, boodschap en betekenis van communicatie, mimicry, sexuele selectie). Hoofdopdracht is een methodologisch verantwoord gedragsonderzoek uit te voeren aan een zelf te kiezen diersoort. Gedragsbiologische kennis en inzichten (theorie) worden verworven door zelfstudie ondersteund door hoor- en werkcollege en film. Voorafgaand aan het eigen onderzoek wordt ervaring opgedaan met het observeren en registreren van gedrag. Op basis van het eigen onderzoek worden leerlingenwerkbladen over gedrag ontworpen, aangevuld met een docentenhandleiding. (Voltijdstudenten doen naast bovengenoemd onderzoek ook een kort eigen onderzoek in de dierentuin. Zij kunnen hun leerlingwerkbladen ook baseren op dát onderzoek). 2.2 Cursus inhoud Doelstellingen/competenties: De student kan : proximale en ultieme verklaringen van gedrag benoemen en afleiden, en kan dit onderbouwen met argumenten; Prikkels en prikkelverwerking beschrijven en de relatie leggen met daaropvolgende gedragspatronen; verschillen tussen gedragspatronen benoemen, kan verbanden tussen gedragspatronen herkennen, en deze relateren aan motivatie en prikkelverwerking; verschillende manieren van leren beschrijven en aan de hand van voorbeelden onderscheiden; de functie van gedrag afleiden uit de gevolgen ervan; verschillende vormen van sociaal gedrag beschrijven en de relatie leggen met ontogenie en functie van sociaal gedrag; diverse vormen van communicatie beschrijven en de relatie leggen met ontogenie en functie van gedrag;. een toetsbare vraag en hypothese (of onderbouwde verwachting) opstellen en een daarbij passende onderzoeksopzet formuleren voor een gedragsbiologisch onderzoek; dit gedragsbiologisch onderzoek opzetten, uitvoeren en daarvan een verslag schrijven volgens de natuurwetenschappelijke richtlijnen; onderwijskundig materiaal in de vorm van werkbladen voor leerlingen (met betrekking tot observatie, registratie en interpretatie van gedrag) ontwikkelen, en de daarin gemaakte vakdidactische keuzes onderbouwen. De student heeft een onderzoekende houding en nieuwsgierigheid met betrekking tot de levende wereld (verder) ontwikkeld. Leerstof, werkvormen en activiteiten: Cursorisch met zelfstudie en eigen onderzoek. Hoorcollege, werkcollege, practicum, groepswerk. Voltijdstudenten nemen deel aan een dierentuinexcursie. Toetsen en beoordelingscriteria: De cursus wordt beoordeeld aan de hand van een schriftelijk tentamen en een dossier met daarin een verslag over eigen gedragsbiologisch onderzoek, leerlingenwerkbladen met observatieopdrachten. Alle onderdelen moeten met een voldoende zijn afgerond. De schriftelijke toets enerzijds en het dossier met daarin het onderzoeksverslag plus leerlingenwerkbladen anderzijds dragen elk voor 50% bij aan het eindcijfer. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Aanwezigheidsplicht: Voor de practicum-bijeenkomsten en excursies is aanwezigheid verplicht omdat tijdens deze bijeenkomsten vaardigheden worden aangeleerd en beoordeeld. Legitimering: SBL 3, 4, 6, en 7 Kennisbasis: *Kennis van het schoolvak: Gedrag, interactie met (a)biotische factoren, dynamiek *Beroepskennis: Biologie leren: begripsontwikkeling, biologisch onderzoek doen Het biologie curriculum: concept-context benadering, vragen maken voor het biologie onderwijs De leeromgeving: veldwerk, gebruik van de dierentuin *Vaardigheden: Natuurwetenschappelijk: vraagstelling in een specifieke context analyseren, gebruikmakend van relevante begrippen en

3 theorie, deze vertalen in een te operationaliseren onderzoeksvraag, dat onderzoek uitvoeren en uit de onderzoeksresultaten conclusies trekken Biologisch: Vakspecifieke taal en terminologie lezen, interpreteren en produceren, inclusief de daarbij inbegrepen formuletaal, conventies en notaties; redeneringen hanteren over de gevolgen van interne of externe veranderingen voor een levensgemeenschap of ecosysteem. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht) : Slater P.J.B. (1999). Essentials of animal behaviour. Cambridge University Press, Cambridge. ISBN: Boek (verplicht) : Campbell, N.A., Reece, J.B., Urry, L.A., Cain, M.L., Wasserman, S.A., Minorsky, P.V., Jackson, R.B. (2015). Biology a global approach. 10th Global Edition. Essex, England: Pearson Education Ltd. ISBN: Diversen (verplicht) : Studiehandleiding Diergedrag (sharepoint) Diversen (verplicht) : Diverse hand-outs (sharepoint) 2.5 Workload Contactduur (uren): 32 Toetsduur (uren): 3 Zelfstudie (uren): 105 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

4 Titel Opleidingsvariant Vakdidactiek: biologie met ICT Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H1DIDICT Cursusnaam Vakdidactiek: biologie met ICT 1.3 Cursusnaam in Engels Biology and ICT at school 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd 1.9 Contactpersoon AC Verdoes (anna.verdoes@hu.nl) Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Werkcollege niet verplicht 1 maal per week 1260 minuten bij aanvangsblok 3: blok 3 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? dossier Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 3:. blok 3. blok 4

5 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel De student maakt kennis met de mogelijkheden en toepassingen van vakspecifieke ICT in de biologieles, zoals benoemd in de kennisbasis ICT. Er wordt gewerkt met actuele ICT toepassingen die op verschillende momenten in de les kunnen worden ingezet. De student verantwoord de keuze voor de inzet van ICT tools op basis van bestudeerde literatuur. 2.2 Cursus inhoud Doelstellingen/competenties: De student: Kan ICT-middelen onderbouwd inzetten in geschikte onderwijssituaties. Kan werken met presentatiesoftware. Kan omgaan met digitale communicatiemiddelen kan werken met multimedia applicaties kan werken met een arrangeertool voor digitaal leermateriaal. Kan een presentatie ontwerpen volgens de principes van de multimedia theorie. Kan ICT-tools inzetten om op afstand samen te werken aan producten. Leerstof, werkvormen en activiteiten: Door deelname aan interactieve werkcolleges en het lezen van literatuur leren studenten te werken met vakspecifieke ICT-toepassingen in de biologieles. Toetsen en beoordelingscriteria: De cursus wordt beoordeeld aan de hand van een dossier. De precieze eisen aan het dossier zijn terug te vinden in de cursushandleiding. De student ontvangt tijdens de cursus minimaal een keer feedback van de docent op de opdrachten in het dossier. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Legitimering: SBL 3, 4, 6, en 7 Kennisbasis: Beroepskennis Domein 1, vakdidactische kennis: ICT Vaardigheden Domein 2, biologische vakvaardigheden: punt Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Diversen (verplicht) : Studiehandleiding (via SharePoint) 2.5 Workload Contactduur (uren): 21 Toetsduur (uren): niet geregistreerd Zelfstudie (uren): 119 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

6 Titel Opleidingsvariant Ecologie van het zoete water Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H1ECZOET Cursusnaam Ecologie van het zoete water 1.3 Cursusnaam in Engels Limnology 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd 1.9 Contactpersoon AJ Kooman (tel. 7205) (addy.kooman@hu.nl) Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Diverse werkvormen verplicht 1 maal per week 960 minuten Practicum verplicht 1 maal per week 1440 minuten bij aanvangsblok 4: blok 4 bij aanvangsblok 4: blok 4 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? dossier Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 4:. blok 4. blok 5 schriftelijk tentamen Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 4:. blok 4. blok 5

7 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Doelstellingen/competenties: De student kan een aantal soorten planten en dieren van zoetwaterecosystemen herkennen en de naam benoemen met behulp van verschillende technieken in het veld en lab van een gegeven zoetwaterecosysteem een ecologische beschrijven maken aan de hand van biotische en abiotische kenmerken van een zoetwaterecosysteem een onderbouwde uitspraak doen over de waterkwaliteit verschillende maatregelen beschrijven t.a.v. waterbeheer en natuurbeheer in vochtige/natte gebieden met daarbij de doelen en mogelijke effecten Aan de hand van een grote set meetgegevens passende onderzoeksvragen formuleren. Een aan zoetwater gerelateerd maatschappelijk thema analyseren op kenmerken van duurzame ontwikkeling (people, planet, prosperity). in een projectgroep een eigen onderzoek opzetten over een aan zoetwater gerelateerd maatschappelijk thema, dit uitvoeren presenteren en evalueren Enkele beroepen omschrijven die te maken hebben met waterbeheer en de bijbehorende opleiding Legitimering: SBL bekwaamheidseisen 3, 4, 5, 6 en 7 Kennisbasis: De volgende concepten uit de kennisbasisbiologie komen aan bod: - Kennis van het schoolvak: Populatie, Ecosysteem,Biosfeer, Energiestroom, Kringloop, Dynamiek, Evenwicht, Voedselrelaties, Interactie met (a)biotische factoren, Duurzame ontwikkeling, Biodiversiteit - Kennis van aanpalende vakken: Scheikunde 2.2 Cursus inhoud Korte beschrijving In deze cursus staat onderzoek aan zoetwaterecosystemen centraal, zowel theoretisch als practisch in het veld. Hierbij wordt aandacht besteed aan de waterkwaliteit en het beheer van natte natuurgebieden. In de vorm van een project Water in de regio werken studenten zelfstandig aan een thema in het kader van waterbeheer en Duurzame ontwikkeling. De studenten verdiepen zich in het thema, brengen een bezoek aan een bij het thema behorende organisatie en interviewen betrokken medewerkers. Ook worden de verschillende beroepen binnen die organisatie en bijbehorende opleidingen verkend. Leerstof, werkvormen en activiteiten: De leerstof wordt aangeboden in de vorm van colleges, practica en veldwerk. Het geleerde wordt gekoppeld aan Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO) Studenten werken zelfstandig aan een project. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht) : Campbell, N.A., Reece, J.B., Urry, L.A., Cain, M.L., Wasserman, S.A., Minorsky, P.V., Jackson, R.B. (2015). Biology a global approach. 10th Global Edition. Essex, England: Pearson Education Ltd. ISBN: Boek (verplicht) : Claessens, S. en Griethuyzen, G. van. (2011.) Veldwerk in de tweede fase - Een handleiding voor leerlingen en docenten. Stichting Veldstudie Hei en Boeicop Diversen (verplicht) : Cursushandleiding Ecologie van het zoete water Diversen (verplicht) : Reiskosten naar excursiegebieden Diversen (verplicht) : Aanvullende teksten Diversen (verplicht) : Een veldgids voor waterecosystemen. In overleg met de docent Boek (verplicht) : Peeters, E.T.e.a. (2014) Sloten, Ecologisch functioneren en beheer. KNNV uitg. Zeist 2.5 Workload

8 Contactduur (uren): 40 Toetsduur (uren): 1 Zelfstudie (uren): 99 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

9 Titel Opleidingsvariant Genetica Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H1GENE Cursusnaam Genetica 1.3 Cursusnaam in Engels Genetics 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: JM Schrickx (tel ) (jaap.schrickx@hu.nl) Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Diverse werkvormen verplicht 1 maal per week 1260 minuten Practicum verplicht 4 maal per blok 480 minuten bij aanvangsblok 3: blok 3 bij aanvangsblok 3: blok 3 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? schriftelijk tentamen Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 3:. blok 3. blok 4 verslag Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 3:. blok 3. blok 4

10 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Korte beschrijving: Tijdens deze cursus zullen de hoofdstukken 12 tot en met 18 en een deel van hoofdstuk 20 van Campbell Biology (9 e editie) bestudeerd worden. Hierbij wordt aandacht besteed aan de klassieke genetica (meiose, Mendel, kruisingen, chromosomen, crossing over) en de moleculaire basis van erfeliljkheid (DNA, replicatie, transcriptie, translatie, regulatie, biotechnologie) Naast de theorie uit Campbell Biology ligt bij deze cursus sterk de nadruk op werkcolleges, waar zelfstandig of in groepen de stof verder verwerkt wordt. Ook worden er diverse practica georganiseerd. 2.2 Cursus inhoud Leerstof, werkvormen en activiteiten: In deze cursus komen tijdens colleges zowel de klassieke als de moleculaire genetica aan de orde. De behandelde theorie wordt verder uitgediept in practica en werkcolleges. Doelstellingen/competenties: De student kan: - De mitose en de moleculaire aansturing daarvan beschrijven; - De meiose beschrijven en de verschillen met de mitose benoemen; - De wetten van Mendel beschrijven en verklaren; - Overervingspatronen afleiden met behulp van de regels van kansrekening; - De structuur van DNA en chromosomen beschrijven; - Het proces van DNA-replicatie beschrijven; - De processen transcriptie en translatie en de onderliggende regulatiemechanismen beschrijven; - De relatie leggen tussen de regulatie van genexpressie en de veranderende interne en externe milieuomstandigheden van een organisme; - De werking van enkele moleculair biologische technieken beschrijven; - Zelfstandig een moleculair biologisch practicum volgens een voorschrift voorbereiden en uitvoeren; - De uitkomsten van kruisingsexperimenten voorspellen, het experiment uitvoeren, de ruwe data van een experiment bewerken tot analyseerbare gegevens, de resultaten statistisch toetsen, conclusies trekken, de validiteit en betrouwbaarheid van het onderzoek en de daarop gebaseerde conclusie kritisch bespreken en hierover rapporteren in een verslag. Toetsen en beoordelingscriteria: De cursus wordt afgesloten met een dossier en een schriftelijke toets. In het dossier zijn de uitgewerkte werkcolleges en verslagen van de practicumopdrachten opgenomen. Als het dossier voldoende is afgerond, dan geldt de uitslag van de toets als eindcijfer. Het dossier is dus een handelingsdeel. Bij de practicumbijeenkomsten worden vaardigheden getraind en per individu beoordeeld. Daarom geldt bij de practicumbijeenkomsten een aanwezigheidsplicht. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Aanwezigheidsplicht: Voor de practicum-bijeenkomsten is aanwezigheid verplicht omdat tijdens deze bijeenkomsten vaardigheden worden aangeleerd en beoordeeld. Legitimering: SBL bekwaamheidseisen 3, 4, 5 en 7 Kennisbasis: *Kennis van het schoolvak: DNA, genexpressie, DNA-replicatie, mutatie, recombinatie, celcyclus, erfelijkheid, genetische variatie *Kennis van aanpalende vakken: Scheikunde: De begrippen waterstofbrug, eiwitten, aminozuren en nucleïnezuren Wiskunde: kansverdeling als onderdeel van de Mendelse genetica Gezondheidszorg: het ontstaan van erfelijke en aangeboren ziekten *Beroepskennis: Biologie leren: begripsontwikkeling, leren van (complexe) vaardigheden Het biologie curriculum: concept-context benadering *Vaardigheden: Natuurwetenschappelijk: aantal voor het vak relevante rekenkundige en wiskundige bewerkingen correct en geroutineerd toepassen 2.3 Ingangseisen Veronderstelde voorkennis: Geen

