Weekmakers in speelgoed 2010

Transcriptie

1 Weekmakers in speelgoed Handhaving ftalaten in speelgoed - Inventarisatie toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed Versie 1 (extern) Datum 11 oktober 2011

2

3 Colofon Projectnaam Weekmakers in speelgoed Versienummer 1 Bijlage(n) 1. Resultaten materiaalsoort en ftalaten 2. Resultaten alternatieve weekmakers 3. Beschrijving analysemethodes 4. Afkortingen

4

5 Inhoud 1. Inleiding 1 2. Doelstelling 1 3. Werkwijze 1 4. Resultaten Materiaalsoort Gehalte ftalaten Alternatieve weekmakers Vergelijking resultaten marktonderzoek 2007, 2008, 2009 en Conclusies 4 6. Evaluatie t.a.v. beleidsmatige aspecten (voor intern VWA gebruik) 5 7. Evaluatie van het uitvoeringsproces (voor intern VWA gebruik) 6

6

7 1. Inleiding Veel speelgoedartikelen voor jonge kinderen worden gemaakt van zachte en gekleurde kunststoffen. Om kunststoffen zacht en flexibel te maken, worden zogenaamde weekmakers toegevoegd. Veelgebruikte weekmakers zijn de ftalaten. Sinds januari 2007 is er voor de toepassing van een zestal ftalaten (DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DnOP) een wettelijke grenswaarde gesteld. Deze stoffen zouden namelijk nadelige effecten hebben op de voortplanting of de ontwikkeling van het nageslacht (zogenaamde reprotoxische stoffen) of het wordt mogelijk geacht dat ze een potentieel gezondheidsrisico met zich meebrengen. Voor andere weekmakers zijn geen specifieke eisen gesteld. Ze mogen alleen de gezondheid van het kind niet bedreigen. Jonge kinderen spelen vaak met kunststof speelgoed, waarbij ze het materiaal regelmatig in de mond stoppen. Kinderen worden op deze manier blootgesteld aan stoffen, die de gezondheid van het kind (mogelijk) kunnen bedreigen. 2. Doelstelling Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in welke mate de wetgeving voor ftalaten sinds de implementatie in januari 2007 wordt nageleefd. De nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nvwa) treedt handhavend op tegen het overschrijden van de wettelijke limiet. Het tweede doel is om een inzicht te krijgen of er, en welke, alternatieve weekmakers (anders dan de zes wettelijk geregelde ftalaten) worden toegepast in zachte kunststof speelgoedartikelen. De onderzoeksresultaten uit voorgaande marktonderzoeken worden vergeleken met de resultaten uit het huidige marktonderzoek, om zo een beeld te krijgen van de toepassing van ftalaten en alternatieve weekmakers in de afgelopen jaren. 3. Werkwijze Van april tot november 2010 zijn 205 verschillende zachte kunststoffen speelgoedartikelen en 5 verschillende zachte kunststoffen kinderverzorgingartikelen bemonsterd uit het reguliere handelskanaal waar de consument doorgaans deze artikelen koopt. Variërend van badspeelgoed en skippyballen tot bijtringen en slabbers. Er is specifiek gezocht naar zachte kunststoffen artikelen die bestemd zijn voor (jonge) kinderen. Er zijn in totaal minimaal 97 verschillende merknamen vertegenwoordigd. Zie bijlage 1 en 2 voor een overzicht van de bemonsterde artikelen en de resultaten van het onderzoek. Sommige monsters bestonden uit verschillende soorten kunststof of onderdelen, waardoor er meerdere deelmonsters gemaakt zijn. In totaal zijn er daarom 331 deelmonsters onderzocht, waarvan 326 speelgoed- en 5 kinderverzorgingartikelen. De deelmonsters zijn onderzocht op de materiaalsoort. In de artikelen die gemaakt zijn van PVC is ook het gehalte aan de ftalaten DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DnOP (zie bijlage 1) en de aanwezigheid van alternatieve weekmakers (zie bijlage 2) bepaald. In bijlage 3 is een korte beschrijving van de gebruikte analysemethodes voor het onderzoek te vinden. pagina 1

8 P Weekmakers in speelgoed juli Resultaten 4.1 Materiaalsoort 326 deelmonsters speelgoed en 5 deelmonsters kinderverzorgingartikel zijn onderzocht op de materiaalsoort (zie tabel 1). Zie bijlage 4 voor een overzicht van alle afkortingen en de betekenissen ervan. Frequentie % Materiaalsoort(en) PVC PE 22 7 TPR 21 6 PP 9 3 SEBS 4 1 SIS en TPU 3 1 PEMA, PMMA en PS 2 1 EVA en PET 1 0 ABS, PDMS, polyester en Typlax Tabel 1 : Resultaten materiaalsoort deelmonsters (n=331) Polyvinylchloride (PVC) blijkt het meest toegepaste materiaal voor de onderzochte artikelen. Daarnaast worden polyethyleen (PE), thermoplastisch rubber (TPR) en polypropyleen (PP) ook vaak toegepast. Andere materialen als SEBS, SIS, TPU, PEMA, PMMA, PS, EVA, PET, ABS, PDMS, polyester en Typlax worden slechts in beperkte mate toegepast. 4.2 Gehalte ftalaten Alle deelmonsters die gemaakt zijn van PVC zijn onderzocht op de ftalaten DEHP, DBP en BBP en DINP, DIDP en DnOP. Uit eerdere marktonderzoeken is namelijk gebleken dat deze ftalaten voornamelijk aanwezig zijn in PVC. In tabel 2 is een overzicht te vinden van de frequentie en gehaltes waarin de ftalaten zijn aangetroffen in het aantal deelmonsters. Ftalaten Frequentie Gehalte [% m/m] DEHP 39 tot 48,1 DBP 7 tot 16,2 BBP 0 - Σ DEHP, DBP en BBP 38 >0,1 DINP 43 tot 37,2 DIDP 5 tot 5,8 DnOP 0 - Σ DINP, DIDP en DnOP 33 >0,1 Tabel 2 : Resultaten ftalaten in deelmonsters (n=213) DEHP en DINP zijn (nog steeds) de meest toegepaste ftalaten. Ze worden vaak in hoge gehaltes toegepast. DBP en DIDP worden niet vaak en in een lager gehalte toegepast. BBP en DnOP zijn niet aangetroffen. DEHP, DBP, BBP mogen cumulatief tot 0,1% m/m worden toegevoegd in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. DINP en DIDP en DnoP mogen cumulatief tot 0,1% m/m worden toegevoegd in artikelen, die in de mond kunnen worden genomen.

9 In 39 van de 205 speelgoedartikelen (=19%) werd de wettelijke groepslimiet voor ftalaten overschreden: de som van DEHP, DBP en BBP en/of de som van DINP, DIDP en DnOP werd overschreden. In geen van de kinderverzorgingartikelen werd de wettelijke groepslimiet voor ftalaten overschreden. Tegen 38 ondernemers is een maatregel opgemaakt (boete rapport of schriftelijke waarschuwing) en de artikelen zijn uit de handel genomen. 4.3 Alternatieve weekmakers 213 deelmonsters van PVC zijn ook onderzocht op alternatieve weekmakers. In 32 deelmonsters waren geen alternatieve weekmakers aangetroffen. Dit zijn vaak artikelen van PVC waarin hoge gehaltes aan de zes wettelijk geregelde ftalaten zijn verwerkt. In tabel 3 wordt een overzicht gegeven van de alternatieve weekmakers die gevonden zijn in de overige 181 deelmonsters en in welke frequentie ze zijn aangetroffen. Per deelmonster zijn een of meerdere alternatieve weekmakers aangetroffen. Zie bijlage 4 voor een overzicht van alle afkortingen en de betekenissen ervan. Frequentie % Weekmaker CAS nummer CMR eigenschappen 1 Migratielimiet [mg/kg] DEHTP Niet geclassificeerd TXIB Niet geclassificeerd DINCH Niet geclassificeerd ATBC Niet geclassificeerd Nonylfenol Niet geclassificeerd DEHA Niet geclassificeerd DIBP Reprotoxisch categorie 2 (> 25%) en 3 ( 5%) NPGDEH NPGBEH NPGDB ½ TMPTEH ½ DPHP Niet geclassificeerd - Tabel 3 : Resultaten toepassing alternatieve weekmakers (n=181) De alternatieve weekmakers die aangetroffen zijn, werden in vergelijkbare frequenties ook aangetroffen in de marktonderzoeken van 2007, 2008 en Een alternatieve weekmaker is ingedeeld als reprotoxisch. Di-iso-nonyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat (DINCH), 1-isopropyl-2,2- dimethyltrimethylendiisobutyraat (TXIB) en di(2-ethylhexyl)tereftalaat (DEHTP) zijn de meest toegepaste alternatieve weekmakers. In 2008 beoordeelde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat DINCH en DEHTP veilige alternatieven zijn voor de zes wettelijk geregelde ftalaten. 1 CMR staat voor carcinogeen (oftewel kankerverwekkend), mutageen, of reprotoxisch. Classificatie volgens het European Chemicals Bureau (ECB) in het European Chemical Substances Information System op basis van Bijlage VI van Verordening (EC) no 1272/ De migratielimiet is van toepassing op materialen bestemd voor levensmiddelencontact. Voor speelgoed gaat het om een orale blootstellingroute. De migratielimieten voor levensmiddelen zijn ook op basis van orale blootstelling en geven daarom ook een indicatie voor de veiligheid in speelgoed. pagina 3

10 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 TXIB is dit waarschijnlijk ook, maar er waren onvoldoende toxicologische data beschikbaar om hier een definitieve uitspraak over te doen. Het Bureau Risicobeoordeling oordeelde dat deze weekmakers tot bepaalde grenzen veilig zijn. Dit adviseerde zij in april 2010 aan het Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daarnaast zijn er regelmatig carbonzuuresters van neopentylglycol (NPGBEH, NPGDEH, NPGDB) en vetzuuresters met trimethylolpropaan (TMPTEH) aangetroffen. Voor deze stoffen is er geen CAS-nummer beschikbaar en ze zijn niet beoordeeld door het ECB. De EFSA heeft in januari 2009 deze carbonzuuresters goedgekeurd om in verpakkingen en gebruiksartikelen voor levensmiddelen toe te passen, er mag niet meer dan 5 mg/kg levensmiddel migreren. Verder zijn er adipaten en citraten aangetroffen, namelijk acetyl tributyl citraat (ATBC) en di-2- ethylhexyl adipaat (DEHA), nonylfenol en di (2-propyl heptyl) ftalaat (DPHP). Al deze weekmakers zijn niet geclassificeerd door het ECB. Het Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment (SCTEE) concludeerde in 2004 dat ATBC een veilige weekmaker is om te gebruiken in PVC speelgoed dat bestemd is voor jonge kinderen. De weekmaker di-isobutyl ftalaat (DIBP) is net als de zes wettelijk geregelde ftalaten ingedeeld als reprotoxisch. Deze stof kan het ongeboren kind schaden en vormt mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid. Stoffen die ingedeeld zijn als CMR categorie 2 mogen vanaf 20 juli 2013 niet meer toegepast worden in speelgoed, omdat dan de nieuwe chemische eisen van de speelgoedrichtlijn 2009/48/EG van kracht zijn. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) deelde DIBP is als een zeer zorgwekkende stof en plaatste de stof daarom op de kandidaatslijst van de Europese verordening REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen). Op deze lijst staan al de ftalaten DEHP, DBP en BBP. Voor de toepassing vanaf een gehalte van 0,1% geldt dan een informatieplicht aan het ECHA, afhankelijk van de omvang van productie. 4.4 Vergelijking resultaten marktonderzoek 2007, 2008, 2009 en 2010 In 2007, 2008 en 2009 zijn vergelijkbare niet-selectief marktonderzoeken uitgevoerd, waarbij de zes wettelijk geregelde ftalaten zijn onderzocht en waarop indien nodig maatregelen zijn genomen. In tabel 4 zijn de resultaten van deze vier marktonderzoeken naast elkaar gezet Aantal monsters speelgoed Aantal overschrijdingen groepslimieten Relatief aantal overschrijdingen groepslimieten 40% 29% 28% 19% Aantal monsters kinderverzorgingartikel Aantal overschrijdingen groepslimieten Relatief aantal overschrijdingen groepslimieten 67% 18% 27% 0% Tabel 4 : Overzicht overschrijdingen groepslimiet ftalaten martktondertzoeken 2007, 2008, 2009 en 2010 Het percentage speelgoedartikelen waarin een of beide groepslimieten voor de ftalaten werd overschreden is in 2010 gedaald ten opzichte van 2007, 2008 en Er is dus een zichtbare verbetering na vier jaren handhaving. Voor de kinderverzorgingartikelen kan er dergelijke vergelijking niet echt gemaakt worden. Het gaat om een beperkt aantal monsters, die daarmee het marktaandeel niet vertegenwoordigen.

11 5. Conclusies Het grootste deel van de onderzochte deelmonsters (64%) is gemaakt van PVC. DEHP en DINP zijn ook in 2010 nog steeds de meest toegepaste ftalaten. DBP, BBP, DIDP en DnOP worden zelden of niet toegepast. Voor speelgoedartikelen lijkt er over het algemeen een lichte verbetering te zijn ten opzichte van de marktonderzoeken van 2007, 2008 en Het overtredingpercentage is echter nog steeds hoog, namelijk 19%. Het gaat daarbij net als voorgaande jaren - wel om een selectieve bemonstering. De wetgeving voor ftalaten blijkt ook in 2010 nog slechts beperkte invloed te hebben op de toepassing ervan in zachte speelgoedartikelen. Verder worden er regelmatig weekmakers toegepast, zoals DEHTP, DINCH en TXIB, die een veilig alternatief zijn voor de zes wettelijk geregelde ftalaten. Ook zijn weekmakers aangetroffen die niet geclassificeerd zijn en naar verwachting veilig zijn om te gebruiken. De verboden ftalaten zijn dus wel te vervangen, wat de intentie van de wetgeving ondersteunt. Vijf maal is de weekmaker DIBP aangetroffen die als reprotoxisch categorie 2 geclassificeerd. Als DIBP opnieuw wordt aangetroffen zal ook het gehalte worden bepaald, omdat dan vanaf 0,1% m/m een meldingsplicht aan het ECHA bestaat. Vanaf 20 juli 2013 zal de nvwa optreden omdat dan de nieuwe chemische eisen van de speelgoedrichtlijn 2009/48/EG dan van kracht zijn en de toepassing van deze stof in speelgoed verboden is. pagina 5

12 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? strandspeelgoed tas PVC 17,3 na na 17,3 na na na na ja BR emmer SEBS ja opblaasbaar hobbeldier hoorn PVC na na na na na na na na ja drinkbeker beker PP ja zwemarmbandjes zwemvleugel PVC na na na na na na na na ja springtouw handvat PE ja speelset boerderij paard TPR ja - boom PE ja speelgoedservies kopje PP ja - theepot TPR ja badeend badeend PVC na na na na na na na na ja soldaatjes groen soldaatje TPR ja speelgoedtrekker hekje kar TPR ja - wiel TPR ja opblaasbare babyrol blauwe rand PVC na na na na na na na na ja oranje toeter toeter PE ja - mondstuk PE ja speelgoedservies schotel TPR ja - handvat lepel PE ja set ballen basketbal PVC na na na na na na na na ja Afrikaanse toeter toeter TPR ja badspeelgoed rode vis PVC na na na na na na na na ja pop hand PVC na na na na na na na na ja - hoofd PVC na na na na na na na na ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - hand PVC na na na na na na na na ja flippers PVC na na na na na na na na ja opblaasbare poef poef PVC na na na na na na na na ja -

13 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 1) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? badeend eend PVC na na na na na na na na ja badeend eend PVC na na na na na na na na ja springspin poot PVC 7,1 3,3 na 10,4 6,5 na na 6,5 ja BR luchtslang PVC 6,0 10,4 na 16,4 na na na na ja springkikker poot PVC 5,6 na na 5,6 6,9 na na 6,9 ja BR luchtslang PVC 2,6 16,0 na 18,6 na na na na ja waterglijbaan roze bal PVC na na na na 0,04 na na 0,04 ja - zijkant baan PVC na na na na na na na na ja pufferbal hand SEBS ja opblaasbare haai vin PVC na na na na 25 2,6 na 27,6 ja BR ventiel PVC 1,6 na na 1,6 0,33 na na 0,33 ja handvat PVC na na na na na na na na ja speelgoed bril bril PS ja skippy bal handvat PVC na 0,12 na 0,12 na na na na ja schietspel korf PP ja - propellor PP ja zwemband band PVC na na na na na na na na ja accesoires pop jas PVC na na na na na na na na ja - laars PVC na na na na na na na na ja opblaasbare bal bal PVC na na na na na na na na ja zwemband band PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed gele vis PVC na na na na na na na na ja sleutelhanger roze kunststof SEBS ja - wit kunststof SEBS ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - hand PP ja

14 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 2) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? pop hoofd PVC na na na na na na na na ja bowlingset kegel TPR ja spreekbuis mondstuk PE ja set ballen groene bal PVC 16,2 0,09 na 16,3 na na na na ja BR set ballen oranje bal TPR ja pion pion PE ja zwemband zwemband PVC na na na na na na na na ja duikspeelgoed groen kunststof PE ja babypop hoofd PVC na na na na na na na na ja kliederschort schort Polyester ja kliederschort schort PVC na na na na na na na na ja stuiterbal roze bal PEMA ja opblaasbare bal bal PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed gele vis PVC na na na na na na na na ja springtouw springtouw PVC na na na na na na na na ja zwemband zwemband PVC na na na na na na na na ja luchtbed luchtbed PVC na na na na na na na na ja schietspel korf PP ja schietspel propellor PP ja zwemband zwemband PVC na na na na na na na na ja drinkfles fles TPR ja badspeelgoed auto PVC na na na na na na na na ja speelgoedreptielen speelkleed PE ja - krokodil PVC na na na na na na na na ja

15 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 3) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? speelgoedwapens pijl PVC na na na na na na na na ja speelgoedauto groene auto PVC na na na na na na na na ja strandspeelgoed hark PP ja speelgoedketting ketting PE ja springtouw touw PVC na na na na na na na na ja knooptouwtjes touw PVC na na na na na na na na ja waterpistool waterreservoir PE nee pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - arm PE ja knikkerspel stokje TPR ja luchtbed luchtbed PVC na na na na 31,9 0,4 na 32,3 ja BR ventiel PVC na na na na 2,1 na na 2,1 ja handvat PVC na na na na 2,6 na na 2,6 ja tennisset bal PVC na na na na na na na na ja zwemband zwemband PVC na na na na na na na na ja opblaasbare bal bal PVC na na na na 32,2 0,33 na 32,5 ja BR ventiel PVC na na na na 3,1 0,03 na 3,1 ja bellenblaasset knijpfiguur geel PVC na na na na na na na na ja skippybal handvat PVC 48,1 na na 48,1 0,04 na na 0,04 ja BR sambabal gele bal PE ja stuiterbal stuiterbal TPU ja fopspeelgoed vleermuis PVC na na na na na na na na ja fopspeelgoed gebit PVC na na na na na na na na ja speelgoedwapens zwarte stok PP ja - grijze bijl PE ja politie accessoires knuppel PP nee - stopbord PE ja badspeelgoed kleine eend PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed zeester PVC na na na na na na na na ja stapelblokken oranje pion TPR ja -

