Nederlandse economie in zicht

Transcriptie

1 Nederlandse economie in zicht Het regent meevallers Economisch Bureau Nederland 8 april 14 Begrotingssaldo weer onder 3%-Maastrichtnorm % BBP Begrotingssaldo (l.a.) Overheidsschuld (r.a.) Het regent meevallers De economische groei trekt dit jaar volgens ons aan tot 1,%. Het optimisme over de groeivooruitzichten krijgt een extra impuls dankzij de opwaartse herziening van de BBP-cijfers over het vierde kwartaal. Na een dip in het eerste kwartaal als gevolg van tijdelijk lagere autoverkopen, zal de BBP-groei in de kwartalen daarna opleven. De handel met het buitenland blijft de belangrijkste economische-groeimotor. Dit herbergt wel risico s, gegeven de onzekerheden rondom Ukraine, China, de Europese verkiezingen en de deflatoire tendens in Zuid-Europa. In dit kader is het gunstig dat de groei niet meer louter op het buitenland leunt. De bedrijfsinvesteringen trekken aan nu de industriële productie en de bezettingsgraad stijgen en de woningmarkt voorzichtig opleeft. De extra investeringen leiden op termijn tot een verbetering van de arbeidsmarkt, wat positief uitwerkt op de consumptie. Nu de koopkracht verbetert en gezinnen weer geld overhouden, hebben zij ruimte om zowel hun vermogenspositie te versterken als extra uitgaven te doen. De voorziene toename van de binnenlandse vraag gaat gepaard met een toename van de invoer. Daarmee komt een eind aan de stijging van het saldo op de lopende rekening. Dat is goed nieuws, want het exceptioneel hoge overschot van 1% past niet binnen de EU-beleidskaders. Ook de ontwikkeling van de overheidsfinanciën zal op instemming kunnen rekenen van Brussel. Het tekort op de begroting ligt voor het eerst sinds vijf jaar onder de 3%-Maastrichtnorm, al dient aangetekend dat de daling van het tekort deels het resultaat is van incidentele meevallers. Het regent de laatste tijd meevallers. De economie blijkt op basis van nieuwe rekenmethodes een grotere omvang te hebben dan eerder becijferd. Hierdoor valt de overheidsschuld ongeveer 5 procentpunt lager uit dan volgens de eerdere definitie.

2 Nederlandse economie in zicht - Het regent meevallers 8 april 14 Nederlandse economie Philip Bokeloh Economische groei trekt aan De BBP-groei trekt dit jaar volgens ons aan tot 1,% na een krimp van,8% vorig jaar. Nederland profiteert van de internationale conjunctuuropleving. De wereldeconomie groeit dit jaar met 3,6%. Dat is,8 procentpunt meer dan vorig jaar. De internationale conjunctuuropleving gaat gepaard met een nog sterkere groei van de wereldhandel, die versnelt van,3% in 13 naar 6% in 14. De verbeterde uitvoervooruitzichten geven een impuls aan het ondernemersvertrouwen. Ook het sentiment onder consumenten verbetert. Dit hangt onder andere samen met de kentering op de huizenmarkt, waar de prijzen stabiliseren en het aantal transacties opveert. Het optimisme over de groei krijgt een extra impuls dankzij de opwaartse herziening van de BBP-cijfers over het vierde kwartaal. De economie bleek niet met,7% maar met,9% te zijn gegroeid. De aanmerkelijke versnelling ten opzichte van het voorgaande kwartaal, waarin de groei nog slechts,3% bedroeg, is vooral toe te schrijven aan de autoverkopen. Die zijn naar voren gehaald in verband met het vooruitzicht dat fiscale voordelen zouden wegvallen. Overigens bleek de bijdrage van de autoverkopen bij de herziening lager uit te vallen dan eerder berekend. Dat de raming ondanks deze neerwaartse bijstelling hoger uitviel, had te maken met de opwaartse herziening van de productie en investeringen in de bouw. Na jaren