LVC3 LVC4 Nieuwsbulletin.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LVC3 LVC4 Nieuwsbulletin."

Transcriptie

1 LVC3 LVC4 Nieuwsbulletin. Landelijke Vereniging Cluster 3, postbus 222, 3500 AE Utrecht, T: , E: Nieuwsbulletin 7 oktober PO-Raad, WEC-Raad, LV3 en LVC4 tekenen overeenkomst _ Voor u ligt wederom een gezamenlijk nieuwsbulletin van LVC3 LVC4 met veel clusteroverstijgende en -specifieke informatie. Tevens wordt, indien noodzakelijk, informatie vanuit de projecten LNA, Herstart/Op de Rails en Agenda (v)so Passend Onderwijs gemeld. Wij wensen u weer veel leesplezier. Geef de Nieuwsbrief vooral door aan uw collega s binnen uw organisatie. Wij vertrouwen erop dat u de voor uw personeel relevante onderwerpen onder hun aandacht brengt. Onderwerpen - PO-Raad, WEC-Raad, LVC3 en LVC4 tekenen overeenkomst - Steunpunt taal en rekenen VO - Steunpunt taal en rekenen PO - Presentatie geactualiseerd handboek leerlijnen - Voorgenomen bezuinigingen in regeerakkoord. - Makker TV - Congres leerling leerkracht interactie - Zaakvlakken en taal: twee vliegen in één klap! - Pluis of niet pluis, scholing in Zeist - Tweedaagse management- directieleden ZML scholen groot succes. - Passend omgaan met gedrag, SWPBS in Nederland - CITO: Proeftoetsing speciaal onderwijs - ECPO rapport rond verevening - Kwaliteit van leerlingvervoer - Experimenteren met ict in het speciaal onderwijs (EXSO) - Autisme in het MBO - De E- planner voor ontwikkelingsperspectief versterken van de ontwikkelfunctie binnen de scholen - Monitor NJI voor sovso Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 1/9 oktober 2010

2 PO-Raad, WEC-Raad, LVC3 en LVC4 tekenen overeenkomst Op woensdag 22 september hebben de besturen van de PO-Raad, de WEC-Raad en de Landelijke Clusterverenigingen 3 en 4 een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Het doel van de overeenkomst is om de belangenbehartiging voor het speciaal onderwijs onder te brengen bij de PO-Raad, zodat voor de gehele sector primair onderwijs één krachtige sectororganisatie ontstaat. De PO-Raad en de LVC s 3 en 4 hebben nadere afspraken gemaakt over een nauwe inhoudelijke samenwerking in de toekomst. Zo zal Wim Ludeke (bestuurder van De onderwijsspecialisten te Arnhem) als bestuurder namens LVC3 en Lvc4 toetreden in het College van Bestuur van de PO-raad. De Ledenvergadering van de WEC-Raad heeft op 30 september ingestemd met dit voornemen. De samenwerkingsovereenkomst vormt de basis van het besluit van de WEC-Raad om zich op te heffen ten behoeve van een bundeling van krachten in de PO-Raad. Zie ook; Samenwerking LVC3 en LVC4. De besturen van LVC3 en Lvc4 werken de komende periode aan een nauwere samenwerking die middels de inrichting van een personele unie gestalte zal gaan krijgen. Deze samenwerking is enerzijds noodzakelijk om onze bestuurder Wim Ludeke goed te positioneren, te voeden en te ondersteunen in het CvB van de PO-raad, anderzijds kunnen we en willen we daar waar mogelijk onze expertise ontwikkeling samen verder gestalte geven. Wij zullen u de komende periode op gezette tijden nader over deze ontwikkelingen informeren. Het Congres: 25 en 26 november. Hét Congres is een tweedaags onderwijscongres voor professionals, ouders en belangstellenden die op welke manier dan ook te maken hebben met leerlingen uit cluster 3 en/of cluster 4. We nodigen u van harte uit voor Hét Congres 2010: twee dagen vol informatie, kennisuitwisseling en het delen van ervaringen voor en door gepassioneerde mensen uit het speciaal onderwijsveld. Voor alle informatie: Wij ontmoeten u allen graag op 25 en / of 26 november in Congrescentrum Papendal te Arnhem. 2 daagse management- en directieleden ZML scholen. Op 30 september en 1 oktober heeft de 2 daagse voor management- en directieleden van ZML scholen plaatsgevonden te Amersfoort. De eerste dag stond in het teken van kwaliteitsbeleid met inleidingen van Ineke Zuidwijk, Cor Hofmans en Bart van Kessel. Daarnaast werd aandacht besteed aan het managen van onderwijs zorgarrangementen tbv ZMOLKERS aan de hand van presentaties van de Matteusschool te Rotterdam en de Mikado te Gennep. De eerste dag werd afgesloten door Ton Metselaar met een kort inspirerend belspelletje rond het thema integratie inclusie - passend onderwijs gevolgd door een korte presentatie en eigen meningsvorming rond het thema: Naar een brede school voor passend onderwijs. Op vrijdagochtend werd aandacht geschonken aan enkele onderdelen van de nieuwe kwaliteitswetgeving: Wat kunnen we nu al in gang zetten en hoe doen we dat? Wilma Slaats gaf een inleiding over het schetsen van een ontwikkelingsperspectief voor ZML leerlingen. Vervolgens presenteerden 2 VSO scholen zich: het Prisma te Arnhem, een middelbare school voor zml leerlingen en de Herman Broerenschool te Rosmalen. Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 2/9 oktober 2010

3 De 2 daagse werd vrijdagmiddag afgesloten door Peter Sleegers, (hoogleraar Universiteit Twente) met een zeer inspirerende inleiding rond het thema: invoering van opbrengstgericht denken. Op zeer aanschouwelijke wijze wist hij de aanwezigen te boeien en gaf hij haarscherp de rollen van diverse geledingen aan: bestuurders bovenschools managers sectordirecteuren leraren. Zie voor de diverse presentaties; Voorgenomen regeerakkoord. beleidsmaatregelen In het regeerakkoord worden extra kortingen in het speciaal onderwijs aangekondigd van 300 miljoen op een totaalbudget van 2,2 miljard. Deze voorgenomen bezuinigingen komen op de korting, die het SO al te verwerken kreeg door bv de bezuiniging op onze AB van 13,6 % (76 miljoen). Er staat een voorgenomen korting op de gewichtenregeling en VVE (50 miljoen). Naast het SO worden ook het LWOO en PRO gebudgetteerd om het eventuele weglekeffect tegen te gaan. Bij de mogelijke gevolgen van de extra bezuiniging van 300 miljoen zou gedacht kunnen worden aan maatregelen als: Terugbrengen rugzakbekostiging Verhoging groepsgrootte in SBO, (V)SO, LWOO en PRO. Qua werkgelegenheid zal de bezuiniging ook fiks doortikken: het zou een flink verlies aan arbeidsplaatsen kunnen betekenen. Daarnaast wordt wel weer extra geïnvesteerd in kennis. Het is natuurlijk voorgenomen beleid, maar het lijkt wel duidelijk dat er aan extra klappen nauwelijks valt te ontkomen. Steunpunten en invoering referentieniveaus Scholen voor speciaal onderwijs zijn sinds 1 augustus 2010 wettelijk verplicht de referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen in het onderwijsaanbod als uitgangspunt te nemen. Voor het voortgezet speciaal onderwijs wordt de verplichting van de referentieniveaus meegenomen met de kwaliteitswetgeving, per augustus Gelet op het gegeven dat er straks een koppeling ontstaat tussen de examens en de referentieniveaus, is het raadzaam voor het vso om nu ook al de referentieniveaus in te zetten voor opbrengstgericht werken. De so- en vso scholen kunnen gebruik maken van de steunpunten 'taal en rekenen' die in het leven zijn geroepen. Hieronder treft u informatie aan over de steunpunten voor vo en po. Steunpunt taal en rekenen VO WAT IS HET STEUNPUNT? Het Steunpunt taal en rekenen vo is een initiatief van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, bedoeld om leidinggevenden en docenten in vo-scholen te ondersteunen bij het intensiveren van het taalen rekenonderwijs. VOOR WIE IS HET STEUNPUNT? Het Steunpunt is voor leraren, voor sectieleiders, vakgroepvoorzitters, taal- en rekenen coördinatoren en coaches en voor schoolleiders en bestuurders en voor ieder ander die vragen heeft over (Nederlandse) taal en rekenen in het voortgezet onderwijs. WAT BIEDT HET STEUNPUNT? Het Steunpunt biedt algemene informatie over beleidsontwikkelingen en wet- en regelgeving voor taal en rekenen in het voortgezet onderwijs, informatie over bijeenkomsten, conferenties en netwerken op gebied van taal en rekenen, over leermiddelen en toetsen en over nascholingsprogramma s en beleidsondersteuning. Daarbij ook overzichten van publicaties en verwijzingen naar belangrijke websites en organisaties. - De nieuwsbrief verschijnt op momenten dat er nieuws te melden valt. U kunt zich hier voor de nieuwsbrief opgeven via het contactformulier. De nieuwsbrief wordt dan direct na verschijning naar u g d. Nieuwsbrieven verschijnen ook op deze site. - Een digitale en telefonische helpdesk Bij de helpdesk kunt u terecht met alle vragen die u heeft in verband met taal en rekenen. De helpdesk is bereikbaar via info@steunpuntvo.nl of telefonisch ( ). Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 3/9 oktober 2010

