Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker"

Transcriptie

1 Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker

2 voorstellen Inge Jansen Oedeemfysiotherapeute Opleiding Master oncologiefysiotherapie Praktijk voor Fysiotherapie in Terborg

3 Inhoud 1.Wat is lymf-oedeem? 2. Lymfoedeem na borstkanker? Oorzaken Kans Lange termijn gevolgen 3. Hoe herken ik oedeem? 4. Therapeutische mogelijkheden? Oedeemfysiotherapie Drachten

4 Wat is lymf-oedeem? Wat is lymf? Wat is oedeem?

5 Wat is lymf en lymfestelsel Weefselvocht Eiwitrijk Via het lymfestelsel Door het gehele lichaam Lymfeklieren en lymfevaten

6 Functie lymfesysteem: Afvoer van afvalstoffen en eiwitten Afweerfunctie

7 Wat is oedeem? Oedeem is een overmatige ophoping van vocht In het weefsel tussen de cellen Het ontstaat door een verstoorde afvoer

8

9 Lymfoedeem Lymfoedeem is de abnormale ophoping van lymfvocht Schade aan lymfevaten of knopen Te weinig lymfevaten

10 Inhoud 1.Wat is lymf-oedeem? 2. Lymfoedeem na borstkanker? Oorzaken Kans Lange termijn gevolgen 3. Hoe herken ik oedeem? 4. Therapeutische mogelijkheden? Oedeemfysiotherapie Drachten

11 Beschadiging van het lymfesysteem Kan optreden als gevolg van: Operatie (verwijdering lymfklieren) Radiotherapie Chemotherapie

12 Kans op lymfoedeem na borstkanker bron kanker.nl: Na schildwachtklier procedure: 5 tot 7% Na totale okselklieroperatie: > 10%. Na okselklieroperatie en bestraling okselregio: 20 tot 30%. Na bestraling okselregio 5%

13 Gevolgen op lange termijn: Omvang arm en/of borst neemt toe Verharding en verdichting van weefsel Fibrose Huidveranderingen

14 Gevolgen Fibrose Toename bindweefselmassa Verdere verslechtering afvoer stofwisseling in het weefsel Toename kans op infecties

15 Stadia Graad Symptomen I Omkeerbaar kuiltje bij drukken verminderde zwelling bij hoog leggen II onomkeerbaar Harde zwelling Hoogleggen geen effect III Elefantiasis (olifantsbeen) Blijvende bewegingsbeperking (invalidisering)

16 Inhoud 1.Wat is lymf-oedeem? 2. Lymfoedeem na borstkanker? Oorzaken Kans Lange termijn gevolgen 3. Hoe herken ik oedeem? 4. Therapeutische mogelijkheden? Oedeemfysiotherapie Drachten

17 Symptomen van oedeem Kleding, ringen, horlogebanden gaan knellen Toenemend omvangverschil links / rechts Kuiltje in de huid blijft na indrukken Verschil in huiddikte

18 Symptomen van oedeem Zwaar en vermoeid gevoel in arm/ hand Strak, gespannen gevoel Stijfheid Pijn, tintelingen Vochtophoping in oksel, schouder, hand rond het litteken

19 Symptomen van oedeem Armen zelf opmeten Aandachtspunten: Dominante" arm is vaak wat dikker dan de andere. Vaste punten Vaste tijdstip

20 Herkennen van signalen luister naar je lichaam! Hoe eerder behandeling, hoe groter de kans op een gunstig resultaat Vraag bij twijfel advies aan een deskundige

21 Inhoud 1.Wat is lymf-oedeem? 2. Lymfoedeem na borstkanker? Oorzaken Kans Lange termijn gevolgen 3. Hoe herken ik oedeem? 4. Therapeutische mogelijkheden? Oedeemfysiotherapie Drachten

22 Oedeemfysiotherapie: Diagnostiek Anamnese Lichamelijk onderzoek Conclusie: lymfoedeem ja/ nee Behandelplan

23 Behandelmethoden Manuele lymfdrainage Compressietherapie: Zwachtelen Steunkousen (therapeutische elastische kousen) Lymftaping Lymfapress Oefentherapie Ademhalingsoefeningen Aanleren zelfmanagement Voorlichting

24 Manuele lymfdrainage Massage techniek Bevordering van de werking van het lymfesysteem Verplaatsing van vocht via alternatieve route Activeren oppervlakkigeen diepe lymfevaten Activeren klierstelsel

25 Compressietherapie Vermindering omvang Compressie zorgt dat oedeemvolume niet terug keert na manuele lymfdrainage Bron: wound.smith-nephew.com

26 Compressietherapie Bron: Schaeps Bandageren/Farrow Wrap Elastische kous Lumpectomie-Pad Bron: Smith & Nephew

27 Therapeutisch Elastische Kous Stabilisatie oedeem Dagelijks gebruik

28 Lymftaping - werking Druk verminderen door liften van de huid: convolutions / golfjes Drukvermindering op lymfevaten: betere afvoer Richtinggevend: vocht volgt de tape (alternatieve route)

29 Lymftaping

30 Lymftaping - voordelen Beweeglijkheid niet beperkt 24-uurs werking meerdere dagen houdbaar Watervast: douchen mogelijk Bron: Taping Goede resultaten bij: oedeemreductie, littekenbehandeling, fibrosevorming

31 Lymftaping - nadelen Huidirritatie Wondjes Geen vervanging van kous Blijft aanvullende methode

32 Lymfapress Langdurig bestaand oedeem Hard, slecht verplaatsbaar oedeem Altijd manuele lymfedrainage Daarna zwachtelen of kous Bron:

33 Oefentherapie en ademhalingsoefeningen Ondersteuning lymfe-afvoer door spierpomp (rek en druk op het lymfestelsel) Waarborgen/ verbeteren beweeglijkheid Conditie houding Diepe ademhaling heeft aanzuigende werking op lymfesysteem

34

35 Bron: Vital Essence DVD Neil Piller 12 november 2008 Dit is de titel van deze presentatie 35

36 Zelfmanagement Voorkom wondjes rond uw borst en arm Zorg dat uw arm niet te lang naar beneden hangt. Let op bij extreme warmte of kou Vermijd verbranding door de zon Vermijd strakke kleding en sieraden Vermijd statische bewegingen Zorg voor voldoende beweging

37 Andere behandelopties Drachten Expertise centrum Individueel programma Opname intern van 3-6 weken

38 VRAGEN?

39 Hartelijk dank voor uw aandacht!

Lymfoedeem: Lymfoedeem: behandeling nu en in de toekomst 29-01-16. Mireille Lauret-Roemers. Oedeem- en Oncologiefysiotherapeute

Lymfoedeem: Lymfoedeem: behandeling nu en in de toekomst 29-01-16. Mireille Lauret-Roemers. Oedeem- en Oncologiefysiotherapeute Lymfoedeem: behandeling nu en in de toekomst Mireille Lauret-Roemers Oedeem- en Oncologiefysiotherapeute www.oofu.nl info@oofu.nl Lymfoedeem: behandeling nu en in de toekomst 1 Inhoud 1. Wat is oedeem?

Nadere informatie

Huidtherapie en oedeemfysiotherapie samen sterk in het oedeemwerk

Huidtherapie en oedeemfysiotherapie samen sterk in het oedeemwerk Huidtherapie en oedeemfysiotherapie samen sterk in het oedeemwerk Inge Goosen Huid- en oedeemtherapeut N.V.H. Ingrid Arts Oedeemfysiotherapeut N.V.F.L. Inhoud 1. Huidtherapie en Oedeemfysiotherapie samen

Nadere informatie

Wat is lymfoedeem? Oedeemtherapie Het lymfestelsel

Wat is lymfoedeem? Oedeemtherapie Het lymfestelsel Oedeemtherapie Oedeemtherapie De therapeuten Ingrid Algera - de Vroom Dagmar Berkelaar Koster Dagmar en Ingrid hebben hun opleiding gevolgd bij het Nederlands Paramedisch Instituut (NPI) en zijn beiden

Nadere informatie

Oedeemtherapie. Manuele lymfedrainage methode Vodder. Afdeling Fysiotherapie

Oedeemtherapie. Manuele lymfedrainage methode Vodder. Afdeling Fysiotherapie 00 Oedeemtherapie Manuele lymfedrainage methode Vodder Afdeling Fysiotherapie 1 Het lymfestelsel Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen

Nadere informatie

Lymfoedeem Radboud universitair medisch centrum

Lymfoedeem Radboud universitair medisch centrum Lymfoedeem Uw arts heeft lymfoedeem bij u geconstateerd. In deze folder zal worden uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan worden behandeld en wat u zelf kunt doen om er voor te zorgen dat u zo min mogelijk

Nadere informatie

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. 5.10.2019 Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is (omcirkeld): 1. Bewegen na SN en/of lumpectomie/ablatio 2. Bewegen na okselklierdissectie

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Naast het systeem

Nadere informatie

Themabijeenkomst lymfoedeem en huidklachten na oncologische behandeling

Themabijeenkomst lymfoedeem en huidklachten na oncologische behandeling Themabijeenkomst lymfoedeem en huidklachten na oncologische behandeling Even voorstellen Karlijn Sterkenburg info@onze-huid.nl Patricia Stienstra info@patriciastienstra.nl Agenda De huid en het lymfesysteem,

Nadere informatie

Fysiotherapie. Lymfe- en oedeembehandeling

Fysiotherapie. Lymfe- en oedeembehandeling Fysiotherapie Lymfe- en oedeembehandeling 1 Wat is oedeem? Oedeem is een vochtophoping in een deel van het lichaam. Dit uit zich door toename van de omvang, een vermoeid en zwaar gevoel, tintelingen, pijn,

Nadere informatie

Lymfoedeem van het been

Lymfoedeem van het been Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Wat is lymfoedeem en hoe ontstaat het? Naast bloedvaten kent het lichaam ook lymfevaten. Door de lymfevaten wordt eiwitrijk weefselvocht (lymfe) teruggevoerd naar het bloedvaatstelsel.

Nadere informatie

Lymfoedeem aan de arm. Mammapoli Route 10

Lymfoedeem aan de arm. Mammapoli Route 10 00 Lymfoedeem aan de arm Mammapoli Route 10 Het lymfestelsel Het lymfestelsel betstaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen bevindt. Het lymfestelsel speelt

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel terTER_

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel terTER_ Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 De operatie 5 Duur van de operatie 5 Duur

Nadere informatie

Lymfoedeem van de arm

Lymfoedeem van de arm Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt u kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Bij het verwijderen

Nadere informatie

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Na verwijdering of bestraling van lymfeklieren is er altijd een kans op lymfoedeem. Er zijn een aantal factoren die de kans op lymfoedeem

Nadere informatie

LYMFOEDEEM Inleiding

LYMFOEDEEM Inleiding lymfoedeem LYMFOEDEEM Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die een borstoperatie hebben ondergaan waarbij eveneens de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd. Het kan ook zijn, dat u nog

Nadere informatie

Lymfoedeem van de arm

Lymfoedeem van de arm Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Wat is lymfe Lymfe

Nadere informatie

Lymfoedeem na een borstoperatie

Lymfoedeem na een borstoperatie Lymfoedeem na een borstoperatie Dit hoofdstuk krijgt u als bij uw borstoperatie ook de lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Een klein percentage van de patiënten krijgt, als de lymfeklieren in de oksel

Nadere informatie

Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie.

Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie. Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie. 1. Bewegen na een liesklieroperatie Bewegen na een liesklieroperatie Door uw been zo vaak mogelijk hoog of rechtuit te leggen en dit af te wisselen

Nadere informatie

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is: 1. Bewegen na SN (en/of lumpectomie/ablatio) 2. Bewegen na okselklierdissectie 3. Reconstructie

Nadere informatie

Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker. Afdeling Fysiotherapie

Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker. Afdeling Fysiotherapie 00 Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker Afdeling Fysiotherapie U wordt behandeld voor borstkanker. Als gevolg van de behandeling(en) is er mogelijk een risico op het krijgen van lymfeoedeem

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel OKSELKLIERTOILET

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel OKSELKLIERTOILET Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel OKSELKLIERTOILET INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Wanneer wordt een okselkliertoilet uitgevoerd?... 4 Wat houdt een okselkliertoilet in?... 4 Fysiotherapie...

Nadere informatie

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het? Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel kan het lymfevocht minder goed worden afgevoerd. Wanneer het vocht zich ophoopt in de arm, dan is

Nadere informatie

Lymfoedeem. Wat is lymfoedeem. Voorstadium van Lymfoedeem. Primair lymfoedeem

Lymfoedeem. Wat is lymfoedeem. Voorstadium van Lymfoedeem. Primair lymfoedeem Lymfoedeem Wat is lymfoedeem Lymfoedeem is een zwelling van een lichaamsdeel, meestal een arm of been, veroorzaakt door de abnormale ophoping van lymfevocht. Het kan zich ook voordoen in het gezicht, de

Nadere informatie

G E B R U I K E R S T I P S

G E B R U I K E R S T I P S ALGEMENE TIPS VOOR THERAPEUTISCH ELASTISCHE KOUSEN Aantrekken Trek uw therapeutisch elastische kousen direct na het opstaan aan en draag ze iedere dag. Maak gebruik van onze speciale aantrekhandschoenen

Nadere informatie

Bijlage 2: Borstkanker: adviezen over bewegen en voorkomen/beperken van lymfoedeem

Bijlage 2: Borstkanker: adviezen over bewegen en voorkomen/beperken van lymfoedeem Bijlage 2: Borstkanker: adviezen over bewegen en voorkomen/beperken van lymfoedeem Kortgeleden is bij u een borstoperatie en/of een operatie van de lymfeklieren in de oksel uitgevoerd. Met onderstaande

Nadere informatie

Hoe krijgt u lymfoedeem? Welke vormen van lymfoedeem zijn er?

Hoe krijgt u lymfoedeem? Welke vormen van lymfoedeem zijn er? Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht. Dit kan ontstaan in bijvoorbeeld een arm of been. De arm of het been kan daardoor dik worden. Lymfevocht stroomt door de lymfevaten.

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Het voorkomen van lymfoedeem

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Het voorkomen van lymfoedeem Het voorkomen van lymfoedeem HET VOORKOMEN VAN LYMFOEDEEM INLEIDING Onlangs bent u aan borstkanker geopereerd. Het feit dat de lymfklieren zijn verwijderd, brengt het risico met zich mee dat zich vocht

Nadere informatie

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is: 1. Bewegen na SN 2. Bewegen na okselklierdissectie 3. Reconstructie 4. Algemene informatie

Nadere informatie

Fysiotherapie na een okselkliertoilet

Fysiotherapie na een okselkliertoilet Kanker Instituut In deze folder vindt u informatie over preventie van lymfoedeem en oefentherapie met een aantal oefeningen. Preventie van lymfoedeem U heeft een operatie ondergaan waarbij klieren in de

Nadere informatie

Conservatieve behandeling van lymfoedeem. Informatiebrochure patiënten

Conservatieve behandeling van lymfoedeem. Informatiebrochure patiënten Conservatieve behandeling van lymfoedeem Informatiebrochure patiënten 3 1. Welkom in de Oedeemkliniek...4 1.1 Multidisciplinair team...4 1.2 Symptomen...5 1.3 Diagnose...5 2. Conservatieve behandeling

Nadere informatie

Informatie en. adviezen. hernia-operatie. okselchirurgie. ZorgSaam

Informatie en. adviezen. hernia-operatie. okselchirurgie. ZorgSaam Informatie en adviezen oefeningen na een na okselchirurgie hernia-operatie ZorgSaam 1 2 U heeft een operatie ondergaan i.v.m. borstkanker, waarbij lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Als gevolg van

Nadere informatie

Leefregels en oefeningen voor thuis. Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen

Leefregels en oefeningen voor thuis. Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen Leefregels en oefeningen voor thuis Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen 1 Inleiding 3 2 Lymfoedeem 3 3 Leefregels

Nadere informatie

Lymfoedeem na okselklierdissectie

Lymfoedeem na okselklierdissectie Lymfoedeem na okselklierdissectie Uw lymfeklieren zijn operatief verwijderd of bestraald. Het lymfestelsel kan hierdoor uit balans raken waardoor de lymfeklieren hun werk niet goed meer kunnen doen. Ze

Nadere informatie

Het Lymfehuis. Welkom bij

Het Lymfehuis. Welkom bij Welkom bij Het Lymfehuis Het Lymfehuis is een uniek multidisciplinair centrum in Deurne, Antwerpen waar de patiënt centraal staat. Door middel van een dynamisch team werken wij intensief samen om oedeempatiënten

Nadere informatie

Lymfoedeem Dermatologie

Lymfoedeem Dermatologie Lymfoedeem Dermatologie Wat is lymfoedeem? In de huid zijn zeer kleine lymfevaatjes aanwezig. Dit zijn kleine vaatjes die tussen de weefsels vocht en eiwitten afvoeren naar de lymfeklieren.wanneer deze

Nadere informatie

VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL

VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL Inleiding De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien.

Nadere informatie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie. Afdeling Fysiotherapie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie. Afdeling Fysiotherapie 00 Fysiotherapie na een okselklierdissectie Afdeling Fysiotherapie U bent onder behandeling voor een okselklierdissectie. In deze folder staat informatie die voor u belangrijk is na de okselklieroperatie.

Nadere informatie

Verwijderen van de lymfeklieren in de oksel (okselklierdissectie)

Verwijderen van de lymfeklieren in de oksel (okselklierdissectie) Verwijderen van de lymfeklieren in de oksel (okselklierdissectie) 1. Wat is het lymfestelsel? 2. Wat gebeurt er bij een okselklierdissectie? 3. Welke verdoving? 4. Hoe bereidt u zich voor op de operatie?

Nadere informatie

Oncologie. Het voorkomen van lymfoedeem

Oncologie. Het voorkomen van lymfoedeem Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem 1 2 Het voorkomen van lymfoedeem Na het operatief verwijderen van de lymfklieren uit de oksel (het okselkliertoilet), bestaat een risico dat zich vocht ophoopt in

Nadere informatie

LYMFOEDEEM NA BORSTKANKER Preventie en behandeling

LYMFOEDEEM NA BORSTKANKER Preventie en behandeling LYMFOEDEEM NA BORSTKANKER Preventie en behandeling Dr. Nele Devoogdt Kinesitherapeut en coördinator lymfoedeemcentrum UZ Leuven Doctor-assistant KU Leuven Nele.devoogdt@uzleuven.be Overzicht Lymfoedeem

Nadere informatie

Conservatieve behandeling van lymfoedeem. Informatiebrochure patiënten

Conservatieve behandeling van lymfoedeem. Informatiebrochure patiënten Conservatieve behandeling van lymfoedeem Informatiebrochure patiënten 3 1. Welkom in de Oedeemkliniek...4 1.1 Multidisciplinair team...4 1.2 Symptomen...5 1.3 Diagnose...5 2. Conservatieve behandeling

Nadere informatie

PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM

PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM REVALIDATIE INHOUD 1 Inleiding... 4 2 Wat is lymfeoedeem en hoe ontstaat het?... 4 3 Raadgevingen... 6 4 Oefenen van schouder en arm... 7 5 Lymfedrainage van de arm...

Nadere informatie

Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie. Lymfoedeem. Afdeling: Onderwerp:

Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie. Lymfoedeem. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 De functie van het lymfestelsel 3 Hoe ontstaat lymfoedeem 4 Hoe kan het risico op het ontstaan van lymfoedeem

Nadere informatie

Verwijderen van lymfeklieren in de oksel

Verwijderen van lymfeklieren in de oksel Verwijderen van lymfeklieren in de oksel De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien. Daarom is

Nadere informatie

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Vooraf U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Lymfoedeem

PATIËNTEN INFORMATIE. Lymfoedeem PATIËNTEN INFORMATIE Lymfoedeem Deze folder bevat informatie over lymfoedeem; wat is het, hoe kan het ontstaan en wat kunt u er zelf aan doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Daarnaast

Nadere informatie

Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Hoe ontstaat lymfoedeem? Primair lymfoedeem Secundair lymfoedeem

Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Hoe ontstaat lymfoedeem? Primair lymfoedeem Secundair lymfoedeem Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Lymfoedeem is een abnormale ophoping van lymfevocht in een lichaamsdeel. Het ontstaat als de lymfevaten niet in staat zijn dit vocht af te voeren. De oorzaak hiervan is een

Nadere informatie

Wat u moet weten over het melanoom

Wat u moet weten over het melanoom Dermatologie/Chirurgie Patiënteninformatie Wat u moet weten over het melanoom U ontvangt deze informatie, omdat u meer wilt weten over het melanoom. Hierin leest u onder andere wat deze vorm van huidkanker

Nadere informatie

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de lymfeklieren

Nadere informatie

Het voorkomen van lymfoedeem

Het voorkomen van lymfoedeem Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 MA 868 06-08 -1.00 H 12 1 Wat te doen als u toch klachten krijgt? Alle leefregels ten

Nadere informatie

Behandeling van een melanoom. Huidziekten

Behandeling van een melanoom. Huidziekten Behandeling van een melanoom Huidziekten Het melanoom Melanoom betekent letterlijk: zwart gezwel. Deze vorm van kanker ontstaat uit de pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de

Nadere informatie

Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen?

Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? z Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? 1 Als u geopereerd bent vanwege borstkanker én de okselklieren

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Melanoom. Huidkanker, kwaadaardige moedervlek terTER_

Patiënteninformatie. Melanoom. Huidkanker, kwaadaardige moedervlek terTER_ Patiënteninformatie Melanoom Huidkanker, kwaadaardige moedervlek 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is een melanoom? 4 Hoe krijgt u u een melanoom? 5 Welke klachten geeft een melanoom en hoe

Nadere informatie

verwijderen van de oksellymfeklier

verwijderen van de oksellymfeklier patiënteninformatie verwijderen van de oksellymfeklier U wordt opgenomen voor een oksellymfeklierverwijdering. Dit heet ook wel okselklierdissectie. Hoe verloopt deze operatie? Wat kunt u verwachten na

Nadere informatie

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het? Voorkomen van lymfoedeem Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Of u wordt bestraald op de oksel. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel of bestraling kan het lymfevocht minder

Nadere informatie

Wat is lymfoedeem? 2 Wat zijn de verschijnselen? 2 Hoe ontstaat lymfoedeem? 2 Hoe wordt de diagnose gesteld? 3 Individueel behandelprogramma 4 5

Wat is lymfoedeem? 2 Wat zijn de verschijnselen? 2 Hoe ontstaat lymfoedeem? 2 Hoe wordt de diagnose gesteld? 3 Individueel behandelprogramma 4 5 Wat is lymfoedeem? is een abnormale ophoping van lymfevocht in een lichaamsdeel. Het ontstaat als de lymfevaten niet in staat zijn dit vocht af te voeren door een beschadiging of afwezigheid van lymfevaten,

Nadere informatie

Lymfoedeem. Lymfoedeem

Lymfoedeem. Lymfoedeem 1 is een ophoping van lymfevocht. Men spreekt ook vaak van een dikke arm. Als u een okselklieruitruiming onderging of als uw lymfeklieren werden bestraald, dan moet u rekening houden met een aantal aandachtspunten.

Nadere informatie

Verwijderen van de okselklier en lymfoedeem

Verwijderen van de okselklier en lymfoedeem Verwijderen van de okselklier en lymfoedeem Inleiding Uw behandelend arts heeft u verteld dat u bij een operatie aan uw borst vanwege een tumor misschien een zogenaamd okselklierdissectie krijgt. Borstkanker

Nadere informatie

Preventie van lymfoedeem van de onderste ledematen

Preventie van lymfoedeem van de onderste ledematen Preventie van lymfoedeem van de onderste ledematen informatie voor patiënten INLEIDING 3 LYMFESTELSEL EN LYMFOEDEEM 4 RICHTLIJNEN TER PREVENTIE VAN LYMFOEDEEM 6 BEHANDELING VAN LYMFOEDEEM 9 SIGNALEN BEGINNEND

Nadere informatie

Behandeling van lymfoedeem

Behandeling van lymfoedeem Dermatologie Behandeling van lymfoedeem Algemene informatie Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u last heeft van lymfoedeem. U heeft al uitleg gehad wat dit is en wat een eventuele behandeling is.

Nadere informatie

Preventie en behandeling van lymfoedeem van de arm. Informatiebrochure

Preventie en behandeling van lymfoedeem van de arm. Informatiebrochure Preventie en behandeling van lymfoedeem van de arm Informatiebrochure 2 Inleiding u werd in het ziekenhuis opgenomen voor een borstoperatie. Na een operatie voor borstkanker worden soms ook lymfeklieren

Nadere informatie

De behandeling van lymfoedeem

De behandeling van lymfoedeem Dermatologie Patiënteninformatie De behandeling van lymfoedeem U ontvangt deze informatie, omdat bij u lymfoedeem is geconstateerd. Dit is een abnormale ophoping van lymfevocht. In deze informatie leest

Nadere informatie

Leefregels na okselklierbehandeling

Leefregels na okselklierbehandeling Leefregels na okselklierbehandeling Dit informatieblad is bedoeld om u te informeren en instrueren over de leefregels na een okselklierbehandeling. Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel kan allerlei

Nadere informatie

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).

Nadere informatie

Zowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als:

Zowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als: Algemeen Bij een okselklierdissectie worden alle lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Lymfeklieren zijn te vergelijken met zuiveringsstations, die gezamenlijk het lymfestelsel vormen. Het lymfestelsel

Nadere informatie

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn.

Nadere informatie

Een okselklieroperatie

Een okselklieroperatie Binnen enkele weken wordt u geopereerd. Bij u worden dan de lymfeklieren uit de oksel weggehaald. Deze operatie wordt ook wel okselkliertoilet of okselklierdissectie genoemd. Met deze brochure willen we

Nadere informatie

Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel

Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel Patiënteninformatie Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 899985 Lymfeklieren in de oksel.indd 1 1 17-02-17 15:50 Het verwijderen van de lymfeklieren

Nadere informatie

Borstsparende operatie en het verwijderen van de lymfe- klieren in de oksel

Borstsparende operatie en het verwijderen van de lymfe- klieren in de oksel Borstsparende operatie en het verwijderen van de lymfe- klieren in de oksel In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstsparende operatie te ondergaan ter behandeling van een tumor

Nadere informatie

Lipoedeem Radboud universitair medisch centrum

Lipoedeem Radboud universitair medisch centrum Lipoedeem Wat is lipoedeem? Bij lipoedeem of vetzwelling is sprake van een ongelijkmatige vetverdeling over het lichaam. Het betreft een chronische aandoening die in principe alleen bij vrouwen voorkomt

Nadere informatie

Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie. Nazorg bij verwijdering van de lymfeklieren uit de oksel en/of bestraling van de oksel

Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie. Nazorg bij verwijdering van de lymfeklieren uit de oksel en/of bestraling van de oksel Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie Nazorg bij verwijdering van de lymfeklieren uit de oksel en/of bestraling Algemeen Deze informatie is bestemd voor patiënten die een operatie hebben ondergaan

Nadere informatie

Okselkliertoilet (okselklierdissectie)

Okselkliertoilet (okselklierdissectie) Chirurgie Patiënten informatie dossier Mammacare Okselkliertoilet (okselklierdissectie) Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor een okselkliertoilet. Bij deze operatie verwijdert de chirurg

Nadere informatie

Richtlijn Lymfoedeem synthese

Richtlijn Lymfoedeem synthese Richtlijn Lymfoedeem synthese Aanleiding Lymfoedeem, een aandoening die wordt veroorzaakt door het niet goed functioneren van het lymfsysteem, is een relatief onbekend fenomeen in de geneeskunde. Lymfoedeem

Nadere informatie

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 0342 Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen

Nadere informatie

Informatiebrochure Lymfoedeem voor patiënten

Informatiebrochure Lymfoedeem voor patiënten Informatiebrochure Lymfoedeem voor patiënten Inhoud Lymfoedeem... 3 1 Omschrijving... 3 2 Preventieve maatregelen tijdens lymfoedeem... 4 2.1 Probeer infecties aan hand en arm te voorkomen... 4 2.2 Advies...

Nadere informatie

H.323039.1014. Okselklierdissectie

H.323039.1014. Okselklierdissectie H.323039.1014 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere

Nadere informatie

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).

Nadere informatie

AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40

AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: Lymfoedeem

Nadere informatie

HUIDZORG &OEDEEM PATIËNTENBROCHURE

HUIDZORG &OEDEEM PATIËNTENBROCHURE HUIDZORG &OEDEEM PATIËNTENBROCHURE WIST JE DAT? 1. DE HUID het grootste menselijk orgaan is een oppervlakte van 1.8-2m 2 heeft huidcellen in 28 dagen vernieuwen beschermt tegen fysieke letsels (mechanisch,

Nadere informatie

Operatief verwijderen van alle okselklieren

Operatief verwijderen van alle okselklieren Operatief verwijderen van alle okselklieren Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC - Havenziekenhuis. In deze folder

Nadere informatie

Dikke arm na een borstoperatie

Dikke arm na een borstoperatie Dikke arm na een borstoperatie Tips tegen lymfoedeem van de arm Dikke arm na een borstoperatie Tips tegen lymfoedeem van de arm Colofon Uitgave De deputatie van de provincieraad van Limburg Herman Reynders,

Nadere informatie

Okselklierdissectie en lymfoedeem

Okselklierdissectie en lymfoedeem Okselklierdissectie en lymfoedeem Inleiding Uw behandelend arts heeft u verteld dat u bij een operatie aan uw borst vanwege een tumor misschien een zogenaamd okselklierdissectie krijgt. Borstkanker kan

Nadere informatie

Okselklierdissectie en lymfoedeem

Okselklierdissectie en lymfoedeem Okselklierdissectie en lymfoedeem Inleiding Uw behandelend arts heeft u verteld dat u bij een operatie aan uw borst vanwege een tumor misschien een zogenaamd okselklierdissectie krijgt. Borstkanker kan

Nadere informatie

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen te doen, kunt u het herstel van de beweeglijkheid

Nadere informatie

Dikke arm na een borstoperatie

Dikke arm na een borstoperatie Dikke arm na een borstoperatie Tips tegen lymfoedeem van de arm Dikke arm na een borstoperatie Tips tegen lymfoedeem van de arm Colofon Uitgave De deputatie van de provincieraad van Limburg Herman Reynders,

Nadere informatie

Melanoom. Dermatologie. 5958p DER.083/0512

Melanoom. Dermatologie. 5958p DER.083/0512 Melanoom Dermatologie Inleiding Bij u is (mogelijk) sprake van een melanoom. De dermatoloog heeft dit met u besproken. In deze folder leest u meer over het ontstaan, de onderzoeken en de behandeling van

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Okselklieruitruiming en lymfoedeem

Patiënteninformatie. Okselklieruitruiming en lymfoedeem Patiënteninformatie Okselklieruitruiming en lymfoedeem Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld... 3 Wat zijn de gevolgen van okselklieruitruiming?... 4 Onmiddellijke gevolgen... 4 Lymfoedeem:

Nadere informatie

Zelfmanagement bij lymfoedeem & yogatherapie na borstkanker

Zelfmanagement bij lymfoedeem & yogatherapie na borstkanker Cursus Zelfmanagement bij lymfoedeem & yogatherapie na borstkanker Zelf weer de regie in handen krijgen! Yoga Studio Jnana Centrum voor Beweging, Bewustzijn & Ontspanning Voor wie? Als je bezig bent met

Nadere informatie

Lipoedeem is een ophoping van vet en vocht. In deze folder leest u hier meer over.

Lipoedeem is een ophoping van vet en vocht. In deze folder leest u hier meer over. Lipoedeem Informatie en behandeling Lipoedeem is een ophoping van vet en vocht. In deze folder leest u hier meer over. Wat is lipoedeem? Lipoedeem betekent letterlijk vetzwelling. Het is een chronische

Nadere informatie

Symposium mammacarcinoom

Symposium mammacarcinoom Symposium mammacarcinoom Lymfechirurgie 24 september 2015 Dr. X. Keuter Plastisch Chirurg Disclosure: geen geen geen geen geen Afdeling Plastische, Reconstructieve en Hand Chirurgie 2 Lymfoedeem Pathofysiologie

Nadere informatie

FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE

FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE 602 Inleiding Het belangrijkste doel van oefenen na een borstoperatie is om te zorgen dat het schoudergewricht, armen

Nadere informatie

Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker

Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken, dat binnenkort bij u een schildwachtklieronderzoek en -verwijdering plaatsvindt. In deze folder leest u hier

Nadere informatie

NLNet Hét netwerk voor iedereen met lymfoedeem

NLNet Hét netwerk voor iedereen met lymfoedeem NLNet Hét netwerk voor iedereen met lymfoedeem www.lymfoedeem.nl www.lipoedeem.net Wat is lymfoedeem Lymfoedeem is een ophoping van vocht in het lichaam die ontstaat door een probleem met het lymfestelsel.

Nadere informatie

Hoe voorkomt u armlymfoedeem. Massagetechniek en oefeningen voor borstkankerpatiënten

Hoe voorkomt u armlymfoedeem. Massagetechniek en oefeningen voor borstkankerpatiënten Hoe voorkomt u armlymfoedeem Massagetechniek en oefeningen voor borstkankerpatiënten Inhoud Over deze folder 4 Manuele lymfedrainage 5 Waar vindt u de lymfeklieren? 5 Het aanzetten van de lymfeknopen

Nadere informatie

Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma)

Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Uw chirurg heeft met u besproken, dat u in aanmerking komt voor een gehele verwijdering van de borst. In deze folder leest u hier meer over. Wanneer wordt

Nadere informatie

De behandeling van lymfoedeem, ervaringen uit het lymfoedeemcentrum Drachten

De behandeling van lymfoedeem, ervaringen uit het lymfoedeemcentrum Drachten De behandeling van lymfoedeem, ervaringen uit het lymfoedeemcentrum Drachten Robert Damstra, dermatoloog Expertise Centrum Lymfologie Ziekenhuis Nij Smellinghe, Drachten Programma Inleiding lymfologie

Nadere informatie

Borstverwijdering Ablatio mamma

Borstverwijdering Ablatio mamma Borstverwijdering Ablatio mamma Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven De arts heeft met u besproken dat u voor een borstverwijdering in aanmerking komt. Wanneer wordt voor een borstverwijdering

Nadere informatie

Melanoom Okselklierdissectie. Poli Dermatologie Poli Chirurgie

Melanoom Okselklierdissectie. Poli Dermatologie Poli Chirurgie 00 Melanoom Okselklierdissectie Poli Dermatologie Poli Chirurgie In deze folder vindt u uitleg over een okselklierdissectie na behandeling voor een melanoom. Bij deze ingreep worden de lymfeklieren uit

Nadere informatie

H Okselklierdissectie

H Okselklierdissectie H.323039.0416 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere

Nadere informatie