Bouw Een onderzoek naar de kwaliteit van de professioneel gerichte bacheloropleiding Bouw aan de XIOS Hogeschool Limburg

Transcriptie

1 ONDERWIJSVISITATIE Bouw Een onderzoek naar de kwaliteit van de professioneel gerichte bacheloropleiding Bouw aan de XIOS Hogeschool Limburg Vlaamse Hogescholenraad 4 maart 2010

2 De onderwijsvisitatie Bouw Ravensteingalerij 27, bus Brussel tel.: info@vlhora.be Exemplaren van dit rapport kunnen tegen betaling verkregen worden op het VLHORA-secretariaat. Het rapport is ook elektronisch beschikbaar op > evaluatieorgaan > visitatierapporten > huidige visitatieronde Wettelijk depot: D/2010/8696/1 2 Onderwijsvisitatie Bouw

3 voorwoord De visitatiecommissie brengt met dit rapport verslag uit over haar oordelen en de daaraan ten grondslag liggende motivering, conclusies en aanbevelingen die resulteren uit het onderzoek dat zij heeft verricht naar de onderwijskwaliteit van de professioneel gerichte bacheloropleiding Bouw in Vlaanderen. De visitatiecommissie heeft hierbij de visitatieprocedure Handleiding onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari 2005 gevolgd, waarbij zij niet enkel aanbevelingen en suggesties formuleert in het kader van de continue kwaliteitsverbetering van het hoger onderwijs, maar ook een oordeel geeft in het kader van de accreditatie van de opleiding. De visitatie en dit rapport passen in de werkzaamheden van de hogescholen en van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs. Met dit rapport wordt de bredere samenleving geïnformeerd over de wijze waarop de hogescholen en meer bepaald de betrokken opleiding omgaat met de kwaliteit van haar onderwijs. Toch is het rapport in de eerste plaats bedoeld voor de hogeschool die de opleiding aanbiedt. Op basis van de bevindingen van het rapport kan de hogeschool nu en in de nabije toekomst actie nemen om de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding te handhaven en verder te verbeteren. De lezer moet er zich echter terdege bewust van zijn dat het rapport slechts een momentopname biedt van het onderwijs in de opleiding en dat de rapportering van de visitatiecommissie slechts één fase is in het proces van kwaliteitszorg. De VLHORA dankt allen die meegewerkt hebben aan het welslagen van dit proces van zelfevaluatie en visitatie. De visitatie was niet mogelijk geweest zonder de inzet van al wie binnen de hogeschool betrokken was bij de voorbereiding en de uitvoering ervan. Tevens is de VLHORA dank verschuldigd aan de voorzitter, de leden en de secretarissen van de visitatiecommissie voor de betrokkenheid en deskundige inzet waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd. Marc Vandewalle secretaris-generaal Toon Martens voorzitter Onderwijsvisitatie Bouw 3

4 4 Onderwijsvisitatie Bouw

5 inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inhoudsopgave... 5 Deel Hoofdstuk 1 De onderwijsvisitatie Bouw Inleiding De visitatiecommissie Samenstelling Taakomschrijving Werkwijze Oordeelsvorming Indeling van het rapport Hoofdstuk 2 Het domeinspecifiek referentiekader Bouw Inleiding Domeinspecifieke competenties Besluit Deel XIOS Hogeschool Limburg Bijlagen Onderwijsvisitatie Bouw 5

6 6 Onderwijsvisitatie Bouw

7 deel 1 algemeen deel Onderwijsvisitatie Bouw 7

8 8 Onderwijsvisitatie Bouw

9 Hoofdstuk 1 De onderwijsvisitatie Bouw 1.1 Inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie verslag uit van haar bevindingen over de onderwijskwaliteit van de professioneel gerichte bacheloropleiding Bouw, die zij op 1, 2 en 3 april 2009 in opdracht van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) heeft onderzocht. Dit initiatief past in de werkzaamheden van de hogescholen en van de VLHORA met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen. 1.2 De betrokken opleidingen De opleiding Bouw wordt door 1 hogeschool aangeboden. De visitatiecommissie bezocht op: - 1, 2 en 3 april 2009 XIOS Hogeschool Limburg 1.3 De visitatiecommissie Samenstelling De visitatiecommissie werd samengesteld conform de procedure van de Handleiding onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari Meer in het bijzonder werden de richtlijnen van de Erkenningscommissie Hoger Onderwijs met betrekking tot de onafhankelijkheid van de commissieleden opgevolgd. De visitatiecommissie werd samengesteld door het bestuursorgaan van de VLHORA in zijn vergadering van 13 november De visitatiecommissie: Voorzitter en domeindeskundige: Onderwijsdeskundige: Domeindeskundige: Domeindeskundige: Student: Willy Patrick De Wilde Romain Hulpia Valère Cornelis Rob Lenaers Ignace Quintyn Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden, zie bijlage 1. Onderwijsvisitatie Bouw 9

10 Vanuit de VLHORA werden een projectbegeleider en een secretaris aangesteld. Voor de visitatie van de opleiding Bouw waren dit: Projectbegeleider: Klara De Wilde Secretaris: XIOS Hogeschool Limburg Wim De Cleyn Taakomschrijving De commissie geeft op basis van het zelfevaluatierapport van de opleiding en de gesprekken ter plaatse: - een oordeel over de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader van de NVAO; - een integraal oordeel over de opleiding; - suggesties om waar mogelijk te komen tot kwaliteitsverbetering Werkwijze De visitatie van de opleiding Bouw aan de hogescholen gebeurde conform de werkwijze zoals die is vastgelegd in de Handleiding onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari Voor de beschrijving van de werkwijze van de visitatiecommissie worden vier fasen onderscheiden. - fase 1, de installatie van de commissie; - fase 2, de voorbereiding; - fase 3, het visitatiebezoek; - fase 4, de schriftelijke rapportering. Fase 1 De installatie van de visitatiecommissie Op 12 december 2008 werd de visitatiecommissie officieel geïnstalleerd. De installatievergadering stond in het kader van een kennismaking, een gedetailleerde bespreking van het visitatieproces aan de hand van de Handleiding onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari 2005 en een toelichting van het ontwerp van domeinspecifieke referentiekader. Daarnaast werden een aantal praktische afspraken gemaakt, onder meer met betrekking tot het bezoekschema, de bezoekdagen en de te lezen eindwerken en/of stageverslagen. 10 Onderwijsvisitatie Bouw

11 Fase 2 De voorbereiding De visitatiecommissie heeft een domeinspecifiek referentiekader voor de opleiding opgesteld en aan de opleiding bezorgd. Elk commissielid heeft het zelfevaluatierapport en de bijlagen bestudeerd, de geselecteerde eindwerken gelezen en haar/zijn argumenten, vragen en voorlopig oordeel vastgelegd in een checklist, waarvan de secretaris een synthese heeft gemaakt. De synthese werd uitvoerig besproken en beargumenteerd door de commissieleden. Op basis van de bespreking en de door de commissieleden opgestuurde vragenlijsten, inventariseerde de secretaris kernpunten en prioriteiten voor de gesprekken en het materialenonderzoek bij de visitatie. Fase 3 Het visitatiebezoek De VLHORA heeft een bezoekschema ontwikkeld dat desgevallend aangepast werd aan de specifieke situatie van de opleiding. Het bezoekschema werden opgenomen als bijlage 3. Tijdens de visitatie werd gesproken met een representatieve vertegenwoordiging van alle geledingen die bij de opleiding betrokken zijn. Tijdens de visitatie werd bijkomend informatiemateriaal bestudeerd en werd een bezoek gebracht aan de instelling met het oog op de beoordeling van de accommodaties en de voorzieningen voor de studenten. Tijdens de visitatie werd voor de verdere bevraging gebruik gemaakt van de synthese van de checklist en de vragenlijsten. Binnen het bezoekprogramma werden een aantal overlegmomenten voor de commissieleden voorzien om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. Na de gesprekken met de vertegenwoordigers van de opleiding hebben de visitatieleden hun definitief (tussen)oordeel per facet en per onderwerp gegeven. Op het einde van het visitatiebezoek heeft de voorzitter een korte mondelinge rapportering gegeven van de ervaringen en bevindingen van de visitatiecommissie, zonder expliciete en inhoudelijk waarderende oordelen uit te spreken. Fase 4 De schriftelijke rapportering De secretaris heeft in samenspraak met de voorzitter en de commissieleden, op basis van het zelfevaluatierapport, de checklisten en de motiveringen een ontwerp opleidingsrapport opgesteld. Het ontwerprapport geeft per onderwerp en per facet het oordeel en de motivering van de visitatiecommissie weer. Daarnaast werden - waar wenselijk en/of noodzakelijk - aandachtspunten en eventuele aanbevelingen voor verbetering geformuleerd. Het ontwerp opleidingsrapport werd aan de hogeschool gezonden voor een reactie. De reactie van de opleiding op het ontwerp opleidingsrapport werd door de commissie in een slotvergadering besproken. Het antwoord van de commissie op de reactie van de hogeschool wordt samen met het definitieve opleidingsrapport aan de hogeschool bezorgd. Daarna wordt het definitieve opleidingsrapprt samengebracht in het visitatierapport van de professioneel gerichte bacheloropleiding Bouw. Onderwijsvisitatie Bouw 11

12 1.3.4 Oordeelsvorming De commissie legt in een eerste fase een oordeel per facet vast. Daarna legt de commissie een oordeel per onderwerp vast op basis van de oordelen van de facetten die van het onderwerp deel uitmaken. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een overzicht gegeven van de oordelen per facet. In geval van een compensatie van facetten, wordt het oordeel op onderwerpniveau gevolgd door een motivering en aangevuld met de weging die de commissie hanteerde in de oordeelsvorming op onderwerpniveau. In de overige gevallen wordt voor de motivering van het oordeel op onderwerpniveau verwezen naar de argumentatie bij de facetten. De oordelen per facet en per onderwerp hebben betrekking op alle locaties, afstudeerrichtingen en varianten. Daar waar er een onderscheid in het oordeel per afstudeerrichting en/of locatie en/of variant nodig is, wordt dit aangegeven in het rapport. De commissie houdt in haar beoordeling rekening met accenten die de opleiding eventueel zelf legt, met het domeinspecifieke referentiekader en met de benchmarking ten opzichte van de gelijkaardige opleidingen in andere instellingen van hoger onderwijs. Alle oordelen en wegingen volgen de beslisregels zoals geformuleerd in de Handleiding onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, februari Op het niveau van de facetten volgen de oordelen een vierpuntenschaal: onvoldoende, voldoende, goed en excellent. Op het niveau van de onderwerpen en op het niveau van de opleiding in haar geheel geeft de commissie een antwoord op de vraag of er in de opleiding voor dit onderwerp voldoende generieke kwaliteitswaarborgen aanwezig zijn. Hierbij kan het oordeel voldoende of onvoldoende luiden. 1.4 Indeling van het rapport Het rapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel beschrijft de visitatiecommissie in hoofdstuk 2 het domeinspecifiek referentiekader op basis waarvan zij de gevisiteerde opleiding heeft beoordeeld. In het tweede deel van het rapport brengt de commissie verslag uit over de gevisiteerde opleiding. 12 Onderwijsvisitatie Bouw

13 Hoofdstuk 2 Het domeinspecifiek referentiekader Bouw 2.1 Inleiding Voor iedere opleiding wordt een domeinspecifiek referentiekader ontwikkeld dat door de commissie gebruikt wordt bij de beoordeling van opleidingen. De visitatiecommissie is verantwoordelijk voor de opmaak van het domeinspecifiek referentiekader. De VLHORA als evaluatieorgaan geeft de procedure 1 aan voor de opstelling ervan. Het referentiekader is niet bedoeld om een ideale opleiding te schetsen. Respect voor de eigenheid van een opleiding en voor de diversiteit binnen eenzelfde opleiding over de instellingen heen, veronderstelt immers dat in de eerste plaats wordt nagegaan of elke opleiding erin slaagt haar eigen doelstellingen te realiseren en dit zowel inhoudelijk als procesmatig. Dit belet niet dat wordt nagegaan of elke opleiding aan een aantal minimumeisen voldoet, die aan de betreffende opleiding worden gesteld vanuit het vakgebied en/of de relevante beroepspraktijk. 2.2 Domeinspecifieke competenties Gehanteerde input - Referentiekaders van de opleiding: XIOS Hogeschool Limburg - Domeinspecifiek referentiekader van de visitatiecommissie Bouw/Vastgoed - Brondocumenten onderschreven door werkveld: Beroepsprofiel VLOR Beroepsproefielen Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) en Cevora Domeinspecifieke competenties - Gemeenschappelijke domeinspecifieke competenties De bachelor in de Bouw is een 'bouwtechnicus' die deskundig is in de verschillende disciplines en de verschillende deelaspecten bij het tot stand komen en de realisatie van bouwwerken van diverse aard en omvang en dit zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Voor de brede waaier van functies moet de bachelor communicatievaardig zijn evenals ICT-vaardig op het vlak van tekenen, het maken van berekeningen en planning. Hij heeft aandacht voor veiligheid, kwaliteit en milieu. 1 De procedure voor het opstellen van het domeinspecifiek referentiekader is beschikbaar op de website van de VLHORA onder de rubriek visitatie & accreditatie. Domeinspecifiek referentiekader 13

14 De bachelor in de Bouw 1. is in staat om de bouwtechnieken, uitvoeringsmethoden en installaties van residentiële gebouwen, gebouwen voor industrieel en commercieel gebruik of voor de openbare secrtoren, wegenbouw en bouw van kunstwerken te begrijpen en te verwerken. 2. beheerst de kennis en vaardigheden op het vlak van tekenen, planlezen, materialen, stabiliteit, energiemanagement en bouwmethodes die nodig zijn voor de voorbereiding en uitvoering van een bouwproject en is in staat deze toe te passen binnen het kader van de toebedeelde opdrachten. 3. is in staat de constructieve opbouw van bouwwerken grafisch voor te stellen, zowel in leesbare en overzichtelijke technische plannen als in aanschouwelijke 3D-voorstellingen en perspectieftekeningen. Hij beheerst het gebruik van de daartoe geëigende computerprogramma s. 4. Is in staat om bestekken, meetstaten, vorderingsstaten, eindafrekeningen en aannemingsovereenkomsten te lezen, kostenramingen te maken en prijsoffertes te vergelijken; hij kan daarbij de geëigende computerprogramma s gebruiken. 5. is op de hoogte van de bouwwetgeving, evenals van de technische normen en de juridische en praktische aspecten van aanbestedingsdocumenten voor bouwwerken en is in staat deze toe te passen binnen het kader van de toebedeelde opdrachten. 6. kan meerdere samenhangende oplossingen en voorstellen uitwerken voor bouwtechnische en constructieproblemen en dit op een economisch verantwoorde manier en met aandacht voor esthetiek. 7. heeft kennis van de organisatie van een bouwplaats, is in staat een werfplanning op te stellen ter opvolging van de verschillende uitvoeringstaken en een oplevering van de werken te organiseren. 8. kan een bouwwerk exploiteren en het onderhoud plannen en de energie beheren. 9. kent de maatschappelijke context (economisch, juridisch en sociaal) van hedendaags bouwen en kan de draagwijdte en de operationele consequenties ervan inschatten. 10. heeft kennis van de vigerende wetgeving op het vlak van kwaliteit, veiligheid, duurzaamheid en milieu en kan deze permanent en structureel toepassen in het operationeel kader van een werf. 11. is in staat om binnen een team van architecten, ingenieurs, aannemers en veiligheidscoördinatoren de uitvoering van bouwwerken te sturen en te begeleiden. Hij beschikt hiervoor over de nodige kennis, technische bagage en communicatie/onderhandelingsvaardigheden. 12. kan vaktechnische literatuur in het Frans en Engels verwerken. 13. kan communiceren in een professionele context in het Nederlands en ten minste één vreemde taal; hij kan hierbij de courante buroticapakketten vlot gebruiken. 14. attitudes o teamgericht o interne en externe klantgerichtheid o flexibel o stiptheid o zelfstandig o oplossings- en resultaatsgericht o stressbestendig o bereidheid tot levenslang leren - Opleidingsgebonden competenties / 14 Domeinspecifiek referentiekader

15 2.3 Besluit De werkomgeving van de professioneel gerichte bachelor Bouw kent de laatste jaren een voortdurende verandering. Het bouwproces wordt steeds meer complexer. De veiligheids-, kwaliteits- en milieuvoorschriften nemen toe. Een bouwproject wordt ook meer multidisciplinair aangepakt. Niet enkel de bouwtechnische aspecten zijn van belang maar ook de impact op milieu, mobiliteit... wordt meegenomen in het bouwproces. Binnen de werkomgeving neemt automatisering en informatisering toe. Dit alles vereist uiteraard de nodige competenties maar ook een ingesteldheid tot levenslang leren. Internationalisering krijgt een steeds grotere impact en vraagt de nodige aandacht tijdens de opleiding voor teamgericht werken met anderen in een internationale en multiculturele beroepsomgeving. Domeinspecifiek referentiekader 15

16 16 Opleidingsrapport Bouw

17 deel 2 opleidingsrapport Opleidingsrapport Bouw 17

18 18 Opleidinsrapport Bouw

19 XIOS Hogeschool Limburg Algemene toelichting bij de professioneel gerichte bacheloropleiding Bouw aan de XIOS Hogeschool Limburg De XIOS Hogeschool Limburg is ontstaan in 1995 na een Vlaamse fusieoperatie als gevolg van het Hogescholendecreet van juli Ze ontstond uit vier hogescholen van het gemeenschapsonderwijs, namelijk de Industriële Hogeschool van het Gemeenschapsonderwijs Limburg, de Normaalschool, het Hoger Instituut voor Handelswetenschappen en de Sociale School Demergouw van Diest. Bij de opstart telde ze circa tweeduizend studenten. Dit aantal groeide tot meer dan drieduizend studenten op dit ogenblik. De hogeschool telt vier departementen met campussen in Diepenbeek en Hasselt: Handelswetenschappen en Bedrijfskunde (HWB) Industriële Wetenschappen en Technologie (IWT) Lerarenopleiding (LeO) Sociaal-Agogisch Werk (SAW) Vanaf het academiejaar wordt het departement Industriële Wetenschappen en Technologie opgesplitst in twee nieuwe departementen: N-Technologie en Toegepaste Ingenieurswetenschappen. De academisch gerichte opleidingen zullen deel uitmaken van het departement Toegepaste Ingenieurswetenschapppen. Het departement N-Technologie zal de professioneel gerichte opleidingen, waaronder de opleiding Bouw, groeperen. Er worden verschillende opleidingen aangeboden op het niveau van professioneel en academisch gerichte bacheloropleidingen en masteropleidingen. Deze departementen worden ondersteund door de centrale administratie, die opgedeeld is in verschillende diensten. De hogeschool maakt sinds het Structuurdecreet van 2003 deel uit van de Associatie Universiteit- Hogescholen Limburg (AUHL), met als medepartners de Universiteit Hasselt en de Provinciale Hogeschool Limburg. De associatie heeft, naast haar decretale opdracht, als belangrijkste maatschappelijke ambitie het hoger onderwijs in de provincie Limburg verder uit te bouwen. De professioneel gerichte bacheloropleiding Bouw werd nog maar recent opgestart in het academiejaar , nadat ze de erkenningsprocedure voor nieuwe opleidingen in Vlaanderen succesvol doorlopen had. Na een positief oordeel van de Erkenningscommissie op het vlak van macrodoelmatigheid (25 mei 2005), gaf de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) op 29 november 2005 een positief advies voor het opstarten van de opleiding. Het eerste bachelorjaar werd opgestart in Het tweede bachelorjaar is voor de eerste maal ingericht in het academiejaar , het derde jaar in het academiejaar De opleiding werd niet alleen bij het ontstaan, maar wordt ook nu nog actief ondersteund door het beroepenveld in de ruime zin van het woord. Op 1 februari 2008 telde de opleiding 213 studenten, van wie 130 in het eerste jaar en 83 in het tweede. Naast de XIOS Hogeschool Limburg wordt de opleiding Bouw ook nog aangeboden door de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven en de Sint-Lukas Hogeschool Brussel. De visitatie van deze twee bouwopleidingen vond plaats in de loop van 2007 en Het visitatierapport werd gepubliceerd op 4 september Sinds het academiejaar wordt de opleiding ook aangeboden door de Katholieke Hogeschool Kempen; de visitatie van deze opleiding is voorzien in Opleidingsrapport Bouw 19

20 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding Facet 1.1 Niveau en oriëntatie van de professioneel gerichte bachelor Beoordelingscriteria: De opleidingsdoelstellingen zijn erop gericht de student te brengen tot: - het beheersen van algemene competenties als denk- en redeneervaardigheid, het verwerven en verwerken van informatie, het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken, creativiteit, het kunnen uitvoeren van eenvoudige leidinggevende taken, het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen, zowel aan specialisten als aan leken, en een ingesteldheid tot levenslang leren; - het beheersen van algemene beroepsgerichte competenties als teamgericht kunnen werken, oplossingsgericht kunnen werken in de zin van het zelfstandig kunnen definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk, en het kunnen ontwikkelen en toepassen van zinvolle oplossingsstrategieën, en het besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid die samenhangt met de beroepspraktijk; - het beheersen van beroepsspecifieke competenties op het niveau van een beginnende beroepsbeoefenaar. Het oordeel van de visitatiecommissie: goed De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De opleiding heeft haar opleidingsdoelstellingen in termen van competenties geformuleerd. De competenties beschrijven wat een beginnende werfleider, calculator en/of technisch-commercieel medewerker moet kennen en kunnen, en over welke attitudes hij moet beschikken. De opleiding heeft dertien hoofdcompetenties bepaald, die bijna allemaal in concretere deelcompetenties zijn uitgesplitst. Daarbij wordt telkens aangegeven of het om algemene, algemene beroepsgerichte of beroepsspecifieke competenties gaat (of een combinatie daarvan). Die te verwerven competenties zijn vastgelegd in een overzichtstabel. Deze kunnen als volgt worden samengevat: technische kennis kunnen opzoeken en interpreteren; de ingesteldheid hebben tot levenslang leren; kritisch kunnen reflecteren en projectmatig kunnen werken; goed kunnen denken en redeneervaardigheid hebben; blijk geven van verantwoordelijkheidsbesef ten aanzien van maatschappelijke, economische, milieuen veiligheidsaspecten en duurzame ontwikkeling van het bouwproces; een probleem op de werf kunnen identificeren en op een adequate en creatieve manier oplossen; een werf kunnen opstarten; een werf kunnen organiseren; een werf kunnen beheren; een werf kunnen leiden; de praktische uitvoering van een bouwsysteem kunnen ondersteunen (gebouwen, infrastructuur en afwerking van gebouwen); adequaat kunnen communiceren; op de hoogte zijn van de nationale, Europese en internationale voorschriften. 20 Opleidinsrapport Bouw

21 In overleg met het werkveld werden vijf van deze competenties als beroepsspecifiek aangeduid, namelijk: een werf kunnen opstarten; een werf kunnen organiseren; een werf kunnen beheren; de praktische uitvoering van een bouwsysteem kunnen ondersteunen (gebouwen, infrastructuur en afwerking van gebouwen); op de hoogte zijn van de nationale, Europese en internationale voorschriften. De opleiding richt zich op drie sectoren van de bouw, namelijk gebouwen, infrastructuurwerken en afwerking gebouwen. De commissie vindt dat er een duidelijke omschrijving is van de te realiseren doelstellingen. Ze is tot het besluit gekomen dat de door de opleiding geformuleerde doelstellingen goed beantwoorden aan de verschillende competenties die worden aangegeven, enerzijds decretaal wat de algemene competenties en de beroepsgerichte competenties betreft, en anderzijds in het domeinspecifieke referentiekader van de commissie wat het beheersen van de beroepsspecifieke competenties op het niveau van een beginnende beroepsbeoefenaar betreft. De hoofdcompetenties impliceren het autonoom functioneren van studenten, al of niet in teamverband. Deze worden goed gesitueerd in de opleiding. Ook de maatschappelijke relevantie en de internationale dimensie worden rechtstreeks in de doelstellingen benoemd. Attitudes zijn ingeschreven in de hoofdcompetenties (levenslang leren, kritische reflectie en projectmatig kunnen werken). Aanbevelingen ter verbetering: / Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Beoordelingscriteria: - De doelstellingen van de opleiding (uitgedrukt in eindkwalificaties van de student) sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en het relevante beroepenveld gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroeps- of kunstpraktijk). Ze zijn, in het geval van gereglementeerde beroepen, in overeenstemming met de reglementering of regelgeving ter zake. - Voor professioneel gerichte bacheloropleidingen zijn de eindkwalificaties getoetst bij het relevante beroepenveld. Oordeel van de visitatiecommissie: goed De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: Gerichtheid van de opleiding op de praktische en specifieke dimensies van het beroepenveld Bij de opstelling van de doelstellingen is de opleiding vertrokken van de algemene doelstellingen, zoals opgenomen in artikel 58 van het Structuurdecreet. Daarnaast werd gebruikgemaakt van de volgende bronnen: Het Onderwijsontwikkelingsplan XIOS Hogeschool Limburg (HOOP) Het Departementaal OnderwijsOntwikkelingsplan (DOOP) De visietekst Internationalisering XIOS Opleidingsrapport Bouw 21

22 Cevora beroepsprofiel opzichter/werfleider VLOR beroepsprofiel beroepencluster bouw Werkgroep Beroepsprofiel van de Vlaamse hogescholen, in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad VLOR opleidingsprofiel bouwontwerp Sectorcommissie Hogeschoolonderwijs van de Vlaamse Onderwijsraad Cevora onderzoek naar de beroepenstructuur - bouwsector vzw Bachelor (voorheen NUG) competenties van de professionele bachelor HogerOnderwijsRegister Vlaanderen uittreksel met betrekking tot de doelstellingen professionele bachelor Bouw Hogeschool Sint-Lukas Brussel; doelstellingen professionele bachelor Bouw Katholieke Hogeschool Sint-Lieven. De doelstellingen werden uitgewerkt door de projectgroep Nieuwe opleiding Bouw van XIOS Hogeschool Limburg. De projectgroep telde personen uit diverse disciplines, zowel onderwijzend personeel als specialisten uit het beroepsleven. De commissie waardeert dat er nauw contact is met het werkveld, vanaf het opzetten van het concept. Verder vormde de ervaring die het departement heeft opgebouwd vanuit de academische bachelor- en masteropleiding Bouwkunde, ook een substantiële meerwaarde. In samenspraak met de bouwspecialisten werden uit die lijst vijf competenties als domeinspecifiek gekarakteriseerd: 1. werf opstarten; 2. werf organiseren; 3. werf beheren; 4. praktische uitvoering van een bouwsysteem ondersteunen; 5. op de hoogte zijn van de nationale, Europese en internationale voorschriften. Meer dan de helft van de personeelsleden die lesgeven in de opleiding, is daarnaast ook nog actief in de sector. Dat betekent dat de docenten goed op de hoogte zijn van de noden van het werkveld. De opleiding beschouwt dit als één van haar sterke punten. De opleiding heeft deze lectoren intens ingezet bij de ontwikkeling, evaluatie en actualisering van de onderwijsvisie en -doelstellingen. Verder leveren de veelvuldige contacten tussen docenten en het beroepenveld naar aanleiding van maatschappelijke dienstverlening, bedrijfsbezoeken, stages en eindwerkverdedigingen nuttige informatie over de evolutie in het werkveld. De opleiding genoot ondersteuning van ir. J. Wolthuis, onderwijsdeskundige, teamleider en docent van de opleiding bachelor civiele technieken en bachelor Bouwkunde aan de Hogeschool InHolland (Nederland). Verder hebben docenten een opleiding over projectonderwijs gevolgd aan de Technische Universiteit van Eindhoven, en werd een werkbezoek gebracht aan de universiteit van Aalborg (Denemarken). Deze instelling is bekend om haar expertise op het gebied van projectmatig onderwijs. De opleiding heeft zich vergeleken met de andere opleidingen bachelor Bouw in Vlaanderen, en onderscheidt zich door haar projectmatige aanpak. Elk project doorloopt het hele bouwproces van begin tot einde. Wekelijks blijven de studenten stilstaan bij een welbepaalde fase op de werf en krijgen ze concrete werfsituaties voorgeschoteld. De studenten lossen deze in groepjes op en verdedigen die oplossingen in wekelijkse werkvergaderingen. De kennis die nodig is om het probleem op te lossen, wordt in conceptblokken aangereikt. Een ander verschil is dat de studenten in deze opleiding elk jaar op stage gaan, vanaf het eerste trimester van het eerste jaar. In de andere scholen staat de stage enkel in het laatste jaar geprogrammeerd. Uit de gesprekken met de docenten stelde de commissie vast dat het competentieprofiel bekend is bij de personeelsleden die betrokken zijn bij de opleiding. De studenten kunnen deze informatie raadplegen in de opleidingsgids en via intranet. Elke docent geeft in zijn cursus aan rond welke competenties er wordt gewerkt. 22 Opleidinsrapport Bouw

23 Het werkveld werd geïnformeerd via een rondetafelgesprek en een informatieavond (die samen met de Katholieke Hogeschool Kempen werd georganiseerd). Het opleidingsconcept in het algemeen en de stage in het bijzonder werden toegelicht. De competenties van de professionele bachelor Bouw zijn ook toepasbaar in het buitenland. Bovendien ontwikkelt de student een aantal attitudes en vaardigheden die hem in staat stellen om zich aan te passen aan wisselende omstandigheden, zowel in het buitenland als het binnenland. Aanbevelingen ter verbetering: - De commissie stelt voor aandacht te geven aan het waarborgen van de domeinspecifieke eisen in de toekomst door de op te richten Curriculumraad in te schakelen. Oordeel over onderwerp 1, doelstellingen van de opleiding: voldoende Op basis van de oordelen over: Facet 1.1: Niveau en oriëntatie: Facet 1.2: Domeinspecifieke eisen: goed goed is de commissie van mening dat er in de opleiding voor dit onderwerp voldoende generieke kwaliteitswaarborgen aanwezig zijn. Opleidingsrapport Bouw 23