(Mondelinge) Taal groep 2 (basis aanbod)

Transcriptie

1 (Mondelinge) Taal groep 2 (basis aanbod) Na te streven doelen Middelen organisatie, pedagogische en didactische aanpak Frequentie Luisteren 2.1 Luistert met aandacht naar de leerkracht en medeleerlingen als zij in de groep iets vertellen 2.2 Voorspelt globaal waarover een verhaal zal gaan en het vervolg na deel van het verhaal 2.3 Toont dat het verhaal begrepen is met steun van illustraties 2.4 Onderscheidt met behulp van picto s hoofdcomponenten van een verhaal (wie, wat, waar) 2.5 Luistert gericht naar een korte voorgelezen tekst (beantwoordt een vooraf gestelde luistervraag) 2.6 Voert na het luisteren naar een instructieve tekst de genoemde handeling uit (versje met gebaren, spelregels, weten wat je moet doen als luisterdoel) 2.7 Beantwoordt met behulp van leerkracht vragen over een tekst of geeft dit weer (naspelen, tekening, stripverhaal ordenen) 2.8 Stelt vragen over een tekst om beter te begrijpen wat er bedoeld wordt (Is poes boos?) 2.9 Geeft aan wat hij van een gesproken tekst vindt Spreken 2.10 Doet met behulp van gerichte vragen verslag van gebeurtenissen buiten hier en nu 2.11 Maakt gebruik van constructies die volgorde aangeven (toen, daarna) 2.12 Drukt gevoelens of een mening uit 2.13 Vertelt spontaan of gevraagd over onderwerpen die hem bezighouden 2.14 Vertelt gestructureerd over een gebeurtenis of ervaring door opbouw en verbanden aan te geven met behulp van visueel ondersteunend materiaal (logische reeks plaatjes leggen van een verhaal) 2.15 Vertelt een voorgelezen verhaal na met behulp van illustraties 2.16 Geeft instructie (voor een spelletje) 2.17 Vraagt en geeft informatie over activiteiten in de groep aan de leerkracht en medeleerlingen Sociaal taalgebruik 2.18 Neemt een aanbod beleefd aan of slaat het af (ja/nee dank u) 2.19 Gebruikt de aanspreekvorm u of jij in de juiste situatie De taalontwikkeling en de sociaal emotionele ontwikkeling samen bepalen hoofdzakelijk of uw kind communicatief redzaam is. In dit deel van het plan wordt met name het talig vermogen beoordeeld en geoefend om de kwaliteit van de taal op een zo hoog mogelijk niveau te krijgen. Daarnaast wordt er ook geoefend om met de eventueel beperkte taalkwaliteit op een zo hoog mogelijk niveau aan de communicatie deel te nemen (bijv hulpvragen, ook al kun je dat niet in mooie volzinnen). Bij het sociaal-emotionele ontwikkelingsplan wordt vooral naar de intentie en het omgaan met de frustratie die gevolg kan zijn van een beperkte taalontwikkeling gekeken. Middelen: Met Woorden in de Weer van Verhallen & Verhallen voor het aanleren van nieuwe scripts en stimulering van de conceptvorming. Woorden worden geselecteerd m.b.v. de BAK-lijst groep 2 Mondelinge taal lessen volgens methodiek Taalgroepjes Auditieve vaardigheidstraining via methodiek van Klankgroepjes Organisatie: Leerkracht en logopedist bespreken 2x per jaar de lange termijndoelen en bekijken welke doelen voor de komende periode aan bod moeten komen en evalueren die. Leerkracht en logopedist stellen per thema de korte termijndoelen en activiteiten vast en evalueren die. Taalgroepjes en Klank worden in drie kleine roulerende groepjes gegeven o.l.v. leerkracht, logopedist en assistent. Semantisering van nieuwe woorden gebeurt klassikaal Consolidering gebeurt klassikaal en in de Taalgroepjes Elk kind krijgt indirecte of directe logopedische behandeling Naast de reguliere pedagogische en didactische aanpak is er extra aandacht voor: Gebruik dagritmes e.d. Gebruik luisterspelletjes voor de stimulering van de 3 keer per week min. Taalgroepjes 3 keer per week min. Klank

2 2.20 Voert een eenvoudig telefoongesprek met bekenden 2.21 Nodigt iemand in een één-op-één gesprek uit 2.22 Vervult zowel de rol van luisteraar als spreker in een gesprek 2.23 Neemt initiatieven in een één-op-één gesprek 2.24 Neemt actief deel aan gesprekken in kleine en grote groepen 2.25 Laat een ander uitspreken Woordenschat 2.26 Breidt zijn woordenschat uit met woorden voor een taalniveau van 5/6 jaar 2.27 Breidt zijn woordenschat met begrippen voor beginnende geletterdheid en beginnende gecijferdheid 2.28 Wijst het juiste plaatje aan na omschrijving van een woord 2.29 Beschrijft de juiste betekenis van de aangeboden woorden 2.30 Gebruikt aangeboden woorden actief tijdens de taalles (met correct gebruik van de lidwoorden) 2.31 Gebruikt de aangeboden woorden actief buiten de taalles (met correct gebruik van de lidwoorden) 2.32 Werkt in tweetallen met woordvelden of woordwebben onder begeleiding van de leerkracht luistervaardigheid. Visualiseren van leerstappen en leerstof Gebruik van overzichtelijk, visueel rustig lesmateriaal Expliciete instructie Naast reguliere leerkrachtvaardigheden is er extra aandacht voor dat de leerkracht: zorgt dat zijn/haar mondbeeld goed te zien is duidelijk en langzaam spreekt mondelinge informatie opdeelt in stukjes en/of herhaalt veel veilige en uitnodigende spreeksituaties creëert werkt met de VAT-principes: taal volgen, aanpassen, toevoegen pogingen tot communicatie positief beantwoordt handelen van zichzelf en het kind veel verwoordt voorwerpen en gebeurtenissen om zich heen benoemt emoties van zichzelf en het kind benoemt alertheid, luistergerichtheid en het op gang houden van gesprek stimuleert en ondersteunt structuur aanbrengt in verhalen van het kind door samen te vatten en daarbij goede (gecorrigeerde) taal terug te geven natuurlijke gebaren en Nederlands met gebaren gebruikt

3 Beginnende geletterdheid groep 2 (basis aanbod ) Na te streven Middelen organisatie, pedagogisch en didactische aanpak frequentie Basisaanbod Temporele ordening 2.1. Wijst een bepaalde letterpositie in een woord aan (een kruisje zetten in het hok waar je de letter hoort) 2.2. Benoemt de eerste klank van een woord Leesonderwijs: LIST (Lezen IS Top/ Lees interventieproject in scholen met totaalaanpak) Laag 1 ( basis, voor alle kinderen ) 2.3. Benoemt de laatste klank van een woord Interactief voorlezen Auditieve discriminatie 2.4. Rijmt op een één lettergrepige woord (bus kus) Creatief schrijven 2.5. Onderscheidt verschillende klanken (fonemen) binnen een woord 2.6. Onderscheidt de veranderende klank in wisselrijtjes (slechts één klank verandert) Letters en Leeshandeling 2.7. Hoort het verschil tussen lange en korte woorden hieronder vallen o.a. Visuele discriminatie 2.8. Herkent een bepaalde letter tussen (gelijke en andere) letters en in woorden Taalgroepjes (gering verschil) Visuele analyse Klankgroepjes 2.9. Herkent grafemen (tekens) van een woord in een rij losse grafemen (kan het juiste grafeem omcirkelen) Deelt een woord op in losse grafemen (tekens) Leesbegrippen Kent de begrippen: daarna, ervoor, volgende, erachter, eerste, tweede, Laag 2 ( intensief) pre- teaching, re-teaching In overleg met de IB-er n.a.v. observatie. klank, letter Gebruikt de begrippen: woord, zin, regel en bladzijde Voorlezen in een kleine groep: Het boek uit laag 1 wordt Auditieve synthese nogmaals voorgelezen Voegt lettergrepen samen tot een nieuw woord Voegt woorden samen tot een zin Creatief schrijven Klank-teken koppeling kennis van 15 letters (basispakket klanken: s, k, n, p, m, t, g/ch, b, v, f, aa, oo, ee, uu, a, o, i, e, u) Koppelt het juiste foneem (klank) aan het waargenomen grafeem (teken). Dagboek maken met een kind. Het kind reageert schriftelijk op de aangeleverde informatie d.m.v. tekenen en schrijven. (met bekende grafemen) Koppelt aan elk grafeem (teken) het juiste foneem (klank) Lees en schrijfmotivatie Ziet/ervaart taal als een communicatie- en expressiemiddel waarmee je dagelijks omgaat Laag 3 (zeer intensief ) Voorschotbenadering In overleg met de IB-er n.a.v de toetsresultaten ( zie Smits en Braams, 2006 ) Vanaf januari gr Kent de leesrichting Observatie doelen Bekijkt uit zichzelf met regelmaat een (digitaal)(prenten) boek of tijdschrift Pedagogisch didactisch handelen Is graag actief bezig in de lees/schrijfhoek met lezen en schrijven/heeft De leerkracht leest interactief en enthousiast voor. plezier in het lezen en schrijven van briefjes, woorden, letters Leerkracht schrijft en spreekt simultaan. 3x 15 min per dag 3x per week maximaal 10 minuten per keer 3x 10 minuten per dag 3x per week 20 minuten 3x per week 15 minuten 3x per week maximaal 15 minuten per keer 3x per week maximaal 5 minuten per keer 3x per week 15 minuten.