16 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 4) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? piepbeestje kikker TPR ja badspeelgoed eend PVC na na na na na na na na ja feesttoeter toeter PE ja - mondstuk PE ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - arm PE ja badspeelgoed eend PVC na na na na na na na na ja opblaasbare bal bal PVC na na na na 34,5 na na 34,5 ja BR pop hoofd PVC 22,9 na na 22,9 na na na na ja BR arm PVC 23,8 na na 23,8 na na na na ja pop hoofd PVC 32,1 na na 32,1 0,15 na na 0,15 ja BR arm PP ja pop hoofd PVC 26,4 na na 26,4 0,03 na na 0,03 ja BR arm PEMA ja brandweerauto ladder PEMA ja xylofoon stokje TPR ja frisbee roze stukje PP ja opblaasbare gitaar roze plastic PVC 21,3 na na 21,3 na na na na ja BR ventiel PVC 20,7 na na 20,7 5,6 na na 5,6 ja opblaasbare gitaar grijs plastic PVC 18,0 na na 18,0 na na na na ja BR ventiel PVC 23,4 na na 23,4 na na na na ja sleutelhanger wit kunststof SEBS ja stuiterbal blauw vlakje SIS ja sleutelhanger wit stuk nijntje PVC na na na na 29,0 5,8 na 34,8 ja BR zwaard roze kunststof PE ja microfoon geel kunststof PS ja - zwart draadje PVC na na na na na na na na ja opblaasbare knuppel geel kunststof PVC na na na na 30,2 na na 30,2 ja BR ventiel PVC na na na na 0,89 na na 0,89 ja zwemband wit kunststof PVC na na na na 31,1 na na 31,1 ja BR

17 ventiel PVC na na na na 4,6 na na 4,6 ja Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 5) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? opblaasbare boot groen kunststof PVC na na na na na na na na ja bal rood kunststof PVC 25,2 na na 25,2 na na na na nee BR stuiterbal roze kunststof SIS ja set ballen bal PE nee opblaasbare bal bal PVC na na na na na na na na ja - ventiel PE ja honkbalset knuppel PVC na na na na na na na na ja - bal PVC na na na na na na na na ja pop gezicht PVC na na na na na na na na ja - been PVC na na na na na na na na ja kliederschort kliederschort PET ja dwerg met douchegel gezicht PVC na na na na na na na na ja BR ventiel PVC 27,0 na na 27,0 3,9 na na 3,9 ja tijgertje met shampoo tijgertje PVC na na na na 0,09 na na 0,09 ja BR ventiel PVC 29,9 na na 29,9 na na na na ja doktersset snoer stethoscoop PVC 22,7 5,7 na 28,4 3,5 na na 3,5 ja BR roze antitoxin potje TPR ja poppenset hoofd moeder PVC na na na na na na na na ja - hoofd kind PVC na na na na na na na na ja zwemband PE ja treinset groene rails PE ja poppenset dinopoot PP ja - arm PMMA ja opblaasbare bal bal PVC na na na na 37,2 na na 37,2 ja BR ventiel PVC na na na na 0,12 na na 0,12 ja zwemband zwemband PVC na na na na 32,2 na na 32,2 ja BR ventiel PVC na na na na 2,4 na na 2,4 ja luchtpomp apenkop PVC na na na na na na na na ja -

18 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 6) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? set ballen bal PE nee opblaasbare stoel - roze kunststof PVC na na na na na na na na ja donkerroze kunststof PVC na na na na na na na na ja kleurpotloden roze kunststof TPR ja opblaasbare stoel - roze kunststof PVC na na na na na na na na ja donkerroze kunststof PVC na na na na na na na na ja drinkpakjeshouder oor PP ja slabber geel kunststof PE ja speelgoedluiertas speen TPR ja - binnenkant PVC na na na na na na na na ja doktersset snoertje stethoscoop PVC na na na na na na na na ja dierfiguren koe PVC na na na na na na na na ja - paard PVC na na na na na na na na ja varken PVC na na na na na na na na ja dierfiguren groen kunststof PVC na na na na na na na na ja - zwart kunststof PVC na na na na na na na na ja oranje kunststof PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed vis PVC na na na na na na na na ja BR kikker PVC 0,34 na na 0,34 na na na na ja eend PVC 0,10 na na 0,10 na na na na ja slabber oranje kunststof PP ja dierfiguur blauw kunststof PVC na na na na na na na na ja dierfiguur rood kunststof PVC na na na na na na na na ja speelgoedhelikopter blauw kunststof PVC na na na na na na na na ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - been PVC na na na na na na na na ja drinkfles nemo vis PVC na na na na na na na na ja hengelset blauwe ster TPR ja servies lepel PP ja - kopje TPR ja

19 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 7) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? schilderschort rode mouw PET ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - arm PE ja puzzel puzzelstukje PE ja badspeelgoed gele eend PVC na na na na na na na na ja - zwarte eend PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed geel kunststof PVC 16,9 na na 16,9 na na na na ja BR badspeelgoed geel kunststof PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed geel kunststof PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed geel kunststof PVC 34,4 na na 34,4 na na na na ja BR paars kunststof PVC 29,3 na na 29,3 na na na na ja badspeelgoed zwarte eend PVC na na na na na na na na ja - gele eend PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed geel kunststof PVC na na na na na na na na ja rietjes rietje PE ja - dierfiguur PVC na na na na 2,7 na na 2,7 ja speelgoedreptiel dino SEBS ja speelgoedreptiel dino SEBS ja badspeelgoed zwarte eend PVC na na na na na na na na ja - gele eend PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed moedereend PVC 0,80 na na 0,80 na na na na ja BR babyeend PVC 0,81 na na 0,81 na na na na ja dierfiguur zwart kunststof PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed rode badeend PVC na na na na na na na na ja - witte badeend PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed rode badeend PVC na na na na na na na na ja - witte badeend PVC na na na na na na na na ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - handje PVC 0,05 na na 0,05 na na na na ja

20 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 8) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? set ballen blauwe bal PVC na na na na 0,07 na na 0,07 ja SW roze bal PVC 0,03 na na 0,03 0,15 na na 0,15 ja speelgoedhamer geel kunststof EVA ja poppers gele smiley SESB ja speelgoedhamer steel PE nee - hamer PE nee zwemband zwemband PVC na na na na 31,6 na na 31,6 ja BR ventiel PVC na na na na 1,4 na na 1,4 ja zwemband zwemband PVC na na na na na na na na ja pop gezicht PVC na na na na na na na na ja - arm Typlax ja pop hoofd PVC na na na na 0,03 na na 0,03 ja - handje PVC na na na na 0,04 na na 0,04 ja dierfiguren blauwe haai PVC na na na na 0,08 na na 0,08 ja - bruine haai PVC na na na na 0,04 na na 0,04 ja speelgoedhamer gele steel PE ja - blauwe hamer PE ja masker masker PVC 45,5 na na 45,5 na na na na ja BR speelgoed plakje kaas PE ja - levensmiddelen melkflesje PE ja opblaasblare gitaar roze gitaar PVC na na na na 27,1 na na 27,1 ja BR groene gitaar PVC na na na na 23,9 na na 23,9 ja ventiel PVC na na na na 0,45 na na 0,45 ja kinderzonnebrillen groene montuur PE ja - roze montuur TPR ja kinderhorloge roze bandje PVC na na na na na na na na ja - paars bandje PVC na na na na na na na na ja honkbalspel handschoen PVC 15,4 na na 15,4 9,8 na na 9,8 ja BR bal PVC 23,5 na na 23,5 na na na na ja kegelspel kegel PVC na na na na na na na na nee -

21 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 9) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? draaibordje bord TPR ja - stokje ABS ja boetseerklei accessoires roze poppetje PMMA ja set ballen gele bal PVC 0,59 na na 0,59 na na na na ja BR poppers gele smiley SEBS ja balspel rode bal PE nee - geel kunststof PP ja knijpfles fles PDMS ja badspeelgoed paddestoel PVC na na na na na na na na ja - kaboutermuts PVC na na na na na na na na ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - arm PVC na na na na na na na na ja pop hoofd PVC na na na na na na na na ja - arm PP ja pop gezicht PVC na na na na na na na na ja pop hoofd Mark PVC na na na na na na na na ja - hoofd Theo PVC na na na na na na na na ja speelgoeddieren oranje kunststof PVC na na na na na na na na ja knooptouwtjes geel touwtje PVC na na na na 0,09 na na 0,09 ja - blauw touwtje PVC na 0,08 na 0,08 na na na na ja springtouw touw PVC 2,9 na na 2,9 na na na na ja BR speelgoeddieren giraf SIS ja - leguaan SIS ja snoepverpakking speen PS ja - fles PVC na na na na na na na na ja snoepverpakking speen PE ja - fles PE ja speelgoedmotor band PE ja - blauw kunststof PP ja handhpoppen hoofd roodkapje PVC na na na na na na na na ja - hoofd heks PVC na na na na na na na na ja

22 Bijlage 1: Resultaten materiaalsoort en ftalaten (vervolg 10) Nummer Omschrijving Onderdeel Materiaal DEHP DBP BBP Som DINP DIDP DnOP Som Kan in de Maatregel [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] [% m/m] mond? kinderfietsbel krokodil PVC 12,8 na na 12,8 na na na na ja BR eend PVC 0,28 na na 0,28 na na na na ja schildpad PVC na na na na na na na na ja polsbandje zwarte bandje PVC na na na na na na na na ja BR hoofd PVC 28,2 na na 28,2 na na na na ja schommel met pop hoofd PVC na na na na 34,7 na na 34,7 ja BR arm PP ja badspeelgoed gele eend PVC na na na na na na na na ja - paarse eend PVC na na na na na na na na ja rode eend PVC na na na na na na na na ja badspeelgoed rode eend PVC na na na na na na na na ja pop hoofd PVC 31,3 na na 31,3 na na na na ja BR arm PVC na na na na 3,7 na na 3,7 ja groene kleding TPU ja polsbandje roze bandje TPR ja - groene bandje PE ja speelgoedfluit blauwe kunststof PMMA ja - rode kunststof PE ja speelgoedvideocamera zwarte kunststof PP ja opblaasbare kikker PVC na na na na na na na na ja - waterdieren stressbal geel kunststof TPU ja bijtring vleugel EVA ja zwemband zwemring PVC na na na na na na na na ja badboekje bladzijde TPU ja -

23 Bijlage 2: Resultaten alternatieve weekmakers Nummer Testonderdeel Σ DEHP, DBP en Σ DINP, DIDP en DEHTP TXIB DINCH ATBC DIBP Nonyl- DEHA NPGDEH NPGBEH NPGDB TMPTEH DPHP BBP [% m/m] DnOP [% m/m] fenol tas 17,3 na hoorn na na - - x zwemvleugel na na - - x ventiel na na - - x badeend na na - - x blauwe rand na na x ventiel na na x basketbal na na x rode vis na na x x hand na na - x x hoofd na na - x x hoofd na na x x hand na na x x flippers na na - x poef na na x ventiel na na - - x eend na na - - x eend na na - - x poot 10,4 6, luchtslang 16,4 na poot 5,6 6, x luchtslang 18,6 na x roze bal na 0, x ventiel na na - - x zijkant baan na na - - x vin na 27, x ventiel 1,6 0,33 x handvat na na x handvat 0,12 na - x - - x band na na - - x ventiel na na - - x

24 Bijlage 2: Resultaten alternatieve weekmakers (vervolg 1) Nummer Testonderdeel Σ DEHP, DBP en Σ DINP, DIDP en DEHTP TXIB DINCH ATBC DIBP Nonyl- DEHA NPGDEH NPGBEH NPGDB TMPTEH DPHP BBP [% m/m] DnOP [% m/m] fenol band na na - - x ventiel na na - - x jas na na laars na na x bal na na x ventiel na na x band na na x ventiel na na x - x gele vis na na - - x hoofd na na - x x hoofd na na - - x groene bal 16,3 na - x zwemband na na - - x ventiel na na x hoofd na na - x x schort na na x x bal na na x ventiel na na x x gele vis na na x - x springtouw na na x zwemband na na x ventiel na na - - x luchtbed na na x ventiel na na x zwemband na na x ventiel na na x auto na na - - x krokodil na na x pijl na na x groene auto na na - x - x touw na na x

25 Bijlage 2: Resultaten alternatieve weekmakers (vervolg 2) Nummer Testonderdeel Σ DEHP, DBP en Σ DINP, DIDP en DEHTP TXIB DINCH ATBC DIBP Nonyl- DEHA NPGDEH NPGBEH NPGDB TMPTEH DPHP BBP [% m/m] DnOP [% m/m] fenol touw na na x hoofd na na - - x luchtbed na 32, ventiel na 2, handvat na 2, bal na na x x - x zwemband na na x ventiel na na x bal na 32, ventiel na 3, knijpfiguur geel na na - x - x handvat 48,1 0, vleermuis na na x - x gebit na na x kleine eend na na - - x x x zeester na na x x - x - x - x x x eend na na - x - x hoofd na na - x eend na na - x bal na 34, ventiel na na - - x hoofd 22,9 na - x arm 23,8 na - x hoofd 32,1 0,15 - x hoofd 26,4 0,03 - x roze plastic 21,3 na ventiel 20,7 5, grijs plastic 18 na ventiel 23,4 na wit stuk nijntje na 34, zwart draadje na na x - - x

26 Bijlage 2: Resultaten alternatieve weekmakers (vervolg 3) Nummer Testonderdeel Σ DEHP, DBP en Σ DINP, DIDP en DEHTP TXIB DINCH ATBC DIBP Nonyl- DEHA NPGDEH NPGBEH NPGDB TMPTEH DPHP BBP [% m/m] DnOP [% m/m] fenol geel kunststof na 30, ventiel na 0,89 x wit kunststof na 31, ventiel na 4, groen kunststof na na x ventiel na na x rood kunststof 25,2 na bal na na x x x knuppel na na x - - x - - x bal na na x gezicht na na - - x been na na - - x gezicht na na x x - x ventiel 27 3,9 x x tijgertje na 0,09 x x - x ventiel 29,9 na x x - x snoertje stethoscoop 28,4 3, hoofd moeder na na - x x x hoofd kind na na - x x bal na 37, ventiel na 0, x zwemband na 32, ventiel na 2,4 - - x apenkop na na - x x ventiel na na x roze kunststof na na x donkerroze kunststof na na x ventiel na na x - x roze kunststof na na x donkerroze kunststof na na x binnenkant na na x x

27

28 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 Bijlage 2: Resultaten alternatieve weekmakers (vervolg 4) Nummer Testonderdeel Σ DEHP, DBP en Σ DINP, DIDP en DEHTP TXIB DINCH ATBC DIBP Nonyl- DEHA NPGDEH NPGBEH NPGDB TMPTEH DPHP BBP [% m/m] DnOP [% m/m] fenol snoertje stethoscoop na na x koe na na - - x paard na na - - x varken na na - - x groen kunststof na na x zwart kunststof na na x oranje kunststof na na x vis na na x x x kikker 0,34 na x x eend 0,1 na x x blauw kunststof na na x x rood kunststof na na x x blauw kunststof na na x x hoofd na na - x x been na na x x x x nemo vis na na x x hoofd na na - x x gele eend na na x x zwarte eend na na x x geel kunststof 16,9 na - x geel kunststof na na - x x x geel kunststof na na - x x x geel kunststof 34,4 na - x x x paars kunststof 29,3 na zwarte eend na na - x x x gele eend na na - x x x geel kunststof na na x x zwarte eend na na - x x x gele eend na na - x x x moedereend 0,8 na x x - x babyeend 0,81 na x x

29 Bijlage 2: Resultaten alternatieve weekmakers (vervolg 5) Nummer Testonderdeel Σ DEHP, DBP en Σ DINP, DIDP en DEHTP TXIB DINCH ATBC DIBP Nonyl- DEHA NPGDEH NPGBEH NPGDB TMPTEH DPHP BBP [% m/m] DnOP [% m/m] fenol zwart kunststof na na - x x x rode badeend na na x x witte badeend na na x x rode badeend na na x x witte badeend na na x x hoofd na na x x x x handje 0,05 na x x - x blauwe bal na 0, x x x x - - roze bal 0,03 0, x x x x zwemband na 31, ventiel na 1,4 - - x zwemband na na - - x ventiel na na x gezicht na na - - x x hoofd na 0, x handje na 0, x blauwe haai na 0,08 x bruine haai na 0,04 x masker 45,5 na roze gitaar na 27, groene gitaar na 23, ventiel na 0,45 x roze bandje na na x paars bandje na na x - - x handschoen 15,4 9, bal 23,5 na kegel na na x gele bal 0,59 na x paddestoel na na - x x kaboutermuts na na - x x

30 Bijlage 2: Resultaten alternatieve weekmakers (vervolg 6) Nummer Testonderdeel Σ DEHP, DBP Σ DINP, DIDP en DEHTP TXIB DINCH ATBC DIBP Nonyl- DEHA NPGDEH NPGBEH NPGDB TMPTEH DPHP en BBP [% m/m] DnOP [% m/m] fenol hoofd na na - x x arm na na - x x hoofd na na x x gezicht na na - - x x hoofd Mark na na - x x x hoofd Theo na na - x x x oranje kunststof na na - x - x geel touwtje na 0,09 x blauw touwtje 0,08 na x touw 2,9 na x x fles na na x hoofd roodkapje na na - - x - - x hoofd heks na na - - x - - x krokodil 12,8 na x x - - x eend 0,28 na x x schildpad na na - - x zwarte bandje na na x - - x hoofd 28,2 na hoofd na 34, gele eend na na x x x paarse eend na na x x x rode eend na na x x x rode eend na na x x x hoofd 31,3 na x x arm na 3,7 x x x x kikker na na - x x ventiel na na x x x zwemring na na x ventiel na na x

31

32 P Weekmakers in speelgoed juli 2011 Bijlage 3: Beschrijving analysemethodes Materiaalsoort De materiaalsoort is bepaald volgens procedure CHE01-WV426. Na voorbewerking vindt de identificatie van de componenten uit het monster plaats met behulp van de Fourier Transformed Infra Red (FT-IR). Gehalte DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DNOP Het gehalte aan DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DNOP is bepaald volgens SIG01-ND437. Aan 200 mg in stukjes geknipt materiaal wordt 10 ml tetrahydrofuran toegevoegd. Dit wordt weggezet in een ultrasoonbad totdat het materiaal volledig opgelost is. Na toevoeging van 15 ml hexaan wordt het gefiltreerd. Indien noodzakelijk wordt het filtraat verdund met een mengsel van THF en hexaan (10:15). Dit wordt geanalyseerd met behulp van een gaschromatograaf met massaselectieve detector. Resultaten kleiner dan 0,01% m/m zijn opgegeven als niet aantoonbaar (na). Screening alternatieve weekmakers De potentiële migranten zijn kwalitatief bepaald volgens SIG01-ND437. Aan 200 mg in stukjes geknipt materiaal wordt 10 ml tetrahydrofuran toegevoegd. Dit wordt weggezet in een ultrasoonbad totdat het materiaal volledig opgelost is. Na toevoeging van 15 ml hexaan wordt het gefiltreerd. Indien noodzakelijk wordt het filtraat verdund met een mengsel van THF en hexaan (10:15). Dit wordt geanalyseerd met behulp van een gaschromatograaf met massaselectieve detector. De weekmakers zijn alleen geïdentificeerd en niet gekwantificeerd.

33 Bijlage 4: Afkortingen ATBC ABS BBP DBP DEHA DEHP DEHTP DIBP DIDP DINCH DINP DnOP DPHP ECB ECHA EFSA EVA NPGBEH NPGDEH NPGDB PDMS PE PEHA PET PP PVC PEMA PMMA PS REACH RIVM SCTEE SEBS SIS TMPTEH TPR TPU TXIB Typlax acetyl tributyl citraat acrylonitril butadieen styreen polymeer benzylbutylftalaat dibutylftalaat di-(2-ethylhexyl)adipaat di-(2-ethylhexyl)ftalaat di-(2-ethylhexyl)tereftalaat di-isobutylftalaat di-isodecylftalaat di-isononyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat di-isononylftalaat di-n-octylftalaat di-(2-propyl heptyl)ftalaat European Chemicals Bureau Europees Agentschap voor chemische stoffen European Food Safety Authority ethyleen vinyl acetaat neopentyl glycol benzo-2-ethylhexanoaat neopentyl glycol di-2-ethylhexanoaat neopentyl glycol dibenzoaat polydimethylsiloxaan polyethyleen poly(2-ethylhexyl acrylaat) polyethyleenterefltalaat polypropyleen polyvinylchloride polyethylmethacrylaat polymethylmethacrylaat polystreen Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment styreen-ethyleen/butyleen-styreen block copolymeer styreen- isopreen-styreen polymeer 1,1,1-trimethylol propaan tri-(2-ethylhexanoaat) thermoplastisch rubber thermoplastisch polyurethaan 1-isopropyl-2,2-dimethyltrimethylendiisobutyraat plastic-rubber polymeer