Liimen in de bouw. deel 6. Copyright SBR, Rotterdam

Transcriptie

1 Liimen in de bouw deel 6

2 j Auteur ir. Th.J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk Deze handleiding kwam tot stand in samenwerking met Triam Kennismanagement, bureau voor advies, ontwerp en produktie te Papendrecht. Rotterdam augustus 1997

3

4 DOELSTELLING STICHTING BOUWRESEARCH Stichting Bouwresearch (SBR) verleent de bouwnijverheid hulp bij het voorkomen en het oplossen van knelpunten bij toepassing van nieuwe inzichten en ontwikkelingen gericht op verbetering van kwaliteit, productiviteit, arbeidsomstandigheden en zorg voor de werkgelegenheid. Belangrijke doelstellingen zijn: Het verzamelen van knelpunten en het waarnemen van relevante ontwikkelingen voor de bouwnijverheid. Het stimuleren van de coördinatie van de programmering van onderzoek. Het leiding geven aan onderzoekprojecten. Het verspreiden en uitdragen van de resultaten naar alle geledingen van de bedrijfstak. De Stichting en degenen die aan dit product hebben meegewerkt hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken - naar de laatste inzichten - van de opgenomen gegevens. De mogelijkheid dat zich desondanks toch onjuistheden en/ of onvolkomenheden kunnen voordoen, kan niet worden uitgesloten. De gebruiker van het product aanvaardt daarvoor het risico. De Stichting sluit, mede ten behoeve van degenen die aan dit product hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van informatie uit dit product. Stichting Bouwresearch Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, getransformeerd tot software, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel16b Auteurswet 1912 in verbinding met het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882,1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient u zich te richten tot: Stichting Bouwresearch, Postbus 1819, 3000 BV Rotterdam. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm, stored in a database or retrieval system, or any other means without written permission from the Stichting Bouwresearch.

5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 3 2 DIVERSE TYPEN LIJM Polyurethaanlijm (PU-lijm) Koude bitumenlijm 9 3 VERWERKING Verwerken van PU-daklijm Verwerken koude bitumenlijm 15 4 PROBLEMEN Stormschade Wandelen van isolatieplaten 19 5 LEVERANCIERS 20 6 LITERATUUR 21

6

7 1 INLEIDING Dakdekken met bitumen In de bouw wordt dakbedekking vaak in baanvormige lagen op de ondergrond geplakt. Daarbij wordt bitumen toegepast. In het verleden was dat gegoten bitumen, nu brengt mendakbedekking meestal aan door middel van de brandmethode. De kleeflaag is dan al fabrieksmatig aan de onderzijde van de te bevestigen dakrol aangebracht. In de lijmtechnologie wordt bitumen als een smeltlijm opgevat. Het plakken of branden van dakbedekking ziet men echter niet als een lijmtoepassing. Dakdekken met lijmtoepassingen Deze handleiding gaat over andere 'plak'methoden, die wel als lijmtoepassing worden beschouwd. Denk hierbij aan lijmmethodes als alternatief voor het mechanisch bevestigen en losliggende ballasten. Het gaat hier dan meestal om het bevestigen van dakisolatie. Of denk aan lijmtoepassingen die het dakdekken met vuur vervangen. De tendens om dakbedekking zonder toepassing van vuur aan te brengen is het gevolg van de risico's die deze toepassingen met zich meebrengen. Het branden of gieten van hete bitumen op een dak heeft namelijk tot een aantal grote branden geleid. Er zijn al landen waar dat dan ook praktisch verboden is. Voor- en nadelen Mechanische bevestigingsmiddelen zijn sterk en betrouwbaar. Ze hebben echter ook nadelen. Metalen bevestigingsmiddelen vormen koudebruggen in het isolatiepakket, wat tot condensvorming kan leiden. Onder ongunstige omstandigheden roest het bevestigingsmiddel dan vroegtijdig door.

8 condensvorming corrosie Isolatieplaten met fenol en metalen bevestigingsmiddelen hebben zo aanzienlijke schade veroorzaakt. Er zijn ook situaties, denk bijvoorbeeld aan zwembaden, waar het doorboren van (metalen) dakplaten zeker niet gewenst is, juist vanwege een verhoogd risico op condensvorming en corrosie. U vermijdt dit soort problemen met een lijmverbinding. Lijmen van isolatiemateriaal is in esthetisch opzicht fraaier; u ziet geen parkers aan de binnenzijde. Dit is bijvoorbeeld van belang wanneer er geen verlaagd plafond onder de (staal)dakconstructie aanwezig is. Het esthetisch aspect speelt ook een rol bij het bevestigen van kunststof dakfolie. Mechanische bevestigingen zijn vaak in meer- of mindere mate zichtbaar en tekenen zich af in de bedekking. Met een lijmverbinding realiseert u een aanzienlijk strakker en gladder resultaat. Ook de ondergrond kan een reden zijn om te lijmen. Bijvoorbeeld wanneer de mechanische sterkte onvoldoende is om verbindingsmiddelen aan te brengen. Of wanneer er leidingen in de dakvloer lopen; mechanische bevestigingen kunnen dan een probleem vormen. In renovatie- en/ of onderhoudssituaties, waarbij het gebouw in gebruik blijft, heeft lijmen als voordeel dat het 'stiller' is dan mechanisch bevestigen, waarbij gaten worden geboord enzovoorts. Bij het toepassen van lijm zijn minder logistieke voorzieningen nodig dan bij het plakken met bitumen. Dit levert vooral bij kleinere daken een economisch voordeel op. Vanuit het oogpunt van milieu, meer specifiek wat betreft het scheiden van afvalstromen, is de mechanische bevestiging te verkiezen. De ervaring leert overigens dat bij een gelijmde kunststof bedekking afvalscheiding eenvoudiger is dan bij traditioneel met bitumen geplakte bedekking.

9 Discussie Naar aanleiding van in de praktijk opgetreden schade is er een discussie ontstaan over de mogelijkheden en beperkingen van lijmtoepassingen op het dak. Sommige instanties ontraden bepaalde lijmtoepassingen en adviseren om in plaats daarvan mechanisch te bevestigen, te ballasten of (traditioneel) te plakken met warme bitumen. Hoewel de discussie nog gaande is en nog niet alle antwoorden op gestelde vragen zijn gegeven, kan wel worden vastgesteld dat lijmen op het dak zeer wel mogelijk is. Als het mis gaat is er in de meeste gevallen sprake van (aanwijsbare) uitvoeringsfouten. Het Nederlandse klimaat is dan ook niet ideaal voor het uitvoeren van lijmtoepassingen. Er is extra aandacht en zorg bij de applicatie nodig en u verbetert het resultaat met goede hulpmiddelen Deze handleiding wil een bijdrage leveren aan het succesvol toepassen van lijm voor het bevestigen van dakisolatie en dakbedekking.. fouten succesvol lijmen

10 2 DIVERSE TYPEN LIJM De belangrijkste en meest toegepaste lijmtypen bij het lijmen op daken zijn: polyurethaanlijm; koude bitumineuze lijm. " Hieronder vindt u bij beide lijmsoorten informatie over toepassingsmogelijkheden en geschikte ondergronden. 2.1 Polyurethaanlijm (PU-lijm) vloeibaar Polyurethaanlijm is een ééncomponent gebruiksklaar product en wordt doorgaans in vloeibare vorm gedoseerd uitgegoten. Dit kan zowel in strepen als spotmopsgewijs. Daarnaast kunt u de lijm met een roller aanbrengen of spuiten. Vooral met de laatste methode krijgt u een mooie gelijkmatige lijmverdeling over het oppervlak. Er zijn PU-lijmen voor: 1 het aanbrengen van isolatieplaten op diverse ondergronden, 2 het lijmen van kunststof folies op diverse ondergronden. uitharden oplosmiddelen PU-lijm hardt uit door vocht. Dit vocht kan afkomstig zijn uit de lucht en/ of de ondergrond. De uithardingsreactie gaat gepaard met het op schuimen van de lijm. Er zijn PU-daklijmen met en zonder oplosmiddelen. PU-lijm voor verlijming van isolatieplaten is meestaloplosmiddelvrij. Lijmen voor kunststoffolie bevatten over het algemeen wel oplosmiddelen.