4 Steunpunt taal en rekenen po Speciaal voor de invoering van de referentieniveaus voor taal en rekenen in het primair onderwijs kunt u terecht bij een steunpunt. Op de website vindt u meer informatie over dit steunpunt. Presentatie geactualiseerd handboek implementatie leerlijnen Op 9 september jl. is het geactualiseerde handboek implementatie leerlijnen voor extern begeleiders gepresenteerd tijdens een intervisiedag. Veel nieuwe ontwikkelingen in het kader van de toekomstige invoering kwaliteitswetgeving (v)so komen op het speciaal onderwijs af: datagestuurd en opbrengstgericht werken, referentieniveau s, ontwikkelingsperspectief, uitstroomprofielen, leerrendementsverwachting etc. Het handboek is gebaseerd op de eerder in dit schooljaar door het Kernteam Implementatie Leerlijnen uitgebrachte notitie Datagestuurd en opbrengstgericht werken. Hierin werden al deze zaken toegelicht en met elkaar in verband gebracht. Al deze nieuwe ontwikkelingen en verplichtingen hebben ook invloed op de manier van werken met leerlijnen. Daarom is besloten om het handboek te actualiseren, zodat de extern begeleiders uw school of scholen goed kunnen begeleiden op dit vlak. Dit handboek is bestemd voor de begeleiding van so-scholen. Inmiddels is ook de pilotgroep vso van start gegaan. Vanuit deze pilotgroep wordt input geleverd voor die zaken die vooral binnen vso-scholen van belang zijn in het kader van leerlijnen. MakkerTV - Empower yourself, break the limitations Jongeren met een handicap starten een eigen filmploeg. Ze gaan zelf aan het licht brengen welke drempels ze tegenkomen. Eerste filmpje online De jongeren van de MakkerTV filmploeg hebben na 5 trainingsdagen het geleerde in de praktijk gebracht. Op 23 juni vond de eerste draaidag plaats. Uitgaan met een beperking. Klik hier om het eerste filmpje te bekijken Het is de bedoeling van MakkerTV om een inclusieve samenleving voor iedereen te bereiken en om de beeldvorming rond mensen met een beperking te verbeteren. Deze filmpjes zouden door zoveel mogelijk mensen gezien moeten worden. Alle filmpjes staan op het YouTubekanaal van MakkerTV en mogen vrij gebruikt worden. Meer info over MakkerTV vind je op: PASSEND OMGAAN MET GEDRAG, SWPBS in Nederland Op 12 november 2010 organiseren de Hogescholen Fontys en Windesheim, de conferentie Passend omgaan met gedrag, SWPBS in Nederland. De conferentie vindt plaats in Regardz, Arnhem. SchoolWide Positive Behavior Support (SWPBS) is een benadering, afkomstig uit de Verenigde Staten, die inmiddels op duizenden scholen in verschillende landen wordt toegepast. SWPBS wordt gezien als een effectieve manier om gedragsproblemen te verminderen, leerprocessen te optimaliseren en te werken aan een positieve en gezonde leeromgeving. De ondersteuning is in opmars om uit te groeien tot een Brede Aanpak Gedrag voor scholen in het PO, VO en MBO. De verwachting is dat SWPBS een voertuig kan zijn voor Passend onderwijs. Niet ieder voor zich, maar samen wordt gewerkt aan een geïntegreerde, schoolbrede aanpak, vanuit gedeelde waarden, gericht op het expliciet maken en stimuleren van gewenst gedrag bij leerlingen. Hoofddoel daarbij is om de leerprestaties te verbeteren en een gezonde sociale omgeving voor alle leerlingen te creëren. Internationale sprekers zullen berichten over de ontwikkelingen van SWPBS in de VS en PALS (de Noorse versie van SWPBS). In interactieve workshops worden ervaringen op Nederlandse scholen gedeeld langs drie lijnen: verhalen uit de praktijk, strategieën & tools en onderzoek naar eerste effecten. Voor meer informatie en aanmelding: Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 4/9 oktober 2010

5 CITO: Proeftoetsing speciaal onderwijs CITO bereidt momenteel de proeftoetsing voor, voor leerlingen die functioneren op de functioneringsniveaus 5, 6, 7 en 8. De proeftoetsing wordt gehouden in januari 2011 voor de leergebieden Begrijpend lezen, Spelling en Rekenen-wiskunde De werving voor de proeftoetsing in januari 2011 is in volle gang. Deze proeftoetsing vindt plaats in cluster 2, cluster 3, cluster 4 en het SBO bij leerlingen die functioneren op het niveau van groep 5, 6, 7 en 8 van het regulier basisonderwijs. Vorig jaar heeft een vergelijkbare proeftoetsing plaatsgevonden bij leerlingen die functioneren op het niveau van groep 3, 4 en 5 van het regulier basisonderwijs. Op basis van de resultaten van deze proeftoetsing kunnen in januari 2011 de eerste aangepaste toetsen voor speciale leerlingen uitgeven worden voor de functioneringsniveaus 3, 4 en 5. Om ook een uitgave mogelijk te maken voor speciale leerlingen met hogere functioneringsniveaus, organiseren het CITO in januari 2011 een proeftoetsing voor deze leerlingen. Inmiddels hebben alle scholen een uitnodiging voor deelname ontvangen. Een school kan meedoen voor de leergebieden spelling (niet-werkwoorden en werkwoorden), begrijpend lezen en rekenenwiskunde. Alle toetsen worden op papier afgenomen. Wanneer u maar met één of twee leergebieden wilt deelnemen, is dit ook mogelijk. Wilt u meer informatie of u opgeven voor deelname, stuur dan een mail naar su-so@cito.nl. ECPO rapport rond verevening De Evaluatie- en adviescommissie Passend onderwijs (ECPO) is gevraagd advies uit te brengen over verevening als uitgangspunt voor budgetfinanciering. Dit verevenen betreft de evenredige verdeling van de middelen voor de leerling-gebonden financiering (LGF cluster 3 en 4) over de WSNS- en VOsamenwerkingsverbanden. Daarnaast betreft het de normering en evenredige verdeling van de leerling-plaatsen in het speciaal onderwijs over deze samenwerkingsverbanden. De ECPO adviseert een strikte verevening. Dit vereveningsmodel is objectief, efficiënt, transparant en eenvoudig in- en uitvoerbaar. Het model geeft geen ruimte voor strategisch gedrag, voorkomt dat slecht presterende samenwerkingsverbanden worden beloond en maakt een einde aan historisch gegroeide scheve verhoudingen in de verdeling over de regio s. De ECPO beveelt daarbij aan zo min mogelijk uitzonderingen op het vereveningsbeginsel toe te staan vanwege het ontbreken van objectieve risicofactoren. Van slechts twee risicofactoren is wetenschappelijk aangetoond dat zij de kans op leer- en gedragsproblemen vergroten: het opleidingsniveau en/of het inkomensniveau van de ouders. Deze worden al gecompenseerd vanuit het onderwijsachterstandsbeleid. De ECPO beveelt aan bij de voorbereiding en de uitvoering van de vereveningsoperatie zorgvuldig aandacht te besteden aan: de uitzonderingspositie van de onderwijssoorten waarvoor de verevening (nog) niet geldt en aan mogelijke weglekeffecten (LWOO/PRO) de positie van de samenwerkingsverbanden met speciale scholen die een samenwerkingsrelatie hebben met (semi-)residentiële voorzieningen de kwetsbare positie van de samenwerkingsverbanden met een relatief kleine omvang de wijze waarop de middelen en de leerling-plaatsen speciaal onderwijs binnen de samenwerkingsverbanden worden verdeeld de wijze waarop zichtbaar gemaakt gaat worden hoe de middelen de leerlingen bereiken. De ECPO beveelt een zorgvuldige overgangsperiode aan van 4 tot 5 jaar. Daarin moet aandacht zijn voor informatie over de consequenties van budgettering en verevening, de financiële herverdeeleffecten en verschuivingen in het zorgaanbod en de consequenties van de verevening voor de scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. Daartoe stelt de commissie voor een tijdelijke taakgroep in het leven te roepen naar het model van WSNS+. Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 5/9 oktober 2010

6 Het rapport van de ECPO kunt u downloaden via de website; publicaties of via de website van Kwaliteit van leerlingvervoer Grip op Vervoer is een project dat adviesraden voor leerlingenvervoer en andere vertegenwoordigers van gebruikers van het leerlingenvervoer wil helpen om succesvol invloed uit te oefenen op de aanbesteding van het leerlingenvervoer in hun gemeente. Zie: Grip op Vervoer wordt uitgevoerd in een samenwerkingsverband van de CG-Raad, Programma VCP, Sociaal Fonds Taxi en de ouderenbonden ANBO, UnieKBO en PCOB. Het project is tot stand gekomen op initiatief van bovengenoemde partners, Platform VG, KNV Taxi en FNV Bondgenoten. De ministeries van V&W, VWS en OC&W financieren het project. Het project loopt tot en met mei Daarnaast zullen alle scholen voor (V)SO op korte termijn een brochure ontvangen met tips en adviezen om het leerlingenvervoer zo goed als mogelijk te doen laten verlopen. Ook al hebben scholen geen wettelijke rol rond het leerlingenvervoer, zij kunnen wel iets ondernemen om het vervoer op een kwalitatief hoger peil te brengen. Ontwikkeling kwaliteitsbeleid. Zoals we u al eerder hebben meegedeeld, werken de taakgroepen kwaliteit van de clusters 1, 2, 3 én 4 nauw samen in de ontwikkeling naar een clusteroverstijgende code kwaliteit. Daarnaast komt men tot advisering over de mogelijkheden van zowel interne als externe auditing. De taakgroepen willen de kwaliteitszorg en de branchecode in het bijzonder onder de aandacht brengen van bsturen en directies van alle clusterscholen en REC s. Daarnaast heeft men zich ten doel gesteld de kwaliteitszorg AB te koppelen aan de kwaliteitszorg SO. De hieronder geschetste aanpak in cluster 4 speelt hierin een grote rol. Het gaat hierbij om het ontwikkelen van een kwaliteitsmanagementsysteem (CIIO maatstaf) met kwaliteitsnorm, instrumenten, normhandboek en interne audits Introductie In oktober 2009 heeft een aantal onderwijsinstellingen uit Cluster 4 de handen ineen geslagen om te komen tot een erkende en certificeerbare kwaliteitsnorm voor het speciaal onderwijs. Door deze partners, bestaande uit De Ambelt, Yulius (vm RMPI), RENN4, Horizon, BOOR, REC Rijndrecht en LVC4, werd een stuurgroep gevormd die periodiek bijeen kwam. Ook werden medewerkers uit diverse lagen en functiegebieden uit deze organisaties bijeen gebracht in een projectgroep. Deze mensen hebben met elkaar een set van kwaliteitsnormen ontwikkeld op het gebied van beleid, organisatie, het onderwijsleerproces en de leerlingenzorg. September 2010 is deze norm vastgesteld door de stuurgroep en zullen de partners hun organisaties gaan voorbereiden op het voldoen aan de eisen uit de kwaliteitsnorm. Het streven is dat medio 2011 de eerste school een certificeringtraject in zal gaan. Doel van het project Doel van het project was om op basis van zowel het toezichtkader van de inspectie voor het onderwijs én de internationaal erkende ISO-9001 norm te komen tot een gedragen kwaliteitsnorm voor het speciaal onderwijs. Een onderwijsinstelling kan vervolgens haar organisatie inrichten op basis van deze norm en dit (extern) laten toetsen door een onafhankelijke externe partij. Zo toont de instelling aan dat zij haar processen systematisch benadert, de leerling centraal stelt, voortdurend werkt aan het verbeteren van haar dienstverlening en kwaliteit en in staat is om betrouwbare resultaten te rapporteren. De ambitie hierbij is dat een dergelijk keurmerk er toe leidt dat ouders, leerlingen en andere stakeholders voldoende vertrouwen in de onderwijsinstelling hebben en graag gebruik maken van haar diensten. Wat betekent certificering voor een onderwijsinstelling? Doordat er een gezamenlijk pakket van eisen en kwaliteitsdoelstellingen is vastgesteld, zijn er kaders gecreëerd waarbinnen elke onderwijsinstelling haar al dan niet unieke processen kan uitvoeren en beschrijven. De norm schrijft daarbij per onderdeel voor wat het minimum kwaliteitsniveau moet zijn waaraan de instelling moet voldoen. Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 6/9 oktober 2010

7 Deze werkwijze is vergelijkbaar met bijvoorbeeld de HKZ-norm waaraan zorginstellingen moeten voldoen. Wat betekent certificering voor de medewerkers van de onderwijsinstelling? Voor alle medewerkers betekent dit dat zij binnen de kaders van de norm en de eigen doelstellingen hun eigen professionaliteit ten volle kunnen benutten en ontwikkelen omdat de randvoorwaarden vastliggen en de plannen en ambities duidelijk zijn. Doordat op alle vlakken een PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act) wordt gevolgd, zowel beleidsmatig als bij het werken met de leerling, wordt er voortdurend gemeten en zo nodig bijgesteld in het dagelijks handelen. Periodiek wordt dit ook getoetst door zowel interne als externe auditoren. Wat betekent certificering voor onze leerlingen en partners? Doordat het een landelijk erkende en openbare norm betreft, is het voor iedereen, waaronder inspectie, leerlingen en andere stakeholders, helder welk kwaliteitsniveau een participerende onderwijsinstelling minimaal zal hebben. Duidelijk is dat de organisatie de klant centraal stelt en dat alle medewerkers verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van het geboden onderwijs. Het keurmerk of certificaat wordt door een onafhankelijke beoordelaar uitgereikt waardoor het een garantie biedt voor kwaliteit. Wat is de relatie met reeds bestaande kwaliteitsinstrumenten voor (speciaal) onderwijs? De norm wordt gebruikt als een overkoepelende leidraad voor inrichten en beheren van het kwaliteitssysteem van de onderwijsinstelling. Bekende instrumenten als het ZEK, KIK, ABAB of Scholen met Succes kunnen prima worden gebruikt om (delen van) het kwaliteitssysteem te beoordelen. Door deze instrumenten planmatig in te zetten en te gebruiken voor het verbeteren van processen wordt automatisch aan een aantal belangrijke eisen uit de kwaliteitsnorm voldaan. Wat is de relatie met het toezichtkader van de inspectie? Er is zorgvuldig gekeken of alle onderdelen uit het huidige toezichtkader van de inspectie zijn opgenomen in de kwaliteitsnorm. In de Leeswijzer en de referentietabel wordt helder waar de indicatoren van de inspectie zijn terug te vinden. Ook is zoveel mogelijk al geanticipeerd op het wetsvoorstel kwaliteit (V)SO, ook al worden een aantal zaken (zoals IHP) nog niet geheel losgelaten. Het betreft immers een wetsvoorstel dat pas in 2012 mogelijk kan ingaan; op dit moment dienen scholen nog aan de huidige wetgeving te voldoen. Wat is de relatie met de 10-punten branchecode van de WEC-Raad De 10-punten branchecode is mede opgesteld door deelnemers uit dit project en volgt de onderwerpen uit het domein Primair Proces van de kwaliteitsnorm. De branchecode wordt door WEC-Raad gepositioneerd als basiskeurmerk: als je lid bent van de clusterverenigingen, dan voldoe je aan deze 10 punten uit het primair proces. Met het keurmerk van de kwaliteitsnorm toon je de kwaliteit aan van de hele organisatie. Experimenteren met ict in het speciaal onderwijs (EXSO) Wat is de meerwaarde van die nieuwe icttoepassing die we sinds kort op school gebruiken? Zit u met deze of een soortgelijke vraag en bent u op zoek naar een antwoord? Kennisnet kan u helpen. Met onderzoek wordt antwoord gegeven op vragen over de opbrengsten die de ict-toepassingen bieden en de randvoorwaarden die daarop van invloed zijn. De school hoeft geen kosten te maken voor het onderzoek! De regeling is bedoeld voor publieke scholen voor Speciaal Onderwijs, te weten speciaal onderwijs (SO), scholen voor Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) en scholen voor Speciaal basisonderwijs (SBO). Wat levert meedoen aan EXSO op? U krijgt heel gericht antwoord op de vraag of de gebruikte ict-toepassing in de gekozen setting werkt of niet. De uitkomsten van het onderzoek worden gedeeld met andere scholen. Met deze kennis kan succesvolle inzet zich herhalen en kan voorkomen worden dat men onnodig doorgaat met niet goed werkende toepassingen/leersituaties. Financiële bijdrage De deelnemende scholen komen in aanmerking voor een vergoeding voor de te maken projectkosten en een onkostenvergoeding voor de medewerking aan het onderzoek. Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 7/9 oktober 2010

8 Het bedrag dat beschikbaar is, is afhankelijk van de aanvraag. In het algemeen bedraagt de hoogte à tot maximaal Randvoorwaarden De ict-toepassing moet al ontwikkeld te zijn. Daarnaast moet de toepassing al in gebruik genomen zijn of uiterlijk in december 2010 in gebruik worden genomen. Eind november 2010 selecteren we zo veel mogelijk scholen voor deelname aan de regeling. We sterven ernaar ten minste 5 scholen te selecteren. Uiterste datum aanvraag: 15 november Meer weten en inschrijven Bent u geïnteresseerd en wilt u meer weten, lees dan snel de regeling. Regeling EXSO en Aanvraagformulier Monitor NJI voor sovso Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), afdeling Onderwijs & Jeugdzorg voert sinds 2004 jaarlijks onderzoek uit naar de leerlingenzorg en de samenwerking van het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs met externe instellingen op het gebied van welzijn, gezondheidszorg, leerplicht, jeugdzorg en veiligheid. Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Dit jaar worden voor het eerst alle scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs in de REC clusters 2, 3 en 4 uitgenodigd mee te werken aan het onderzoek om een betrouwbaar beeld van de stand zaken te krijgen. Achtergrond voor dit onderzoek is de breed gedragen doelstelling van de overheid en de WEC Raad om een landelijk dekkende en sluitende zorgstructuur te ontwikkelen, die leerlingen en hun ouders en scholen daadwerkelijk ondersteunt. Het NJi en de WEC Raad zetten zich in de leerlingenzorg te versterken. De ontwikkeling van multidisciplinaire samenwerking, bijvoorbeeld in de vorm van zorg- en adviesteams (ZAT s), en onderwijs/zorgarrangementen staan daarbij centraal. Om deze zaken de komende jaren gericht te kunnen ontwikkelen en eventueel aan te kunnen sluiten bij uw ondersteuningsbehoeften is gedetailleerde informatie nodig van alle scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. Gelet op het belang van dit onderzoek willen wij u vriendelijk verzoeken mee te werken aan het onderzoek. Mocht u vragen hebben over het onderzoek of over de vragenlijst dan kunt u contact opnemen met O+S Amsterdam, Inge Cornegoor, bij voorkeur bereikbaar op e- mailadres: i.cornegoor@ os.amsterdam.nl (of op: ). Werknemer in Opleiding. Op 29 en 30 november a.s. zal WiO voorlichtingsmiddagen organiseren tbv de nieuwe aanvraag ESF Ook voor deze periode is 24 miljoen euro beschikbaar. De inschrijving start reeds op 17 januari 2011 om 9.00 uur en zal worden gesloten op 28 januari om uur. Het maximum bedrag per inschrijving bedraagt euro. Studiedagen conferenties. Deze keer aandacht voor: Op 15 oktober 2010 organiseert APS in samenwerking met een aantal veldorganisaties een werkconferentie voor bestuurders, leidinggevenden en coördinatoren uit (speciaal) onderwijs, zorg, gemeenten en welzijn over hoe je het goed samenwerken tussen organisaties kunt bevorderen in het belang van kinderen. Hoe realiseer je als schoolbestuur of als samenwerkingsverband dat je goed samenwerkt met alle externe partijen in de leerlingenzorg? Hoe draag je bij aan een dekkend aanbod van voorzieningen in de samenwerkingsverbanden PO en VO? En hoe zorg je als lokale partners samen dat elk kind op de goede plek komt omdat je samen een dekkend aanbod van voorzieningen creëert? Lees verder: Project Boris. Binnen dit project zetten de kenniscentra voor beroepsonderwijs en bedrijfsleven hun diensten in om leerlingen uit het voortgezet speciaal onderwijs (vso) die kiezen voor de leerroute naar de arbeidsmarkt, te ondersteunen. Colo en de WEC-Raad voeren dit project gezamenlijk uit voor het ministerie van OCW. Alle 17 kenniscentra en 13 pilotscholen nemen deel. Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 8/9 oktober 2010

9 Daarnaast ondersteunen een groot aantal maatschappelijke organisaties de projectuitvoerders. Zie verder: Agenda: - 6 oktober scholingsdag extern begeleiders project implementatie leerlijnen - 13 oktober: conferentie clusteroverstijgende ambulante begeleiding - 14 oktober: REC-Beraad - 25 en 26 november: Hét Congres. Monitor. Deze week zullen wij alle scholen in cluster 3 vragen de jaarlijkse Monitor in te vullen. We hebben na alle op- en aanmerkingen van vorig jaar dit jaar gekozen voor een eenvoudige lijst, die u snel en doeltreffend kunt invullen. Wij hopen op uw aller medewerking zodat we op zeer korte termijn de nieuwste kengetallen tot ons aller beschikking hebben. Veel dank voor uw medewerking. Reacties? Wilt u reageren op dit Nieuwsbulletin? Graag! Mail ons via: info@lvc3.nl Bezoek regelmatig onze websites voor het laatste nieuws, mededelingen, cursussen, symposia, studiedagen, presentaties e.d.: TIP: Verspreid dit Nieuwsbulletin digitaal onder uw collega s op uw school, print n exemplaar uit voor iedere locatie, nevenvestiging of dependance. Bereikbaarheid LVC3. LVC3 is telefonisch meestal te bereiken via nummer: U kunt ons altijd per mail bereiken op het bekende adres: info@lvc3.nl Met vriendelijke groet, Namens het bestuur van LVC3, Heidi Geitenbeek, Pesandy Wijnands, Albert Boelen, Freerk Steendam Marc Cantrijn. Nieuwsbrief LVC3 Lvc4 9/9 oktober 2010

Graag informeren wij u via deze e-nieuwsbrief over schoolzelfevaluatie voor SO en SBO, proeftoetsen VSO

Graag informeren wij u via deze e-nieuwsbrief over schoolzelfevaluatie voor SO en SBO, proeftoetsen VSO E-nieuwsbrief speciale leerlingen Graag informeren wij u via deze e-nieuwsbrief over schoolzelfevaluatie voor SO en SBO, proeftoetsen VSO Dagbesteding en Arbeid, Hét Congres en nog veel meer. Stuur deze

Nadere informatie

Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW

Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW Datum: 20 februari 2012 Ons kenmerk: JK1.12.009 Begeleidingsmodel Werknemer in opleiding Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW Wout Schafrat Gijs van de Beek Preventie en duurzaamheid

Nadere informatie

LVC3 Nieuwsbulletin in samenwerking met LVC4 en de WEC Raad.

LVC3 Nieuwsbulletin in samenwerking met LVC4 en de WEC Raad. LVC3 Nieuwsbulletin in samenwerking met LVC4 en de WEC Raad. Landelijke Vereniging Cluster 3, postbus 222, 3500 AE Utrecht, T: 030 2769913, E: info@lvc3.nl Nieuwsbulletin 23 maart 2010. Passend Onderwijs

Nadere informatie

Kwaliteitskeurmerk voor het Speciaal Onderwijs.

Kwaliteitskeurmerk voor het Speciaal Onderwijs. Kwaliteitskeurmerk voor het Speciaal Onderwijs. Inhoud presentatie De Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs Implementatie norm en ISO-certificering bij de Ambelt Meerwaarde voor de Ambelt Rol van de externe

Nadere informatie

Introductie van de referentieniveaus in het primair onderwijs

Introductie van de referentieniveaus in het primair onderwijs Introductie van de referentieniveaus in het primair onderwijs Achter de schermen wordt op dit moment hard gewerkt aan de invoering van de referentieniveaus in het primair onderwijs. Uit de veldraadpleging

Nadere informatie

Passend onderwijs. Passend onderwijs

Passend onderwijs. Passend onderwijs Opbouw presentatie 1. De Basis basis Waarom passend onderwijs? Alle leerlingen hebben recht op een passend onderwijsprogramma; geen thuiszitters. Scholen, besturen en samenwerkingsverbanden hebben ruimte

Nadere informatie

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs Bijlage C Communicatieplan Passenderwijs 2017-2021 In het communicatieplan staat beschreven hoe samenwerkingsverband Passenderwijs haar externe communicatie vormgeeft. Op welke wijze, hoe vaak, in welke

Nadere informatie

Bijlage 8 Begrippenlijst en afkortingen. Zorgplicht

Bijlage 8 Begrippenlijst en afkortingen. Zorgplicht Bijlage 8 Begrippenlijst en afkortingen Zorgplicht In de wetgeving m.b.t. passend onderwijs hebben de schoolbesturen zorgplicht gekregen. Deze zorgplicht geldt voor de leerlingen waarvan is vastgesteld

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015. Geacht schoolbestuur,

Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015. Geacht schoolbestuur, a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Onze referentie 349195 Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015 Geacht

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst en lijst met afkortingen

Verklarende woordenlijst en lijst met afkortingen Verklarende woordenlijst en lijst met afkortingen Adaptief onderwijs Onderwijs dat zich aanpast aan de ontwikkelingsmogelijkheden en behoeften van elk (individueel) kind. Arrangement Extra onderwijsondersteuning

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR. Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden

COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR. Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden Concept versie; d.d. 28.01.2014 Inhoud: 1. Verantwoording 2. Doelen en gebruikswaarde van het Communicatieplan 3. Organisatie

Nadere informatie

Passend onderwijs. Passend onderwijs

Passend onderwijs. Passend onderwijs Opbouw presentatie 1. De Basis basis Waarom passend onderwijs? Alle leerlingen hebben recht op passend onderwijs: geen thuiszitters. Scholen, besturen en samenwerkingsverbanden hebben ruimte om maatwerk

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. 30 november 2010 Passend onderwijs

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. 30 november 2010 Passend onderwijs a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Nieuwsbrief passend onderwijs

Nieuwsbrief passend onderwijs Januari 2014 Update: Week van passend onderwijs Uitgelicht Update: Week van passend onderwijs De eerste 50 scholen en samenwerkingsverbanden hebben zich aangemeld voor de Week van passend onderwijs (24-28

Nadere informatie

Bijeenkomst Taalweb Referentieniveaus

Bijeenkomst Taalweb Referentieniveaus Referentiekader Bijeenkomst Taalweb 14-11-11 Referentieniveaus Steunpunt PO steunpuntpo@poraad.nl 030-3100940 Referentieniveaus Domeinen taalvaardigheid Mondelinge taalvaardigheid gesprekken luisteren

Nadere informatie

SAMENWERKING SPECIAAL EN REGULIER ONDERWIJS

SAMENWERKING SPECIAAL EN REGULIER ONDERWIJS SAMENWERKING SPECIAAL EN REGULIER ONDERWIJS verleg je grenzen Scholenconferentie Verrassend passend: verleg je grenzen 20 november 2018, De Lindenberg, Nijmegen PROGRAMMA Waar hebben we het over? NRO-onderzoeken

Nadere informatie

PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat

PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Opleidingen PBS PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Probleemgedrag in het onderwijs, het komt bijna overal voor. Veel personeelsleden op scholen voelen zich hierdoor machteloos. Ook kan

Nadere informatie

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs Bijlage C Communicatieplan Passenderwijs 2017-2021 In het communicatieplan staat beschreven hoe samenwerkingsverband Passenderwijs haar externe communicatie vormgeeft. Op welke wijze, hoe vaak, in welke

Nadere informatie

Passend Onderwijs, waar hebben wij het over? Historie. Meer verbinden. Passend Onderwijs = interne kwaliteit + verbinden

Passend Onderwijs, waar hebben wij het over? Historie. Meer verbinden. Passend Onderwijs = interne kwaliteit + verbinden Passend Onderwijs voor iedere leerling N = 1 VELDINITIATIEF PASSEND ONDERWIJS Zuid-Limburg REGIONALE CONFERENTIE PASSEND ONDERWIJS Maastricht, 11 november 2009 Martin Franken Passend Onderwijs, waar hebben

Nadere informatie

Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders

Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders Inhoudsopgave: Inleiding Hoofdstuk 1 Passend onderwijs in een notendop Hoofdstuk 2 Het ondersteuningsprofiel Hoofdstuk 3 Aanmelden Hoofdstuk

Nadere informatie

Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel

Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel Opbouw presentatie Voorblad 2: Watermerk Typ hier de titel Voorblad 2: Watermerk Typ hier de titel Waarom passend onderwijs? Minder thuiszitters. Meer

Nadere informatie

Jeugd. Passend onderwijs. Werkveld schoolpsycholoog gaat veranderen. Wilma Lozowski - beleidsmedewerker sector Jeugd NIP.

Jeugd. Passend onderwijs. Werkveld schoolpsycholoog gaat veranderen. Wilma Lozowski - beleidsmedewerker sector Jeugd NIP. Passend onderwijs Werkveld schoolpsycholoog gaat veranderen Wilma Lozowski - beleidsmedewerker sector Jeugd NIP 20 november 2009 Nieuwe wetgeving op komst 2 november 2009 Brief staatssecretaris Dijksma

Nadere informatie

Wat betekent passend onderwijs voor onze school?

Wat betekent passend onderwijs voor onze school? Informatieavond Julianaschool 27 maart Van 19.30-20.30 uur Wat betekent passend onderwijs voor onze school? Passend Onderwijs Voorstellen: MR: Nelly IB: Frederike en Imca SMPO: Wim Boskeljon (Steunpunt

Nadere informatie

Passend onderwijs en kwaliteitsbeleid

Passend onderwijs en kwaliteitsbeleid Passend onderwijs en kwaliteitsbeleid Lia van Meegen Kwaliteitsbeleid Wettelijk kader: inspectie Kwaliteitsbeleid op twee niveaus: Niveau van het swv Niveau afzonderlijke besturen en scholen Kwaliteitszorg

Nadere informatie

Eigen wijs, wijzer, wijst

Eigen wijs, wijzer, wijst Eigen wijs, wijzer, wijst IN DIT NUMMER Conferentie: Passend Onderwijs, hoe doe ik dat? DE VERENIGING BELEID/POLITIEK DE WERKVLOER UIT DE MEDIA AGENDA Tekst LEES VERDER Halfmaandelijks overzicht Conferentie

Nadere informatie

Beter passend onderwijs door integratie SO-SBO-BAO

Beter passend onderwijs door integratie SO-SBO-BAO Beter passend onderwijs door integratie SO-SBO-BAO Hét Congres, Papendal, Arnhem, 25 november 2016 Marij Bosdriesz en Aleid Schipper Waar hebben we het over? Initiatieven om de speciale expertise uit het

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Werknemer in opleiding Themabijeenkomst Stage en duurzaamheid op de arbeidsmarkt. Oktober 2010

Werknemer in opleiding Themabijeenkomst Stage en duurzaamheid op de arbeidsmarkt. Oktober 2010 Werknemer in opleiding Themabijeenkomst Stage en duurzaamheid op de arbeidsmarkt Oktober 2010 Programma 13.30 Informatie Wio, opbrengst bijeenkomst 13.45 Stage en duurzaamheid op de arbeidsmarkt -Toelichting

Nadere informatie

Aanvulling op het ondersteuningsplan Samenwerkingsverband PO Optimale Onderwijskans.

