TOEPASSING WEEKMAKERS IN SPEELGOED- EN KINDERVERZORGINGARTIKELEN 2009

Transcriptie

1 TOEPASSING WEEKMAKERS IN SPEELGOED- EN KINDERVERZORGINGARTIKELEN onderzoek en handhaving zes wettelijk geregelde ftalaten - inventarisatie alternatieve weekmakers Projectnummer: ND Voedsel en Waren Autoriteit Regio Noord Postbus AL Groningen Nederland tel +31 (0) fax +31 (0) nd@vwa.nl internet Maart 2010 ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 0 van 5

2 1. INLEIDING Speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 1 voor jonge kinderen worden vaak gemaakt van zachte en gekleurde kunststoffen. Om kunststoffen zacht en flexibel te maken, worden zogenaamde weekmakers toegevoegd. Veelgebruikte weekmakers zijn de zogenaamde ftalaten. Sinds januari 2007 is er voor de toepassing van een zestal ftalaten (DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DnOP) een wettelijke grenswaarde gesteld. Deze stoffen zouden namelijk nadelige effecten hebben op de voortplanting of de ontwikkeling van het nageslacht (zogenaamde reprotoxische stoffen) of het wordt mogelijk geacht dat ze een potentieel gezondheidsrisico met zich meebrengen. Om kunststof toch zacht te maken worden er alternatieve weekmakers toegevoegd. Voor deze alternatieven zijn geen specifieke eisen gesteld. Ze mogen alleen de gezondheid van het kind niet bedreigen. Jonge kinderen spelen vaak met kunststof speelgoed, waarbij ze het materiaal vaak in de mond stoppen. Kinderen worden op deze manier blootgesteld aan stoffen, die de gezondheid van het kind (mogelijk) kunnen bedreigen. 2. DOELSTELLING Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen of de wetgeving voor ftalaten sinds de implementatie in januari 2007 beter wordt nageleefd. De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) treedt handhavend op tegen het overschrijden van de wettelijke limiet. Het tweede doel is om een inzicht te krijgen of er, en welke, alternatieve weekmakers (anders dan de zes wettelijk geregelde ftalaten) worden toegepast in zachte kunststoffen speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. Onderzoeksresultaten uit voorgaande marktonderzoeken worden vergeleken met de resultaten uit het huidige marktonderzoek, om zo een beeld te krijgen van de toepassing van ftalaten en alternatieve weekmakers in de afgelopen jaren. 3. WERKWIJZE In maart tot juni 2009 zijn 159 verschillende zachte kunststoffen speelgoedartikelen en 11 verschillende zachte kunststoffen kinderverzorgingartikelen bemonsterd uit het reguliere handelskanaal waar de consument doorgaans deze artikelen koopt. Variërend van badspeelgoed en skippyballen tot slabbers en aankleedkussens. Er is specifiek gezocht naar zachte kunststoffen artikelen die bestemd zijn voor (jonge) kinderen. Er zijn in totaal minimaal 84 verschillende merken vertegenwoordigd. Zie bijlage 1 en 2 voor een overzicht van de bemonsterde speelgoed- en kinderverzorgingartikelen en de resultaten van het onderzoek. mige monsters bestonden uit verschillende soorten kunststof of onderdelen, waardoor er meerdere deelmonsters gemaakt zijn. In totaal zijn er daarom 271 deelmonsters onderzocht, waarvan 258 speelgoed- en 13 kinderverzorgingartikelen. De deelmonsters zijn onderzocht op de materiaalsoort en de gehaltes aan de ftalaten DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DnOP. Een aantal deelmonsters is ook onderzocht op alternatieve weekmakers, zie bijlage 3 voor de resultaten van dit onderzoek. In bijlage 4 is een korte beschrijving van de gebruikte analysemethodes voor het onderzoek te vinden. 1 Kinderverzorgingartikelen zijn artikelen die bestemd zijn om de slaap, ontspanning, hygiënische verzorging en voeding van, alsmede het zuigen door kinderen te vergemakkelijken. ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 1 van 5

3 4. RESULTATEN 4.1 Materiaalsoort van deelmonsters 258 deelmonsters speelgoed en 13 deelmonsters kinderverzorgingartikel zijn onderzocht op de materiaalsoort (zie tabel 1 en 2). Zie bijlage 5 voor een overzicht van alle afkortingen en de betekenissen ervan. Frequentie % Materiaalsoort(en) Frequentie % Materiaalsoort(en) PVC 8 62 PVC PET 2 15 EVA 18 7 PE 1 8 Cellulose, PDMS en PE 9 4 TPE 6 2 SEBS 5 2 PP 4 2 PMMA en PET-PU 2 1 PCP 1 0 PEHA en PC Tabel 1 : Resultaten materiaalsoort deelmonsters speelgoed (n=258) Tabel 2 : Resultaten materiaalsoort deelmonsters kinderverzorgingartikel (n=13) PVC blijkt het meest toegepaste materiaal voor zowel de onderzochte speelgoed- als kinderverzorgingartikelen. 4.2 Ftalaten in monsters Alle deelmonsters speelgoed en kinderverzorgingartikel zijn onderzocht op de ftalaten DEHP, DBP en BBP en DINP, DIDP en DnOP. In tabel 3 en 4 is een overzicht te vinden van de frequentie en gehaltes waarin de ftalaten zijn aangetroffen in het oorspronkelijk aantal monsters. Ftalaten Frequentie Gehaltes Frequentie Gehaltes DEHP 27 tot 43,3 2 tot 33,9 DBP 2 tot 13,9 1 0,22 BBP 1 0, Σ DEHP, DBP en BBP 26 >0,1 2 >0,1 DINP 36 tot 55,8 1 tot 55,9 DIDP 21 tot 37,9 1 0,46 DnOP 1 0, Σ DINP, DIDP en DnOP 38 >0,1 1 >0,1 Tabel 3 : Resultaten ftalaten monsters speelgoed (n=159) Tabel 4 : Resultaten ftalaten monsters kinderverzorgingartikel (n=11) DEHP, DINP en DIDP zijn (nog steeds) de meest toegepaste ftalaten. Ze worden in hoge gehaltes toegepast. DBP, BBP en DnoP worden nauwelijks toegepast. DEHP, DBP, BBP mogen cumulatief tot 0,1% m/m worden toegevoegd in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. DINP en DIDP en DnoP mogen cumulatief tot 0,1% m/m worden toegevoegd in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen, die in de mond kunnen worden genomen. ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 2 van 5

4 Overschrijdingen speelgoedartikelen In 44 van de 159 speelgoedartikelen (= 28%) werd de wettelijke groepslimiet voor ftalaten overschreden: de som van DEHP, DBP en BBP en/of de som van DINP, DIDP en DnOP werd overschreden. In 40 gevallen (= 91%) betrof het een materiaal dat (deels) van PVC gemaakt is, in de overige gevallen betrof het artikelen gemaakt van PET. Tegen 39 ondernemers is een maatregel opgemaakt (boete rapport of schriftelijke waarschuwing), de artikelen zijn uit de handel genomen en er is een Europese melding (RAPEX) van opgesteld. Overschrijdingen kinderverzorgingartikelen In 3 van de 11 kinderverzorgingartikelen (= 27%) werd de wettelijke groepslimiet voor ftalaten overschreden: de som van DEHP, DBP en BBP en/of de som van DINP, DIDP en DnOP werd overschreden. In alle drie gevallen betrof het een materiaal dat van PVC gemaakt is. Tegen de 3 ondernemers is een maatregel (schriftelijke waarschuwing) opgemaakt, de artikelen zijn uit de handel genomen en er is een Europese melding (RAPEX) van gemaakt. 4.3 Alternatieve weekmakers 177 deelmonsters speelgoed- en kinderverzorgingartikel van PVC zijn ook onderzocht op alternatieve weekmakers. In 38 deelmonsters waren geen alternatieve weekmakers aangetroffen. Dit zijn vaak artikelen van PVC waarin hoge gehaltes aan de zes wettelijk geregelde ftalaten zijn verwerkt. In tabel 5 wordt een overzicht gegevens van de alternatieve weekmakers die gevonden zijn in de overige 139 deelmonsters en in welke frequentie ze zijn aangetroffen. Per deelmonster zijn een of meerdere alternatieve weekmakers aangetroffen. Zie bijlage 5 voor een overzicht van alle afkortingen en de betekenissen ervan. Frequentie % Weekmaker CAS nummer CMR eigenschappen DINCH Niet geclassificeerd TXIB Niet geclassificeerd DEHTP Niet geclassificeerd NPGDEH NPGBEH ATBC Niet geclassificeerd 9 6 DEHA Niet geclassificeerd 7 5 TMPDEHB NPGDB DINA Niet geclassificeerd 3 2 TOTM Niet geclassificeerd 3 2 TMPTEH - - Tabel 5 : Resultaten toepassing alternatieve weekmakers (n=139) De alternatieve weekmakers die aangetroffen zijn, werden in vergelijkbare frequenties ook aangetroffen in de marktonderzoeken van 2007 en Geen van de alternatieve weekmakers is ingedeeld als carcinogeen, mutageen of reprotoxisch. 2 CMR staat voor carcinogeen (oftewel kankerverwekkend), mutageen, of reprotoxisch. Classificatie volgens het European Chemicals Bureau (ECB) in het European Chemical Substances Information System op basis van Annex I van Richtlijn 67/548/EEC. ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 3 van 5

5 Di-iso-nonyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat (DINCH), 1-isopropyl-2,2-dimethyltrimethylendiisobutyraat (TXIB) en di(2-ethylhexyl)tereftalaat (DEHTP) zijn de meest toegepaste alternatieve weekmakers. In 2008 beoordeelde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat DINCH en DEHTP veilige alternatieven zijn. TXIB is dit waarschijnlijk ook, maar er waren onvoldoende toxicologische data beschikbaar om hier een definitieve uitspraak over te doen. Het Bureau Risicobeoordeling van de VWA is gevraagd een advies uit te brengen over de toepassing van deze drie alternatieve weekmakers aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daarnaast zijn er regelmatig carbonzuuresters van neopentylglycol (NPGBEH, NPGDEH, NPGDB) en vetzuuresters met trimethylolpropaan (TMPTEH, TMPDEHB) aangetroffen. Voor deze stoffen is er geen CASnummer beschikbaar en ze zijn niet beoordeeld door het ECB. De EFSA heeft in januari 2009 deze carbonzuuresters goedgekeurd om in verpakkingen en gebruiksartikelen voor levensmiddelen toe te passen, er mag niet meer dan 5 mg/kg levensmiddel migreren. Verder zijn er adipaten en citraten aangetroffen, namelijk acetyl tributyl citraat (ATBC), di-2-ethylhexyl adipaat (DEHA) en di-isononyl adipaat (DINA) en tri-(2-ethylhexyl)-trimellitaat (TOTM). Al deze weekmakers zijn niet geclassificeerd door het ECB. Het Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment (SCTEE) concludeerde in 2004 dat ATBC een veilige weekmaker is om te gebruiken in PVC speelgoed dat bestemd is voor jonge kinderen. 5. VERGELIJKING ONDERZOEKSRESULTATEN FTALATEN MARKTONDERZOEK 2007, 2008 en 2009 In 2007 en 2008 zijn vergelijkbare niet-selectief marktonderzoeken uitgevoerd, waarbij de zes wettelijk geregelde ftalaten zijn onderzocht en waarop indien nodig maatregelen zijn genomen. Zie ook bijlage 6 en 7 voor de onderzoeksresultaten van 2007, 2008 en Aantal monsters speelgoed Aantal overschrijdingen groepslimieten 69 (40%) 43 (29%) 44 (28%) Aantal monsters kinderverzorgingartikel Aantal overschrijdingen groepslimieten 4 (67%) 4 (18%) 3 (27%) Tabel 6 : Overzicht overschrijdingen groepslimiet ftalaten martktondertzoeken 2007, 2008 en 2009 Overtredingen speelgoedartikelen Het percentage speelgoedartikelen waarin een of beide groepslimieten voor de ftalaten werd overschreden is in 2009 iets gedaald ten opzichte 2008 en 2009: in 2007 voldeed 40% van de speelgoedartikelen niet aan de limiet, in 2008 voldeed 29% van de speelgoedartikelen niet aan de limiet. In 2009 ligt het overtredingpercentage op 28%. Overtredingen kinderverzorgingartikelen Het percentage kinderverzorgingartikelen waarin een of beide groepslimieten voor de ftalaten werd overschreden is in 2009 gestegen ten opzichte 2008: in 2007 voldeed 67% van de kinderverzorgingartikelen niet aan de limiet, in 2008 voldeed 18% van de kinderverzorgingartikelen niet aan de limiet. In 2009 ligt het overtredingpercentage op 27%. ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 4 van 5

6 6. CONCLUSIES Het grootste deel van de onderzochte deelmonsters (circa 65%) is gemaakt van PVC. DEHP, DINP en DIDP zijn ook in 2009 nog steeds de meest toegepaste ftalaten. Ze worden voornamelijk toegepast in PVC. DBP, BBP, en DnOP worden zelden toegepast. Voor speelgoedartikelen lijkt er over het algemeen een lichte verbetering te zijn ten opzichte van de marktonderzoeken van 2007 en Dit is niet het geval voor de kinderverzorgingartikelen. Wel moet in aanmerking worden genomen dat de steekproef hier relatief klein is. Het overtredingpercentage voor zowel de speelgoed- als kinderverzorgingartikelen is echter nog steeds hoog (28% respectievelijk 27%). De wetgeving voor ftalaten blijkt ook in 2009 nog slechts beperkte invloed te hebben op de toepassing ervan in zachte speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. Verder worden er regelmatig weekmakers toegepast, zoals DINCH en DEHTP, die een veilig alternatief zijn voor de zes wettelijk geregelde ftalaten. Deze ftalaten zijn dus wel te vervangen, wat de intentie van de wetgeving ondersteunt. 7. EVALUATIE T.A.V. BELEIDSMATIGE ASPECTEN (VOOR INTERN VWA GEBRUIK) Tijdens het huidige marktonderzoek voldoet 28% van de onderzochte speelgoedartikelen en kinderverzorgingartikelen niet aan de eisen voor ftalaten. Sinds de implementatie van de wetgeving handhaaft de VWA en houdt zij toezicht, dit heeft echter tot weinig effect geleid. Op deze artikelen moet de VWA daarom toezicht blijven houden. Als blijkt dat na een volgend marktonderzoek nog steeds geen verbetering wordt waargenomen en een groot deel niet voldoet aan de wetgeving, zal de VWA voor een andere strategie moeten kiezen. Bijvoorbeeld door de resultaten aan de producenten en importeurs van speelgoed voor te leggen en te bespreken. Of door te handhaven op bedrijfsniveau in plaats van productniveau. Ook zouden de onderzoeksresultaten openbaar gemaakt kunnen worden (producten en producenten). 8. EVALUATIE VAN HET UITVOERINGSPROCES (VOOR INTERN VWA GEBRUIK) De volgende mijlpalen waren vastgesteld voor dit marktonderzoek: mijlpalen planning realisatie inspecties en monstername 30 april juni 2009 labonderzoek 1 juli november 2009 rapportage 15 oktober 2009 februari 2009 Tabel 7: Mijlpalen project marktonderzoek toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 De inspecties en monstername is op tijd gerealiseerd. De resultaten van het labonderzoek waren later beschikbaar, omdat er problemen waren met de analysemethode. Het bleek dat de methode onvoldoende robuust en onvoldoende gevalideerd is. Dit probleem is inmiddels door het laboratorium opgepakt. Daarbij betrof het ook erg veel monsters. Door de vertraging van de onderzoeksresultaten is de rapportage ook later verschenen. ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 5 van 5

7 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen. ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Bal - PET na na na na na na na na Ja Bal - PET na na na na na na na na Nee Bal - PET na na na na na na na na Ja Bal - PET na na na na na na na na Ja Badeend - PVC na na na na na na na na Nee Badspeelgoed beestje PVC na na na na na na na na Ja boot PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed kikker PVC 42,6 na na 42,6 na na na na Ja BR varken PVC 38,6 na na 38,6 0,2 na na 0,2 Ja Speelgoedzwaard zwart deel PE na na na na na na na na Nee Kompas band PVC na na na na na na na na Nee Constructie vleugels PVC na na na na na na na na Ja speelgoed moer PVC na na na na na na na na Ja Speelpop hoof PET na na na na na na na na Ja arm/hand PET na na na na na na na na Ja Speelpop hoof PVC na na na na 26,1 1,7 na 27,8 Ja BR arm/hand PVC na na na na 34,1 na na 34,1 Ja Bal buitenkant PET na na na na na na na na Ja Speelpop gezicht PVC na na na na na na na na Ja hand PVC na na na na na na na na Ja snowboard PVC na na na na na na na na Ja Babypop gezicht PVC na na na na na na na na Ja hand PVC na na na na na na na na Ja Opblaasbaar zwembad PVC na na na na na na na na Ja zwemband ventiel PVC na na na na na na na na Ja Opblaasbaar zwembad PVC na na na na na na na na Nee zwembad ventiel PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed ogen PCP na na na na na na na na Ja Badspeelgoed petje PCP na na na na na na na na Ja Skippybal handvat PVC na na na na na na na na Ja bal PVC na na na na na na na na Nee Badspeelgoed mond PP na na na na na na na na Ja Speelgoedpony hoofd PVC na na na na na na na na Ja Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 0 van 3

8 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 1). ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Skippybal handvat PVC na na na na 6,6 na na 6,6 Ja BR bal PVC na na na na na na na na Nee Opblaasbare bal ventiel PVC na na na na na na na na Ja BR bal PVC na na na na 34,6 0,3 na 34,9 Ja Scheetkussen uitlaat PVC na na na na na na na na Ja Knijpbeest ogen PVC na na na na na na na na Ja buitenkant PVC na na na na na na na na Ja Opblaasbare stoel ventiel TPE na na na na na na na na Ja arm TPE na na na na na na na na Ja Speelgoed haai haai SEBS na na na na na na na na Ja Plopper kapje onbekend na na na na na na na na Nee Opblaasbare bal, ventiel PVC na na na na na na na na Ja matras en zwembad matras PVC na na na na na na na na Ja Opblaasbare ventiel PVC na na na na 0,12 na na 0,12 Ja tennishandschoen handschoen PVC na na na na 0,13 na na 0,13 Ja Zwemarmbandjes ventiel PVC na na na na na na na na Ja zwemarmband PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed agent PVC na na na na na na na na Ja brandweerauto PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed eend rose PVC na na na na na na na na Ja eend geel PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed kikker PVC na na na na na na na na Ja pinguin PVC na na na na na na na na Ja Speelgoed ratelslang slang PET na na na na na na na na Nee Speelpop hoofd PMMA na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC 29,4 na na 29,4 na na na na Ja BR Speelpop hoofd PVC 24,5 na na 24,5 0,3 2,7 na 3,0 Ja BR arm/hand PE na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC na na na na 6,6 26,1 na 32,7 Ja BR arm/hand PVC na na na na 0,4 37,9 na 38,3 Ja kleding PET-PU na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC 16,63 na na 16,63 na na na na Ja BR arm/hand PVC na na na na 5,89 na na 5,89 Ja rose broek PET-PU na na na na na na na na Ja Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 1 van 3

9 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 2). ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Handpop hoofd PVC na na na na na 0,15 na 0,15 Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja been PE na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja arm/hand PET na na na na na na na na Ja schoen PET na na na na na na na na Ja Speelgoed reptielen kikker PET na na na na na na na na Ja slang PET na na na na na 0,15 na 0,15 Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja BR arm/hand PVC na na na na 6,12 na na 6,12 Ja schoen PVC 3,42 na na 3,42 51,57 na na 51,57 Ja Badspeelgoed pelikaan PVC na na na na na na na na Ja kogelvis PVC na na na na na na na na Ja Babypop hoofd PVC na na na na na na na na Ja handen PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed pelikaan PVC na na na na na na na na Ja walvis PVC na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja arm PE na na na na na na na na Ja Opblaasbare stoel ventiel PET na na na na na na na na Ja BR armleuning PVC na na na na 37,2 2,1 na 39,3 Ja Speelgoed haai haai PET na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja arm PEHA na na na na na na na na Ja Badeend eend PVC na na na na na na na na Ja Speelgoed hamer hamerkop PE na na na na na na na na Ja Speelgoed toeter luchtbal PE na na na na na na na na Ja toeter PE na na na na na na na na Nee Waterspuit pompbol PE na na na na na na na na Nee spuitbol PE na na na na na na na na Nee Speelgoed zwaard schede PE na na na na na na na na Ja zwaard PE na na na na na na na na Ja Speelgoed dolk dolk PVC na na na na 26,57 6,66 na 33,23 Ja SW Opblaasbaar badspeelgoed konijn PVC na na na na 0,23 na na 0,23 Ja BR Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 2 van 3

10 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 3). ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Opblaasbaar lieveheerbeest PVC na na na na na na na na Ja badspeelgoed Speelpop hoofd pop PVC na na na na na na na na Ja arm/hand PE na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja beestje PET na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja zwarte laars PVC na na na na na na na na Ja Babypop hoofd PET na na na na na na na na Ja arm/hand PVC na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PMMA na na na na na na na na Nee arm/hand TPE na na na na na na na na Ja Speelgoedtrein hoedje SEBS na na na na na na na na Nee Stuiterbal bal PU na na na na na na na na Ja Zwemband ventiel TPE na na na na na na na na Ja zwemband TPE na na na na na na na na Ja Opblaasbare bal ventiel PVC na na na na na na na na Ja bal PVC na na na na na na na na Ja Opblaasbare jet-ski ventiel PVC 35,6 na na 35,6 0,22 na na 0,22 Ja BR jet-ski PVC 38,4 na na 38,4 2,33 na na 2,33 Nee Zwemband ventiel TPE na na na na na na na na Ja zwemband PET 0,05 na 0,05 0,1 na 0,06 0,05 0,11 Ja Badeend eend PVC na na na na na na na na Ja Bandeend met ventiel PVC 4,82 na na 4,82 0,86 na na 0,86 Ja SW shampoo badeend PVC 15,87 na na 15,87 1,39 na na 1,39 Ja Badspeelgoed + net badeend PVC na na na na na na na na Ja Speelgoed spinnen romp PVC 0,13 na na 0,13 37,99 0,58 na 38,57 Ja SW poten PVC 0,13 na na 0,13 43,8 0,57 na 44,37 Ja Knuffel gezicht PVC na na na na na na na na Ja Handpop prinses PVC 0,19 na na 0,19 52,02 0,45 na 52,47 Ja BR duivel PVC 0,28 na na 0,28 49,6 0,46 na 50,06 Ja Badspeelgoed dolfijntje PVC na na na na na na na na Ja Opblaasbare bal ventiel PVC 38,8 na na 38,8 na na na na Ja BR bal PVC 31,7 na na 31,7 0,24 na na 0,24 Nee Rammelaar zuignap PVC na na na na na na na na Ja Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 3 van 3

11 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 4). ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP ] Kan in de mond? Speelgoedfiguren hondje PVC na na na na na na na na Ja poppetje PVC na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd PVC na na na na na na na na Ja Speelpop hengsel tasje PVC na na na na na na na na Ja hoofd PVC na na na na na na na na Ja Speelfiguur + paard hoofd poppetje PVC na na na na na na na na Ja Speelpop hengsel tasje PVC na na na na na na na na Ja hoofd PVC na na na na na na na na Ja Speelgoedfiguren poes PVC na na na na na na na na Ja hoofd poppetje PVC na na na na na na na na Ja Babypop hoofd PVC na na na na na na na na Ja Speelgoedboerderij schaap PVC na na na na na na na na Ja Speelgoedkip kip SEBS na na na na na na na na Ja Speelgoed vis vis SEBS na na na na na na na na Ja Fopneus snavel snavel PVC na na na na na na na na Ja Speelpop + pony pony CAP na na na na na na na na Ja hoofd pop PET na na na na na na na na Ja Speelpop hoofd TPE na na na na na na na na Ja roze pakje PET na na na na na na na na Ja Speelgoed schaap PC na na na na na na na na Ja boerderijdieren hond PVC na na na na na na na na Ja Badboekje + visje PVC na na na na 0,32 na na 0,32 Ja SW badspeelgoed Zwemarmbandjes ventiel PVC na na na na na na na na Ja Badeend badeend PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed walvis PVC na na na na na na na na Ja Zwemband ventiel PVC 30,67 na na 30,67 2,96 na na 2,96 Ja SW zwemband PVC 18,17 na na 18,17 22,24 0,35 na 22,59 Nee Opblaasbaar ventiel PVC 33,9 na na 33,9 0,41 na na 0,41 Ja BR speelgoed speelgoed zelf PVC 0,2 na na 0,2 41,1 0,33 na 41,43 Ja Opblaasbaar ventiel PVC 38,3 na na 38,3 0,42 na na 0,42 Ja BR speelgoed speelgoed zelf PVC 40,5 na na 40,5 1,41 na na 1,41 Ja Badeend eend PVC na na na na na na na na Ja Opblaasbare bal ventiel PVC na na na na na na na na Ja bal PVC na na na na na na na na Nee Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 4 van 3

12 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 5). ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Zwemarmbandjes ventiel PVC na na na na na na na na Ja zwemarmband PVC na na na na na na na na Nee Badspeelgoed krab PVC na na na na na na na na Ja schelp PVC na na na na na na na na Ja Strijkkralen kraal PE na na na na na na na na Ja Zelf-maak-stickers - PMMA na na na na na na na na Ja Constructieschijfjes schijfje onbekend na na na na na na na na Ja Speelset prinses bril (paarse deel) PP na na na na na na na na Ja bandjes sandaal TPE na na na na na na na na Ja Opblaasbare dolfijn ventiel PVC na na na na 0,9 na na 0,9 Ja BR dolfijn PVC na na na na 38,7 1,45 na 40,15 Nee Babypop hoofd PVC na na na na 30,5 4,8 na 35,3 Ja BR arm/hand PVC na na na na 36,7 4,0 na 40,7 Ja Speelset politie pijltje PP 0,1 na na 0,1 na na na na Ja Babypop + bad beertje PVC 30,4 0,2 na 30,6 0,1 na na 0,1 Ja BR hoofd baby PVC 19,2 na na 19,2 na na na na Ja doucheslang PVC 7,9 13,9 na 21,8 2,8 na na 2,8 Ja Speelpop hoof PVC 17,4 na na 17,4 na na na na Ja BR arm/hand PVC 14,1 na na 14,1 na na na na Ja Speelpop hoofd PVC 31,5 0,3 na 31,8 0,2 na na 0,2 Ja BR arm/hand PVC 13,6 na na 13,6 3,6 0,1 na 3,7 Ja Speelpop hoofd vrouw PVC 33,6 na na 33,6 na na na na Ja BR hoofd man PVC 39,4 na na 39,4 na na na na Ja Speelpop hoofd PVC 43,3 na na 43,3 0,6 na na 0,6 Ja BR arm/hand PVC 3,2 na na 3,2 18,2 1,6 na 19,8 Ja Speelgoed eend eend SEBS na na na na na na na na Ja Bal bal SEBS na na na na na na na na Ja Babypop hoofd PVC na na na na na na na na Ja arm PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed eend groot PVC na na na na na na na na Ja eend klein PVC na na na na na na na na Ja Vingerspeelpoppen duivel PVC na na na na 55,8 1,2 na 57,0 Ja BR prinses PVC na na na na 50,3 6,7 na 57,0 Ja Speelgoedauto auto rood PVC na na na na na na na na Ja auto geel PVC na na na na na na na na Ja Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 5 van 3

13 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 6). ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Speelpop hoofd PVC na na na na 25,6 6,3 na 31,9 Ja SW arm/hand PVC na na na na 31,3 6,9 na 38,2 Ja beertje PVC na na na na 32,3 7,5 na 39,8 Ja Armband armband PVC 33,5 na na 33,5 na na na na Ja SW Babypop hoofd PET na na na na na na na na Ja arm PET na na na na na na na na Ja Opblaasbare stoel ventiel PVC 0,1 na na 0,1 45,3 4,4 na 49,7 Ja SW armleuning PVC na na na na 36,7 0,8 na 37,5 Nee Zachte blokken buitenkant PET-PU na na na na na na na na Ja Kindermasker binnenkant PVC na na na na na na na na Ja Handpop hoofd PVC na na na na 46,0 na na 46,0 Ja SW Babypop hoofd PVC 13,3 na na 13,3 14,2 na na 14,2 Ja SW hand PVC 14,9 na na 14,9 10,2 na na 10,2 Ja Speelgoed etenswaren flesje ketchup PE na na na na na na na na Ja blikje PE na na na na na na na na Ja Frisbee frisbee PP na na na na na na na na Ja Zandkasteel bouwset hamer PE na na na na na na na na Nee Speelgoed beesten - tijger PET na na na na na na na na Ja safari olifant PVC na na na na na na na na Ja Speelgoeddieren slang PVC na na na na na na na na Ja rog PVC na na na na na na na na Ja Knijpbeestje - krokodil luchtzak (geel) PE na na na na na na na na Ja Badeend - PVC na na na na na na na na Ja Springtouw handvat onbekend na na na na na na na na Ja touw PP na na na na na na na na Ja Zachte blokken buitenkant PVC na na na na na na na na Nee Badeend moedereend PVC na na na na na na na na Ja oranje eendje PVC na na na na na na na na Ja Speelgoed hond hondje PET na na na na na na na na Ja Speelgoed beesten zebra PMMA na na na na na na na na Ja ezel PET na na na na na na na na Ja Waterpistool waterreservoir PE na na na na na na na na Ja Opbergmand stof + print PET-PU 4,7 na na 4,7 0,9 na na 0,9 Ja Opblaasbare dieren ventiel PVC na na na na na na na na Ja Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 6 van 3

14 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 7). ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Fietsbel kikker PET na na na na na na na na Ja SW krokodil PVC 17,4 na na 17,4 na na na na Ja Speelgoed beesten krokodil TPE na na na na na na na na Ja schildpad PET na na na na na na na na Ja Shampoo + olifant olifant PVC na na na na na na na na Ja Handpop prinses PVC na na na na na na na na Ja BR agent PVC na na na na 0,9 na na 0,9 Ja Badspeelgoed moederkip PVC na na na na na na na na Ja SW zwembandje PVC 0,7 na na 0,7 37,9 na na 37,9 Ja Badspeelgoed moedervarken PVC na na na na 0,2 na na 0,2 Ja SW zwembandje PVC 11,1 na na 11,1 17,9 0,1 na 18,0 Ja Opblaasbare bal ventiel PVC 5,6 na na 5,6 44,6 na na 44,6 Ja SW bal PVC 16,9 na na 16,9 0,56 na na 0,56 Nee Badspeelgoed dolfijn PVC na na na na na na na na Ja Zwemarmbandjes ventiel PVC na na na na na na na na Ja zwemarmband PVC na na na na na na na na Nee Bandeend - PVC na na na na na na na na Ja Badspeelgoed varken PVC na na na na na na na na Ja konijn PVC na na na na na na na na Ja Badeend - PVC na na na na na na na na Ja Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 7 van 3

15 Bijlage 2: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in kinderverzorgingartikelen. ISI nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP DINP DIDP DnOP Kan in de mond? Drinkbeker speen PDMS na na na na na na na na Ja Bijtring bijtring EVA na na na na na na na na Ja Bijtring bijtring EVA na na na na na na na na Ja Opblaasbaar bad bad PVC na na na na 36,50 0,23 na 36,73 Nee SW ventiel PVC na na na na 55,90 0,46 na 56,36 Ja Hoes verkleedkussen hoes PVC 21,50 0,22 na 21,72 na na na na Nee SW Boxkleed stof wit PVC na na na na na na na na Ja stof blauw cellulose na na na na na na na na Ja Aankleedkussen bovenkant PVC na na na na na na na na Ja Slab slab PE na na na na na na na na Ja Verschoonkussen bovenkant PVC na na na na na na na na Ja Speelkleed - PVC na na na na na na na na Ja Waterschoenen schoen PVC 33,90 na na 33,90 na na na na Ja SW Maatregel ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 8 van 3

16 Bijlage 3: Resultaten alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. ISI nummer Materiaal DEHP, DBP DINP, DIDP DINCH TXIB ATBC DEHA DEHTP DINA NPGDEH NPGBEH NPGDB TOTM TMPDEHB TMPTEH en BBP en DnOP x x x PVC 16,6 na x PVC na 5,89 x x x x x x x x x x PVC na 6,12 x x x x x PVC 3,4 51,6 x x x x x x PVC na na x PVC na na x x x PVC na 33, PVC na <0,1 x x x x PVC na 0,15 x x PVC 29,4 na x PVC na 32,7 PVC na 38, PVC 24,4 3,0 x PVC na 31,9 PVC na 38,2 PVC na 39, PVC na <0,1 x x PVC 33,5 <0, PVC na 36,7 PVC na 56, PVC 21,7 na x PVC na <0,1 x x PVC na 0,23 x x x PVC 0,13 38,6 x x x PVC 0,13 44,4 x x x ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 9 van 3

17 Bijlage 3: resultaten alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingsartikelen (vervolg 1). ISI nummer Materiaal DEHP, DBP DINP, DIDP DINCH TXIB ATBC DEHA DEHTP DINA NPGDEH NPGBEH NPGDB TOTM TMPDEHB TMPTEH en BBP en DnOP PVC na <0,1 x x PVC na <0,1 x x PVC <0,1 <0,1 x PVC na <0,1 x x x PVC <0,1 <0,1 x PVC na na x PVC na <0,1 x PVC na 57 PVC na 56, PVC 33,6 na PVC 39,4 na PVC 43,3 0,6 x PVC 3,2 19,8 x x x x x x PVC 31,8 0,2 x PVC 13,6 3,7 x x x x x PVC na 27,8 x PVC na 34,1 x PVC <0,05 na x PVC 30,6 0,1 x x PVC 19,2 < 0,1 x PVC 21,8 2,8 x PVC na 35,3 PVC na 40, PVC na na x PVC na na PVC 17,4 na x PVC 14,1 na x PVC <0,05 na PVC na na x PVC 42,7 na x PVC 38,6 0,2 x PVC na 6,6 x x PVC <0,05 na x x x PVC na na x PVC <0,05 na x ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 10 van 3

18 Bijlage 3: resultaten alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen (vervolg 2). ISI nummer Materiaal DEHP, DBP DINP, DIDP DINCH TXIB ATBC DEHA DEHTP DINA NPGDEH NPGBEH NPGDB TOTM TMPDEHB TMPTEH en BBP en DnOP PVC <0,05 na x x x x PVC <0,1 34, PVC <0,05 0,12 x x PVC <0,05 0,13 x x PVC na <0,1 x x PVC <0,05 na x x x PVC na na PVC 17,4 na x x PVC <0,05 na x x x x x PVC 0,11 49,7 PVC na 37, x x PVC <0,05 <0,05 x PVC na <0,05 x PVC <0,05 <0,05 x PVC na na x PVC <0,1 na x x PVC na PVC na na x PVC na na x PVC na <0,05 x PVC na <0,05 x PVC na na x PVC na na x PVC na <0, PVC na na x PVC na na x PVC 13,3 14,2 x PVC 14,9 10,2 x PVC na 0,87 x PVC na 40,2 ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 11 van 3

19 Bijlage 3: resultaten alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen (vervolg 3). ISI nummer Materiaal DEHP, DBP DINP, DIDP DINCH TXIB ATBC DEHA DEHTP DINA NPGDEH NPGBEH NPGDB TOTM TMPDEHB TMPTEH en BBP en DnOP PVC 5,6 44,6 PVC 16,9 0, PVC na 0,21 x x x PVC 11,1 18,0 x x PVC na <0,1 x x PVC 0,7 37,9 x x PVC 35,6 0,22 PVC 38,4 2, PVC na na x PVC na <0,1 x x PVC na 0,89 x x PVC na na x PVC na na x PVC na <0,1 x x PVC 4,8 0,86 x x PVC 15,9 1,4 x x x PVC na <0,1 x PVC 30,7 3,0 PVC 18,2 22, PVC na na x PVC na 0,32 x PVC na na x x ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 12 van 3

20 Bijlage 3: resultaten alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen (vervolg 4). ISI nummer Materiaal DEHP, DBP DINP, DIDP DINCH TXIB ATBC DEHA DEHTP DINA NPGDEH NPGBEH NPGDB TOTM TMPDEHB TMPTEH en BBP en DnOP PVC 0,19 52,4 x PVC 0,28 50, PVC na <0,1 x x PVC na <0,1 x PVC 38,8 na PVC 31,7 0, PVC na na x PVC 33,9 0,41 PVC 0,2 41, PVC 38,3 0,42 PVC 40,5 1, PVC na na x PVC na na x PVC 33,9 <0, PVC na na x PVC na na x PVC na <0,1 x PVC na <0,1 x PVC na <0,1 x x ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 13 van 3

21 Bijlage 3: resultaten alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen (vervolg 5). ISI nummer Materiaal DEHP, DBP DINP, DIDP DINCH TXIB ATBC DEHA DEHTP DINA NPGDEH NPGBEH NPGDB TOTM TMPDEHB TMPTEH en BBP en DnOP PVC na <0,1 x x x x PVC na na x x PVC na na x ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2009 pagina 14 van 3

22 Bijlage 4: Beschrijving analysemethodes bepaling materiaalsoort en weekmakers Materiaalsoort De materiaalsoort is bepaald volgens procedure CHE01-WV426. Na voorbewerking vindt de identificatie van de componenten uit het monster plaats met behulp van de Fourier Transformed Infra Red (FT-IR). Gehalte DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DNOP Het gehalte aan DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DNOP is bepaald volgens SIG01-ND437. Aan 200 mg in stukjes geknipt materiaal wordt 10 ml tetrahydrofuran toegevoegd. Dit wordt weggezet in een ultrasoonbad totdat het materiaal volledig opgelost is. Na toevoeging van 15 ml hexaan wordt het gefiltreerd. Indien noodzakelijk wordt het filtraat verdund met een mengsel van THF en hexaan (10:15). Dit wordt geanalyseerd met behulp van een gaschromatograaf met massaselectieve detector. Resultaten kleiner dan 0,01% m/m zijn opgegeven als niet aantoonbaar (na). Kwalitatieve bepaling alternatieve weekmakers De alternatieve weekmakers zijn kwalitatief bepaald volgens SIG01-ND437. Aan 200 mg in stukjes geknipt materiaal wordt 10 ml tetrahydrofuran toegevoegd. Dit wordt weggezet in een ultrasoonbad totdat het materiaal volledig opgelost is. Na toevoeging van 15 ml hexaan wordt het gefiltreerd. Indien noodzakelijk wordt het filtraat verdund met een mengsel van THF en hexaan (10:15). Dit wordt geanalyseerd met behulp van een gaschromatograaf met massaselectieve detector. De weekmakers zijn alleen geïdentificeerd en niet gekwantificeerd. ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen /4

23 Bijlage 5: Afkortingenlijst ATBC acetyl tributyl citraat BBP benzylbutylftalaat DBP dibutylftalaat DEHA di-2-ethylhexyl adipaat DEHP di(2-ethylhexyl) ftalaat DEHTP di(2-ethylhexyl)tereftalaat DINA di-isononyl adipaat DIDP di-isodecylftalaat DINCH di-iso-nonyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat DINP di-isononylftalaat DnOP di-n-octylftalaat ECB European Chemicals Bureau EFSA European Food Safety Authority EVA Ethyleen vinyl acetaat NPGBEH neopentyl glycol benzo-2-ethylhexanoaat NPGDEH neopentyl glycol di-2-ethylhexanoaat NPGDB neopentyl glycol dibenzoaat PC polycarbonaat PCP poly(chloroprene) PDMS polydimethylsiloxaan PE polyethyleen PEHA poly(2-ethylhexyl acrylate) PET polyethyleenterefltalaat PP polypropyleen PU polyurethaan PVC polyvinylchloride PMMA polymethylmethacrylaat RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu SCTEE Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment SEBS styrene-ethylene/butylene-styrene block copolymer TMPDEHB 1,1,1-trimethylol propaan di-(2-ethylhexanoaat)benzoaat TMPTEH 1,1,1-trimethylol propaan tri-(2-ethylhexanoaat) TOTM TPE TXIB tri-(2-ethylhexyl) trimellitaat thermoplastisch polyether 1-isopropyl-2,2-dimethyltrimethylendiisobutyraat ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen /4

24 Bijlage 6: Resultaten monsters speelgoed 2007, 2008 en (n=172) 2008 (n=148) 2009 (n=159) DEHP 62 (36%) 46 (31%) 27 (17%) DBP 13 (8%) 2 (1%) 2 (1%) BBP 1 (1%) 0 (-) 1 (1%) Σ DEHP, DBP en BBP > 0,1% m/m 46 (27%) 41 (28%) 26 (16%) DINP 85 (49%) 45 (30%) 36 (23%) DIDP 24 (14%) 22 (15%) 21 (13%) DnOP 0 (-) 0 (-) 1 (1%) Σ DINP, D/DP en DnOP > 0,1% m/m 71 (41%) 32 (22%) 38 (24%) Σ DEHP, DBP en BBP en/of Σ DINP, D/DP en DnOP > 0,1% m/m 69 (40%) 43 (29%) 43 (27%) Bijlage 7: Resultaten monsters kinderverzorgingartikel 2007, 2008 en (n=6) 2008 (n=22) 2009 (n=11) DEHP 3 (50%) 8 (36%) 2 (18%) DBP 1 (17%) 0 (-) 1 (9%) BBP 0 (-) 0 (-) 0 (-) Σ DEHP, DBP en BBP > 0,1% m/m 3 (50%) 3 (14%) 2 (18%) DINP 2 (33% 5 (23%) 1 (9%) DIDP 2 (33%) 1 (5%) 1 (9%) DnOP 0 (-) 0 (-) 0 (-) Σ DINP, D/DP en DnOP > 0,1% m/m 2 (33%) 2 (9%) 1 (9%) Σ DEHP, DBP en BBP en/of Σ DINP, D/DP en DnOP > 0,1% m/m 4 (67%) 4 (18%) 3 (27%) ND092212: Toepassing weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen /4