Thema Kunst- en Cultuureducatie
|
|
- Stijn Lenaerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Thema Kunst- en Cultuureducatie Artatouille Kunst- en cultuureducatie: instrumenten voor implementatie Intenties Tom Ollieuz (Arteveldehogeschhol) en Eef Thoen (Arteveldehogeschool) André Lefèvre (KASK School of Arts, Hogeschool Gent) Kunst- en cultuureducatie, vandaag tot cultuureducatie omgedoopt 1, blijkt voor veel mensen in het werkveld een containerbegrip te zijn. Niet alleen worden heel wat kunstgenres en media onder deze noemer geplaatst: Kunsteducatie, Muzische vorming, Cultuuronderwijs, Erfgoededucatie, Literatuureducatie, Mediaopvoeding, Mediawijsheid, Multimediale Geletterdheid, Beeldopvoeding, Beeldende opvoeding, Dramatische expressie, Dramatisch spel, Muzikale vorming, Muzikale opvoeding, Muzisch taalgebruik. Eveneens wordt dit verzamelbegrip van educatie op verschillende manieren in de praktijk ingevuld. Voor sommigen is kunst- en cultuureducatie een middel, voor anderen een doel. Kunst- en cultuureducatie en de concepten die errond zweven, vormen precies het gebied waarin het onderzoek van Artatouille zich afspeelt. Doel van het project is echter meer dan enkel duidelijkheid brengen over wat onder kunst- en cultuureducatie kan worden verstaan. De focus van dit onderzoek ligt naast wat een visie of een begrippenkader kan zijn voor kunst- en cultuureducatie, vooral op hoe kunst- en cultuureducatie zich tot de praktijk verhoudt: - Welke beperkingen zijn er? - Welke problemen ondervinden leerkrachten? - Welke context is er nodig om kunst- en cultuureducatie zinvol in te zetten? Een referentierapport wordt opgesteld dat de noden in de praktijk met betrekking tot kunst- en cultuureducatie aanschouwelijk maakt. Het rapport wil geen eenduidige oplossingen vooropstellen. Er worden vragen gesteld die voortvloeien uit praktijkervaringen. De complexiteit van de leersituaties wordt hierin blootgelegd, met de ambitie een bijdrage te leveren aan het zinvol invullen van kunsten cultuureducatie in de praktijk. De output van dit onderzoeks- en ontwikkelingsproject bestaat uit instrumenten die het toepassen van kunst- en cultuureducatie in scholen begeleiden en meer bepaald in concrete leersituaties. Nu al is duidelijk dat kunst- en cultuureducatie in de praktijk steeds vanuit verschillende contextgebonden invalshoeken moet worden bekeken. Kunst- en cultuureducatie is in de eerste plaats educatie in al haar complexiteit. 1 Bijvoorbeeld door de ministers Joke Schauvliege en Pascal Smet in de conceptnota Groeien in Cultuur, 2012.
2 Door iedere partnerinstelling werd onderzocht wat de situatie precies is van waaruit de noodzaak komt aan ondersteuning op vlak van kunst- en cultuureducatie. Dit zowel in het professionele veld (kleuter-, lager- en secundair dagonderwijs en daarnaast het DKO en de lerarenopleiding UGent) als in de literatuur. In dit tweede werkjaar wil het projectteam een antwoord presenteren op de vragen uit de praktijk waar dit ENW-project zich op richt. De uiteindelijke doelstelling van dit project is de ontwikkeling van ondersteunende instrumenten, zodat scholen (kleuter-, lagere en secundaire scholen) op een zelfstandige wijze kunst- en cultuureducatie structureel en schoolbreed kunnen implementeren. Om tot dit doel te kunnen komen, werden verschillende deelvragen vooropgesteld. Wat is kunst- en cultuureducatie? Wat zijn kernbegrippen? Wat zijn kenmerken van instrumenten die scholen zelfstandig kunnen hanteren en die scholen ondersteunen bij het expliciteren van: - de beginsituatie op vlak van kunst- en cultuureducatie; - een visie m.b.t. kunst- en cultuureducatie; - een curriculum voor kunst- en cultuureducatie op school; - evaluatiestrategieën m.b.t. kunst- en cultuureducatie. De output zal bestaan uit het ontwikkelen van een visie gebaseerd op een bevraging van de praktijk. Anderzijds zullen tools voor een coachingtraject worden ontwikkeld, dat de basis vormt voor een eigen verder toepasbare visie rond kunst- en cultuureducatie. Partners Het ENW project Artatouille is een samenwerking tussen de Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent en Universiteit Gent. Binnen de Arteveldehogeschool is er in dit project samenwerking tussen de opleidingen Bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs en Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs. Voor Hogeschool Gent fungeert de Specifieke Lerarenopleiding van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (SLO KASK), School of Arts, als partner. Binnen Universiteit Gent is dat de onderzoeksgroep Cultuur & Educatie van de vakgroep onderwijskunde. Het tweejarige project is ingebed in de Associatie Onderzoeksgroep Meervoudige Geletterdheid en loopt nog tot 31 augustus Voor de universiteit begeleiden Kris Rutten en zijn collega s het onderzoek door het opvolgen van actuele tendensen in literatuur en op internationale fora. Ze bieden het project inhoudelijke kennis en methodologische ondersteuning. Dit vanuit onderwijs en onderzoek binnen de eigen lerarenopleiding. Artatouille in het reguliere onderwijs Tijdens de prioritaire nascholing School Met Aandacht voor Cultuur en Kunst 2 (Arteveldehogeschool, ) bleek het gebrek aan kennis van het begrippenkader een 2
3 probleem voor de leerkrachten, maar is dat wel zo problematisch? Is het een probleem of een symptoom? Waar gaat het eigenlijk om? Wat houdt de taak van leerkrachten op het gebied van Kunst en Cultuur precies in? Hoe vullen ze dit in? Welke drempels en succesfactoren worden ervaren bij het uitvoeren van deze taak? Deze belangrijke vragen vormen het onderzoeksluik van de Arteveldehogeschool binnen Artatouille. Dit wordt onderzocht via casestudies in zes scholen, waarvan twee kleuter-, twee lager en twee secundair onderwijs. Op die scholen worden leersituaties als processen geanalyseerd. Dat gebeurt vanuit een focus op het standpunt van de leerkracht, die in een aantal visie- en reflectiegesprekken verduidelijkt wat rondom (voor, tijdens en na) de leersituatie gebeurt. Pas nadat deze vragen worden beantwoord, kunnen tools ontwikkeld worden waar leraren mee aan de slag te gaan. Figuur 1. Verloop van het onderzoek in het reguliere onderwijs. De noden van het werkveld met betrekking tot kunst- en cultuureducatie worden geïnventariseerd door de discrepantie te bevragen tussen de visie van leerkrachten en de toepassing van deze visie in concrete leersituaties. Voorbeeld Een leerkracht haalt aan dat hij creativiteit in de lessen erg belangrijk vindt. Onder creativiteit wordt verstaan: probleemoplossend gedrag, onderzoek. Tijdens de les blijkt het echter moeilijk te zijn om leerlingen tot creativiteit aan te zetten. Er is een duidelijk verschil tussen de invulling van de leerkracht (visie) en de toepassing ervan in de praktijk. Er wordt onderzocht hoe het komt dat de toepassing van de eigen visie soms moeilijk verloopt. Hieruit kan bijvoorbeeld komen dat de leerkracht weinig methodieken kent die tot creativiteit aanzetten, of dat de leerkracht geen nieuwe methodieken durft toepassen, Uit eerste resultaten van het onderzoek blijkt dat een nauwgezette contextomschrijving van belang is bij het expliciteren van de door de leerkrachten geformuleerde noden. Artatouille in de Specifieke Lerarenopleiding (SLO) van de KASK, School of Arts A) Begripsverklaring De SLO van de KASK heeft zich naast het eigenlijke kunstonderwijs het opleiden van leerkrachten voor het ASO, KSO en DKO gefocust op het sociaalartistieke enerzijds en de ontwikkeling van de muzische vorming in het basisonderwijs anderzijds. De SLO ondersteunde het onderzoek onder meer
4 door de centrale concepten te analyseren van wat zij onder deze noemers willen begrijpen. Deze specifieke begripsverklaring is de basis voor de ontwikkeling van tools voor leerkrachten. (i) Educatie Educatie omvat twee domeinen: enerzijds het opvoeden, het bijbrengen van cultuur en anderzijds onderwijzen, het aanleren van kennis en vaardigheden. Daarnaast houdt ze zich bezig met hoe mensen door externe factoren veranderen, ongeacht hun leeftijd. Educatie is gericht op het ontwikkelen van activiteiten en daartoe behoort ook contemplatie of reflectie, het leren kennen van de eigen grenzen en de grenzen accepteren. Ze heeft als doel mensen tot kunstenaars van hun eigen leven te maken, want door te handelen, door dingen te maken en te doen, vormt de mens zichzelf. Daaruit krijgen mensen sociale waardering. Zo verbindt educatie het individuele met het sociale; het psychologische leven is immers afhankelijk van de sociale omgeving. De wisselwerking en wederzijdse beïnvloeding ervan dient de basis te zijn voor zelfreflectie. Onderwijzen is leren en volgens Gunter Gehre 3 kent het leren verschillende functies: - het individu ontwikkelt zich als persoon; - samen leren met anderen versterkt het groepsgevoel, de gemeenschap. Leren is op zich weliswaar individueel, persoonsgebonden. Het individuele gedrag is echter bij uitstek een fenomeen dat pas betekenis krijgt binnen een sociale context; - leren geeft betekenis aan de ons omringende werkelijkheid. Educatie krijgt invulling door processen van kennisverwerving en reflectie. Dat zijn overlevingsstrategieën die leiden tot aanpassingen aan of van de natuurlijke omgeving van de mens. De mens wordt immers getypeerd doordat hij overleeft als individu en als soort. Hij gebruikt daarvoor hogere hersenfuncties zoals denken, creativiteit, reflectie en kennis opbouwen uit informatie. 4 Zo legt educatie de link met cultuur. (ii) Cultuur Cultuur speelt een rol in alle geledingen van de maatschappij, zoals Brugmans 5 het omschrijft: De cultuur verschijnt aan de afzonderlijke mens als een geheel van ideeën, houdingen en gedragingen, en van de daarin opgesloten liggende normen en waarden. Een geheel dat weliswaar ooit door mensen geschapen is en dat nog altijd door mensen in stand gehouden wordt, maar dat slechts binnen nauwe grenzen en dan nog heel geleidelijk door een nieuwe generatie veranderd kan worden. Cultuur wordt door de mens gemaakt en op haar beurt maakt die de mens. Dat houdt ook in dat cultuur moet worden geproduceerd. Eens product geweest, wordt het als erfgoed bewaard als men het de moeite acht. Maar ook erfgoed moet opnieuw door herinterpretatie tot leven gebracht worden. 6 Cultuur produceert met andere woorden cultuur. De cultuur van de ene maatschappelijke groep verschilt wel van die van een andere gemeenschap. Zo kunnen misvattingen, verwarringen en onwetendheid ontstaan, want sommige cultuurvormen zijn niet voor iedereen toegankelijk. Cultuur kan worden aangeleerd en verdiept, waardoor de mens meer kennis krijgt over zijn verleden, denken, gedrag en 3 In Spoor Zoeken, handboek sociaal-cultureel werk met volwassenen, red. Yves Larock, Frank Cockx, Gunter Gehre, Tom Vanwing, Gie Van den Eeckhout en Griet Verschelden, Gent, Academia Press, 2005, p Cf. Piet Buunk in Cyberwijs, onderwijs Ict toekomst, Kampen, Uitgeverij Klement, 2002, p Geciteerd door Willem Elias in Spoor Zoeken, p Willem Elias in Spoor Zoeken, p. 285.
5 houding binnen zijn gemeenschap en een persoonlijke smaak ontwikkelt. Daardoor zijn verschillende functies mogelijk: cultuur verspreiden, cultuur bewaren voor het nageslacht, cultuur scheppen, het vormen van een gemeenschap en bijdragen tot culturele competentie. Dit laatste is het vermogen dat ons goesting doet krijgen, het vormen van ieders smaak bepaalt en de mens tot cultuurbeleving stimuleert. In dit verband speelt de school dus een essentiële rol. In elk onderdeel van het onderwijs zullen we met de diverse functies van cultuur geconfronteerd worden. Kunst ligt in de natuur van de mens (cf. Pinker 7 en ook Dutton 8 ). De mens kan er niet aan ontsnappen. Kunstactiviteit en kunstappreciatie bestaan in alle culturen: - in de expertise en virtuositeit; - in het onnuttige plezier; de mens geniet van kunst om de kunst; - in de herkenbare persoonlijke stijl; - in het interpreteren en evalueren, bv. het beoefenen van kritiek; - in de imitatie van de ervaringen die worden getoond in kunstwerken door de toeschouwer; - in speciale focus die de maatschappij legt op kunst; ze wordt afgescheiden van het dagelijkse leven; - in de verbeelding van de mens. Pinker wijst op de kunst als een bijproduct van de honger naar status, het esthetische plezier van het ervaren van aangepaste objecten en omgevingen en de mogelijkheid om artefacten te ontwikkelen om bepaalde (verlangens) doelen te bereiken. Willem Elias ziet de kunstenaar als de behoeder van het evenwicht tussen traditie en de voortdurende verandering. Tussen enerzijds het laten oud en dus eventueel schoon worden van de cultuur en anderzijds het vrijwaren tegen verveling, omdat de vorm een cliché geworden is. 9 De kunst en de kunstenaar zijn onlosmakelijk verbonden met de cultuur en de cultuurparticipant. Dit geldt ook op het gebied van educatie. Kunsteducatie is een belangrijk onderdeel van de cultuureducatie en cultuur op haar beurt kan niet zonder kunsteducatie. (iii) Kunsteducatie Door de aard van de opleiding binnen de SLO en de activiteiten van de deelnemende studenten is hier de focus gericht op kunsteducatie en wat dat specifiek voor de SLO binnen de School of Arts (KASK) betekent. Kunsteducatie gaat over leren en kan volgens Jan De Braekeleer 10 drie soorten leerdoelen hebben: - het kunstgerichte, waarin kunst als doel functioneert; - het persoonsgerichte, waarin kunst als middel wordt gehanteerd voor een kunstzinnige of muzische vorming; - het maatschappelijk gerichte, waarin kunst als middel functioneert. Dit bijvoorbeeld in een sociaalartistieke context. Het zijn deze leerdoelen die in de SLO in het curriculum zijn ingebed. In de eerste oriëntatie gaat het om de kunsten op zich, de mensen leren genieten van kunst, ze gevoelig maken voor kunst en 7 Steven Pinker, The Blank Slate, The Modern Denial of Human Nature, Penguin Books London, England, 2002, p Dutton, Denis, The Art Instinct. Beauty, Pleasure, and Human Evolution, Bloomsbury Press, Willem Elias in Spoor Zoeken, p Jan De Braekeleer in Education through Art, kunst- en cultuureducatie als motor van leren, Antwerpen-Apeldoorn, Garant, 2010, p. 19 tot 22.
6 voldoende inzicht geven. De tweede gebruikt kunst om de mensen met kunst in contact te brengen, hen te ontwikkelen en kennis bij te brengen. Ten slotte wordt het besef gecreëerd dat kunst een noodzaak is binnen een menselijke samenleving en dat kunst die samenleving kan versterken. Door met studenten deze drie stappen te doorlopen, worden ze sterk genoeg om vanuit hun vakgebied in een maatschappelijke, educatieve en/of sociaalartistieke context te functioneren. Hiertoe worden vier leerstrategieën gehanteerd, die volgens De Braekeleer 10 ook buiten het specifieke kunstonderwijs kunnen worden aangewend: - in de actieve kunsteducatie laten we de mens zelf experimenteren, zelf oefenen met diverse kunstdisciplines; - in de receptieve laten we de mens kijken en luisteren naar diverse kunstproducten; - in de reflectieve gaan we nadenken, praten, lezen en van gedachten wisselen over kunstproducten; - in de productieve kunsteducatie wordt zelf een kunstproduct bedacht, gemaakt, getoond. Voorbeeld In Kopergietery, een huis voor de podiumkunsten, met focus op theater, dans en muziek, volgt een groep jongeren een reeks theaterworkshops. Daarbij is er ruimte voor experiment en het spelend ontwikkelen van inzichten, vaardigheden en attitudes. Dit is actieve kunsteducatie. Op een bepaald moment wordt na advies van de dramaturg besloten dat het materiaal dat uit deze workshop komt, zo krachtig is dat er een voorstelling kan worden uit gepuurd. Er wordt met het oog op die voorstelling gerepeteerd, er worden boekingen gemaakt, er zijn soms na een voorstelling reflectiegesprekken in de groep acteurs waarbij de regisseur wordt betrokken. Dit is productieve kunsteducatie. Op een dag zit Mia in de zaal, haar twee zoons Max en Rob acteren in de voorstelling. Ze geniet met volle teugen. Dit is receptieve kunsteducatie. Op de rij voor Mia zitten de klasgenoten van Max en Rob. De volgende dag wordt in hun klas rond het thema van de voorstelling verder gewerkt met een stellingenspel. Dit is reflectieve kunsteducatie. B) Kunsteducatieve visie De specificiteit van de SLO (KASK) ligt naast de intensieve begeleiding en vorming van de individuele student tot leerkracht kunsten, muzische vorming of plastische opvoeding in het gegeven dat binnen de opleiding ook veel aandacht wordt besteed aan een sociaalartistieke vorming. Zo kan het team zich vinden in de visie van de sociaalartistieke vereniging De Veerman. 11 Ook zij gaan ervan uit dat kunsteducatie en cultuureducatie niet zonder elkaar kunnen: een kwalitatief kunsteducatief proces heeft alleen zin in een cultuureducatieve context. Net zoals cultuureducatie niet zonder de kunsteducatieve context kan. Daarom gaat De Veerman uit van het proces van de kunstenaar, waardoor de kunsteducatief werker zijn status als artiest-specialist verlaat en de functie van begeleider-adviseur opneemt. Hierdoor krijgen we een leerproces dat de bestaande paden verlaat waarin meer gezocht wordt dan gevonden, waarin de deelnemer zelf bepaalt hoe het proces verloopt. Dat is ook realiseerbaar in een 11 Tijl Bossuyt en Karel Moons, Kunsteducatie op school breed bekeken: een strijd tegen het rigide van het leerlijn denken in idem, p. 51 e.v.
7 schoolcontext die niet noodzakelijk een kunstopleiding is. Deze uitgangspunten gaan in tegen het rigide denken in leerlijnen 12 in de school, waar de criteria al vooraf bepaald zijn. Het uitgangspunt van De Veerman is het menselijk vermogen tot waarnemen, ordenen en vormgeven. De mens neemt de dingen waar in zijn leefwereld. Deze waarnemingen verwerkt en ordent hij aan de hand van eigen opgemaakte criteria. Die zijn een gevolg van achtergrond, opvoeding, scholing en culturele ervaringen. Zo geeft de mens betekenis en zin aan wat hij waarneemt om dan uiting te geven aan het geordende via wat hij zegt, doet, laat zien, hoe hij zich gedraagt. Aan de hand van deze uiting of expressie is hij in staat in communicatie te treden met anderen en reactie te krijgen op zijn eigen ordening, op hoe hij de wereld zin geeft. Dit is een voortdurend spel dat zichtbaar wordt in het klaverbladmodel, ontworpen door Gus Bal en later verbeterd en bijgewerkt door Alix Van Ransbeeck en André Blondeel. 13 Dit model wordt door de SLO KASK gebruikt in het onderdeel jeugdstage: muzische vorming en DKO jeugd. Daarin vormen waarneming, ordening en expressie de kern. Vier uitgangspunten worden geformuleerd om deze driehoek verder uit te bouwen. In de eerste plaats het ontwikkelen van persoonsgerichte en groepsgerichte menselijke vaardigheden zoals durf, creativiteit, concentratievermogen en expressieve vaardigheden. Ten tweede thematisch en inhoudelijk werken het gaat om het ik en zijn omgeving (school, thuis, vrienden), ik en de maatschappij vroeger (bijvoorbeeld traditie), nu en in de toekomst (inzicht in mogelijke fundamentele veranderingen). Ten derde inzicht en vaardigheden in de verschillende kunstvormen verwerven, dat wil zeggen de basiselementen van de verschillende kunstdisciplines leren kennen, de taal begrijpen en symbolen leren hanteren. Ten slotte gaat het om werkvormen en methoden en dit zowel individueel als in groep, gebaseerd op improvisatie of strak geregisseerd. 12 Didactische term die verwijst naar de opbouw van les- en leerstofonderdelen volgens bepaalde criteria. Deze criteria kunnen variëren en aan doelen worden gekoppeld. 13 Van Ransbeek, A. en Blondeel, A., Leren leren met muzische vorming, Brussel, Canoncultuurcel, Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, 1998.
8 Figuur 2. Het klaverbladmodel (Van Ransbeek, A., 1998). Vanuit deze visie is het duidelijk dat beleving, inzicht en kennis hand in hand gaan. In de opleiding wordt daar een cruciaal punt aan toegevoegd, namelijk reflectie. Reflectie als terugkoppeling, want de bedoeling is om vanuit de reflectie verbeteringen aan te brengen in het oorspronkelijke plan, en opnieuw te handelen. Vandaar dat studenten verplicht worden om in groep te werken en om zo de plannen en voorbereiding vooraf uit te testen. Dit is gebeurd op de mentorendag naar aanleiding van de stages in het jeugdatelier (DKO Jeugd). Deze visie vormt en verrijkt de grondstof voor alle partners binnen het project Artatouille om hun deel van het onderzoek te doen. Binnen SLO KASK School of Arts wordt de methodologie die uit de bovenstaande visie volgt, in de praktijk gebracht door studenten. In het kader van Artatouille worden hun stages opgevolgd en in kaart gebracht. Waar de partners van de Arteveldehogeschool in het reguliere onderwijs voor dit onderzoek samenwerken met onderwijsprofessionals, zijn de studenten van SLO KASK kunstprofessionals die de studie voor leerkracht aanvatten. Dit zorgt voor een complementariteit die mogelijkheden biedt tot kruisbestuiving binnen het project via de bespreking, analyse en clustering van de verzamelde onderzoeksdata. Meer informatie Projectperiode: Projectpartners: Arteveldehogeschool, UGent en Hogeschool Gent Projectverantwoordelijke + contactpersoon: Tom Ollieuz (Arteveldehogeschool): tom.ollieuz@arteveldehs.be
Praktijkvoorbeelden kunst- en cultuureducatie, geïnspireerd op actuele tendensen.
Algemene realisaties: Door het complementair inzetten van de expertise van de Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent en Universiteit Gent werd samenwerking en uitwisseling bevorderd. De uiteindelijke output
Nadere informatie1. Is er een academie voor muziek-woord-dans of een academie voor beeldende kunsten (of een filiaal ervan) in uw gemeente?
1. Is er een academie voor muziek-woord-dans of een academie voor beeldende kunsten (of een filiaal ervan) in uw gemeente? = 428 = 52 2. Werkt(e) u op niveau van de kinderen reeds samen met een academie
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieOnderzoek/ontwikkeling gesteund met de PWO-middelen van de Arteveldehogeschool
Omgevingsonderwijs en erfgoededucatie startdag cultuureducatie ENCE co7 Sven De Maertelaere Lector Wereldoriëntatie Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs Onderzoek/ontwikkeling gesteund met de PWO-middelen
Nadere informatie1. Werkt(e) u op niveau van de kinderen reeds samen met een dagschool?
1. Werkt(e) u op niveau van de kinderen reeds samen met een dagschool? = 63 = 5 Bevraging samenwerking DKO dagonderwijs (DKO) pagina 1 2. Werkt(e) u op niveau van de leerkrachten reeds samen met een dagschool?
Nadere informatieBeleidsplan cultuureducatie OBS de Driepas
Beleidsplan cultuureducatie OBS de Driepas 1. Algemene doelstelling cultuureducatie 2. Doelen en visie van de school 3. Visie cultuureducatie 4. Beschrijving van de bestaande situatie 5. Beschrijving van
Nadere informatieCultuureducatie. Schoolbrede visie Het Meerrijk
Cultuureducatie Schoolbrede visie Het Meerrijk visie cultuur Met behulp van cultuureductie willen we kinderen leren op verschillende manieren te kijken, voelen, luisteren en bewegen, zodat ze daar uiting
Nadere informatieHet beleidsplan cultuureducatie
Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.
Nadere informatieOBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN
OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie
Nadere informatieKWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE
KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE Fonds Cultuureducatie Zwolle en kwaliteit cultuuronderwijs De gemeente Zwolle wil dat alle basisschoolleerlingen een stevige culturele basis krijgen. Hiervoor
Nadere informatieKunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties
Kunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties 30 november Jos Thys Instellingen & Leerlingen Basisonderwijs & Deeltijds Kunstonderwijs Ine Vos CANON Cultuurcel Kunst- en cultuureducatie & beleid Beleidstraject
Nadere informatieOnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden
OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden 29 september 2016 Netwerkdag Taalcoördinatoren en -specialisten Stéfanie van Tuinen SLO Opbouw workshop OnsOnderwijs2032 Cultuuronderwijs
Nadere informatie- het formuleren van een onderdeel voor een beleidsplan cultuureducatie op maat van de school.
Opbouw Basistraining Cultuureducatie boven C-niveau/Zeeland Versie ICC 1 Bedoeling Doel van de basistraining is, om binnen de keuzes die Zeeland heeft gemaakt voor de invulling van Cultuureducatie met
Nadere informatieTeamtrainingen & ouderavond
Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatie- vaardigheden en praktijk ontwikkelen om op basis van een professionele dialoog met scholen samen te werken.
Opbouw Basistraining Cultuureducatie boven C-niveau/Zeeland Versie aanbieders/culturele instellingen 1 Bedoeling Doel van de basistraining is, om binnen de keuzes die Zeeland heeft gemaakt voor de invulling
Nadere informatieGezien het bovenstaande zijn kunstvakken direct of indirect betrokken bij het nastreven van vakoverschrijdende
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED BEELDENDE KUNSTEN KSO VOET EN STUDIEGEBIED PODIUMKUNSTEN KSO 1 De eigenheid van kunst en de VOET
Nadere informatieOnderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee.
Onderwijsvernieuwing We doen er allemaal aan mee. Maar. Welke kant willen we op? Wat speelt er in mijn team? Wil iedereen mee? Waar liggen de interesses? Waar zit de expertise? WAARIN GA IK INVESTEREN?
Nadere informatie1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen
1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen programma 1-2 oktober 2013 www.cultuurindespiegel.be 1. Stavaza van CIS Nederland 2. Emiel Copini (14-18jaar) en Theisje van Dorsten (4-10 jaar) 3. Astrid Rass
Nadere informatieCultuur als bindmiddel
Cultuur als bindmiddel Actiegroep Diversiteit/Cultuureducatie Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 2.0 België licentie Cultuur doet bewegen
Nadere informatieEls De Smet, VSKO (2012)
Els De Smet, VSKO (2012) els.desmet@vsko.be Ontwikkelingen in onderwijs m.b.t. erfgoededucatie Achtergrondinformatie m.b.t. het onderzoek CiS Het theoretisch kader van CiS Praktijkvoorbeeld door een CiS-bril
Nadere informatieECTS-fiche. 1. Identificatie. Graduaat Sociaal-Cultureel Werk. Lestijden 40
ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Graduaat Sociaal-Cultureel Werk Module Educatief werk Code Bc3 Lestijden 40 Studiepunten n.v.t. Ingeschatte totale 50 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot
Nadere informatieDefinities kernbegrippen sector
Definities kernbegrippen sector De begrippen die binnen onze sector gehanteerd worden zijn flexibel en aan verandering onderhevig, vooral omdat het om abstracte begrippen gaat die vaak in een beleidsmatige
Nadere informatieCultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs 2009-2014 Barend van Heusden Inhoud Wat wilden we bereiken? Wat hebben we bereikt? De context Hoe nu verder? 2 Wat wilden we bereiken?
Nadere informatiemuzische vorming in kleuterschool
muzische vorming in kleuterschool Inleiding: muzisch werken met kleuters Daar waar vroeger enkel leerkrachten uit de lagere school konden inschrijven voor de navorming komen we nu ook tegemoet aan de noden
Nadere informatieDOORLOPENDE LEERLIJNEN DANS
DOORLOPENDE LEERLIJNEN DANS DE LANGE LEERLIJNEN ZIJN GEBASEERD OP 7 COMPETENTIES WAARNEMEN (Wij maken onderscheid tussen waarnemen in receptieve zin en waarnemen in actieve zin)* Waarnemen op een receptieve
Nadere informatieOp expeditie naar waarde(n)
Op expeditie naar waarde(n) 21e eeuwse educatie Effectief leiderschap Vakmanschap: de leraar doet ertoe! Verbinding met de gemeenschap Waardengedreven onderwijs Op expeditie naar waarde(n) De hele opvoeding
Nadere informatieTeamtrainingen & ouderavond
Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende
Nadere informatieLetterenhuis. Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE. Workshop voor 3de graad TSO/BSO. Info voor de leerkracht
Letterenhuis Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE Workshop voor 3de graad TSO/BSO Info voor de leerkracht Het Letterenhuis Het Letterenhuis bewaart de archieven van schrijvers
Nadere informatieAanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier
Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier Dario Fo, ondernemers in de kunst Poeldijk, 13 december 2012 Inleiding Op de vraag van de gezamenlijke basisscholen uit De Lier voor een
Nadere informatieInfosessie LASSO 29 april 2013
Infosessie LASSO 29 april 2013 Deel 1: Onderwijs in Vlaanderen 1. Algemene principes 1.1 Vrijheid van onderwijs Grondwet garandeert vrijheid van onderwijs: Ouders hebben keuzevrijheid Elke natuurlijke
Nadere informatieBeweging die nu te zien is m.b.t. cultuureducatie binnen het primair onderwijs
Bijlage 2 Aanvraag Cultuureducatie met Kwaliteit in het Primair Onderwijs 2013 2016 Opgesteld door Cultura in samenwerking met de en besproken met Fonds Cultuurparticipatie. Lokale Situatie en context
Nadere informatieSpringstof. trainingen in verbeeldingskracht. Aanbod 2017/2018. SPRINGSTOF trainingen in verbeeldingskracht.
Springstof trainingen in verbeeldingskracht Aanbod 2017/2018 Inleiding 'Every child is an artist, the problem is to stay one when you grow up' - PABLO PICASSO - Kinderen zijn van nature creatief. Door
Nadere informatieKunst en cultuur (PO-havo/vwo)
Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:
Nadere informatie1. Algemene situering van de cursus NCZ leraar secundair onderwijs-groep 1 2. Doel van de cursus NCZ
1. Algemene situering van de cursus NCZ leraar secundair onderwijs-groep 1 De cursus niet-confessionele zedenleer (NCZ) in de opleiding leraar secundair onderwijsgroep 1 (LSO-1) sluit aan bij de algemene
Nadere informatieRAPPORT VVC en LOCUS
RAPPORT Resultaten en conclusies van het cijfermateriaal schoolactiviteiten in cultuurcentra in functie van een analyse van mogelijke effecten van de maximumfactuur basisonderwijs 23.02.2011 VVC en LOCUS
Nadere informatieGratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8
Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Cultuuronderwijs op zijn Haags Met het project Cultuuronderwijs op zijn Haags (COH) zorgen
Nadere informatiePROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE
PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE LKCA-conferentie, Utrecht, 24 november 2014 Lode Vermeersch, Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Kim Tintel contact: lode.vermeersch@kuleuven.be
Nadere informatieCultuureducatie, geen vak apart
Cultuureducatie, geen vak apart Uitvoeringsplan Theo Thijssen Inleiding Op Educatief Centrum Theo Thijssen wordt gewerkt aan een ononderbroken ontwikkeling van kinderen van 0-13 jaar. Het ondernemend leren
Nadere informatieAlle competenties moeten met voldoende zijn beoordeeld
BEOORDELINGSFORMULIER / Artistieke Praktijk II jaar 4 Blad 1 Toetscode: Datum: Handtekening student: Beoordelaar 1: Handtekening beoordelaar 1: Beoordelaar 2: Handtekening beoordelaar 2: Extern deskundige:
Nadere informatieJe culturele vermogens, hoe werk je eraan?
Je culturele vermogens, hoe werk je eraan? kunst & maatschappij context biedt (bronnen voor) context aan legt verbanden culturele instelling of externe vakdocent leerkracht of docent tussen leerstof analyseren
Nadere informatieProfilering derde graad
De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,
Nadere informatieCultuuronderwijs in school
Cultuuronderwijs in school Handreiking voor het schrijven van een beleidsplan cultuuronderwijs Het Motto Een motto of beweegreden is een korte tekst die de bedoeling van iets weergeeft. In dit geval een
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatieTheater/Bioscoop De Nieuwe Kolk
Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Thema-overzicht Thema-overzicht Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Kern van het thema Het thema Functies
Nadere informatie1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen
1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen programma 1-2 oktober 2013 www.cultuurindespiegel.be - Barend geeft een stavaza van CIS Nederland - Emiel Copini (10-14 jaar) - Theisje van Dorsten (4-10 jaar)
Nadere informatieCultuurbeleidsplan 2015-2019
CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren
Nadere informatieSpelend leren en ontdekken
Spelend leren en ontdekken Handboek drama voor het basisonderwijs Schema: leerlijn drama voor de leerlingen per twee leerjaren Bijlage 2 bij hoofdstuk 4 Etje Heijdanus-de Boer Anouk van Nunen Hans Boekel
Nadere informatieBrabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit
Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Hoe breng je meer lijn en structuur in je cultuureducatie en hoe werk je gericht aan de persoonlijke (creativiteits)- ontwikkeling van leerlingen? Basisscholen
Nadere informatieVISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon.
Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. OPVOEDEN en LEREN is gebaseerd op een draagvlak van STEUNEN, STUREN EN STIMULEREN: Om binnen de grenzen
Nadere informatieVormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015
Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015 Inhoud 3 Vooraf 5 Een andere kijk op spijbelen 6 Over de diepere betekenis van kinderspel 7 Kinderen hebben zo hun kijk op quality time 8 Plan
Nadere informatieOver doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch
Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Bureau Babel is een intermediair tussen
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit
ontwerp fourpack Cultuureducatie met Kwaliteit Onze ambities 1 2 3 Stappenplan Het kwadrant Drie domeinen 1 Intake 5 Scholingsactiviteiten VERBREDEN 2 Assessment 6 Meerjarenvisie In huis 3 Ambitiegesprek
Nadere informatieSTEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap
STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken
Nadere informatieOok voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.
CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en
Nadere informatieBuitengewoon onderwijs - Bijkomende of gespecialiseerde opleidingen voor leerkrachten
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 163 van KATHLEEN HELSEN datum: 21 januari 2016 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Buitengewoon onderwijs - Bijkomende
Nadere informatieKleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid
Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl Stappenplan cultuureducatiebeleid Inleiding Dit stappenplan is een handreiking om te komen tot
Nadere informatieHet Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:
BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieCKV EEN KWALITEITSIMPULS
CKV EEN KWALITEITSIMPULS M.T.A. van de Kamp MA, MSc ILO-UvA/ Expertisecentrum Kunsttheorie VOORGESCHIEDENIS Zowel de Raad voor Cultuur als de Verkenningscommissie Kunstvakken, hebben benadrukt dat het
Nadere informatie21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO
21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs Maaike Rodenboog, SLO m.rodenboog@slo.nl SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onafhankelijke, niet-commerciële positie als
Nadere informatiePROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE
PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE VELON Congres, Papendal, Arnhem, 26 & 27 maart 2015 Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Lode Vermeersch, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul LERARENOPLEIDINGEN Leerkracht
Nadere informatieCultuur op school; een hele kunst
G:\Beleid & Regelingen\Beleid\Cultuur op school een hele kunst.doccultuur op school; een hele kunst - 1 - ONDERWIJSPR PR1MAIR Openbaar Primair Onderwijs Krimpenerwaard, Montfoort & Oudewater Cultuur op
Nadere informatieEerste jaar van de eerste graad. Leren leren
Eerste jaar van de eerste graad Bij de start van het secundair onderwijs wordt er getracht de leerling een zo breed mogelijke vorming te geven en hem/haar te laten proeven van verschillende vakken. Dit
Nadere informatieProfilering derde graad
De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,
Nadere informatieBaLO welkom
BaLO 2017-2018 welkom Het beste van de 3 campussen Veel ervaring opdoen Veel mogen oefenen Geleidelijke opbouw van stages Breed kijken naar het onderwijs Gebruik van competentieprofiel voor begeleiden
Nadere informatiePRESENTEERT. onderwijsteam MIKspecials. onderwijsteam MIKxer. onderwijsteam deskundigheidsbevordering
PRESENTEERT onderwijsteam MIKspecials onderwijsteam MIKxer onderwijsteam deskundigheidsbevordering Deskundigheidsbevordering De nieuwe beleidsperiode voor cultuureducatie is op 1 januari 2013 van start
Nadere informatieVragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO
Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?
Nadere informatieMISSIE - VISIE - MOTTO
MISSIE - VISIE - MOTTO Mei 2015 Versie 4.0 Inhoudsopgave INLEIDING 3 WAAR KOMT DIT VANDAAN? 3 MISSIE: WAAR STAAN WE VOOR? 4 VISIE: WAT DOEN WE EN WAAROM? 4 MOTTO, KORT EN KRACHTIG 5 2 INLEIDING Elke organisatie,
Nadere informatieLeerlijnen Cultuureducatie. SKVR Projectbureau Onderwijs & Innovatie
Leerlijnen Cultuureducatie SKVR Projectbureau Onderwijs & Innovatie Programma Ontwikkelproces SKVR activiteiten in verlengde leertijd Waarom leerlijnen cultuureducatie Van praktijk naar leerlijn Kinderen
Nadere informatieGROEIDOSSIER Praktijk SOV
GROEIDOSSIER Praktijk SOV 2017 2018 Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg 9 B-9000 Gent Tel.: 09 234 82 70 Fax: 09 234 80 01 www.arteveldehogeschool.be/oso/stage
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama -
Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama - In de vaardigheidslijn drama wordt gebruik gemaakt van spelvaardigheden, verbeelden en vormgeven in een opbouwende lijn voor de groepen
Nadere informatieDoorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus!
Drama Dans Muziek Beeldend Media Erfgoed & Minitheater-Blikopener Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus! Kunst- en erfgoededucatie
Nadere informatieVmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo.
Vmbo Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Kunst en cultuur onderbouw De onderbouw in het vmbo omvat de eerste twee leerjaren. Kunst en cultuur komen aan de orde in het
Nadere informatieECTS-fiche. Graduaat Sociaal-Cultureel Werk
ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één ECTS-fiche voor elke module. 1. Identificatie Opleiding Graduaat
Nadere informatieLeren in een erfgoedomgeving met leerlingen uit het basisonderwijs
Leren in een erfgoedomgeving met leerlingen uit het basisonderwijs Erfgoedcel Waasland Sven De Maertelaere Lector Wereldoriëntatie Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs Onderzoek/ontwikkeling gesteund
Nadere informatieOnderwijskundige doelen
Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan
Nadere informatieKrachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld
Een onderzoek in kader van de opleiding Bachelor in het onderwijs: Kleuteronderwijs Departement Onderwijs en Pedagogie Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Kenniscentrum Urban Coaching
Nadere informatieVeel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit
Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Met deze vragenlijst proberen we antwoord te geven op vragen die er over de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) en het aanvragen daarvan
Nadere informatieGEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken
GEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken ICC-netwerkmiddag Kunst & Onderwijs Cultureel erfgoed en de kunstvakken. Gedurfd of duf? 22 maart 2017 Programma 14.30 uur Miriam van Meer informeert
Nadere informatieCultuur in de Spiegel
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie
Nadere informatieSTRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019
STRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019 MISSIE DE VORDERING Vanuit een traditie van katholieke waarden en voor iedereen toegankelijk, verzorgen wij kwalitatief hoogstaand eigentijds basisonderwijs,
Nadere informatieTONEELACADEMIE MAASTRICHT
TONEELACADEMIE MAASTRICHT POST-ACADEMISCHE OPLEIDING THEATERDOCENT Als je al een bachelor acteren, regisseren of performen hebt, dan kan je in deze postacademische opleiding van één jaar je docentenbevoegdheid
Nadere informatieKunstproject Wereldverhalen voor het VMBO
Kunstproject Wereldverhalen voor het VMBO BIJLAGE VI ONDERWIJSCURRICULUM INHOUD I II III NIVEAU, VAKKEN EN LEERDOELEN THEORETISCH KADER CULTUUR IN DE SPIEGEL AANSLUITING BIJ REGULIER ONDERWIJSCURRICULUM!
Nadere informatieFeedback conceptvisie KUNST & CULTUUR
Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieINFO - Alternatieve stage - Over de grenzen. 3 BaKO 2015-2016
INFO - Alternatieve stage - Over de grenzen 3 BaKO 2015-2016 Overzicht 1. Alternatieve stage/ Over de grenzen Wat is dit? Het competentieprofiel Mogelijkheden alternatieve stage Mogelijkheden over de grenzen
Nadere informatieCongres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014
Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Nieuwe ontwikkelingen en impulsen op sociaal, cultureel,
Nadere informatiedanstheater Iedereen kan dansen KUNSTHUIS Danstheater IMPRO VI stimuleert het plezier in beweging via expressie het is toegankelijk voor iedereen.
danstheater Iedereen kan dansen Danstheater IMPRO VI stimuleert het plezier in beweging via expressie het is toegankelijk voor iedereen. KUNSTHUIS open academie lingewaard www.openacademie.nl t is de lazersklas?
Nadere informatieBEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN
tweede graad KSO BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN De tweede graad KSO beeldende en architecturale kunsten is een theoretisch artistiek-creatieve studierichting. In deze studierichting krijg je een uitgebreide
Nadere informatieDe kunst van het ontwerpen 2018 Juryrapport
De kunst van het ontwerpen 2018 Juryrapport Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, Utrecht 2018 Inhoud Inleiding 5 Prijs en criteria 6 Beoordelingscriteria 6 Jury 8 Samenstelling van
Nadere informatieADVIES Deeltijds kunstonderwijs
ADVIES Deeltijds kunstonderwijs Op vrijdag 4 maart 2011 keurde de Vlaamse Regering Kunst verandert! goed, een conceptnota rond de inhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs (DKO). De Vlaamse
Nadere informatieEVALUATIES KUNSTINITIATIE DIRECTIE
EVALUATIES KUNSTINITIATIE DIRECTIE Vragen ten aanzien van de directie van de betrokken basisschool Versie 0-4 Auteur: Dirk Derom In opdracht van het Samenwerkingsplatform DKO Brussel VZW INHOUDSTAFEL
Nadere informatieInhoudsopgave curriculum drama op de basisschool. 1. Definitie. 2. Visie. 3. Doelen. 4. Werkvormen. 5. Leerlijnen. 6. Materialen. 7.
Inhoudsopgave curriculum drama op de basisschool 1. Definitie 2. Visie 3. Doelen 4. Werkvormen 5. Leerlijnen 6. Materialen 7. Rapportage 8. Budget 9. Evaluatie en bijstelling 10. Leerlijn drama Voorwoord
Nadere informatieECTS-fiche. 1. Identificatie. Graduaat Sociaal-cultureel werk. Lestijden 40
ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één ECTS-fiche voor elke module. 1. Identificatie Opleiding Graduaat
Nadere informatiebasiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten
basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor
Nadere informatieAchtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs
1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket
Nadere informatieEnkele krachtlijnen voor kwalitatieve muzische vorming MUZISCHE GRONDHOUDING ONTWIKKELEN MUZISCHE EXPRESSIEVORMEN ONTDEKKEN
Enkele krachtlijnen voor kwalitatieve muzische vorming Kristof Dupont kristof.dupont@vsko.be MUZISCHE GRONDHOUDING ONTWIKKELEN MUZISCHE EXPRESSIEVORMEN ONTDEKKEN 1 KRACHTLIJNEN Ontplooien unieke persoon
Nadere informatieLesvoorbereidingsformulier
UC Leuven Limburg Lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs Lesvoorbereidingsformulier Het mentaal en schriftelijk voorbereiden van een les is iets anders dan het invullen van een lesvoorbereidingsformulier.
Nadere informatieKunstendecreet. decreet ondersteuning professionele. kunsten Vlaamse Gemeenschap
Kunstendecreet decreet ondersteuning professionele kunsten Vlaamse Gemeenschap Vernieuwing regelgeving Kunsten 1. Historiek 2. Structuur nieuwe Kunstendecreet 2.1. Organisatie Kunstenbeleid 2.2. Subsidie
Nadere informatie