If..-,. Begrippen rond bouwen. en milieu. s tichting b ouwr esearch. ... Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
|
|
- Anja de Lange
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 s tichting b ouwr esearch Begrippen rond bouwen en milieu If..-,.... Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Directoraat-Generaal van de Volkshuisvesting
2 -- Auteur: drs.ing. G. de Vries, V&L Consultants
3 rch Begrippen rond bouwen en milieu O Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Directoraat-Generaal van de Volkshuisvesting Rotterdam, september 1994
4 DOELSTELLING STICHTING BOUWRESEARCH Stichting Bouwresearch (SBR) verleent de bouwnijverheid hulp bij het toepassen van nieuwe inzichten en ontwikkelingen op het gebied van management, organisatie en technologie. Belangrijkste doelstelling van SBR is het laten uitvoeren van onderzoek gericht op verbetering van kwaliteit, produktiviteit, arbeidsomstandigheden en zorg voor de werkgelegenheid in de bouw. SBR voert circa 80 onderzoeksprojecten per jaar uit en werkt actief aan het overdragen van de kennis naar alle geledingen binnen de bouwnijverheid. De stichting en degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken -'- naar de laatste inzichten - van de in deze publikatie opgenomen gegevens. De mogelijkheid dat zich desondanks onjuistheden in deze publikatie kunnen bevinden kan niet worden uitgesloten. Degene die van deze publikatie gebruik maakt aanvaardt daarvoor het risico. De stichting sluit, mede ten behoeve van degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van informatie uit deze publikatie. NOVEM Novem voert het management van tal van overheidsprogramma's gericht op de ontwikkeling van energie- en milieutechnologie en de totstandkoming van energiebesparing en milieuverbetering. De meeste programma's worden uitgevoerd in opdracht van het Directoraat Generaal voor Energie van het Ministerie van Economische Zaken; in toenemende mate zijn ook andere departementen opdrachtgever. Internationaal werkt Novem op veel terreinen samen met andere organisaties. Bovendien voert Novem werkzaamheden uit voor de Europese Gemeenschap en het Internationaal Energie Agentschap. Novem is nauw betrokken bij het maken van meerjarenafspraken tussen het bedrijfsleven en de overheid over verbetering van de energie-efficiency en helpt het bedrijfsleven bij de verwezenlijking daarvan. Tevens wordt het bedrijfsleven gestimuleerd tot de toepassing van minder milieubelastende werkwijzen. In de bouwwereld bevordert Novem dat werk wordt gemaakt van energiebesparing, energiebeheer en milieubewuste nieuwbouw en renovatie. Dit gebeurt zowel voor de woning- als de utiliteitsbouw. Aan de energiedistributie- en elektriciteitsproduktiebedrijven geeft Novem ondersteuning bij de uitvoering van hun milieu- en energiebesparingsplannen. Als nieuwe technieken, technologieën of instrumenten nodig zijn initieert Novem de ontwikkeling en toepassing daarvan. Ook zorgt Novem voor kennisoverdracht, voorlichting en advisering. Bij al deze activiteiten wordt nauw samengewerkt met onderzoeksinstellingen, het bedrijfsleven, (semi-)overheidsinstellingen en non-profitorganisaties. Novem is thuis in de verschillende markten, is op de hoogte van problemen die zich daar kunnen voordoen en van de mogelijke oplossingen. Ze heeft de financiële middelen om projecten te realiseren en de kennis om deze te begeleiden. Als intermediaire organisatie brengt Novem overheidsbeleid en marktontwikkelingen samen en overbrugt zij de kloof tussen theoretische kennis en praktische toepassing. Novem telt ongeveer 270 medewerkers en opereert vanuit drie lokaties (Sittard (hoofdvestiging), Apeldoorn en Utrecht) en vijf regiokantoren (Assen, Zutphen, Maastricht, Rotterdam en Alkmaar). CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG G. de Begrippen rond bouwen en milieu / [auteur: G. de Vries. - Rotterdam; Stichting Bouwresearch. - (SBR publicatie; 329) Met lil. opg. ISBN NUGI833 Trefw.: woningbouw en milieu / bouwmaterialen en milieu. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, getransformeerd tot software, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912jo. het Besluit van 23 augustus 1985, Stb.471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en'andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient u zich te richten tot: Stichting Bouwresearch, Postbus 1819, 3000 BV Rotterdam. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm, stored in a database or retrieval system, or any other means without written permission from the Stichting Bouwresearch.
5 Inhoudsopgave Voorwoord 4 1 Inleiding 5 2 Het begrip 'milieu' 7 3 Bouwen en milieu Bouwen en milieubelasting De gekozen begrippen Milieuvriendelijk en milieubewust bouwen Energiezuinig en energiebewust (of energie-efficiënt) bouwen Ecologisch, biologisch en bio-ecologisch bouwen Vorm, kleur, textuur of ruimtelijk visuele kwaliteit Milieubeleid Duurzaam Bouwen Gezond Bouwen Relatie met begrippen rond bouwen en milieu Confrontatie van meningen Discussie en confrontatie Beschrijving visies en begrippen Besluit 28 Literatuurverwijzing 29 Werkwijze 31 Deelnemers commentaar- en discussieronden 32 Wetten en regelgeving 33 Stichting Bouwresearch 3
6 BEGRIPPEN ROND BOUWEN EN MILIEU Voorwoord Bouwen en milieu staan sterk in de belangstelling. Milieu is inmiddels een vanzelfsprekend aandachtspunt bij huisvesten en bouwen geworden. Werken aan bouwen en milieu veronderstelt doeltreffende communicatie tussen de betrokken partners. Dat is niet zo simpel. Rond bouwen en milieu worden verschillende termen gebruikt om er uitdrukking en invulling aan te geven. Dat is vaak aanleiding tot verwarring in het ontwerp- en uitvoeringsproces, terwijl opdrachtgevers door de bomen vaak het bos niet meer kunnen zien. Een veld dat zo sterk in beweging is geeft daar natuurlijk alle aanleiding toe. Voor NOVEM, VROM-DGVH en SBR was dat de aanleiding om tot een verhelderingsslag te komen. Het scheppen van duidelijkheid in het scala van visies, begrippen, definities en omschrijvingen. 'Begrippen rond bouwen en milieu' vormt de neerslag van discussies die hebben plaatsgehad met vele betrokkenen op dit gebied. Het ontwikkelen van een eenduidige taal is een illusie gebleken. Doelbewust is gekozen voor een staalkaart van begrippen aangevuld met kernachtige achtergrondinformatie. NOVEM, VROM-DGVH en SBR hopen hiermee duidelijkheid te verschaffen. Duidelijkheid die misverstanden voorkomt en doelgerichte communicatie bevordert. Het ontwikkelde begrippenkader is ook gebruikt voor de publikatie van VROM-DGVH over 'Kansen en bedreigingen voor duurzaam bouwen door het Bouwbesluit'. SBR is de deelnemers aan de discussie- en commentaarronden dankbaar voor hun bereidwillige en vaak intensieve inbreng. Rotterdam, mei
7 1 Inleiding Bij discussies over milieubewust bouwen worden vaak verschillende termen gebruikt om daaraan uitdrukking en invulling te geven. Deels hangt dit samen met de specifieke invulling vanuit een bepaalde invalshoek, deels met verschillen in visies op bouwen en milieu. Los daarvan worden vanuit verschillende visies (of stromingen) bepaalde milieu-aspecten benadrukt. Zo wordt er gesproken over ecologisch bouwen of ecologische architectuur, biologisch bouwen of biologische architectuur, milieuvriendelijk en milieubewust bouwen om maar enkele termen te noemen. Alsof dit nog niet genoeg is worden termen gebruikt als natuurlijk bouwen, organische architectuur, 'bio-climatic architecture' en permacultuur, zei het in mindere mate in Nederland en energiezuinig- en energiebewust bouwen als het alleen om het energetische (milieu)- aspect gaat. Hoewel vanuit de verschillende invalshoeken andere termen kunnen worden gebruikt waardoor ook andere omschrijvingen ontstaan van de verschillende visies, leidt dit in de praktijk niet tot een andere invulling op het concrete niveau van het bouwproces. Wel kunnen accentverschillen optreden bij het ontwerp die samenhangen met de uitgangspunten van de verschillende visies. In deze publikatie wordt slechts zijdelings ingegaan op omschrijvingen en begrippen over milieu in relatie tot beheer en instandhouding van gebouwen en gebouwde omgeving. Doel 'Begrippen rond bouwen en milieu' heeft tot doel om tot een omschrijving te komen van veelvuldig gebruikte termen en begrippen rond bouwen en milieu. Op die manier kan tot een meer gemeenschappelijk gedragen en een meer algemeen bekende omschrijving van verschillende visies op bouwen en milieu worden gekomen. Dit kan bijdragen tot een beter inzicht in de aspecten waaraan binnen die verschillende visies belang wordt gehecht. Bovendien kan een dergelijke omschrijving bijdragen tot vermindering van onduidelijkheid rond veel gebruikte termen en begrippen. Stichting Bouwresearch 5
8 BEGRIPPEN ROND BOUWEN EN MILIEU Inhoud In hoofdstuk 2 worden twee definities gepresenteerd die in discussies rond bouwen en milieu een cruciale rol hebben gespeeld. Hoofdstuk 3 geeft een beknopte beschrijving van verschillende begrippen rond bouwen en milieu, aangevuld met aspecten die daarbij van belang zijn. In hoofdstuk 4 wordt aandacht geschonken aan twee beleidsstukken van de overheid op het gebied van bouwen en milieu. Hoofdstuk 5 geeft beknopt de essenties van de gevoerde discussies weer, waarbij de verschillende deelnemers met elkaars meningen werden geconfronteerd. Een overzicht van verschillende visies en begrippen sluit daarop aan met een korte beschrijving vanuit twee invalshoeken. In hoofdstuk 6 wordt erop gewezen dat milieubewust bouwen niet iets bijzonders is, maar een vanzelfsprekend deel is van programmeren, ontwerpen en uitvoeren. Het behoort tot de opvattingen over een integrale bouw- en huisvestingskwaliteit. Naast literatuurverwijzing en de deelnemers aan commentaar- en discussieronden treft u in de bijlage een kort overzicht van de milieuwet- en regelgeving aan. Deze bijlage is ontleend aan een SBRpublikatie voor bouwbedrijven, die Kolpron Consultants in opdracht van SBR heeft verzorgd en welke door Frank de Groot Bouwcommunicatie is bewerkt. Voor het gemak van de lezer is dit overzicht in deze publikatie toegevoegd. Integratie zorgsystemen Naast milieuzorg, vragen ook arbo, veiligheid en kwaliteit aandacht van bedrijven. Het kan u veel tijd en kosten besparen wanneer u de zorgsystemen voor kwaliteit, arbo en milieu te integreert. We kunnen hier zonder moeite diverse redenen noemen waarom een integratie van deze systemen tot een synergie leidt. Het meest aansprekend is echter de opmerking van een groot bedrijf dat meedeed aan een cursus milieuzorg: 'We wilden eerst drie zorgsystemen voor kwaliteit, milieu en arbo gescheiden opstellen. Totdat we ontdekten dat we alles drie keer opschreven. Het een kon niet zonder het ander en de overlappen waren groot. Vanaf dat moment besloten we alles te integreren in één systeem.' Heeft u al een kwaliteitzorgsysteem (wellicht geba-. seerd op de ISO-9000 normen of het Model-Kwaliteitssysteem Bouw) of een Dan kunt u op eenvoudige wijze op basis van deze systemen uw milieuzorgsysteem opzetten. Het verdient daarbij de voorkeur uw milieuzorgsysteem op te zetten op basis van het Model-Kwaliteitssysteem Bouw (MKS). Doordat het MKS door meerdere bouwpartners wordt gehanteerd vergroot u de kans dat uw zorgsysteem of -systemen aansluit( en) op die van uw bouwpartners. Alleen dan kan milieuzorg in de bouw integraal worden aangepakt! 6
9 2 Het begrip 'milieu' Van het begrip 'milieu' zijn verschillende definities in omloop. Een veel gebruikte is de definitie zoals die door Udo de Haes [1] in het 'Basisboek Milieukunde' is geformuleerd: 'Milieu is de fysieke, niet-levende en levende, omgeving van de maatschappij waarmee deze in een wederkerige relatie staat'. Dit is een wetenschappelijke formulering. Het gaat er Udo de Haes om, deze relatie bloot te leggen en verder te onderzoeken. In een groot deel van het milieu-onderzoek wordt van deze definitie uitgegaan. Binnen de ontwerpende disciplines als het ruimtelijk ontwerpen en het ruimtelijk vormgeven van de gebouwde omgeving en de daartoe behorende gebouwen, treedt steeds meer een andere definitie op de voorgrond. Dit is een definitie die door De Jong is ontwikkeld en uiteindelijk de volgende formulering heeft gekregen: 'Milieu is de verzameling van voorwaarden voor het leven'. Deze definitie vormt de basis voor het onderwijs in de opleidingen 'Milieuplanning' en 'Technische ecologie'. Zij wordt ook door Duijvestein [2] gebruikt in de opleiding 'Milieutechnisch ontwerpen in relatie tot de architectuur'. Deze definitie laat bovendien ruimte voor de visie van Schmid die binnen de opleiding 'Afbouwtechniek' pleit voor een 'Integrale Bio-Iogische Architectuur'. (Op deze term wordt nog verder ingegaan). De definitie van De Jong is meer omvattend en meer algemeen van aard. De definitie van Udo de Haes geeft meer een inperking van het toepassingsgebied of het gebied van onderzoek. Beide definities vragen om een nadere specificatie en het formuleren van omschrijvingen die betrekking hebben op de verschillende visies (of stromingen) die binnen bouwen en milieu voorkomen. Stichting Bouwresearch 7
10 BEGRIPPEN ROND BOUWEN EN MILIEU 3 Bouwen en milieu 3.1 Bouwen en milieubelasting Bouwen is een activiteit die altijd een verandering van het milieu tot gevolg heeft. Door bouwen wordt de relatie tussen de maatschappij en haar fysieke omgeving beïnvloed. Zo beïnvloedt het bouwen ook de voorwaarden voor het leven en grijpt in op het milieu. Deze ingrepen kunnen leiden tot verstoring van het milieu (met negatieve gevolgen, vermindering of aantasting van de voorwaarden), tot verandering van het milieu (zonder negatieve gevolgen, verandering van de voorwaarden), maar ook tot verbetering van het milieu (met positieve gevolgen, tot verbetering van de voorwaarden voor het leven). Verbetering van het milieu is een relatief begrip. Het is een verbetering van het milieu voorzover wij dat als mensen als een verbetering van het milieu beoordelen; in hoeverre wij vinden dat de milieukwaliteit toeneemt. Tegen deze achtergrond moet naar bouwen en milieu worden gekeken bij begrippen als milieuvriendelijk bouwen en milieubewust bouwen en de andere begrippen die hierna kort worden besproken. 3.2 De gekozen begrippen Achtereenvolgens wordt ingegaan op begrippen als milieuvriendelijk bouwen, milieubewust bouwen, energiezuinig bouwen, energiebewust bouwen, ecologisch bouwen, biologisch bouwen, bio-ecologisch bouwen en bouwwijzen waarbij aandacht wordt geschonken aan ruimtelijk visuele kwaliteiten (o.a. organisch bouwen). In verband met bouwen en milieu worden ook wel andere begrippen gebruikt. De genoemde begrippen zijn op dit moment echter het meest gangbaar en worden daarom kort toegelicht. Energiezuinig en energiebewust bouwen maken deel uit van, of vormen een voorwaarde voor milieuvriendelijk en milieubewust bouwen. Bovendien komen zij in de meeste visies op bouwen en milieu voor en worden daarom ook besproken. Begrippen die zijn verbonden aan beleid en beleidsstrategieën worden in hoofdstuk 4 besproken. 8
stichting bouwresearch Onderhoud van bitumineuze dakbedekkingssystemen Copyright SBR, Rotterdam
stichting bouwresearch Onderhoud van bitumineuze dakbedekkingssystemen ", " Rapporteurs: A. van den Hout ing. J.M. Bruins BDA Buro Dakadvies b.v. stichting bouwresearch Onderhoud van bitumineuze dakbedekkingssystemen
Nadere informatieLijmen in de bouw. deel 5. Copyright SBR, Rotterdam
Lijmen in de bouw deel 5 LJ Auteur ir. Th. J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk Deze publikatie kwam tot stand in samenwerking met Triam Kennismanagement, bureau voor advies, ontwerp en produktie te Papendrecht.
Nadere informatie.,. Lijmen in de bo. Copyright SBR, Rotterdam
.,. Lijmen in de bo s tichting ouw esearch Auteurs ir. Th. J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk; ing. D. van Deventer, TNO Kunststoffen en Rubber Instituut, Delft; drs. J.c. van Broekhuizen, Chemiewinkel,
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
Copyright SBR, Rotterdam Colofon Auteur: prof. ir. E. Gerretsen, TNO-TPD Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. Meinema B.V., Delft Copyright SBR, Rotterdam til stichting bouwresearch Geluidwering
Nadere informatieWIJZIGINGSBLAD A2. BORG 2005 versie 2 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 2.2. Publicatiedatum : 31 maart 2010. Ingangsdatum : 1 april 2010
WIJZIGINGSBLAD A2 Nationale Beoordelingsrichtlijn BORG 2005 versie 2 Procescertificaat voor het ontwerp, de installatie en het onderhoud van inbraakbeveiliging BORG 2005 versie 2 / A2 Publicatiedatum :
Nadere informatieLijmen in de bouw. Wandbekle. s tichting b ouw r esearch. deel 4. Copyright SBR, Rotterdam
Lijmen in de bouw Wandbekle en s tichting b ouw r esearch deel 4 CJP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Boom, Th.J. van den Lijmen in de bouw / [auteur: Th.J. van den Boom].- Rotterdam: Stichting
Nadere informatieWIJZIGINGSBLAD A2. Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 1.0. Publicatiedatum : 1 april 2012
WIJZIGINGSBLAD A2 Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 Publicatiedatum : 1 april 2012 Ingangsdatum : 1 april 2012 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING VOORWOORD A2:2012/BMI 2002 Pagina 2/5 Dit wijzigingsblad
Nadere informatieGebouwbeheerinformotie Utiliteitsbouw
b ouwr esearch Gebouwbeheerinformotie Utiliteitsbouw Informatie Systeem Handleiding voor de overdracht van elektronische dokumenten aan de opdrachtgever Ter visie exemplaar IN FOR'ÎVlATIE ( utiliteitsbouw.:>
Nadere informatiePraktij ktoepassi ng bouwbesluit en de bouwaanvraag voor kleinere bouwwerken
-..:... tichting ouw esearch Praktij ktoepassi ng bouwbesluit en de bouwaanvraag voor kleinere bouwwerken Deze publikatie is tot stand gekomen in samenwerking met het Nederlands Verbond van Ondernemers
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam. stichting bouwresearch
Copyright SBR, Rotterdam stichting bouwresearch Colofon Rapporteurs: ing. A.A.J. Damen en ir. H.C.M. van Egmond, Damen Consultants B.V. te Rotterdam Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. MeiTIema
Nadere informatieINSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen
INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen
Nadere informatieINSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen
INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 15 februari 2019 Ingangsdatum : 15 februari 2019 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen
Nadere informatieINSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Vakbekwaamheid en ervaring
INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/7 De Vereniging van Inspectie-instellingen voor Veiligheid en Brandveiligheid (VIVB)
Nadere informatieAanbesteden op basis van het prestatiebeginsel
stichting bouwresearch Aanbesteden op basis van het prestatiebeginsel Evaluatie van een experimentele toepassing Colofon Auteur: Ir. H.A.L. Boonekamp, PRe Bouwcentrum, Bodegraven Projectmanager: Ir. G.J.M.
Nadere informatieHou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties
Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 1 Hou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 2 Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 3 Arie Quik Hou
Nadere informatieBORG 2005 versie 2 / A10: Versie : 1.0. Publicatiedatum : 1 mei 2018
WIJZIGINGSBLAD A10 Nationale Beoordelingsrichtlijn BORG 2005 versie 2 Procescertificaat voor het ontwerp, de installatie en het onderhoud van inbraakbeveiliging BORG 2005 versie 2 / A10: 2018 Publicatiedatum
Nadere informatieJuridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering
Juridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering Preadviezen voor de Vereniging voor Bouwrecht Nr. 41 Juridische aspecten van ketensamenwerking Naar een multidisciplinaire
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam. d.ntiui" - search
d.ntiui" - search Auteur ir. Th. J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk. Vormgeving en inhoudelijke bewerking: Triam bv, Produktieen adviesbureau voor opleidingen en documentatie te Papendrecht. Rotterdam
Nadere informatieSBR SBR 009. s tichting b ouwr esearch. ... t. E: J D BIJ t IJ 1J P B 1J B 1J. Y1J 1J JJ!J ij. 11J 1J i B r J 1J J B IJ. Copyright SBR, Rotterdam
SBR SBR 009 s tichting b ouwr esearch... t E: J D BIJ t IJ 1J P B 1J t Y1J 1J JJ!J ij B 1J 11J 1J i B r J 1J J B IJ Rapporteur: ir. O.CG. Adan TNO-Bouw tichting ouw esearch ""'..1,!:: J B J!j J 11 P B
Nadere informatieJuridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis
Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis s-gravenhage, 2015 Omslagfoto Het voorbereiden van renovatiewerkzaamheden
Nadere informatieBij de editie 1998/1999:
Bij de editie 1998/1999: Voor u ligt de SBR-handleiding Subsidiewijzer voor de bouw; editie 1998/1999. Gezien de vele wijzigingen in de regelingen en ontwikkelingen hebben wij besloten om u als ondernemer
Nadere informatieOnderzoek als project
Onderzoek als project Onderzoek als project Met MS Project Ben Baarda Jan-Willem Godding Eerste druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Ontwerp omslag: Studio Frank & Lisa, Groningen Omslagillustratie:
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
Colofon Rapporteur: Ing. ra. Knegt MSc, Aboma+Keboma, Ede Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. Meinema B.V., Delft stichting bouwresearch Een ernstig ongeval op de bouw Handleiding voor aannemers
Nadere informatieINSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Goed- en afkeurcriteria bouwkundige brandveiligheid
INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID bouwkundige brandveiligheid Versie : 1.0 Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/6 De Vereniging van Inspectie-instellingen
Nadere informatieDe hybride vraag van de opdrachtgever
De hybride vraag van de opdrachtgever Een onderzoek naar flexibele verdeling van ontwerptaken en -aansprakelijkheid in de relatie opdrachtgever-opdrachtnemer prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis ing. W.A.I.
Nadere informatieINSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Vakbekwaamheid en ervaring
INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Publicatiedatum : 1 februari 2016 Ingangsdatum : 1 februari 2016 VOORWOORD Pagina 2/7 De Vereniging van Inspectie-instellingen voor Veiligheid en Brandveiligheid (VIVB)
Nadere informatieWIJZIGINGSBLAD A1 Regeling Brandmeldinstallaties 2002
WIJZIGINGSBLAD A1 Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A1 Publicatiedatum : 1 juli 2010 Ingangsdatum : 1 juli 2010 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING VOORWOORD A1:2010/BMI 2002 Pagina 2/6 Dit wijzigingsblad
Nadere informatieINSPECTIE BRANDBEVEILIGING Vakbekwaamheid en ervaring
INSPECTIE BRANDBEVEILIGING Versie : 2.0 Publicatiedatum : 1 september 2012 Ingangsdatum : VEILIGHEID DOOR SAMENWERKEN VOORWOORD Inspectie Brandbeveiliging Pagina 2/18 Het CCV is de beheerder van de CCV
Nadere informatieiliging van gebouwen 3 deel winkels
s tichting b ouwr esearch iliging van gebouwen 3 deel winkels In de reeks Beveiliging van gebouwen zijn reeds verschenen: Deel 1: Eengezinswoningen, SBR-publikatie 304 Deel 2: Meergezinswoningen, SBR-publikatie
Nadere informatieDe Kern van Veranderen
De Kern van Veranderen #DKVV De kern van veranderen marco de witte en jan jonker Alle rechten voorbehouden: niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,
Nadere informatiePrivaatrechtelijke Bouwregelgeving Editie 2013
Privaatrechtelijke Bouwregelgeving Editie 2013 Privaatrechtelijke Bouwregelgeving Editie 2013 samengesteld door: prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis ISBN 978-90-78066-82-8 NUR 822 2013, Stichting Instituut
Nadere informatieI(ostenbewust beheer. s tichting >ouw r esearch. syllabus. Rekenmethodiek voor strategische aanpak naoorlogse woningcomplexen, buurten en wijken
s tichting >ouw r esearch syllabus I(ostenbewust beheer Rekenmethodiek voor strategische aanpak naoorlogse woningcomplexen, buurten en wijken rapporteurs: ing. K. H. Dekker KD/Consultants BV ir. P. Haberer
Nadere informatieOpdrachtgevers in beeld
-- tichting ouwr esearch Opdrachtgevers in beeld Van der \ eur: Waddinx.;tallateur: dktriciën: F COMPLEX 27 f\j[ MING JT N VALK lec\\n1sct\ AOVIESBUREAU A SU.RnA -- 307 ' Auteurs: ir. W.L.C. DulIaart,
Nadere informatieInleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek
Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek drs. J.P.M. van der Hoeven Vierde druk Stenfert Kroese, Groningen/Houten Wolters-Noordhoff bv voert
Nadere informatieINSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Specifieke normen en verwijzingen
INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 1 februari 2016 Ingangsdatum : 1 februari 2016 VOORWOORD Inspectie gasdetectiebeveiliging Pagina 2/6 De Vereniging van
Nadere informatieNieuwbouw en onderhoud. hand in hand. Copyright SBR, Rotterdam
s tichting ouwr esearch Nieuwbouw en onderhoud hand in hand rapporteur: mr.ing. A. G. J. Mak Advocaten en procureurs stichting:bouwifboesearch Nieuwbouw.en onderhoud h.and in hand Rotterdam, 1990 De stichting
Nadere informatieLiimen in de bouw. deel 6. Copyright SBR, Rotterdam
Liimen in de bouw deel 6 j Auteur ir. Th.J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk Deze handleiding kwam tot stand in samenwerking met Triam Kennismanagement, bureau voor advies, ontwerp en produktie te Papendrecht.
Nadere informatie"'" kantoorgebouwen. O Rijksgebouwendienst. Milieu-eisen voor. #ovem. Handleiding PVE. globaal. Copyright SBR, Rotterdam
s tichting b ouwr esearch Ministerie van Volkshuisvesting,... Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer O Rijksgebouwendienst globaal PVE #ovem "'" Handleiding Milieu-eisen voor kantoorgebouwen Rapporteur:
Nadere informatieUAV 2012 Toegelicht. Handleiding voor de praktijk. prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. Eerste druk
UAV 2012 Toegelicht Handleiding voor de praktijk prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Eerste druk s-gravenhage - 2013 1 e druk ISBN 978-90-78066-67-5 NUR 822 2013, Stichting Instituut voor Bouwrecht, s-gravenhage
Nadere informatieKader voor Kwaliteit
Kader voor Kwaliteit Opzet voor een algemeen geldige beschrijving van het bouwproces in de vorm van beslisdocumenten per bouwprocesfase ...,. De herziening van dit eerder door SBR uitgegeven 'Kader voor
Nadere informatieBeschouwingen naar aanleiding van het wetsvoorstel Aanbestedingswet
Beschouwingen naar aanleiding van het wetsvoorstel Aanbestedingswet Preadviezen voor de Vereniging voor Bouwrecht Nr. 38 Beschouwingen naar aanleiding van het wetsvoorstel Aanbestedingswet prof. mr. J.M.
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
Colofon Opdrachtgever: stichting bouwresearch Eindredactie: D. Douwes, DNA context, Tilburg Rapporteurs: J.B. Dessing, Adviesburo Nieman BV, Utrecht J.J. van den Engel, Adviesburo Nieman BV, Utrecht H.M.
Nadere informatieI nventarisatie onderzoeksinstellingen in de bouwnijverheid. r(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam
I nventarisatie onderzoeksinstellingen in de bouwnijverheid 158 r(br Stichting Bouwresearch rapporteurs: ir. M. G. M. Nelissen mw. J. Haverkamp Twijnstra Gudde NV Inventarisatie onderzoeksinstellingen
Nadere informatieProf. mr. drs. F.C.M.A. Michiels Mr. A.G.A. Nijmeijer Mr. J.A.M. van der Velden. Het wetsvoorstel Wabo
Prof. mr. drs. F.C.M.A. Michiels Mr. A.G.A. Nijmeijer Mr. J.A.M. van der Velden Het wetsvoorstel Wabo Stichting Instituut voor Bouwrecht s-gravenhage 2007 ISBN: 978-90-78066-11-8 NUR 823 2007, F.C.M.A.
Nadere informatieLeidraad inbrengwaarde
Leidraad inbrengwaarde Leidraad inbrengwaarde drs. ing. F.H. de Bruijne RT ir. ing. T.A. te Winkel RT ISBN: 978-90-78066-47-7 NUR 820-823 2010, Instituut voor Bouwrecht Alle rechten voorbehouden. Niets
Nadere informatieRecente ontwikkelingen rond bestekken. Leidraad voor de bestekschrijver. rs.br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam
Recente ontwikkelingen rond bestekken Leidraad voor de bestekschrijver 133 rs.br Stichting Bouwresearch -------------------------------------------- rapporteur: ir. M.G.M. Nelissen Twijnstra Gudde N.V.
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Beroepsonderwijs tussen publiek en privaat: Een studie naar opvattingen en gedrag van docenten en middenmanagers in bekostigde en niet-bekostigde onderwijsinstellingen
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) : Peeters-Podgaevskaja, A.V. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) : Peeters-Podgaevskaja, A.V. Link to publication Citation for published version (APA): Peeters-Podgaevskaja, A. V. (2008). : Amsterdam: Pegasus General rights It
Nadere informatieBelastingwetgeving 2015
Belastingwetgeving 2015 Opgaven Niveau 5 MBA Peter Dekker RA Ludie van Slobbe RA Uitgeverij Educatief Ontwerp omslag: www.gerhardvisker.nl Ontwerp binnenwerk: Ebel Kuipers, Sappemeer Omslagillustratie:
Nadere informatieSAMENWERKEN WERKT. Norm voor de werkwijze van een publiek-privaat samenwerkingsverband VEILIGHEID DOOR SAMENWERKEN. door Het CCV. versie 1.
SAMENWERKEN WERKT Norm voor de werkwijze van een publiek-privaat samenwerkingsverband door Het CCV versie 1.0 datum 24 juni 2013 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKEN VOORWOORD pagina 2/13 In deze norm zijn de criteria
Nadere informatieHandleiding Eetmeter. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Eetmeter. februari 2007
Aan de slag in beroep en bedrijf februari 2007 Branche Uitgevers 1 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel
Nadere informatiestichting bouwresearch Copyright SBR, Rotterdam
stichting bouwresearch Auteurs: drs. A.J. Vervoorn, Technische Universiteit Eindhoven ir. A.W. Wichers Hoeth, DHV AIB BV, Amersfoort ir. J.F. van Dortmont, DHV AIB BV, Amersfoort Vormgeving: Meinema, Delft
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
rapporteur: ir. L. J. Visser raadgevend ingenieur Het programma van eisen bij nader inzien De functie van het programmeren in de bouwvoorbereiding Een systeembenadering 128 Rotterdam, 1985 I(br Stichting
Nadere informatieroken om 0 op weg met FORUM- ,// Copyright SBR, Rotterdam Ul;l)DI\-!iene over bouwinformatica
s tichting b ouwr esearch roken om 0,// op weg met FORUM- Ul;l)DI\-!iene over bouwinformatica Rapporteur: ir. M. Hobijn, Redactionele bewerking: J.O. Dekker, J.OD. Consulting. tichting ouw esearch /' Afspraken
Nadere informatiePreadviezen Content.indd :55:32
Preadviezen 2016 Content.indd 1 01-11-16 13:55:32 Content.indd 2 01-11-16 13:55:32 Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland Preadviezen 2016 Noodtoestand in het publiekrecht
Nadere informatieLodewijk het lieve beestje
Lodewijk het lieve beestje Uitgeverij, training en diensten Colofon Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Vormgeving: Force digitale producties Illustraties:
Nadere informaties tichting b ouw r esearch TVOERING i-r: J Copyright SBR, Rotterdam
s tichting b ouw r esearch TVOERING i-r: J tichting ouw esearch TVOERING Mvem DOELSTELLING STICHTING BOUWRESEARCH Stichting Bouwresearch (SBR) verleent de bouwnijverheid hulp bij het voorkomen en het oplossen
Nadere informatieKEURINGSVOORSCHRIFT KE01 KEYLESS ENTRY/START
KEURINGSVOORSCHRIFT KE01 KEYLESS ENTRY/START Eisen en testmethoden op aanvullende maatregelen die relay-attack tegengaan op voertuigen die zijn voorzien van keyless entry/start. versie Versie 1.1 Publicatiedatum
Nadere informatieBOUWAFVAL WAT DOE JE ERAAN? Handleiding en checklists. voor ontwerp en uitvoering. stichting bouwresearch 230' Copyright SBR, Rotterdam
BOUWAFVAL WAT DOE JE ERAAN? Handleiding en checklists voor ontwerp en uitvoering stichting bouwresearch 230' BOUWAFVAL WAT DOE JE ERAAN? Handleiding en checklists voor ontwerp en uitvoering irow Oicke
Nadere informatieCultureel erfgoed en ruimte
Cultureel erfgoed en ruimte gebieds- en ontwikkelingsgerichte erfgoedzorg in de ruimtelijke ordening Mr. J. Poelstra, Ir. A. E. de Graaf en Ir. R.J.M.M. Schram Mr. T.H.H.A. van der Schoot (eindredactie)
Nadere informatiePAUL POSTMA BIG DATA MARKETING SNEL - SIMPEL - SUCCESVOL
PAUL POSTMA BIG DATA MARKETING SNEL - SIMPEL - SUCCESVOL Ontwerp omslag: Bart van den Tooren Opmaak: Studio Nico Swanink Illustratie pagina 158: Gertjan Kleijne Eindredactie: Peter van der Horst ISBN 9789492196200
Nadere informatieGebruik ruimte. Over het herverdelen van gebruiksruimte in het omgevingsplan en de verbinding met het beleidsconcept gebruiksruimte
Gebruik ruimte Over het herverdelen van gebruiksruimte in het omgevingsplan en de verbinding met het beleidsconcept gebruiksruimte mr. R. Sillevis Smitt Eerste druk s-gravenhage - 2018 1 e druk ISBN 978-94-6315-037-8
Nadere informatieAmbitie.info. BPV Werken in de detailhandel, goederen komen binnen
Ambitie.info BPV Werken in de detailhandel, goederen komen binnen Colofon Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Auteur: M. Steenbergen Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie:
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
: Ventilatie en energieverlies van woningen Enkele bouwkundige details Ventilatie en energieverlies van woningen Enkele bouwkundige details 85 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
Copyright SBR, Rotterdam Colofon Rapporteur: ir. D. Spekkink, EGM onderzoek bv, Dordrecht Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. Meinema B.V., Delft Copyright SBR, Rotterdam lil stichting bouwresearch
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
", Technologische en structurele ontwikkelingen in de bouw Een toekomststudie Technologische en structurele ontwikkelingen in de bouw Een toekomststudie Uitgevoerd in opdracht van de Stichting Structuuronderzoek
Nadere informatieGrondexploitatiewet. vraag & antwoord
Grondexploitatiewet vraag & antwoord Grondexploitatiewet vraag & antwoord drs. P.C. van Arnhem J.W. Santing Msc RE MRICS mr. G.I. Sheer Mahomed GRONDEXPLOITATIEWET - VRAAG & ANTWOORD Berghauser Pont Publishing
Nadere informatieTaal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau
Taal op niveau Gesprekken voeren Op weg naar niveau 1F Naam: Groep: Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Elma Draaisma Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Annemieke Struijk en
Nadere informatieAanbesteding, bouwteam of brochurepla Wat bepaalt de keuze? r(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam
Aanbesteding, bouwteam of brochurepla Wat bepaalt de keuze? 24 r(br Stichting Bouwresearch Aanbesteding, bouwteam of brochureplan Wat bepaalt de keuze? 24 Rotterdam, 985 r(br Stichting Bouwresearch Het
Nadere informatieOver inhoud, functie en kwaliteit van het bestek. rg(j3r Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam
Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek 132 rg(j3r Stichting Bouwresearch rapporteur: ir. M.G.M. Nelissen Twijnstra Gudde N.V. Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek 132 Rotterdam, 1986.
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
dl stichting bouwresearch Besl U itvorm i ngsmodel gebouwonderhoud Gefundeerd beslissen over herstellen, vervangen of niets doen Rotterdam, november 2 DOELSTELLING STICHTING BOUWRESEARCH Stichting Bouwresearch
Nadere informatieEthno-territorial conflict and coexistence in the Caucasus, Central Asia and Fereydan
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ethno-territorial conflict and coexistence in the Caucasus, Central Asia and Fereydan Rezvani, B. Link to publication Citation for published version (APA): Rezvani,
Nadere informatieDe basis van het Boekhouden
De basis van het Boekhouden Werkboek Niveau 3 BKB/elementair boekhouden Hans Dijkink de basis van het boekhouden Niveau 3 BKB/elementair boekhouden Werkboek Hans Dijkink Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten
Nadere informatieBijzonder geschikt voor het werk
Bijzonder geschikt voor het werk Bijzonder geschikt voor het werk H.J.M. van Mierlobundel onder redactie van: E.W.J. de Groot en R.D. Harteman ISBN 978-90-78066-71-2 NUR 820-823 2012, Stichting Instituut
Nadere informatieOpstal en erfpacht als juridische instrumenten voor meervoudig grondgebruik
Opstal en erfpacht als juridische instrumenten voor meervoudig grondgebruik Opstal en erfpacht als juridische instrumenten voor meervoudig grondgebruik mr. B.C. Mouthaan s-gravenhage - 2013 1 e druk ISBN
Nadere informatieHandleiding e-mail. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding e-mail
Aan de slag in beroep en bedrijf Branche Uitgevers 1 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
Wapenen of voorspannen zonder aanhechting (VZA)? Wapenen of' voorspannen zonder aanhechting (VZA)? 70 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag
Nadere informatieBodemsanering; wegwijzer in vergunningenland
s tichting ouwr esearch Bodemsanering; wegwijzer in vergunningenland rapporteurs: mr. ing. G. J. Kremers mr. J. W. Takke TAUW Intra Consult BV stichting rch Bodemsanering; wegwijzer in vergunningenland
Nadere informatiePraktische toelichting op de UAV 2012
Praktische toelichting op de UAV 2012 Praktische toelichting op de UAV 2012 prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Eerste druk s-gravenhage - 2012 1 e druk ISBN 978-90-78066-56-9 NUR 822 2012, Stichting Instituut
Nadere informatieCheck je en brief
Check je e-mail en brief Check je e-mail en brief Tips en checklists voor betere e-mails en brieven Eric Tiggeler TWEEDE DRUK Omslagontwerp: Textcetera, Den Haag Opmaak binnenwerk: Villa Y, Henxel Eric
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
Copyright SBR, Rotterdam Vervormingen in gevelconstructies Vermijden van schade Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Vervormingen in g'evelconstructies Vermijden van schade 68 Stichting Bouwresearch
Nadere informatieCoördinatie geregeld?
s tichting ouw esearch Coördinatie geregeld? Juridische aspecten van coördinatie in de bouw Rapporteurs: mr. D.E. van Werven, mr. L.C. Makkinga, Instituut voor Bouwrecht. tichting ouw esearch Coördinatie
Nadere informatieWijzigingen Unit4 Audition 15.1
Wijzigingen Unit4 Audition 15.1 Unit4 N.V. Telefoon +31 88 247 17 77 Papendorpseweg 100 Supportlijn +31 88 247 24 72 Postbus 500 Self Service https://my.unit4.com 3502 JA Utrecht Internet www.unit4.nl
Nadere informatieWoord vooraf. Zoetermeer, augustus 2005
i Woord vooraf Op basis van het aantal in omloop gebrachte varianten in fittersboekjes kan verondersteld worden, dat aan dergelijke boekjes een grote behoefte bestaat. Een aantal bij de VOMI, Branchevereniging
Nadere informatiePraktische sectororiëntatie. De 4 sectoren
Praktische sectororiëntatie De 4 sectoren Colofon Auteurs: Jacobien Ubbink, Ronald Broos (ROC West Brabant), Hanneke Molenaar, Anja Reimert (Graafschapcollege), Clem Witsel (Graafschapcollege) Redactie:
Nadere informatieZelfstandige Externe Stage
IK, LEREN EN WERKEN Zelfstandige Externe Stage deel 4 van 6 Colofon Auteur: Marian van der Meijs, werkzaam bij ICBA Inhoudelijke redactie: Jacobien Ubbink Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: PPMP Prepress,
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
'. Binnenriolering Binnenriolering 77 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en
Nadere informaties tichting ouw esearch Geluidisolatie: ankerloze spouwmuur of enkelvoudige muur Copyright SBR, Rotterdam
s tichting ouw esearch Geluidisolatie: ankerloze spouwmuur of enkelvoudige muur stichtingbouwi-esearch Geluidisolatie: ankerloze spouwmuur of enkelvoudige muur Rotterdam, 1988 De stichting stelt zich
Nadere informatieAuteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Word Gevorderd 2010. 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: augustus 2012
Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Word Gevorderd 2010 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: augustus 2012 ISBN: 978-90-817910-7-6 Dit boek is gedrukt op een papiersoort
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam. stichting bouwresearch
stichting bouwresearch Colofon: Rapporteur: drs. ing. N.J.T. Bol, Kolpron Support BV Tekstbijdrage: Mw. mr. M.M. Jonk, Oerks Star Busman Hanotiau, advocaten, notarissen en belastingadviseurs te Utrecht/Berlijn
Nadere informatieAuteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Visio 2010. 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: maart 2012
Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Visio 2010 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: maart 2012 ISBN: 978-90-817910-1-4 Dit boek is gedrukt op een papiersoort die niet
Nadere informatieLoopbaanoriëntatie -begeleiding
Ik, leren en werken Loopbaanoriëntatie en -begeleiding Loopbaanlogboek voor fase 1 Oriëntatie Colofon Auteur: Edu Actief b.v. Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: Edu Actief b.v. Illustraties: Edu Actief
Nadere informatieColofon. Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen
Colofon 1 Colofon Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteurs: E. Benthem, J. Broekhuizen, H. La Poutré, J. Bruinsma,
Nadere informatiePraktische toelichting op de UAV 2012 (2 e druk)
Praktische toelichting op de UAV 2012 (2 e druk) Praktische toelichting op de UAV 2012 prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis bewerkt door mr. dr. H.P.C.W. Strang Tweede druk s-gravenhage - 2018 2 e druk ISBN
Nadere informatieCopyright SBR, Rotterdam
Rapporteur: ir. D. Spekkink, EGM onderzoek BV, Dordrecht. IIDouwnoesearch m [fj[l@{j)[léfj[j[j[j[j[j[jéfj WéfJ[f[) Df0(J][f[) méér dan een vragenlijstje Rotterdam 1992 [fj[fj f2@ftjffj DOELSTELLING STICHTING
Nadere informatie