11 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht) : Boek: Reece JB, Urry LA, Cain ML, Wasserman SA, Minorsky PV, Jackson RB (2011). Global Edition Campbell Biology. San Fransisco: Pearson Education Inc. ISBN: Reader (verplicht) : Reader: Studiehandleiding Genetica (sharepoint) Reader (verplicht) : Reader: Practicumhandleiding Genetica (sharepoint) 2.5 Workload Contactduur (uren): 29 Toetsduur (uren): 3 Zelfstudie (uren): 108 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

12 Titel Opleidingsvariant Humane fysiologie Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H1HFYSIO Cursusnaam Humane fysiologie 1.3 Cursusnaam in Engels Human physiology 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd 1.9 Contactpersoon AC Verdoes (anna.verdoes@hu.nl) Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Hoor en werkcollege verplicht 1 maal per week 1260 minuten Practicum verplicht 1 maal per week 1260 minuten bij aanvangsblok 2: blok 2 bij aanvangsblok 2: blok 2 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? schriftelijk tentamen Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 2:. blok 2. blok 3 verslag Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 2:. blok 2. blok 3

13 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel De cursus humane fysiologie is de tweede cursus van een drietal cursussen rondom menskunde die in de bachelor opleiding gegeven worden. In deze cursus wordt de nadruk gelegd op de fysiologie van de mens. In deze cursus gaat de student op zoek naar de relaties tussen de diverse orgaansystemen en organisatieniveaus. De vragen die beantwoord zullen worden zijn onder andere: hoe zorgen de verschillende biologische niveaus (met elkaar) voor het optimaal functioneren van de mens? Hoe staat de anatomie van organen in relatie tot het handhaven van homeostase? Hoe wordt het totaal aan processen gereguleerd? De volgende onderwerpen komen hierbij aan bod: het zintuig- en zenuwstelsel, de endocrinologie, excretie, respiratie, hartdynamica, fysiologie van de bloedsomloop, regulering bloedcirculatie en voortplantingsfysiologie. Middels een casus opdracht wordt de opgedane kennis geïntegreerd. Hierbij zal tussentijdse feedback plaatsvinden door studenten aan elkaar. 2.2 Cursus inhoud Doelstellingen/competenties: De student: Kan de gevolgen van fysische veranderingen (op de verschillende organisatieniveaus) in de volgende orgaansystemen: circulatie-, gaswisseling-, spijsvertering-, excretie-, voortplanting- en endocriensysteem verklaren. Kan de bouw, werking en functie van het excretiesysteem op verschillende organisatieniveaus beschrijven. Kan de relatie leggen tussen communicatie tussen cellen op korte en lange afstand m.b.v. actiepotentiaal, neurotransmitters in orgaanstelsels. Kan de spiercontractie beschrijven. Kan de bouw, werking en functie van zintuigen uitleggen. Kan de relatie leggen tussen orgaansystemen op verschillende organisatieniveaus.. Kan casusgestuurde vragen beantwoorden met behulp van (deels) zelf verzamelde literatuur Leerstof, werkvormen en activiteiten: In deze cursus staat de fysiologie van de mens centraal. De leerstof wordt in de colleges aangeboden. Naast deze colleges zijn er practica en, in voltijd, werkcolleges waarin de student in een kleinere groep opdrachten uitwerken. Toetsen en beoordelingscriteria: Deze cursus wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen en een verslag. De exacte samenstelling van het verslag en de gestelde eisen zijn terug te vinden in de studiehandleiding behorende bij deze cursus. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Details over de wijze en de uiterste datum van inleveren van het dossier worden aan het begin van de cursus door de docent verstrekt. Inleverdatum zal hoogstwaarschijnlijk op de toetsdag (of hertoetsdag) zijn. Aanwezigheidsplicht: Voor de practicum-bijeenkomsten is aanwezigheid verplicht omdat tijdens deze bijeenkomsten vaardigheden worden aangeleerd en beoordeeld. Legitimering: SBL bekwaamheidseisen 3, 7 Kennisbasis: Kennis van het schoolvak: Cel Weefsel Orgaan Orgaansysteem Transport metabolisme gaswisseling circulatie spijsvertering uitscheiding zintuig zenuwstelsel hormoonhuishouding

14 homeostase gezondheid cel-communicatie voortplanting Kennis van aanpalende vakken: Scheikunde, natuurkunde, gezondheidszorg en welzijn Beroepskennis: Begripsontwikkeling Kritisch denken Centrale concepten Domein 3.1, 3.2 Vaardigheden: 1.1, 2.1 t/m 2.5 & 2.8 Domeinen ICT kennisbasis: Instrumentele vaardigheden, informatievaardigheden, presenteren. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht) : Martini FH, Bartholomew EF (2012). Anatomie en fysiologie. Een inleiding. 5e Editie. Pearson Education Benelux, Amsterdam. (ISBN ) Boek (verplicht) : Reece JB, Urry LA, Cain ML, Wasserman SA, Minorsky PV, Jackson RB (2011). Global Edition Campbell Biology. San Fransisco: Pearson Education Inc. ISBN: Reader (verplicht) : Reader: Studiehandleiding Humane fysiologie (sharepoint) 2.5 Workload Contactduur (uren): 42 Toetsduur (uren): 3 Zelfstudie (uren): 95 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

15 Titel Opleidingsvariant Microbiologie en immunologie Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H1MICRO Cursusnaam Microbiologie en immunologie 1.3 Cursusnaam in Engels Microbiology and immunology 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: JM Schrickx (tel ) (jaap.schrickx@hu.nl) Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Hoorcollege verplicht 1 maal per week 840 minuten Practicum verplicht 1 maal per week 1260 minuten bij aanvangsblok 1: blok 1 bij aanvangsblok 1: blok 1 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? practicumtoets Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 1:. blok 1. blok 2 theorietoets Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 1:. blok 1. blok 2

16 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel In deze cursus staan bacteriën, virussen en schimmels centraal. Daarnaast wordt het humane immunsysteem behandeld. Ook wordt aandacht besteed aan immunologische & biotechnologische toepassingen. De leerstof wordt in colleges aangeboden. Naast deze colleges zijn er practica en werkcolleges waarin de studenten in een kleinere groep opdrachten uitwerken. 2.2 Cursus inhoud Doelstellingen/competenties: De student: Kan structurele en functionele adaptaties die zorgen voor grote diversiteit bij prokaryoten beschrijven. Kan verklaren dat snelle reproductie, mutatie en genetische recombinatie zorgt voor genetische diversiteit in prokaryoten. Kan verschillende voedings- en mebabole adaptaties die in prokaryoten zijn geëvolueerd beschrijven. Kan voorbeelden benoemen waar prokaryoten een cruciale rol spelen in de biosfeer. Kan verklaren waarom prokaryoten voor de mens zowel nuttig als schadelijk kunnen zijn. Kan de bouw van een virus (nucleïnezuur, omgeven door een eiwitmantel) beschrijven. Kan beschrijven hoe (retro)virussen zich voortplanten. Kan uitleggen waarom virussen, viroiden en prionen belangrijke pathogenen zijn in dieren en planten. Kan beschrijven waarom schimmels heterotrofe organismen zijn, die zich voeden door middel van absorptie. Kan beschrijven hoe schimmels sporen produceren in seksuele of aseksuele levenscycli. Kan beschrijven hoe de evolutie van schimmels heeft geresulteerd in een zeer diverse groep organismen. Kan beschrijven hoe schimmels sleutelrollen spelen in nutriëntencycli, ecologische interacties en menselijk welzijn. Kan het aangeboren immuunsysteem bij de mens beschrijven en onderscheid maken tussen barrière verdedigingsystemen en interne verdedigingsystemen. Kan beschrijven hoe het aangeboren immuunsysteem pathogenen herkent en hierop reageert. Kan beargumenteren hoe het aangeboren immuunsysteem in het lichaam zich verdedigt tegen pathogenen. Kan beschrijven hoe afwijkingen in het immuunsysteem ziekten kunnen veroorzaken. Kan beschrijven hoe het kloneren van DNA meerdere kopieën van een gen of een DNA fragment oplevert. Kan beschrijven hoe DNA technologie gebruikt wordt om de sequentie, expressie en functie van een gen te bestuderen. Kan beschrijven hoe de praktische toepassingen van DNA technologie ons leven beïnvloeden. Kan de volgende technieken toepassen en daarmee verschijnselen uit de leefwereld onderzoeken: steriel werken, enten van bacteriën, reinstrijk maken, gramkleuring uitvoeren, identificeren van bacteriën en schimmels, bloedgroep bepaling, ELISA. Leerstof, werkvormen en activiteiten: Tijdens deze cursus zullen de hoofdstukken 19, 20, 27,31 en 43 van Campbell Biology bestudeerd worden. Hierbij wordt voornamelijk aandacht besteed aan de systematiek, morfologie, voortplanting, metabolisme en ecologie van bacteriën, virussen en schimmels komen ook aan de orde en het humane immuunsysteem wordt behandeld. Daarnaast wordt gekeken naar de toepassing van immunologie en van microbiologie in de DNA-technologie. Naast de theorie uit Campbell Biology ligt bij deze cursus sterk de nadruk op de practica en microbiologische vaardigheden. Toetsen en beoordelingscriteria: De cursus wordt afgesloten met een practicum toets en een schriftelijke toets. Bij de practicumbijeenkomsten worden vaardigheden getraind. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Aanwezigheidsplicht: Voor de practicum-bijeenkomsten is aanwezigheid verplicht omdat tijdens deze bijeenkomsten vaardigheden worden aangeleerd en beoordeeld. Legitimering: SBL bekwaamheidseisen 3 Kennisbasis: *Kennis van het schoolvak: Metabolisme, drie domeinen systeem, levenscyclus, afweer *Kennis van aanpalende vakken: Wiskunde: differentiaalvergelijkingen bij exponentiële groei; Gezondheidszorg: oorzaken en gevolgen van verstoring van gezondheid, mogelijkheden tot voorkomen van verstoring van gezondheid en tot herstel van gezondheid

17 *Beroepskennis: Biologie leren: begripsontwikkeling, biologisch onderzoek doen, leren van (complexe) vaardigheden Het biologie curriculum: concept-context benadering De leeromgeving: het practicumlokaal, gebruik van publieke faciliteiten (eventueel waterzuivering) *Vaardigheden: Natuurwetenschappelijk: vraagstelling in een specifieke context analyseren, gebruikmakend van relevante begrippen en theorie, deze vertalen in een te operationaliseren onderzoeksvraag, dat onderzoek uitvoeren en uit de onderzoeksresultaten conclusies trekken Biologisch: Op een verantwoorde manier omgaan met voor het vak relevante instsrumenten en apparaten; vakspecifieke taal en terminologie lezen, interpreteren en produceren, inclusief de daarbij inbegrepen formuletaal, conventies en notaties 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht) : Reece JB, Urry LA, Cain ML, Wasserman SA, Minorsky PV, Jackson RB (2011). Global Edition Campbell Biology. San Fransisco: Pearson Education Inc. ISBN: Boek (verplicht) : Boek: Techniques in Microbiology a Student Handbook, 2007 Lammert, Pearson Education publishing as Benjamin Cummings. Reader (verplicht) : Reader: Studiehandleiding 'Microbiologie' (sharepoint) Reader (aanbevolen) : Reader: Practicumhandleiding 'Microbiologie' (sharepoint) 2.5 Workload Contactduur (uren): 35 Toetsduur (uren): 6 Zelfstudie (uren): 99 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

18 Titel Opleidingsvariant Ecologie van het zoute water Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H2ECZOUT Cursusnaam Ecologie van het zoute water 1.3 Cursusnaam in Engels Saltwater ecology 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd 1.9 Contactpersoon AC Verdoes (anna.verdoes@hu.nl) Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Excursie verplicht 1 maal per week 2400 minuten Practicum verplicht 1 maal per week 360 minuten Werkcollege niet verplicht 1 maal per week 1260 minuten bij aanvangsblok 1: blok 1 bij aanvangsblok 1: blok 1 bij aanvangsblok 1: blok 1 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? schriftelijk tentamen Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 1:. blok 1. blok 2 verslag Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 1:. blok 1. blok 2

19 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel De cursus ecologie van het zoute water geeft een overzicht van ecosystemen die onder invloed van zout water staan. De abiotische en biotische factoren die binnen deze ecosystemen een rol spelen zullen in de cursus aan bod komen. De lokale situatie van het land waarin studenten worden opgeleid staat hierbij centraal. 2.2 Cursus inhoud De student: - kan de biotische en abiotische karakteristieken van zoutwater ecosystemen beschrijven; - kan de belangrijkste voorkomende levensvormen van verschillende zoutwater systemen herkennen en op naam brengen - kan voor de belangrijkste voorkomende levensvormen de relatie leggen tussen de verschijningsvorm en (fysiologisch) functioneren en de milieuomstandigheden - kan de relatie leggen tussen de belangrijkste bedreigingen van zoutwater ecosystemen en de maatregelen om deze te bestrijden - kan zelfstandig een onderzoeksvoorstel schrijven, het onderzoek uitvoeren en daarvan schriftelijk verslag leggen volgens de systematiek van de natuurwetenschappelijke methode; Leerstof, werkvormen en activiteiten: In deze cursus staat de ecologie van het zoute water centraal. De leerstof wordt aangeboden door een combinatie van: Hoorcolleges Werkcolleges Practica Veldwerk tijdens een excursie Toetsen en beoordelingscriteria: De cursus wordt afgesloten met een verslag en een schriftelijk tentamen. In het verslag zijn de uitwerkingen van de opdrachten en het eigen onderzoek van de veldwerkexcursie opgenomen. Daarnaast is er sprake van een handelingsdeel waarvoor verschillende opdrachten moeten worden uitgevoerd. Alle deeltoetsenen opdrachten en het handelingsdeel moeten minimaal met een voldoende worden afgerond, alvorens de studiepunten worden toegekend. De exacte samenstelling en gestelde eisen van het verslag en het tentamen zijn terug te vinden in de studiehandleiding behorende bij deze cursus. Tijdens de cursus is er plaats voor feedback van studiegenoten op het gemaakte werk. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Aanwezigheidsplicht: Voor de practicum-bijeenkomsten en excursies is aanwezigheid verplicht omdat tijdens deze bijeenkomsten vaardigheden worden aangeleerd en beoordeeld. Legitimering: SBL bekwaamheidseisen 3, 4, 5 en 7 Kennisbasis: Kennis van het schoolvak: Ecosystemen, biosfeer, homeostase, energiestroom, kringloop, dynamiek, evenwicht, biodiversiteit en duurzame ontwikkeling. Vaardigheden: 1.1 t/m 1.4, 2.1, 2.2, 2,4, Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Kosten: EUR 150 (Excursie Terschelling (voltijd)) EUR 100 (Excursie Zeeland (deeltijd)) Materiaal: Boek (verplicht) : Reece JB, Urry LA, Cain ML, Wasserman SA, Minorsky PV, Jackson RB (2011). Global

20 Edition Campbell Biology. San Francisco: Pearson Education Inc. ISBN: Reader (verplicht) : - ecologie van het zoute water' (SharePoint) Reader (verplicht) : Excursiehandleiding 'ecologie van het zoute water' (SharePoint) Boek (verplicht) : Boek (verplicht): Nybakken, J.W. & Bertness, M.D. (2005). Marine Biology: an ecological approach. 6Th ed. Pearson San Francisco. ISBN Workload Contactduur (uren): 67 Toetsduur (uren): 3 Zelfstudie (uren): 70 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

21 Titel Opleidingsvariant Evolutie Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H2EVOLUT Cursusnaam Evolutie 1.3 Cursusnaam in Engels Evolution 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? 1.9 Contactpersoon Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: WHM Pauchli (tel ) (werner.pauchli@hu.nl) Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Diverse werkvormen niet verplicht 1 maal per week 1680 minuten bij aanvangsblok 2: blok 2 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? dossier Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 2:. blok 2. blok 3 schriftelijk tentamen Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 2:. blok 2. blok 3

22 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel Met ondersteuning door inleidingen tijdens plenaire bijeenkomsten bestudeert de student het cursusboek zelfstandig. Practica en opdrachten dragen bij aan inzicht en geven tevens zicht op toepassing op school. Als vakdidactisch cursusonderdeel ontwerpt de student opdrachten en materiaal waarmee leerlingen kennis en inzicht in evolutieprocessen verwerven aan de hand van bijvoorbeeld spellen, simulatieprogramma`s of webquest. In het te ontwerpen materiaal dient de student rekening te houden of het bedoeld is voor het beroepsonderwijs of HAVO/VWO. Tijdens presentaties van (tussentijdse-) dossieropdrachten wordt door medestudenten en docent, tussentijds feedback gegeven op prestaties. 2.2 Cursus inhoud Doelstellingen/competenties: De student kan: Theorieën over het ontstaan van het leven op aarde en de belangrijkste gebeurtenissen tijdens de ontwikkeling van het leven kunnen beschrijven. De evolutietheorie kunnen toepassen in vraagstukken over natuurlijke selectie, adaptatie en fitness. Verband kunnen leggen tussen de ontwikkeling van de evolutietheorie en wetenschappelijke bevindingen in fossielenonderzoek, radiometrische datering en studies naar homologieën en rudimentaire organen. De kennis van populatiegenetica kunnen toepassen in contexten en vraagstukken op het gebied van genetische variatie, mutatie, gene flow, genetische drift en seksuele selectie. Het kunnen berekenen en verklaren van frequenties van genotypen in volgende generaties op basis van allelfrequenties voor populaties die in Hardy- Weinberg evenwicht verkeren. Theorieën over soortvorming (o.a. allopatrische en sympatrische speciatie ) kunnen toepassen in evolutionaire vraagstukken. De evolutionaire historie van planten, dieren (inclusief de mens) kunnen beschrijven. De complexe kennis over evolutie op HBO-niveau vertalen naar het onderwijsniveau in het 2 e graadsgebied. Leerstof, werkvormen en activiteiten: Cursorisch met zelfstudie en literatuuronderzoek. Hoorcollege, werkcollege, practicum, groepswerk. Toetsen en beoordelingscriteria: De cursus wordt afgesloten met een dossier en een schriftelijk tentamen. Het dossier bestaat uit zelf ontworpen leerling-materiaal met een verplichte ICT-component. Zowel het dossier als het tentamen moet met een voldoende worden afgerond. De toets telt voor ¾ mee in het eindcijfer en het dossier voor ¼. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Legitimering: SBL 2, 3 en 7. Kennisbasis: Kennis van het schoolvak Molecuul: DNA, Genexpressie Organisme: Drie Domeinen Systeem, fossiel Populatie: Soort, populatie, genetische variatie, natuurlijke selectie, soortvorming Aarde: Biodiversiteit, ontstaan van leven Kennis van aanpalende vakken Scheikunde: basisbegrippen: molecuul Natuurkunde: radioactieve isotopen, halveringstijd. Wiskunde: kansverdeling Aardrijkskunde: Geogenese en geomorfologie Beroepskennis Biologie leren: begripsontwikkeling, culturele aspecten, kritisch denken. Het biologie curriculum: concept-context benadering De leeromgeving: ICT Vaardigheden Natuurwetenschappelijk: onderscheid maken tussen wetenschappelijke argumenten en persoonlijke uitgangspunten. Aantal voor het vak relevante rekenkundige en wiskundige bewerkingen correct en geroutineerd toepassen.

23 Biologische vakvaardigheden: aandacht schenken aan gevoelens die leerlingen uiten. Een keuze maken of standpunt bepalen ten aanzien van met biologische kennis verworven mogelijkheden op basis van afweging en de daarmee samenhangende maatschappelijke en ethische consequenties. 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht) : Campbell, N.A., Reece, J.B., Urry, L.A., Cain, M.L., Wasserman, S.A., Minorsky, P.V., Jackson, R.B. (2015). Biology a global approach. 10th Global Edition. Essex, England: Pearson Education Ltd. ISBN: Diversen (verplicht) : Diversen : Ander materiaal wordt ter beschikking gesteld via de sharepointsite van de cursus. 2.5 Workload Contactduur (uren): 28 Toetsduur (uren): 4 Zelfstudie (uren): 108 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

24 Titel Opleidingsvariant Humane ontwikkeling Voltijd Collegejaar Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-H2HONTW Cursusnaam Humane ontwikkeling 1.3 Cursusnaam in Engels Human development 1.4 Aantal EC's 5 European Credits 1.5 Studiefase/niveau B (bachelor hoofdfase) 1.6 Opleiding (varianten) 1.7 Cursus toegankelijk voor studenten van andere faculteiten? 1.8 Excellentiemogelijkheden? Werkvormen zijn er in Voltijd, Deeltijd Toetsen zijn er in Voltijd, Deeltijd 1.9 Contactpersoon AC Verdoes (anna.verdoes@hu.nl) Nee 1.10 Voertaal Nederlands 1.11 Werkvormen: Werkvorm Aanwezigheid verplicht? Frequentie Totale contacttijd in minuten per blok In welke blokken wordt de werkvorm aangeboden? Hoor en werkcollege niet verplicht 1 maal per week 1260 minuten bij aanvangsblok 3: blok 3 Zelfstudie incl. toetsvoorbereiding: verwachte totaal te besteden tijd in uren Toetsen: Toetsvorm Resultaatschaal Minimum cijfer Weging (afgerond op hele procenten) Aantal keren dat een toets wordt aangeboden in een collegejaar In welke blokken wordt de toets aangeboden? dossier Numeriek 1 decimalen 5, essay Numeriek 1 decimalen 5, bij aanvangsblok 3:. blok 3. blok 4 bij aanvangsblok 3:. blok 3. blok 4

25 2 Inhoudelijke gegevens 2.1 Cursus doel De cursus humane ontwikkeling is de laatste cursus van een drietal cursussen rondom menskunde die in de bachelor opleiding gegeven worden. In deze cursus staat de ontwikkeling van de mens centraal. Onderwerpen die hierbij aan bod komen zijn: het voortplantingsstelsel, embryologie, met extra aandacht voor hersenontwikkeling, seksualiteit en drugs. Deze thema s worden in een maatschappelijke context geplaatst. 2.2 Cursus inhoud Doelstellingen/competenties: De student: Kan de biologische gevolgen van drugsgebruik bij de mens beschrijven. Kan beargumenteren wat de maatschappelijke gevolgen zijn van drugsgebruik Kan mogelijke sociaal-emotionele gevolgen van drugsgebruik voorspellen. Kan de biologische gevolgen beschrijven van seksueel overdraagbare aandoeningen bij de mensen. Kan weergeven hoe hij biologische, maatschappelijke en sociaal-emotionele aspecten rondom de thema s drugs en seksualiteit bespreekbaar maakt in de klas met behulp van een lesvoorbereiding. Kan didactische keuzes omtrent het bespreken van ethische gevoelige onderwerpen beargumenteren. Kan verschillende interpretaties van het begrip gezondheid beschrijven. Kan de ontwikkeling van een mens van zygote tot aan geboorte en daarna beschrijven. Kan de ontwikkeling van de hersenen van een mens van zygote tot aan de geboorte en daarna beschrijven. Kan verschillende technieken waarmee wordt ingegrepen in de reproductie en levenscyclus van de mens beschrijven. Kan argumenten geven voor of tegen het gebruik van technieken waarmee wordt ingegrepen in de reproductie en levenscyclus van de mens beschrijven. Kan beargumenteren waarom de ontwikkelde lessenserie specifiek geschikt is voor ofwel algemeen vormend onderwijs, ofwel het beroepsonderwijs. Leerstof, werkvormen en activiteiten: In deze cursus staat de ontwikkeling van de mens centraal. De leerstof wordt in de colleges aangeboden. Naast deze colleges zijn er werkcolleges waarin de student in een kleinere groep opdrachten uitwerkt. Toetsen en beoordelingscriteria: Deze cursus wordt afgesloten met een essay. De inhoud van het essay wordt gepresenteerd en het verslag wordt ingeleverd. 1 e Toetsmoment in de tentamenweek aan het einde van de onderwijsperiode(s) van de cursus. 2 e Toetsmoment (herkansing) in de tentamenweek van de periode volgend op de periode waarin het 1 e toetsmoment was. Aanwezigheidsplicht: Voor de practicum-bijeenkomsten is aanwezigheid verplicht omdat tijdens deze bijeenkomsten vaardigheden worden aangeleerd en beoordeeld. Legitimering: SBL bekwaamheidseisen 1, 2, 3, 7 Kennisbasis: Cel, weefsel orgaan orgaansysteem uitscheiding homeostase voeding levenscyclus gezondheid hormoonhuishouding erfelijkheid voortplanting seksualiteit en relaties Aanpalende vakken: Gezondheidszorg en welzijn

26 Beroepskennis: Begripsontwikkeling Kritisch denken Centrale concepten Domein 3.1, 3.2 Vaardigheden: 1.1, t/m 2.5 & 2.8 Domeinen ICT kennisbasis: Instrumentele vaardigheden, Informatievaardigheden, presenteren 2.3 Ingangseisen Geen ingangseisen in Osiris geregistreerd 2.4 Kosten en studiematerialen Geen kosten in Osiris geregistreerd Materiaal: Boek (verplicht) : Boek (verplicht) : Martini FH, Bartholomew EF (2012). Anatomie en fysiologie. Een inleiding. 5e Editie. Pearson Education Benelux, Amsterdam. (ISBN ) Boek (verplicht) : Reece JB, Urry LA, Cain ML, Wasserman SA, Minorsky PV, Jackson RB (2011). Global Edition Campbell Biology. San Fransisco: Pearson Education Inc. ISBN: Reader (verplicht) : Studiehandleiding Humane ontwikkeling (sharepoint) 2.5 Workload Contactduur (uren): 21 Toetsduur (uren): niet geregistreerd Zelfstudie (uren): 119 Totaal (uren) 140 Het totaal aantal uren is berekend als het aantal EC's (5) maal 28 uur. Het aantal te besteden uren zelfstudie is gelijk aan dit totaal aantal minus de contact- en toetsduren. 2.6 Opmerkingen Geen opmerking in Osiris geregistreerd 2.7 URL cursussite

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Bijlage 3 Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Chemie van het leven Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-PCHEMIE-12 1.2 Cursusnaam Chemie van het leven 1.3 Cursusnaam in Engels The chemistry

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management.

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management. Bijlage Cursusbeschrijvingen Culturele en Maatschappelijke Vorming Inclusief afstudeerrichting Social Management Bachelor deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Elektrotechniek 2014-2015

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Elektrotechniek 2014-2015 Erratum Studiegids Bacheloropleiding voltijd Elektrotechniek 2014-2015 2.5.1 Toelating hoofdfase In de studiegids Elektrotechniek voltijd 2014-2015 staat vermeld dat studenten kunnen worden toegelaten

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-AFSTUD-12 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht 1.3 Cursusnaam in Engels Afstudeeropdracht

Nadere informatie

Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde

Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde In de studiegids 2014-2015 van de bachelor opleiding Werktuigbouwkunde zijn ondanks zorgvuldige voorbereiding een paar onjuistheden geslopen.

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Technische Bedrijfskunde 2014-2015

Erratum Studiegids. Bacheloropleiding voltijd. Technische Bedrijfskunde 2014-2015 Erratum Studiegids Bacheloropleiding voltijd Technische Bedrijfskunde 2014-2015 2.5.1 Toelating hoofdfase In de studiegids Technische Bedrijfskunde voltijd 2014-2015 staat vermeld dat studenten kunnen

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Dummy cursus voor inleverbieb (dt) Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-INLEVERD-15 1.2 Cursusnaam Dummy cursus voor inleverbieb (deeltijd)

Nadere informatie

De opbouw van het examenprogramma vwo

De opbouw van het examenprogramma vwo De opbouw van het examenprogramma vwo Het examenprogramma is als volgt opgebouwd. Het bestaat uit een vaardighedendeel en een inhoudelijk deel concepten en contexten. Dit ziet er als volgt uit: A. Vaardigheden

Nadere informatie

Erratum Studiegids. Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (locatie Amersfoort) Deeltijd

Erratum Studiegids. Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (locatie Amersfoort) Deeltijd Erratum Studiegids Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (locatie Amersfoort) Deeltijd 2015-2016 Inhoudsopgave 1 Algemeen 3 2 Errata 4 2.1 Vervanging cursusbeschrijving

Nadere informatie

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo)

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo) Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo) Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Structuren

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Campagnes Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCM-CAMP.1V-13 1.2 Cursusnaam Campagnes 1.3 Cursusnaam in Engels Campaigns 1.4 Aantal EC's 5 European

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. [Civiele Techniek] [Duaal/hoofdfase]

Bijlage cursusomschrijvingen. [Civiele Techniek] [Duaal/hoofdfase] Bijlage cursusomschrijvingen [Civiele Techniek] [Duaal/hoofdfase] 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Duaal Collegejaar 2016-2017 Werkveld: Constructie & Infrastructuur 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR BIOLOGIE 2014-2015 1/288. Hogeschool Utrecht, juli 2014

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR BIOLOGIE 2014-2015 1/288. Hogeschool Utrecht, juli 2014 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Bacheloropleiding LERAAR BIOLOGIE 2014-2015 1/288 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 2... 47 Cursusbeschrijvingen

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Management in Zorg deeltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Management in Zorg deeltijd Bijlage cursusomschrijvingen Management in Zorg deeltijd 2016-2017 Titel Startopdracht 1 Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GZO-1.D-STRT1-14 1.2

Nadere informatie

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid

Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 Afstudeeropdracht Eventmanagement 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JEM-AFSTOP-08 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht Eventmanagement 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Chemie van het leven Voltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OABI-PCHEMIE-12 1.2 Cursusnaam Chemie van het leven 1.3 Cursusnaam in Engels The chemistry

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Campagnes Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCM-CAMP.1V-13 1.2 Cursusnaam Campagnes 1.3 Cursusnaam in Engels Campaigns 1.4 Aantal EC's 5 European

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 De Lage Landen in de wereld 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAGS-H1LAAGL-12 1.2 Cursusnaam De Lage Landen in de wereld 1.3 Cursusnaam in

Nadere informatie

PTA biologie havo Belgisch Park cohort

PTA biologie havo Belgisch Park cohort Domeinen biologie Het examenprogramma biologie kent de volgende (sub)domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Zelfregulatie o Subdomein B1 Eiwitsynthese o Subdomein B2 Stofwisseling van de cel o Subdomein

Nadere informatie

PTA biologie vwo Belgisch Park cohort

PTA biologie vwo Belgisch Park cohort Domeinen biologie Het examenprogramma biologie kent de volgende (sub)domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Zelfregulatie o Subdomein B1 Eiwitsynthese o Subdomein B2 Stofwisseling van de cel o Subdomein

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstuderen BE Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MDPM-DAFSTBE-07 1.2 Cursusnaam Afstuderen BE 1.3 Cursusnaam in Engels Graduation Business

Nadere informatie

PTA biologie vwo Belgisch Park cohort

PTA biologie vwo Belgisch Park cohort Domeinen biologie Het examenprogramma biologie kent de volgende (sub)domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Zelfregulatie o Subdomein B1 Eiwitsynthese o Subdomein B2 Stofwisseling van de cel o Subdomein

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Bedrijf- en branche oriëntatie Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAAD-H1BDRBR-12 1.2 Cursusnaam Bedrijf- en branche oriëntatie 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

Nee. Aanwezigheid. Intervisie over externe orientatie verplicht 2 maal per blok 360 minuten. Tutorial - B&C verplicht 2 maal per week 2160 minuten

Nee. Aanwezigheid. Intervisie over externe orientatie verplicht 2 maal per blok 360 minuten. Tutorial - B&C verplicht 2 maal per week 2160 minuten Titel Thema 1.1 Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GMO-1.TH.1.1-14 1.2 Cursusnaam Thema 1.1 Het handelen van de mondhygienst bij screening 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Elektriciteit Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OANS-PELECTR-15 1.2 Cursusnaam Elektriciteit 1.3 Cursusnaam in Engels Electricity 1.4 Aantal

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke

Nadere informatie

Titel Anatomie en Fysiologie 1

Titel Anatomie en Fysiologie 1 Titel Anatomie en Fysiologie 1 Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAGZ-PANAFYS1-12 1.2 Cursusnaam Anatomie en Fysiologie 1: van binnen naar buiten

Nadere informatie

Titel Praktijk 3: 2) t/m 5)

Titel Praktijk 3: 2) t/m 5) Titel Praktijk 3: 2) t/m 5) Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OTA-B-ALPRK43-10 1.2 Cursusnaam Praktijk 3: 2) t/m 5) 1.3 Cursusnaam in Engels Internship

Nadere informatie

LERAAR GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN

LERAAR GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Bacheloropleiding LERAAR GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN 2014-2015 1/283 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen bachelor

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Algemene Economie Duaal Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MCCE-LALGECO-15 1.2 Cursusnaam Algemene Economie 1.3 Cursusnaam in Engels Economics 1.4

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Bevolkingsgeografie Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAAA-H1BEVOLK-14 1.2 Cursusnaam Bevolkingsgeografie 1.3 Cursusnaam in Engels Population

Nadere informatie

Orientatie op geschiedenis A

Orientatie op geschiedenis A Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 Orientatie op geschiedenis A 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAGS-PGESCHA-12 1.2 Cursusnaam Oriëntatie op Geschiedenis A (oudheid middeleeuwen)

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Basisvaardigheden blok A com/ict Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GFA-1.COMICTA-14 1.2 Cursusnaam Basisvaardigheden blok A com/ict 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase

Bijlage cursusomschrijvingen. Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase Bijlage cursusomschrijvingen Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Afstuderen Voltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TGEO-V15AFO-14

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant De actieve aarde (incl. Harz) Deeltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAAA-MAARDE-14 1.2 Cursusnaam De actieve aarde (incl. Harz) 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-AFSTUD-12 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht 1.3 Cursusnaam in Engels Afstudeeropdracht

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo vanaf CE 2016

Examenprogramma biologie vwo vanaf CE 2016 De onderstaande lijst bevat de complete examenprogramma s voor de bovenbouw VWO (4, 5 en 6 VWO) voor de vakken Biologie, Natuurkunde en Scheikunde. Daarnaast is het hele programma van het sportsciencecamp,

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Communicatie Deeltijd

Bijlage cursusomschrijvingen. Communicatie Deeltijd Bijlage cursusomschrijvingen Communicatie Deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Adviseren Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCD-AADVIS.2V-12 1.2 Cursusnaam

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Competentiegericht opleiden Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAGZ-H1COMPET-12 1.2 Cursusnaam Competentiegericht opleiden 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

Advies Operations Management

Advies Operations Management Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 Advies Operations Management 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MCSB-OPM-14 1.2 Cursusnaam Advies Operations Management 1.3 Cursusnaam in Engels

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Begeleiden van collega's Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OSOAL-BEG-12 1.2 Cursusnaam Begeleiden van collega's 1.3 Cursusnaam in Engels

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Literatuur in context Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OANE-H1CONTEX-12 1.2 Cursusnaam Literatuur in context 1.3 Cursusnaam in Engels Modern

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen

Nadere informatie

Aansluiting op het actuele curriculum (2014)

Aansluiting op het actuele curriculum (2014) Aansluiting op het actuele curriculum (2014) De verschillende modules van GLOBE lenen zich uitstekend om de leerlingen de verschillende eindtermen en kerndoelen aan te leren zoals die zijn opgesteld door

Nadere informatie

Cultura y Civilización de Hispanoamérica

Cultura y Civilización de Hispanoamérica Titel Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 Cultura y Civilización de Hispanoamérica 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OASP-H1CULTHS-13 1.2 Cursusnaam Cultura y Civilización de Hispanoamérica

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR GESCHIEDENIS 2014-2015 1/306. Hogeschool Utrecht, juli 2014

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR GESCHIEDENIS 2014-2015 1/306. Hogeschool Utrecht, juli 2014 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Bacheloropleiding LERAAR GESCHIEDENIS 2014-2015 1/306 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 2...

Nadere informatie

Master SEN: Auditief Gehandicapten. er is voor gekozen om de volledige cursusbeschrijving te publiceren.

Master SEN: Auditief Gehandicapten. er is voor gekozen om de volledige cursusbeschrijving te publiceren. ERRATUM Master SEN: Auditief Gehandicapten Gewijzigde cursusbeschrijvingen 2014-2015: er is voor gekozen om de volledige cursusbeschrijving te publiceren. Waar een wijziging/aanvulling heeft plaatsgevonden

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Duaal Collegejaar 2015-2016 Airway, Breathing & Circulation (ABC) 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode GMH-1.D11-14 1.2 Cursusnaam Airway, Breathing & Circulation (ABC) 1.3

Nadere informatie

Cultura y Civilización de Hispanoamérica

Cultura y Civilización de Hispanoamérica Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 Cultura y Civilización de Hispanoamérica 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OASP-H1CULTHS-13 1.2 Cursusnaam Cultura y Civilización de Hispanoamérica

Nadere informatie

WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo

Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Fundament

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR SPAANS 2014-2015 1/302. Hogeschool Utrecht, juli 2014

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR SPAANS 2014-2015 1/302. Hogeschool Utrecht, juli 2014 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Bacheloropleiding LERAAR SPAANS 2014-2015 1/302 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 2... 47 Cursusbeschrijvingen

Nadere informatie

Titel Afstudeerberoepsproduct 1

Titel Afstudeerberoepsproduct 1 Titel Afstudeerberoepsproduct 1 Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAKOP-AFSTUD1-12 1.2 Cursusnaam Afstudeerberoepsproduct 1 1.3 Cursusnaam in Engels

Nadere informatie

WISKUNDE D VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

WISKUNDE D VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 WISKUNDE D VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Examenprogramma natuur, leven en technologie havo

Examenprogramma natuur, leven en technologie havo Examenprogramma natuur, leven en technologie havo Het eindexamen (februari 2007) Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden

Nadere informatie

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bachelor Accountancy duaal

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bachelor Accountancy duaal Bijlage Cursusbeschrijvingen Bachelor Accountancy duaal 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Algemene economie Voltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode MEAC-AE-13 1.2 Cursusnaam

Nadere informatie

Cultura y Civilización de España

Cultura y Civilización de España Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 Cultura y Civilización de España 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OASP-PCULTES-12 1.2 Cursusnaam Cultura y Civilización de España 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-AFSTUD-12 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht 1.3 Cursusnaam in Engels Afstudeeropdracht

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR KOPOPLEIDING 2014-2015 1/46. Hogeschool Utrecht, juli 2014

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR KOPOPLEIDING 2014-2015 1/46. Hogeschool Utrecht, juli 2014 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Bacheloropleiding LERAAR KOPOPLEIDING 2014-2015 1/46 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1... 3 2/46 Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR NEDERLANDS 2014-2015 1/290. Hogeschool Utrecht, juli 2014

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR NEDERLANDS 2014-2015 1/290. Hogeschool Utrecht, juli 2014 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Bacheloropleiding LERAAR NEDERLANDS 2014-2015 1/290 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 2... 45

Nadere informatie

2 Inhoudelijke gegevens

2 Inhoudelijke gegevens Titel Opleidingsvariant Compétences linguistiques 2A Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAFR-H1COMP2A-12 1.2 Cursusnaam Compétences linguistiques 2A 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (deeltijd)

Bijlage cursusomschrijvingen. Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (deeltijd) Bijlage cursusomschrijvingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (deeltijd) 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Eventmanager

Bijlage cursusomschrijvingen. Eventmanager Bijlage cursusomschrijvingen Eventmanager 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Campagnes Voltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode JCM-CAMP.1V-13 1.2 Cursusnaam Campagnes 1.3

Nadere informatie

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

Bijlage cursusbeschrijvingen. Informatica. Deeltijd

Bijlage cursusbeschrijvingen. Informatica. Deeltijd Bijlage cursusbeschrijvingen Informatica Deeltijd 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Bedrijfskunde 2 (verand.analyse) Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TCIF-D7BDRK2-09

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR FRANS 2014-2015 1/306. Hogeschool Utrecht, juli 2014

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Bacheloropleiding LERAAR FRANS 2014-2015 1/306. Hogeschool Utrecht, juli 2014 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Bacheloropleiding LERAAR FRANS 2014-2015 1/306 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen bachelor VT jaar 2... 49 Cursusbeschrijvingen

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Masteropleiding LERAAR AARDRIJKSKUNDE 2014-2015

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Masteropleiding LERAAR AARDRIJKSKUNDE 2014-2015 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Masteropleiding LERAAR AARDRIJKSKUNDE 2014-2015 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen master Aardrijkskunde jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen master Aardrijkskunde

Nadere informatie

BIOLOGIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

BIOLOGIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V BIOLOGIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Titel Didactiek 1. 1 Organisatorische gegevens. Opleidingsvariant. Voltijd Collegejaar 2015-2016

Titel Didactiek 1. 1 Organisatorische gegevens. Opleidingsvariant. Voltijd Collegejaar 2015-2016 Titel Didactiek 1 Opleidingsvariant Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OANE-PDIDAC1-12 1.2 Cursusnaam Didactiek 1 1.3 Cursusnaam in Engels Teaching methods 1 1.4 Aantal

Nadere informatie

Bachelor International Business and Management Studies fulltime

Bachelor International Business and Management Studies fulltime Appendix Coursedescriptions Bachelor International Business and Management Studies fulltime 2014-2015 Titel Opleidingsvariant Business Administration Voltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Argumenteren Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OANE-MARGUMEN-12 1.2 Cursusnaam Argumenteren 1.3 Cursusnaam in Engels Argumentation theory

Nadere informatie

Bacheloropleiding Ecologische Pedagogiek

Bacheloropleiding Ecologische Pedagogiek Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Ecologische Pedagogiek Voltijd 2015 2016 Titel Opleidingsvariant Adviseren en Begeleiden Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Gespreksvaardigheden - basis Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAOM-PGESPR1-12 1.2 Cursusnaam Gespreksvaardigheden - basis 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 Gespreksvaardigheden - basis 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OAOM-PGESPR1-12 1.2 Cursusnaam Gespreksvaardigheden - basis 1.3 Cursusnaam

Nadere informatie

BIOLOGIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

BIOLOGIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V BIOLOGIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Ruimtelijke Ordening en Planologie Voltijd

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Ruimtelijke Ordening en Planologie Voltijd Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie 2014-2015 1 Cursusbeschrijvingen N.B. Bij het samenstellen van de studiegids waren nog niet alle (actuele) prijzen bekend.

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Masteropleiding Forensisch Sociale Professional. Deeltijd

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Masteropleiding Forensisch Sociale Professional. Deeltijd Bijlage Cursusbeschrijvingen Masteropleiding Forensisch Sociale Professional Deeltijd 2015 2016 Titel Master FSP Module 1 Opleidingsvariant Deeltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1

Nadere informatie

Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo vanaf schooljaar 2014-2015

Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo vanaf schooljaar 2014-2015 Examenprogramma NLT vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Exacte wetenschappen en technologie

Nadere informatie

LANDSEXAMEN HAVO

LANDSEXAMEN HAVO Examenprogramma BIOLOGIE H.A.V.O. LANDSEXAMEN HAVO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014

Nadere informatie

Sociaal Juridische Dienstverlening Deeltijd

Sociaal Juridische Dienstverlening Deeltijd Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Sociaal Juridische Dienstverlening Deeltijd 2015 2016 1 Bijlage cursusbeschrijvingen Titel Opleidingsvariant Afstuderen deel 1 SJD DT Deeltijd Collegejaar

Nadere informatie

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Bouwkunde Voltijd

Bijlage Cursusbeschrijvingen. Bacheloropleiding. Bouwkunde Voltijd Bijlage Cursusbeschrijvingen Bacheloropleiding Bouwkunde Voltijd 2014-2015 1 Cursusbeschrijvingen N.B. Bij het samenstellen van de studiegids waren nog niet alle (actuele) prijzen bekend. Voor een actueel

Nadere informatie

Examenprogramma natuurkunde havo

Examenprogramma natuurkunde havo Bijlage 1 Examenprogramma natuurkunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO Examenprogramma BIOLOGIE V.W.O. LANDSEXAMEN VWO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting van

Nadere informatie

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Masteropleiding LERAAR NEDERLANDS 2014-2015

BIJLAGE 10.2. Cursusbeschrijvingen. Studiegids. Masteropleiding LERAAR NEDERLANDS 2014-2015 BIJLAGE 10.2 Cursusbeschrijvingen Studiegids Masteropleiding LERAAR NEDERLANDS 2014-2015 Inhoudsopgave Cursusbeschrijvingen master Nederlands jaar 1... 3 Cursusbeschrijvingen master Nederlands jaar 2...

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de

Nadere informatie

Natuurwetenschappelijke, wiskundige en technische vaardigheden (bètaprofielniveau)

Natuurwetenschappelijke, wiskundige en technische vaardigheden (bètaprofielniveau) BIJLAGE 1 Examenprogramma NLT havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Exacte wetenschappen

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Academisch Schrijven Deeltijd Collegejaar 2014-2015 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode OGTDM-ASCG-13 1.2 Cursusnaam Academisch Schrijven 1.3 Cursusnaam in Engels Academic

Nadere informatie

Examenprogramma wiskunde D havo

Examenprogramma wiskunde D havo Examenprogramma wiskunde D havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kansrekening en statistiek

Nadere informatie