INHOUDSOPGAVE VOORJAARSNOTA 2014

Transcriptie

1 Voorjaarsnota 2014

2 INHOUDSOPGAVE VOORJAARSNOTA 2014 Hoofdstuk 1 3 Aanbiedingsbrief 3 Hoofdstuk 2 5 Leeswijzer 5 Hoofdstuk 3 7 Bezuinigingen 7 Hoofdstuk 4 Tussentijdse verantwoording per programma 29 Inleiding 29 Programma 1.1 Inwoner en bestuur 30 Programma 1.2 Dienstverlening 31 Programma 2.0 Brandweer en veiligheid 32 Programma 3.1 Verkeer en vervoer 36 Programma 3.2 Openbaar groen 38 Programma 3.3 Duurzame bescherming openbare ruimte 39 Programma 4.0 Onderwijs 42 Programma 5.1 Sport 45 Programma 5.2 Welzijn 46 Programma 6.1 Inkomen 49 Programma 6.2 Zorg 52 Programma 7.1 Ruimte en Wonen 55 Programma 7.2 Economie 58 Overzicht algemene dekkingsmiddelen, resultaten en onvoorzien 61 Stand van zaken met betrekking tot investeringskredieten 67 Bedrijfsvoering 71 Hoofdstuk 5 Stand van zaken bouwgrondexploitatie 73 Hoofdstuk 6 Financiële overzichten 81 Bijlagen: 87 overzicht algemene bestemmingsreserve 88 overzicht mutaties in reserves 2014 bevoegdheid van de raad 89 overzicht beschikbaar stellen krediet bevoegdheid van de raad 89 overzicht onvoorzien structureel en eenmalig 90 Format voorziening vervanging en renovatie riolering 91 Format reserve strategische personeelsplanning 92 overzicht stelpost bezuinigingen 93 De projectenrapportage gebiedsontwikkeling 2014 is een afzonderlijk boekwerk. 1

3 Hoofdstuk 1: Aanbiedingsbrief Raalte, 20 mei 2014 Onderwerp: vaststelling Voorjaarsnota Geachte leden van de raad, Hierbij bieden wij u de voorjaarsnota 2014 aan. Monitoring voortgang gedurende het jaar In de nu voorliggende rapportage geven we middels het verkeerslichtmodel aan: De stand van de oude bezuinigingen Tussentijdse verantwoording per progamma Stand van zaken bouwgrondexploitatie (inclusief projectenrapportage zie afzonderlijke bijlage-) Voortgang bezuinigingstaakstelling De voortgang van de bezuinigingstaakstelling loopt iets achter op schema. De taakstelling 2014 laat bij de voorjaarsnota 2014 een tekort zien van ruim De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Het niet volledig halen van de taakstelling sport voor het jaar 2014 zoals opgenomen in het door uw raad vastgestelde verzelfstandigingsplan sportbedrijf (raad januari 2014). Het niet volledig halen van de taakstelling arbeidsvoorwaarden personeel voor het jaar De ontwikkeling in meerjarenperspectief laat op dit moment een neutraal beeld zien, maar dat betekent dan wel dat de ingeboekte bezuinigingen (ruim 0,4 mln. vanaf 2015) voor deze jaren conform planning worden gerealiseerd. Tussentijdse verantwoording per programma Monitoring van de programma s vindt plaats op basis van de in de begroting 2014 opgenomen doelstellingen. De uitvoering van de programma s loopt voor het merendeel op schema. 3

4 Het budgetverloop laat zowel mee- als tegenvallers zien, per saldo voor 2014 tot een bedrag van voordelig. De doorwerking van deze voorjaarsnota naar het meerjarenperspectief wordt vertaald in de Programmabegroting 2015 en meerjarenraming Belangrijke meevallers zijn: Vrijval tweetal gekoppelde reserves als gevolg van regionalisatie brandweer; hiertegenover staat een (aflopend) structureel nadeel in de komende jaren omdat er geen bijdrage aan de exploitatie meer kan plaats vinden vanuit deze reserves. Verkoop aandelen Attero. Positieve renteresultaten door lagere financieringskosten alsmede door doorschuiven kredieten naar volgende jaren. Tevens lagere kapitaallasten door doorschuiven nieuwe investeringen naar volgende jaren. Het nog niet structureel in de begroting 2014 verdisconteren van de BTW op investeringen zoals opgenomen in het door uw raad vastgestelde nieuwe GRP (raad februari 2014). Belangrijke tegenvallers zijn: Lagere opbrengst leges omgevingsvergunningen. Lagere opbrengst onroerende-zaakbelasting. Minder toerekening van uren aan investeringen en bouwgrondexploitatie. Reservering voor kosten strategische personeelsplanning. Stand van zaken bouwgrondexploitatie/ projectenrapportage Bij deze voorjaarsnota is de jaarlijkse projectenrapportage 2014 gebiedsontwikkeling gevoegd. Hierin wordt de voortgang van de grondexploitaties weergegeven. Door de aanhoudende economische crisis staat de grondexploitatie onder druk. Er wordt vooral gekeken naar het faseren van de diverse projecten. Risico s worden met name gelopen binnen de complexen Franciscushof, de Zegge VII, Sallandse Poort/kantoren en de kleine Hagen Laag-Zuthem. De algemene reserve grondexploitatie schommelt de komende jaren rond het door uw raad bij de nota grondbeleid vastgestelde minimumniveau van 1 mln. De marges om nieuwe tegenvallers binnen de grondexploitatie op te kunnen vangen zijn dus gering. Wij houden hier nadrukkelijk de vinger aan de pols. In de najaarsnota 2014 geven wij u opnieuw inzicht in de dan actuele situatie. Tot slot Wij hopen dat deze voorjaarsnota voldoet aan uw informatiebehoefte en zien uit naar behandeling in uw raad. Burgemeester en wethouders van Raalte, de secretaris, de burgemeester, 4