van stagnatie zit de woningmarkt eindelijk weer in de lift. Ook de uitvoer viel hoger uit dan eerder gedacht. Maar omdat de invoer eveneens hoger bleek te zijn, bleef de bijdrage van de handel onveranderd. Economie profiteert van internationale opleving Na een dip in het eerste kwartaal als gevolg van lagere autoverkopen, zal de BBP-groei in de kwartalen daarna weer opleven. Hoewel de gasproductie in Groningen door het productieplafond zorgt voor krimp en de zorg door de bezuinigingen niet langer een bijdrage aan de groei levert, worden de remmende effecten hiervan gladgestreken door het economisch herstel in de Verenigde Staten en de rest van de eurozone. De handel met het buitenland blijft daarmee de economische-groeimotor. Dit neemt niet weg dat er diverse risico s aan de horizon opdoemen. Zo zijn er de spanningen in Ukraine, bestaat er onzekerheid over de Chinese economie, kan de uitslag van de Europese verkiezingen onrust veroorzaken en zou een teleurstellende uitkomst van de bankentest vervelende gevolgen kunnen hebben. Een andere bedreiging voor het herstel vormt de deflatoire tendens in Zuid-Europa. Ondernemers- en consumentenvertrouwen in de lift Index Producentenvertrouwen Consumentenvertrouwen Economie krijgt tijdelijke impuls van autoverkopen % joj Autoverkopen Productie bouw trekt aan nu huizenprijzen niet meer dalen % joj (1 maandsgemiddelde) Productie bouw

3 3 Nederlandse economie in zicht - Het regent meevallers 8 april 14 Inflatie aanmerkelijk gedaald Ook in Nederland is de inflatie laag. Dit ondanks dat de bijdrage van de huurstijgingen aan de inflatie door de extra huurverhogingen liefst 1 procentpunt bedraagt. Belangrijkste reden voor de lage inflatie is de loonontwikkeling. Die is bij de hoge werkloosheid zeer gematigd. Daarnaast tempert ook de ontwikkeling van de grondstoffenprijzen de inflatoire druk. De verwachting is dat de inflatie weer zal oplopen, zodra het herstel doorzet. Mocht dit niet gebeuren, dan zal de ECB aanvullende maatregelen treffen. Het vooruitzicht op monetair ingrijpen zorgt voor een voorlopig lage korte rente. De kapitaalmarktrente zal daarentegen licht oplopen in verband met de verwachte opleving van de BBP-groei. De groei steunt niet langer louter op het buitenland. De investeringen trekken weer aan, nu de industriële productie en de bezettingsgraad onder invloed van de conjuncturele verbetering toenemen. Ook in de woningbouw veren de investeringen op. Een voorbode hiervan vormt het aantal afgegeven bouwvergunningen, dat niet langer daalt. Extra ondersteuning van de kredietverlening blijft vooralsnog uit. Maar toegang tot krediet is niet per se doorslaggevend voor de investeringsbeslissing. Veel bedrijven beschikken over voldoende eigen financiële middelen en kunnen bovendien andere financieringsbronnen aanspreken. Dit geldt vooral voor de grote bedrijven, die beter toegang tot kapitaal hebben dan het MKB. Daling werkloosheid volgt later De toename van de investeringen zal pas in een latere fase leiden tot een daling van de werkloosheid. Bedrijven zullen de opgaande conjunctuur eerst aangrijpen om de productiviteit te verhogen en hun winstgevendheid te verbeteren. Daarnaast zal een deel van de extra productie worden opgevangen doordat zzp ers die tijdelijk zonder opdrachten zaten, weer extra werk krijgen. Dit laat onverlet dat de arbeidsmarkt verbetert. Het aantal banen daalt minder hard dan voorheen. Ook het aantal ontslagaanvragen neemt af. Tegelijkertijd stijgt het aantal vacatures, evenals het aantal gewerkte uren in de uitzendbranche. De werkgelegenheid kan in de loop van dit jaar weer een stijging laten zien als deze trend doorzet. Een verbetering van de arbeidsmarkt is positief voor de consumptie. Vooralsnog stellen gezinnen de aankoop van duurzame goederen uit, maar op termijn kunnen zij hun aankopen niet langer vooruit schuiven. Daar komt bij dat zij tot 13 op hun besparingen hebben ingeteerd. Nu houden zij weer geld over, doordat de koopkracht verbetert dankzij de lagere pensioenpremies en de ondersteunende maatregelen die in overleg met de oppositie najaar 13 zijn genomen. Wanneer de arbeidsmarkt verbetert, krijgt de koopkracht extra ondersteuning van de werkgelegenheid. Dit alles geeft ruimte om de vermogenspositie te herstellen, bijvoorbeeld door af te lossen op de hypotheek, maar ook om extra uitgaven te doen. Inflatie laag ondanks ruim monetair beleid % joj Inflatie Hogere bezettingsgraad nodigt uit tot investeren % productiecapaciteit Bezettingsgraad industrie Vacature-indicator wijst op verbetering arbeidsmarkt index Verw. Industrie Bouw Zakelijke dienstverlening

4 4 Nederlandse economie in zicht - Het regent meevallers 8 april 14 De voorziene toename van de binnenlandse vraag gaat vergezeld van een toename van de invoer. Daarmee komt een eind aan de stijging van het saldo op de lopende rekening. Dat is goed nieuws, want dit saldo is met 1% van het BBP exceptioneel hoog. Het enorme nationale spaaroverschot zorgt vanuit EU-perspectief voor ongewenste onevenwichtigheden, die Brussel op termijn wil aanpakken met behulp van de Macroeconomic Imbalances Procedure. De opleving van de economie is gunstig voor de begroting. Het begrotingstekort is gedaald van 4,1% van het BBP in 1 naar,5% in 13. Daarmee ligt de begroting voor het eerst sinds vijf jaar onder de 3% Maastrichtnorm. De overheid ontving in 13 meer geld door hogere dividenduitkeringen van DNB en ABN AMRO. Dit leverde de schatkist EUR 1,4 mld meer op. Daarnaast namen de aardgasbaten met EUR,5 mld toe en bracht de veiling van de 4G-telecomfrequenties EUR 3,8 mld op. Voor dit jaar vallen die eenmalige baten uit de begroting. Sterker nog: de aardgasbaten zullen lager uitvallen als gevolg van de zachte winter en het productieplafond in Groningen. Meevaller aangewend voor lastenverlichting Dat weerhoudt de regering er niet van om de meevaller over 13 aan te spreken voor lastenverlichting. VVD en PvdA sloten een politieke deal, waarbij de VVD de strafbaarstelling van illegaliteit inslikte in ruil voor lastenverlichting voor middenen hoge inkomens. De maximale arbeidskorting van EUR.97 geldt niet langer tot een jaarsalaris van EUR 41., maar tot een jaarsalaris tot EUR 49.. Met de lastenverlichting is EUR,5 mld gemoeid. De maatregel vormt een welkome ondersteuning voor de binnenlandse vraag. Toch kunnen er vraagtekens worden geplaatst bij de onvaste koers van het regeringsbeleid. Eerder verzwaarde het juist de lasten door het btw-tarief te verhogen. Het regent de laatste tijd meevallers. De economie blijkt op basis van nieuwe rekenmethodes van Eurostat een grotere omvang te hebben dan eerder becijferd. De productie wordt anders gemeten. Zo worden de uitgaven aan R&D niet meer als lopende kosten gezien, maar als investeringen. Daarnaast is de omzet en productie van zelfstandigen in beeld gekomen doordat het CBS nieuwe bronnen gebruikt. Op basis van de nieuwe rekenmethode lag het BBP in 1 EUR 45 mld hoger. Daarmee komt het BBP 7½% hoger uit. Ondanks de positievere inschatting van de economische activiteit, is het tekort op de begroting als percentage van het BBP min of meer hetzelfde gebleven. Wel is de staatsschuld naar beneden bijgesteld. Als percentage van het BBP lag de schuld 4½ procentpunt lager. Hoe de aanpassingen uitpakken voor de jaren voor en na 14 is onduidelijk. Het ligt in de rede dat de schuld in 13 ongeveer 5 procentpunt lager zal uitvallen dan eerder gedacht. Exceptioneel groot overschot op de lopende rekening % BBP (vierkwartaalsgemiddelde) Saldo lopende rekening Begrotingssaldo voldoet weer aan Maastrichtnorm Als % BBP (14 en 15 o.b.v. ramingen) Begrotingssaldo (l.a.) Overheidsschuld (r.a.) Kerncijfers Nederlandse economie % mutaties BBP -1,3 -,8 1, 1,3 Particuliere consumptie -1,6 -,1 -,6,3 Overheidsconsumptie -,7 -,, -, Investeringen -4, -4,8 3,5 4,9 Uitvoer 3, 1,4 3, 4,7 Invoer 3,3 -,,4 4,7 Consumentenprijzen (CPI),5,5 1,3 1,5 Lonen 1,6 1,3 1,4 1,8 niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking) 6,4 8,3 8,9 8,7 Idem internationale definitie 5,3 6,7 7,3 7,1 Lopende rekening (% BBP) 9,5 1,4 1,7 1,7 Saldo overheid (% BBP) -4,1 -,5 -,8 -,4 Herziene cijfers zijn gecursiveerd. Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau

5 5 Nederlandse economie in zicht - Het regent meevallers 8 april 14 APPENDIX 1. TABEL MACRO-INDICATOREN Kerncijfers Nederlandse economie r 15r Kwartaal Kwartaal 3 Kwartaal 4 Kwartaal 1 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k k-o-k BBP 1, -1,3 -,8,1,3,9 1, 1,3 Particuliere consumptie -1,1-1,6 -,1 -,7 -,4, -,6,3 Overheidsconsumptie, -,7 -, -,1, -,1, -, Investeringen 6,1-4, -4,8 1,3,8 5,9 3,5 4,9 Uitvoer goederen & diensten 4, 3, 1,4,7,,3 3, 4,7 Invoer goederen & diensten 4, 3,3 -, 1,5, 1,,4 4,7 Consumentenprijzen (CPI - % j-o-j),3,5,5,7,8 1,6 1,1 (feb) 1,3 1,5 Lonen (part. sector, % j-o-j) 1,4 1,6 1,3 1,4 1, 1,1 1,1 1,4 1,8 Niveaus Werkloosheid (% beroepsbevolking) 5,4 6,4 8,3 8,3 8,6 8,4 8,8 (feb) 8,9 8,7 idem internationale definitie 4,4 5,3 6,7 6,6 7, 7, 7,3 (feb) 7,3 7,1 Producentenvertrouwen (ultimo) -1,3-5,6,1,8 -,4,1 1,1 Consumentenvertrouwen (ultimo) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Kerncijfers internationale economie r 15r Kwartaal Kwartaal 3 Kwartaal 4 Kwartaal 1 % mutaties k-o-k k-o-k k-o-k k-o-k BBP eurozone 1,6 -,6 -,4,3,1,3 1,3 1,8 BBP Duitsland 3,4,9,5,7,3,3,,3 BBP Verenigde Staten 1,8,8 1,9,6 1,,7 3,3 3,9 Niveaus USD per EUR (ultimo) 1,9 1,3 1,38 1,8 1,35 1,38 1,38 1,3 1, Korte rente eurozone (%, 3m-euribor, ultimo) 1,4,,3,,,3,3,3,4 Lange rente, 1jr Bund (%, Duitsland, ultimo) 1,8 1,3 1,9 1,3 1,8 1,9 1,6,,7 Lange rente, Nederland (%,1jr staats, ultimo), 1,5, 1,7,, 1,7,4,9 Olieprijs Brent (USD/barrel, gemiddelde) 111,4 111,7 18,7 11,6 11,3 19,4 18, Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau

6 6 Nederlandse economie in zicht - Het regent meevallers 8 april 14 APPENDIX. TABEL MESO-INDICATOREN Kerncijfers Nederlandse economie naar sector r 15r Kwartaal Kwartaal 3 Kwartaal 4 Kwartaal 1 Algemeen PMI (ultimo,index > 5 = groei) 46, 49,6 57, 48,8 55,8 57, 53,7 Bedrijfsfaillissementen (totaal uitgesproken) (feb) Index Wereldhandel, ultimo 18,4 18, 133,9 13,1 13,6 133,9 134,7 (jan) Agrifood Omzet voedings- en genotmiddelenind. (% j-o-j) 9,8 -,3 7,5 7,3 7,8 8,5 Productie voedings- en genotmidd.ind. (% j-o-j) 1,6 -,4 3, 3,1 4,1 3,9 Export voedings- en genotmiddelen (% j-o-j) 7,5 3,7 6,8 9,5 7,1 3,7 Producentenprijzen voedingsmidd. (% j-o-j; ult) 1,1 3, 1,3, -,3-1,,1 (feb) Bouw en onroerend goed Omzet bouw excl. projectontw. (% j-o-j) 4,3-6,9-4,4-6, -4,6 1,1 1,1 (jan) -1,5 Verleende nieuwbouwvergunningen ( mld) 1,1 8,6 6,5 1,6 1,5,,8 (jan) Bouwproductie (volumes, % j-o-j) 4,3-8,4-4,5-5,6,1,3 1,3 (jan) -1 Aantal maanden productie in portefeuille 6, 5,6 4,9 5,3 5,3 5,3 Aantal woningtransacties (t/m feb) Prijs koopwoningen (% j-o-j) -,4-6,5-6,6-8,7-4,6-4,3-1, (t/m feb) Detailhandel Retail verkopen (waarde, % j-o-j),7-1, -, -1,6-1,8-1,5,9 (jan) -, -,5 Retailprijs (% j-o-j),1, 1,8,4,,1, (jan),5 Omzet supermarkten (% j-o-j),1 3,,,3,7,4 1,9 (jan) 3,5 3,5 Autoverkopen (x1) 555,8 5,4 416,8 95,5 9, 115,7 17,3 43 Industrie Dagproductie (% j-o-j) 3,3 -,7-1,1-1,4-1,1 1,4 4, (t/m feb) 3 Bezettingsgraad (%) 79,6 77,9 78,4 75,6 (apr) 77,4 (jul) 78,4 (okt) 79,6 (jan) Oordeel orderpositie, ultimo* -13,6 -, ,6-14,9-16, -1, Oordeel voorraden, ultimo*,3 4,7 1,,7 3,5 1,,3 Technologie, Media & Technologie Omzet telecommunicatie (% j-o-j) -,7-1,9-4,1-5,4, -4,1 Omzet reclamebureaus (% j-o-j) -4,5-5,8-4,1-5,5-5,3,3 Omzet IT dienstverlening (% j-o-j) 3,, -,7 -, -,9 3,3 Transport & Logistiek Omzet Transport & Logistiek (% j-o-j) 4,3 3,1,8,7 1,,7 Baltic Dry Index (ultimo) Goederenvervoer Schiphol (tonnen x1) (t/m jun) 11 (t/m sep) 1.531(t/m dec) 46 (t/m feb) Sentiment transport (ultimo) -8,9-1,8-1,6 9,7,8 19,1 Zakelijke dienstverlening Oordeel omzet 3-mnds, ultimo* -1, -14,4-4,4,9 13, -4,4 15,3 Aantal uitzenduren ABU (% j-o-j) (per.6) (per.9) + (per.13) 4 (per.) -,5-1, Omzet ABU (% j-o-j) (per.6) -1 (per.9) +3 (per.13) 4 (per.) Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau Nederland * saldo positieve en negatieve antwoorden (%)

7 7 Nederlandse economie in zicht - Het regent meevallers 8 april 14 Overige publicaties van ABN AMRO Economisch Bureau: Nederlandse Economie in zicht verschijnt elke maand en gaat in op macro- en meso-economische ontwikkelingen. Overige periodieke publicaties van het Economisch Bureau zijn onder meer: Macro Weekly Visie op rente en euro Macro Visie EM Visie Sector Monitoren Visie op Sectoren Quarterly Commodity Outlook Wekelijkse publicatie over actuele mondiale ontwikkelingen op het terrein van macro-economie en financiële markten. De publicatie komt uit in het Nederlands en het Engels. Maandelijkse update over renteontwikkelingen in de eurozone en Nederland en de koers van de euro. Kwartaalpublicatie over conjuncturele ontwikkeling in industrielanden en opkomende markten. Tevens worden prognoses gegeven van onder meer BBP-groei, inflatie, werkloosheid en begrotingstekort. (Oók Engelstalig.) Kwartaalpublicatie over opkomende economieën. (Oók Engelstalig.) Rapport met sector specifieke economische ontwikkelingen. Op dit moment zijn er zeven Sector Monitoren: Agrifood, Bouw, Industrie, Retail, TMT (Technologie, Media & Telecommunicatie), Transport & Logistiek en Zakelijke dienstverlening. Jaarlijkse sectorupdate waarin Sector & Commodity Research zijn visie geeft op brancheontwikkelingen en omzetverwachtingen. In de VoS 13 worden 8 sectoren en 66 branches besproken in factsheets van twee pagina s. In mei is de VoS 13 gepubliceerd. Kwartaalrapport dat de prijsvooruitzichten voor grondstoffen weergeeft voor zowel de korte (drie maanden) als de lange termijn (t/m 15). Ingegaan wordt op prijzen van energie, metalen en agrarische grondstoffen. Een korte samenvatting verschijnt ook in het Nederlands. Altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in de economie en in uw sector: download de Markets Insights app in de App Store. Lees meer over het Economisch Bureau op: Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie en sectoren. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product met inachtneming van alle mogelijke risico s past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehouden.