Doel. Programma. NAH symposium workshop balans. Plaats van balans binnen de ICF. Meetinstrument: CTSIB

Transcriptie

1 NAH symposium workshop balans Doel Ilse Oosterom & Myrthe Schwartz 13 oktober 2015 Bewustwording van complexiteit van balansproblemen bij jongeren met NAH en de gevolgen middels ervaren en casuïstiek Programma Plaats van balans binnen de ICF Wat is balans Motorische/sensorische/cognitieve aspecten Casuïstiek Ervaringsparcours Casuïstiek Functies Balans Activiteiten Lopen Staan Fietsen Haren kammen Participatie Sporten Werken Verkeersdeelname Proactieve balans Meetinstrument: CTSIB Reactieve balans Statische balans Klinische test voor sensorische interactie in relatie tot balans Tijdsduur per items is 30 seconden motoriek Taak Balans Individu omgeving ondergrond Observeren van de balansveranderingen (sway/zwaai) Vergelijken van de balansveranderingen in item 1 ten opzichte van de andere drie items sensoriek cognitie Prikkels Cognitieve belasting 1

2 Meetinstrument: CTSIB Welke informatie geeft deze test ons Kan een persoon zijn balans handhaven onder veranderde sensorische omstandigheden Welk zintuig is voor de persoon het primaire zintuig als het gaat om handhaven van de balans Balansproblemen bij NAH Verlate spieractivatie bij verstoringen vanuit extern Coördinatie problemen bij de distale-proximale sequentie van spieractivatie bij verstoringen vanuit extern Bij externe verstoringen duurt het bij kinderen met NAH langer voordat zij hun zwaartepunt weer centraal binnen hun steunvlak hebben Motorische aspecten: Onderzoek Onderzoek naar de primaire neuromusculaire en secundaire biomechanische factoren in relatie tot instabiliteit (oa. SLO) Onderzoek van motorische strategieën met betrekking tot balans als: Stap- en reikstrategieën Timing en snelheid van reageren Sequentie: de volgorde van aanspannen van de musculatuur en zo de coördinatie van de gewrichten Mogelijkheid van het lichaam om zich aan te passen aan veranderende vraag Onderzoek uitvoeren voor zowel de statische balans, als de proactieve en reactieve balans Sensorische aspecten: onderzoek Onderzoek naar de individuele sensorische systemen: Visus Somatosensorische prikkelverwerking en propriocepsis Vestibulaire systeem Onderzoek naar de mogelijkheid om sensorische prikkels te selecteren en structureren om de balans te handhaven: Wanneer verlies ik mijn balans Hoe goed kan een kind/ jongere zijn balans handhaven wanneer bepaalde sensorische input wegvalt Hoe goed is de perceptie van een kind in relatie tot balans taken Cognitieve aspecten: onderzoek Balans is een automatisme maar vraagt wel aandacht van het kind. De mate van aandacht hangt af van de moeilijkheid van de taak Beperkingen in balans verhogen de aanspraak op aandachtgerelateerde functies in relatie tot posturale controle Onvermogen om aanspraak te doen op aandachtgerelateerde functies, met name bij dubbeltaken is een oorzaak van instabiliteit bij kinderen met NAH. Cognitieve aspecten: onderzoek Test de balans onder single task en multi-task omstandigheden Testen onder cognitieve belasting bijvoorbeeld: CTSIB (steady state) Time up en go (proactive) Verstoringen tijdens 10m-loop-test (reactive balance) 2

3 Evidence voor balanstraining Evidence voor balanstraining Krachttraining: Verbetering van sommige aspecten van het looppatroon bij kinderen met NAH (paslengte en mate van knieflexie in de standfase) Trainen van balans bij externe verstoringen: Verkort de tijd die kinderen met NAH nodig hebben om te herstellen en verkleint de uitslag van de balansverstoring Verbetering in de activatiesnelheid en de volgorde van het activatie in de beenspieren Evidence balanstraining bij NAH Balanstraining: Geeft verbetering van posturale controle en veranderingen in de witte stof van onder andere het cerebellum bij kinderen met NAH Drijkoningen et al, 2015 Individu Taak en activiteit Evidence Statische balans Alignement Statische balans Asymmetrische alignement Reactieve balans parametrisatie Reactieve balans Timing parametrisatie sequentie Proactieve balans Alignement en parametrisatie Zit en stand Oefenen van rompcontrole Taak gerichte oefentherapie Biofeedback Schenkman et al 1998 De Haart et al 2004 Shumway-Cook et al 1989 Krachttraining Hess en woollacot 2004 Stand met verstoringen Variatie in snelheid en uitslag Coördinatietraining middels Games op balans bord Woollacott et al 2005 Drijkoningen et al 2015 Evidence sensorische training Welke strategieën zijn effectief: Oefenen in functionele context onder veranderde sensorische omstandigheden Stimuleren van de individuele zintuigen Trainen van het perceptuele bewustzijn van sensorische prikkels Evidence sensorische training Het manipuleren van sensorische omstandigheden generaliseert naar niet geoefende motorische taken Motorische taken die geoefend zijn in een prikkelarme omgeving generaliseren niet vanzelf naar een moeilijkere sensorische context 3

4 Evidence cognitieve training Trainen van dubbeltaken verbetert de uitvoering dubbeltaken in houding en beweging: Cognitieve dubbeltaak Motorische dubbeltaak Instrueren van de gerichte aandacht binnen een dubbeltaak Trainingsprincipes Oefenen: balans is als elke motorische activiteit, het verbeterd middels oefenen Intensiteit: het is van belang om op de grens van het kunnen te trainen om verbetering te genereren >12 weken, 2x per week Opbouwen: oefenstof moet opgebouwd worden en de moeilijkheidsgraad continu aanpassen aan de nieuwe mogelijkheden Doelgericht (specifiek) trainen: Motorische training Sensorische training Dubbeltaken oefenen Cognitieve training Ervaring parcours Vragen Op welk systeem doet u het meeste beroep Wat gebeurt er als u een extra taak moet uitvoeren Wat is de invloed van angst op reacties NAH symposium workshop balans Casuïstiek 4

5 Casus NAH Beperkingen binnen de ICF Wat is balans Functies Activiteiten Participatie Balans Lopen oneffen ondergrond Staan met tweehandige activiteit Fietsen tweewieler Buitenshuis verplaatsen/ Verkeersdeelname School praktijkvakken Motorische aspecten Hypertonie kuitmusculatuur Beperkte activiteit dorsaalflectoren/teenextensoren/eversoren Varuskanteling enkel, gecorrigeerd in EVO Toename totale lichaamstonus door spanning/angst Sensorische aspecten Vertraagde prikkelverwerking Verminderde sensibiliteit voeten 5

6 Observatie Cognitieve aspecten Wat is het gevolg van uitschakelen visus Wat gebeurt er bij cognitieve belasting De hersengebieden die bijdragen aan balans lijken relatief goed te functioneren Balans wordt slechter naarmate er meer aandacht voor is Door (simpele) dubbeltaken te vragen wordt er een beroep gedaan om het automatisme om de balans te handhaven Meetinstrument: CTSIB Welke informatie geeft deze test ons Kan een persoon zijn balans handhaven onder veranderde sensorische omstandigheden Welk zintuig is voor de persoon het primaire zintuig als het gaat om handhaven van de balans Training Oefenen op automatisme, cognitieve afleiding bieden/dubbeltaken vragen, cognitieve belasting op maat Achteraf bewust laten worden Foutloos leren Verzwaren oefenstof waar mogelijk Context gebonden Heel veel herhalen, inslijpen 6

7 Take home message balans bij NAH Blijf observeren Blijf oefenstof aanpassen Relatief goede motoriek kan samengaan met slechte balans Alles is mogelijk CTSIB Plaats de voeten tegen elkaar en blijf 30 sec staan Sluit de ogen en blijf 30 seconden staan Herhaal dit op schuim Tijd opnemen Time up en go Ga zitten in de stoel Kom staan en loop naar de pylon en terug Ga weer zitten Voer de taak opnieuw uit terwijl u een cognitieve taak uitvoert (tester bedenkt bv een rekentaak) Neem de tijd op Verstoringen tijdens 10m-loop-test Ervaringsopdracht Loop heen en weer tussen de pylonnen Een tester geeft een balansverstoring Voer de taak opnieuw uit terwijl u een cognitieve taak uitvoert (tester bedenkt bv een rekentaak) Doe de schoenen aan Zet de bril op Klim op de stoel en blijf een minuut staan met de handen op de rug 7