4 2.23. Praat over teksten Vertelt wat hij van een verhaal of andere tekst vindt/waardeert een tekst Specifiek aanbod in een betekenisvolle context Kent de betekenis van een punt De leerkracht weet de kinderen te interesseren voor boeken en schrift. Er zijn voldoende boeken en schrijfmaterialen in de klas aanwezig. In alle klassen is een lettermuur aanwezig. De leerkracht heeft hoge verwachtingen van de kinderen.

5 Beginnende geletterdheid groep 2 (gevorderd aanbod) Na te streven Middelen organisatie, pedagogisch en didactische aanpak frequentie Gevorderd aanbod is een stukje van groep 3 AVI start 3.1 Wijst gevraagde letters aan 3.2 Benoemt aangewezen letters 3.3 Kan de elementaire leeshandeling toepassen 3.4 Herkent direct de lidwoorden de, het en een 3.5 Herkent simpele woorden, zoals jos, rik, dik Leesonderwijs: LIST (Lezen IS Top/ Lees interventieproject in scholen met totaalaanpak) Starten met aanvankelijk leesonderwijs Ruimte bieden aan het lezen door kinderen die daar aan toe zijn. Pedagogisch didactisch handelen De leerkracht leest interactief en enthousiast voor Leerkracht schrijft en spreekt simultaan. De leerkracht weet de kinderen te interesseren voor boeken en schrift. Er zijn voldoende boeken en schrijfmaterialen in de klas aanwezig. In alle klassen is een lettermuur aanwezig. De leerkracht heeft hoge verwachtingen van de kinderen. Aanvullende en/of vervangende activiteiten bij het basisaanbod