5 Hoofdstuk 2: Leeswijzer Als onderdeel van de budgetcyclus wordt u met de in hoofdstuk 1 opgenomen aanbiedingsbrief de voorjaarsnota 2014 aangeboden. In hoofdstuk 3 wordt de stand van zaken weergegeven van de bezuinigingen voor de jaren die met het meerjarenuitvoeringsprogramma (MUP) voor die jaren een uitwerking zijn van de speerpunten uit het bestuursakkoord Kiezen in de kern. Bij de najaarsnota 2013 is op basis van de actuele stand van zaken geconcludeerd dat dit bestuursprogramma (nagenoeg) is voltooid. De voortgang van de MUP is dan ook niet meer opgenomen in deze voorjaarsnota Inmiddels is een nieuw bestuursakkoord in voorbereiding. In hoofdstuk 4 wordt informatie verstrekt over de ontwikkelingen binnen de diverse programma s. In vervolg op de tussentijdse rapportages van 2013 is door middel van een verkeerslichtenmodel gerapporteerd over de vorderingen in het realiseren van de doelstellingen van de in het betreffende programma opgenomen beleidsvelden. Ook is in dit hoofdstuk de stand van zaken met betrekking tot de kredieten en relevante bedrijfsvoeringsinformatie opgenomen. In hoofdstuk 5 is informatie over de bouwgrondexploitatie opgenomen. De toelichting op het verwachte resultaat en de voortgang per complex is in een aparte bijlage Projectenrapportage gebiedsontwikkeling 2014 opgenomen. In hoofdstuk 6 treft u een totaaloverzicht aan van de financiële gevolgen van deze voorjaarsnota, terwijl in de bijlagen enkele overzichten zijn opgenomen betreffende mutaties in de reserves, beschikbaar te stellen kredieten en de stand van de post onvoorzien. 5

6 Hoofdstuk 3: Bezuinigingen De voor- en najaarsnota zijn de momenten om tussentijds te rapporteren over de voortgang van de vastgestelde bezuinigingen bij de perspectiefnota De bezuinigingstaakstellingen voor 2011 tot en met 2014 zijn begrotingtechnisch ingeboekt. In bijgaand overzicht zijn alle bezuinigingen opgenomen zoals die in 2010 voor de perspectiefnota 2011 zijn vastgesteld, aangevuld met de taakstelling uit de PPN Daarbij is eveneens via het verkeerslichtenmodel aangegeven in hoeverre de taakstelling is gerealiseerd dan wel meer of minder is gerealiseerd. Een analyse leert dat we tot nu toe voor 2014 niet de volledige taakstelling kunnen realiseren. Oorspronkelijke bezuinigingstaakstelling t/m Aanvullende taakstelling PPN 2012 (jaar 2014) Totaal taakstelling vanaf Gerealiseerd bij de voorjaarsnota / Nog te realiseren in / Minder gerealiseerd dan de taakstelling In de begroting 2014 is al een stelpost bezuinigingen (resultante t/m najaarsnota 2013) opgenomen tot een bedrag van Dit betreffen bezuinigingstaakstellingen uit voorgaande jaren waarvan al is vastgesteld dat deze niet kunnen worden gerealiseerd. Nu bij de voorjaarsnota 2014 moet worden geconcludeerd dat ook in 2014 een bedrag van niet wordt ingevuld. Het totaal van de niet gerealiseerde taakstelling komt daarmee op Het niet volledig realiseren van de taakstelling in 2014 is het gevolg van het feit dat voor 2014 de taakstelling op het beleidsveld Sport tot een bedrag van niet in 2014 wordt geëffectueerd. Bij het raadsvoorstel met betrekking tot de verzelfstandiging van het Sportbedrijf (raadvergadering januari 2014) is hiervan reeds melding gemaakt. Ook de taakstelling met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden personeel wordt voor een bedrag van niet gehaald. Dit is mede het gevolg van de moeizame gesprekken over de harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden in DOWR-verband. Deze gesprekken zijn inmiddels ook nog opgeschort in verband met de landelijke cao-perikelen. De ontstane voor- en nadelen zijn per saldo steeds opgenomen op een stelpost bezuinigingen om de mee- en tegenvallers zo mogelijk met elkaar te compenseren. Omdat nu reeds kan worden geconcludeerd dat deze compensatie niet realistisch is in 2014 wordt voorgesteld dit bedrag van eenmalig ten laste van de algemene middelen te brengen. Een overzicht van het verloop van die stelpost is als bijlage in deze voorjaarsnota opgenomen. 7

7 Resumé nog te realiseren bezuinigingen na de voorjaarsnota 2014 S/E bibliotheek S leerlingenvervoer S arbeidsvoorwaarden S overhead/frictiekosten sport S bermen sloten S milieuvoorlichting S totaal

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29 Hoofdstuk 4: Tussentijdse verantwoording per programma Inleiding In dit hoofdstuk wordt informatie verstrekt over de ontwikkelingen binnen de diverse programma s. In het vervolg op de tussentijdse rapportages van 2013 is door middel van een verkeerslichtenmodel gerapporteerd over de vorderingen in het realiseren van de doelstellingen van de in het betreffende programma opgenomen beleidsvelden. Bij de programma s is de betekenis van de kleur van het verkeerslicht toegelicht. Wij merken hierbij nog op dat bij diverse indicatoren voor het meten van het succes van de doelstellingen wordt verwezen naar de score binnen het tweejaarlijkse onderzoek waar staat je gemeente. Dit onderzoek is in 2013 weer gehouden en dus zijn de resultaten hiervan nu betrokken bij de voorjaarsnota In deze voorjaarsnota is bij die betreffende doelstellingen de kleur groen toegekend als er overigens geen bijzonderheden zijn te melden ten aanzien van die doelstellingen. Ook is in dit hoofdstuk nog de volgende informatie opgenomen: Overzicht van algemene dekkingsmiddelen, resultaten en onvoorzien; Stand van zaken met betrekking tot investeringskredieten; Relevante bedrijfsvoeringsinformatie. 29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63 Algemene dekkingsmiddelen Portefeuillehouder Wethouder Hiemstra Overige financiële middelen Renteresultaat In de nota reserves en voorzieningen is bij het onderdeel rentebeleid aangegeven dat jaarlijks bij de voor- en najaarsnota de financieringsbehoefte opnieuw wordt berekend en de mogelijke gevolgen voor de totale rentelasten in de begroting in beeld worden gebracht. In de begroting 2014 is voor de renteberekening het rente-omslagpercentage van 3.8% gehanteerd. De marktrente is momenteel echter lager dan dit omslagpercentage. In het 1 e kwartaal 2014 hebben we zo optimaal mogelijk gebruik gemaakt van de extreem lage marktrente door een aanzienlijk deel van onze financieringsbehoefte met kortlopende leningen in te vullen tegen een zeer lage rentevergoeding. Dit is echter, om renterisico s zoveel mogelijk te beperken, op grond van de wet FIDO slechts tot een beperkt bedrag (kasgeldlimiet) toegestaan. Om het voordeel van de lage marktrente zoveel mogelijk te benutten hebben we in het afgelopen jaar onze financieringsbehoefte voor de lange termijn dan ook zoveel mogelijk met langlopende leningen (looptijd tussen de 15 en 25 jaar) afgedekt. Ook in dit jaar hebben we inmiddels weer een drietal langlopende leningen (met looptijden van 10 tot 15 jaar) van elk 5 miljoen aangetrokken tegen rentepercentages die net iets boven de 3% liggen. Voor het jaar 2014 schatten we op dit moment in dat we rekening houdend met de afgesloten langlopende leningen en de daaraan verbonden afsluitkosten in ieder geval eenmalig minder rentelasten zullen hebben dan in de begroting 2014 is voorzien. Voorgesteld wordt dan ook om voor het jaar 2014 in te zetten als eenmalig algemeen dekkingsmiddel Algemene uitkeringen De algemene uitkering uit het gemeentefonds voor het begrotingsjaar 2014 werd nog gebaseerd op de junicirculaire Deze circulaire was gebaseerd op het in het najaar 2012 gesloten regeerakkoord. Dit akkoord was ook het uitgangspunt voor het ten tijde van Prinsjesdag, door het kabinet, gepresenteerde rijksbegroting

