Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING

Transcriptie

1 Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING

2 Observatie Beperkingen komen vaak voor bij volgende motorische activiteiten: Transfers Houding Reiken en grijpen Balans Stappen Beperkingen komen ook voor bij procesmatige taken: Aandacht Organiseren 2

3 Aanleren van nieuwe vaardigheden Parkinsonpatiënt Verminderde verdeelde aandacht Executieve dysfunctie Verminderde concentratie Verminderd geheugen Moeite met het leren van nieuwe informatie, vaardigheden en gedrag 3

4 Aanleren van nieuwe vaardigheden Basisprincipes in de behandeling Juiste context Instructies niet tijdens handelen maar voor of na Voldoende gelegenheid voor herhaling en oefening Duidelijke structuur Expliciet leren (gerichte aandacht en bewust) Stapsgewijs instrueren (één ding tegelijk leren) Visuele instructies meegeven ter herinnering Individuele therapie Aanleren in on-fase 4

5 Specifieke interventies Stimuleren zelfmanagement Optimaliseren dagstructuur en dagbesteding Verminderen stress en tijdsdruk Onderhouden van motorische vaardigheden arm/hand Met gerichte aandacht handelen Toepassen van cognitieve bewegingsstrategieën Omgaan met dubbeltaken Toepassen cues Optimaliseren fysieke omgeving Adviseren en begeleiden van de mantelzorger 5

6 Stimuleren zelfmanagement Probleem: Aanpak Chronische ziekte Informeren over ziekte Inzicht geven in ziekte Leren anticiperen Prioriteiten stellen in doelen Voorwaarde Voldoende cognitieve mogelijkheden 6

7 Optimalisteren dagstructuur/dagbesteding Probleem Vermoeidheid/traagheid Fluctuerend functioneren (ON/OFF) Motivatie verandert (depressie, apathie) Aanpak Prioriteiten stellen in activiteiten Structureren en plannen dag ifv responsfluctuaties Keuzes maken qua activiteiten Tijdsdruk in planning activiteiten verminderen 7

8 Verminderen stress en tijdsdruk Probleem Beïnvloedt de ernst van de symptomen Uitvoering van activiteiten moeilijker Aanpak Inzicht hebben in het effect van stress en tijdsdruk Planning van activiteit aanpassen Activiteit vereenvoudigen 8

9 Onderhouden motorische vaardigheden arm/hand Probleem Aanpak Problemen bij het reiken, grijpen en manipuleren Inzicht hebben in het belang Activiteit aanpassen aan mogelijkheden Behouden en verbeteren van de motorische vaardigheden Voorwaarde Motorisch en cognitief voldoende leerbaar en belastbaar 9

10 Met gerichte aandacht handelen Probleem Moeite met routinematige handelingen (transfers, schrijven, eten, kleden, ) Aanpak Aandacht richten Afleidende factoren verminderen Voorwaarde Vereist cognitieve inspanning 10

11 Toepassen cognitieve bewegingsstrategie Probleem Moeite met complexe taken Aanpak Automatische complexe motorische handelingen opdelen in gefaseerde stappen Aanleren tijdens on-fase, toepassen op momenten waar nodig Uitvoering Stappen uitvoeren met gerichte aandacht, juiste volgorde Gecombineerd met instructie Visualiseren 11

12 NEERPLOFFEN STAP 1 STAP 2 STAP 3 Sta recht voor stoel Kuiten raken de stoel Langzaam neerzitten met: - Handen op zitting stoel - Handen op armleuningen 12

13 1, 2, 3 NU STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 Zitvlak naar voor plaatsen Voeten naar achter plaatsen 1. nog net volledig plat op de grond 2. op heupbreedte Plaats de handen op de knieën. Romp voldoende voorwaarts buigen. rechtstaan 13

14 Omgaan met dubbeltaken Probleem Verdeelde aandacht Wisselende aandacht Verminderde kwaliteit en veiligheid Aanpak Bewustwording probleem Vereenvoudigen van taken tot enkelvoudige (deel)taken Afleidende factoren verminderen 14

15 Cueing Probleem Automatische processen verlopen moeilijk, waaruit volgt: freezing, startakinesie Aanpak Ritmische herhaalde cue (doorgaande beweging) Auditief: metronoom, therapeut telt, hakken partner Visueel: over streep, tegels, lijntjes, Cognitief: patiënt telt zelf Eénmalige cue (voor bewegingsinitiatie) Auditief: startsignaal, tellen tot 3 Visueel: over iets stappen Tactiel: gewicht verplaatsen, been optillen, strekken, 15

16 Cueing Cues uitproberen Cues toepassen in verschillende activiteiten Visuele cues aanbrengen in de omgeving 16

17 Optimaliseren van fysieke omgeving Probleem Aanpak Doel Beperkingen om zelfstandig te functioneren Valfrequentie Hulpmiddelen, aanpassingen omgeving Voorzieningen Handelen uitlokken Handelen veiliger maken Handelen minder inspannend of eenvoudiger maken 17

18 Optimaliseren van fysieke omgeving Structuur en overzicht aanbrengen Specifieke hulpmiddelen (en gebruik ervan inoefenen) Loop- en draairoute creëren Struikelelementen vermijden Gebruik van geheugensteuntjes Cues aanbrengen indien nodig Steunpunten creëren Transferhoogte optimaliseren (bed, stoel, zetel, toilet) Goede verlichting Indeling kasten 18

19 Adviseren en begeleiden van mantelzorgers Belasting op mantelzorger Informeren over de ziekte Dubbeltaken en afleiding vermijden Begeleiden bij cues en cognitieve bewegingsstrategieën Uitproberen hulpmiddelen Inschakelen professionele hulp 19

20 Bedankt voor jullie aandacht 20