Nederlandse economie in zicht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nederlandse economie in zicht"

Transcriptie

1 Nederlandse economie in zicht Ruimte voor export Economisch Bureau: - Macro Research - Sector & Commodity Research 16 augustus 212 Exportpotentieel lang niet benut Eur miljard Zakelijke dienstverlening Vervoer, communicatie Groothandel Industrie Gerealiseerde export Onbenut exportpotentieel Thema: Exportpotentieel (p.2) Nederland exporteert minder dan mogelijk is. Voor vier MKB-sectoren is het theoretische exportpotentieel berekend. EUR 46 mld aan exportpotentieel blijft onbenut. In de zakelijke dienstverlening en vervoer & communicatie is procentueel het meest te winnen. Voor de industrie is de groeipotentie lager. De wegen tot benutting van het potentieel zijn voor iedere sector anders. Zo is de transportsector sterk afhankelijk van het opvullen van het onbenutte exportpotentieel door industrie en groothandel. Ook is de sector gebaat bij schaalvergroting. Bij de industrie speelt die eveneens een rol, maar bovenal zal het topsectorenbeleid de concurrentiepositie van Nederlandse producten op de internationale markt moeten vergroten. Conjunctuur (p.5) De Nederlandse economie groeide in het tweede kwartaal opnieuw. Gelet op de ontwikkelingen in het buitenland en het ook in ons land nog ongunstige sentiment moet voor het zomerkwartaal toch weer rekening worden gehouden met krimp. Sectoren (p.6) De eurocrisis drukt de groei van de goederenexport. Door de eurocrisis is de bereidheid van Europese consumenten om duurzame goederen aan te schaffen afgenomen. De wederuitvoer, die voornamelijk op het Europese achterland is gericht, lijdt daar meer onder dan de export van in Nederland geproduceerde goederen. De laatste vinden namelijk ook hun bestemming buiten Europa, waar de economie zich beter ontwikkelt. Ook de groei van de dienstenexport staat onder druk; vooral die van zakelijke diensten. Op de export van diensten verdient Nederland meer dan op de export van in Nederland geproduceerde goederen en de wederuitvoer.

2 2 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 Onbenut exportpotentieel Eric Huliselan Is er nog ruimte voor groei van de export? In dit artikel wordt berekend hoeveel rek er theoretisch in de export van sectoren zit. 1 Het blijkt dat ongeveer 3% van het theoretische exportpotentieel niet wordt benut. In MKB EUR 46 miljard aan onbenut exportpotentieel In deze paragraaf wordt het theoretische exportpotentieel en het onbenutte exportpotentieel berekend. We richten ons hierbij op de volgende vier sectoren: industrie, groothandel, vervoer & communicatie en zakelijke dienstverlening. Deze sectoren zijn vergeleken met andere sectoren zoals de bouw, detailhandel en de horeca traditioneel meer op de internationale markt gericht. Verder vormen deze sectoren de topvier wat betreft de bijdrage van hun export aan het BBP 2. Binnen de vier sectoren focussen wij ons op het MKB. Onder het MKB verstaan we hier bedrijven met minder dan 25 werknemers. Exportpotentieel is een abstract, complex begrip waarvoor geen vastomlijnde meetschaal bestaat. Onder onbenutte exportruimte of onbenut potentieel verstaan we de waarde waarmee de export kan toenemen indien alle niet-exporteurs in dezelfde mate gaan exporteren als hun exporterende collega's. Exportpotentieel kan dan gedefinieerd worden als de som van de gerealiseerde export in een bepaald jaar en het onbenutte exportpotentieel van de niet-exporterende bedrijven. Bij het berekenen van het onbenutte exportpotentieel is een drietal belangrijke aannames gemaakt: de vraag is groot genoeg om het additionele aanbod te absorberen; het onbenutte exportpotentieel ligt volledig bij nietexporterende ondernemingen; de niet-exporterende bedrijven zijn in staat hetzelfde percentage aan export te realiseren als de exporterende bedrijven. Vanuit deze aannames is voor vier sectoren zowel het onbenutte exportpotentieel als het totale exportpotentieel berekend. Voor de berekeningen is gebruik gemaakt van cijfers van onderzoeksinstelling Panteia/EIM. Om de berekeningswijze te illustreren geven we hier een rekenvoorbeeld voor het industriële MKB. De exportintensiteit of het exportaandeel in de totale afzet van exporteurs in het industriële MKB bedraagt 58%. Dit percentage is een gemiddelde over de jaren We maken dus de aanname dat dit gemiddelde in de jaren daarna niet is veranderd. De export van het industriële MKB bedroeg in 211 EUR 53,4 miljard, wat een exportintensiteit van 43% (aandeel export in totale sectorafzet) betekent. Uit onze aanname volgt dat uiteindelijk alle bedrijven in de branche een exportintensiteit van 58% moeten kunnen realiseren. Dat betekent dat de gerealiseerde export in 211 met de factor 58/43=1,33 kan toenemen tot EUR 71,3 miljard. Dit is het exportpotentieel. Door de gerealiseerde export in 211 daarvan af te trekken, resulteert het onbenutte exportpotentieel. Exportpotentieel industriële MKB EUR miljard, 211 Exportpotentieel (1,33 x 53,4 =) 71,3 Gerealiseerde export 53,4 Onbenut exportpotentieel 17,9 Bron: ABN AMRO De omvang van de gerealiseerde export en het verschil tussen de exportintensiteit van een sector en van de exporteurs in die sector zijn uiteindelijk bepalend voor het (onbenutte) exportpotentieel. Export en exportintensiteit MKB Export Export- Export- Sector 211, intensiteit intensiteit euro mld sector exporteurs Industrie 53 43% 58% Groothandel 27 46% 46% Vervoer & communicatie 14 26% 56% Zakelijke dienstenverlening 11 14% 31% Bron: Panteia/EIM Het verschil in exportintensiteit tussen de sector en exporteurs in de sector is zeer hoog bij vervoer & communicatie en zakelijke dienstverlening. De export van deze sectoren ligt echter op een lager niveau dan die van de industrie en de groothandel. Opgemerkt moet worden dat Panteia/EIM bij de waarde van de export uitgaat van de marktwaarde van de door bedrijven in een bepaalde periode voortgebrachte goederen en diensten. Bij de handel betreft het de brutowinst, wat samenhangt met het feit dat de handel de voor doorverkoop aangeschafte goederen niet transformeert, maar slechts zorg draagt voor de distributie. De resultaten van de berekening van het (onbenutte) exportpotentieel zijn weergegeven in de volgende tabel. 1 De analyse vormt een update van de analyse die in 23 door ABN AMRO is uitgevoerd: ABN AMRO, Export: Ruimte voor het MKB, oktober CBS, Webmagazine 6 februari Panteia/EIM is in 28 gestopt met de betreffende datareeks.

3 3 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 Export en exportpotentieel MKB sectoren, 211 EUR miljard Export- Gereali- Onbenut Sector potentieel seerde exportexport potentieel Industrie Groothandel Vervoer & Communicatie Zakelijke dienstverlening Totaal Bron: ABN AMRO Puur theoretisch zou de export van de geselecteerde MKBsectoren dus met zo n EUR 46 miljard (ruim 4%) kunnen toenemen wanneer alle niet-exporteurs zouden overgaan tot export. Realiteit weerbarstiger dan theorie De hierboven weergegeven cijfers geven aan hoe groot het theoretische exportpotentieel is. Zoals al beschreven, is een van de aannames dat niet-exporterende bedrijven tot export overgaan en dan ook nog in staat worden geacht hetzelfde percentage aan export te realiseren als de al exporterende ondernemingen. In de praktijk zijn er natuurlijk barrières die een bedrijf belemmeren te gaan exporteren, zoals tijdgebrek, taal- en cultuurverschillen en onvoldoende kennis van de marktsituatie en de wet- en regelgeving in het buitenland. Nogal wat belemmeringen hebben te maken met de grote onbekendheid van de exportmarkt. Het is goed om te zien dat zowel bij beroepsorganisaties als de overheid een toenemende sense of urgency valt te bespeuren om bedrijven te ondersteunen en van informatie te voorzien bij het betreden van exportmarkten. Vooralsnog laat het door ons berekende (onbenutte) exportpotentieel per sector aanzienlijke verschillen zien. Hieronder zullen we de sectoren afzonderlijk de revue laten passeren. Hierbij zullen ook kenmerken van de sectoren aan de orde komen en wegen worden aangeroerd die de export naar een hoger niveau zouden kunnen tillen. Industrie: export omhoog door schaalvergroting en innovatie De industrie is van oudsher een sector die sterk op de export is gericht. Het berekende onbenutte exportpotentieel van het industriële MKB is met EUR 17,9 miljard het hoogst. Ten opzichte van het totale exportpotentieel is er echter minder winst te behalen in vergelijking met de sectoren vervoer & communicatie en zakelijke dienstverlening. Bij het industriële MKB bedraagt de onbenutte exportruimte 25% van het exportpotentieel en bij de twee andere sectoren respectievelijk 52% en 54%. Vooral bij de kleinere bedrijven in de industrie zou de export nog naar een hoger niveau kunnen worden getild. Hoe kleiner de bedrijfsomvang namelijk is hoe lager de exportintensiteit (zie tabel hierna). Behalve dat kleinere bedrijven op eigen kracht de export zouden kunnen vergroten, kan natuurlijk ook via samenwerking meer massa worden gecreëerd om meer grip op de buitenlandse markt te krijgen. Daarnaast begint het topsectorenbeleid binnen de industrie meer vaart te krijgen. Zo wordt zwaar ingezet op innovatie om de concurrentiepositie van Nederlandse producten op de internationale markt te vergroten. Exportintensiteit sectoren naar bedrijfsgrootte In %, 211 Aantal werknemers < Sector <25 Industrie Groothandel Vervoer & Communicatie Zakelijke dienstverlening Bron: Panteia/EIM Groothandel: volledige benutting van exportpotentieel Opvallend is dat de door ons berekende theoretische onbenutte exportruimte van de groothandel nihil is. Op het eerste gezicht is dit niet zo vreemd omdat het MKB in de groothandel met een gemiddeld percentage van 46 inmiddels de hoogste exportintensiteit realiseert van de vier sectoren, dus nog voor de industrie die gemiddeld op 43% komt. Daarbij laat de tabel hiervoor zien dat de ruimte voor een verhoging van het exportaandeel vooral ligt bij de bedrijven met minder dan tien werknemers; dit is nou niet de massa om de buitenlandse markt te bestormen. Wat ook meespeelt, is het grote aantal bedrijven binnen deze sector dat exporteert (zie tabel hierna). Bijna de helft van de groothandels zet goederen af in het buitenland. Het zal lastig zijn om dit percentage substantieel te verhogen. Aandeel exporteurs in totaal aantal ondernemingen, 29 Sectoren Industrie 33% Groothandel 48% Vervoer & communicatie 8% Onroerend goed, verhuur & zakelijke 6% dienstverlening Bron: CBS Het MKB in de groothandel verdient eigenlijk een pluim omdat het hele exportpotentieel al wordt benut. Wellicht zou de export kunnen worden verhoogd door een grotere samenwerking binnen de groep van bedrijven met minder dan tien werknemers. Deze grootteklasse omvat bijna 87% van het aantal groothandels. Door samenwerking kan bijvoorbeeld het productenpakket worden verbreed en kunnen efficiency-

4 4 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 voordelen worden behaald. Samenwerking in de gehele groothandel wordt ook ingegeven door de veranderende functie van de groothandel. Steeds meer zet men in op het vergroten van de toegevoegde waarde door taken van leveranciers en afnemers over te nemen (het zogenaamde ontzorgen) of door de regie in de keten naar zich toe te trekken. Dit vergt meer investeringen dan gebruikelijk, wat tot samenwerking oproept. Door een grotere schaal ontstaat er ook een grotere basis om de exportmarkt te bewerken. Ten slotte zal het exportpotentieel op termijn worden gestimuleerd door de groei van de overslag van goederen in de Rotterdamse haven als gevolg van het operationeel worden van Maasvlakte 2. Transport: export stimuleren door schaalvergroting De export in de sector vervoer & communicatie komt voor 8% voor rekening van transportondernemingen. Het exportaandeel in de totale afzet van deze subsector bedroeg 38% in 211, terwijl dat bij communicatiebedrijven op 12% lag. De onbenutte exportruimte van EUR 15 miljard ligt voornamelijk in de transportsector. De ontwikkeling van de export in het transport hangt nauw samen met de export door de industrie en de groothandel, en de internationale handelsstromen. Wanneer de industrie de onbenutte exportruimte weet te vullen dan wel de groothandel de export weet te vergroten, zullen vrachtvervoerbedrijven daarvan profiteren. Of niet-exporterende bedrijven op de exporttrein gaan springen is nog maar de vraag. Op het eerste gezicht is die ruimte er wel, gezien het feit dat het aantal exporteurs in procenten van het totale aantal ondernemingen relatief laag is (zie ook vorige tabel). De sector is echter zeer kleinschalig van aard met ruim 92% van het aantal ondernemingen in de klasse minder dan tien werknemers. In deze sector is schaalvergroting dus een belangrijk voorwaarde om de niet benutte exportruimte te vullen. Daarnaast zet de topsector logistiek in op de thema s Nederland als één samenhangend logistiek systeem, ketenregie en innovatie- en vestigingsklimaat. Hiermee moeten toekomstige goederenstromen via Nederland zeker worden gesteld, wat de export van de sector transport positief zal beïnvloeden. Zakelijke dienstverlening: locatiegebondenheid remt exportintensiteit Het MKB in de zakelijke dienstverlening heeft ten opzichte van de overige drie sectoren de laagste exportintensiteit. Gemiddeld bedraagt het exportaandeel in de totale afzet slechts 14%. Deelsectoren die hoger dan gemiddeld scoren, zijn bijvoorbeeld ingenieursbureaus en softwarebedrijven. Een deelsector als schoonmaakbedrijven scoort weer onder het gemiddelde exportaandeel. Het exporteren van diensten ligt in principe niet zo voor de hand. De mogelijkheden om diensten via telefoon of internet te exporteren, zijn zeer beperkt. Vooral de regionale markt is dan ook voor zakelijke diensten van belang. Voorbeelden van dienstverleners die primair hun eigen regio bedienen, zijn accountants en notarissen. Deze zakelijke dienstverleners zullen niet zo snel hun diensten gaan exporteren, of slechts in zeer beperkte mate. Niettemin bedraagt het theoretisch onbenutte exportpotentieel van deze sector EUR 13 miljard; dat is meer dan het dubbele van de gerealiseerde export in 211. Dit betekent dat de export van de zakelijke dienstverlening theoretisch gesproken nog aanzienlijk kan toenemen.

5 5 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 Nederlandse conjunctuur Nico Klene Economie in tweede kwartaal verder gegroeid Begin dit jaar liet de economie weer groei zien. Daarmee was aan de technische recessie een eind gekomen. Tegen de consensusverwachting in steeg het BBP in het tweede kwartaal verder. Groei was niet verwacht, omdat de verslechtering (sinds februari) van diverse voorlopende indicatoren een voorbode leek van een nieuwe krimp. De economie van de eurozone kromp overigens wel (-,2%). Het BBP steeg met,2% ten opzichte van het eerste kwartaal. Jaar-op-jaar zagen we echter een (seizoengecorrigeerde) daling van,6%. De k-o-k-groei in het tweede kwartaal kwam vooral voor rekening van de voorraadvorming en (opnieuw) de uitvoer. De consumptie en de investeringen daalden. Vooral de investeringen in woningen en die van de overheid daalden; de bedrijfsinvesteringen lieten een kleine plus zien. Economie in het tweede kwartaal opnieuw gegroeid % mutatie 2,5 1,5,5 -,5-1,5-2, % k-o-k (l.a.) % j-o-j (r.a.) Bron: Thomson Reuters Datastream maar waarschijnlijk weer terugval in de zomer De vooruitzichten voor de eurozone-economie zijn nog niet goed. Dat komt mede door de Europese schuldencrisis, die voorlopig nog niet opgelost lijkt en aanhoudende onzekerheid veroorzaakt. Nederlandse voorlopende indicatoren bleven in juli hangen rond het lage niveau van de voorgaande maand(en). De Nederlandse inkoopmanagersindex (PMI) van de industrie, bijvoorbeeld, stabiliseerde op 48,9. Dat is dus onder de 5. Het consumentenvertrouwen was in juli minder negatief dan in juni, maar is nog altijd zwak. Voor de eurozone lieten de voorlopende indicatoren een iets negatiever beeld zien dan voor ons land. De samengestelde PMI (industrie + dienstensector) stabiliseerde overigens eveneens, maar ruim beneden 5. Het buitenlandbeeld voor de Nederlandse economie is dus op korte termijn nog niet gunstig. Daarom is het verrassend dat de Nederlandse PMIdeelindex voor de exportorders in juli omhoog sprong van 48,6 naar 52,6. De uitvoer is niet alleen in de eerste twee kwartalen van het jaar gestegen, maar leek ook in het begin van het derde kwartaal de opgaande lijn vast te houden. Door het goede eerste halfjaar kan de krimp dit jaar iets kleiner uitvallen dan gedacht. Maar door het tegenvallende tweede halfjaar valt ook de groei in 213 mogelijk lager uit. Inflatie gestegen in juli Sinds de zomer van 211 was de inflatie geleidelijk gedaald naar 2,1% in mei en juni. Verrassenderwijs steeg de inflatie in juli weer naar 2,3%. Wij hadden verwacht dat het cijfer ondanks een sterkere huurstijging dan een jaar geleden, maar juist dankzij een geringere verhoging van de energietarieven iets had kunnen dalen. Een prijsstijging van nieuwe auto s (vanwege aangepaste belastingregels) en duurdere pakketreizen zorgden voor wat meer inflatie. Als de BTW in oktober inderdaad wordt verhoogd (het is nog niet zeker), zal de inflatie vervolgens oplopen. Belangrijke rol voor de uitvoer Bijdrage aan BBP-groei in %-punt Bron: CPB en eigen taxaties ABN AMRO Kerncijfers Nederlandse economie Uitvoer Part. consumptie Investeringen woningen Bedrijfsinvesteringen Overheidsbestedingen % mutaties BBP 1,6 1, -,4,5 Particuliere consumptie,3-1, -1,1 -,3 Overheidsconsumptie,7,1,9 -,5 Investeringen -7,2 5,7-3, 1,5 Uitvoer 11,2 3,9 3,4 4,4 Invoer 1,2 3,6 2,9 4, Consumentenprijzen (CPI) 1,3 2,3 2,4 2,3 Lonen 1, 1,4 1,7 2, Niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking) 5,4 5,4 6,4 7,1 Lopende rekening (% BBP) 7, 8,5 8,8 8,5 Saldo overheid (% BBP) -5,1-4,7-4,2-2,9 Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau

6 6 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 Sectoren Eric Huliselan Ontwikkeling van de export In dit onderdeel gaan we wat dieper in op het belang en de ontwikkeling van onderdelen van de export. Dienstenexport brengt het meest op Op 29 na is de export in de periode elk jaar alleen maar toegenomen. Gestaag groeiende uitvoer EUR miljard Nederlandse makelij Wederuitvoer Diensten Bron: CBS De dienstenexport is veel kleiner van omvang dan de uitvoer van goederen van Nederlandse makelij en de wederuitvoer. Het belang van de export van diensten is echter groter dan de cijfers doen vermoeden. Aan de dienstenuitvoer verdient Nederland namelijk het meest. Zo heeft het CBS 4 berekend dat de toegevoegde waarde van een euro dienstenexport in cent bedroeg, van een euro binnenlands geproduceerde uitvoer 59 cent en van een euro wederuitvoer 7,5 cent. Overigens, wanneer we deze cijfers zouden loslaten op 211 zouden we theoretisch uitkomen op een bijdrage van de totale export aan het BBP van 37%. Uitgesplitst naar categorie draagt de export van in Nederland geproduceerde producten 23% bij aan het BBP, dienstenuitvoer 12% en wederuitvoer slechts 2%. Export Nederlands product en wederuitvoer Aan de trendmatige daling van de wereldhandelsgroei sinds augustus 21 is in de eerste vijf maanden van 212 een eind gekomen. De groei nam zelfs in de maanden april en mei weer toe, hoewel nog maar beperkt. De ontwikkeling van de wereldhandel is voor de wederuitvoer van goederen van groot belang. De wederuitvoer naar het Europese achterland speelt daar weer een bijzondere rol in. In het licht van de aanhoudende eurocrisis is het niet verwonderlijk dat de groei van de Nederlandse wederuitvoer 4 CBS, Webmagazine 6 februari 212 sinds het eerste kwartaal van 211 sterker daalde dan de groei van goederen van Nederlandse makelij. Het belang van markten buiten de eurozone zoals de VS en China is voor de Nederlandse industrie namelijk groter dan die voor wederuitgevoerde goederen. Wereldhandel en goederenexport % j-o-j driemaands voortschrijdend gemiddelde Wereldhandel Uitvoer Nederlandse makelij Wederuitvoer Bron: CBS Aan het eind van 211 daalde de wederuitvoer zelfs. Sinds het begin van 212 trekt de wederuitvoer weer aan. Vooral de wederuitvoer van chemische producten en minerale brandstoffen droeg hieraan bij. De belangrijkste productgroep machines & transportmiddelen (inclusief personenauto s) droeg nauwelijks bij aan het groeiherstel van de wederuitvoer. Dit heeft duidelijk te maken met de geringe bereidheid van Europese consumenten om dure grote aankopen te doen en de lage investeringsbereidheid van Europese ondernemers. De export van in Nederland geproduceerde goederen heeft zich in 211 en in het begin van 212 beter ontwikkeld dan de wereldhandel en de wederuitvoer. Dit is goed nieuws voor de Nederlandse economie omdat, zoals hiervoor is opgemerkt, een product van Nederlandse makelij veel meer opbrengt dan een wederuitgevoerd goed. Wel laat ook de groei van de uitvoer van in Nederland geproduceerde goederen een daling zien. Vooral de belangrijke productgroepen chemische producten en machines & transportmiddelen droegen hieraan bij. Verwacht wordt dat de wereldeconomie met horten en stoten zal groeien in de rest van 212 en 213. Hierbij zal de economie in de eurozone minder snel groeien dan die in de rest van de wereld. Dit houdt in dat we er voorlopig van uitgaan dat het verschil in groeitempo tussen de export van goederen van Nederlandse makelij en het (doorgaans duidelijk hogere) cijfer van de wederuitvoer fors kleiner zal uitvallen. Exportgroei zakelijke diensten valt het snelst terug Het overgrote deel van de export van diensten bestaat uit de productgroepen zakelijke dienstverlening (5% in 211), transport (26%) en reisverkeer (13%). De rest bestaat uit

7 7 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 financiële, communicatie-, bouw-, persoonlijke, culturele en recreatieve diensten. Onder reisverkeer worden de diensten en goederen verstaan die buitenlandse reizigers aanschaffen gedurende een verblijf van minder dan een jaar in Nederland. Vervoer van en naar het buitenland valt hier niet onder. Export van diensten Bron: CBS % j-o-j, kwartaalcijfers Transport Reisverkeer Zakelijke diensten Totaal Sinds het tweede kwartaal van 211 neemt de groei van de export van diensten snel af. Vooral de export van zakelijke diensten draagt hieraan bij. In het eerste kwartaal van 212 daalde de uitvoer van zakelijke diensten zelfs (j-o-j). Het groeipatroon van de export van reisverkeer is nogal volatiel, zeker als je dat vergelijkt met de andere diensten. Sinds het derde kwartaal van 29 laat de export van reisverkeer voortdurend positieve groeicijfers zien, waarbij de trendlijn stabiel is. De export van transportdiensten werd extra geraakt tijdens de grote recessie. Het herstel ging gepaard met hoge groeicijfers. Pas vanaf het vierde kwartaal van 211 duikt de exportgroei onder de 1% (j-o-j). Export vervoersdiensten % j-o-j, kwartaalcijfers Zeevaart Luchtvaart Overig vervoer Bron: CBS Opvallend is dat binnen de sector transport de luchtvaart (inclusief ondersteunende diensten) sinds het derde kwartaal van 21 een afwijkend groeipatroon laat zien in vergelijking met de zeevaart en het overige vervoer (onder meer wegvervoer en personenvervoer). Zo neemt de exportgroei van luchtvaartdiensten juist weer toe in het eerste kwartaal van 212, terwijl die van de andere vervoersmodaliteiten verder afneemt.

8 8 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 APPENDIX 1: TABEL MACRO INDICATOREN Kerncijfers Nederlandse economie r 213r Kwartaal 4 Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k k-o-k k-o-k BBP -3,7 1,6 1, -,6,2,2 -,4,5 Particuliere consumptie -2,1,3-1, -,7 -,1 -,3-1,1 -,3 Overheidsconsumptie 5,,7,1,1,7,,9 -,5 Investeringen -12, -7,2 5,8-1, -,5 -,5-3, 1,5 Uitvoer -7,7 11,2 3,9, 2, 2,1 3,4 4,4 Invoer -7,1 1,2 3,6 -,2 2,1 1,8 2,9 4, Consumentenprijzen (CPI - % j-o-j) 1,2 1,3 2,3 2,5 2,5 2,2 2,3 (juli) 2,4 2,3 Lonen (% j-o-j) 2,7 1, 1,4 1,6 1,5 1,7 1,7 (juli) 1,7 2, niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking) 4,8 5,4 5,4 5,8 5,9 6,2 6,4 7,1 Producentenvertrouwen (ultimo) -8,1 2,6-1,3-1,3-2,6-4,8-5,2 (juli) Consumentenvertrouwen (ultimo) (juli) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Macro Research Kerncijfers internationale economie r 213r Kwartaal 4 Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k k-o-k BBP eurozone -4,1 1,8 1,5 -,3, -,2 -,5,2 BBP Duitsland -5,1 3,7 3, -,2,5,3 1, 1,2 BBP Verenigde Staten -3,1 2,4 1,8 1,,5,4 2,2 2, Niveaus USD per EUR (ultimo) 1,43 1,34 1,29 1,29 1,33 1, (juli) 1,2 1,1 Korte rente eurozone (%, 3m-euribor, ultimo),5 1, 1,4 1,4,8,7,4 (juli),3,5 Lange rente, 1jr Bund (%, Duitsland, ultimo) 3,4 3, 1,8 1,8 1,8 1,6 1,3 (juli) 1,4 2,2 Lange rente, Nederland (%,1jr staats, ultimo) 3,5 3,1 2,2 2,2 2,4 2,1 1,6 (juli) 1,9 2,4 Olieprijs Brent (USD/barrel, gemiddelde) 61,6 79,6 111,4 19,3 118,4 18,5 12,6 (juli) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Macro Research

9 9 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 APPENDIX 2: TABEL MESO INDICATOREN Kerncijfers Nederlandse economie naar sector v 213v Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Algemeen PMI (ultimo,index > 5 = groei) 53,1 57,5 46,2 49,6 48,9 48,9(jul) Bedrijfsfaillissementen (totaal uitgesproken) Index Wereldhandel, ultimo 147,3 162,4 165,9 167,7 17,4 (mei) Agrifood Omzet voedings- en genotmiddelenind. (j-o-j) -6,9% 1,1% 9,% -1,4% -6,2% Productie voedings- en genotmiddelenind. (j-o-j) -1,3% 1,8% 1,6%,6% -4,% Export voedings- en genotmiddelen (j-o-j) -4,6% 12,6% 8,% 1,1% -,2%(mei) Producentenprijzen voedingsmiddelen (ultimo) -5,3% 5,4% 1,1% 2,2% 3,% Bouw en onroerend goed Omzet bouw excl. proj. ontw. (% j-o-j) -4,4-8,9 3,7-8,2-5, Verleende nieuwbouwvergunningen ( mrd) 16, 13, 12,1 1,9 11 Bouwproductie (volumes, % j-o-j) -1,1-8,9 4,3-1,4-3,5 1, Aant. maanden productie in portefeuille 6,2 5,9 6,2 5,9 5,6 5,4 6,4 Aantal woningtransacties Prijs koopwoningen (in %, j-o-j) -3,3-2, -2,3-3,8-5, -5, -3, Detailhandel Retail verkopen (waarde, in %, j-o-j) -3,9 -,2,2 1,4 2,1 (mei) -2, Retail prijs (in %, j-o-j) 1,2,2 1,5 1,9 1,3 (mei) 1,5 Omzet supermarkten (in %, j-o-j) 1,3 1,8 2,1 4,9 7,1 (mei) 1, Autoverkopen (aantallen, ultimo) Industrie Dagproductie (in %, j-o-j) -8,7 7, 3,3,8 -,6 Bezettingsgraad (%) 77,5 8,6 79,6 79, (jan) 77,9 (apr) 78,8 (jul) Oordeel orderpositie, ultimo* -3,3-11,1-13,6-14,9-18,3-16,2(jul) Oordeel voorraden, ultimo* 2,1 2, 2,3 3,1 2,9 5,5(jul) Technologie, Media & Technologie Omzet telecommunicatie (in %, j-o-j) -4,9,6 -,7,8 Omzet reclamebureaus (in %, j-o-j) -14,2-1,7-4,5-5,3 Omzet IT dienstverlening (in %, j-o-j) -1,4 -,6 3,2 -,1 Omzet softwareontwikkeling (in %, j-o-j) -5,2 1,2 1,6 Transport & Logistiek Omzet Transport & Logistiek (in %, j-o-j) -12,5 2,6 4,5 2,1-1, Baltic Dry Index (ultimo) (3/aug) Goederenvervoer Schiphol (tonnen x1.) (t/m mrt) 753 (t/mjun) Sentiment transport (ultimo) -24,1 1,8-28,9-3, (feb) -15,4 (juni) -5,9 (jul) Zakelijke dienstverlening Omzet uitzendbranche (in %, j-o-j) -13,8-2,6 8,3-1,2-4, (per.6) -3, Dienstenprijsindex (in %, j-o-j),4 1,3 1, Eurozone Services PMI (ultimo) 53,6 54,2 48,8 49,2 47,1 47,6(jul) JP Morgan Global Services PMI (ultimo) 51,8 56,6 53,1 55, 5,6 52,7(jul) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Sector & Commodity Research * Saldo positieve en negatieve antwoorden (%)

10 1 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 Overige publicaties van ABN AMRO Economisch Bureau: De Nederlandse Economie in zicht verschijnt elke maand en gaat in op macro- en meso-economische ontwikkelingen. Overige periodieke publicaties van het Economisch Bureau zijn onder meer: Macro Weekly Wekelijkse publicatie over actuele mondiale ontwikkelingen op het terrein van macro-economie en financiële markten. De publicatie komt uit in het Nederlands en het Engels. Visie op rente en euro Macro Visie Emerging Markets Outlook Sector Monitoren Visie op Sectoren Quarterly Commodity Outlook (joint venture met Research & Strategy van ABN AMRO Private Banking) Maandelijkse update over renteontwikkelingen in eurozone en Nederland en de koers van de euro. Kwartaalpublicatie over conjuncturele ontwikkeling in industrielanden en opkomende markten. Tevens worden prognoses gegeven van onder meer BBP-groei, inflatie, werkloosheid en begrotingstekort. Zowel Nederlands- als Engelstalig. De laatste uitgave is van midden juli. Kwartaalpublicatie over opkomende economieën (Engels). Rapport met sector specifieke economische ontwikkelingen. Op dit moment zijn er zeven Sector Monitoren: Agrifood, Bouw, Industrie, Retail, TMT (Technologie, Media & Telecommunicatie), Transport & Logistiek en Zakelijke dienstverlening. Jaarlijkse sectorupdate waarin Sector & Commodity Research zijn visie geeft op brancheontwikkelingen en omzetverwachtingen. In de VOS 212 worden 9 sectoren en circa 75 branches besproken in factsheets van twee pagina s. Eind mei 212 is de nieuwe VOS gepubliceerd. Kwartaalrapport dat de prijsvooruitzichten voor grondstoffen van ABN AMRO weergeeft voor zowel de korte (3 maanden) als de lange termijn (tot en met 214). In het rapport wordt in gegaan op grondstoffen zoals olie, gas, goud, zilver, aluminium, koper, staal, kolen, graan en suiker. De meest recente uitgave is van 26 juli. Contactgegevens ABN AMRO Economisch Bureau: Primair aandachtsgebied: Telefoonnummer: adres: Han de Jong Chief economist han.de.jong@nl.abnamro.com Wilma Schelvis Research assistent wilma.schelvis@nl.abnamro.com Macro research: - Nick Kounis (Hoofd) - Aline Schuiling Wereld, eurozone, ECB, Italië, Denemarken, Griekenland nick.kounis@nl.abnamro.com Eurozone, Duitsland, Spanje, Portugal, Noorwegen aline.schuiling@nl.abnamro.com - Joost Beaumont Frankrijk, VK, Ierland, Zweden joost.beaumont@nl.abnamro.com - Nico Klene Nederland, België, Zwitserland, Oostenrijk nico.klene@nl.abnamro.com - Peter de Bruin VS, Australië, Nieuw-Zeeland peter.de.bruin@nl.abnamro.com - Ruben van Leeuwen Fixed income research ruben.van.leeuwen@nl.abnamro.com Project Research: - Hein Schotsman (Hoofd) Projecten, bankwezen, Japan hein.schotsman@nl.abnamro.com - Philip Bokeloh Projecten, huizenmarkt philip.bokeloh@nl.abnamro.com Emerging Markets: - Marijke Zewuster (Hoofd) Emerging markets, sovereign risk, Brazilië, Latijns-Amerika marijke.zewuster@nl.abnamro.com - Arjen van Dijkhuizen Rusland, Emerging Europa arjen.van.dijkhuizen@nl.abnamro.com - Maritza Cabezas China, Emerging Azië maritza.cabezas@nl.abnamro.com Sector & Commodity Research: - Jacques van de Wal (Hoofd) Sectoroverschrijdend jacques.van.de.wal@nl.abnamro.com - Eric Huliselan Industrie eric.huliselan@nl.abnamro.com - Casper Burgering Delfstoffen, zakelijke dienstverlening casper.burgering@nl.abnamro.com - Hans van Cleef Energie hans.van.cleef@nl.abnamro.com - Nadia Menkveld Transport nadia.menkveld@nl.abnamro.com - Thijs Pons Agrifood en agrarische grondstoffen thijs.pons@nl.abnamro.com - Mathijs Deguelle Retail mathijs.deguelle@nl.abnamro.com - Theo de Kort Informatie analist theo.de.kort@nl.abnamro.com - Ingrid Kroeze Research ondersteuning ingrid.kroeze@nl.abnamro.com

11 11 Nederlandse economie in zicht - Ruimte voor export - 16 augustus 212 Altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in de economie en in uw sector: download de Markets Insights app via abnamro.nl/marketinsights of direct in de App Store. Lees meer over het Economisch Bureau op: abnamro.nl/economischbureau abnamro.nl/sectoren Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie en sectoren. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product met inachtneming van alle mogelijke risico s past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehouden.

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Vooruitblik 214-215 Economisch Bureau Nederland december 21 Barometer wijst op herstel van economie 6 12 15 9-75 -6 91 9 95 97 99 1 5 7 9 11 1 BBP (% j-o-j; l.a.) Economisch-sentimentindicator

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Groei boven 2% Economisch Bureau Nederland 2 juni 2015 Groei versnelt tot meer dan 2% in 2015 en 2016 De Nederlandse economie heeft de laatste twee kwartalen een behoorlijke

Nadere informatie

Economie in 2015 Kans of kater?

Economie in 2015 Kans of kater? Economie in 2015 Kans of kater? Nico Klene Economisch Bureau Doorwerth 6 november 2014 Wat verwacht ú: - kans? - kater? 2 Opbouw - Buitenland: mondiale groei houdt aan - Nederland 3 VS: groei weer omhoog

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Economie maakt inhaalslag Economisch Bureau Nederland 1 september 215 Nederlandse economie is bezig met een inhaalslag De Nederlandse economie doet het goed en groeit harder

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Economie nog op herstelkoers Economisch Bureau Nederland 7 oktober 214 6 3-3 -6 Indicator signaleert verdere groei 91 93 95 97 99 1 3 5 7 9 11 13 133 123 113 13 93 83 73 63

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Verder herstel in 15-1 Economisch Bureau Nederland november 1 Nederlandse economie doet het geleidelijk beter BBP-groei in % j-o-j 1-1 - 11 1 1 1 15 1, ABN AMRO (ramingen)

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Vooruitzichten 6-7 Economisch Bureau Nederland december Nederlandse economie: groei houdt aan De Nederlandse economie groeide in met ongeveer % - tweemaal zoveel als in 4.

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Het regent meevallers Economisch Bureau Nederland 8 april 14 Begrotingssaldo weer onder 3%-Maastrichtnorm % BBP - -5-6 8 7 64 56 48 4 Begrotingssaldo (l.a.) Overheidsschuld

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Herstel na aarzelend begin 14 Economisch Bureau Nederland 1 juli 14 Economie krimpt in eerste kwartaal % k-o-k 1-1 - -3 5 6 7 8 9 1 11 1 13 14 BBP-groei Herstel na aarzelend

Nadere informatie

Dienstensector houdt vertrouwen

Dienstensector houdt vertrouwen Stand van de Zakelijke Dienstverlening Dienstensector houdt vertrouwen Kasper Buiting Senior Sectoreconoom December 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Voorlopende economische indicatoren

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Opgaande lijn Economisch Bureau Nederland 11 maart 215 Opgaande lijn % BBP-groei 3 2 1-1 -2 11 12 13 14 15 16, ABN AMRO Economie vertoont opgaande lijn De Nederlandse economie

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Evenwichtiger groei Economisch Bureau Nederland 5 januari 5 Groei niet meer alleen afhankelijk van uitvoer Bijdrage aan BBP-groei in %-punten - - Uitvoer Part. consumptie

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Economisch Bureau Nederland 24 november 2016 Groei zet komende jaren door Nico Klene Tel: +31 (0)20 628 4204 nico.klene@nl.abnamro.com De Nederlandse economie doet het dit

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Conjunctuur lijkt te verbeteren Economisch Bureau 6 november 213 Barometer signaleert weer groei 6 12 3 15 9-3 75-6 91 93 95 97 99 1 3 5 7 9 11 13 6 BBP (% j-o-j; l.a.) Economisch-sentimentindicator

Nadere informatie

Sectorupdate. Export bloemen en planten. 25 juni 2012. Economisch Bureau, Sector & Commodity Research

Sectorupdate. Export bloemen en planten. 25 juni 2012. Economisch Bureau, Sector & Commodity Research Sectorupdate Export bloemen en planten Economisch Bureau, Sector & Commodity Research 25 juni 2012 Exportgroei ondanks crisis in de eurozone Rusland vierde exportbestemming door sterke toename van de export

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Economisch Bureau Nederland Internationale onrust tempert vertrouwen 11 september 214 ECB stuurt koers euro omlaag 1.4 1.38 1.36 1.34 1.32 1.3 1.28 1.26 13 14 USD/EUR Internationale

Nadere informatie

Zakelijke dienstverlening

Zakelijke dienstverlening Zakelijke dienstverlening Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Juni 16 Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting Senior sector econoom 3376 kasper.buiting@nl.abnamro.com Inhoud Onderwerp Pag Kernpunten

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Werkloosheid stijgt voorlopig verder Economisch Bureau 2 mei 213 Stijgende werkloosheid x1 65 55 45 35 25 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 Thema: Verder stijgende werkloosheid (p.2)

Nadere informatie

Stijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel

Stijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel M200515 Stijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel Exportthermometer drs. S.C. Oudmaijer Zoetermeer, januari 2006 Exportprestaties en exportpotentieel van de industrie, de

Nadere informatie

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-009 15 februari 2012 9.30 uur Economie 0,7 procent gekrompen In vierde kwartaal 0,7 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Consumptie 1,8 procent lager

Nadere informatie

Marktontwikkelingen varkenssector

Marktontwikkelingen varkenssector Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei valt terug

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei valt terug Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-069 15 november 2011 9.30 uur Economische groei valt terug Economie 1,1 procent gegroeid op jaarbasis in derde kwartaal Kwartaal op kwartaal 0,3 procent

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Ramingen hoger na herzien BBP Economisch Bureau Nederland 8 juli 215 BBP-groei boven gemiddelde eurozone 8 6 4 2-2 -4-6 5 1 15 Nederland Eurozone Meest recente conjunctuurcijfers

Nadere informatie

Economische visie op 2015

Economische visie op 2015 //5 Economische visie op 5 Nieuwjaarsbijeenkomst VNO-NCW regio Zwolle Björn Giesbergen januari 5 Inhoud Visie op 5 Europa: toekomstige koploper of eeuwige achterblijver? (conjunctuur/financiële markten)

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie krimpt 4,5 procent in eerste kwartaal 2009

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie krimpt 4,5 procent in eerste kwartaal 2009 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-038 15 mei 2009 9.30 uur Economie krimpt 4,5 procent in eerste kwartaal 2009 Grootste krimp na de Tweede Wereldoorlog Export en investeringen vallen

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Economisch Bureau 7 juni 1 Sectorprognoses 1-14 Volumemutatie toegevoegde waarde 14 Thema: Sectorprognoses (p.) In 1 zit er maar voor weinig sectoren groei in het verschiet.

Nadere informatie

Focus op Prinsjesdag 2017

Focus op Prinsjesdag 2017 Focus op Prinsjesdag 2017 Economisch Bureau Nederland 19 september 2017 Nico Klene Tel: +31 (0)20 628 4204 nico.klene@nl.abnamro.com Macro Economische Verkenning 2018 Het CPB verwacht 3,3% economische

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht BBP-groei krijgt bredere basis Economisch Bureau Nederland 22 april 215 Aandeel flexibele arbeidscontracten groeit 1% 8% 6% 4% 2% % 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 Werknemer vast

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 3,5 procent in Economische groei vierde kwartaal liefst 4,4 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 3,5 procent in Economische groei vierde kwartaal liefst 4,4 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-008 14 februari 2008 9.30 uur Economie groeit 3,5 procent in 2007 De Nederlandse economie is in 2007 met 3,5 procent gegroeid. Dit is de hoogste groei

Nadere informatie

Persbericht. Economie verder gekrompen. Centraal Bureau voor de Statistiek. Uitvoer blijft groeien. Minder investeringen

Persbericht. Economie verder gekrompen. Centraal Bureau voor de Statistiek. Uitvoer blijft groeien. Minder investeringen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-011 14 februari 2013 9.30 uur Economie verder gekrompen Economie krimpt in vierde kwartaal 0,2 procent t.o.v. kwartaal eerder Ten opzichte van een jaar

Nadere informatie

Conjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland

Conjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland Conjunctuur enquête Technologische Industrie Nederland Gunstig beeld met internationale onzekerheden Het CBS kopt donderdag 16 februari dat het ondernemersvertrouwen in Nederland nog nooit op zo n hoog

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Stijgende werkloosheid Economisch Bureau: - Macro Research - Sector & Commodity Research 5 juli 2012 Werkenden en werklozen x1000 7600 550 7500 450 7400 350 7300 08 09 10

Nadere informatie

Prijsvooruitzichten grondstoffen

Prijsvooruitzichten grondstoffen Prijsvooruitzichten grondstoffen Economisch Bureau abn.amro.group.economics@nl.abnamro.com 30 oktober Fig. 1: Gerealiseerde prijsontwikkelingen Prijzen grondstoffen dalen verder De absolute winnaar van

Nadere informatie

Economie groeit met 0,7 procent

Economie groeit met 0,7 procent Persbericht PB14 010 14 februari 08.30 uur Economie groeit met 0,7 procent Economie groeit in vierde kwartaal met 0,7 procent ten opzichte van het derde kwartaal 8 duizend banen minder dan in het derde

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Effecten BTW-verhoging Economisch Bureau: - Macro Research - Sector & Commodity Research 4 oktober 212 Inflatie onder invloed van BTW-verhoging % j-o-j 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5

Nadere informatie

Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder

Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder Persbericht PB13-070 14 november 2013 09.30 uur Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder - Economie groeit in derde kwartaal met 0,1 procent ten opzichte van tweede kwartaal - 46 duizend

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral opwaartse bijstelling overheidsconsumptie. Kwartaal-op-kwartaalgroei 0,6 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral opwaartse bijstelling overheidsconsumptie. Kwartaal-op-kwartaalgroei 0,6 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-144 21 december 2005 9.30 uur Groei economie derde kwartaal 2005 hoger dan eerder geraamd De Nederlandse economie is in het derde kwartaal van 2005 met

Nadere informatie

Exportprestaties van het industriële MKB in 2003

Exportprestaties van het industriële MKB in 2003 M200410 Exportprestaties van het industriële MKB in 2003 Exportthermometer Jolanda Hessels Kees Bakker Zoetermeer, november 2004 Exportprestaties van het industriële MKB in 2003 In 2003 laat de export

