Nederlandse economie in zicht

Transcriptie

1 Nederlandse economie in zicht Evenwichtiger groei Economisch Bureau Nederland 5 januari 5 Groei niet meer alleen afhankelijk van uitvoer Bijdrage aan BBP-groei in %-punten - - Uitvoer Part. consumptie Part. investeringen Overheidsbestedingen BBP - 4 5, ABN AMRO (ramingen) Economie: groei wordt steeds breder gedragen De groei van de Nederlandse economie wordt breder gedragen. Tijdens de recessie nam alleen de uitvoer toe. In gingen de investeringen meedoen en in de loop van 4 is ook de particuliere consumptie aangehaakt. De uitvoer kan dit jaar dankzij de sterkere groei van de wereldeconomie én de fors goedkopere euro wat harder groeien dan vorig jaar. Met name de rol van de binnenlandse bestedingen lijkt belangrijker te worden, vooral door de stijging van de particuliere consumptie. Mede daardoor kan de groei van de economie in 5 aantrekken naar ½%. Dankzij de fors gedaalde olieprijs zou de groei zelfs nog wat hoger kunnen uitvallen. De inflatie is vorig jaar afgenomen naar gemiddeld %. Dat heeft behalve met de zwakke economie te maken met de lage voedsel- en energieprijsinflatie. Voor dit jaar verwachten we een gemiddelde inflatie van zo n ¾%. Door het economisch herstel is aan de stijging van de werkloosheid in het voorjaar van 4 een eind gekomen. Voor dit jaar voorzien we door de aanhoudende en hogere economische groei een verdere langzame daling van de werkloosheid.

2 Nederlandse economie in zicht - Evenwichtiger groei - 5 januari 5 Nederlandse economie: groei wordt steeds breder gedragen Nico Klene Economie groeit verder De economische groei stoelt op een geleidelijk bredere basis. Een tijd lang moest de Nederlandse economie het alleen hebben van de uitvoer. Daarna begonnen de investeringen mee te doen en in de loop van 4 is ook de particuliere consumptie aangehaakt. Gemiddeld lijkt de consumptie in 4 nog heel licht te zijn afgenomen. Dat komt vooral door de sterke daling in het eerste kwartaal van vorig jaar. De investeringen, een andere component van de binnenlandse bestedingen, zijn echter toegenomen na twee jaren van flinke krimp. De uitvoer bleef toenemen, méér dan in de twee jaren ervoor. Dat gold trouwens ook voor de invoer. Al met al is de economie vorig jaar waarschijnlijk met zo n ¾% gegroeid. Herstel breder gedragen Bijdrage bestedingscomponenten aan BBP-groei in %-punten Uitvoer Bedrijfsinvesteringen Part. consumptie - Woninginvesteringen Overheidsbestedingen - BBP Bron: DNB en ABN AMRO (ramingen) Dankzij de sterkere groei van de wereldeconomie, die vooral kan worden toegeschreven aan het stevige economisch herstel in de VS, én dankzij de fors goedkopere euro zal de Nederlandse uitvoer dit jaar waarschijnlijk nog wat harder groeien dan vorig jaar. Verder lijkt met name de rol van de binnenlandse bestedingen dit jaar belangrijker te worden. Mede daardoor kan de groei van de economie aantrekken naar gemiddeld ½%. En dankzij de fors lagere olieprijs zou de groei zelfs nog wat hoger kunnen uitvallen. Omslag bij particuliere consumptie. Het meest in het oogt springt het herstel van de consumptie van gezinnen. In de periode 9- zijn deze met gemiddeld % per jaar gekrompen. In bedroeg de krimp zelfs ½%. De terugval bij deze bestedingen heeft onder meer te maken met de daling van het reëel beschikbaar inkomen van gemiddeld ½% per jaar. In daalde dit inkomen nog met bijna %. Er was simpelweg dus minder geld te besteden. Euro is goedkoper geworden % j-o-j 4 Reëel effectieve koers NL (l.a.) US dollar per euro (r.a.) In de reëel effectieve wisselkoers zijn tevens inflatieverschillen tussen Nederland en zijn handelspartners meegenomen Daarnaast zijn de huizenprijzen stevig gedaald. Ook dit vermogensverlies heeft de bestedingen onder druk gezet. Tegelijk zagen we dat het consumentenvertrouwen tot ongekende dieptes wegzakte. Geen wonder dat de consument zijn uitgaven nóg verder terugschroefde dan je op basis van de inkomensontwikkeling zou verwachten. Inmiddels is daar verandering in gekomen. Sinds afgelopen voorjaar liggen de huizenprijzen weer op een hoger peil dan twaalf maanden eerder. Gemiddeld zijn de huizenprijzen vorig jaar met zo n % opgelopen na een daling van 6,6% in. Cijfers over het vierde kwartaal zijn nog niet bekend. Zie voor de verwachtingen voor 5 onze Woningmarktmonitor van december: Herstel huizenprijs en consumentenvertrouwen % j-o-j Index Huizenprijs (% j-o-j; l.a.) Consumentenvertrouwen (r.a.)

3 Nederlandse economie in zicht - Evenwichtiger groei - 5 januari 5 Belangrijker is echter dat het reëel beschikbaar inkomen eindelijk weer stijgt. In zagen we nog een daling met bijna %. Maar in de vier kwartalen tot en met afgelopen zomer was er sprake van een stijging met liefst,5% j-o-j. Dit is mede te danken aan de flinke daling van de inflatie.... die met vertraging reageert op inkomensherstel De ervaring leert dat de particuliere consumptie met enige vertraging op inkomensveranderingen reageert. Mede daarom verwachten we dat de consumptie dit jaar eindelijk weer groei zal laten zien. De sterke daling van de olieprijzen speelt daarbij een stimulerende rol. Het geld dat de autorijder minder kwijt is aan de pomp kan hij immers aan andere zaken besteden. Vanwege de fors lagere olieprijs hebben we onze consumptieraming voor dit jaar wat verhoogd. We gaan ervan uit dat de olieprijs weer zal opveren. Naarmate de olieprijs langer rond het huidige niveau blijft, wordt de kans groter dat we de raming van de consumptie opnieuw moeten verhogen. Een remmende factor voor de consumptie, ten slotte, zijn volgens ons nog steeds de huizen die onder water staan. Waarschijnlijk zal een deel van die woningeigenaren eerst extra willen aflossen op hun hypotheek. Inflatie dit jaar onder % De inflatie is vorig jaar afgenomen naar gemiddeld %. Dat heeft behalve met de zwakke economie te maken met de lage voedsel- en energieprijsinflatie. Voor dit jaar verwachten we een nog wat lagere gemiddelde inflatie van zo n ¾%. Eind bedroeg de inflatie nog,7%. In het eerste kwartaal van het afgelopen jaar nam het prijsstijgingstempo duidelijk af om vervolgens een tijd rond de % te schommelen. In december, ten slotte, daalde de inflatie verder naar,7%. Reëel beschikbaar inkomen neemt weer toe % j-o-j, 4-kwart. voortschrijdend gemiddelde Bron: CBS Sterke daling olieprijs US dollar per vat Noordzee Brent Over een breed front namen de prijsstijgingen af. De prijzen van onder meer gas en elektriciteit en van benzine en diesel daalden zelfs. Vooral in het laatste kwartaal gingen de prijzen aan de pomp hard omlaag. Inflatie is flink afgenomen 4 % j-o-j Doordat de economie nog altijd te maken heeft met een flinke overcapaciteit is er weinig opwaartse druk op de prijzen. Wel zorgt de duurdere dollar voor enige prijsdruk, maar daar staat de forse daling van de olieprijzen tegenover. Verder zijn de loonstijgingen dit jaar nog gering. We hebben onze inflatieraming flink verlaagd. Per saldo denken we dat de inflatie gemiddeld rond ¾% zal uitkomen. Later in het jaar kan de inflatie toch weer boven de % uitkomen. We gaan er namelijk van uit dat de olieprijs weer zal oplopen Inflatie Kerninflatie Kerninflatie: excl. o.a. prijzen energie, groente, fruit, aardappelen De geharmoniseerde inflatie (HICP) komt een stuk lager uit: op,% (evenals in 4).

4 4 Nederlandse economie in zicht - Evenwichtiger groei - 5 januari 5 Werkloosheid daalt langzaam verder Door het economisch herstel is aan de stijging van de werkloosheid in het voorjaar van 4 een eind gekomen. Voor dit jaar voorzien we een langzame verdere daling van de werkloosheid. Begin 4 liep de werkloosheid nog op. Dat kwam vooral doordat er minder werk was. Omdat er echter ook mensen waren die de arbeidsmarkt de rug toekeerden, viel de stijging van de werkloosheid nog mee. Als je namelijk aangeeft niet (meer) naar werk te zoeken, tel je niet mee als werkloos. Reden om de arbeidsmarkt te verlaten kan zijn dat men denkt toch geen werk te zullen vinden ( ontmoedigingseffect ), of omdat bijvoorbeeld een nieuwe studie is opgepakt. In de loop van het jaar begon de werkgelegenheid echter weer toe te nemen. Daardoor zette de werkloosheid een daling in. Daaraan lijkt in de maanden oktober-november 4 een (tijdelijk) einde te zijn gekomen. Dat kwam niet doordat er geen banen bijkwamen, maar juist doordat meer mensen naar werk zochten. En als je nog geen baan vindt, tel je als werkloos. Dankzij het verdere herstel van de economie zullen er meer banen bijkomen. Daardoor kan de werkloosheid 5 verder dalen. Maar het zal waarschijnlijk langzaam gaan, omdat de economische groei duidelijk geringer is dan in eerdere herstelperiodes. Werkloosheid weer omlaag dankzij banengroei Aantallen x Werkzame beroepsbevolking (l.a.) Werklozen (r.a. - invers) Kerncijfers Nederlandse economie % mutaties BBP -,7,8,5,9 Particuliere consumptie -,6 -,,,5 Overheidsconsumptie -,, -,, Investeringen -,9,7,8 4,5 Uitvoer, 4, 4, 5, Invoer, 4, 4,7 5, Consumentenprijzen (CPI),5,,7,6 Lonen,,,6, Niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking) 8, 8, 7,9 7,5 Idem internationale definitie (ILO) 6,7 6,8 6,4 6, Lopende rekening (% BBP), 9,9 9,6 9,4 Saldo overheid (% BBP) -, -,8 -, -,7 Herziene cijfers zijn gecursiveerd Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau 4 Het decembercijfer is nog niet bekend. 5 Vanaf de publicatie van het werkloosheidscijfer van januari 5 zal het CBS de definitie van de ILO (International Labour Organisation) gebruiken als hoofdindicator van de werkloosheid. In de tabel op deze blz. publiceren wij nog twee werkloosheidscijfers. Volgens de ILO-definitie maakt iemand die minstens uur per week werkt, deel uit van de werkzame beroepsbevolking. De nationale definitie telt iemand echter pas mee als hij substantieel werk heeft of wil hebben, d.w.z. minstens uur per week. Daarnaast zijn er nóg enkele verschillen tussen beide definities. Volgens de internationale definitie valt het aantal werklozen lager uit dan volgens de nationale definitie. Daarnaast is er een tweede herziening: een verbeterde gegevensverzameling. Zo gaat het CBS onder meer enquêteren via het internet. Door deze wijziging valt het aantal werklozen juist wat hoger uit dan voorheen. Per saldo valt het aantal werklozen door beide wijzigingen iets hoger uit dan het oude cijfer volgens de nationale definitie. In de werkloosheidscijfers in de tabel op deze blz. is de gewijzigde gegevensverwerking nog niet meegenomen. Het cijfer voor zou dán uitkomen op 7,%. Bron: 4B7DCDDEBE//pb4n7.pdf