6 Beginnende gecijferdheid groep 2 (basis aanbod) Na te streven Middelen organisatie, pedagogisch en didactische aanpak frequentie Ordenings-begrippen begrijpen en hanteren Middelen: 1 uur 15 min. per week 2.1 Begrijpt (passief) binnen een aansprekende context wat bedoeld wordt met hoeveelheid begrippen als alle, geen, niets, veel, weinig, meer, minder, evenveel Schatkist rekenen Rekenrijk 1/2 handboek Als speciale kleuter tel je ook mee. 2.2 Hanteert (actief) hoeveelheidbegrippen als alle, geen, niets,veel, Ontwikkelingsmateriaal weinig Werklessen 2.3 Gaat binnen een context (actief) om met begrippen als eerste, Kringactiviteiten laatste, middelste, naast, Ontwikkelings materiaal 2.4 Begrijpt (passief) wat binnen een aansprekende context bedoeld (reken)materiaal wordt met begrippen als lang, kort, breed, smal, hoog, laag, dik, dun, nat, droog, voor,achter, zwaar, licht Spelletjes Wiskundige symbolen, schema s en modellen begrijpen en hanteren 2.5 Begrijpt dat een aantal gerepresenteerd kan worden door vervangers van concrete objecten (vingers, turfstreepjes, blokjes) 2.6 Begrijpt dat een hoeveelheid gerepresenteerd kan worden door Cijfersymbolen Tellen, plaatsen van getallen op de getallenlijn 2.7 Telt voorwerpen synchroon tot 10 (noemt bij elk object het juiste telwoord) 2.8 Noemt als voorwerpen geteld zijn bij de navraag hoeveel er zijn het juiste aantal (resultatief tellen) 2.9 Telt dóór vanaf een willekeurig getal in de telrij tot tenminste 10 (eventueel ondersteund met concreet materiaal als blokjes in een doosje) Hoeveelheidbesef, inzicht in getalstructuur 2.10 Overziet hoeveelheden tot vier ineens zonder te tellen (een stoel met vier poten, je hebt twee benen, klavertje van drie) 2.11 Weet hoeveel voorwerpen er zijn nadat een hoeveelheid geteld is en houdt dit ook even vast (hoeveel waren het ook al weer?) Optellen en aftrekken 2.12 Zegt in betekenisvolle (eventueel uitgespeelde) contextsituatie bij aantallen tot 10 wat er gebeurt als één erbij komt en één eraf gaat (of één meer of één minder) 2.13 Begrijpt in betekenisvolle context een eenvoudig optel- of aftrekprobleempje onder de 10 en lost dit op binnen deze context Handig rekenen 2.14 Legt kleine hoeveelheden tot 5 zo neer dat handig geteld kan worden Alle daagse situaties worden ingezet om bezig te zijn met tellen en aspecten van getalbegrip. Er worden dagelijks rekenspelletjes, telliedjes, telrijmpjes, en raadspelletjes gedaan. Tijdens thema s worden er hoeken gecreëerd waar kinderen ook bezig kunnen zijn met zaken als getalbegrip, symbolen, meten etc. (soorten hoeken die aanbod komen: winkeltje, weeghoek, telhoek etc). Er worden prentenboeken ingezet met telverhaaltjes en de cijfers zijn terug te vinden in de klas. Vanaf groep 1 wordt de leerling structureel, doelgericht en intentioneel gestimuleerd om te komen tot het leren van ordeningsbegrippen, symbolen, tellen, getalbegrip, ruimtelijke oriëntatie, meten en meten van tijd. Er wordt gebruik gemaakt van de natuurlijke nieuwsgierigheid van de leerling.

7 2.15 Legt bij het vergelijken van kleine hoeveelheden de voorwerpen zo neer dat handig vergeleken kan worden Ruimtelijke oriëntatie en ruimtelijk redeneren 2.16 Construeert vanuit aanwijzingen en voorbeelden iets ruimtelijks met papier (zoals een doosje, hoedje, bootje) 2.17 Benoemt waar iets zich bevindt (voor, achter, onder, boven, dichtbij, ver weg) 2.18 Bouwt iets eenvoudigs na met blokjes Maakt bij het vouwen (van grondvormen zoals hierboven) voorwerpen als huis, envelop, vlieger Meten van lengte, inhoud, gewicht, oppervlakte 2.19 Vergelijkt op het oog of via overgieten twee inhouden (weet daarbij waar meer of minder in past) 2.20 Vergelijkt twee voorwerpen op gewicht; weet daarbij dat je bij het vergelijken van gewichten in tegenstelling tot het vergelijken van lengten niet alleen af kunt gaan op de grootte van iets Meten van tijd 2.21 Kent begrippen: 'duurt lang' en 'duurt kort' 2.22 Begrijpt de betekenis van op tijd moeten zijn en te laat komen 2.23 Begrijpt dat er een relatie tussen klok en tijd is 2.24 Begrijpt aan de hand van een 'activiteitentijdbalk' (met plaatjes, foto's van vaste gebeurtenissen) dat er een vaste volgorde is in dagen van de week Geldrekenen 2.25 Betaalt tijdens winkeltje spelen bedragen tot 5 euro met losse euro's 2.26 Weet dat er losse euro's en munten van 2 euro's zijn en weet daarbij dat 2- euromunten meer waard zijn dan 1-euromunten

8 Beginnende gecijferdheid groep 2 (gevorderd aanbod) Na te streven Middelen organisatie, pedagogisch en didactische aanpak frequentie Ordenings-begrippen begrijpen en hanteren Middelen: 1 uur 15 min. per week 2.1 Begrijpt (passief) binnen een aansprekende context wat bedoeld wordt met hoeveelheid begrippen als alle, geen, niets, veel, weinig, meer, minder, evenveel Schatkist rekenen Rekenrijk 1/2 handboek Als speciale kleuter tel je ook mee. 2.2 Hanteert (actief) hoeveelheidbegrippen als alle, geen, niets,veel, Ontwikkelingsmateriaal weinig Werklessen 2.3 Gaat binnen een context (actief) om met begrippen als eerste, Kringactiviteiten laatste, middelste, naast, Ontwikkelings materiaal 2.4 Begrijpt (passief) wat binnen een aansprekende context bedoeld (reken)materiaal wordt met begrippen als lang, kort, breed, smal, hoog, laag, dik, dun, nat, droog, voor,achter, zwaar, licht Spelletjes Wiskundige symbolen, schema s en modellen begrijpen en hanteren 2.5 Begrijpt dat een aantal gerepresenteerd kan worden door vervangers van concrete objecten (vingers, turfstreepjes, blokjes) 2.6 Begrijpt dat een hoeveelheid gerepresenteerd kan worden door Cijfersymbolen Tellen, plaatsen van getallen op de getallenlijn 2.7 Telt voorwerpen synchroon tot 10 (noemt bij elk object het juiste telwoord) 2.8 Noemt als voorwerpen geteld zijn bij de navraag hoeveel er zijn het juiste aantal (resultatief tellen) 2.9 Telt dóór vanaf een willekeurig getal in de telrij tot tenminste 10 (eventueel ondersteund met concreet materiaal als blokjes in een doosje) Hoeveelheidbesef, inzicht in getalstructuur 2.10 Overziet hoeveelheden tot vier ineens zonder te tellen (een stoel met vier poten, je hebt twee benen, klavertje van drie) 2.11 Weet hoeveel voorwerpen er zijn nadat een hoeveelheid geteld is en houdt dit ook even vast (hoeveel waren het ook al weer?) Optellen en aftrekken 2.12 Zegt in betekenisvolle (eventueel uitgespeelde) contextsituatie bij aantallen tot 10 wat er gebeurt als één erbij komt en één eraf gaat (of één meer of één minder) 2.13 Begrijpt in betekenisvolle context een eenvoudig optel- of aftrekprobleempje onder de 10 en lost dit op binnen deze context Handig rekenen 2.14 Legt kleine hoeveelheden tot 5 zo neer dat handig geteld kan worden Alle daagse situaties worden ingezet om bezig te zijn met tellen en aspecten van getalbegrip. Er worden dagelijks rekenspelletjes, telliedjes, telrijmpjes, en raadspelletjes gedaan. Tijdens thema s worden er hoeken gecreëerd waar kinderen ook bezig kunnen zijn met zaken als getalbegrip, symbolen, meten etc. (soorten hoeken die aanbod komen: winkeltje, weeghoek, telhoek etc). Er worden prentenboeken ingezet met telverhaaltjes en de cijfers zijn terug te vinden in de klas. Vanaf groep 1 wordt de leerling structureel, doelgericht en intentioneel gestimuleerd om te komen tot het leren van ordeningsbegrippen, symbolen, tellen, getalbegrip, ruimtelijke oriëntatie, meten en meten van tijd. Er wordt gebruik gemaakt van de natuurlijke nieuwsgierigheid van de leerling.

9 2.15 Legt bij het vergelijken van kleine hoeveelheden de voorwerpen zo neer dat handig vergeleken kan worden Ruimtelijke oriëntatie en ruimtelijk redeneren 2.16 Construeert vanuit aanwijzingen en voorbeelden iets ruimtelijks met papier (zoals een doosje, hoedje, bootje) 2.17 Benoemt waar iets zich bevindt (voor, achter, onder, boven, dichtbij, ver weg) 2.18 Bouwt iets eenvoudigs na met blokjes Maakt bij het vouwen (van grondvormen zoals hierboven) voorwerpen als huis, envelop, vlieger Meten van lengte, inhoud, gewicht, oppervlakte 2.19 Vergelijkt op het oog of via overgieten twee inhouden (weet daarbij waar meer of minder in past) 2.20 Vergelijkt twee voorwerpen op gewicht; weet daarbij dat je bij het vergelijken van gewichten in tegenstelling tot het vergelijken van lengten niet alleen af kunt gaan op de grootte van iets Meten van tijd 2.21 Kent begrippen: 'duurt lang' en 'duurt kort' 2.22 Begrijpt de betekenis van op tijd moeten zijn en te laat komen 2.23 Begrijpt dat er een relatie tussen klok en tijd is 2.24 Begrijpt aan de hand van een 'activiteitentijdbalk' (met plaatjes, foto's van vaste gebeurtenissen) dat er een vaste volgorde is in dagen van de week Geldrekenen 2.25 Betaalt tijdens winkeltje spelen bedragen tot 5 euro met losse euro's 2.26 Weet dat er losse euro's en munten van 2 euro's zijn en weet daarbij dat 2- euromunten meer waard zijn dan 1-euromunten

10 Leren leren groep 2 (basis aanbod) Na te streven doelen Uw kind leert belangstelling hebben voor de wereld om zich heen, uw kind leert deze gemotiveerd onderzoeken en daarin taken uitvoeren, waarbij uw kind gebruik maakt van informatie, strategieën en vaardigheden en uw kind leert reflecteren op eigen handelen. Taakaanpak Luistert en kijkt naar de uitleg van een opdracht in een groepsinstructie Begint na de uitleg met zijn taak Geeft aan dat de taak klaar is (puzzel, werkblad) Pakt en ruimt materialen op Hulpvragen Wacht enkele minuten op hulp wanneer de leerkracht heeft aangegeven dat hij zo komt Wacht op zijn/haar beurt Zelfstandig doorwerken Probeert de taak nog een keer wanneer het de eerste keer niet lukt Lost een klein materiaalprobleem op zonder anderen te storen (papier vol, ander potlood nodig) Samenwerken Helpt uit eigen initiatief anderen bij het uitvoeren van een taak (even helpen tillen) Vraagt of hij mee mag spelen Reflectie op werk Vertelt wat hij die dag heeft gedaan (met hulp van picto s) Geeft tijdens een activiteit aan dat hij het (te) moeilijk vindt Middelen organisatie, pedagogisch en didactische aanpak Leren leren is geen apart vak. Het betreft het stimuleren van de werkhouding en taakaanpak van uw kind door de leerkracht. Ter bevordering van deze doelen werken we in alle klassen met enkele vaste afspraken: - Er zijn picto s in de klas waarop het dagrooster te zien is. - De klas is prikkelarm. - Er wordt gebruik gemaakt van een timetimer.. - Er wordt gebruik gemaakt van een stoplicht Taakaanpak Er wordt gebruik gemaakt van picto s waarop te zien is welk kring/beurtgedrag verwacht wordt (goed zitten, kijken naar de spreker, spreken als je de beurt hebt, vragen als je iets niet snapt etc). Hulpvragen De leerkracht stimuleert de kinderen op zijn/ haar beurt te wachten door hier afspraken over te maken. Dit wordt ondersteund door picto s en of de timetimer. Zelfstandig (door)werken Om te werken aan de opbouw van zelfstandig werken wordt in groep 1 en 2 gebruik gemaakt van een stoplicht. Met kleuren wordt gevisualiseerd of je de leerkracht of medeleerlingen om hulp mag vragen of niet. Reflectie op eigen werk Er is aandacht en ruimte van de leerkracht voor reflectie op eigen werkjes.

11 Sociaal-emotionele ontwikkeling groep 2 (basis aanbod ) Na te streven doelen Middelen organisatie, pedagogisch en didactische aanpak frequentie Zelfbeeld De leerlingen leren met gevoel voor zelfvertrouwen en zelfwaardering omgaan met de eigen mogelijkheden en grenzen en leren uiting geven aan eigen wensen, gevoelens en opvattingen. Jezelf presenteren Vraagt in verschillende situaties op een adequate manier aandacht Vertelt wat hij leuk vindt om te doen Vertelt een idee aan een medeleerling (nieuw spel, activiteit) Gaat adequaat om met gevoelens van trots Een keuze maken Maakt een keuze en blijft daarbij Geeft aan dat hij een andere keuze wil maken dan de ander (hij wil naar buiten, ik niet) Opkomen voor jezelf Zegt nee als hij iets niet wil Zoekt de leerkracht op om te vertellen dat hij niet mee mag doen Maakt aan de leerkracht duidelijk dat een ander onaardig tegen hem doet Vraagt hulp als het doen van een werkje alleen niet lukt Omgaan met je beperking/stoornis Geeft aan waar hij aan toe is (nieuwe taak aandurven) Geeft uiterlijke verschillen aan tussen hemzelf en andere kinderen (bril, groot) Sociaal gedrag De leerlingen leren naar algemeen geaccepteerde normen en waarden omgaan met anderen en leren samenwerken aan een gezamenlijke taak of gezamenlijk spel en leren omgaan met conflictsituaties. Ervaringen delen Vertelt wat hij die dag op school heeft meegemaakt (aan einde in kring) Neemt afscheid in verschillende situaties (tot straks, fijne vakantie) Deelt een soortgelijke ervaring met anderen (ik ben daar ook geweest) Luistert wanneer een medeleerling vertelt dat hij iets anders wil Herkent basale gevoelens bij zichzelf (verdriet, blijdschap, boosheid, angst) Aardig doen Troost iemand die bang of verdrietig is Helpt een ander als die daar om vraagt Geeft een compliment over iets dat een ander gemaakt heeft Feliciteert een ander met zijn verjaardag Houdt zich aan een afspraak met een medeleerling (samen met de blokken) De doelen staan los van de taalontwikkeling. Daar waar taal verwacht wordt (en waar staat vertelt gaat het niet om correct Nederlands. Non verbaal kan een kind ook iets vertellen.) De sociaal emotionele ontwikkeling en de taalontwikkeling samen bepalen hoofdzakelijk of uw kind sociaal communicatief redzaam is. Hulpvragen hoef je niet in een mooie volzin te uiten om toch begrepen te worden. Als je echter een ander niet kunt uitleggen wat je bedoelt,dan kan frustratie optreden. In dit deel van het plan wordt echter met name de intentie beoordeeld en geoefend en bij het mondelinge taalplan wordt vooral naar het talig vermogen gekeken. Daarnaast werken we twee weken per jaar aan het thema: Ik ben de moeite waard. Hier komt het omgaan met je beperking expliciet aan bod. 80 min

12 Omgaan met ruzie Luistert naar een ander als die sorry zegt Volgt het advies van de leerkracht op bij een meningsverschil Laat non-verbaal/ verbaal merken dat de ruzie voorbij is Uit zijn boosheid zonder anderen pijn te doen of materiaal kapot te maken Vertelt na een ruzie wat er gebeurd is Kalmeert bij boosheid na een aanwijzing van de leerkracht