WEEKMAKERS IN SPEELGOED- EN KINDERVERZORGINGARTIKELEN

Transcriptie

1 WEEKMAKERS IN SPEELGOED- EN KINDERVERZORGINGARTIKELEN Voedsel en Waren Autoriteit internet (Deel)projectnummer: ND maart 2008 ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 1 van 6

2 SAMENVATTING Speelgoed- en kinderverzorgingartikelen voor jonge kinderen worden vaak gemaakt van zachte en gekleurde kunststoffen. Om kunststoffen zacht en flexibel te maken, worden additieven toegevoegd zoals weekmakers. Een aantal veel toegepaste weekmakers (DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DnOP) kunnen nadelige effecten hebben op de voortplanting of de ontwikkeling van het nageslacht of ze worden hiervan verdacht, oftewel ze zijn reprotoxisch. Met name jonge kinderen stoppen speelgoed in de mond en sabbelen hierop. Op deze wijze kunnen ze worden blootgesteld aan deze stoffen. Daarom zijn er sinds januari 2007 strenge wettelijke eisen gesteld aan het gebruik van deze zes weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. Tijdens dit onderzoek is onderzocht of de zes wettelijk geregelde ftalaten worden toegepast in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. Daarnaast is nagegaan van welke materialen ze gemaakt zijn. Tot slot is onderzocht of er alternatieve weekmakers worden toegepast. In mei 2007 zijn 200 verschillende zachte kunststoffen speelgoedartikelen en 12 verschillende zachte kunststoffen kinderverzorgingartikelen bemonsterd op de Nederlandse consumentenmarkt. Variërend van badspeelgoed, stuiterballen en zwembandjes tot slabbers, aankleedkussens en zitkussens van kinderstoelen. Er zijn in totaal minimaal 96 verschillende merken vertegenwoordigd. Het grootste deel van de onderzochte monsters (67%) is gemaakt van PVC. Een groot gedeelte van de monsters (41%) - zowel speelgoed- als kinderverzorgingartikelen - bevat een hoger gehalte aan de zes wettelijke ftalaten dan is toegestaan. Tot 2007 waren ftalaten alleen verboden in bijt- en sabbelspeelgoed bestemd voor kinderen jonger dan 3 jaar. Dat verbod werd slechts enkele malen overtreden. Uit eerdere marktonderzoeken is gebleken dat het overige speelgoed, dus niet het bijt- en sabbelspeelgoed, wel veel ftalaten bevatte. Wat dit speelgoed betreft lijkt er in het huidige onderzoek over het algemeen geen verbetering te zijn ten opzichte van voorgaande marktonderzoeken in 2001, 2004 en Een conclusie kan zijn dat de betreffende Europese wetgeving die in januari 2007 van kracht werd tot dusver nog weinig invloed heeft gehad op het speelgoed dat in Nederland verhandeld wordt. Tijdens het huidige marktonderzoek zijn de alternatieve weekmakers DINCH, nonylfenolmengsel en DEHTP vaak aangetroffen. Er kan op basis van de resultaten nog geen uitspraak gedaan worden of dit veilige alternatieven zijn voor de zes wettelijk geregelde ftalaten. Het is nog niet duidelijk in hoeverre de alternatieve weekmakers (on)veilig zijn om te gebruiken. Ook omdat de zes veelgebruikte - maar ook veelbesproken - ftalaten in beperkte mate gebruikt mogen worden, is het belangrijk dat ze vervangen worden door veilige alternatieven. Daarom zal er in 2008 een vervolg worden gegeven aan dit project, waarbij het raadzaam is om de volgende aspecten te onderzoeken: Gehalte aan zes wettelijk geregelde ftalaten in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen; Afgifte en eventueel gezondheidsrisico van alternatieve weekmakers DINCH, nonylfenolmengsel en DEHTP. Trefwoorden: speelgoed, kinderverzorgingartikelen, ftalaten, alternatieven, weekmakers. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 2 van 6

3 SUMMARY Many toys and childcare articles - intended for small children - are made of soft, coloured plastics. To soften and make plastic material more flexible, additives such as plasticizers are used in the material. Six commonly used plasticizers (DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP and DnOP) are reprotoxic or are suspected to be so, in other words they are posing a risk of impaired fertility or a possible risk of harm to the unborn child. Especially young children tend to put toys in their mouth and suck on it. In that way children may be exposed to these substances. Therefore strict European limits for the use of these six phthalates in toys and childcare articles came into force in January During this survey toys and child articles are examined for the content of the six phthalates. Furthermore the materials of these toys and childcare articles are identified and the presence of other plasticizers is examined. During May 2007 in total 200 different kinds of soft plastic toys and 12 different kinds of soft childcare articles were acquired from the local consumer market. These included bath toys, bouncy balls and inflatable aquatic toys as well as bibs, changing table pillows and seats of high chairs. At least 96 brands were represented. Most examined samples (67%) were made of PVC. Of the examined samples - toys as well as childcare articles - 41% exceeded the legislative limit for the six phthalates. Compared to the surveys of 2001, 2004 and 2005 there seems to be no reduction in the use of these six phthalates. Probably the implementation of the legislation is yet to have an influence on the use of the phthalates. During this survey the plasticizers DINCH, nonylphenol cluster and DEHTP are often identified in the samples. It is not clear whether these plasticizers are a safe alternative for the six phthalates. It is not clear if the three identified alternative plasticizers are safe or unsafe for usage in toys and child care articles. Because the six phthalates may only be used in small quantities, it is important that these phthalates are replaced by safer alternatives. Therefore it is recommended to give a follow-up to this survey in 2008, whereas the following items should be examined: Content of six legislative phthalates in toys and child care articles; Migration and possible health risks of alternative plasticizers DINCH, nonylphenol cluster and DEHTP. Keywords: toys, childcare articles, phthalates, alternatives, plasticizers. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 3 van 6

4 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING en TREFWOORDEN SUMMARY and KEYWORDS 1. INLEIDING 1 2. DOELSTELLING 1 3. WETTELIJKE ASPECTEN 1 Ftalaten 1 Alternatieve weekmakers 2 4. WERKWIJZE 2 5. RESULTATEN 3 Materiaalsoort 3 Ftalaten 3 Alternatieve weekmakers 4 6. VERGELIJKING TOEPASSING WEEKMAKERS VOORGAANDE MARKTONDERZOEKEN 6 Ftalaten 6 Alternatieve weekmakers 6 7. CONCLUSIE en DISCUSSIE 7 8. REFERENTIES 7 Bijlagen: Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers. Bijlage 2: Beschrijving analysemethodes bepaling materiaalsoort en weekmakers. Bijlage 3: Toepassing weekmakers voorgaande marktonderzoeken en huidig marktonderzoek. Bijlage 4: Afkortingenlijst. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 4 van 6

5 1. INLEIDING Speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 1 voor jonge kinderen worden vaak gemaakt van zachte en gekleurde kunststoffen. Om kunststoffen zacht en flexibel te maken, worden zogenaamde weekmakers toegepast. Veelgebruikte weekmakers zijn de veelbesproken ftalaten. Volgens het European Chemicals Bureau (ECB) kunnen een drietal ftalaten nadelige effecten hebben op de voortplanting of de ontwikkeling van het nageslacht, dit zijn zogenaamde reprotoxische stoffen. Van een drietal andere ftalaten wordt mogelijk geacht dat ze een potentieel gezondheidsrisico met zich meebrengen. Jonge kinderen spelen vaak met kunststof speelgoed, waarbij ze het materiaal vaak in de mond stoppen. Kinderen worden op deze manier blootgesteld aan deze categorie stoffen. Dit is niet wenselijk, omdat ze de gezondheid van het kind kunnen bedreigen. Controle op de naleving van de regelgeving met betrekking tot deze gevaarlijke stoffen is dan ook één van de speerpunten van de Voedsel en Waren Autoriteit, evenals risico s van producten voor kwetsbare groepen zoals kinderen. 2. DOELSTELLING Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen of er ftalaten worden toegepast in kunststoffen speelgoed- en kinderverzorgingartikelen en in welke gehaltes. Er is opgetreden tegen het overschrijden van de grenswaardes van de Europese wettelijke limiet voor een zestal ftalaten. Het tweede doel is om een inzicht te krijgen of er, en welke, alternatieve weekmakers (anders dan de zes wettelijk geregelde ftalaten) worden toegepast in zachte kunststoffen speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. Hierbij worden onderzoeksresultaten uit voorgaande marktonderzoeken vergeleken met de resultaten uit het huidige marktonderzoek, om zo een beeld te krijgen van de toepassing van ftalaten en alternatieve weekmakers in de afgelopen jaren. 3. WETTELIJKE ASPECTEN 3.1 Ftalaten In 2007 is de Europese richtlijn [8.1] over de toepassing van ftalaten in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen geïmplementeerd in de Warenwetregeling algemene chemische productveiligheid [8.2]. Hierin staat een restrictie op het gebruik van een zestal ftalaten in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. DEHP, DBP en BBP DEHP (di(2-ethylhexyl)ftalaat), DBP (dibutylftalaat ) en BBP (benzylbutylftalaat) zijn ingedeeld als reprotoxisch, categorie II. Cumulatief mogen deze drie ftalaten niet toegepast worden in meer dan 0.1% m/m van het weekgemaakte materiaal in alle speelgoed- en kinderverzorgingartikelen. 1 Kinderverzorgingartikelen zijn artikelen die bestemd zijn om de slaap, ontspanning, hygiënische verzorging en voeding van, alsmede het zuigen door kinderen te vergemakkelijken. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 1 van 7

6 DINP, DIDP en DnOP Over de ftalaten DINP (di-isononylftalaat), DIDP (di-isodecylftalaat) en DnOP (di-n-octylftalaat) is niet genoeg wetenschappelijke informatie beschikbaar, maar het wordt wel mogelijk geacht dat deze ftalaten een potentieel gezondheidsrisico met zich meebrengen. Voor speelgoed- en kinderverzorgingartikelen die door kinderen in de mond gestopt kunnen worden, geldt daarom ook een limiet van 0.1% m/m voor de som van DINP, DIDP en DnOP. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft de Voedsel en Waren Autoriteit verzocht om in 2007 deze limiet niet te handhaven als het artikel voor 16 januari 2007 in de EU op de markt is gebracht. Vanaf 1 januari 2008 zal er wel handhaving plaatsvinden op de limiet voor DINP, DIDP en DnOP. Er is door de Europese Commissie een richtsnoer gepubliceerd waarin een nadere uitleg wordt gegeven over de term kan in de mond worden gestopt [8.3]. Dit is het geval als een artikel zelf of een deel ervan door het kind in de mond kan worden gestopt, zodat het kind erop kan zuigen of kauwen (bijvoorbeeld het mondstuk van opblaasbaar speelgoed). Artikelen die volgens dit richtsnoer niet in de mond kunnen worden gestopt zijn: artikelen waaraan een kind alleen kan likken; artikelen die een afmeting hebben groter dan 5 cm in alle drie dimensies (dit geldt echter niet als een artikel in slechts een dimensie groter is dan 5 cm en het daardoor wel in de mond kan worden genomen); delen van artikelen die niet toegankelijk zijn voor kinderen bij normaal gebruik. Van speelgoed dat kinderen in de hand kunnen nemen, wordt aangenomen dat ze het ook in de mond kunnen nemen. Het wordt echter niet uitgesloten dat als kinderen het speelgoed niet in de hand kunnen nemen, dat ze het automatisch ook niet in de mond kunnen stoppen. 3.2 Alternatieve weekmakers Voor andere weekmakers dan de bovengenoemde zes ftalaten zijn er geen specifieke wettelijke limieten. Volgens bijlage A, onder 10 van het Warenwetbesluit Speelgoed [8.4] mag de chemische samenstelling van speelgoed en kinderwaar de gezondheid van het kind niet in gevaar brengen. Dit geldt bij inslikken, inademing of contact met de huid, slijmvliezen of ogen. Als er weekmakers (met gezondheidsbedreigende eigenschappen) worden aangetroffen in een dusdanige hoeveelheid dat het de gezondheid van het kind in gevaar wordt gebracht, dan kan met behulp van dit artikel alsnog worden opgetreden. 4. WERKWIJZE In mei 2007 zijn 200 verschillende zachte kunststoffen speelgoedartikelen en 12 verschillende zachte kunststoffen kinderverzorgingartikelen bemonsterd op de Nederlandse consumentenmarkt. Variërend van badspeelgoed, stuiterballen en zwembandjes tot slabbers, aankleedkussens en zitkussens van kinderstoelen. Er is specifiek gezocht naar artikelen die bestemd zijn voor jonge kinderen en die mogelijk in voorgaande marktonderzoeken ftalaten bevatten. Er zijn in totaal minimaal 96 verschillende merken vertegenwoordigd. In bijlage 1 is een overzicht te vinden van de bemonsterde speelgoed- en kinderverzorgingartikelen en de resultaten van het onderzoek. Alle monsters zijn onderzocht op de materiaalsoort en de gehaltes aan de ftalaten DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DnOP. Daarnaast is onderzocht of er ook alternatieve weekmakers in het materiaal aanwezig zijn. In bijlage 2 is een korte beschrijving van de gebruikte analysemethodes voor het onderzoek te vinden. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 2 van 7

7 5. RESULTATEN 5.1 Materiaalsoort 204 van de 212 monsters zijn onderzocht op de materiaalsoort. De resterende 8 monsters zijn niet onderzocht, omdat ze niet geschikt waren om met de aanwezige analysemethode te meten. In de onderstaande tabel is een overzicht te vinden van de gevonden samenstelling: Frequentie* % Materiaalsoort(en) 137 (130/7) 67 PVC 12 (12/0) 6 PET 11 (10/1) 5½ PE 10 (10/0) 5 SEBS 6 (6/0) 3 PMMA en TPE 5 (4/1) 2½ PVA 4 (1/3) 2 PE/PP en PDMS 3 (3/0) 1½ PIP 2 (2/0) 1 PBD 1 (1/0) ½ ABS/PMMA, PE/PVA, PE/PVC en TPU * verhouding frequentie speelgoed-/kinderverzorgingartikelen In bijlage 4 is een overzicht te vinden van alle afkortingen en de betekenissen ervan. De meeste onderzochte artikelen zijn gemaakt van PVC (= 67%). Daarnaast zijn 12 monsters (= 6%) gemaakt van PET, 11 monsters (= 5½%) zijn gemaakt van PE en 10 monsters (= 5%) zijn gemaakt van SEBS. De resterende 31 monsters (= 16½%) zijn gemaakt van andere soorten kunststof, namelijk PMMA, TPE, PVA, PE/PP PDMS, PIP, PBD, ABS/PMMA, PE/PVA, PE/PVC of TPU. 5.2 Ftalaten 180 van de 212 monsters speelgoed- en kinderverzorgingartikelen zijn onderzocht op de ftalaten DEHP, DBP en BBP en DINP, DIDP en DnOP. De resterende 32 monsters zijn niet onderzocht, omdat ze niet geschikt waren om met de aanwezige analysemethode te meten. Deze ftalaten zijn aangetroffen in de volgende frequentie en gehaltes: Ftalaten Frequentie* % Gehaltes [% m/m] DEHP 65 (62/3) 36 0,01 tot 70,00 DBP 14 (13/1) 8 0,02 tot 20,01 BBP 1 (1/0) 1 8,68 Σ DEHP, DBP en BBP 49 (46/3) 27 >0,1 DINP 87 (85/2) 48 0,03 tot 75,64 DIDP 26 (24/2) 14 0,03 tot 8,70 DnOP 0 (0/0) - - Σ DINP, DIDP en DnOP 73 (71/2) 41 >0,1 * verhouding frequentie speelgoed-/kinderverzorgingartikelen In 65 monsters (= 36%) is DEHP aangetroffen en in 14 monsters (= 8%) is DBP aangetroffen. BBP is slechts in 1 monster (= 1%) aangetroffen. Ze zijn aangetroffen in gehaltes van 0,01 tot 70% m/m. De wettelijke limiet voor de som van DEHP, DBP en BBP is in totaal 49 keer overschreden, waarvan 3 kinderverzorgingartikelen. In 45 gevallen (= 92%) betrof het een materiaal dat van PVC is gemaakt. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 3 van 7

8 In 87 monsters (= 48%) is DINP aangetroffen en in 26 monsters (= 14%) is DIDP aangetroffen. Ze zijn aangetroffen in gehaltes van 0,03 tot ruim 75% m/m. DnOP is niet aangetroffen. De wettelijke limiet voor de som van DINP, DIDP en DnOP is in totaal 73 keer overschreden, waarvan 2 kinderverzorgingartikelen. In 67 gevallen (= 92%) betrof het een materiaal dat van PVC is gemaakt. Hiervan waren 47 speelgoed- of kinderverzorgingartikelen bestemd om in de mond te worden genomen. In 73 monsters (= 41%) werd de wettelijke groepslimiet voor ftalaten overschreden, waarvan 4 kinderverzorgingartikelen: de som van DINP, DIDP en DnOP en/of de som van DEHP, DBP en BBP werd overschreden. In 65 gevallen (= 89%) betrof het een materiaal dat van PVC is gemaakt. Tegen de 48 fabrikanten is een boete rapport opgemaakt en tegen 2 fabrikanten is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. 5.3 Alternatieve weekmakers Naast de zes wettelijk geregelde ftalaten is ook onderzocht of er alternatieve weekmakers zijn toegepast in het materiaal. Hierbij is alleen een kwalitatieve bepaling gedaan, het gehalte en de afgifte zijn niet onderzocht. De volgende weekmakers zijn in aflopende frequentie aangetroffen: Frequentie* Weekmaker(s) CAS nummer CRM eigenschappen 2 49 (45/4) DINCH Niet beoordeeld 32 (32/0) Nonylfenolmengsel Repr. Cat. 3 = Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid en beschadiging van het ongeboren kind 25 (25/0) TXIB Niet geclassificeerd 20 (20/0) TBAC Niet geclassificeerd 16 (16/0) ATBC Niet geclassificeerd 13 (13/0) DEHTP - Niet beoordeeld 10 (10/0) DINA Niet geclassificeerd 8 (8/0) DEHA Niet geclassificeerd 2 (2/0) DEP en DIBP en Beide niet geclassificeerd 1 (1/0) BEHA, bis(2-ethylhexyl)ester, DEHS, DiBA, esters, ftaalesters, ftaalzuur en trifenylester * verhouding frequentie speelgoed-/kinderverzorgingartikelen , -, , , -, -, en - Allen niet geclassificeerd DINCH (di-iso-nonyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat) is het vaakst aangetroffen als alternatieve weekmaker in zowel speelgoed- als kinderverzorgingartikelen. Deze weekmaker is sinds 2005 verkrijgbaar en is speciaal ontwikkeld als vervangende weekmaker voor de wettelijk geregelde ftalaten. Omdat de stof nieuw is, is het nog niet door het ECB beoordeeld en zijn er nog geen toxicologische gegevens beschikbaar. Het is daarom nog niet duidelijk of deze weekmaker als een veilig alternatief kan worden beschouwd. Het nonylfenolmengsel is ook vaak aangetroffen (alleen in speelgoedartikelen). Deze stof is ingedeeld als mogelijk reprotoxisch: het is een mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid en beschadiging van het ongeboren kind. Tijdens een marktonderzoek in 2006 is geconcludeerd dat de afgifte van de nonylfenol uit PVC speelgoed geen gevaar op zou leveren voor het kind (maximaal 0,015 mg nonylfenol per liter water) [8.5]. Deze conclusie is gebaseerd op limieten die gesteld zijn voor bisfenol A: er is geen wettelijke limiet voor nonylfenol gesteld en beide stoffen zijn hetzelfde ingedeeld. Het is daarom nog niet helemaal zeker of deze weekmaker als een veilig alternatief kan worden beschouwd. 2 CRM staat voor carcinogeen (oftewel kankerverwekkend), reprotoxisch of mutageen. Classificatie volgens het European Chemicals Bureau (ECB) in het European Chemical Substances Information System op basis van Annex I van Richtlijn 67/548/EEC. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 4 van 7

9 Andere veel gebruikte alternatieven zijn TXIB, de citraten TBAC en ATBC en de adipaten DINA en DEHA (alleen in speelgoedartikelen). Deze stoffen zijn door het ECB niet geclassificeerd als gezondheidsbedreigend. Van deze stoffen is het aannemelijk dat ze als een veilig alternatief beschouwd kunnen worden. Dit kan ook worden onderbouwd met de opinie van het Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment (SCTEE) [8.6]. Zij concludeerde in 2004 dat ATBC een veilige weekmaker is om te gebruiken in PVC speelgoed dat bestemd is voor jonge kinderen. DEHTP is ook regelmatig aangetroffen (alleen in speelgoedartikelen). Er is geen CAS nummer bekend van deze stof. Het is daardoor moeilijk om toxicologische gegevens te vinden. Er kan dus geen uitspraak gedaan worden of dit een veilig alternatief is. De weekmakers DEP, DIBP, BEHA, bis(2-ethylhexyl)ester, DEHS, DiBA, esters, ftaalesters, ftaalzuur en trifenylester zijn slechts enkele malen aangetroffen (alleen in speelgoedartikelen). Al deze weekmakers zijn niet geclassificeerd door het ECB. Hierdoor is het aannemelijk dat ze als een veilig alternatief beschouwd kunnen worden. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 5 van 7

10 6. VERGELIJKING TOEPASSING WEEKMAKERS VOORGAANDE MARKTONDERZOEKEN 6.1 Ftalaten DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DnOP In 2001, 2004, 2005 zijn er vergelijkbare selectieve marktonderzoeken geweest, waarbij onder meer de zes wettelijk geregelde ftalaten zijn onderzocht. In bijlage 3 is per marktonderzoek weergegeven hoe vaak deze ftalaten aangetroffen zijn. In de onderstaande grafiek is voor ieder ftalaat aangegeven hoe vaak deze (in percentages) is aangetroffen per marktonderzoek: 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 2001 (n=47) 0% DEHP DINP DBP DIDP BBP DnOP 2004 (n=25) 2005 (n=113) 2007 (n=180) Opvallend zijn de volgende ontwikkelingen: DEHP, DINP en DBP zijn tijdens alle marktonderzoeken regelmatig aangetroffen. Per marktonderzoek bevatten 2% tot 92% van het totaal aantal onderzochte monsters deze weekmakers; DIDP is tijdens het laatste marktonderzoek vaak aangetroffen (27 keer), maar is tijdens de voorgaande marktonderzoeken niet aangetroffen; BBP is in alle marktonderzoeken niet vaak aangetroffen; DnOP is alleen tijdens het marktonderzoek van 2005 aangetroffen (5 keer). Over het algemeen lijkt er geen verbetering te zijn ten opzichte van de voorgaande marktonderzoeken. 6.2 Alternatieve weekmakers Tijdens de marktonderzoeken van 2001 en 2005 zijn er naast de zes wettelijk geregelde ftalaten ook alternatieve weekmakers onderzocht. In bijlage 3 is per categorie weekmaker weergegeven hoe vaak de alternatieve weekmakers zijn aangetroffen. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 6 van 7

11 Als in meer dan 8% van het totaal aantal onderzochte monsters van een marktonderzoek een bepaalde weekmaker bevat, is deze vergeleken met andere marktonderzoeken. Hierbij vallen de volgende weekmakers op: DINCH en nonylfenolmengsel zijn tijdens het marktonderzoek van 2007 veelvuldig gevonden, maar zijn tijdens de marktonderzoeken van 2001 en 2005 niet aangetroffen. Mogelijk zijn dit alternatieve weekmakers die in de toekomst de zes wettelijk geregelde ftalaten vervangen; DEHTP is tijdens het marktonderzoek van 2007 vaak gevonden (13 keer), maar is tijdens de marktonderzoeken van 2001 en 2005 niet aangetroffen; TXIB, DEHA en de citraten ATBC en TABC zijn in alle drie marktonderzoeken regelmatig aangetroffen; 2-ethyl hexanoic acid dodecyl ester, DIOP, DIOA en oligomeren van weekmakers zijn tijdens een vorig marktonderzoek vaak aangetroffen, maar niet in het huidige marktonderzoek. 7. CONCLUSIE en DISCUSSIE Het grootste deel van de onderzochte monsters (67%) is gemaakt van PVC. Veel speelgoed- en kinderverzorgingartikelen - onder andere bestemd voor jonge kinderen - gemaakt van weekgemaakt PVC, zijn dus nog ruimschoots op de Nederlandse consumentenmarkt verkrijgbaar. Een groot gedeelte van de monsters (41%) - zowel speelgoed- als kinderverzorgingartikelen - bevat een hoger gehalte aan de zes wettelijke ftalaten dan is toegestaan. Tot 2007 waren ftalaten alleen verboden in bijt- en sabbelspeelgoed bestemd voor kinderen jonger dan 3 jaar. Dat verbod werd slechts enkele malen overtreden. Uit eerdere marktonderzoeken is gebleken dat het overige speelgoed, dus niet het bijt- en sabbelspeelgoed, wel veel ftalaten bevatte. Wat dit speelgoed betreft lijkt er in het huidige onderzoek over het algemeen geen verbetering te zijn ten opzichte van voorgaande marktonderzoeken in 2001, 2004 en Een conclusie kan zijn dat de betreffende Europese wetgeving die in januari 2007 van kracht werd tot dusver nog weinig invloed heeft gehad op het speelgoed dat in Nederland verhandeld wordt. Tijdens het huidige marktonderzoek zijn de alternatieve weekmakers DINCH en nonylfenolmengsel vaak aangetroffen. Dit was tijdens de marktonderzoeken van 2001 en 2005 niet het geval. Ook DEHTP is tijdens het huidige marktonderzoek vaak aangetroffen. Er kan op basis van de resultaten geen uitspraak gedaan worden of dit veilige alternatieven zijn. Onderzoek naar de afgifte, de blootstelling en het gezondheidsrisico lijkt daarom noodzakelijk. Ook omdat de zes veelgebruikte - maar ook veelbesproken - ftalaten in beperkte mate gebruikt mogen worden, is het zaak dat deze weekmakers of materialen vervangen worden door veilige alternatieven. 8. REFERENTIES 1. Richtlijn 2005/84/EG van 14 december 2005 houdende de tweeëntwintigste wijziging van Richtlijn 76/769/EEG van de Raad betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen der lidstaten inzake de beperking van het op de markt brengen en van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten (ftalaten in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen). 2. Wijziging Warenwetregeling algemene chemische productveiligheid. Staatcourant 19 september 2006 nr. 182 pagina Guidance document on the interpretation of the concept which can be placed in the mouth as laid down in the Annex to the 22 nd amendment of Council Directive 76/769/EEC. ( 4. Warenwetbesluit Speelgoed (Warenwet) van mei 1991, Koninklijke Vermande B.V. (Lelystad). 5. M.P.Y. van Vondel, Juli 2006, Afgifte bisfenol A, isoforon, fenol en nonylfenol in uit speelgoed, Rapport ND06J165, Voedsel en Waren Autoriteit, regionale dienst Noord. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 7 van 7

12 6. Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment (SCTEE), 8 January 2004, Opinion on the risk assessment for acetyl tributyl citrate (ATBC) plasticizer used in children s toys. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 8 van 7

13 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers. Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond? Som DINP, DIDO en DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer onbekend Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja TBAC Zelf klevende plakplaatjes PVC 0,10 n.a. n.a. 0,10 n.a. n.a. n.a. n.a. ja DEHA, DINA, nonylfenolmengsel * Dokter speelset ja Scoubidoutouwtjes PVC 19,03 4,71 n.a. 23,74 0,66 n.a. n.a. 0,66 ja - BR Opblaasbare hamer PVC 0,19 n.a. n.a. 0,19 37,97 1,19 n.a. 39,16 nee - BR Babypop PDMS 33,95 n.a. n.a. 33,95 0,03 0,12 n.a. 0,15 ja - BR Babypop PVC 1,01 n.a. n.a. 1,01 43,04 n.a. n.a. 43,04 ja - BR Skippybal PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 75,25 n.a. n.a. 75,25 nee Scoubidoutouwtjes PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC Oplaasbare honkbalknuppel PVC 0,03 n.a. n.a. 0,03 n.a. n.a. n.a. n.a. nee ATBC * Piratenset ja * Brandweerset ja * Stuiterbal ja Jongleerkegels PE nee Opblaas tuimeldier PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee * Opmaakpop PVC nee Springtouw PVC 0,05 n.a. n.a. 0,05 36,25 1,38 n.a. 37,63 nee Snorkel PMMA n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Zwembad PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DINCH Zwemband met zitje PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DEHTP, DINCH Bal PE/PVC 0,09 n.a. n.a. 0,09 39,35 0,58 n.a. 39,93 nee Popper SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Babypop PVC 0,42 n.a. n.a. 0,42 7,99 0,62 n.a. 8,61 ja - BR Blokkendoos kunststof PVC 36,54 n.a. n.a. 36,54 n.a. n.a. n.a. n.a. ja - BR Skippybal PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Speelgoed dinosaurus PMMA 1,82 0,04 n.a. 1,86 12,85 1,19 n.a. 14,04 ja DEP, TBAC BR Speelgoed paard PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DEHTP Speelgoed olifant PMMA n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. - ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 0 van 3

14 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers (vervolg 1). Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond? Som DINP, DIDP en DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer Aankleedkussen PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Aankleedkussen PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH * Zitkussen kinderstoel PVC ja Zitkussen kinderstoel PVC 14,92 n.a. n.a. 14,92 n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH BR * Badspeelgoed PVA ja Bed-bad-box-boekje PE n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badboekje PVA n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja * Badboekje PVA ja Opblaasbare badkraanbumper PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 51,43 n.a. n.a. 51,43 nee Slabber PVA ja Zwemarmbandjes PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DEHTP, DINCH Slabber PE ja Rammelaar PE ja Aankleedkussen PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel Aankleedkussen PVC 21,10 n.a. n.a. 21,10 0,06 1,91 n.a. 1,97 ja - BR Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINA, nonylfenolmengsel Speelgoed zandschuiver TPE ja Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DEHTP, DINCH Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel Zwemarmbandjes TPE n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DEHTP Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja nonylfenolmengsel, TBAC Zwemarmbandjes PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DINCH Zwemarmbandjes TPE n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DEHTP Trommel PVC 0,53 n.a. n.a. 0,53 38,96 n.a. n.a. 38,96 ja - BR ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 1 van 3

15 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers (vervolg 2). Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond? Som DINP, DIDP en DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer Speel/aankleedkussen PVC 0,03 n.a. n.a. 0,03 42,65 0,85 n.a. 43,50 ja Zwemvest PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DINCH Babypop PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Poppenspel PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Zwemband PVC 0,05 n.a. n.a. 0,05 46,51 n.a. n.a. 46,51 nee nonylfenolmengsel Speelpop PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Speelgoed varken PVC 0,26 n.a. n.a. 0,26 30,15 0,59 n.a. 30,74 ja nonylfenolmengsel BR Knijpbal SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badschuim + speelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 44,88 n.a. n.a. 44,88 ja DEP, DIBP, TBAC, TXIB Clownstrik PVC 14,46 n.a. n.a. 14,46 0,06 n.a. n.a. 0,06 ja DEHA BR * Toeter ja Zwemband PVC 27,20 n.a. n.a. 27,20 0,07 n.a. n.a. 0,07 nee Bis(2-ethylhexyl) ester, DEHA BR Fopneus PVC 0,73 n.a. n.a. 0,73 20,74 4,30 n.a. 25,04 ja nonylfenolmengsel, TXIB BR * Lichtgevende fopspeen ja Opblaasbare dolfijn PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINCH, TXIB Bal PVC 0,03 n.a. n.a. 0,03 14,80 n.a. n.a. 14,80 nee DINCH, nonylfenolmengsel Speelgoed dinosaurus PE/PP n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja TXIB Stuiterbal PBD ja Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINA Springtouw PVC 26,36 13,34 n.a. 39,70 2,75 n.a. n.a. 2,75 nee - BR Opblaasbare bal PVC 29,53 n.a. n.a. 29,53 0,20 n.a. n.a. 0,20 nee Ftaalzuur, nonylphenolmengsel BR Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINCH Nepsieraden TPE n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Stuiterbal PBD ja Badschuim + speelgoed PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DEHTP Knijpfiguur - Hoofd PE/PP n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Knijpfiguur - Sponge Bob PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 33,88 1,13 n.a. 35,01 ja ATBC, TXIB Speelgoed varken PVC 0,27 n.a. n.a. 0,27 50,00 n.a. n.a. 50,00 ja nonylfenolmengsel, TXIB BR Speelpop + doosje PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINCH, DiBA, TXIB ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 2 van 3

16 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers (vervolg 3). Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond? Som DINP, DIDP en DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer Zwemband PVC 0,01 n.a. n.a. 0,01 n.a. n.a. n.a. n.a. nee ATBC, DEHA, DEHTP, DINCH, nonylfenolmengsel Knijpfiguur hoofd SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. 0,21 n.a. n.a. 0,21 ja Zwemband PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,03 n.a. 0,03 nee DEHTP Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINCH * Speelgoed gereedschap PE ja Speelgoed vleermuis PE/PP n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,01 n.a. n.a. 0,01 ja DINCH, nonylfenolmengsel Badspeelgoed PVC 5,23 0,11 n.a. 5,34 6,33 0,84 n.a. 7,17 ja ATBC, TBAC, DEHA, TXIB, BR Badspeelgoed PE n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja * Bal ja Slabber PE n.a. 8,00 n.a. 8,00 n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badboekje PE 0,19 n.a. n.a. 0,19 n.a. n.a. n.a. n.a. ja - BR Badeend PVC 0,02 n.a. n.a. 0,02 0,57 n.a. n.a. 0,57 ja ATBC, DINCH, nonylfenolmengsel Skippybal PVC 51,54 n.a. n.a. 51,54 4,74 0,09 n.a. 4,83 nee - BR Zwemband met zitje PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee Badeend PVC 2,58 0,30 n.a. 2,88 38,08 n.a. n.a. 38,08 ja - BR Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, TBAC Badeend PVC 70,00 n.a. n.a. 70,00 6,36 n.a. n.a. 6,36 ja nonylfenolmengsel BR Badspeelgoed PVC 9,70 0,19 n.a. 9,89 72,64 n.a. n.a. 72,64 ja TXIB * Badeend PIP ja * Badeend PIP ja * Badeend PIP ja Badeend PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja nonylfenolmengsel Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINA, TBAC Opblaasbaar voetbalnet PVC 0,22 n.a. n.a. 0,22 51,83 n.a. n.a. 51,83 nee - BR Pop PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Opblaasbare bal PVC 16,22 n.a. n.a. 16,22 0,33 n.a. n.a. 0,33 nee - BR Opblaasbaar zwaard, schild en helm PVC 21,87 n.a. n.a. 21,87 11,98 n.a. n.a. 11,98 ja - BR Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers (vervolg 4). ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 3 van 3

17 Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond? Som DINP, DIDP en DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer Nep vogelspin PVC 17,13 0,07 n.a. 17,20 4,77 n.a. n.a. 4,77 ja - BR Skippybal PVC 40,67 n.a. n.a. 40,67 1,39 n.a. n.a. 1,39 nee - BR Speelgoedfiguren horror PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DEHTP, DINA * Speelgoedfiguren Axis and Alies ABS/PMMA ja Poppenspel PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 27,43 n.a. n.a. 27,43 ja nonylfenolmengsel, TXIB Dobbelsteen PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 54,40 n.a. n.a. 54,40 ja Scoubidoutouwtjes PVC 33,13 n.a. n.a. 33,13 2,42 0,04 n.a. 2,46 ja - BR Poppenspel PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Dobbelsteen PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel * Tepelbeschermers PDMS ja Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, nonylfenolmengsel, TXIB Badspeelgoed gevuld met badschuim PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel, TXIB * Fopspeen PDMS ja * Fopspeen PDMS ja Speelgoed beer PE/PP n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badeend PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja TXIB, esters * Bal PVC nee Badspeelgoed PVC 0,02 n.a. n.a. 0,02 49,45 n.a. n.a. 49,45 ja nonylfenolmengsel Babypop PVC 0,62 n.a. n.a. 0,62 40,39 8,70 n.a. 49,09 ja TXIB BR Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 33,58 n.a. n.a. 33,58 ja TXIB Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 32,19 0,76 n.a. 32,95 ja ATBC, TXIB Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINA, DINCH Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,04 n.a. n.a. 0,04 ja DINCH Zwemband PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 39,61 0,76 n.a. 40,37 nee Poppenspel PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel Speelpop PVC 8,81 n.a. n.a. 8,81 19,02 n.a. n.a. 19,02 ja - SW Sleutelhanger SEBS 0,03 n.a. n.a. 0,03 0,16 0,03 n.a. 0,19 ja Luchtbed SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee Luchtbed SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee - ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 4 van 3

18 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers (vervolg 5). Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond? Som DINP, DIDP en DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer Badeend PVC 47,50 0,09 n.a. 47,59 0,05 n.a. n.a. 0,05 ja - BR Speelgoed pony PVC 22,20 0,38 n.a. 22,58 19,62 n.a. n.a. 19,62 ja DEHA BR Babypop PVC 14,10 n.a. n.a. 14,10 15,99 n.a. n.a. 15,99 ja - BR Bal SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee Speelgoed skelet SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Speelgoed dolfijn PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 19,76 6,34 n.a. 26,10 ja nonylfenolmengsel, TXIB Opblaasbal PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 34,94 n.a. n.a. 34,94 ja - BR Zwemband PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,05 n.a. n.a. 0,05 nee Opblaasbare schildpad PVC 0,19 n.a. n.a. 0,19 0,29 n.a. n.a. 0,29 nee TXIB BR Opblaasbaar badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,15 n.a. n.a. 0,15 ja Groeiei PE/PVA n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Waterpistool PVC 26,67 0,02 n.a. 26,69 0,19 n.a. n.a. 0,19 ja DIBP, BEHA, trifenylester BR Opblaasbare voetbal PVC 45,32 n.a. n.a. 45,32 0,42 n.a. n.a. 0,42 nee - BR Badspeelgoed worm SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH Scoubidoutouwtjes PVC n.a. 20,01 8,68 28,69 0,08 n.a. n.a. 0,08 ja - BR Zwemband PVC 0,02 n.a. n.a. 0,02 31,10 n.a. n.a. 31,10 nee - BR Opblaasbaar speelgoed PVC 0,04 n.a. n.a. 0,04 42,12 0,71 n.a. 42,83 ja - BR Opmaakpop PVC 27,19 n.a. n.a. 27,19 0,18 0,02 n.a. 0,20 ja - BR Speelgoed dolfijn PVC 0,06 n.a. n.a. 0,06 44,01 0,55 n.a. 44,56 ja Opblaasbare bal PVC 0,34 n.a. n.a. 0,34 32,26 n.a. n.a. 32,26 nee - SW Badspeelgoed PET n.a. n.a. n.a. n.a. 0,18 n.a. n.a. 0,18 ja Badboekje TPE 0,03 n.a. n.a. 0,03 0,09 n.a. n.a. 0,09 ja DEHTP * Badboekje PVA ja Badspeelgoed PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja TXIB * Speelgoed vliegtuig PE ja Zwemarmbandjes PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 39,83 n.a. n.a. 39,83 nee Opblaasbare badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 31,74 1,42 n.a. 33,16 ja - ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 5 van 3

19 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers (vervolg 6). Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond? Som DINP, DIDP DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel, TXIB Bal TPU 0,03 n.a. n.a. 0,03 0,10 n.a. n.a. 0,10 nee DEHS, TXIB Scoubidoutouwtjes PVC n.a. 0,09 n.a. 0,09 n.a. n.a. n.a. n.a. ja ftalaatesters Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINA, TBAC Badeend PMMA n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, TBAC, DINCH Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINCH Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, TBAC, DINCH Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ACTB, DINCH Badspeelgoed PVC 30,34 n.a. n.a. 30,34 n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, TBAC BR Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DEHA, DINA Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINCH Badspeelgoed gevuld met badschuim PVC 0,07 n.a. n.a. 0,07 46,15 0,87 n.a. 47,02 ja Badeend gevuld met badschuim PVC 0,07 0,09 n.a. 0,16 50,64 n.a. n.a. 50,64 ja Badspeelgoed gevuld met badschuim PMMA n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, nonylfenolmengsel Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 30,47 0,53 n.a. 31,00 ja ATBC BR Badspeelgoed PET n.a. n.a. n.a. n.a. 0,06 n.a. n.a. 0,06 ja DINCH, nonylfenolmengsel, TXIB Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja ATBC, DINA, TXIB Badspeelgoed PMMA n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DEHTP 4-nonylphenolcluster, TXIB Scoubidoutouwtjes PVC 28,10 n.a. n.a. 28,10 0,04 n.a. n.a. 0,04 ja - BR Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,10 n.a. n.a. 0,10 ja ATBC, DEHA, nonylfenolmengsel, TXIB * Masker - n.a. n.a. n.a. n.a. 0,03 n.a. n.a. 0,03 ja * Bal PVC nee Speelgoed dinosaurus SEBS n.a. n.a. n.a. n.a. 0,44 n.a. n.a. 0,44 ja Opblaasbare dolfijn PVC 35,65 n.a. n.a. 35,65 0,59 n.a. n.a. 0,59 nee - BR Opblaasbare bal PVC 29,29 n.a. n.a. 29,29 0,83 n.a. n.a. 0,83 nee - BR Opblaasbare bal PVC 27,58 n.a. n.a. 27,58 1,09 n.a. n.a. 1,09 nee - BR Badeend in opblaasbaar bootje PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,20 n.a. n.a. 0,20 ja DINCH, TBAC BR ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 6 van 3

20 Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort, ftalaten en alternatieve weekmakers (vervolg 7). Maatregel Alternatieve weekmaker(s) Kan in de mond?] Som DINP, DIDP en DIDP [% m/m] DINP [% m/m]] Som DEHP, DBP en DBP [% m/m] DEHP [% m/m] Materiaal Omschrijving Isinummer Badspeelgoed PVC 0,12 n.a. n.a. 0,12 0,14 0,03 n.a. 0,17 ja DINCH, TBAC Speelgoed auto PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINCH, TBAC Badeend PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 0,11 n.a. n.a. 0,11 ja DINCH, TBAC * Kegelset PE nee Speelgoed krokodil TPE n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja * Speelgoed hamer PE nee Badspeelgoed PVC n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. ja DINA, nonylfenolmengsel Zwemband PET n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. nee DEHTP Zwemband PVC 27,75 n.a. n.a. 27,75 0,51 n.a. n.a. 0,51 nee - BR Opblaasbare zeedier/bal PVC 0,09 n.a. n.a. 0,09 42,39 n.a. n.a. 42,39 nee Opblaasbare bal PVC n.a. n.a. n.a. n.a. 41,60 n.a. n.a. 41,60 nee - * Monster kon niet onderzocht worden op materiaal en/of (alternatieve) weekmakers omdat deze niet oplosbaar was. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen pagina 7 van 3

21 Bijlage 2: Beschrijving analysemethodes bepaling materiaalsoort en weekmakers Materiaalsoort De materiaalsoort is bepaald volgens procedure CHE01-WV426. Na voorbewerking vindt de identificatie van de componenten uit het monster plaats met behulp van de Fourier Transformed Infra Red (FT-IR). Gehalte DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DNOP Het gehalte aan DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP en DNOP is bepaald volgens SIG01-ND437. Aan 200 mg in stukjes geknipt materiaal wordt 10 ml tetrahydrofuran toegevoegd. Dit wordt weggezet in een ultrasoonbad totdat het materiaal volledig opgelost is. Na toevoeging van 15 ml hexaan wordt het gefiltreerd. Indien noodzakelijk wordt het filtraat verdund met een mengsel van THF en hexaan (10:15). Dit wordt geanalyseerd met behulp van een gaschromatograaf met massaselectieve detector. Resultaten kleiner dan 0,02% m/m zijn opgegeven als niet aantoonbaar (n.a.). Kwalitatieve bepaling alternatieve weekmakers De alternatieve weekmakers zijn kwalitatief ook bepaald volgens SIG01-ND437. Hierbij zijn de weekmakers alleen geïdentificeerd en niet gekwantificeerd. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 0/4

22 Bijlage 3: Toepassing weekmakers voorgaande marktonderzoeken en huidig marktonderzoek Weekmaker CAS nr 2001 (n=47) 2004 (n=25)* 2005 (n=113) 2007 (n=180) Ftalaten DEHP (= 43%) 23 (= 92%) 19 (= 17%) 65 (= 36%) DBP (= 2%) 7 (= 28%) 10 (= 9%) 14 (= 8%) BBP (= 4%) - 2 (= 2%) 1 (= 1%) DINP (=79%) 4 (= 16%) 5 (= 4%) 86 (= 48%) DIDP (= 15%) DnOP (= 4%) - DEP (=3 %) 2 (= 1%) DIBP (= 4%) 2 (= 1%) DEHTP (= 7%) DNP (= 4%) - DIOP (= 15%) 5 (= 4%) - IDOP (=2%) - - Citraten ATBC (= 6%) 7 (= 6%) 16 (= 9%) TBAC (= 6%) 9 (= 8%) 20 (= 12%) Adipaten BEHA (= 1%) DINA (= 4%) - 10 (= 6%) DEHA (= 9%) 21 (= 19%) 8 (= 4%) DiBA (= 1%) DOA (=3 %) - DIOA (= 8%) - Overig DINCH (= 27%) nonylfenolmengsel (= 18%) TXIB (= 32%) 17 (= 15%) 25 (= 14%) bis(2-ethylhexyl)ester (= 1%) DEHS (=3 %) 1 (= 1%) esters (= 1%) ftaalesters (= 1%) ftaalzuur (= 1%) 2,2,4-trimethyl-3-carboxyisopropyl (= 6%) - pentaanzuur isobutyl ester 2-ethyl hexaanzuur dodecyl ester (= 20%) - oligomeren van weekmakers (= 20%) - butylstearaat (=2%) - - butylbenzoaat (= 4%) - bis(2-hexylethyl)maleaat (=2%) - - tri(2-ethylhexyl)trimellitaat (=2%) - - isopropyllinoleaat (=2%) - - tributyl aconitaat (= 4%) - dipropyleenglycol dibenzoaat (= 1%) - 2-ethyl hexanoic acid butyl ester (=3 %) - trifenylester (= 1%) * In 2004 zijn alleen de zes wettelijk geregelde ftalaten onderzocht, er is niet naar alternatieve weekmakers gekeken. ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 1/4

23 Bijlage 4: Afkortingenlijst ABS ATBC BBP BEHA DBP DEHA DEHP DEHS DEHTP DEP DiBA DIBP DIDP DINP DINA DINCH DnOP DIOA DOA ECB IBP PBD PDMS PE PET PIP PP PVA PVC PMMA RIVM SCTEE SEBS TBAC TBT TPE TPU TXIB acrylonitril butadieen styreen acetyl tributyl citraat benzylbutylftalaat bis(2-ethylhexyl)adipaat dibutylftalaat di-2-ethylhexyl adipaat di(2-ethylhexyl)ftalaat di(2-ethylhexyl)sebacaat di(2-ethylhexyl)tereftalaat diethylftalaat di-isobutyladipaat di-isobutylftalaat di-isodecylftalaat di-isononylftalaat di-isononyl adipaat di-iso-nonyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat di-n-octylftalaat di-isooctyl adipaat dioctyl adipaat European Chemicals Bureau isobutylftalaat polybutadieen polydimethylsulfonamide polyethyleen polyethyleenterefltalaat polyisopreen polypropyleen polyvinylactetaat polyvinylchloride polymethylmethacrylaat Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment styrene-ethylene/butylene-styrene block copolymeer tributyl acetyl citraat tetrabutyltin thermoplastisch polyether thermoplastisch polyurethaan 1-isopropyl-2,2-dimethyltrimethylendiisobutyraat ND072201: Weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2/4