Wat is patello-femoraal pijnsyndroom?

Transcriptie

1 Wat is patello-femoraal pijnsyndroom? Patellofemorale pijnklachten zijn klachten die waargenomen worden in en rond de knieschijf. Patella betekent knieschijf. Het komt op alle leeftijden voor, maar vooral in de puberteit. De klachten komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De knie is het gewricht tussen het bovenbeen (dijbeen of femur) en het onderbeen (scheenbeen of tibia). De knieschijf (patella) is het bot aan de voorzijde van de knie. De groep spieren aan de voorzijde van het bovenbeen heet dijbeenspier of quadriceps. De pees hiervan zit vast aan het onderbeen. In deze pees is de knieschijf opgehangen. Bij het buigen en strekken van de knie loopt de knieschijf door een groeve in het bovenbeen. De knieschijf werkt als een soort katrol, waarop met name bij het buigen van de knie, grote krachten komen te staan. Knieschijf loopt door groeve van bovenbeen Klachten Klachten die bij het patellofemoraal pijnsyndroom vaak worden genoemd zijn pijnklachten aan de voorzijde van de knie, die vooral optreden bij traplopen, hurken en langdurig met gebogen knieën zitten. Vanwege deze laatste uitlokkende factor spreekt men ook wel van de theaterknie. Oorzaken en risicofactoren Het is niet helemaal duidelijk waarom iemand patellofemorale pijnklachten krijgt. Mogelijk komt het doordat de knieschijf niet mooi door de groeve in het bovenbeen loopt. Dit kan het gevolg zijn van een afwijkende stand van de benen of voeten (denk aan: een doorgezakte voet of x-benen), of door zwakke of korte spieren rondom het kniegewricht (met name de quadriceps, heupspieren en spieren aan de binnenzijde van het bovenbeen). Vaak zijn er geen afwijkingen in de sporing van de knieschijf te vinden en is het meer de irritatie van de structuren rondom de knieschijf die leiden tot de klachten. Dit kan het gevolg zijn van overbelasting of een val. Overgewicht en kniebelastende activiteiten (hurken-knielen-traplopen) kunnen een rol spelen. Mensen met soepele knieën (overstrekking of laxiteit van de banden) hebben vaker deze klachten evenals patiënten met artrose (slijtage). Een instabiliteit van de achterste kruisband kan ook een reden zijn van knieschijfklachten. Bij een aantal patiënten wordt er geen oorzaak voor de klachten gevonden. Wat kan de fysiotherapeut voor u betekenen? De volgende behandeling kan de klachten verminderen of wegnemen: 1) relatieve rust, gevolgd door 2) oefeningen en eventueel 3) taping. Essentieel is te begrijpen dat de pijn vervelend is, maar onschuldig. Er ontstaat geen schade van de knie op termijn. U mag dus gerust de knie gebruiken ondanks dat u last heeft. Een verkeerd looppatroon (met overstrekken van de knie) kan de klachten onderhouden en in dat geval is fysiotherapie verstandig om dit te corrigeren bij sport- of dagelijkse activiteiten. 1

2 1. Relatieve rust De activiteiten die de klachten uitlokken moeten zoveel mogelijk worden vermeden. Daarnaast kunnen koelen en NSAID s, pijnstillers die ook een ontstekingsremmende werking hebben, de klachten verminderen. U kunt het zadel van de fiets iets hoger zetten om de pijn van de knieschijf te verminderen. Fietsen op licht verzet werkt beter dan zwaar verzet. Neem (tijdelijk) de lift in plaats van de trap. 2. Oefeningen 2a. Spierversterkende oefeningen De quadriceps, en met name het deel aan de binnenzijde, is van belang voor de sporing van de knieschijf. Het is dan ook belangrijk dat u deze groep spieren goed traint. Daarnaast zijn de spieren aan de zijkant van de heup belangrijk om te trainen bij deze blessure. De onderstaande spierversterkende oefening moet u minimaal drie maanden volhouden om resultaat te bereiken. Let op! Fitness oefeningen zoals leg press, leg raise en roei apparaat zijn onverstandig. De pijn neemt in de knie meestal toe en de pijn blijft dan bestaan. Oefening 1: De knie strekken Ga op een rechte stoel zitten. Strek de knie maximaal en laat het been vanaf daar weer in 5 seconden zakken naar de grond. Oefen dit in het aantal herhalingen dat u door uw therapeut is geïnstrueerd, met tussen de series door een korte rustpauze. Wanneer u merkt dat dit niet zwaar genoeg is kunt u dezelfde beweging maken als eerder beschreven, maar dan zonder de voet tussendoor op de grond te zetten. 2

3 Oefening 2: Squatten op twee benen Zet de voeten op schouderbreedte neer. Buig de knieën waarbij de billen naar achteren en beneden worden gestuurd. Zorg ervoor dat de knieën ongeveer boven de enkels blijven en niet voorbij de tenen komen. Om het evenwicht te bewaren kunt u de armen vooruit steken. Let goed op dat de rug niet bol of hol trekt. Oefen dit in het aantal herhalingen dat u door uw therapeut is geïnstrueerd, met tussen de series door een korte rust. Juiste uitvoering, de knieën blijven achter de tenen Foute uitvoering, de knieën komen voorbij de tenen Oefening 3: Squatten op één been Ga op één been staan en laat u rustig door de knie zakken. Wanneer u niet verder kunt duwt u uzelf weer omhoog. Let goed op dat de knie niet naar binnen draait tijdens deze oefening. Oefen dit in het aantal herhalingen dat u door uw therapeut is geïnstrueerd, met tussen de series door een korte rustpauze. 3

4 Oefening 4: Heup exorotatie met band Zit in stoel met elastische band rond de enkel en vastgemaakt aan de stoel van de poot. Pak de zitting van de stoel vast. Draai het onderbeen naar binnen en kruis voor het andere onderbeen. Het bovenbeen mag hierbij niet te ver naar binnen bewegen. Oefen dit in het aantal herhalingen dat u door uw therapeut is geïnstrueerd, met tussen de series door een korte rustpauze. Oefening 5: Heup Abductie in zijlig met band Lig op uw zij op een bed, bank of matje. U bindt de elastische band onder de knie (strak) vast. Beweeg het bovenste been zo ver u kunt richting het plafond. Houdt hierbij de tenen naar voren gericht. Oefen dit in het aantal herhalingen dat u door uw therapeut is geïnstrueerd, met tussen de series door een korte rustpauze. 2b. Spierverlengende oefeningen Naast versterking van de spieren is het ook belangrijk dat ze goed op lengte zijn. Bij te korte spieren zijn de krachten die op de knie werken anders verdeeld en dit kan tot klachten leiden. Neem bij het uitvoeren van de oefeningen de volgende regels in acht: - Rekken mag geen pijn doen. U mag wel een rekkend gevoel ervaren, maar dit moet verdraagbaar zijn. - Voer de oefeningen zowel links als rechts uit, tenzij u anders is geïnstrueerd door uw therapeut. - Neem de tijd voor uw oefeningen. De oefeningen te kort of technisch goed uitvoeren kan ervoor zorgen dat u ze voor niets doet of dat uw klachten er door verergeren. 4

5 Onderstaande rekoefeningen kunt u twee tot drie keer per dag doen. Houdt elke oefening 20 seconden vol, en herhaal de oefening per keer drie maal. 1. Rekken Mm. Quadriceps Voor welke spier: Deze oefening is voor het oprekken van de spieren aan de voorkant van uw bovenbeen. Uitvoering: Breng uw hak van het been dat uw wilt rekken naar de bil. Let erop dat uw been tegen uw andere been staat, uw knie achter uw staande been staat en uw lichaam rechtop is. 2a. Rekken Mm. hamstrings Voor welke spier: Bij deze oefening rekt u uw hamstrings op. Dit zijn de spieren aan de achterkant van uw bovenbeen. Uitvoering: Hou het been dat u wilt rekken gestrekt en reik met uw handen naar uw voet. 2b. Rekken Mm. hamstrings Voor welke spier: Bij deze oefening rekt u uw hamstrings op. Dit zijn de spieren aan de achterkant van uw bovenbeen. Uitvoering: Zet het been dat u wilt rekken op een verhoging. Hou het been dat u wilt rekken gestrekt en reik met uw handen naar uw voet. 3. Rekken m. gastrocnemius Voor welke spier: Deze oefening is voor het oprekken van de bovenste kuitspier. Uitvoering: Zet het been waarvan u de spier wilt rekken naar achteren met de hak op de grond. Houd uw been gestrekt. 5

6 2c: Stabiliteitstraining Doel: de balans en stabiliteit van de knie trainen door op één been proberen te blijven staan. 1. Ga bij een vast punt staan zoals een tafel, stoel of aanrecht. 2. Zoek steun bij dit vaste punt en til één voet van de grond zodat u op één been staat. 3. Probeer te blijven staan. 4. U kan beginnen met een paar seconden en uitbreiden naar steeds meer seconden. Aandachtspunten: probeer met steeds minder steun op één been te blijven staan. Probeer uiteindelijk zonder steun te blijven staan op een been. Vervolgens kan u een interne balansverstoring maken door het geheven been of de arm(en) te gaan bewegen. 3. Taping Uw fysiotherapeut beheerst een tapingtechniek die u kan helpen de knie (tijdelijk) wat extra steun te geven en/of te ontlasten zodat de knie met minder pijn te gebruiken is. Dit helpt het normale beweeggedrag te herstellen. Mocht u meer informatie willen of een afspraak willen maken, kunt u altijd contact met ons opnemen. U kunt online een contactformulier vinden of u kunt ons telefonisch bereiken op het nummer Bronnen o.a.: