De onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid

Transcriptie

1 ONDERWIJSVISITATIE Maatschappelijke veiligheid Een onderzoek naar de kwaliteit van de professioneel gerichte bacheloropleiding Maatschappelijke veiligheid aan de Vlaamse hogescholen Vlaamse Hogescholenraad 18 december 2009

2 De onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid Ravensteingalerij 27, bus Brussel tel.: info@vlhora.be Exemplaren van dit rapport kunnen tegen betaling verkregen worden op het VLHORA-secretariaat. Het rapport is ook elektronisch beschikbaar op > evaluatieorgaan > visitatierapporten > huidige visitatieronde Wettelijk depot: D/2009/8696/4 2 Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid

3 voorwoord De visitatiecommissie brengt met dit rapport verslag uit over haar oordelen en de daaraan ten grondslag liggende motivering, conclusies en aanbevelingen die resulteren uit het onderzoek dat zij heeft verricht naar de onderwijskwaliteit van de professioneel gerichte bacheloropleiding Maatschappelijke veiligheid in Vlaanderen. De visitatiecommissie heeft hierbij de vernieuwde visitatieprocedure Handleiding onderwijsvisitaties VLIR VLHORA (februari 2005) gevolgd, waarbij zij niet enkel aanbevelingen en suggesties formuleert in het kader van de continue kwaliteitsverbetering van het hoger onderwijs, maar ook een oordeel geeft in het kader van de accreditatie van de opleiding. De visitatie en dit rapport passen in de werkzaamheden van de hogescholen en van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs. Met dit rapport wordt de bredere samenleving geïnformeerd over de wijze waarop de hogescholen en meer bepaald de betrokken opleiding omgaat met de kwaliteit van haar onderwijs. Toch is het rapport in de eerste plaats bedoeld voor de hogeschool die de opleiding aanbiedt. Op basis van de bevindingen van het rapport kan de hogeschool nu en in de nabije toekomst actie nemen om de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding te handhaven en verder te verbeteren. De lezer moet er zich echter terdege bewust van zijn dat het rapport slechts een momentopname biedt van het onderwijs in de opleiding en dat de rapportering van de visitatiecommissie slechts één fase is in het proces van kwaliteitszorg. De VLHORA dankt allen die meegewerkt hebben aan het welslagen van dit proces van zelfevaluatie en visitatie. De visitatie was niet mogelijk geweest zonder de inzet van al wie binnen de hogeschool betrokken was bij de voorbereiding en de uitvoering ervan. Tevens is de VLHORA dank verschuldigd aan de voorzitter, de leden en de secretarissen van de visitatiecommissie voor de betrokkenheid en deskundige inzet waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd. Marc Vandewalle secretaris-generaal Toon Martens voorzitter Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid 3

4 4 Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid

5 inhoudsopgave voorwoord... 3 inhoudsopgave... 5 deel Hoofdstuk 1 De Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid Inleiding De betrokken opleidingen De visitatiecommissie Samenstelling Taakomschrijving Werkwijze Oordeelsvorming Indeling van het rapport Hoofdstuk 2 Het domeinspecifiek referentiekader Maatschappelijke veiligheid Inleiding Domeinspecifieke competenties Besluit deel Hoofdstuk 1 Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen bijlagen Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid 5

6 6 Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid

7 deel 1 algemeen deel Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid 7

8 8 Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid

9 Hoofdstuk 1 De Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid 1.1 Inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie verslag uit van haar bevindingen over de onderwijskwaliteit van de professioneel gerichte bacheloropleiding Maatschappelijke veiligheid, die zij in december 2008in opdracht van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) heeft onderzocht. Dit initiatief past in de werkzaamheden van de hogescholen en van de VLHORA met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen. 1.2 De betrokken opleidingen De opleiding Maatschappelijke veiligheid wordt door 1 hogeschool aangeboden. De visitatiecommissie bezocht op: - 2, 3 en 4 december 2008 Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen 1.3 De visitatiecommissie Samenstelling De visitatiecommissie werd samengesteld conform de procedure van de Handleiding onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari Meer in het bijzonder werden de richtlijnen van de Erkenningscommissie Hoger Onderwijs met betrekking tot de onafhankelijkheid van de commissieleden opgevolgd. De visitatiecommissie werd samengesteld door het bestuursorgaan van de VLHORA in zijn vergadering van 11 april De visitatiecommissie: Voorzitter en onderwijsdeskundige: Domeindeskundige: Domeindeskundige: Domeindeskundige: Student: Romain Hulpia Heide van Houten Sabine Denis Johan Ackaert Geen deelnemende student Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden, zie bijlage 1. Indien een commissielid omwille van persoonlijke redenen niet kon deelnemen aan een (gedeelte van een) visitatiebezoek, werden diens aandachtspunten behandeld door de andere leden van de visitatiecommissie, eventueel steunend op de vragen en opmerkingen die het commissielid tijdens vroegere bezoeken aangebracht had. Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid 9

10 Vanuit de VLHORA werden een projectbegeleider en een secretaris aangesteld. Voor de visitatie van Maatschappelijke veiligheid waren dit: Projectbegeleider: Sofie Landuyt Secretaris: Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen Freddy De Wit Taakomschrijving De commissie geeft op basis van het zelfevaluatierapport van de opleiding en de gesprekken ter plaatse: - een oordeel over de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader van de NVAO; - een integraal oordeel over de opleiding; - suggesties om waar mogelijk te komen tot kwaliteitsverbetering Werkwijze De visitatie van de opleiding Maatschappelijke veiligheid aan de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen gebeurde conform de werkwijze zoals die is vastgelegd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari Voor de beschrijving van de werkwijze van de visitatiecommissie worden vier fasen onderscheiden. - fase 1, de installatie van de commissie; - fase 2, de voorbereiding; - fase 3, het visitatiebezoek; - fase 4, de schriftelijke rapportering. Fase 1 De installatie van de visitatiecommissie Op 19 augustus 2008 werd de visitatiecommissie officieel geïnstalleerd. De installatievergadering stond in het kader van een kennismaking, een gedetailleerde bespreking van het visitatieproces aan de hand van de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari 2005 en een toelichting van het ontwerp van het domeinspecifieke referentiekader. Daarnaast werden een aantal praktische afspraken gemaakt, onder meer met betrekking tot het bezoekschema, de bezoekdagen en de te lezen eindwerken en/of stageverslagen. 10 Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid

11 Fase 2 De voorbereiding De visitatiecommissie heeft een domeinspecifiek referentiekader voor de opleiding opgesteld en aan de opleidingen bezorgd. Elk commissielid heeft het zelfevaluatierapport en de bijlagen bestudeerd, de geselecteerde eindwerken gelezen en haar argumenten, vragen en voorlopig oordeel vastgelegd in een checklist, waarvan de secretaris een synthese heeft gemaakt. De synthese werd uitvoerig besproken en beargumenteerd door de commissieleden. Op basis van de bespreking en de door de commissieleden opgestuurde vragenlijsten, inventariseerde de secretaris kernpunten en prioriteiten voor de gesprekken en het materialenonderzoek bij de visitatie. Fase 3 Het visitatiebezoek De VLHORA heeft een bezoekschema ontwikkeld dat desgevallend aangepast werd aan de specifieke situatie van de opleiding. De bezoekschema s werden opgenomen als bijlage 3. Tijdens de visitatie werd gesproken met een representatieve vertegenwoordiging van alle geledingen die bij de opleiding betrokken zijn. Tijdens de visitatie werd bijkomend informatiemateriaal bestudeerd en werd een bezoek gebracht aan de instelling met het oog op de beoordeling van de accommodaties en de voorzieningen voor de studenten. Tijdens het visitatiebezoek werd voor de verdere bevraging gebruik gemaakt van de synthese van de checklist en de vragenlijsten. Binnen het bezoekprogramma werden een aantal overlegmomenten voor de commissieleden voorzien om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. Na de gesprekken met de vertegenwoordigers van de opleiding hebben de visitatieleden hun definitief (tussen)oordeel per facet en per onderwerp gegeven. Op het einde van het visitatiebezoek heeft de voorzitter een korte mondelinge rapportering gegeven van de ervaringen en bevindingen van de visitatiecommissie, zonder expliciete en inhoudelijk waarderende oordelen uit te spreken. Fase 4 De schriftelijke rapportering De secretaris heeft in samenspraak met de voorzitter en de commissieleden, op basis van het zelfevaluatierapport, de checklisten en de motiveringen gebaseerd op het visitatiebezoek een ontwerp opleidingsrapport opgesteld. Het ontwerprapport geeft per onderwerp en per facet het oordeel en de motivering van de visitatiecommissie weer. Daarnaast werden - waar wenselijk en/of noodzakelijk - aandachtspunten en eventuele aanbevelingen voor verbetering geformuleerd. Het ontwerp opleidingsrapport werd aan de hogescholen gezonden voor een reactie. De reactie van de opleiding op het ontwerp opleidingsrapport werd door de commissie in een slotvergadering besproken. Het opleidingsrapport wordt samengebracht in het visitatierapport van de professioneel gerichte bacheloropleiding in de Maatschappelijke veiligheid. Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid 11

12 1.3.4 Oordeelsvorming De commissie legt in een eerste fase een oordeel per facet vast. Daarna legt de commissie een oordeel per onderwerp vast op basis van de oordelen van de facetten die van het onderwerp deel uitmaken. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een overzicht gegeven van de oordelen per facet. In geval van een compensatie van facetten, wordt het oordeel op onderwerpniveau gevolgd door een motivering en aangevuld met de weging die de commissie hanteerde in de oordeelsvorming op onderwerpniveau. In de overige gevallen wordt voor de motivering van het oordeel op onderwerpniveau verwezen naar de argumentatie bij de facetten. De oordelen per facet en per onderwerp hebben betrekking op alle locaties, afstudeerrichtingen en varianten. Daar waar er een onderscheid in het oordeel per afstudeerrichting en/of locatie en/of variant nodig is, wordt dit aangegeven in het rapport. De commissie houdt in haar beoordeling rekening met accenten die de opleiding eventueel zelf legt, met het domeinspecifieke referentiekader en met de benchmarking ten opzichte van de gelijkaardige opleidingen in andere instellingen van hoger onderwijs. Alle oordelen en wegingen volgen de beslisregels zoals geformuleerd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA van februari Op het niveau van de facetten volgen de oordelen een vierpuntenschaal: onvoldoende, voldoende, goed en excellent. Op het niveau van de onderwerpen en op het niveau van de opleiding in haar geheel geeft de commissie een antwoord op de vraag of er in de opleiding voor dit onderwerp voldoende generieke kwaliteitswaarborgen aanwezig zijn. Hierbij kan het oordeel voldoende of onvoldoende luiden. 1.4 Indeling van het rapport Het rapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel, hoofdstuk 2, beschrijft de visitatiecommissie het domeinspecifiek referentiekader op basis waarvan zij de gevisiteerde opleidingen heeft beoordeeld In het tweede deel van het rapport brengt de commissie verslag uit over de gevisiteerde opleiding. 12 Onderwijsvisitatie Maatschappelijke veiligheid

13 Hoofdstuk 2 Het domeinspecifiek referentiekader Maatschappelijke veiligheid 2.1 Inleiding Voor iedere opleiding wordt een domeinspecifiek referentiekader ontwikkeld dat door de commissie gebruikt wordt bij de beoordeling van opleidingen. De visitatiecommissie is verantwoordelijk voor de opmaak van het domeinspecifiek referentiekader. De VLHORA als evaluatieorgaan geeft de procedure 1 aan voor de opstelling ervan. Het referentiekader is niet bedoeld om een ideale opleiding te schetsen. Respect voor de eigenheid van een opleiding en voor de diversiteit binnen eenzelfde opleiding over de instellingen heen veronderstelt immers dat in de eerste plaats wordt nagegaan of elke opleiding erin slaagt haar eigen doelstellingen te realiseren en dit zowel inhoudelijk als procesmatig. Dit belet niet dat wordt nagegaan of elke opleiding aan een aantal minimumeisen voldoet, die aan de betreffende opleiding worden gesteld vanuit het vakgebied en/of de relevante beroepspraktijk. 2.2 Domeinspecifieke competenties 1. Gehanteerde input - Referentiekaders van de opleidingen: Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen - Internationale referentiekaders Beroepsprofiel Intergrale veiligheid HBO raad Beroepsprofiel Business Administration HBO raad 2. Domeinspecifieke competenties Gemeenschappelijke domeinspecifieke competenties Beleidsmedewerker: Evalueren, ontwikkelen en bijsturen van een veiligheidsbeleid: - Evalueert het veiligheidsbeleid op een gestructureerde manier met behulp van vooropgestelde of zelf opgestelde criteria; o Houdt rekening met de verschillende betrokken partijen en consulteert deze hiervoor. - Ontwikkelt een plan van aanpak vanuit een integrale benadering: o Houdt rekening met de financiële en organisatorische consequenties van het ontwikkeld beleid; o Vertaalt het veiligheidsbeleid in concrete acties en formuleert prioriteiten; o Fungeert als aanspreekpunt, coördinatiepunt en contactpersoon van interne en externe partijen. 1 De procedure voor het opstellen van het domeinspecifiek referentiekader is beschikbaar op de website van de VLHORA onder de rubriek visitatie & accreditatie. Domeinspecifiek referentiekader 13

14 o Kan de maatschappelijke en politieke implicaties van het gevoerde beleid inschatte.n - Stuurt het veiligheidsbeleid bij op basis van evaluatie; o Past het veiligheidsbeleid in, in het grote geheel van de organisatie; o Heeft inzicht in ambtelijke, bestuurlijke en maatschappelijke verhoudingen; - Kent de positie en verantwoordelijkheden van de relevante en betrokken organisaties in de veiligheidsketen. - Participeert aan pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg op organisatie- en/of beleidsniveau. - Denkt over veiligheidsproblemen in termen van oorzaak-gevolgketens in de tijd en als een onderdeel van een proces. Regisseur: Mobiliseren, coördineren, stimuleren en faciliteren van netwerkvorming en samenwerking tussen partners rond een veiligheidsvraagstuk: - Mobiliseert relevante partners en stimuleert tot samenwerking m.b.t. een bepaald veiligheidsvraagstuk; - Houdt in zijn werkzaamheden rekening met de beperkingen en de mogelijkheden van de verschillende partners en met respect voor de eigenheid van partners; - Formuleert gemeenschappelijke doelstellingen; - Coördineert op een horizontale manier de samenwerking in de ontwikkeling en/of uitvoering van het veiligheidsproject en rapporteert op een verticale manier over de resultaten van het project; - Treedt op als woordvoerder van het samenwerkingsverband en faciliteert netwerkvorming. Analist: Analyseren van een veiligheidsvraagstuk steunende op beschikbare bronnen (bv. wetenschappelijk onderzoek, beleidsevaluatierapporten etc): - Is op de hoogte van recente ontwikkelingen in het expertisedomein van de maatschappelijke veiligheid; - Analyseert en contextualiseert de vraag van de klant/de opdrachtgever en herformuleert de vraag specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, realistisch en tijdsgebonden (SMART) indien nodig. - Analyseert relevante informatie in functie van de vraagstelling door; o Brengt doelgericht informatie samen uit onderzoek, literatuur, actualiteit, good practices, beleidsplannen, o Verwerft bijkomende informatie via het opzetten van praktijkgericht onderzoek; o Verzamelt op een deontologisch verantwoorde manier bijkomende informatie uit observatie, gesprekken met diverse betrokken en sleutelfiguren Consultant: In opdracht van klant of opdrachtgever en op basis van degelijk studiewerk kwaliteitsvol advies formuleren inzake veiligheidszorg en veiligheidsbeleid en de implementatie van dit advies professioneel begeleiden: - Structureert en faseert het proces volgens de principes van goed projectmanagement - Is op de hoogte van actuele regelgeving en kan deze vinden en aanwenden in functie van de vraagstelling - Hanteert passende instrumenten en methoden bij het verzamelen van informatie en bij het formuleren van een oplossing, of ontwikkelt ze zelf - Kadert de vraag en oplossing vanuit een onderbouwd theoretisch kader - Zet onderzoeksresultaten om in beleidsadviezen en kan deze op een heldere manier rapporteren, zowel schriftelijk als mondeling; - Begeleidt de implementatie van het advies en stuurt bij waar nodig 14 Domeinspecifiek referentiekader

15 Preventiewerker: Strategisch en methodisch vorm geven aan activiteiten ter voorkoming van veiligheidsproblemen: - Identificeert en signaleert risicofactoren ten aanzien van veiligheid, gebaseerd op maatschappelijke ontwikkelingen en beleidslijnen - Zet preventieve acties op ter voorkoming van of escalatie van problemen - Hanteert diverse modellen en methodieken voor preventie en nazorg - Kiest duidelijk voor een integrale benadering in zijn/haar preventieve acties en voorstellen - Hanteert een duidelijk deontologisch kader bij zijn/haar optreden - Kan de mogelijkheden en de beperkingen van ICT in het veiligheidsbeleid afdoende inschatten 2.3 Besluit Bovenstaande competenties vormen een weerspiegeling van de meest gangbare Europese inzichten inzake veiligheidszorg. De professionele bachelor Maatschappelijke veiligheid maakt deel uit van een breed netwerk van veiligheidsactoren. Domeinspecifiek referentiekader 15

16 16 Opleidingsrapport Katholeke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen

17 deel 2 Opleidingsrapport Opleidingsrapport Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen 17

18

19 Hoofdstuk 1 Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen Algemene toelichting bij de professioneel gerichte bacheloropleiding in de Maatschappelijke veiligheid aan de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen De opleiding Bachelor in de Maatschappelijke veiligheid en het Expertisecentrum Maatschappelijke veiligheid aan het departement IPSOC van de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen, zijn uniek in Vlaanderen. Beide instituten werden parallel opgestart tijdens het academiejaar In het leeraanbod van het departement IPSOC staat de Bachelor in de Maatschappelijke veiligheid naast drie andere, klassieke sociaalagogische opleidingen: Bachelor in de Orthopedagogie, Bachelor in het Sociaal Werk, Bachelor in de Toegepaste Psychologie. De bewuste keuze voor een binnen dit domein unieke wisselwerking tussen onderwijs en onderzoek zet de ambitie om een opleiding van hoge kwaliteit aan te bieden, kracht bij. De opleiding Bachelor in de Maatschappelijke veiligheid wenst degelijk opgeleide professionals af te leveren, met een stevige verankering in en uitstraling naar het jonge en exponentieel groeiende domein van de maatschappelijke veiligheid en de bredere samenleving. Zowel de opleiding als het Expertisecentrum vertrekken van een brede benadering van het thema veiligheid. De veiligheidsproblematiek is terug te vinden in concrete problemen in het leven van alledag, de buurt, de werkplek, de school, organisaties en instituties. Ze is tezelfdertijd de resultante van complexe maatschappelijke ontwikkelingen en een hedendaagse tijdsdiagnose. De complexiteit en doordringendheid van het veiligheidsthema, de (over)accentuering van effectiviteit en efficiëntie, en de gestegen verwachtingen en eisen van burgers, hebben in veel landen ertoe bijgedragen dat politie en justitie onder druk staan. In het licht van deze veranderende politiek-bestuurlijke context, stoot de politie taken af. Meer dan voorheen worden tal van nietpolitionele partners in het veiligheidsbeleid betrokken. Van deze publieke en private partners, waaronder steden en gemeenten, scholen, woningbouwverenigingen, hulpverlenende instellingen, welzijnsorganisaties en andere maatschappelijke instanties, evenals (organisaties van) burgers en ondernemers, wordt verwacht dat ze hun verantwoordelijkheden opnemen in een integraal veiligheidsbeleid. veiligheid en veiligheidszorg zijn de verantwoordelijkheid van alle participanten van de moderne samenleving geworden. Zowel de Bacheloropleiding Maatschappelijke veiligheid, als het Expertisecentrum, hebben resoluut gekozen voor een integrale en multidisciplinaire benadering van maatschappelijke veiligheid. Deze benadering wordt bewust wordt gekaderd in een brede sociaal maatschappelijke context. Een integrale veiligheidsbenadering impliceert dat veiligheidsproblemen op verschillende niveaus verklaard en aangepakt worden, en dat men daarbij de complexiteit van het fenomeen en de bredere context niet uit het oog verliest. Opleidingsrapport Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen 19

20 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding Facet 1.1 Niveau en oriëntatie van de professioneel gerichte bachelor Beoordelingscriteria: De opleidingsdoelstellingen zijn er op gericht de student te brengen tot: - het beheersen van algemene competenties als denk- en redeneervaardigheid, het verwerven en verwerken van informatie, het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken, creativiteit, het kunnen uitvoeren van eenvoudige leidinggevende taken, het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen, zowel aan specialisten als aan leken en een ingesteldheid tot levenslang leren; - het beheersen van algemene beroepsgerichte competenties als teamgericht kunnen werken, oplossingsgericht kunnen werken in de zin van het zelfstandig kunnen definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk en het kunnen ontwikkelen en toepassen van zinvolle oplossingstrategieën, en het besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid samenhangend met de beroepspraktijk; - het beheersen van beroepsspecifieke competenties op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Het oordeel van de visitatiecommissie: voldoende De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De opleidingsdoelstellingen voor de bacheloropleiding Maatschappelijke veiligheid worden, volgens de commissie, duidelijk geëxpliciteerd: - ontwikkelen, evalueren en bijsturen van een veiligheidsbeleid; - mobiliseren, coördineren, stimuleren en faciliteren van netwerkvorming en samenwerking tussen partners rond een veiligheidsvraagstuk; - analyseren van een veiligheidsvraagstuk met behulp van methoden en technieken van onderzoek; - in opdracht van klanten of werkgever advies formuleren betreffende veiligheidszorg en veiligheidsbeleid en de implementatie van dit advies professioneel begeleiden; - strategisch en methodisch vorm geven aan activiteiten ter voorkoming van veiligheidsproblemen; - levenslang leren. Verder moet hij of zij ook een aantal algemene beroepsgerichte competenties bezitten. Als uitgangspunt voor de ontwikkeling van opleidingsdoelstellingen zoals ze momenteel worden geformuleerd, gold de missie van de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen. Voor de concrete ontwikkeling en formulering van de algemene opleidingsdoelstellingen heeft de opleiding zich gebaseerd op het kader ontwikkeld door de Werkgroep BAMA-profielen van de Associatie K.U. Leuven. Het referentieprofiel vormde voor de opleiding Bachelor in de Maatschappelijke veiligheid het uitgangspunt voor het omvormingsdossier dat in 2003 werd ingediend bij de Vlaamse Regering ter goedkeuring van de nieuwe bacheloropleiding. Het referentieprofiel vormde daarnaast de leidraad voor het ontwikkelen van een competentieprofiel, waarin zoals voorgeschreven algemene, algemeen beroepsgerichte en beroepsspecifieke competenties werden geformuleerd. Actualisering van de opleidingsdoelstellingen en competenties gebeurt onder andere op basis van informatie bezorgd door onder meer stagementoren en vertegenwoordigers uit het beroepenveld. De commissie stelde vast dat diverse actoren nadrukkelijk vragen om, bij een volgende bijsturing van het programma, de integratie van het Frans (beroepsspecifiek) in het curriculum te verwerken. 20 Opleidingsrapport Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen

21 Het competentieprofiel voor de bachelor in de Maatschappelijke veiligheid is een relatief recent product. De opleidingsdoelstellingen of competenties in hun huidige vorm zijn momenteel enkel bij de betrokken vakdocenten bekend. Vanaf het academiejaar worden deze gecommuniceerd via de brochures, de studiewijzers en het stagevademecum aan potentiële studenten, aan studenten uit de opleiding en aan externe betrokkenen. Dit neemt niet weg dat de oorspronkelijke algemene doelstellingen zoals geformuleerd in de inleiding via alle opleidingsbrochures al aan de studenten werden gecommuniceerd. Meer specifiek voor de studenten in opleiding werden deze vertaald in concrete leerdoelstellingen per vak, consequent beschreven in de studiewijzers. De werkbegeleiders van de stageplaatsen kregen als externe betrokkenen steeds een zicht op de opleidingsdoelstellingen via het stagevademecum. Aanbevelingen ter verbetering: De commissie adviseert bij een volgende bijsturing van het programma, het Frans (beroepsspecifiek) in het curriculum te verwerken. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Beoordelingscriteria: - De doelstellingen van de opleiding (uitgedrukt in eindkwalificaties van de student) sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en het relevante beroepenveld gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk of kunstpraktijk). Ze zijn, ingeval van gereglementeerde beroepen, in overeenstemming met de reglementering of regelgeving ter zake. - Voor professioneel gerichte bacheloropleidingen zijn de eindkwalificaties getoetst bij het relevante beroepenveld. Oordeel van de visitatiecommissie: voldoende De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De opleiding bachelor in de Maatschappelijke veiligheid is er niet toevallig gekomen. Ze is het resultaat van een aantal sociale en maatschappelijke evoluties die ertoe leidden dat het veiligheidsthema een steeds prominentere plaats in onze samenleving inneemt. De opleiding ent zich op die manier op een sociale realiteit en de stijgende behoefte aan professionelen binnen het domein van de maatschappelijke veiligheid en veiligheidszorg. De vijf rollen beleidsmedewerker, regisseur, onderzoeker, consultant en preventiewerker -, als veruitwendiging van de beroepsgerichte competenties van een toekomstige bachelor in de Maatschappelijke veiligheid, sluiten in de uitgeschreven deelcompetenties nauw aan bij de noodzaken en lacunes die men in het beroepenveld ervaart. De commissie stelde vast dat de diverse actoren het eens zijn met de inhoud van het domeinspecifiek referentiekader. De doelstellingen schenken volgens de commissie echter te weinig aandacht aan "management" of bestuurskundige competenties en specifieke, belangrijke veiligheidsthema s als verkeersveiligheid. De commissie vraagt ook een duidelijke strategie met als doel de bekendmaking van het domeinspecifieke referentiekader, de verschillende rollen en de beroepsspecifieke competenties aan de studenten en de diverse actoren (werkveld, lectoren, ). De commissie heeft vastgesteld dat de studiewijzer uitgebreid en informatief is maar dat de opgenomen leerdoelen vervangen dienen te worden door de competenties en de rollen die opgenomen zijn in de competentiematrix. Opleidingsrapport Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen 21

22 de bachelor in de Maatschappelijke veiligheid is een recent ontstane en voor Vlaanderen unieke opleiding. Dit besef heeft de organisatie er nadrukkelijk toe verplicht om bij het uittekenen, organiseren en verder uitbouwen van de opleiding nauw contact te hebben met het werkveld. Deze praktijknabijheid en de nauwe aansluiting met het beroepenveld uit zich op verschillende wijzen. Reeds in het voorbereidende jaar, voorafgaand aan de start van de opleiding, waren er intensieve contacten en uitgebreide prospecties bij de Nederlandse partnerhogescholen die een opleiding Integrale veiligheid of Integrale veiligheidskunde aanbieden. De commissie apprecieert de samenwerking met aanverwante opleidingen in binnen- en buitenland die uitmonden in concrete initiatieven. Deze contacten hebben er mee toe geleid dat de opleiding bachelor in de Maatschappelijke veiligheid, en het Expertisecentrum Maatschappelijke veiligheid betrokken zijn in, en verbonden zijn aan het netwerk van Samenwerkende Kennisinstellingen Veiligheid. Via dit lidmaatschap denkt de opleiding mee aan de ontwikkeling van het vakgebied veiligheidskunde in Nederland en België. Op die manier stemt de opleiding haar doelstellingen af op de doelstellingen van haar vakgenoten in Nederland. Er werd van meet af aan een stuurgroep in het leven geroepen als klankbord bij de ontwikkeling en uitbouw van de opleiding en het Expertisecentrum. Deze stuurgroep was bij het begin samengesteld uit mensen in de diverse sectoren van het werkveld en de academische wereld. Momenteel wordt binnen het opleidingsteam en het Expertisecentrum Maatschappelijke veiligheid nagedacht over het hernieuwen van de opdracht en doelstelling van de stuurgroep. Verder onderhoudt de opleiding contact met het werkveld vanuit haar dagdagelijkse werking. Zo staan er in het opleidingsprogramma doorheen de drie jaren regelmatig gastcolleges en studiebezoeken geprogrammeerd. De opleiding kan nog geen beroep doen op een werkveld in de volle betekenis van het woord omdat de eerste afgestudeerden in de Maatschappelijke veiligheid pas op de arbeidsmarkt kwamen in september Bij de besprekingen met de opleidingsverantwoordelijken werd gemeld dat er eind dit academiejaar een bevraging is gepland met het werkveld. De stuurgroep wordt op een andere leest geschoeid, met meer nadruk op het bredere werkveld naast de lokale besturen. De studenten beamen dat zij geraadpleegd worden bij wijzigingen of aanpassingen. De commissie is van mening dat de opleiding een visie heeft op maatschappelijke veiligheid. Positief is tevens de positionering ten opzicht van andere opleidingen en de positie op de markt en dit zowel van het Expertisecentrum Maatschappelijke veiligheid als van de opleiding. Aanbevelingen ter verbetering: De commissie adviseert "management" of "bestuurskundige competenties" te integreren. De commissie adviseert de opleiding om de competenties en de rollen opgenomen in de competentiematrix bekend te maken bij alle betrokken. De commissie vraagt de opleiding om op korte termijn deze competenties en rollen op te nemen in de studiewijzers. De commissie adviseert de beroepsspecifieke competenties af te stemmen met en te toetsen aan de eisen van vakgenoten en beoogde beroepenveld. 22 Opleidingsrapport Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen