Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson

Transcriptie

1 Wintersymposium 2016 Progr. K - from bench to bedside Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson RECHTOP, GROOT en STAPSGEWIJS Wintersymposium from bench to bedside Parkinson W. De Wilde

2 Ziekte van Parkinson - ICF bradykinesie akinesie ( freezing ) posturale instabiliteit rigiditeit tremor Niet-motorische symptomen stijfheid zwakte verstoorde houding verminderde fitheid gang (vallen), transfers, reiken, grijpen, schrijven, kleden, bedmobiliteit, Quality of life

3 Ziekteverloop stadia van Hoehn & Yahr 1 unilaterale aantasting 1,5 beginnende axiale aantasting 2 bilaterale aantasting 2,5 matige aantasting, herstel op RPT 3 evenwichtsverlies 4 verlies onafhankelijkheid vroege stadia midden/ latere stadia 5 rolstoelafhankelijk

4 Therapeutisch concept (KNGF)

5 Kinesitherapie - richtlijnen I II III IV V houding/evenwicht (RECHTOP) cueing (GROOT) strategieën (STAPSGEWIJS)

6 Houding kracht Waar gaat het fout? Hoe trainen? mobiliteit proprioceptie aandacht

7 Rechtop! mobiliteit!? rompdissociaties stretchen - CR(AC) posturen proprioceptie bewustmaken bijsturen oefenen bewaren (ook met DT)

8 Rechtop! kracht uithouding (vnl. distale bewegingsbaan) in ON functioneel (STS, trappen, reiken, grijpen, (achterwaarts) stappen, roeien, werpen, ) aandacht rustige omgeving succesbeleving / plezier weglaten DT ( posture first ) aandachtstraining (frontomix)

9 Rechtop! statisch evenwicht dubbeltaken reiken en grijpen dynamisch evenwicht uitvalspassen stappen met verstoring van het EW (DT) draaien, transfers, rugwaarts/zijwaarts stappen, Tai Chi dansen

10

11 Kinesitherapie - richtlijnen I II III IV V houding/evenwicht (RECHTOP) cueing (GROOT) strategieën (STAPSGEWIJS)

12 Cueing - waarom? hypo- en bradykinesie (interne) cues al vanaf vroege stadia akinesie (freezing en festinatie) vanaf H&Y 3

13 Cueing wat? prikkels met een sturende werking op repetitieve bewegingen activeren INTACTE functie (>< cognitieve strategieën = compensatie) Categorieën Voordelen nadelen externe cues geen aandacht nodig gelinkt aan context interne cues overal mogelijk aandacht

14 Cueing aandachtspunten? ritme (freezing (in off) : 10% trager, geen freezing (on) : 10% sneller) extern of intern (extern als intern niet mogelijk is) dominante zijde (bij draaien, stappen, starten, ) voorkeur patiënt (AU of VI cues) paslengte (aangepast aan gezonde controlepersonen) context

15 Cueing toepassing? draaien (van de zetel naar de WC) gang WC obstakels of vernauwingen door de deur in een (drukke) gang bed relax houding bewaren P verliest oprichting tafel starten vertrekken met kwartdraai in de lift stappen

16 Kinesitherapie - richtlijnen I II III IV V houding/evenwicht (RECHTOP) cueing (GROOT) strategieën (STAPSGEWIJS)

17 Cognitieve bewegingsstrategieën wat? verlies aan automatismen en vloeiende overgangen wordt gecompenseerd m.b.v. een stappenplan toepassingen bedmobiliteit stoelmobiliteit

18 Cognitieve strategieën aandachtspunten? STAPSGEWIJS logisch geen snelle krachtopbouw vermijden van snelle romprotaties patiënt participeert actief in de transfer

19 RECHTOP, GROOT EN STAPSGEWIJS begeleid P (rechts dominant) van de relax naar het toilet gang WC van ruglig in bed naar de zetel bed relax vanuit de relax tot zit aan tafel tafel

20 rechtop (PWR!) grote stappen (ritmisch, AU, VI) stapsgewijs (bij overgangen) denken en doen