64 September- en decembercirculaire 2013 Belangrijkste onderdeel in de septembercirculaire 2013 was de vertaling van de aanvullende bezuinigingsmaatregelen van het Kabinet om het financieringstekort in de buurt van de Europese begrotingsnorm van 3% te brengen. Alhoewel geen generieke korting op het gemeentefonds werd doorgevoerd, hadden de maatregelen als gevolg van de normensystematiek wel invloed op de omvang van het gemeentefonds. Voor de gemeente Raalte leidde dat er toe dat de algemene uitkering in negatieve zin moest worden bijgesteld met in 2014 oplopend tot in 2017.Wij hebben de raad daarover met een informatienotitie van 8 oktober 2013 geïnformeerd. Deze negatieve gevolgen konden, dankzij het door het kabinet met drie oppositiepartijen gesloten Herfstakkoord, met de decembercirculaire 2013 voor de jaren 2015 t/m 2018 wat in positieve zin worden bijgesteld. Voor het jaar 2014 was het resultaat nog wat negatiever. De gevolgen vanuit de september- en decembercirculaire 2013 kunnen ten opzichte van de vastgestelde meerjarenbegroting als volgt worden weergegeven: Mutaties n.a.v. september- en decembercirculaire 2013 in het meerjarenperspectief jaar 2014 jaar 2015 jaar 2016 jaar 2017 jaar 2018 mei circulaire decembercirculaire resultaat t/m decembercirculaire taakmutatie intensivering armoede en schuldbeleid (uit decembercirculaire 2013) taakmutatie provinciale taken VTH (uit decembercirculaire 2013) totaal resultaat t.o.v. primitieve begroting inzet stelpost rijksbezuinigingen restant stelpost na voorjaarsnota opmerking: In de begroting 2014 en meerjarenraming is uitgegaan van een bezuinigingstaakstelling van oplopend tot 2.5 miljoen in De algemene uitkering zal in het jaar 2018 echter nog eens ruim lager uitvallen ten opzichte van het jaar Dit betekent dat vanaf 2018 nog 0,5 miljoen aanvullende bezuinigingen nodig zijn. Daarnaast is inmiddels duidelijk geworden dat de herijking van het gemeentefonds per een nadelig effect voor de gemeente Raalte zal hebben van ongeveer 0,3 miljoen. In het nieuwe bestuursakkoord wordt er dan ook van uitgegaan dat een bezuiniging van 3,3 miljoen nodig zal zijn om de meerjarenbegroting sluitend te houden. 62

65 Uitkeringsjaar 2013 Als gevolg van de bijstelling van een aantal maatstaven is de uitkering voor de gemeente Raalte over het uitkeringsjaar 2013 met een bedrag van negatief bijgesteld. Het eenmalige effect hiervan komt tot uitdrukking in het begrotingsjaar Gevolgen begroting 2014: De op te nemen gevolgen van de mutaties in de algemene uitkering ten opzichte van de primitieve begroting 2014 zijn als volgt: Algemene uitkering t.b.v. voorjaarnota 2014 resultaat uitkeringjaar raming primitieve begroting raming voorjaarsnota 2014 (decembercirculaire 2013) verschil (nadelig) S op te nemen (te reserveren) stelposten n.a.v. taakmutaties 2014 intensivering armoede en schuldbeleid 1) S decentralisatie provinciale taken VTH 2) S per saldo nadelig resultaat 2014 S dekking t.l.v. stelpost bezuinigingen S t.l.v. exploitatie resultaat uitkeringsjaar bijstelling uitkeringsjaar 2013 (nadelig) 3) E t.l.v. exploitatie 2014 E ) Vanaf 2014 wordt voor de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid extra structurele middelen beschikbaar gesteld. Voorgesteld wordt dit bedrag van vooralsnog te reserveren. 2) De integratie-uitkering vanwege de overdracht van taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving bij provinciale inrichtingen wordt voor dit doel aangewend en toegevoegd aan het budget RUD samenwerking omgevingsvergunningen. 3) De bijstelling over het uitkeringsjaar 2013 is een gevolg van de verlaging van het accres over Deze verlaging houdt verband met de verwachte onderuitputting van de rijksuitgaven over

66 Stelposten taakmutaties algemene uitkering. Hierboven is reeds aangegeven dat een bedrag van totaal (zijnde de taakmutatie m.b.t. de intensivering armoedebeleid van en de integratieuitkering VTH van ) wordt opgenomen als stelpost. In de primitieve begroting 2014 is eveneens een aantal stelposten met betrekking tot de algemene uitkering opgenomen. De volgende stelposten worden thans functioneel geraamd: a. Eenmalige middelen t.b.v. transitiekosten AWBZ naar WMO worden geraamd t.g.v. het krediet invoeringskosten WMO/AWBZ b. Eenmalige middelen t.b.v. invoering Jeugdzorg worden geraamd t.g.v. het krediet invoeringskosten Jeugdzorg c. Stelpost uitbreiding impuls combinatiefunctionarissen wordt voor het jaar 2014 deels aangewend ter dekking van de bezuiniging op functie sportconsulent d. Stelpost armoedebestrijding (2013) wordt structureel ingezet voor de meerkosten van de taak Sociale kredietverlening e. De opgenomen stelpost decentralisatie provinciale taken VTH wordt functioneel geraamd op de post RUD samenwerking omgevingsvergunningen Totaal ten laste van de gereserveerde stelposten in Sociaal domein In het kader van de decentralisatie van taken komt er in 2015, naast de algemene uitkering, een deelfonds sociaal domein. In dat deelfonds komen drie integratie-uitkeringen voor de taakvelden WMO, jeugdzorg en Participatiewet. Binnen het deelfonds zijn de geldstromen ontschot. De gelden van het deelfonds mogen niet worden besteed aan de spreekwoordelijke lantaarnpalen. Verantwoording van de besteding van de gelden geschiedt horizontaal, ofwel aan de eigen gemeenteraad. De verticale verantwoording aan de rijksoverheid geschiedt indirect via de Iv3-staten. Het risico van overbesteding is voor de gemeenten, onderbesteding kan wèl gevolgen krijgen door opschorting van uitbetaling van het deelfonds. Hier gaat wel een procedure aan vooraf. Zoals het er nu naar uitziet wordt het deelfonds sociaal domein na drie jaar overgeheveld naar de algemene uitkering en dus opgenomen in het reguliere maatstavenstelsel. Jeugdzorg In de meicirculaire was reeds een indruk gegeven van het macrobudget voor jeugdzorg, inclusief verdeling ervan per individuele gemeente. Budget is gebouwd vanuit een historisch model. Het budget is thans 5,5% hoger dan in mei. In de decembercirculaire 2013 is een nieuwe verdeling per gemeente opgenomen. Voor Raalte is op basis van een historische verdeling een voorlopig bedrag berekend van Dit bedrag heeft vooralsnog een informatief karakter. Bij de meicirculaire 2014 zal het definitieve budget bekend worden. Vanaf 2016 komt er geleidelijk een objectief verdeelmodel. 64

67 WMO De rijksoverheid had beloofd dat in oktober het macro-budget WMO bekend gemaakt zou worden, inclusief een verdeling per individuele gemeente. De discussie rond het taakveld persoonlijke verzorging gooide echter roet in het eten. In januari 2014 is op basis van een historisch model het voorlopige bedrag, voor Raalte , bekend geworden. Ook hier geldt dat met de meicirculaire het definitieve bedrag bekend wordt en ook t.a.v. dit budget vanaf 2016 geleidelijk een objectief verdeelmodel wordt gehanteerd. Participatiewet Getracht wordt in dit voorjaar 2014 een verdeelmodel beschikbaar te hebben, zodat gemeenten in de komende meicirculaire 2014 geïnformeerd worden over hun aandeel Algemene baten en lasten Aanvullen fonds starterslening De gemeente Raalte neemt deel aan het fonds SvN starterslening, zodat starters uit Raalte een starterslening kunnen krijgen. Het fonds starterslening wordt gevoed door gemeenten, provincie en rijk. De gemeente en provincie nemen ieder 25% voor haar rekening en het rijk 50%. Het beschikbare gemeentelijk deel in het fonds starterslening voor Raalte is nagenoeg uitgeput. De afgelopen jaren is er een stijging geweest van het aantal aanvragen. Dit komt met name doordat de regeling ook is opengesteld voor woningen in de bestaande bouw. Tot 2012 was de regeling alleen geldig op aangewezen nieuwbouwprojecten. Voorgesteld wordt een storting te doen in het fonds van Hiermee kan voor aan startersleningen worden verstrekt, immers het gemeentelijk deel is 25%. Hiermee kunnen tussen de 25 en 35 leningen worden verstrekt, het exacte aantal is afhankelijk van de hoogte van de individuele aanvragen (de lening is maximaal 20% van de aankoopkosten voor woningen tot maximaal incl. kosten). Naar verwachting is dit bedrag afdoende om de aanvragen van 2014 en 2015 te dekken. De structurele rentelast van die extra storting bedraagt De SVN houdt rekening met beheerskosten die in rekening worden gebracht bij de gemeente Raalte. Voorgesteld wordt om een bedrag van te storten bij SVN en de structurele rentelast van en de structurele beheerskosten van de SVN van te ramen Onroerende zaakbelastingen OZB ontwikkeling De verwachte opbrengst OZB in 2014 is lager dan begroot. Bij de programmabegroting 2014 was de waardedaling woningen ingeschat op min 2,5%. Na aanslagoplegging 2014 is gebleken dat deze waardedaling in werkelijkheid min 3,5% bedraagt. Daarnaast is in de tariefberekening 2014 onvoldoende rekening gehouden met risicofactoren als toenemende leegstand en wettelijke vrijstellingsfactoren. Dit alles heeft tot gevolg gehad dat de werkelijke opbrengsten OZB 2014 circa zijn achtergebleven bij de raming. 65

68 Bij het opstellen van de begroting 2015 wordt een correctie op het tarief toegepast, zodat de totale inkomsten ozb in 2015 weer in de pas lopen met de meerjarenbegroting. Voorgesteld wordt per saldo voor 2014 een eenmalig nadeel opbrengst onroerende zaakbelastingen te ramen van Kleine en administratieve wijzigingen in budgetten Bij deze voorjaarsnota zijn nog enkele budgetten met een gering bedrag aangepast aan de werkelijk te verwachten baten en/of lasten. Daarnaast zijn administratieve wijzigingen verwerkt. Voorgesteld wordt deze wijzigingen, per saldo voordelig voor in 2014 en vanaf , te ramen Resultaat kostenplaatsen Uren buiten de exploitatie Zoals ook in de rekening 2013 al opgemerkt, worden door de huidige marktomstandigheden op zowel de woning- als de bedrijvenmarkt minder uren doorberekend naar de grondexploitatie. Ook is er sprake van urenverschuiving van eigen grondexploitaties naar begeleiding van gebiedsontwikkelingslocaties die in eigendom zijn bij een particulier. Ook op investeringsprojecten worden in 2014 minder uren verantwoord dan waarmee rekening is gehouden bij het opstellen van de begroting. Een oorzaak is de vertraagde uitvoering van kredieten. Voor heel 2014 wordt verwacht dat globaal aan uren extra ten laste van de exploitatie worden gebracht. Op dit moment wordt getracht waar mogelijk hierop bij te sturen en wordt ingezet op het optimaliseren van kostenverhaal bij de particuliere grondexploitatie. Bij de najaarsnota wordt u nader geïnformeerd over dit onderwerp. Voorgesteld wordt nu al te ramen als eenmalig nadeel. Voorgesteld wordt om een eenmalig nadeel voor 2014 van te ramen. Stelpost kapitaallasten In de primitieve begroting 2014 is een stelpost opgenomen voor kapitaallasten van vervangingsinvesteringen. Nu blijkt dat een aantal investeringen niet is gerealiseerd. Het betreft hier met name investeringen in materieel voor Beheer en Onderhoud en beveiligingsinstallaties onderwijshuisvesting. Voorgesteld wordt totaal eenmalig terug te ramen. Voorgesteld wordt eenmalig terug te ramen op de stelpost nieuwe investeringen 66

69 Stand van zaken met betrekking tot de investeringskredieten In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de bijgestelde planning van het totaal van de investeringskredieten bij deze voorjaarsnota Planning van investeringskredieten met een hoger (huidig) saldo van totaal balanssaldo investeringskredieten nieuwe kredieten vanuit begroting 2014 incl wijzigingen werkelijk uitgegeven 2014 tot 16 april bijstelling planning bij voorjaarsnota nieuwe planning uitvoering investeringen bij VJN De bijstelling van de planning heeft betrekking op de volgende kredieten: Omschrijving onderwijs riolering infrastructurele aanpassingen duurzame versterking de Zegge diverse kredieten Rentevoordeel kredieten Bij de tussentijdse rapportages worden alle kredieten beoordeeld en wordt ook nagegaan of de realisaties (van de uitgaven) volgens de planning verlopen. Ten gevolge van het doorschuiven van de kredieten naar volgende jaren is een (eenmalig) voordeel ontstaan van (afgerond) Het betreffen met name de kredieten met betrekking tot de nieuwbouw van onderwijsgebouwen. Voorgesteld wordt om eenmalig rentevoordeel te ramen als gevolg van doorschuiven kredieten. 67

70 Reserve riolering deels overhevelen naar nieuwe voorziening riolering In februari 2014 is het Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) door de raad vastgesteld. Onderdeel daarvan is de bekostigingssystematiek. Daarbij is ervan uitgegaan een deel van de investeringen direct af te schrijven. Binnen de uitleg van BBV-voorschriften en als gevolg van jurisprudentie is gekozen om een spaarvoorziening te vormen en genoemde eenmalige investeringen daarvan ten laste te brengen. Dat willen we bereiken door de huidige Reserve vervanging en renovatie Riolering (stand per ) vanaf nu een egalisatiereserve te laten zijn en afzonderlijk een spaarvoorziening voor vervangingsinvesteringen in het leven te roepen (zie format onder de bijlagen). In deze voorziening storten we vanuit de huidige reserve 4 jaarschijven eenmalige investeringen (totaal ). Na die 4 jaar wordt de voorziening vanuit de exploitatie gevoed. Omdat de heffingen geleidelijk stijgen en niet direct gekoppeld zijn aan de werkelijke kosten in een jaar, zal de egalisatiereserve de afwijkingen in de tijd gladstrijken. Daartoe is het restant beschikbaar van de Reserve vervanging en renovatie Riolering. Van de raad wordt gevraagd de nog te vormen spaarvoorziening te voeden met vanuit de huidige Reserve vervanging en renovatie Riolering en de naam aan te passen in Egalisatiereserve Riolering. Voorgesteld wordt om eenmalig een bedrag van vanuit de reserve riolering over te hevelen naar de nieuwe voorziening vervangingsinvesteringen riolering en ook de naam van de reserve aan te passen in egalisatiereserve riolering. Hiernavolgend zijn enkele voorstellen opgenomen met betrekking tot het wijzigen van lopende kredieten dan wel het beschikbaar stellen van nieuwe kredieten. Inbreidingslocaties Een aantal projecten waarvoor projectleiders wordt ingezet, hebben externe initiatiefnemers. Deze initiatiefnemers zijn financier van het project en betalen een bijdrage voor de ambtelijke inzet, voor zover die niet wordt gedekt door leges. De hoogte van het bedrag dat de initiatiefnemer moet betalen, wordt vastgelegd in een anterieure overeenkomst die tussen gemeente en initiatiefnemer wordt afgesloten. De rol van de projectleider in deze projecten is iets anders van aard dan die voor gemeentelijke projecten en wordt daarom aangeduid als accountmanager. De exploitatiebijdrage wordt over het algemeen betaald nadat de planologische wijziging in werking treedt (bij vaststelling van het bestemmingsplan bijvoorbeeld). In een aantal gevallen kan van te v oren een intentieovereenkomst worden gesloten waarin betaling van de aanloopkosten kan worden afgesproken. Dat betekent in de praktijk dat de kosten vaak voor de baat uit gaan. De financiële bijdrage die met de initiatiefnemer wordt afgesproken komt na onderhandelingen tot stand en betreft een vast bedrag. Het risico van extra tijdsbesteding ligt bij de gemeente. Daarnaast moet er overeenstemming worden bereikt over het te hanteren tarief. Door deze aspecten zijn de projecten waarbij sprake is van particuliere woningbouw op dit moment vaak niet kostendekkend. 68

71 Er zijn diverse initiatieven in behandeling (onder andere locatie Almelosestraat 13a, Hof van Raalte en herontwikkeling Silo 47 voormalige Welkoop) Voorgesteld wordt kredieten tot een bedrag van te ramen, waarbij we er (voorlopig) van uitgaan dat de uitgaven worden goedgemaakt door de te ontvangen inkomsten. In de komende tussentijdse rapportages wordt dit verder gemonitord. Voorgesteld wordt om de desbetreffende projecten (budgettair neutraal) te ramen in de begroting voor totaal Afstoten gemeentelijke gebouwen De Nota gemeentelijke gebouwen, die in november 2013 door het college is vastgesteld, heeft het afstoten van tijdelijk eigendom als actie benoemd. In de portefeuille zitten 19 objecten waarvan er circa tien substantiële ambtelijke inzet vragen. De kosten gaan hierbij voor de baat uit. Dit betreft voorbereidingskosten: de ambtelijke uren, taxatiekosten, verkoopkosten en onderzoekskosten en de uitvoeringskosten voor een aantal objecten en sloopkosten van een enkel object. De dekking moet onder andere komen uit de opbrengsten van verkoop en vrijvallend onderhoudsbudget. Vooralsnog gaan we er vanuit dat het afstoten van gebouwen budgettair neutraal verloopt, al is nog niet zeker dat dat voor het gehele pakket haalbaar is. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in objecten die onder grondexploitaties (gaan) vallen en objecten die binnen de exploitatie vallen. In de reguliere budgetcyclus zal over de voortgang worden gerapporteerd. De inschatting is dat de komende tijd voor deze voorbereidingen (voor het deel dat niet via de grondexploitaties loopt) een krediet benodigd is van Aanvullend zal in de uitvoeringsfase een uitvoeringskrediet worden voorgesteld. Voorgesteld wordt een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen van en als dekking de opbrengsten van verkoop hiervoor aan te wenden. Naar voren halen krediet aansluitingen Kiezebos Heino In het Gemeentelijk Riolering Plan (GRP) zijn voor 2015 middelen opgenomen voor werkzaamheden aan de aansluitingen riolering in Heino. Om de huidige overlast die de bewoners hiervan ondervinden nu al op te heffen wordt voorgesteld het krediet te ramen. Dekking eenmalig ten laste van de voorziening riolering. Voorgesteld wordt een krediet van te ramen ten laste van de voorziening riolering. Opstellen handboek inrichting openbare ruimte De huidige planning gaat ervan uit dat de integrale visie openbare ruimte nog voor de zomer door de raad wordt vastgesteld. In relatie hiermee wordt een handboek opgesteld om de inrichting van de openbare ruimte te optimaliseren. De kosten worden geraamd op Omdat het product riolering een substantieel onderdeel vormt van het op te stellen handboek wordt voorgesteld om eenmalig beschikbaar te stellen ten laste van de reserve riolering Voorgesteld wordt een krediet van te ramen ten laste van de reserve riolering. 69

72 Vervangen lijngoten in Heino Het vervangen van lijngoten in Heino is niet opgenomen in het GRP. Inmiddels zijn deze werkzaamheden wel verricht. Het was noodzakelijk naar aanleiding van klachten en valpartijen van bewoners, schadeclaims van derden en problemen met het beheren en onderhouden van de lijngoten. Voorgesteld wordt hiervoor (alsnog) een krediet van excl. btw beschikbaar te stellen. Dekking eenmalig ten laste van de reserve riolering. Voorgesteld wordt een krediet van te ramen ten laste van de reserve riolering. Spoorse doorsnijding Voor de onderzoekskosten naar de mogelijkheden van een spoorse doorsnijding wordt voorgesteld een bedrag van te ramen ten laste van de hiervoor bij de rekening 2013 ingestelde reserve Spoorse doorsnijding. Voorgesteld wordt om een bedrag van beschikbaar te stellen ten laste van de reserve Spoorse doorsnijding Raalte Noord. 70

73 Bedrijfsvoering Inleiding In deze paragraaf wordt de stand van zaken met betrekking tot bedrijfsvoering en de belangrijkste bijbehorende beleidsvoornemens vermeld. DOWR / Regionale samenwerking De DOWR werkorganisatie voor personeels- en salarisadministratie (PSA) is conform planning sinds 1 november 2013 operationeel. De voorbereidingen voor de DOWRwerkorganisatie voor financiële administratie zijn inmiddels in volle gang. Een besluit over de locatie van deze werkorganisatie wordt in mei van dit jaar verwacht. De samenwerking binnen de netwerk-rud IJsselland is nog volop in ontwikkeling. Gestart is met samenwerking op milieutaken. In de loop van 2014 zal de samenwerking zich uitbreiden naar alle Vergunning Toezicht Handhaving taken (dus inclusief Bouw). Automatisering Raalte, Deventer en Olst-Wijhe hebben zich aangesloten bij Dimpact. De voorbereidingen voor de uitrol van diverse Dimpact-applicaties zijn inmiddels in volle gang. Met name de implementatie van een nieuw zaaksysteem vraagt momenteel veel tijd en energie. De bedoeling is dat met de nieuwe systemen de digitale dienstverlening fors zal worden verbeterd. De Planning en Control van de DOWR I-organisatie is nog onvoldoende ingeregeld en de verbetering daarvan heeft daarom de komende periode veel aandacht nodig. Personeel en organisatie Het nieuwe bestuursakkoord en te nemen beslissingen met betrekking tot de bezuinigingen zullen grote impact hebben op de ambtelijke organisatie. In verband hiermee wordt een strategische personeelsplanning ontwikkeld. Voor de uitvoering van deze planning zijn middelen benodigd. Middelen om de juiste man op de juiste plek zo optimaal mogelijk te kunnen inzetten. Maar er moeten ook frictiekosten gemaakt worden om de geplande personeelsreductie (tijdig) te kunnen realiseren. Omdat een substantieel deel van de bezuinigingen al in 2015 moet zijn ingevuld is het noodzakelijk dat in de tweede helft van 2014 voorbereidingen worden getroffen om tot daadwerkelijke invulling van een deel van deze bezuinigingen te komen. De frictiekosten (personeel en overige frictiekosten) zijn door Berenschot in totaliteit geraamd op 1,91 mln. Het daadwerkelijke bedrag is afhankelijk van de te kiezen bezuinigingsopties. Uw raad zal naar verwachting voor de zomerperiode keuzes maken met betrekking tot deze bezuinigingsopties. In de begroting 2014 zijn voor zowel de strategische personeelsplanning als de frictiekosten geen bedragen geraamd. Voor de volledigheid vermelden wij hierbij dat het voor de bezuinigingen ingestelde revolving fund nagenoeg volledig is aangewend door aangegane verplichtingen. Hiermee is het mogelijk geweest om de huidige bezuinigingen te realiseren. 71

74 Wel is nog een reserve lokaal seniorenbeleid tot een bedrag van beschikbaar. Wij willen het lokale seniorenbeleid en de invulling van de komende bezuinigingstaakstelling verankeren in de op te stellen strategische personeelsplanning. Daarom stellen wij uw raad voor om de nog aanwezige reserve lokaal seniorenbeleid om te vormen tot een reserve strategische personeelsplanning waarbij de reikwijdte van deze reserve wordt verbreed (zie het format reserve strategische personeelsplanning op blz. 92 van deze voorjaarsnota). Het saldo van deze omgevormde reserve is onvoldoende om én invulling te geven aan de strategische personeelsplanning én de benodigde frictiekosten om (tijdig) de geplande personeelsreductie te realiseren. Daarom stellen wij u voor om bij deze voorjaarsnota, in eerste instantie een bedrag van aan de reserve strategische personeelsplanning toe te voegen. Het saldo van deze reserve komt daarbij dan op = Dit is slechts 28% van het door Berenschot geraamde bedrag met betrekking tot de frictiekosten op personeel. Berenschot heeft op basis van ervaringscijfers berekend dat voor elke te bezuinigen fte rekening gehouden moet worden met gemiddeld frictiekosten. In de door Berenschot geïnventariseerde zoekrichtingen is een personeelsreductie voorzien oplopend tot 14,9 fte verhoogd met 6 fte als gevolg van afname ambtelijke capaciteit op investeringen en bouwgrondexploitatie. Bij de najaarsnota 2014 moet dan nader bezien worden op welke wijze en tot welk bedrag verdere aanvulling van deze reserve noodzakelijk is. Bij de komende tussentijdse rapportages zullen wij uw raad, gelijktijdig met het verloop van de nieuwe bezuinigingen, ook informeren over het verloop van deze reserve. 72

75 Hoofdstuk 5: Stand van zaken bouwgrondexploitatie De projectenrapportage 2014 geeft de stand van zaken van de bouwgrondexploitatie van de diverse projecten weer. Binnen deze bouwgrondexploitatie wordt onderscheid gemaakt in plannen in uitvoering (onderhanden werk) en nog niet in uitvoering. Van het onderhanden werk wordt per project (complex) een exploitatie opgesteld, die inzicht geeft in de kosten en opbrengsten en daarmee in het financieel resultaat van het plan. Conform de nota Grondbeleid worden de lopende exploitaties jaarlijks herzien. Deze herzieningen zijn berekend en verwoord in de projectenrapportage. Financieel resultaat De geactualiseerde exploitaties 2014 (op eindwaarde) geven ten opzichte van de exploitaties 2013, de volgende verschillen: nr. omschrijving V/N GREX 2013 Grex 2014 verschil Woningbouw 16 Franciscushof * V 46 Sallandse Poort N Salland II V Het Raan II V Keizer Nw. Heeten V Oerland / Pereland V Borgwijk Luttenberg V de Wörmink Mariënheem V de Veldegge 1e fase V t Broeck Broekland V Kleine Hagen Laag Zuthem N Lierderholthuis V Kiezebos III ** Meerleweg V sub-totaal V bedrijven 72 de Zegge VI ** V de Zegge VII N sub-totaal Totaal V

76 * De ontwikkeling ligt in handen van de VOF Franciscushof; gemeente Raalte is 50 % risicodragend; bedrag is 50% van het exploitatieresultaat ** Kiezebos III wordt ontwikkeld door Salland Wonen ** de Zegge VI wordt ontwikkeld door een projectontwikkelaar Door het verzoek van AM Grondbedrijf om uit de VOF Franciscushof te treden en de onderhandelingen hierover, is de grondexploitatie voor het jaar 2014 nog niet geactualiseerd. Derhalve zijn er geen bedragen opgenomen in het overzicht. Over de voortang in de ontwikkelingen met betrekking tot het uittreden van AM Grondbedrijf wordt u separaat geïnformeerd. Voor een toelichting van de verschillen binnen de afzonderlijke complexen wordt verwezen naar de bijlage, de Projectenrapportage Toelichting algemeen De verschillen GREX 2014 t.o.v. GREX 2013 zijn in hoofdzaak ontstaan door: Tussentijdse winstneming 2013; Aanbestedingsvoordeel; Verlenging van de looptijd; Aanpassing rentepercentage. Tussentijdse winstneming 2013 Conform de BBV voorschriften is in de jaarrekening 2013 een voorlopige winst genomen van Deze voorlopige winstneming vinden we terug binnen de volgende complexen: Keizer Nw. Heeten Oerland/Pereland Broekland Kiezebos III Heino De bedragen zijn gestort in de algemene reserve grondexploitatie. In het te verwachten resultaat 2014 zijn de winstnemingen verwerkt. Naast deze tussentijdse winstneming is in 2013 het complex Het Raan II financieel afgerond en de grondexploitatie beëindigd. Het voordelig resultaat is gestort in de algemene reserve grondexploitatie. Ook is een bedrag van gestort in de nieuwe reserve Spoorse doorsnijding. Aanbestedingsvoordeel Gebleken is dat de uitvoering van werken voordeliger uitvalt dan waarmee rekening was gehouden in de exploitaties Dit voordeel is doorberekend in de grondexploitaties Verlenging van de looptijd De economische crisis is ook merkbaar binnen de grondexploitaties. Als gevolg van de huidige marktsituatie (vertraagde afzet van bouwkavels) is de looptijd van een aantal complexen verlengd (veelal met 1 jaar). Het nadelig financieel effect hiervan komt vooral tot uitdrukking binnen de onderdelen kostenstijging en rente. 74

77 Aanpassing rentepercentage Door de gunstige rentestand is de rekenrente in 2014 verlaagd naar 2,56% (was 3,09%). Dit percentage wordt toegepast op de boekwaarde. Voor nieuwe investeringen is het rentepercentage bepaald op 3,8% (was 4,1%). Deze verlaging van de rentepercentages heeft een gunstig effect op de afzonderlijke exploitatieresultaten. Kavelverkopen 2014 In het volgende overzicht is de stand van zaken met betrekking tot de verkoop van bouwkavels weergegeven. Naam complex Onderhanden werk woningbouw 16- Franciscushof ontwikkeling VOF* Sallland II fase Keizer Nw. Heeten Oerland / Pereland Broekland Borgwijk Luttenberg Wörmink Mariënheem de Veldegge Heeten 't Broeck Broekland de Kleine Hagen Laag Zuthem Lierderholthuis Kiezebos Heino / ontwikkeling derden Meerleweg totaal werkelijk 2014 raming 2014 verkocht 2014 optie Onderhanden werk kantoren 46- Sallandse Poort kantoren totaal Onderhanden werk bedrijventerrein 72- de Zegge VI / ontwikkeling derden de Zegge VII totaal Totaal onderhanden werk * verkoop VOF Franciscushof o.b.v. GREX

78 Risico s grondexploitaties Voor de in exploitatie zijnde complexen geldt onderstaande risicokaart. nr. omschrijving GREX risico Toelichting Woningbouw 16 Franciscushof hoge boekwaarde, 50% risicodragend 46 Sallandse Poort negatief exploitatieresultaat 47 Salland II 48 Het Raan II 63 Keizer Nw. Heeten 69 Oerland / Pereland 74 Borgwijk Luttenberg 76 de Wörmink Mariënheem 78 de Veldegge 1e fase 79 t Broeck Broekland 84 Kleine Hagen Laag Zuthem negatief exploitatieresultaat 88 Lierderlholthuis 89 Kiezebos III risico bij ontwikkelaar 91 Meerleweg bedrijven 72 de Zegge VI risico bij ontwikkelaar 77 de Zegge VII negatief expl.resultaat en hoge boekwaarde Exploitatieresultaat onderhanden werk Een drietal exploitaties (Sallandse Poort,de Zegge VII en de Kleine Hagen Laag Zuthem) sluit met een negatief resultaat. Conform de BBV-voorschriften is hiervoor een voorziening getroffen. De stand van deze voorziening te verwachten verliezen is per Overige risico s Binnen de uitvoering en realisatie van grondexploitaties wordt risico gelopen. De risico s hebben met name betrekking op: De looptijd van de plannen en planvorming; Ingeschatte parameters; Marktwerking (inschatting afzet van de bouwkavels). In de toelichting van de afzonderlijke complexen in de Projectenrapportage is bij de uitwerking van de risico s en kansen, het financieel effect op het eindresultaat berekend wanneer er sprake zou zijn van een wijziging in de parameters. Naast de gevoeligheid met betrekking tot de parameters hebben verdere vertraging (tijd), een veranderende afzet (lagere opbrengsten) en de aanbestedingsmarkt (kostenstijging), gevolgen voor het eindresultaat. Deze scenario s zijn eveneens doorberekend. 76

79 Kijkende naar de afzonderlijke exploitaties en de doorberekende scenario s blijkt dat het risico binnen de grondexploitatie, voor wat betreft de meeste complexen, beheersbaar is. Wel vragen met name de complexen Franciscushof en de Zegge VII voortdurend aandacht m.b.t. (nadelig) financiële effect bij een eventuele vertraging in de afzet van kavels. Een aanhoudend slecht marktklimaat zal bij deze complexen leiden tot aanzienlijke financiële risico s die niet opgevangen kunnen worden binnen de algemene reserve grondexploitatie. Onderstaand lichten we dit nader toe. Franciscushof Op dit moment wordt gesproken over het mogelijk uittreden van AM Grondbedrijf uit de VOF. Mocht hierover overeenstemming gekregen worden dan gaat in beginsel de dan aanwezig boekwaarde in zijn geheel over naar de gemeente. Per is deze boekwaarde 17,1 mln. Door deze ontwikkeling is de GREX in 2014 door de VOF nog niet geactualiseerd. De grondexploitatie 2013 laat nog een klein positief resultaat zien, uitgaande van een looptijd t/m In die GREX is ook een risicovariant opgenomen waarbij de looptijd wordt verlengd tot Dat leidt tot een tekort van circa 1,5 mln. Gelet ook op de in 2013 achtergebleven verkoop van kavels is het aannemelijk dat deze risicovariant op dit moment het meest reëel is. Er moet dus uitgegaan worden van een verlieslatende grondexploitatie. Mocht de vertraging groter worden dan valt het tekort op de exploitatie nog hoger uit. Zodra de exploitatie negatief wordt, moet voor hetzelfde bedrag een voorziening ten laste van de algemene reserve grondexploitatie worden getroffen. Deze reserve is op dit moment niet toereikend om dit op te kunnen vangen. De Zegge VII Het bedrijventerrein de Zegge VII kent een uitgeefbaar oppervlakte van 21,4 ha. Hiervan is 19,2 ha. door de gemeente uit te geven. Het restant van 2,2 ha. is in eigendom van een derde. De grondexploitatie laat een negatief resultaat zien op contante waarde van 3,5 mln., waarvoor een voorziening getroffen is. In de grondexploitatie is een uitgiftetempo opgenomen van 1 ha. in 2015 en daarna 2 ha. per jaar. Omdat de boekwaarde per ,4 mln. bedraagt, heeft bv. een vertraging in de uitgifte behoorlijke gevolgen voor de exploitatie. Concreet: een jaar vertraging (dus in 2015 geen uitgifte van 1 ha.) betekent een extra rentelast van circa Deze extra last betekent een hoger exploitatietekort en moet gehaald worden uit de algemene reserve grondexploitatie. De algemene reserve grondexploitatie is niet toereikend om dit op te vangen, waardoor een beroep moet worden gedaan op de algemene bestemmingsreserve (algemene dienst). Risico s nog niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) In het in de projectenrapportage opgenomen overzicht van de NIEGG complexen zijn de niet benodigde gronden gewaardeerd op de agrarische waarde. Op dit moment wordt bezien in hoeverre deze gronden afgestoten (verkocht) kunnen worden. Het risico binnen de NIEGG gronden moet met name gezocht worden in de nog te ontwikkelen locaties. Voorbeelden hiervan zijn de voormalige schoollocaties. 77

80 Voormalige Hartkampschool Raalte Door het opgaan in de brede school Raalte is de onderwijsfunctie van de Hartkampschool vervallen. De school is inmiddels gesloopt en de grond behorende bij de school is overgegaan naar de grondexploitatie. De op het terrein gelegen gymzaal daarentegen zal nog in gebruik blijven totdat gymzaal bij de nieuwe brede school Raalte in gebruik wordt genomen. Daarnaast heeft het Carmelcollege een verzoek ingediend om de gymzaal te mogen gebruiken tot 1 januari 2016 in verband met de geplande ver- / nieuwbouw. Dit betekent dat de gymzaal nog een half jaar langer dan gepland in gebruik blijft. De boekwaarde van de Hartkampschool per is Deze zal te zijner tijd nog verhoogd worden met de boekwaarde en de sloopkosten van de gymzaal. In hoeverre deze boekwaarde goedgemaakt gaat worden met toekomstige grondopbrengsten is afhankelijk van de concrete invulling van het terrein. Hiervan kunnen we een inschatting maken op het moment dat er een principebesluit is genomen over de herontwikkelrichting en randvoorwaarden voor het terrein. Wel constateren we dat de totale boekwaarde ten opzichte van het aantal m2 en de in te schatten ontwikkelmogelijkheden van het terrein relatief hoog is. De financiële component zal daarom nadrukkelijk worden meegewogen bij het te nemen principebesluit. Op dit moment wordt een dergelijk principebesluit ambtelijk voorbereid waarbij de eerste gedachten uitgaan naar woningbouw. Voormalige Mariaschool Heino Door de nieuwbouw van de brede school is de onderwijsfunctie van de Mariaschool in Heino komen te vervallen. De Mariaschool is medio 2013 overgegaan naar de grondexploitatie. De boekwaarde per is Gezien de monumentale status van het gebouw hebben we het Oversticht een transformatiestudie laten uitvoeren waarbij nader onderzoek is gedaan naar de belangrijke cq. te behouden waarden van het gebouw. Deze rapportage is begin april 2014 aan ons opgeleverd en is voor ons belangrijke en noodzakelijke input voor het te nemen principebesluit over de herontwikkelingsmogelijkheden van deze locatie. Op dit moment wordt een dergelijk principebesluit ambtelijk voorbereid. Ook voor deze locatie geldt dat in hoeverre de boekwaarde wordt goedgemaakt door toekomstige opbrengsten afhankelijk is van de ontwikkelmogelijkheden die hier ruimtelijk geboden worden. Echter gezien de hoogte van de boekwaarde versus de kwaliteiten en omvang van de locatie zien wij hier minder financiële risico s dan bij bovengenoemde Hartkamplocatie. De Gouden Emmer Heino De locatie Gouden Emmer is nog niet overgedragen aan het grondbedrijf. De school biedt nog onderdak aan de Sint Nicolaasschool uit Lierderholthuis tot het moment dat de nieuwe school in Lierderholthuis gereed is. De verwachting is dat de locatie medio 2015 beschikbaar komt. Gezien de relatief lage boekwaarde van het terrein worden hier de risico s laag ingeschat. 78