BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde.

Transcriptie

1 BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. Biologie In tegenstelling tot wat je gewend was uit de onderbouw is biologie in klas 4, 5 en 6 een stuk theoretischer. Onderzoek vaardigheden komen in leerjaar 4 en 5 één periode zeer uitgebreid aan bod. Na een algemene introductie in de biologie besteden we in leerjaar 4 veel aandacht aan het thema erfelijkheid. Je leert welke rol DNA speelt in de overerving van eigenschappen. De wetten van de erfelijkheid onderzoek je zelf aan de hand van een praktische opdracht met fruitvliegjes. In het tweede deel van het jaar richt je je op onderwerpen als voortplanting, evolutie en ecologie. In leerjaar 5 wordt de helft van de examenstof behandeld. Een breed scala aan onderwerpen zal aan bod komen. We beginnen met biochemie: de energiehuishouding van de cel komt aan bod en daarna de bouw en werking van DNA. Vanwege het sterke scheikundige karakter van beide onderwerpen wordt dit eerste half jaar door veel leerlingen als het moeilijkste binnen de biologie ervaren. Het jaar wordt afgesloten met de onderwerpen planten, gedrag en het zenuwstelsel. Bij één van deze onderwerpen ontwerp je zelf een onderzoek dat je uitvoert en waarvan je de resultaten presenteert. Het menselijk lichaam staat centraal in leerjaar 6. De nadruk ligt daarbij op afbraak en vorming van voedingsstoffen, het hart en de bloedvaten, gasuitwisseling en uitscheiding en bescherming tegen ziekteverwekkers. Samengevat, biologie in de bovenbouw omvat een grote verscheidenheid aan onderwerpen. Met dit vak leg je dus niet alleen een uitstekende basis voor een studie geneeskunde, maar ook voor een vervolgopleiding in tal van bio(medische) wetenschappen.

2 Natuurkunde Net als in de onderbouw leer je bij natuurkunde in de bovenbouw de wereld om je heen verder te begrijpen. Sleutelbegrippen in de natuurkunde zoals energie, arbeid, kracht en beweging diepen we verder uit. Daarnaast leren we verrassende verschijnselen beter te begrijpen zoals elektriciteit, magnetisme, licht, geluid, gravitatie en moderne technologie. We verbinden nieuwe verschijnselen met wat je in de onderbouw hebt geleerd, die stof zal je dus goed moeten beheersen. Zo leer je de wereld niet alleen te zien maar ook te begrijpen. Daardoor zullen deeltjesversnellers, MRI-scans en radioactiviteit geen tovenarij meer zijn, maar een logisch antwoord op de vraag: Hoe zit de wereld in elkaar? De onderwerpen werken we op een abstract niveau uit. Dat houdt in dat je zowel bezig bent met situaties analyseren om deze met behulp van formules te beschrijven, als deze beschrijvingen weer toe te passen in andere situaties. Hierin wordt een zelfstandige werkhouding en eigen initiatief verwacht. Dat betekent veel zelfwerkzaamheid, ook thuis: anders dan in de onderbouw komt het voornamelijk op jou aan. Met relatief weinig lestijd, dien je je de stof zelfstandig eigen te maken. Je zult dus ook al goed moeten kunnen plannen en je tijd indelen. Als je al weet wat je wilt studeren, dan kan natuurkunde noodzakelijk zijn in je vakkenpakket. Maar als je dat nog niet weet en je bent nieuwsgierig naar hoe de wereld in elkaar zit, dan ben je bij natuurkunde aan het juiste adres. Bij het kiezen voor natuurkunde is een positief vakadvies van je docent van belang. Daarnaast moeten je wiskundige vaardigheden op orde zijn. Met name het oplossen van vergelijkingen moet je in de onderbouw al zeer goed onder de knie hebben. Natuurkunde kan je kiezen met zowel wiskunde A als wiskunde B in je pakket.

3 Natuur Leven en Technologie (NLT) NLT is een profielkeuze vak in de profielen NG en NT. Het is een vrij nieuw vak dat met name gaat over actuele en aansprekende onderwerpen die zich bevinden op het grensvlak van de verschillende bètavakken. De werkwijze bij NLT verschilt op een aantal fronten wezenlijk van die bij de traditionele bètavakken. Praktische vaardigheden spelen een centrale rol. Je zult vaak (in kleine groepjes) zelfstandig een (literatuur) onderwerp moeten bestuderen en de resultaten moeten verwerken in een verslag of presentatie. Om dit te vergemakkelijken wordt NLT gegeven in de vorm van een blokuur. Daarnaast neem je in de klas 4 deel aan een project driedaagse waarin je drie aaneengesloten dagen bezig bent met het oplossen van een moordzaak. In klas 6 wordt het vak afgesloten met een schoolexamen. NLT is een vak dat zeer geschikt is voor leerlingen die eens op een andere manier met de bètavakken bezig willen zijn. Het toont je samenhang tussen de monovakken, geeft verdieping en biedt variatie in het lesprogramma.

4 Scheikunde In het vierde leerjaar ga je je scheikundige kennis verbreden en verdiepen: we gaan gedetailleerder kijken naar de bouw van atomen en naar de verklaring waarom bepaalde atomen makkelijker chemische bindingen aangaan dan andere. Je leert onderscheid maken tussen moleculaire stoffen, zouten en metalen. Van die soorten stoffen gaan we de eigenschappen bestuderen en verklaren. Je moet kunnen rekenen aan reacties, bijvoorbeeld hoeveel van een stof nodig is om een gewenste hoeveelheid van een andere stof te maken. We leren rekenen met de mol, met molair gasvolume, met reactie-energie en -evenwichten. Ook in het vierde jaar voer je veel proeven uit en doet de docent demonstraties. Je doet ook een praktische opdracht waarin je je praktische vaardigheden demonstreert en de resultaten op verantwoorde wijze verwerkt. In het vijfde en zesde leerjaar voegen we nog heel wat kennis toe. Over zuren en basen, evenwicht in reacties en redoxreacties. Je leert over meer geavanceerde analysetechnieken zoals chromatografie en spectrometrie. Je gaat je kennis over eigenschappen van stoffen verdiepen, door bijvoorbeeld de ruimtelijke bouw van moleculen te bestuderen. Maar ook gaan we veel dieper in op reactiemechanismen: hoe reageren stoffen precies met elkaar, wanneer ontstaat de ene stof en wanneer de andere. Deze kennis is belangrijk omdat je in de scheikunde veel te maken hebt met het ontwerp van nieuwe moleculen: bijvoorbeeld voor nieuwe materialen of geneesmiddelen. Naast de belangrijkste scheikundige concepten gaan we in de bovenbouw dieper in op het doen van goed onderzoek. Immers in je vervolgstudie staat wetenschappelijk onderzoek centraal en het is belangrijk dat je op onze school leert aan welke eisen een onderzoek moet voldoen. Dat betekent dat we veel aandacht besteden aan het formuleren van een onderzoeksvraag, aan het ontwerpen van experimenten, aan de manier waarop je je waarnemingen verwerkt en analyseert en hoe je, op basis van de gevonden gegevens, een gefundeerde conclusie kunt trekken. Als je op zoek bent naar meer uitdaging dan zijn er verschillende mogelijkheden voor verdieping en verbreding. Je kunt meedoen aan nationale en internationale olympiades, aan masterclasses die door de Universiteit worden georganiseerd. Ook als je zelf een goed idee hebt voor een onderzoek helpen we je om dit zelf te realiseren in ons eigen bètalab.

5 Voor klas 4 kies je tussen Wiskunde A (WIA) of Wiskunde B (WIB). In klas 5 kan je ervoor kiezen om ook Wiskunde D (WID) erbij te doen. Wiskunde A Klas 4,5,6 (SE in klas 5 en 6; CE in klas 6) Wiskunde A is een vak wat goed past in het EM- en in het NG-profiel. Je leert omgaan met verschillende soorten grafieken en formules, bijvoorbeeld lineaire en exponentiele groei, en daarnaast is er veel aandacht voor statistiek. Zo besteden we onder andere aandacht aan Big Data, wat een steeds grotere rol speelt in onze samenleving. Inhoudelijk ligt bij Wiskunde A de nadruk op het analyseren van verbanden tussen grootheden in toegepaste probleemsituaties. Die situaties komen onder andere uit de biologie, de economie en de aardrijkskunde. Belangrijk bij Wiskunde A is dus dat je problemen uit de praktijk leert vertalen naar de wiskunde en andersom. Het (algebraïsche) rekenwerk gaat minder diep dan bij Wiskunde B, maar ook bij Wiskunde A wordt op dat terrein wel het nodige van je verwacht. Je moet daarnaast vooral ook goed informatie kunnen verwerken en kunnen toepassen. Bij de opgaven staat dan ook vaak flink wat tekst die je moet kunnen vertalen naar een wiskundig probleem dat je ook hebt leren oplossen. Wiskunde B Klas 4,5,6 (SE in klas 5 en 6; CE in klas 6) Wiskunde B bevat grotendeels abstracte wiskunde, zonder achterliggende context. De opgaven stellen hoge eisen aan het abstractievermogen en aan de beheersing van algebraïsche vaardigheden. Om die reden wordt Wiskunde B vaak als de moeilijkere wiskunde gezien. Voor Wiskunde B is het daarom van belang dat je wiskunde leuk vindt en niet al te lastig. Je zult in de derde klas zeker al goede resultaten voor wiskunde moeten hebben, anders valt de keuze voor B echt af te raden. Zeker gezien het feit dat de slaag-/zakregeling bij het eindexamen slechts een vijf toelaat bij de kernvakken Engels, Nederlands en Wiskunde. Wiskunde B mag gekozen worden in elk profiel en is bij NT verplicht. Het vak houdt voor een vervolgopleiding alle opties open, maar past inhoudelijk lang niet goed bij elke studie. Wie een bètavak wil gaan studeren of een technische studie kiest, moet Wiskunde B in het pakket hebben. Als je aan economische studies denkt of geneeskunde, is Wiskunde B een minder goede keuze, o.a. omdat statistiek ontbreekt. Wiskunde D Klas 5,6 (SE in klas 5 en 6) Leerlingen met Wiskunde B die graag alle wiskunde willen volgen, kunnen Wiskunde D (WID) kiezen. Hier wordt onder andere kansrekening en statistiek behandeld; dit zit namelijk niet in het programma van Wiskunde B. Verder maken we kennis met de universitaire wiskunde en wiskunde die door het bedrijfsleven wordt toegepast. Omdat het programma van Wiskunde D niet strikt is vastgelegd, is er ruimte voor bijzondere initiatieven. In klas 3 gaat het vooral om de keuze tussen Wiskunde A of B. Als je eenmaal voor B hebt gekozen, kun je besluiten ook D erbij te doen.

6 Omdat dit vak alleen in klas 5 en 6 wordt aangeboden, kun je de keuze voor Wiskunde D ook nog even uitstellen tot je in de 4e klas zit.