Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting
|
|
- Franciscus Groen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dutch Summary Nederlandse Samenvatting
2
3 Nederlandse samenvatting Voor het goed functioneren van een cel is het van groot belang dat de erfelijke informatie intact blijft. De integriteit van het DNA wordt echter voortdurend bedreigd door zowel uitwendige als inwendige factoren die aanleiding kunnen geven tot de vorming van schade in het genoom. Om de nadelige effecten van DNA schade op transcriptie en replicatie tegen te gaan, beschikt elke cel over verschillende herstel mechanismen om de schade op een correcte manier te verwijderen en de oorspronkelijke volgorde in het DNA te herstellen. Om de cel voldoende tijd te geven voor herstel kan de celcyclus tijdelijk worden stopgezet. Wanneer sprake is van een grote hoeveelheid schade in het DNA kan geprogrammeerde celdood of apoptose optreden. DNA schade, die niet of onvolledig wordt hersteld, kan leiden tot mutaties in het DNA, chromosoom afwijkingen en erfelijke ziektes, waaronder kanker. Defecten in het herstel van DNA schade leiden bij de mens tot ernstige ziektes die gepaard gaan met een verhoogde kans op het ontwikkelen van kanker. In hoofdstuk 1 wordt een kort overzicht gegeven van de verschillende DNA herstel processen in zoogdier cellen, het type schade dat door elk van deze mechanismen wordt verwijderd en de humane syndromen die met deze processen zijn geassocieerd. Behalve bij blootstelling aan bepaalde chemische stoffen en straling, kan DNA schade mogelijk ook ontstaan wanneer cellen geïncubeerd worden bij een hogere temperatuur (heat shock). De ruimtelijke organisatie van het chromatine in interfase cellen wordt in hoofdstuk 1.4 besproken. Afhankelijk van de mate van opvouwing of condensatie van het chromatine wordt gesproken van eu- of heterochromatine. Recent onderzoek heeft laten zien dat chromosomen niet op een willekeurige plaats in de kern voorkomen, maar dat elk chromosoom een vaste plaats of territorium heeft. Er zijn aanwijzingen dat interacties tussen nabij gelegen chromosomen (of delen hiervan) van invloed zijn op de expressie van bepaalde genen maar ook op de vorming van chromosoom afwijkingen. Verschillende studies hebben laten zien dat in zoogdiercellen associaties (paring) tussen homologe chromosomen kunnen optreden. Deze paring vindt met name plaats tussen gebieden met veel heterochromatine, die rond de centromeren van sommige chromosomen gelegen zijn. Het optreden van heterochromatine paring wordt beïnvloed door de fase van de cel cyclus en het soort 137
4 cel. Andere factoren die van invloed zijn op de paring zijn o.a. uit welke repeats het gerepeteerde DNA in het heterochromatine is opgebouwd, de aanwezigheid van actief getranscribeerde sequenties en het voorkomen van DNA schade. Hoewel er veel studies verschenen zijn over het fenomeen van heterochromatine paring, zijn de meeste hiervan beschrijvend van aard. Over de achterliggende mechanismen is veel minder bekend. Doel van het onderzoek dat in dit proefschrift is beschreven, is om een beter inzicht te krijgen in deze processen. We hebben ons daarbij geconcentreerd op de invloed van DNA schade op de organisatie van eu- en heterochromatine in interfase cellen en de mechanismen die ten grondslag liggen aan de vorming van chromatide uitwisselingen tussen homologe chromosomen en dan met name in gebieden die bestaan uit heterochromatine. In hoofdstuk 2 is de rol van de chemische stof mitomycine C (MMC) bestudeerd op de vorming homologe paring in interfase en metafase cellen. Met behulp van FISH zijn na MMC behandeling in lymfocyten chromatide uitwisselingen tussen homologe chromosomen gevonden. Deze uitwisselingen blijken voornamelijk plaats te vinden in het para-centromere heterochromatine op 9q In het geval van chromosoom 8, dat gelijk is in grootte aan chromosoom 9 maar waarbij het paracentromere gebied (8q11.2) bestaat uit euchromatine, is geen verhoging van chromatide uitwisselingen te zien na MMC behandeling. Om te bepalen of de chromosoom 9 specifieke chromatide uitwisselingen afhankelijk zijn van paring tussen gebieden met veel heterochromatine, zijn interacties tussen homologe chromosomen in humane fibroblasten bestudeerd d.m.v. FISH en 2-D microscopie. Bepaling van de onderlinge afstand tussen homologe delen op chromosoom 9 en tussen homologe delen op chromosoom 8, laat zien dat in onbehandelde cellen de 9q12-13 en 8q11.2 gebieden min of meer willekeurig gelegen zijn in de kern. Direct na behandeling met MMC is er in een deel van de cellen paring zichtbaar van de 9q12-13 gebieden. De euchromatine gebieden rond het centromeer op chromosoom 8 vertonen geen verhoogde paring na MMC behandeling. De mate van paring in het geval van chromosoom 9 komt overeen met de verhoogde frequentie van chromatide uitwisselingen tussen de homologen. Waarschijnlijk wordt o.i.v. schade de mobiliteit van het chromatine gestimuleerd teneinde paring tussen heterochromatine gebieden mogelijk te maken. Deze associaties kunnen wijzen op actief herstel van MMC schade en resulteren in de vorming van chromatide uitwisselingen. Artificiële chromosoom condensatie in G1-fase cellen na MMC behandeling, wijst ook op paring 138
5 en laat de aanwezigheid zien van breuken op chromosoom 9. Om meer inzicht te krijgen in het proces van heterochromatine paring en de rol van nucleotide excisie DNA herstel (NER) hierin, zijn cellen afkomstig van xeroderma pigmentosum patiënten gebruikt. De resultaten laten zien dat heterochromatine paring afhankelijk is van XPF maar niet van XPA. Op basis hiervan kan geconcludeerd worden dat NER als mechanisme niet betrokken is bij interacties tussen heterochromatine gebieden maar wel het structuurspecifieke endonuclease XPF/ERCC1. Dit complex is essentieel voor het herstel van interstrand-crosslinks in het DNA en speelt een rol bij de unhooking reactie. Hiermee in overeenstemming is de waarneming dat in XPF cellen chromatide uitwisselingen niet verhoogd zijn na MMC behandeling. Deze resultaten geven aan dat paring van heterochromatine gebieden onderdeel uitmaakt van de cellulaire DNA schaderesponse en in het bijzonder noodzakelijk is voor de processing van crosslinks door XPF/ERCC1. In hoofdstuk 3 is de heterochromatine paring bestudeerd na blootstelling aan Röntgenstraling. Ook na bestraling treedt paring op van heterochromatine en niet van euchromatine. Een uur na bestraling is de paring van 9q12-13 gebieden echter al niet meer aantoonbaar. Een verhoogd niveau van heterochromatine paring is in het geval van MMC ook 20 uur na behandeling nog waarneembaar. Het snelle verlies van paring na bestraling kan te maken hebben met de kinetiek van dubbelstrengsbreuk herstel. In hoofdstuk 4 zijn de effecten van UV licht en heat shock op de paring van homologe chromosomen onderzocht. Zowel UV als incubatie bij een hogere temperatuur (hitte behandeling) blijkt tot paring van heterochromatine gebieden op chromosoom 9 te leiden en niet van euchromatine gebieden op chromosoom 8. Bij locale bestraling met UV werd de paring ook waargenomen in naburige cellen, die niet bestraald waren. Dit wijst op een bystander effect. Blijkbaar is de aanwezigheid van schade niet strikt noodzakelijk voor interacties tussen heterochromatine gebieden op homologe chromosomen. Evenals na MMC behandeling treedt paring niet op in XPF cellen na UV. Echter in XPF cellen is de paring wel verhoogd na blootstelling aan Röntgenstraling of na hitte behandeling. Deze resultaten laten zien dat de rol van bepaalde repair genen bij de chromosoom paring afhankelijk is van het type schade. In hoofdstuk 5 is gevonden dat BRCA2 (FANCD1) ook betrokken is bij de paring van heterochromatine-bevattende gebieden in tegenstelling tot FANCA. Homologie afhankelijk herstel van MMC geïnduceerde schade ( processing ) in 139
6 confluente cellen lijkt dus een rol te spelen bij de paring van heterochromatine gebieden. Om te bepalen waar die processing uit bestaat is d.m.v. comet assays en de analyse van de fosforylering van histon H2Ax de vorming van enkel- en dubbelstrengsbreuken onderzocht. De snelle vorming van breuken na behandeling treedt op onafhankelijk van de aanwezigheid van het BRCA2 eiwit en NER activiteit. Dit kunnen breuken zijn die direct door MMC worden geïnduceerd of indirect tijdens de processing van de schade. De fosforylering van H2Ax treedt gelijktijdig op met de paring van heterochromatine en is wel afhankelijk van XPF en BRCA2. De afwezigheid van fosforylering in deze cellen suggereert dat één of meerdere stappen in de processing van ICLs plaats vinden in niet-delende cellen. 140
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Eukaryotische cellen bevatten een celkern welke in hoge mate georganiseerd is. De celkern bevat naast genetische informatie,
Nadere informatieSamenvatting en algemene discussie Het DNA, de drager van alle genetische informatie, wordt constant bedreigd door verschillende factoren.
152 Samenvatting en algemene discussie Het DNA, de drager van alle genetische informatie, wordt constant bedreigd door verschillende factoren. Door een reactie met het DNA veranderen deze factoren de moleculaire
Nadere informatieVan mens tot Cel oefenvragen 1. De celdeling bestaat uit verschillende fasen. Hoe heten de G1, S en de G2 fase samen?
Van mens tot Cel oefenvragen 1. De celdeling bestaat uit verschillende fasen. Hoe heten de G1, S en de G2 fase samen? A: interfase B: profase C: anafase D: cytokinese 2. Een SNP (single nucleotide polymorphism)
Nadere informatieTeveel centrosomen in kankercellen
Teveel centrosomen in kankercellen Ongecoördineerde celdeling zorgt ervoor dat kankercellen steeds verder ontsporen, denkt een onderzoeksgroep van oncologen uit Boston. Kankercellen zijn vaak aneuploïd:
Nadere informatie3.Mitose. 2.Mitose. Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose?
In welke cellen vindt mitose plaats? Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose? Hoeveel centromeren bevat een menselijke cel maximaal tijdens de mitose? Een cel ondergaat
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20094 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melis, Joost Title: Nucleotide excision repair in aging and cancer Date: 2012-11-06
Nadere informatieHomologe Recombinatie
Inleiding Er zijn vele verschillende soorten kanker. Elke soort kanker is een andere ziekte, die verschillend zijn wat betreft oorzaak, symptomen, behandeling en overlevingskansen. Hetgeen waarin alle
Nadere informatieAppendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments
Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die
Nadere informatiete onderscheiden valt van FSHD (FSHD2). Omdat deze patiënten echter meer dan 10 D4Z4 repeats hebben kon eerder de diagnose van FSHD in een DNA test
SAMENVATTING Facioscapulohumerale spierdystrofie (FSHD) is een erfelijke spierziekte die wordt gekenmerkt door verzwakking van de aangezichtspieren (facio), de spieren rond de schouderbladen (scapulo)
Nadere informatie1 (~20 minuten; 15 punten)
HERTENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 20-04-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING. Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 121 Dit proefschrift beschrijft een onderzoek naar nieuwe biomarkers voor het beter classificeren van rectumtumoren. Hoofdstuk 1 betreft een algemene inleiding. Rectum- of endeldarmkanker
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 157 N ederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting 158 Nederlandse samenvatting Het aantal gevallen van huidkanker, waaronder melanoom, neemt nog steeds toe in de westerse
Nadere informatieNederlandse samenvatting. (summary in Dutch)
(summary in Dutch) Type 2 diabetes is een chronische ziekte, waarvan het voorkomen wereldwijd fors toeneemt. De ziekte wordt gekarakteriseerd door chronisch verhoogde glucose spiegels, wat op den duur
Nadere informatieWaarom kunnen omgevingsfactoren een belangrijk risico op kanker inhouden?
Waarom kunnen omgevingsfactoren een belangrijk risico op kanker inhouden? 1.Mechanistische inzichten in belang van lage dosissen 1.1Carcinogenese berust op accumulatie van mutaties 1.2 Dosis-antwoord voor
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dikkedarmkanker is na longkanker de meest voorkomende doodsoorzaak ten gevolge van kanker in de westerse wereld. Dikkedarmkanker manifesteert zich na een accumulatie van verscheidene genetische veranderingen.
Nadere informatieZONDER CELDELING GEEN KANKER
DE GEMENE DELER ZONDER CELDELING GEEN KANKER Naam: Klas: Datum: ZONDER CELDELING GEEN KANKER HAVO Celdeling is cruciaal voor het leven van organismen, en wordt dan ook heel nauwkeurig gereguleerd. Wanneer
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18929 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lange, Job de Title: A sight for sore eyes : assessing oncogenic functions of
Nadere informatieChapter 9. General discussion in Dutch
Chapter 9 General discussion in Dutch 147 General discussion in Dutch Samenvatting De veronderstelling, dat geïsoleerde cellen eigenschappen van het menselijke lichaam kunnen afspiegelen en als model voor
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 105 Nederlandse Samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift is het bestuderen van de relatie tussen de expressie van potentieel prognostische tumormarkers
Nadere informatieGENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT
GENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43990 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hiemstra, Steven Title: High throughput microscopy of mechanism-based reporters
Nadere informatieEindexamen biologie vwo 2007-I
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden twee punten toegekend. Lemmingen 1 maximumscore 1 (ten minste) 2,5/2,6/2,7 ha 2 maximumscore 2 voorbeelden van juiste argumenten:
Nadere informatie<A> Thymine is een pyrimidinebase en vormt 3 waterstofbruggen met adenine. <B> Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine.
Biologie Vraag 1 Welke uitspraak is correct? Thymine is een pyrimidinebase en vormt 3 waterstofbruggen met adenine. Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. Cytosine
Nadere informatie<A> Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. <B> Guanine is een pyrimidinebase en vormt 2 waterstofbruggen met cytosine.
Biologie Vraag 1 Welke uitspraak is correct? Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. Guanine is een pyrimidinebase en vormt 2 waterstofbruggen met cytosine. Thymine
Nadere informatieBiologie (jaartal onbekend)
Biologie (jaartal onbekend) 1) Bijgevoegde fotografische afbeelding geeft de elektronenmicroscopische opname van een organel (P) van een cel. Wat is de belangrijkste functie van dit organel? A. Het transporteren
Nadere informatie1. Injectie van cytochroom c in het cytosol van een cel
1. Injectie van cytochroom c in het cytosol van een cel a. Zal elektrontransport stimuleren en apoptose niet beinvloeden b. Zal elektrontransport remmen en apoptose remmen c. Zal elektrontransport stimuleren
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In dit proefschrift worden zowel farmaceutische aspecten als ook anti-tumor activiteit en cardiotoxiciteit van het cytostaticum cyclopentenyl cytosine (CPEC) onderzocht. CPEC is
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Biologie: Erfelijke informatie in de cel 6/29/2013. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Erfelijke informatie in de cel 6/29/2013 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum
Nadere informatieHyperthermia and protein aggregation Stege, Gerardus Johannes Jozef
Hyperthermia and protein aggregation Stege, Gerardus Johannes Jozef IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Om een meercellig organisme goed te kunnen laten functioneren is het essentieel dat cellen met elkaar communiceren. Intercellulaire communicatie kan plaatsvinden via de uitscheiding van hormonen en groeifactoren
Nadere informatie1 (~20 minuten; 20 punten)
TENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 27-01-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44297 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Valk, Ramon van der Title: Responding to environmental cues : the adaptive qualities
Nadere informatieDNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008
DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA 1. Hieronder zie je de schematische weergave van een dubbelstrengs DNA-keten. Een
Nadere informatieBRCA diagnostiek en PARP inhibitoren
BRCA diagnostiek en PARP inhibitoren Ovariumcarcinoom Hooggradig sereus ovariumcarcinoom (HGSOC) Ongeveer 50% vertoont een defect in een gen betrokken bij homologe recombinatie gemedieerde DNA reparatie
Nadere informatieUniversity of Groningen. Centrosomes and cellular stress responses Hut, Henderika Magrietha Janet
University of Groningen Centrosomes and cellular stress responses Hut, Henderika Magrietha Janet IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatie3 Factoren die het watergehalte van organismen 40 bepalen. 3.1 Bepalende factoren voor watergehalte 40 3.2 Belang van water voor levende wezens 41
3 1 Functionele morfologie van de cel 1 De cel gezien door de lichtmicroscoop 06 2 De cel gezien door de elektronenmicroscoop 09 2.1 Bouw en functie van het eenheidsmembraan 10 2.2 Overzicht van de celorganellen
Nadere informatieMitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).
Samenvatting door M. 1493 woorden 28 februari 2014 5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Genotype en fenotype Veel eigenschappen zijne erfelijk. Je hebt deze eigenschappen geërfd van
Nadere informatieEindexamen vwo biologie pilot 2012 - I
Bloedziekte verhelpen met huidcellen Een internationaal team van stamcelonderzoekers rapporteert een doorbraak in de behandeling van Fanconi anemie, een erfelijke bloedziekte. De onderzoekers verwachten
Nadere informatieMoleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen
Moleculaire mechanismen De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen The Hallmarks of Cancer Hanahan and Weinberg, Cell 2000 Niet afhankelijk van groei signalen Apoptose ontwijken
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.
Nadere informatieWel of niet gevoelig?
Tekst Gert-Jan van den Bemd Speuren naar zwakke plek van tumorcel Wel of niet gevoelig? Wel of niet gevoelig? Ons DNA wordt voortdurend beschadigd, bijvoorbeeld door chemische stoffen en straling. Gezonde
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting De gist Saccharomyces cerevisiae is bij de meeste mensen bekend onder de naam bakkersgist. De bekendste toepassing van deze gist is het gebruik voor het rijzen van brood, maar
Nadere informatieSamenvatting de Wit :25 Pagina Optima Grafische Communicatie. Nederlandse Samenvatting
de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 121 - Optima Grafische Communicatie Nederlandse de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 122 - Optima Grafische Communicatie Onze atmosfeer bestaat voor 21% uit zuurstof en dit maakt
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
2 NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN In gezonde personen is er een goede balans tussen cellen die delen en cellen die doodgaan. In sommige gevallen wordt deze balans verstoord en delen cellen
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/26946 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/26946 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Deelen, Joris Title: Genetic and biomarker studies of human longevity Issue Date:
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Samenvatting De mogelijkheid om genen op een specifieke wijze te reguleren creëert diverse manieren om genfunctie te kunnen bestuderen of moduleren. Artificiële transcriptiefactoren
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 173 Inleiding Bloedvormende (hematopoietische) stamcellen bevinden zich in het beenmerg. Beenmerg zit in holle botten, zoals het dijbeen en het borstbeen. Deze hematopoietische
Nadere informatieAlgemene samenvatting
Algemene samenvatting 9 Chapter 9 172 Algemene samenvatting ALGEMENE SAMENVATTING Dit proefschrift beschrijft enige aspecten van heterogeniteit tussen osteoclasten die aanwezig zijn in verschillend gelokaliseerde
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 111 Dit proefschrift behandelt de diagnose van epidermolysis bullosa simplex (EBS) op DNA niveau en een eerste aanzet tot het ontwikkelen van gentherapie voor deze ziekte. Een
Nadere informatieSamenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra
Medische Publieksacademie UMCG Thema: Dikkedarmkanker Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra (moleculair geneticus). Dikkedarmkanker is één van de meest voorkomende
Nadere informatieBasisstof 7 Genetische variatie
Afbeelding 33. RNA-interferentie.1 RNA bevat 2 complementaire sequenties die aan elkaar plakken, zodat er een haarspeld structuur ontstaat (1 van afbeelding 33). Het enzym Dicer knipt het dubbele RNA in
Nadere informatieCover Page. Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45888 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan
Nadere informatieNederlandse samenvatting CHAPTER 7
Nederlandse samenvatting CHAPTER 7 Chapter 7 Chemotherapie is naast operatieve verwijdering en/of bestraling van tumoren de meeste toegepaste methode voor de behandeling van kanker bij kinderen. Hoewel
Nadere informatieFragiele-Xsyndroom. Een erfelijke aandoening
Fragiele-Xsyndroom Een erfelijke aandoening Het fragiele-x-syndroom is, een erfelijke aandoening, die gepaard gaat met een verstandelijke handicap, op autisme gelijkend gedrag en dikwijls bepaalde uiterlijke
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatieVoortplanting en celdeling
Voortplanting en celdeling Inleiding Kenmerkend voor de levende natuur is het streven om de soort in stand te houden. Voor de groene plant als groep komt daar nog bij het vastleggen en beschikbaar maken
Nadere informatieCover Page. Author: Meulenbroek, Elisabeth Maria Title: Structure-based insights into the repair of UV-damaged DNA Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19938 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Meulenbroek, Elisabeth Maria Title: Structure-based insights into the repair of
Nadere informatieIntermezzo, De expressie van een eiwit.
Samenvatting Bacteriën leven in een omgeving die voortdurend en snel verandert. Om adequaat te kunnen reageren op deze veranderingen beschikken bacteriën over tal van sensor systemen die de omgeving in
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 8 122 Samenvatting Nederlandse samenvatting Microbellen zijn hele kleine gasbelletjes (~2.5 μm) ingekapseld door een schilletje dat kan bestaan uit fosfolipiden (waar ook
Nadere informatieSamenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1)
Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1) Samenvatting door CÃ line 1065 woorden 5 juli 2016 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie P4 Hoofdstuk 7 1 Uniek Eigenschappen
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers
Nadere informatieSamenvatting voor niet ingewijden
Samenvatting voor niet ingewijden Samenvatting voor niet ingewijden Hematopoïese Bloedcellen worden in het beenmerg gevormd waar de moedercellen, de zogenaamde stamcellen, zich bevinden. Deze stamcel kan
Nadere informatieWelke combinatie van twee celorganellen en hun respectievelijke functies is correct?
Biologie Vraag 1 Welke combinatie van twee celorganellen en hun respectievelijke functies is correct? ribosoom en synthese van eiwitten kern en fotosynthese mitochondrion en fotosynthese ribosoom
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl
Nadere informatieIn search for biomarkers of aging: A proteomics approach Rinse Klooster
Samenvatting Het begrijpen van het verouderingsproces Onderzoek aan zowel hoge als lage eukaryotische modelsystemen heeft laten zien dat verschillende processen bij het verouderingsproces betrokken zijn.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
112 NEDERLANDSE SAMENVATTING Immuunsysteem Het immuunsysteem bestaat uit een samenwerkingsverband tussen verschillende cellen in het lichaam die samenwerken om schadelijke cellen en organismen (kankercellen,
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen en elke cel bevat de volledige genetische informatie van het organisme, het genoom, opgeslagen in het DNA. De coderende delen van het DNA worden genen genoemd,
Nadere informatieCHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING
CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 10 156 Dit proefschrift bestaat uit een aantal studies waarin de veranderingen in het vermogen van plasma om de uitstroom (efflux) van cholesterol uit cellen
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/18632 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18632 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Joosse, Simon Andreas Title: Prediction of "BRCAness" in breast cancer by array
Nadere informatie146
145 146 Bij genetische modificatie door middel van transgenese worden met behulp van biotechnologische technieken erfelijke eigenschappen veranderd of van het ene naar het andere organisme overgebracht.
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieHoofdstuk 8 Samenvatting in het Nederlands
Hoofdstuk 8 Samenvatting in het Nederlands 135 Inleiding Het stoppen van een bloeding bestaat uit twee processen: bloedstelping en bloedstolling. Tijdens de bloedstelping worden bloedplaatjes aan de beschadigde
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Zelfstandige module Op zoek naar een gen in een databank Op zoek naar een gen in een databank Met behulp van databanken kun je informatie opzoeken over genen. Een databank is een
Nadere informatieBegrippenlijst Biologie DNA
Begrippenlijst Biologie DNA Begrippenlijst door een scholier 1969 woorden 27 juni 2007 7,8 51 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Begrippen Allel: Elk van de genen van een genenpaar
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2
In dit proefschrift zijn de consequenties van een nadelige intrauteriene omgeving, gecreëerd door maternale apoe-deficiëntie of Ldlr-deficiëntie tijdens zwangerschap, op de gevoeligheid voor aderverkalking
Nadere informatiegenen vachtkleur genotype fenotype BB, Bb, of Bb l zwarte vacht gen voor een donkere bb of bb l bruine vacht kleur (autosomaal) b l b l
X-chromosomale inactivatie Elke vrouw is een mozaïek, zegt Anton Grootegoed, hoogleraar aan het Erasmus MC te Rotterdam. Ze heeft groepjes cellen waarin het X-chromosoom dat van haar vader komt is uitgeschakeld,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 87 88 Inleiding Orgaan transplantatiepatiënten hebben een verhoogd risico op niet-gepigmenteerde huidkankers, in het bijzonder het plaveiselcelcarcinoom, wat gepaard gaat met een
Nadere informatieWerkstuk Biologie Hersenkanker/tumor
Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22212 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wilde, Adriaan Hugo de Title: Host factors in nidovirus replication Issue Date:
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22970 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Roerink, Sophie Frederique Title: Alternative polymerases in the maintenance of
Nadere informatieSamenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA.
Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou 4.1 Fenotype Genotype = waarneembare eigenschappen van een individu = de erfelijke informatie in het DNA Genotype + milieufactoren = fenotype Erfelijke
Nadere informatie1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström
1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd
Nadere informatieChapter 11. Samenvatting
Chapter 11 Samenvatting 11. Samenvatting Hoge plasmaspiegels van von Willebrand factor (VWF) en stollingsfactor VIII (FVIII) zijn geassocieerd met een verhoogd risico op het krijgen van zowel arteriële
Nadere informatieDutch summary. Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis
Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis Multiple sclerose (MS) is een ingrijpende aandoening van het centraal zenuwstelsel en de meest voorkomende oorzaak van niet-trauma gerelateerde invaliditeit
Nadere informatieDUTCH SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING
DUTCH SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING Dutch Summary / Nederlandse Samenvatting Sinds de ontdekking van de ADAM eiwitfamilie, twee decennia geleden, heeft het ADAM onderzoek zich voornamelijk gericht op
Nadere informatieWerkstuk Biologie Het onstaan van chronische myeloide leukemie
Werkstuk Biologie Het onstaan van chronische myeloide leukemie Werkstuk door een scholier 1565 woorden 6 februari 2006 6,3 32 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Leukemie is een vorm van kanker, namelijk
Nadere informatieTENTAMEN BIOCHEMIE (8S135) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld :00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal (aangegeven tijd is indicatie)
TENTAMEN BIOCHEMIE (8S135) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld 25-01-2010 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal (aangegeven tijd is indicatie) 1 (~30 minuten; 20 punten) Onderstaand is een stukje
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 4: DNA t/m paragraaf 6
Samenvatting Biologie Thema 4: DNA t/m paragraaf 6 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 16 maart 2006 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 4 ~ DNA Basisstof
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De rol van proteïne kinase A in de vorming van galkanaaltjes door levercellen Een mens is opgebouwd uit cellen. Iedere cel is omgeven door een membraan die de inhoud van de cel
Nadere informatieSamenvatting. Nederlandse samenvatting
Page 143 Samenvatting Onder normale omstandigheden inhaleert een volwassen menselijke long zo n 11.000 liter lucht per dag. Naast deze normale lucht worden er ook potentieel toxische stoffen en micro-organismen,
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de Westerse wereld. Atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd, is de belangrijkste onderliggende oorzaak van hart- en vaatziekten.
Nadere informatieDe rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer
De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer Tjakko van Ham Klinische Genetica, Erasmus MC, Rotterdam t.vanham@erasmusmc.nl Microglia, immuun cellen van het brein Wat weten we wel & wat weten we
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Om te kunnen overleven moeten micro-organismen voedingsstoffen opnemen uit hun omgeving en afvalstoffen uitscheiden. Het inwendige van een cel is gescheiden
Nadere informatieBiologie 2000 Vraag 1 De plaats waar de chromatiden van een chromosoom tijdens de eerste fasen van een cel/kerndeling aan mekaar vastzitten noemt men: A. Centriool B. Centromeer C. Centrosoom D. Chromomeer
Nadere informatieWelkom. Gezond of ziek: Een vouwtje verkeerd. Universiteit Leiden
Welkom Gezond of ziek: Een vouwtje verkeerd Eiwitstructuur niveaus Eiwitvouwing zorgt voor eiwitstructuur Een Hersenschors Hersenkamers Hersenplooi Cystische fibrose (CF) Kanker De ziekte van Alzheimer
Nadere informatie