5 5 Nederlandse economie in zicht - Evenwichtiger groei - 5 januari 5 APPENDIX. TABEL MACRO-INDICATOREN Kerncijfers Nederlandse economie 4 4 5r 6r Kwartaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal 4 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k BBP -,6 -,7 -,4,6,,8r,5,9 Particuliere consumptie -,5 -,6 -,8,4, -,r,,5 Overheidsconsumptie -.6 -,,8 -,,,r -, -, Investeringen -6, -,9 -,5 -,,4,7r,8 4,5 Uitvoer goederen & diensten,,,,6, 4,r 4, 5, Invoer goederen & diensten,8,,4,4, 4,r 4,7 5, Consumentenprijzen (CPI - % j-o-j),5,5,,,9,9,r,7,6 Lonen (part, sector, % j-o-j),6,,,,,4 (nov),r,6, Niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking) 6,4 8, 8,7 8,5 8, 8, (nov) 8,r 7,9 7,5 idem internationale definitie 5, 6,7 7, 7, 6,6 6,5 (nov) 6,8r 6,4 6, Producentenvertrouwen (ultimo) -5,6,,,7 -,,4,4 Consumentenvertrouwen (ultimo) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Kerncijfers internationale economie 4 4 5r 6r Kwartaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal 4 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k k-o-k BBP eurozone -,6 -,4,,,,9r,5,9 BBP Duitsland,6,,8 -,,,5r,8, BBP Verenigde Staten,, -,5,,,r,8, Niveaus USD per EUR (ultimo),,8,8,7,6,,,, Korte rente eurozone (%, m-euribor, ultimo),,,,,,,,, Lange rente, jr Bund (%, Duitsland, ultimo),,9,6,,9,5,5,,5 Lange rente, Nederland (%,jr staats, ultimo),5,,7,5,,7,7,,6 Olieprijs Brent (USD/barrel, gemiddelde),7 8,7 8, 9,7, 76, 98, Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau

6 6 Nederlandse economie in zicht - Evenwichtiger groei - 5 januari 5 APPENDIX. TABEL MESO-INDICATOREN Kerncijfers Nederlandse economie naar sector 4 4r 5r Kw artaal Kw artaal Kw artaal Kw artaal 4 Algemeen PMI (ultimo,index > 5 = groei) 46, 49,6 57, 5,7 5, 5, 5,5 Bedrijfsfaillissementen (totaal uitgesproken) (nov ) Index Wereldhandel, ultimo 8,4 8, 4,, 5, 9, 9, (okt) Agrifood Omzet v oedings- en genotmiddelenind. (% j-o-j) 9,4,,9,8, -4,6-7,4 (nov ) Productie v oedings- en genotmidd.ind. (% j-o-j),6 -,4, -,6 -, -,6, (nov ) Ex port voedings- en genotmiddelen (% j-o-j) 7,5,7 6,8,7,,9, Producentenprijzen v oedingsmidd. (% j-o-j; ult),,, -, -,4 -,9 -,6 (nov ) Bouw en onroerend goed Omzet bouw ex cl. projectontw. (% j-o-j) 4, -6,9-4,4 4,7 -,8 -,4,6 (okt) Verleende nieuw bouw vergunningen ( mld), 8,6 6,5,7,,7, (okt) Bouw productie (v olumes, % j-o-j) 4, -8,4-4,5 5,8, -,, (okt) Aantal maanden productie in portefeuille 6, 5,6 5, 5,6 5,8 6, Aantal w oningtransacties (tm nov ) Prijs koopw oningen (% j-o-j) -,4-6,5-6,6 -,5,,8, (t/m nov ) Detailhandel Retail v erkopen (w aarde, % j-o-j),7 -, -, -,,7 -,, (okt) Retailprijs (% j-o-j),,,8 -, -,4 -,7 -,5 (okt) -,5 Omzet supermarkten (% j-o-j),,, -,6,,4 4, (okt) Autoverkopen (x ) 555,8 5,4 46,8 7, 9,9 85,, Industrie Dagproductie (% j-o-j), -,7 -,,5,8,8,6 (nov ),5 Bezettingsgraad (%) 79,6 77,9 78,4 79,6 (jan) 8, (apr) 79,7 (jul) 8, (okt) Orders in maanden w erk, ultimo*,,,,,5,5,6 Oordeel v oorraden, ultimo* (saldo in %), 4,7,,,,9,7 Technologie, Media & Technologie Omzet telecommunicatie (% j-o-j) -,7 -,9-4, -,7 -,4 -,5 Omzet reclamebureaus (% j-o-j) -4,5-5,8-4, 6,5 5, Omzet IT dienstv erlening (% j-o-j), -, -,7 7,7 8 6, Transport & Logistiek Omzet Transport & Logistiek (% j-o-j) 4,,,7,9,5,5 Baltic Dry Index (ultimo) Goederenv erv oer Schiphol (tonnen x ) (t/m mrt) 8 (t/m jun).74 (t/m aug).499 (t/m nov ) Sentiment transport (ultimo) -8,9 -,8 9, -,8 8, Zakelijke dienstverlening Oordeel omzet -mnds, ultimo* -, -4,4-4,4 5, 5,,4 4,7 (dec) Aantal uitzenduren ABU (% j-o-j) (per.) 4 (per 4) 8 (per 9) 9 (per ) Omzet ABU (% j-o-j) (per.) 4 (per 4) 7 (per 9) 9 (per ) * saldo positieve en negatieve antwoorden (%) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Nederland

7 7 Nederlandse economie in zicht - Evenwichtiger groei - 5 januari 5 Overige publicaties van ABN AMRO Economisch Bureau: Nederlandse Economie in zicht verschijnt elke maand en gaat in op macro- en meso-economische ontwikkelingen. Overige periodieke publicaties van het Economisch Bureau zijn onder meer: Macro Weekly Visie op rente en euro Macro Visie EM Visie Sector Monitoren Visie op Sectoren Woningmarktmonitor Quarterly Commodity Outlook Wekelijkse publicatie over actuele mondiale ontwikkelingen op het terrein van macro-economie en financiële markten. De publicatie komt uit in het Nederlands en het Engels. Maandelijkse update over renteontwikkelingen in de eurozone en Nederland en de koers van de euro. Kwartaalpublicatie over conjuncturele ontwikkeling in industrielanden en opkomende markten. Tevens worden prognoses gegeven van onder meer BBP-groei, inflatie, werkloosheid en begrotingstekort. (Oók Engelstalig.) Kwartaalpublicatie over opkomende economieën. (Oók Engelstalig.) Rapport met sector specifieke economische ontwikkelingen. Op dit moment zijn er zeven Sector Monitoren: Agrifood, Bouw, Industrie, Retail, TMT (Technologie, Media & Telecommunicatie), Transport & Logistiek en Zakelijke dienstverlening. Jaarlijkse sectorupdate waarin Sector & Commodity Research zijn visie geeft op brancheontwikkelingen en omzetverwachtingen. In de VoS 4 worden sectoren en 76 branches besproken in factsheets van twee pagina s. In mei is de VoS 4 gepubliceerd. Kwartaalpublicatie over ontwikkelingen op de Nederlandse woningmarkt. Kwartaalrapport dat de prijsvooruitzichten voor grondstoffen weergeeft voor zowel de korte (drie maanden) als de lange termijn (t/m 6). Ingegaan wordt op prijzen van energie, metalen en agrarische grondstoffen. Een korte samenvatting verschijnt ook in het Nederlands. Lees meer over het Economisch Bureau op: Dit document is samengesteld door ABN AMRO, Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie en sectoren, ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie, Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld, Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen, U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is, Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie, De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien, Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels, Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product met inachtneming van alle mogelijke risico s past bij uw investeringen, De waarde van beleggingen kan fluctueren, In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst, ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen, Alle rechten voorbehouden,