Aanvulling op het ondersteuningsplan Samenwerkingsverband PO Optimale Onderwijskans. Samenvatting Aanvulling op het ondersteuningsplan 2014-2018 Samenwerkingsverband PO 30-03 Optimale Onderwijskans. Beschrijving van de beleidsafspraken die zijn gemaakt gedurende het schooljaar 2014-2015.

Nadere informatie

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,

Nadere informatie

Bijlage 2. Invulling taakstelling passend onderwijs

Bijlage 2. Invulling taakstelling passend onderwijs Bijlage 2 Invulling taakstelling passend onderwijs Inleiding Het budget voor (v)so en lgf is eerder gebudgetteerd op het macroniveau van de Rijksbegroting van 2008. In het regeerakkoord is een taakstelling

Nadere informatie

Samenvatting Ondersteuningsplan 2014-2018

Samenvatting Ondersteuningsplan 2014-2018 Samenvatting Ondersteuningsplan 2014-2018 In het Ondersteuningsplan 2014-2018 staan de afspraken die de schoolbesturen hebben gemaakt binnen het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Breda e.o. om de

Nadere informatie

Nieuwsbrief passend onderwijs

Nieuwsbrief passend onderwijs November 2012 Zo min mogelijk bureaucratie bij invoering passend onderwijs Uitgelicht Zo min mogelijk bureaucratie bij invoering passend onderwijs Staatssecretaris Dekker heeft een brief naar de Tweede

Nadere informatie

Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie. Afschaffing loting bij opleidingen met een numerus fixus

Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie. Afschaffing loting bij opleidingen met een numerus fixus Voortgezet Onderwijs 19 februari 2016 Inhoud Algemeen Meer maatwerk voor leerlingen Overgang po-vo Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie Rekenresultaten 2015 per school Scholen aan de slag

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. De Poolster

Schoolondersteuningsprofiel. De Poolster Schoolondersteuningsprofiel De Poolster Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Basisondersteuning... 8 3 Deskundigheid voor ondersteuning... 9 4 Ondersteuningsvoorzieningen...

Nadere informatie

Nieuwsbrief leerlijnen

Nieuwsbrief leerlijnen Nieuwsbrief leerlijnen Beste gebruiker van de module leerlijnen, In deze nieuwsbrief vindt u informatie die voor u als gebruiker van de module leerlijnen in ParnasSys interessant is. Zo vindt u bijvoorbeeld

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 15QG00 Horizon

Schoolondersteuningsprofiel. 15QG00 Horizon Schoolondersteuningsprofiel 15QG00 Horizon Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid

Nadere informatie

Wat worden leerlingen en ouders hier beter van? Wat levert het op voor leerkrachten, scholen en partners?

Wat worden leerlingen en ouders hier beter van? Wat levert het op voor leerkrachten, scholen en partners? Wat worden leerlingen en ouders hier beter van? Wat levert het op voor leerkrachten, scholen en partners? Passend onderwijs Zorg- en adviesteams Integraal indiceren Centrum voor jeugd en gezin De lokale

Nadere informatie

Figuur 1: Leerlingen in basisonderwijs (2010-2011)

Figuur 1: Leerlingen in basisonderwijs (2010-2011) Passend onderwijs U heeft er vast al wel over gehoord: passend onderwijs. Maar wat is het nu precies en wat betekent dat voor onze school? Waarom gingen op 6 maart 2012 50.000 mensen uit het onderwijs

Nadere informatie

SAMENWERKINGSVERBAND PASSEND ONDERWIJS PRIMAIR ONDERWIJS 30-10

SAMENWERKINGSVERBAND PASSEND ONDERWIJS PRIMAIR ONDERWIJS 30-10 SAMENWERKINGSVERBAND PASSEND ONDERWIJS PRIMAIR ONDERWIJS 30-10 Aan de directeuren en intern begeleiders van de scholen verbonden aan het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs PO 30-10 Waalwijk, Heusden,

Nadere informatie

WMS congres 12 november 2014 OPR zo kan het ook! Piet Vromans i.s.m. Samenwerkingsverband VO - RUW (2604)

WMS congres 12 november 2014 OPR zo kan het ook! Piet Vromans i.s.m. Samenwerkingsverband VO - RUW (2604) WMS congres 12 november 2014 OPR zo kan het ook! Piet Vromans i.s.m. Samenwerkingsverband VO - RUW (2604) Programma Even voorstellen Verloop van het proces Het eerste ondersteuningsplan Praktijkervaringen

Nadere informatie

Schoolportret samenwerkingsverband Roermond. vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium)

Schoolportret samenwerkingsverband Roermond. vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium) Schoolportret samenwerkingsverband Roermond vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium) Schoolportret samenwerkingsverband Roermond vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en

Nadere informatie

Nieuwsbrief passend onderwijs

Nieuwsbrief passend onderwijs Januari 2013 Vernieuwd: website en kengetallen samenwerkingsverbanden passend onderwijs Uitgelicht Voorwoord staatssecretaris Sander Dekker Ieder kind verdient goed onderwijs. Goed onderwijs dat kinderen

Nadere informatie

Ondersteuningsplan

Ondersteuningsplan Ondersteuningsplan 2018-2022 Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Friesland Publieksversie Alle leerlingen gaan succesvol naar school dat is onze opdracht en daar werken alle scholen voor primair onderwijs

Nadere informatie

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum Voortgang Passend onderwijs

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum Voortgang Passend onderwijs a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.minocw.nl

Nadere informatie

SWV Eemland Zorgplan 2011-2012. Collectieve Ambitie

SWV Eemland Zorgplan 2011-2012. Collectieve Ambitie SWV-VO Eemland Postbus 1558 3800 BN Amersfoort 033 4480304 06 20539906 www.swveemland.nl - info@swveemland.nl SWV Eemland Zorgplan 2011-2012 Collectieve Ambitie I. Algemeen Op 11 februari 2010 heeft een

Nadere informatie

Passend Onderwijs. Passend onderwijs komt eraan!

Passend Onderwijs. Passend onderwijs komt eraan! Passend Onderwijs 2e Passend onderwijs komt eraan! Nederland krijgt een nieuw onderwijsstelsel met de naam Passend Onderwijs. Per 1 augustus 2014 (de invoering is een jaar uitgesteld) voeren alle scholen

Nadere informatie

Studiedag Inrichting Passend Onderwijs SWV PO 30-10 RKC Waalwijk 3 juni 2014

Studiedag Inrichting Passend Onderwijs SWV PO 30-10 RKC Waalwijk 3 juni 2014 Studiedag Inrichting Passend Onderwijs SWV PO 30-10 RKC Waalwijk 3 juni 2014 1. Opening 2. Startactiviteit: Kennismaking 3. Doelstellingen en opbrengst van de dag 4. Kracht door verbinding Toelichting

Nadere informatie

CNV Onderwijs gaat voor behoud van expertise

CNV Onderwijs gaat voor behoud van expertise CNV Onderwijs gaat voor behoud van expertise Zoals bekend heeft de minister van OCW grote bezuinigingen aangekondigd op passend onderwijs. CNV Onderwijs is en blijft het oneens met die bezuinigingen en

Nadere informatie

Voor een goed verloop van de testprocedure is de medewerking van uw basisschool noodzakelijk.

Voor een goed verloop van de testprocedure is de medewerking van uw basisschool noodzakelijk. Aan: Scholen voor primair onderwijs in de gemeente Arnhem t.a.v. directies, groepsleraren groep 7 en 8 en interne begeleiders Ter kennisname: scholen voor vmbo en praktijkonderwijs in de gemeente Arnhem

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN PASSEND ONDERWIJS

COMMUNICATIEPLAN PASSEND ONDERWIJS COMMUNICATIEPLAN PASSEND ONDERWIJS SWV VO/VSO 31.02 'Communicatie is het scheppen van gemeenschappelijke betekenis (Gisela Redeker, hoogleraar communicatie) Conceptversie 2 17-03-2014 Communicatieplan

Nadere informatie

Passend Onderwijs. Scholen verantwoordelijk voor alle leerlingen in een regio Nieuw onderwijsstelsel voor regulier én speciaal onderwijs

Passend Onderwijs. Scholen verantwoordelijk voor alle leerlingen in een regio Nieuw onderwijsstelsel voor regulier én speciaal onderwijs Maart 2012 1e Op 1 augustus 2013 wordt naar verwachting het nieuwe onderwijsstelsel ingevoerd. Het wetsvoorstel is op 6 en 8 maart behandeld in de Tweede Kamer. Daarna moet het voorstel nog door de Eerste

Nadere informatie

De nieuwe naam voor ZML Noordoost Brabant

De nieuwe naam voor ZML Noordoost Brabant De nieuwe naam voor ZML Noordoost Brabant Beter voor nu, beter voor later Niet alle kinderen in deze wereld vinden even makkelijk hun weg. Deze kinderen hebben extra begeleiding en zorg nodig om hun eigen

Nadere informatie

spoorzoeken en wegwijzen

spoorzoeken en wegwijzen spoorzoeken en wegwijzen OVERZICHT OPLEIDINGEN OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP Opbrengstgericht leiderschap Opbrengstgericht werken en opbrengstgericht leiderschap zijn termen die de afgelopen jaren veelvuldig

Nadere informatie

Gelet op artikel 2 van de Experimentenwet onderwijs en artikel 4:81 van de Algemene Wet Bestuursrecht; ;

Gelet op artikel 2 van de Experimentenwet onderwijs en artikel 4:81 van de Algemene Wet Bestuursrecht; ; Beleidsregel van de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media van, nr. PO/1290099, houdende regels voor experimenten samenwerking regulier - en speciaal onderwijs (Beleidsregel experimenten

Nadere informatie

Ondernemend werken in welzijnsorganisaties

Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als

Nadere informatie

Begrippenlijst (passend) onderwijs (bron:

Begrippenlijst (passend) onderwijs (bron: Begrippenlijst (passend) onderwijs (bron: www.steunpuntpassendonderwijs.nl) Ambulante begeleiding Hulp van leerkrachten uit het speciaal (basis)onderwijs voor kinderen met een beperking, die naar een gewone

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 21 860 Weer samen naar school Nr. 63 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAPPEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Werken aan kwaliteit oog voor onderwijs in de 21e eeuw

Werken aan kwaliteit oog voor onderwijs in de 21e eeuw inspireren motiveren realiseren Werken aan kwaliteit oog voor onderwijs in de 21e eeuw primair onderwijs Klassewijzer BV Lageweg 14c 9698 BN Wedde T 0597-464483 www.klassewijzer.nl info@klassewijzer.nl

Nadere informatie

Toelichting op de veranderingen in de kengetallen van samenwerkingsverbanden primair onderwijs

Toelichting op de veranderingen in de kengetallen van samenwerkingsverbanden primair onderwijs Toelichting op de veranderingen in de kengetallen van samenwerkingsverbanden primair onderwijs Mei 2014 1. Inleiding In februari hebt u kengetallen van uw samenwerkingsverband ontvangen. Deze waren gebaseerd

Nadere informatie

Aannamebeleid Emile Weslyschool Maastricht

Aannamebeleid Emile Weslyschool Maastricht Aannamebeleid Emile Weslyschool Maastricht In werking vanaf 1 augustus 2014 Samen aan de slag voor de beste onderwijsplek voor uw kind! Aannamebeleid EWS, J.D. Pagina 1 Inleiding Vanaf 1 augustus 2014

Nadere informatie

Team passend onderwijs wat is het, hoe werkt het?

Team passend onderwijs wat is het, hoe werkt het? Team passend onderwijs wat is het, hoe werkt het? werkgroep bundelen van expertise, 25 mei 2012 Aanleiding voor een team passend onderwijs Passend onderwijs betekent dat iedere leerling het onderwijs en

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel

Schoolondersteuningsprofiel Inhoudsopgave Schoolondersteuningsprofiel 04NS00 Christelijke Montessorischool Toelichting... 3! DEEL I! INVENTARISATIE... 6! 1! Typering van de school... 7! 2! Kwaliteit basisondersteuning... 7! 3! Basisondersteuning...

Nadere informatie

Concrete aanpak van (dreigend) thuiszitten:

Concrete aanpak van (dreigend) thuiszitten: Concrete aanpak van (dreigend) thuiszitten: dit is wat wij doen > Bundeling van krachten Activiteiten Passend onderwijs zonder thuiszitters een illusie? Wij denken van niet. Of eigenlijk weten we dat wel

Nadere informatie

AWBZ in het onderwijs: Ministeries laten kinderen, ouders en scholen nog steeds bungelen.

AWBZ in het onderwijs: Ministeries laten kinderen, ouders en scholen nog steeds bungelen. LVC3 Nieuwsbulletin in samenwerking met de WEC Raad. Nieuwsbulletin 28 mei 2009. Landelijke Vereniging Cluster 3, postbus 222, 3500 AE Utrecht, T: 030 2769913, E: info@lvc3.nl AWBZ in het onderwijs: Ministeries

Nadere informatie

De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Nadere informatie

De lat omhoog. wetgeving kwaliteit (v)so. Marjan Zandbergen OCW

De lat omhoog. wetgeving kwaliteit (v)so. Marjan Zandbergen OCW De lat omhoog wetgeving kwaliteit (v)so Marjan Zandbergen OCW Onderwerpen Introductie; Doel; Inhoud wetgeving; Flankerend Beleid. Introductie Het grootste gevaar voor menigeen onder ons is niet dat de

Nadere informatie

Actieplan Veilige School 2015-2018

Actieplan Veilige School 2015-2018 Actieplan Veilige School 2015-2018 Inleiding De actieplannen Veilige School 1 van de afgelopen jaren hebben er voor gezorgd dat het onderwerp veiligheid goed op de kaart van het Haagse onderwijs staat.

Nadere informatie

leerlingen iedere school die is aangesloten bij het Samenwerkingsverband werkt volgens de kernwaarden (zie verderop).

leerlingen iedere school die is aangesloten bij het Samenwerkingsverband werkt volgens de kernwaarden (zie verderop). Visiedocument 1. Inleiding Het Samenwerkingsverband V(S)O Duin- en Bollenstreek is een stichting waarbij 8 schoolbesturen zijn aangesloten met totaal 19 vestigingen van de scholen voor voortgezet onderwijs

Nadere informatie

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK DR. HERDERSCHEESCHOOL VOOR SO/VSO-ZMLK

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK DR. HERDERSCHEESCHOOL VOOR SO/VSO-ZMLK RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK DR. HERDERSCHEESCHOOL VOOR SO/VSO-ZMLK School : Dr. Herderscheeschool voor so/vso-zmlk Plaats : Almelo BRIN-nummer : 19QO Onderzoeksnummer : 92020 Datum schoolbezoek : 16 januari

Nadere informatie

In deze nieuwsbrief. Uitgelicht. 'Geen populaire boodschap, maar wel noodzakelijk' NIEUWSBRIEF. Simone Walvisch: Uitgelicht. Uitgelichte bijeenkomsten

In deze nieuwsbrief. Uitgelicht. 'Geen populaire boodschap, maar wel noodzakelijk' NIEUWSBRIEF. Simone Walvisch: Uitgelicht. Uitgelichte bijeenkomsten NIEUWSBRIEF Nummer 139 - September 2016 In deze nieuwsbrief Uitgelicht Uitgelichte bijeenkomsten Nieuws Nieuw op mijn.poraad.nl Vraag van de week Agenda In de media Uitgelicht Feedback op uw financieel

Nadere informatie

Aan de slag met het. Leren Inhoud Geven

Aan de slag met het. Leren Inhoud Geven Aan de slag met het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven Het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven is een handvat om de dialoog te voeren over de ontwikkeling naar een lerende organisatie. Door hierover

Nadere informatie

BOOR speciaal, speciaal BOOR VERANTWOORDEN

BOOR speciaal, speciaal BOOR VERANTWOORDEN STRATEGISCH BELEIDSPLAN SO /VSO Stichting BOOR BOOR speciaal, speciaal BOOR en VERANTWOORDEN BOOR speciaal,speciaal BOOR Kernopdracht (koers) Kernwaarden Kwaliteit van de koers Onderwijsconcept Ondersteunende

Nadere informatie

Preventieve Ambulante Begeleiding

Preventieve Ambulante Begeleiding Preventieve Ambulante Begeleiding 1. Wat is Preventieve Ambulante Begeleiding Preventieve Ambulante Begeleiding is een kortdurende dienstverlening in de vorm van ondersteuning en advisering door een ambulant

Nadere informatie

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Stimuleringsproject LOB in het mbo Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Visie ontwikkelen in regionale inspiratiebijeenkomsten Wat verstaan we eigenlijk onder loopbaanoriëntatie en -begeleiding

Nadere informatie

Doorontwikkeling ondersteuningsplan

Doorontwikkeling ondersteuningsplan Doorontwikkeling ondersteuningsplan Inleiding Het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband PO Duin- en Bollenstreek is geschreven voor de periode 2014/2018 en legt de basis voor de invoering van

Nadere informatie

Tekst: Anita Michgelsen, Magda van der Wulp & Alyce Zandbergen

Tekst: Anita Michgelsen, Magda van der Wulp & Alyce Zandbergen De intern begeleider is een belangrijke professional als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs. Je bent de spil in de ondersteuning van leraren bij de begeleiding van hun leerlingen en hebt, afhankelijk

Nadere informatie

Curriculum in beweging

Curriculum in beweging Curriculum in beweging SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Strategische Agenda SLO 2017-2020 Curriculum in beweging De afgelopen twee jaar is een breed, landelijk debat gevoerd over een

Nadere informatie

Voor wie is de Week van passend onderwijs bedoeld?

Voor wie is de Week van passend onderwijs bedoeld? Ongetwijfeld heeft iedereen wel eens de term PASSEND ONDERWIJS voorbij zien komen. Samenwerkingsverbanden, schoolbesturen en scholen zijn al een aantal jaar druk bezig alles vorm te geven zoals het in

Nadere informatie

Werken aan onderwijskwaliteit. Referentieniveaus Taal. Mienke Droop, Heleen Strating, EN Gert Gelderblom, PO-Raad

Werken aan onderwijskwaliteit. Referentieniveaus Taal. Mienke Droop, Heleen Strating, EN Gert Gelderblom, PO-Raad Werken aan onderwijskwaliteit met de Referentieniveaus Taal Mienke Droop, Heleen Strating, EN Gert Gelderblom, PO-Raad Taal Invoeren van referentieniveaus leidt tot verlaging van het niveau, omdat men

Nadere informatie

samenwerkingsverband primair onderwijs Communicatieplan Stichting Passenderwijs Datum: november 2014 Versie: 4.0 Stichting Passenderwijs

samenwerkingsverband primair onderwijs Communicatieplan Stichting Passenderwijs Datum: november 2014 Versie: 4.0 Stichting Passenderwijs samenwerkingsverband primair onderwijs Communicatieplan Stichting Passenderwijs Datum: november 2014 Versie: 4.0 Stichting Passenderwijs 1 Communicatieplan In onderstaand communicatieplan staat beschreven

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 31 497 Passend onderwijs Nr. 56 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Jaarverslag : AB-Dienst Parkschool Sittard

Jaarverslag : AB-Dienst Parkschool Sittard Jaarverslag : AB-Dienst Parkschool Sittard Schooljaar 2009-2010 1 Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1 Ambulante Begeleiding binnen de Parkschool en Visie. Hoofdstuk 2 Deelnemende leerlingen en scholen.

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 11BF00 De Mienskip

Schoolondersteuningsprofiel. 11BF00 De Mienskip Schoolondersteuningsprofiel 11BF00 De Mienskip Inhoudsopgave Inhoud Toelichting... 4 DEEL I INVENTARISATIE... 7 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 8 3 Basisondersteuning...

Nadere informatie

filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/)

filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/) SLO oktober 2009 filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/) Achtergrond Nederland heeft een goed onderwijssysteem. Maar, er is maatschappelijke zorg over de kwaliteit van het reken- en taalonderwijs.

Nadere informatie

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK BASISSCHOOL DE TROUBADOUR

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK BASISSCHOOL DE TROUBADOUR RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK BASISSCHOOL DE TROUBADOUR School : Basisschool De Troubadour Plaats : Arnhem BRIN-nummer : 04QY Onderzoeksnummer : 79475 Datum schoolbezoek : 1 juni 2006 Datum vaststelling

Nadere informatie

Memorie van antwoord passend onderwijs

Memorie van antwoord passend onderwijs Memorie van antwoord passend onderwijs Samenvatting Door beleidsmedewerker Simone Baalhuis van VOS/ABB Algemeen Samenwerking met jeugdzorg De wetsvoorstellen inzake het nieuwe jeugdstelsel en passend onderwijs

Nadere informatie

DEEL 5: Implementatietips voor de schoolleider en de leerkracht

DEEL 5: Implementatietips voor de schoolleider en de leerkracht Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 5: Implementatietips voor de schoolleider en de leerkracht Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente

Nadere informatie

Bekostiging van residentiële leerlingen

Bekostiging van residentiële leerlingen Bekostiging van residentiële leerlingen Een aantal leerlingen verblijft in een residentiële instelling. Dit betreft enerzijds gesloten instellingen: Justitiële Jeugdinrichting (JJI) en Gesloten Jeugdzorg

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 32 396 Wijziging van de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra, de Wet op het voortgezet onderwijs, de Wet educatie en beroepsonderwijs,

Nadere informatie

De ambulant begeleider heeft als eerste zorg het welbevinden van de leerling binnen het regulier onderwijs

De ambulant begeleider heeft als eerste zorg het welbevinden van de leerling binnen het regulier onderwijs 1 Wat is ambulante begeleiding? Ambulante begeleiding is ondersteuning van het speciaal onderwijs aan het regulier onderwijs. Met ambulante begeleiding kunnen leerlingen met een cluster 4 indicatie regulier

Nadere informatie

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het

Nadere informatie

SAMENVATTING WETSVOORSTEL PASSEND ONDERWIJS EN MEMORIE VAN TOELICHTING november 2011

SAMENVATTING WETSVOORSTEL PASSEND ONDERWIJS EN MEMORIE VAN TOELICHTING november 2011 SAMENVATTING WETSVOORSTEL PASSEND ONDERWIJS EN MEMORIE VAN TOELICHTING november 2011 In deze samenvatting wordt eerst een overzicht gegeven van de algemene veranderingen in het onderwijsstelsel. Daarna

Nadere informatie

Passend Onderwijs in Friesland. hoe zit dat precies

Passend Onderwijs in Friesland. hoe zit dat precies Passend Onderwijs in Friesland hoe zit dat precies Passend Onderwijs is de nieuwe manier waarop in het onderwijs extra ondersteuning aan leerlingen met leer- of ontwikkelingsmoeilijkheden wordt gegeven.

Nadere informatie

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1 Onderwijskundig jaarplan Jaar: 2017-2018 School: Gbs Het Talent Schoolleider: W.Bos Datum: juni 2017 Laatst geactualiseerd: 8 juni 2017 Inleiding In ons jaarplan 2017-2018 geven we per onderdeel aan welke

Nadere informatie

Regeling rugzakleerlingen in het Passend Onderwijs

Regeling rugzakleerlingen in het Passend Onderwijs Onderwijsondersteuningsroute: Instroom van leerlingen met rugzak (concept versie 5 september 2013; ontwikkeld door de Werkgroep Passend Onderwijs Toewijzing Onderwijsondersteuning van Koers VO). - De onderwijsondersteuningsroute

Nadere informatie

Bezorg uw school een superteam! Een eigen zorg- en adviesteam: dichterbij dan u denkt

Bezorg uw school een superteam! Een eigen zorg- en adviesteam: dichterbij dan u denkt Bezorg uw school een superteam! Een eigen zorg- en adviesteam: dichterbij dan u denkt Een zorg- en adviesteam: een goede zet voor school, gezin én kind. Scholen in het (voortgezet) speciaal onderwijs kunnen

Nadere informatie

Leerlijnen Ontwikkeling volgen en onderwijs plannen aan de hand van leerlijnen met uw leerlingvolgsysteem. Driestar educatief T ALENT IN ONTWIKKELING

Leerlijnen Ontwikkeling volgen en onderwijs plannen aan de hand van leerlijnen met uw leerlingvolgsysteem. Driestar educatief T ALENT IN ONTWIKKELING Leerlijnen Ontwikkeling volgen en onderwijs plannen aan de hand van leerlijnen met uw leerlingvolgsysteem Driestar educatief T ALENT IN ONTWIKKELING O leerlijnen H a n d e l i n g s g e r i c h t w e r

Nadere informatie