Nadere informatie

Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei

Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei Persbericht PB14-050 14 augustus 2014 09.30 uur Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei - Economie groeit volgens de flashraming met 0,5 procent ten opzichte van eerste kwartaal 2014 - Volgens

Nadere informatie

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Groothandel Kwartaalcijfers Pagina 1 van 27

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Groothandel Kwartaalcijfers Pagina 1 van 27 Inhoud Ontwikkeling aantal orders 2 Verwachting aantal orders 3 Verwachting aantal exportorders 4 Verwachting inkopen bij leveranciers 5 Oordeel orderpositie 6 Oordeel orderpositie buitenland 7 Oordeel

Nadere informatie

Atradius Landenrapport

Atradius Landenrapport Atradius Landenrapport Nederland November 214 Overzicht Algemene informatie Belangrijkste sectoren (213, % van bbp) Hoofdstad: Amsterdam Diensten: 72% Regeringsvorm: Constitutionele monarchie Industrie:

Nadere informatie

Export-update Noord- en Zuid-Amerika - juli 2014

Export-update Noord- en Zuid-Amerika - juli 2014 Export-update Noord- en Zuid-Amerika - juli 2014 1. Samenvatting en conclusies De Nederlandse uitvoerwaarde is in 2013 met 1,0% gestegen t.o.v. dezelfde periode in 2012 tot 433,8 miljard euro. De bescheiden

Nadere informatie

Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011

Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011 Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011 Verwachtingen in West-Nederland positiefst De productie van industriële bedrijven in Nederland groeide in april 2011 met 0,8% nauwelijks ten opzichte

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Rente fors omlaag dankzij ECB Economisch Bureau Nederland 5 februari 215 Tienjaars rente flink gedaald % 5 4 3 2 1 8 9 1 11 12 13 14 15 Economie: Beleid ECB drukt rente en

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit naar verwachting met 1¾% in 1 en met 1½% in 11. De toename van het bbp komt bijna volledig voor

Nadere informatie

Internationale handel visproducten

Internationale handel visproducten Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een

Nadere informatie

De economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa

De economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa De economische omgeving Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa Inhoud Wereldeconomie Traag herstel Verengde Staten Europa Nederland Ook 2017 een conjunctureel goed jaar Ons land staat er heel goed

Nadere informatie

De arbeidsmarkt klimt uit het dal

De arbeidsmarkt klimt uit het dal Trends en ontwikkelingen arbeidsmarkt en onderwijs De arbeidsmarkt klimt uit het dal Het gaat weer beter met de arbeidsmarkt in, ofschoon de werkgelegenheid wederom flink daalde. De werkloosheid ligt nog

Nadere informatie

Vierde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zeeland

Vierde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zeeland Vierde kwartaal 2012 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

Edelmetalen Watch. Van pessimist naar optimist. Economisch Bureau Macro & Financial Markets Research. Insights.abnamro.nl/en.

Edelmetalen Watch. Van pessimist naar optimist. Economisch Bureau Macro & Financial Markets Research. Insights.abnamro.nl/en. Edelmetalen Watch Economisch Bureau Macro & Financial Markets Research Van pessimist naar optimist 18 februari 2016 Georgette Boele Co-ordinator FX & Precious Metals Strategy Tel: +31 20 629 7789 georgette.boele@nl.abnamro.com

Nadere informatie

Branche Update: Wegvervoer

Branche Update: Wegvervoer Branche Update: Wegvervoer Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld +31 26 286441 Financiële weerbaarheid wegvervoer onder druk Het goederenvervoer over de weg heeft het al een tijd

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB07-010 13 februari 2007 9.30 uur Economie groeit 2,9 procent in 2006 De Nederlandse economie is in 2006 met 2,9 procent gegroeid. Dit is bijna twee keer

Nadere informatie

Research NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland

Research NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Research NL Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Herstel economie zet aarzelend door Economische situatie Huishoudens zijn nog steeds terughoudend met hun consumptie en bedrijven zijn terughoudend

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 1,1 procent gekrompen

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 1,1 procent gekrompen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-032 15 mei 2012 9.30 uur Economie 1,1 procent gekrompen In eerste kwartaal 1,1 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Investeringen 4,2 procent lager Consumptie

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Onderdeel Economische groei Inflatie Producentenvertrouwen Consumptie Omzet detailhandel Consumentenvertrouwen Hypotheken Hypotheek- en kapitaalmarktrente

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen 1e kwartaal 9 Overall conclusie In de tweede helft van 8 sloeg de kredietcrisis ook in Nederland over naar de rest van de economie. De vooruitzichten voor 9 en 1 zijn in

Nadere informatie

CBS: economie krimpt door lager gasverbruik

CBS: economie krimpt door lager gasverbruik Persbericht PB14-032 15 mei 2014 9.30 uur CBS: economie krimpt door lager gasverbruik - Sterke afname binnenlands verbruik en export van aardgas door milde winter - Mede hierdoor economische krimp van

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Voorzichtig herstel lijkt in aantocht Economisch Bureau: - Macro Research - Sector & Commodity Research 28 januari 213 Voorzichtig herstel in aantocht Economische groei -

Nadere informatie

Prijsvooruitzichten grondstoffen

Prijsvooruitzichten grondstoffen Prijsvooruitzichten grondstoffen Economisch Bureau abn.amro.group.economics@nl.abnamro.com 29 januari Economische groei is smeerolie voor de vraag naar cyclische grondstoffen Noot: i K1-3-maands WTI l

Nadere informatie

Herstel in de industrie zet door. Samenvatting. Totale industrie. Omzet stijgt. Eerste kwartaal 2014

Herstel in de industrie zet door. Samenvatting. Totale industrie. Omzet stijgt. Eerste kwartaal 2014 Eerste kwartaal 214 Herstel in de industrie zet door Samenvatting Totale industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1 Conjunctuurenquête Nederland Tweede kwartaal 11 Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1 3-5-11 :36 Economisch herstel zet door Horeca en detailhandel haken aan Na een lichte afzwakking in het eerste kwartaal

Nadere informatie

De kracht van Nederland. Joop Wijn, 10 april 2013

De kracht van Nederland. Joop Wijn, 10 april 2013 De kracht van Nederland Joop Wijn, 10 april 2013 Cultuurverandering (1/3) Accepteer dat het feest voorbij is } Denk in lange termijn } Het wordt hard werken om baten te genereren dus wees kostenbewust

Nadere informatie

Persbericht. Economie groeit niet in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Net geen recessie.

Persbericht.   Economie groeit niet in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Net geen recessie. Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-095 17 mei 2002 9.30 uur Economie groeit niet in eerste kwartaal 2002 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2002 niet gegroeid. Dit blijkt

Nadere informatie

Persbericht. Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Kwartaal-op-kwartaalgroei aangetrokken

Persbericht. Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Kwartaal-op-kwartaalgroei aangetrokken Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-103 1 juli 2004 9.30 uur Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal 2004 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2004 met 0,9 procent

Nadere informatie

transport en logistiek

transport en logistiek sectormonitor transport en logistiek oktober 2011 > ABN AMRO verwacht lagere omzetgroei Transport en Logistiek 1 Sector Monitor Transport & Logistiek Macro economisch beeld 2 Sector Transport en Logistiek

Nadere informatie

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013 Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-077 14 november 2008 9.30 uur Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent Bijna een halvering in vergelijking met eerste halfjaar

Nadere informatie

Oktober 2015. Macro & Markten. 1. Rente en conjunctuur :

Oktober 2015. Macro & Markten. 1. Rente en conjunctuur : Oktober 2015 Macro & Markten 1. Rente en conjunctuur : VS Zoals al aangegeven in ons vorig bulletin heeft de Amerikaanse centrale bank FED de beleidsrente niet verhoogd. Maar goed ook, want naderhand werden

Nadere informatie

Persconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009.

Persconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009. Persconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009. Sheet 1: Opening Het CBS publiceert vandaag het eerste cijfer van de economische groei over het vierde kwartaal en de voorlopige

Nadere informatie

jul/09 mei/09 jun/09 sep/09 sep/08 jan/09 feb/09 mrt/09 jun/09 aug/09 sep/09 aug/09

jul/09 mei/09 jun/09 sep/09 sep/08 jan/09 feb/09 mrt/09 jun/09 aug/09 sep/09 aug/09 HAAGSE MONITOR ECONOMISCHE RECESSIE 7 Deze monitor geeft zowel prognoses als gerealiseerde cijfers weer. Het vaststellen van gerealiseerde cijfers kost tijd, maar worden, zodra deze bekend zijn, in de

Nadere informatie

Persbericht. Consumentenprijsindex juni

Persbericht. Consumentenprijsindex juni Persbericht PB99-176 9 juli 1999 10.30 uur Consumentenprijsindex juni De consumentenprijzen zijn tussen mei en juni met 0,4 procent gedaald. Dit blijkt uit cijfers van het CBS. Vergeleken met vorig jaar

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis zorgt voor een terugval van de economische bedrijvigheid in Nederland die sinds het begin van de jaren tachtig niet is voorgekomen.

Nadere informatie

VVMA Congres 18 mei 2010

VVMA Congres 18 mei 2010 VVMA Congres 18 mei 2010 Jan Klaver, VNO-NCW Verwachtingen over Nederlandse economie, 2010-2015 1 Lijn van mijn verhaal 1. Impact economische crisis op Nederlandse economie en bedrijfsleven 2. Het herstel

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Nog niet verslagen Economisch Bureau: - Macro Research - Sector & Commodity Research 7 juni 2012 Economische groei in voorbije decennia Index; 1990-K1 = 100 170 160 150 140

Nadere informatie

Omzet industrie daalt door lagere prijzen

Omzet industrie daalt door lagere prijzen Eerste kwartaal 21 Omzet industrie daalt door lagere prijzen Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Minder sterke groei industrie in tweede kwartaal

Minder sterke groei industrie in tweede kwartaal Minder sterke groei industrie in tweede kwartaal Totale industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Productiegroei industrie afgenomen in derde kwartaal

Productiegroei industrie afgenomen in derde kwartaal Derde kwartaal 214 groei industrie afgenomen in derde kwartaal Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 BIJLAGE II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit in 1 naar verwachting met 1¼%. Voor komend jaar wordt een groei van 1¾% voorzien. De toename van

Nadere informatie

Bodem bereikt in Nederlandse Economie

Bodem bereikt in Nederlandse Economie Bodem bereikt in Nederlandse Economie 8 november 213 Every picture tells a story Keijser Capital Research Nico van Geest RBA Nico.vangeest@keijsercapital.nl (1) Het consumenten vertrouwen, zoals door het

Nadere informatie

Welkom bij Visie op Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek

Welkom bij Visie op Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Welkom bij Visie op 216 Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Visie op 216 Stabiele groeivooruitzichten omgeven door onzekere wereldeconomie Tim Legierse 28 januari 216 Agenda Wereldeconomie Nederland Achterhoek

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Visie op de Nederlandse economie in 2014

Visie op de Nederlandse economie in 2014 Visie op de Nederlandse economie in 2014 De economie lijkt in de tweede helft van 2013 de bodem te hebben bereikt. Het is sinds 2008 niet de eerste keer dat dit gebeurt. Na het aanvankelijke herstel gedurende

Nadere informatie

Visie op 2010 Hoop op herstel

Visie op 2010 Hoop op herstel Visie op 21 Hoop op herstel Dr. A.E. (Annelies) Hogenbirk 15 december 29 Rabobank Economisch Onderzoek Agenda Terugblik op de recessie Mondiale economische ontwikkelingen Groene loten Waar zit de groei?

Nadere informatie

Saldo economisch klimaat. Q (verwacht) -39,8

Saldo economisch klimaat. Q (verwacht) -39,8 BEDRIJFSLEVEN TOTAAL 1. Bedrijfsleven eind 2008 in onzekerheid Het bedrijfsleven in het gebied van Kamer van Koophandel Den Haag heeft in het derde kwartaal van 2008 niet slecht gepresteerd, zeker niet

Nadere informatie

Focus op export. Export - motor van de Nederlandse economie

Focus op export. Export - motor van de Nederlandse economie Focus op export Economisch Bureau Nederland Nico Klene 020 628 4204 Export - motor van de Nederlandse economie Nederland is een groot exportland. De omvang van de uitvoer van goederen en diensten bedraagt

Nadere informatie

HAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS januari 2010

HAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS januari 2010 Pagina // Bijlage HAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS uari Deze monitor geeft zowel prognoses als gerealiseerde cijfers weer. Het vaststellen van gerealiseerde cijfers kost tijd, maar worden, zodra deze bekend

Nadere informatie

Economie en financiële markten

Economie en financiële markten Economie en financiële markten Bob Homan ING Investment Office Den Haag, 11 oktober 2013 Vraag 1: Begraafplaats Margraten gesloten vanwege. 1. Bezuinigen bij de Nederlandse overheid 2. Op last van Europese

Nadere informatie

Productie licht gedaald in vierde kwartaal

Productie licht gedaald in vierde kwartaal Vierde kwartaal 14 Productie licht gedaald in vierde kwartaal Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Prijsafname zorgt opnieuw voor omzetdaling industrie

Prijsafname zorgt opnieuw voor omzetdaling industrie Eerste kwartaal 216 Prijsafname zorgt opnieuw voor omzetdaling industrie Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

sectormonitor transport en logistiek

sectormonitor transport en logistiek sectormonitor transport en logistiek januari 12 > Recessie laat transportsector niet ongemoeid in eerste helft 12 1 Sectormonitor Transport & Logistiek januari 12 Macro economisch beeld 2 Sector Transport

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Woningmarkthervormingen Economisch Bureau 11 juli 2013 Krimp economie lijkt ten einde te lopen; toch ramingen verlaagd 6 120 3 105 0 90-3 75-6 91 93 95 97 99 01 03 05 07 09

Nadere informatie

Exportmonitor 2011. Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler

Exportmonitor 2011. Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler Exportmonitor 2011 Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler Uit de Exportmonitor 2011 blijkt dat het noordelijk bedrijfsleven steeds meer aansluiting vindt bij de wereldeconomie. De Exportmonitor

Nadere informatie

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken De Nederlandse bancaire vorderingen 1 op het buitenland zijn onder invloed van de economische crisis en het uiteenvallen van ABN AMRO tussen

Nadere informatie

Verder in deze editie:

Verder in deze editie: Economie Monitor Brabant Vierde kwartaal 4 Eurocrisis raakt ook de Brabantse economie De economie van Brabant krijgt in het laatste kwartaal van te maken met de gevolgen van de eurocrisis en dit is goed

Nadere informatie

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken CPB Notitie Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage maart 2003 1 De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Dit geldt zelfs indien door een voorspoedig

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Groei na de recessie Economisch Bureau 29 augustus 2013 Potentiële economische groei in 2012-17 % mutatie Oostenrijk Frankrijk Finland België Nederland Duitsland Eurozone

Nadere informatie

Datum : 3 juli 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken

Datum : 3 juli 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken CPB Notitie Datum : juli Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage juli De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Na de oorlog in Irak zijn de internationale spanningen afgenomen

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie