SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORDVLEUGEL & PLATFORM BÈTA TECHNIEK

Transcriptie

1 SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORDVLEUGEL & PLATFORM BÈTA TECHNIEK Den Haag 1 april 2014

2 INLEIDING De uitvoering van het Techniekpact 2020 kent voor een groot deel een regionale uitvoering: de vijf landsdelen en de subregio s daarbinnen zijn aan zet. Het Platform is door de landelijke overheid gevraagd de landsdelen desgewenst te ondersteunen en faciliteren bij de uitvoering van deze regionale ambities en techniekagenda s. Daarnaast is het Platform ook landelijke uitvoerder van (delen van) het landelijk beleid, vaak ook met andere landelijke partners, op het gebied van bètatechniek voor de Techniekpact-actielijnen 1) Kiezen voor techniek en 2) Leren in de techniek. De afgelopen periode is er sinds de ondertekening van het Techniekpact al volop samengewerkt tussen het landsdeel en het Platform. Op 6 februari 2014 is tijdens een gesprek tussen de landsdelen, het Platform en het ministerie van Economische Zaken de wens uitgesproken deze samenwerking de komende drie-vier jaar voort te zetten en verder te concretiseren in een samenwerkingsarrangement. Uitgangspunt van dit samenwerkingsarrangement is vraaggerichtheid en daarmee maatwerk voor elke regio. Het samenwerkingsarrangement bestaat uit drie onderdelen: 1) Generieke ondersteuning, facilitering en procesondersteuning 2) Samenwerking op en/of doorontwikkeling van landelijke programma s in de regio 3) Overige maatwerkafspraken De afspraken die besproken worden in deze drie onderdelen worden aan het eind van het document samengevat in een overzicht voor het gehele landsdeel. LANDSDEEL NOORDVLEUGEL Het Techniekpact Noordvleugel wordt uitgevoerd aan de hand van verschillende regionale techniekagenda s. De belangrijkste agenda s in Noordvleugel zijn die van de Techniekraad Noord- Holland, het Masterplan Techniek Amsterdam, de Metropoolregio Amsterdam, Gooi & Vechtstreek, de Economic Board Utrecht en de provincie Flevoland. Binnen die kaders werken partijen aan een specifieke aanpak, die is vastgelegd in het Techniekpact Noordvleugel. De aanpak is gebaseerd op de verbinding tussen regionaal sterke (top-) sectoren zoals ICT, creatieve industrie en diverse vormen van maakindustrie en logistiek (maritiem, energie, agritechnologie etc.). In de samenwerking voor het Techniekpact op landsdeelniveau bundelen en verbinden de deelregio s hun bestaande techniek-, human capital- en economische agenda s, stemmen ze acties op elkaar af en leggen dwarsverbanden voor nieuwe gezamenlijke acties. 1. GENERIEKE ONDERSTEUNING, FACILITERING EN PROCESONDERSTEUNING Het Platform Bèta Techniek ondersteunt het landsdeel Noordvleugel op organisatorisch niveau door onder meer plaats te nemen in de werkgroep Techniekpact Noordvleugel. Daarnaast treedt het 2

3 Platform op als linking pin tussen zowel landsdelen als deelregio s in deze landsdelen. Door ook het gesprek aan te gaan met stakeholders, is het Platform op de hoogte van veel activiteit op het gebied van het Techniekpact in het landsdeel en kan het verbindingen leggen tussen de diverse betrokken partijen. Uit de gesprekken met de deelregio s bleek dat er voor het Platform als overkoepelende organisatie een belangrijke rol is weggelegd voor wat betreft kennisdeling en uitwisseling van best practices tussen de deelregio s en landsdelen. Het beschikbaar stellen van cijfers en informatie over het landsdeel wordt erg op prijs gesteld. Ook de rol van expert en de vraaggerichte ondersteuning worden gewaardeerd. Omdat het landsdeel Noordvleugel de governance goed op orde heeft, is ondersteuning van het Platform op organisatorisch niveau minder aan de orde. Tijdens een overleg tussen het Platform en enkele brancheorganisaties uit de regio kwam naar voren dat de branches graag meer betrokken bij het Techniekpact. In overleg met het landsdeel zal gekeken worden hoe de branches meer aangehaakt kunnen worden bij het Techniekpact. Vanuit enkele regio s wordt opgemerkt dat de aanwezigheid en betrokkenheid van het Platform als smeerolie werkt om projecten op weg te helpen. Deze rol zal het Platform dan ook in de komende tijd blijven vervullen. Propositie Tijdens het gesprek op 6 februari 2014 tussen de landsdelen, het Platform en het ministerie van Economische Zaken is ook de gespreksnotitie met daarin de proposities van het Platform positief ontvangen (zie bijlage). Deze proposities hebben betrekking op de gebieden waarop het Platform ondersteuning kan bieden aan de landsdelen door landelijke programma s regionaal (door) te ontwikkelen. Het tweede deel van dit samenwerkingsarrangement omvat de afspraken die gemaakt zijn met de deelregio s in het landsdeel Noordvleugel naar aanleiding van de proposities. Tijdens de gevoerde gesprekken kwam naar voren dat drie proposities met name van toepassing zijn op het gehele landsdeel: De ondersteuning die het Platform biedt bij het opzetten van een succesvolle Publiek Private Samenwerking wordt door het landsdeel op prijs gesteld. De deelregio s gaven aan graag gebruik te maken van de expertise op dit gebied. Ook voor de expertise en programma s op het gebied van Wetenschap en Technologie in het basisonderwijs is veel interesse vanuit de regio s. De komende periode zet het Platform zich dan ook in het gehele landsdeel in om Wetenschap en Technologie te integreren in het basisonderwijs. Daarnaast is vanuit het landsdeel de wens geuit te ondersteunen bij het opbouwen van een relatienetwerk tussen de regio s en de HCA Topsectoren. Verder geeft het landsdeel aan dat het graag ondersteuning wil bij de opbouw van bedrijfsnetwerken rondom scholen, een aanpak die in meerdere proposities terugkomt. De specifieke wensen van de deelregio s op dit gebied worden in het tweede deel van dit samenwerkingsarrangement nader toegelicht. Uiteraard is dit geen statisch document en kan de inzet van het Platform in overleg met het landsdeel op basis van ontwikkelingen (van deelregio s) binnen het landsdeel worden aangepast. 3

4 2. SAMENWERKING OP EN/OF DOORONTWIKKELING VAN LANDELIJKE PROGRAMMA S In het landsdeel Noordvleugel wordt in uiteenlopende samenstellingen samengewerkt op basis van verschillende regiovisies, dit levert een uiteenlopend pallet van uitdagingen op. In dit document worden de doelstellingen en samenwerkingen dan ook op deelregionaal niveau gespecificeerd. Het Platform gaat het gesprek aan met het landsdeel en de deelregio s om de samenwerkingen waar nodig verder te concretiseren. Techniekraad Noord-Holland Met de Techniekraad Noord-Holland is er sinds kort een orgaan dat de belangen van het gehele bedrijfsleven behartigt op het gebied van het Techniekpact. De Techniekraad heeft als belangrijkste doel te zorgen voor een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Op dit moment is er een grote mate van versnippering op het gebied van techniekinitiatieven. Het coördineren en structureren van deze initiatieven is een taak die de Techniekraad in de komende periode gaat uitvoeren. Hiervoor zijn in drie regio s regiocoördinatoren aangesteld die fungeren als spil tussen onderwijs en bedrijfsleven. Hierbij wordt ook gekeken naar bestaande netwerken van bedrijven en scholen. Samen met het Platform wordt gekeken hoe Jet-Net- en Technet-netwerken hierbij aansluiten en de verschillende netwerken elkaar kunnen versterken. Ten tweede houdt de Techniekraad zich bezig met het ondersteunen van de deelregio s in het ontwikkelen van een duidelijke regiovisie. Deze regiovisies zijn onder meer van belang voor het opstarten van een Publiek Private Samenwerking. Het Platform op verzoek van het ministerie van OCW heeft de rol om potentiële initiatieven te ondersteunen bij het proces te komen tot een goed voorstel. Daarnaast worden de regionale visies ook ingezet om het opleidingsaanbod aan te passen. De Techniekraad streeft naar een relevant, doelmatig en goed bereikbaar aanbod van technische opleidingen. Hierbij zijn doorlopende leerroutes ook van belang. In het kader van Programmalijn 1: Vmbo en mbo techniek is Toptechniek in bedrijf vanuit het Platform op landelijk niveau betrokken bij de ontwikkeling van deze routes. Masterplan Techniek Amsterdam Ook in het kader van het Masterplan Techniek Amsterdam zijn er al veel initiatieven en netwerken, gericht op de doelstellingen uit het Techniekpact. Er is geconstateerd dat er op dit moment onvoldoende coördinatie is tussen scholen met een techniekbehoefte en de bestaande initiatieven. Het Platform gaat ondersteuning bieden bij het opzetten van een organisatiestructuur waardoor scholen, techniekprogramma s en bedrijfsleven elkaar makkelijker kunnen vinden. Dit draagt direct bij aan de ambitie van het Masterplan om duurzame relaties tussen scholen en bedrijven te bewerkstelligen. Deze ambitie richt zich vooral op het primair onderwijs en het vmbo. Daarnaast bevordert dit de relatie tussen de verschillende programma s en de deelnemende bedrijven. Omdat op dit moment de coördinatie ontbreekt, wordt waargenomen dat bedrijven meerdere malen benaderd worden door verschillende programma s om een connectie aan te gaan met een school. Door scholen te verbinden aan landelijke programma s en netwerken als Jet-Net en Technet, neemt het Platform de scholen deze taak uit handen. Er is in de regio al veel aandacht voor aansluiting tussen vmbo en mbo. Ook hier ontbreekt een duidelijke organisatiestructuur. De expertise die het Platform heeft op dit gebied wordt ingezet voor het opzetten van een structuur waarin niet alleen de wisselwerking tussen individuele vmbo en mbo 4

5 scholen verbetert, maar waarin samenwerkingsverbanden ook van elkaar leren door het uitwisselen van best practices. Metropoolregio Amsterdam De Metropoolregio Amsterdam heeft campusvorming erg hoog op de agenda staan. Door de totale keten van het beroepsonderwijs en de contacten met regionale bedrijven onder één (virtueel) dak onder te brengen, wordt een betere aansluiting tussen onderwijs en het omliggende bedrijfsleven gecreëerd. Als gevolg hiervan wordt ook de aantrekkelijkheid en de herkenbaarheid van de het onderwijs bevorderd. De regio gebruikt voor deze ambitie de kennis die het Platform heeft op het gebied van het organiseren van dit soort samenwerkingen tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven. Het Platform zal tevens ondersteuning bieden bij het opstellen van het business model op het moment dat de campussen een aanvraag indienen voor het Regionaal investeringsfonds mbo. Ook in het primair onderwijs is interesse in techniek. Kort na de ondertekening van het landelijk Techniekpact hebben regionale scholen contact gezocht met het bedrijfsleven om een samenwerking aan te gaan. Deze initiatieven waren echter niet gecoördineerd en stonden los van bestaande netwerken tussen onderwijs en bedrijfsleven. Het Platform biedt scholen de mogelijkheid aan te sluiten bij reeds bestaande samenwerkingsverbanden en speelt daarmee een ondersteunende rol in het integreren van techniek in het curriculum. De Metropoolregio geeft aan dat ook voor het voortgezet onderwijs de samenwerking met het bedrijfsleven gezocht wordt. Hierbij wordt Jet-Net genoemd als goed voorbeeld van een samenwerkingsnetwerk. Het Platform zal optreden als schakel tussen de scholen en Jet-Net (voor havo/vwo) en Technet (vmbo). Het aansluiten bij deze netwerken zorgt ook voor meer structuur in de vraag en aanbod van techniek in de regio. De Metropoolregio heeft geconstateerd dat er een grote verscheidenheid aan initiatieven is op het gebied van techniek, maar dat de onderlinge samenhang erg onduidelijk is. Het Platform ondersteunt de Metropoolregio Amsterdam bij het structureren en optimaliseren van dit aanbod. Gooi & Vechtstreek De regio Gooi & Vechtstreek heeft sinds kort haar ambities met betrekking tot het landelijk Techniekpact gebundeld in het Techniekpact Gooi & Vechtstreek. De regio richt zich op een verbeterde aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt en een betere samenwerking tussen alle betrokken partners. In het primair onderwijs ziet de regio Wetenschap & Technologie graag terugkomen in het curriculum in de vorm van ontwerpend leren, in plaats van presentaties over technische beroepen. Hiervoor sluit Gooi & Vechtstreek zich graag aan bij de plannen op landsdeelniveau. Samen met het Platform zal de regio vormgeven aan deze ambitie. Hiervoor zullen in de komende periode de eerste gesprekken plaatsvinden. Op het gebied van vmbo en mbo streeft de regio naar meer verdieping van de relaties tussen onderwijsinstellingen en bedrijfsleven. De expertise van het Platform op dit gebied wordt hierbij ingezet. Deze verdieping moet leiden tot de herinrichting van de structuur tussen vmbo, mbo en bedrijfsleven. De regio maakt samen met het Platform een plan om deze samenwerking te laten terugkomen in het curriculum. Er is geconstateerd dat er op dit moment in de regio een slechte connectie is tussen theorie en praktijk op het vmbo. Beroeps-praktijkvorming wordt in de Gooi & Vechtstreek gezien als een belangrijk onderdeel van het Techniekpact. Om dit te verbeteren zijn er meer stageplaatsen nodig. 5

6 De regio streeft ook naar meer BBL plekken voor jongeren en een betere kwaliteit van de stageplek. Hiervoor is betere afstemming met het bedrijfsleven nodig, waar het Platform een ondersteunende rol in zal spelen. Samen met de regio zal onderzocht worden hoe deze plannen concreet ingevuld gaan worden. In het Techniekpact Gooi & Vechtstreek is op dit moment minder aandacht voor de samenwerking tussen voortgezet onderwijs en bedrijfsleven en de HCA topsectoren, maar de regio sluit niet uit dat dit op een later moment op de agenda komt. In dat geval zal het Platform ondersteuning bieden bij het opstellen en vormgeven van de plannen. In de regio wordt nagedacht over het opzetten van een Publiek Private Samenwerking. Hiervoor wordt samengewerkt met ROC Midden-Nederland. Het Platform biedt ondersteuning bij het opstellen van het business model, indien dat gewenst is. Economic Board Utrecht De Economic Board Utrecht erkent dat de arbeidsmarkt in de regio anders georiënteerd is dan in andere regio s van het landsdeel. De vraag naar technici op de arbeidsmarkt in de regio Utrecht is vooral gericht op het hbo. Dit heeft als gevolg dat het technische vmbo en mbo in de regio weinig draagvlak heeft. Ook het programma Toptechniek in bedrijf is daarom niet actief in de regio. Dat wil echter niet zeggen dat er geen aandacht is voor techniek op andere niveaus. De regio wil graag draagvlak voor Wetenschap en Technologie in het primair onderwijs creëren. Het wordt als een uitdaging gezien om het bedrijfsleven te betrekken bij de acties uit het Techniekpact. Hiervoor zal gebruik gemaakt worden van wetenschapsknooppunten verbonden aan het Platform. De EBU ziet het als een prioriteit om de huidige en toekomstige leraren te scholen in technisch onderwijs. Het opstellen van een regiovisie wordt gestimuleerd vanuit de EBU. Bij het opstellen van een business model voor een Publiek Private Samenwerking wordt hier door het Platform ondersteuning op geboden. De regio geeft aan geen selectie te maken tussen de verschillende PPS-initiatieven maar de kwaliteit en duurzaamheid van de aanvragen te laten bepalen welke initiatieven slagen en welke niet. De EBU hanteert een cross-sectorale werkwijze, waardoor ondersteuning op het gebied van de topsectoren dan ook minder aan de orde is. Wel wordt gekeken naar de mogelijkheden om ICT, als onderdeel van de topsector HTSM, beter te gaan benutten. Hierbij zal de regio gebruik maken van de ervaring die het Platform heeft met de topsectoren. Flevoland In de provincie Flevoland wordt Wetenschap en Technologie in het basisonderwijs als een prioriteit gezien. Het onderwijs zelf ziet het Techniekpact echter als een ver-van-mijn-bed-show. De provincie zou daarom graag gebruik maken van het Wetenschap en Technologienetwerk van het Platform om tot een betere onderlinge afstemming met het onderwijs te komen. In het regionale Techniekpact is opgenomen dat Wetenschap en Technologie een verplicht onderdeel wordt in het curriculum van de pabo en dat bestaande leerkrachten bijgeschoold worden. Om de verworven kennis en vaardigheden van leraren vervolgens in de praktijk te brengen, is aansprekend techniekonderwijs nodig. Hiervoor zal het Platform een makel- en schakelfunctie bekleden richting landelijke programma s en regionale samenwerkingsverbanden. Toptechniek in bedrijf is al actief in de regio. De provincie geeft aan graag ondersteuning te willen om dit programma goed te verbinden met het Techniekpact. Vanwege de expertise die het Platform 6

7 heeft met zowel Toptechniek in bedrijf als het Techniekpact, zal het Platform zich inzetten deze verbinding te bewerkstelligen. Er bestaan enkele Technetkringen in de provincie Flevoland. Deze kringen functioneren niet allemaal naar behoren en de ondersteuning van het Platform is gewenst om deze kringen weer vlot te trekken. Ook Jet-Net is vertegenwoordigd in de regio, zij het in mindere mate. De provincie zou graag zien dat de Jet-Net samenwerkingen nieuw leven ingeblazen werden. Hiervoor stelt het dat de scholen wel opnieuw geactiveerd moeten worden. Samen met Jet-Net gaat het Platform zich hiervoor inzetten. Begin 2014 is het Werkplan Techniekpact Flevoland vastgesteld. Onderdeel daarvan is het ontwikkelen van een regionale visie ter ondersteuning van het opstarten van Publiek Private Samenwerkingen. Daarnaast ondersteunt het Platform potentiële initiatieven bij het proces om te komen tot een goed voorstel voor het Regionale investeringsfonds MBO. 3. OVERIGE MAATWERKAFSPRAKEN Masterplan Techniek Amsterdam Hoewel er een wetenschapsknooppunt aanwezig is in de regio, blijkt deze bij het bredere publiek niet bekend te zijn. Als onderdeel van het structureren van de techniekinitiatieven en het bijeen brengen van vraag en aanbod dient dit samenwerkingsverband tussen de Universiteit van Amsterdam, de Hogeschool van Amsterdam en Amsterdamse basisscholen onder de aandacht gebracht te worden. Het Platform zal zich, vanuit het landelijke programma voor wetenschapsknooppunten, inzetten deze bekendheid te vergroten. Hierdoor wordt het ook eenvoudiger de juiste programma s aan de juiste scholen te verbinden. Op dit moment wordt geconstateerd dat de communicatie tussen scholen en programma s onvoldoende is waardoor scholen met de vraag naar techniek geen passende oplossing vinden. Ondanks de grote verscheidenheid aan initiatieven, wordt opgemerkt dat het VHTO, het landelijk expertisebureau voor meisjes/vrouwen in bèta/techniek, weinig projecten heeft in de regio Amsterdam. Het Platform vervult een makel- en schakelfunctie om het aantal projecten in de regio uit te breiden. Ook zal het Platform samen met Masterplan Techniek Amsterdam onderzoeken hoe de sectorplannen te verbinden zijn met het techniekpact. Daarnaast zal het Platform een makel- en schakelfunctie bekleden tussen de regio en landelijke programma s die zich richten op techniekpromotie onder allochtone jongeren. Gooi & Vechtstreek In de regio Gooi & Vechtstreek is geconstateerd dat het aantal allochtone jongeren op het ROC relatief hoog is in vergelijking met de beroepsbevolking. Echter, de meeste jongeren kiezen voor economische beroepen in plaats van een baan in de techniek. Het Platform zal samen met de regio de verbinding zoeken met landelijke programma s die zich richten op techniekpromotie onder allochtone jongeren om ook technische beroepen aantrekkelijk te maken voor deze doelgroep. Een andere ambitie van de regio richt zich op de uitstroom naar de arbeidsmarkt. Op dit moment hebben leerlingen vrije keuze in het onderwijs dat ze volgen. De regio stelt voor de studiekeuzes op 7

8 het vmbo en mbo niveau minder vrijblijvend te maken en te laten sturen door de arbeidsmarkt. De regio onderzoekt, in samenwerking met het Platform, de mogelijkheden hiervoor. Economic Board Utrecht In de regio Utrecht wordt nagedacht over het aantrekken van buitenlandse kenniswerkers. Deze drang komt voornamelijk uit het bedrijfsleven, en minder door het Techniekpact. Voor dit thema biedt het Platform verbinding met het programma Make it in The Netherlands dat eind 2013 van start gegaan is. Flevoland Het Platform ondersteunt Flevoland bij de uitwerking van het Werkplan Techniekpact Flevoland dat begin 2014 met de regionale partners is vastgesteld. Ook biedt Het Platform ondersteuning bij het verbinden van het Techniekpact en het programma Toptechniek in Bedrijf. Daarnaast wordt opgemerkt dat het lastig is om in het primair onderwijs te komen tot concrete afspraken over samenwerkingsverbanden. Flevoland heeft het beeld dat het initiatief wordt gestuurd door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, waardoor het bedrijfsleven zich niet vertegenwoordigd voelt in het gesprek. Samen met Platform wordt gekeken naar een manier om samenwerkingen tussen beide partijen te stimuleren. Op het gebied van primair onderwijs wordt ook opgemerkt dat er weinig activiteiten van het Expertisecentrum Wetenschap en Techniek Noord-Holland/Flevoland plaatsvinden in Flevoland. Het Platform zet zich in om deze activiteiten ook uit te breiden naar Flevoland. 8

9 SAMENVATTING ONDERSTEUNING NOORDVLEUGEL Onderstaande tabel laat zien op welke gebieden er afspraken gemaakt zijn met het landsdeel Noordvleugel en de verschillende betrokken partijen. Per partij is weergegeven welke invulling wordt gegeven aan de proposities van het Platform zoals deze besproken zijn tijdens het gesprek op 6 februari 2014 tussen de landsdelen, het Platform en het ministerie van Economische Zaken. PO Vmbo mbo Vo - bedrijfsleven Publiek Private Samenwerking HCA Topsectoren Andere thema s Landsdeel Wetenschap en Technologie integreren in curriculum opstellen business modellen Ondersteuning opbouw relatienetwerk regio - topsectoren Techniekraad Noord-Holland Doorlopende leerroutes Jet-Net en Technet verbinden aan netwerken opstellen regionale visie en business modellen Masterplan Techniek Amsterdam Metropoolregio Amsterdam Organisatiestructuur scholen bedrijven ondersteunen Samenwerkingsverband Wetenschap en Technologie inzetten om te voorzien in techniekbehoefte scholen Als PO, plus bevorderen interactie vmbo- en mbo-scholen Ondersteuning proces campusvorming Scholen verbinden aan Jet-Net en Technet Scholen verbinden aan Jet-Net en Technet opstellen business model Bekendheid wetenschapsknooppunten vergroten. VHTO (meisjes). Sectorplannen en Techniekpact verbinden

10 PO Vmbo-mbo Vo - bedrijfsleven Publiek Private Samenwerking HCA Topsectoren Maatwerk Gooi & Vechtstreek Economic Board Utrecht Aansluiten bij acties landsdeel Wetenschap en Technologie via wetenschapsknooppunten integreren in curriculum Verdieping relaties onderwijs - bedrijfsleven Momenteel minder hoog op de agenda opstellen business modellen opstellen regionale visie en business modellen Momenteel minder hoog op de agenda benutten topsector HTSM Techniekpromotie allochtone jongeren. Onderzoeken mogelijkheden arbeidsmarktgestuurde studiekeuze Verbinden aan programma voor buitenlandse kenniswerkers Flevoland Samenwerkingsverband inzetten om Wetenschap en Technologie te integreren in curriculum Ondersteuning bieden bij verbinden Toptechniek in bedrijf met het Techniekpact Ondersteunen bij vlottrekken Technetkringen. Samen met Jet-Net bestaande netwerken versterken en uitbreiden. opstellen regionale visie en business modellen Verbinden van Toptechniek in bedrijf en Techniekpact aan Technocentrum Flevoland (uitvoering Werkplan Techniekpact Flevoland ). Overleg onderwijs bedrijfsleven stimuleren.